Саясат жүйесі

Жоспар
Кіріспе

Тақырып: Саясат
Тақырып: Билік
Тақырып: Саяси жүйе.
Тақырып: Мемлекет
Тақырыбы: «Демократия»
Тақырыбы: «Саяси партиялар»
ТАҚЫРЫБЫ: САЯСИ ҮРДІС.
Тақырып: Тоталитаризм

Саясаттануда саясат категориялары ерекше орын алады. Саясат келесі түрде анықталады: Саясат – бұл барлық қоғамдық келелі мәселелердің ежектелетін, ұлттардың, әлеуметтік, қабаттардың, әртүрлі топтардың қызығулығына сәйкес қоғам өмірмеңдігінің бағдарламасы жасалатын, әлеуметтік – саяси топталдын қоғам өмірінің ауқимы.
Қоғамдық жүйенің сақтауы мен дамуы мақсатында құндықтарды бөліну қалыбы және әдістер: жайында нақты шешімдер қабылданады.
Саясаттың пайда болуы жайында әр түрлі кезеңдерде әр түрлі ойшындармен әрқилы түсіндірілген.
Саясат ең алғышқы түсініктемелер көне шығыс ойшындарының көз қарасы.
Олардың әртүрлі мемлекеттердегі өмірді түсіндіру негіздері:
1. Теологиялық (діни) бағыт. Әр елдердің дамысың әр түрлі монархтардың басқаруын құдайдың жазуы деп түсіндіреді.
2. Геосаяси бағыт. Әр елдердің дамысын әр түрлі монархтардың басқаруын табиғат жағдайларымен елбасшысының жеке мінезімен түсіндіріледі бұл қөзқарасын қарағанда саясат өзен, көп табиғи қазба байлықтар мен басқарушының денсаулыға және бейміне және т.б. байлынысты болды.

Натурастикалық позицияларға қарша-қарсы саясатты әлеуметтік қатынастардан шығартын әлеуметтік позиция бар.
Марксизде ол оның көрсетілген.
Саясат класстық категория болып табылады және бір классты басқа класстардың қажеттігі арқысы іске асырудан марксизм жығады.

Пән: Саясаттану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 28 бет
Таңдаулыға:

Тақырып: Саясат

Жоспар

1. Саясат ұғымы.
2. Саясат объектлері және субъектлері.

Саясаттануда саясат категориялары ерекше орын алады. Саясат келесі түрде
анықталады: Саясат – бұл барлық қоғамдық келелі мәселелердің ежектелетін,
ұлттардың, әлеуметтік, қабаттардың, әртүрлі топтардың қызығулығына сәйкес
қоғам өмірмеңдігінің бағдарламасы жасалатын, әлеуметтік – саяси топталдын
қоғам өмірінің ауқимы.
Қоғамдық жүйенің сақтауы мен дамуы мақсатында құндықтарды бөліну қалыбы
және әдістер: жайында нақты шешімдер қабылданады.
Саясаттың пайда болуы жайында әр түрлі кезеңдерде әр түрлі ойшындармен
әрқилы түсіндірілген.
Саясат ең алғышқы түсініктемелер көне шығыс ойшындарының көз қарасы.
Олардың әртүрлі мемлекеттердегі өмірді түсіндіру негіздері:
1. Теологиялық (діни) бағыт. Әр елдердің дамысың әр түрлі монархтардың
басқаруын құдайдың жазуы деп түсіндіреді.
2. Геосаяси бағыт. Әр елдердің дамысын әр түрлі монархтардың басқаруын
табиғат жағдайларымен елбасшысының жеке мінезімен түсіндіріледі бұл
қөзқарасын қарағанда саясат өзен, көп табиғи қазба байлықтар мен
басқарушының денсаулыға және бейміне және т.б. байлынысты болды.

Натурастикалық позицияларға қарша-қарсы саясатты әлеуметтік қатынастардан
шығартын әлеуметтік позиция бар.
Марксизде ол оның көрсетілген.
Саясат класстық категория болып табылады және бір классты басқа
класстардың қажеттігі арқысы іске асырудан марксизм жығады.
Саясат бұл класстың қоғмға тән категория. Алғышқы қоғамдық форматулда
саясат блады. Онда қоғмдық өмір көсеннің бедей арқысы қалыптассын отуды.
Бірақта ол кезде кедей мен байдық арысындағы қақтығыстарды төқтатуға,
татуластыруға көсен белігі жетпеді. Қоғамның бүтіндігін сақтаймын және
қақтығыстарды отыдатын, мүмкіндігі бар, басқа бір өрғанның пайда болуына
қажеттілік туды. Бұл ерекше саяси ұшын мемлекеттің құрылуына желді.
Қазіргі заманға көбінесе саясаткерлер мен саясат негативті түрде
практикуются әдеттегідей, әңгіме саясат саласында жемқорлықтың күшпілігі,
адамгершілігі аз адал емес адамдар және т.б. жөнінде (Қарапайым). Бұл
мінездемелермен жай әдеттегі санада келісуге болады, бірақ сол мезетте
саясатта одан қомақты идеялар, міндеттер мен жоспарлар барық есепке алу
керек.
Қазіргі заманғы қоғамды саясат бірқатар функциялар атқарады және
бірқатар мәселелерді шешеді.
1. Қоғамның қабаттары мен топтарының ерекше қызығушылықтарын көрсету.
2. Туындаған қайшылықтарды рационализациялау және оны мемлекет пен
азаматтарының өркениетті диалогы ағылына бағыттау.
3. Тұрғылықты жердігі түрлі адам қызығушылықтарына байланысты күш қолдану
арқылы саяси процесстерді басқару және жетекшілікке алу.
4. Саяси дамудың тіліділігін қамтамасыз ету.
Саясат қоғамдық өмірдің басқа да салаларымен тығыз байланысты және бұл
салаларға түрлі жезгін тигізе алады:
1. позитивті әсер (әсер ету) салалар гүлденіп, дамыды.
2. Негативті. Салалар басылып, құрдымға кетеді.
3. Нейтралды әдіс. Салаларға араласпау.

Саясаттың объектілері мен субъектілері. Саясаттың объектілері – саясат
бағытталған жеке индивидтер№ мекемелер.
Саясаттың субъектілері – саясатты іске асыратын және оны жасайтын жеке
адамдар, мекемелер.
Бұл екі категорияда өте қозғалысты болып табылады. Белгілі бір
жағдайды объект субъектіге айналуы не керіснше болуы мүмкін.
Саясаттың субъектілері өте көп. Барлық субъектілері
классификациялауға ұйтылыс жасалуда. Олар бір-бірінен өте көп
критерияларымен ерекшеленуі мумкін. Осыған байл. Саясаттануда саясаттың
субъектілерін классификациялау алға қатылған. Мұндай классификациялардың
өте көп түрі бар. Олар негізге алынған критерийлерге байланысты. өте көп
таралғаны:
1. Барлық объектілерді 2 деңгейге бөлу
а) әлеуметтік. Бұған индивидтер, класстар, әлеуметтік қабаттар кіреді
б) институтциялық. Түрлі саяси институттар, мемлекет, партиялар, саяси
қозғалыстар
2. Келесі класс-я субъектілердің саясаттағы қатысының характерін негізгі
алады:
а) саяси процестің непосредств. қатысушылары (мүшелері) бұл категориямен
саясат түсінігі байланысты. Бұғак мемлекеттер мен қоғамдық көсемдер
(лидерлер) кіреді.
б) әлеуметтік общности, класстар, сословиялар және т.б.
в) субъектілер. Саясатқа шынымен ықпалын тигізу мүмкендігі барлар
(жоғарғы шенеуніктер, элита және т.б.)
3. Саясаттағы ұжымдық субъектілердің талдануы (классификациясы):
а) класстық батыс
– жоғарғы класс класс – жекелік иегерлері. (банкирлер№ ірі кәсіпкерлер)
– орта класс-қызметкерлер, ақ жағалылар
– жұмысшылар, көк жағалылар.
– Крестьяндар шаруалар.
б) аймақтық (территориялық) общн? Түрлі этникалық общн? Ұлттар. Тіл общ-
мен мінезделеді және мәдениетпен.
в) корпоративті
Мамандандырылған одақтар (композиторлар одағы, сүретшілер одағы).
Түрлі әлеуметтік общ. Саясатқа әсері бірқатар факторларға байланысты:
1. берілген общ? Қызығушылығы жалпы барлық социумның қызығушылығымен
қаншалықты сәйкес келеді.
2. Сол әлеуметтік топтың бірлігі мен бірауыздылығының деңгейіне
байланысты.
3. Қандай да бір топтың саяси даму деңгейіне байланысты
4. Саяси поселінің не б беделінің жоқтығы.
5. Бұл әлеуметтік общность қоғамдық иерархияда қандай қоғамдағы имиджына
бойл. Осы факторларға қоғамдағы салмағы, орны және саяси дамуға ықпалы
байланысты.

Тақырып: Билік

Жоспар

1. Билік түсінігі
2.
3. Билік және тұғалық.
4. Қазіргі заманғы тұғалық құқық

Билік- бұл кейбіреурдін басқа біреулерге қадым қатынасы еркіндінен іс
– қышылы басқа біреурге еркін болып отырады. Кең биіктің көптеген
түрлері турасы айтуға болды. Біздер ұшындардағы және жанұядағы билік
турасы айтумыға болады. Бірақ саясаттану жалпы қоғамдағы биікті
қадыстырады. Бұл билікке барлық қоғам мүшелері бағынуға тиіс, ретінде
болады. Бұл биік нақты мемлекеттік мекелелермен іске асып жатса,
(парламент пен президент пен қадулы құрылымдармен).
Біздер саяси билітың іске асуын айтып отырмыз. Бұл мемлекеттік
билік. Бүгінгі күнде биліктің пәні туралы ңақты қөзқадас жоқ. әртүрлі бтлік
жайлы тұтырынданалар бар.
1. Теологиялық.
Бтлік адамның белгілі бір мақсаттарға ұмылысымен түсіндірріледі. өйткені
бұл мақсаттар түрлі болуы мүмкін. Бір қатар адамдар билік арқылы күн корүге
тырысады. Басқа біреулердің мақсаттары атақ – абырайға қөл жеткізу, кажетті
таныстың колелсін ұлғаіту және т.б.
2. Бихевиолистикалық.
Билік әр аданде тұғаннан қалыптасқан бағтушылыққа немесе бұйрық берушілікке
бейімділікпе түсіндірілері сондықтан бұйрық беруге белгімі бар адамдар
билікке ұйылады.
3. Психологиялық.
Билікке тырысу адамның белгілі бір кемшілігімен түсіндірінеді. Егер адам
қандайда бір жетіспеушілік сезінсе (моральдық және тәндік әсіздікты) бұл
оны мезелайды. өмірінде белгілі бір жайсындық қалыптасады, сондықтан бұл
жетіспеушілікті билікке жету арқылы өтеуге тарысады.
Билікті алғаннан соң ол басқа адамдардың үстікен билеу құқығына не
болады, оған өзі қанағаттанды және енді оны өз кемшіліктері типті
мазаламайды.
Билік, билік жүргізу қатынасы және бағынушылық қалайды ені әлементтің
бар екендігін болжайды.
1) қалайда біреу билік етуді қалауы қажет
2) бағынуға дайын адамдар болуы қажет сондықтан да билікті қатынастарда
барлық адамдар 2 категорияға бөлінеді биліктің субъектілерімен
объектілері.
Билік субъектісі – қағидағыдай 2 түрлі қасиетті меңгеруі қажет.
а) бұйрық беруді қалаушылық
б) субъект жұмысындағы кейбір мәселелерде белгілі бір компетенция қажет.
Айта кететіні, билікке ұмтылушылық барлық адамға тән емес. Көптеген адамдар
үшін (билік) басқа адамдарға билік жүргізу тым қажетсіз, өткені оларда
жауапкершілік сезімі, адамгершілік борымы тым жоғары және бұл категориядағы
адамдар басқа адамдар өміріне өкпемдер жүргізу жауап кершілінен өорқады,
яғни олар билік жүргізуге дайын емес. Басқаша айтқанда билік объектісі
кеңірек, түрлі.
Объектінің өз еркімен субъектіге бағынып және оның айтқанын
орындауының бірнеше түсініктемесі бар.
а) объект субъектінің еркін қорыққанынан және билік құрылымдар жағынан
қандай да бір санкциялардан сескенгенінен өз еркімен бағынады. Мұндай
ситуация көбіне демократиялық емес мемлекеттерде кездеседі. (тоталитарлық,
автолитарлық).
б) табиғы бағыну жеке адамның (индивидтің) әдеттерінің күшінде жатыр, жүз
жеге бойы қандай да бір белгілі билікке әдеттенген халық (индивидтер) осы
әдеттен өте қиын шықты және соның ішінде басым бөлігі ОССРОның орнатқан
тоталитарлық режимі.
Сталиннің жеке басына табыну орыс халқының мемлекет басында тек бір
адамды көру әдетімен түсіндіріледі. Ресей үшін әрқашан патша үйреншікті
болатын яғни ол Ресейдегі тәртіп пен биліктің келбетін көрсететін. Төңкеріс
(революция) барысында монархия жоғалтылса да№ бірақ әдет қалды.
в) бағынушылық билікті таратушылардың (жеке басының) беделінде жатыр, яғни
сол берілген билік таратушы сол елдің ешқандай азаматында жоқ қасиеттерге
не ақылды да дана сондықтанда билік оған тиесілі деген қоғамда пікір
қалыптасқан. Басқарушының беделі шығнайы немесе жалған болуы мүмкін.
Шынайы бедел – берілген адамның қасиеттері оған жазылған қасиет түрде
сәйкес келуі. Жалған бедел – құралған пікірдің адам қасиеттеріне
сәйкеспеуі.
Шынайы беделге негізделген билік – ең беделді, сенімді билік болып
есептеледі.

Биліктің типтері

Билік іске асуы үшін – билікті іс-әрекеттердің орындалуының белгілі
тірей (базасы) қажет. Осының күшінде билік түрлі ресурстарға сүйенеді:
экономикалық, әлеуметтік, рухани, принудит.
Экрномикалық билік – бұл елдің экономикалық ресурстарының үстінен
бақылау, бұл жай уақытта билігін іске асыруға мүмкіндік береді. Барлық
билік түрлерінің ішінде – экономикалық билік ең тиімді күштесі болы
табылады. Басқа сөзбен айтқанда экономикалық билік – материалдық
байлықтарды игеруде пайдаланылады. (Бұл билік адамға). Әлеуметтік билік –
қоғамның әлеуметтік құрылымындағы әлеуметтік әлеуметтік

Белгілі бір жерінде қорланады. Бұл билік адамға берілген мемлекеттің
иерархиялық құрылымында белгілі бір орынға ие болуына мүмкіндін береді.
Бұл биліктің көмегімен адам материалдық және рухани байлыққа құқылы
ететін қандай да бір жеңілдектерге, әлеуметтік жағдайға қол жеткізеді.
Рухани билік – адамдарға ақпарат, ғылыми жетістіктер арқылы іске
асырылатын құралдары және т.б. арқылы іске асырылады.
Принудительное билік – күш көрсету, қорқытуға сүйенеді. әр мемлекетте
пайда болған мәселелерді күш көрсету арқылы шешетін арнайы құрылымдар бар.
Силовые құрылымдар. Шенеуніктік аппарат, әскер, сот, түрме,
прокуратура және т.б. кіреді.

Билік және жеке тұлға

Биліқтің өзара қарым-қатынасы, мемлекет пен жеке тұлғаның
мемлекеттегі қарым-қатынасы саясаттанудағы ең басты сұрақтардың бірі болып
табылады. Барлық уақыттарда осы озара қарым-қатынастардың түолі
трактовкалары болды. Ең бірінші трактовкалар көне шығыста болды. Оның
ішінде патерналистикалық бөлініп порінде. Оның түйіні: кез келген
жанұядағыдай, яғни әке (патер) жанұядағы барлық істерді басқарады.
Мемлекетте де сол сияқты- мемлекет әкесі монарх ал қол астындағылары – оның
балалары болып табылады. Олар монархқа мүлтіксіз бағынуы тиіс. Бұл жерде
билік субъектісі монарх болса№ ал басқа қол астындағылар – билік объектісі
яғни олардың ешқандай өз қозқарасы пікірі жоқ және саяси процестерге
араласа алмайды.
Сәл нешірек басқа аспектілер пайда болады. Платон мен Аристотель
мемлекет пен жеке тұлға арасындағы қатынастағы тоталитарлық концепциясын
ұсынды. Оның түйіні.
Адамдар ұжымға өз еркімен бірігеді және мемлекет құрады яғни олар өз
еркімен өз құқығы мемлекетке береді осының күшінде мемлекетте жеке тұлға
жоғалын сіцетіндей-қоғамның ең басты эталоны болып табылады. Осы түсінікте
мемлекет өзінің барлық мүшелерінің жалпы еркіне (міндетіне) мақсатына билік
жүргізуге құқылы.
Капиталистік формацияның тупидау кезеңінде мемлекет пен адамның қарым-
қатынасын қарастыратын либералдық теория пайда болады. Оның мәні:
мемлекеттік осы мемлкеттің жеке азаматтары құратын болғандықтан мемлекетті
құрамы адам (индивид) алғышқы болады ал мемлекеттің басқарушы жағдайынан
шығады да, ал мемлекеттің өзі адамды барлық құқықтарымен, еркіндігін
пайдаланасы өмір сүруіне кедергі жасамай қорғап отыруға міндетті
марксистік концепция. Тоталитарлыққа өте жақын. Оның түйіні: мемлекет пен
адамның адамның қарым-қатынасы классикалық негізде құрылады. Адамның қандай
– да бір классқа қатысы қатпен оның қоғамдағы орнеги анықтайды.
Осы теория бойынша мемлекетпің беретін көлеміндегі қандай да бір
құқығын алады. Үстем етуші класс бір клас өкілдеріне көбірек, келесі
біреуіне азырақ беруге құқылы. Бұл концепцияда индивид өзінің жеке Біз
деген мағынаға кіреді. Бұл түсіністі қандай – да бір класс, партия және
т.б. өзіне алуы мүмкін.
Жеке тұлғаныз (жаңаша) қазіргі заманғы құқығы. Қазіргі заманғы
қоғамды демократизация, демократия, мемлекеттің өркениет тілігі адам
құқығына қатысына байланысты. Бұл адам құқығының негізіне кағыз құқық яғни
ол құқық адамның туғанда алатын құқығы (өмірге сүру құқығы еркіндік,
бостандық) қойылуы керек.
Бұл құқықты адамнан ешкім ала алмайды қазіргі заманғы қоғамда адамның
барлық құқығын бес типка бөлуге болады азаматтық, саяси, экономикалық,
әлеуметтік, мәдени.
Азаматтық-бұған тарихи құқық кіреді. Бұл мемлекетке тәуелді емес
құқықты ЕРКІН-деп, ал мемлекеттің өз азаматтарын, қамтамасыз ететін құқығы
Жекелік құқық деп айтады.
Саяси-мемлкеттің өзіндегі азаматтарына саясат саласынан берілетін
құқықтар.
Экономикалық-бұған материалдық ресурстарды пайдалану құқығы кіреді.
Оның ішінде ең бастысы және оны пайдалану құқығы. Ал Реседе мұндай құқық 17-
жылғы төңкеріске дейін болды және көптеген жылдар бойы жоғылып нетып, ал
қазір қайтадан пайда болды.
Әлеуметтік-білім берудің әлеуметтік қамтамасыздандыруына және т.б.
құқықтылық.
Мәдени – мемлекеттің рухани байлықтарына пайдалану құқығын айтады.
(кітапханалар, театрлар, және т.б.)
Көп елдерде осы басшылыққа алынатын құқықтар елдің конституциясында
жазылған және оның іске асыруына кепілдік береді.

Тақырып: Саяси жүйе.
Саяси құрылым.
Қоғамның саяси жүйесі дегеніміз – бұл біртұтас, адал саяси
институттар жиынтығының райы, принципі, үрдісі, қарым-қатынасы,
қоғамның саяси ұйымдары, саяси, әлеуметтік, заңгерлік, идеологиялық,
мәдени деңгей кодексіне бағынады және ол тарихи дәстүрлерге, нақты
қоғамның қойған саяси тәртібіне бағынуы.
Басқа сөзбен айтқанда, саяси жүйе – ол саясаттың, үкіметтің
механизмі, бұған барлық саяси қоғам институттары қатысқан. Осы саяси
жүйелерде тағы бірқатар кішігірім жүйелер бар: енгізу, қайта өңдеу,
шығу.
Енгізу ішілік жүйеге кіреді:
- әлеуметтік топтардың талабы, олардың қызығушылығы.
- қолдау (қоғамда бір күш бар және бұл күш басқару құрылымына
сенеді, оларды қолдайды. Қолдаусыз саяси жүйе қызмет атқара
алмайды).
Қайта өңдеу жүйесіне кіреді:
- Басқару құрылымы, ол қоғам талабын өңдеп, оған жауап беруге
тырысады.
Шығу.
- Мұнда басқару шешім қабылдайды, енгізілген талаптардың жауабы
ретінде. Бұл саясат, жүйе айналымына байланысты болады және үнемі
қызмет атқарады.
Кез-келген саяси жүйе бірқатар мәселерді шешеді, тиісті қызмет
атқарады. Негізгі қызметтері.
1. Азамат санасына жүргізілген жиындардың мәнін түсіндіру және бұл
саясатты қолдату.
2. Саясаттық әлеумет, яғни азаматтарды саясат өміріне қатыстыру.
3. Әлеуметтік топтардың қызығушылықтарына сай талаптарын
қалыптастыру.
4. Саяси коммуникация, яғни сенім ақпаратын әртүрлі қоғам мүшелеріне
беру.
5. Заңдарды жасау және оны қолдану.
6. Материалды және рухани қызығушылықтарды қоғамда бөліп беру.
7. Заңдардың сақталуын бақылау.

Саяси тәртіп, саяси жүйенің мінездемесі ретінде

Саяси тәртіп – үкіметтің қалыптасуы үшін түрлер мен әдістердің
бірігуі.
Барлық саяси жүйесі бар мемлекеттер үкіметті қалыптастыруда мынадай
формаларға бөлінеді:
1. Демократиялы (демократиялы тәртіп)
2. Демократиялы емес (тоталитарлы және авторитарлы тәртіп)
Саяси жүйенің демократизмі мына факторлармен анықталады:
1. Әрқашан шыншыл сайлаулар жүргізу
2. Азаматтардың бостандығын, құқықтарын бұзбау
3. Көп партиялы жүйенің болуы
4. Тәуелсіз баспасөз, көп ақпарат алу әдісі
Міне осылай саяси, қоғам жүйесі берілген мемлекет тәртібін сипаттайды,
ал тәртіп өз кезегінде саяси жүйенің категориясы болып табылады.

Тақырып: Мемлекет
Жоспар:
1. Мемлекет ұғымы
2. Қазіргі кездегі мемлекеттер түрлері
3. Құқықтық мемлекет

Мемлекет – бұл саясатты жүзеге асырудың негізі болып табылады.
Мемлекет категориясы анықтауыштардың бірі болып табылады, өйткені
барлық басқармалық функцияларды мемлекет жүзеге асырады. Мемлекет
термині екі мағынада беріледі.
1. Кең мағынада: Мемлекет – бұл шекарамен шектелген, басқармалық орталығы
бар территория. Алғашқыда мемлекет туралы көзқарас мұндай болған.
2. Тар мағынада: Мемлекет – бұл үкіметті жүзеге асыратын саяси
институт. Саясатта мемлекет туралы сөз әрқашанда тар мағынада
беріледі. Мемелкет жайында сөз айтар алдында ең біріншіден оның
пайда болу себептерін анықтау керек. Бұл туралы Маркстік
теориясында кең түсіндіріледі. Бұл теория мемлекеттің пайда болу
себептерін келесідей түсіндіреді:
1) Пайда болған алғашқы қауымның ыдырау нәтижесінен қоғам байлар мен
кедейлер болып бөлінеді. Байлар мен кедейлер арасында өте үлкен
қарама-қайшылықтар бар және бұл қарама-қайшылықтары қандай да бір
әдістермен шешуге болмайды. Кедейлерді байларға жұмыс істеткізу
үшін, басқарушы класс арнайы ұйым ұйымдастырып, оған күш береді.
Осы ұйым күшінің иесі – мемлекет және бұл бірінің жұмысын бірі
жұмыс істеуге итермелейді.
2) Бірақта ғылымда тағы да бірқатар теориялар бар. Олардың
кейбіреулері мемлекеттің пайда болуын былай түсіндіреді: Бұрынғы
заманда соғыстардың нәтижесінде бір халық, екінші халықты жаулап
алады және жаулап алушылар жеңілгендерді бағындыру үшін мемлекет
құрайды, ал бұл мемлекеттер жаулаған халықты тұншықтырады.
3) Ал келесі теория мемлекеттің пайда болуын былай түсіндіреді,
әртүрлі тайпалардың қоршауында болып және олардың агрессиясын
көрген халық, олардан қорғану үшін бірігеді.
4) Адам табиғаттан – қоғамдық пенде болып табылады, сондықтан ол
қоғамнан тыс өмір сүре алмайды. Осы себептен адамдар бірігіп,
мемлекет құрайды.
Бұл теориялардың дәлелдемесі тарихта белгіленген және бұл
дәлелдемелерді мемлекеттің пайда болғанын түсіндіргенде қолдануға болады.
Кез келген мемлекеттің бірқатар ерекшеліктері бар, және бұл
ерекшеліктердің бірігуін мемлекет деп атайды.
Ерекшеліктер:
1. Қоғамда үкіметтің орнауы, яғни бұл үкімет барлық қоғамға жатпайды,
ол тек қана белгілі бір басқарушылық адамдарға жатады. Және бұл адамдар
үшін басқару ісі мамандық болып табылады. Алғашқы қауымда белгілі бір
мәселелерді шешуге руме тайпаның барлық мүшелері қатысты. Тайпа көсемі
де басқа адамдармен бірге еңбек әрекетімен айналысты. Бұл мемлекеттің
пайда болуынан бастап басқарушы адамдармен басқалармен жұмыс істемейді.
Олар тек қана басқарады, егер ертеде басқарушылар сыйлық алуды тілесе, ал
қазір олар төлемді талап етеді. Яғни қоғамнан тыс шығып өз категорияларын
құрайды.
3. Шекараның болуы. Мемлекеттердің пайда болуынан бастап шекаралар
жүргізілді және шекараны бұзу, мемлекеттің ішкі ісіне араласу болып
саналады.
4. Күш жұмсауға заңдық құқығы. Адамның өміріне араласып, оны азаматтығынан
айыруға тек қана мемлекеттің құқығы бар.
5. Заң шығару құқығы. Ешкім (партия, класс) заң шығару құқығы жоқ.
6. Әскерді, мемлекеттік аппараттарды қамтамасыз ету үшін салық алу құқығы.
Мемлекет саяси ұйым ретінде 6 мыңға жуық жыл өмір сүріп келе жатыр.
Алғашқы мемлекеттік бірігулер ежелгі Шығыста пайда болды. Осы 6 мың жылда
маңызды эволюциялық өзгеріске ұшырады. Осы өзгерістерді екі ірі
кезеңдерге бөлуге болады.
1. Дәстүрлі мемлекеттер – Алғашқы мемлекеттер бірігуі, өткен салттар мен
дәстүрлерге сүйеніп. Бұрынғы көсем-монарх болып ауысады. Дәстүрлі
мемлекет монархиялық мемлекет болып саналады.
2. Конституциялық мемлекеттер – негізін реттелген және қабылданған
конституция құрайды.
Қазіргі замандағы мемлекеттер түрлері: Қазіргі замандағы
мемлекеттердің көбі конституция негізінде өмір сүріп, дамып келе жатыр.
Конституция –мемлекеттің негізгі құжаты, барлық заңдар мен
кодекстердің алдында мәртебесі үлкен. Қазіргі заман конституциясы
бірнеше бөліктен тұрады.
1) мемлекеттердің саяси құрылысын анықтайды
2) Азаматтардың негізгі құқығын анықтайды.
3) Үкімет органдарының құрылымын, қызметін және бір-бірімен қарым-қатынасын
анықтайды.
Конституция өмірі әр мемлекетте әртүрлі. Негізгі эталоны болып АҚШ
конституциясы табылады. Бұл конституция өзінің 200 жылдың өмірінде 26 рет
түзетуден өтті. Франция конституциясы жиі ауысты (қазір 16) 6 жыл ішінде
Қазақстанда 2-ші конституция әрекеттің ұзақтығы нақты факторлармен
анықталады.
1. Қазіргі заман мемлекеттердің барлығы басқару түрі бойынша 2 ірі түрге
бөлінеді.
1) Монархиялар – негізгі ерекшелігі – басқарушы монарх болып табылады,
заңдық соттық басқару өз қолында. Бұл басқару түрі мұра болып қалады.
Монархиялар 2-ге бөлінеді.
- Абсолютті монарх өзі елді басқарады
- Шектелген (конституциялық)
Монархпен қатар өкілетті орган өмір сүреді, ол парламент түрінде
болады. Мұнда басқарушы монарх емес – парламент. Монархтың бар болуы –
мемлекеттің дәстүрі мен тұрақтылығының көрсеткіші және конституциялық
монархиялар барлық дамыған капиталистік мемлекеттер саналуы мүмкін.
2. Республикалар – негізгі ерекшелігі – басқарушы болып халық табылады.
Ол өз басшылығын тікелей немесе жалғастыра жүзеге асырады, тікелей –
сайлау кезеңінде, жалғастыра – сайлау өкілдері арқылы (депутаттар
т.б.) Республика үшін сайлау органдарының нақты болуы тән.
Республика бөлінеді:
- президенттік
Басшылықты жүзеге асыру президентке жүктеледі. Ол мемлекет басшысы
болып саналады. Оның қызметі парламент қызметінен жоғары. Мұндай
республикалар дамыған мемлекеттерге тән. (Мысалы: Батыс Европа).
Парламент басшылықты жүзеге асырушы парламент. Мұндай республикалар
саяси қарым-қатынастағы орташа дамыған мемлекеттерге тән (Африка).
Қазақстан Республикасы бұл президенттік республика. Президент жұмысы
өте кең, сондықтан оны алып тастау мүмкін емес. Қазіргі заман
мемлекеттердің территориялық құрылысының сызығы бойынша саяси болу.
1. Унитарлы территориялы құрылыс. Оның территориясында 1 ғана субъекті
үкімет бар. Мұндай мемлекеттерге басқарушы орталығының шешімі
барлығына міндетті. Мемлекет бойынша бір заң, бір президент
(Қазақстан)
2. Федеративті мемлекет құрылымы. Мұнда бірнеше субъекті басқару бар
(Ресей, Германия, АҚШ). Басқару орталығымен қатар жергілікті
басқару субъекті бар. Ресейде орталық үкіметімен қатар бірнеше
субъекті үкімет өмір сүреді. Ресейдегі мұндай бөліну ұлттық
бөлінуімен байланысты. Бірақ мұндай шарт міндетті емес, АҚШ-та
барлық азаматтар, американдықтар, бірақ мұнда басқару орталығымен
қатар басқару штаттары бар. Әрбір жеке штатта өз заңы бар, ең қиын
мәселе орталық басқару қызметі мен жергілікті басқару қызметінің
бөлінуі. Осылардың әрқайсысы өзіне көп басқарушылықты немесе күшті
алғысы келеді. Осының себебінен қақтығыс болуы мүмкін (Шешенстан).
3. Конфедеративті мемлекет құрылымы бірнеше мемлекеттер достастығы.
Бірақ бұл достастық барлық аспектілері қоспайды, тек қажеттерді
ғана (СНГ).
Көбіне тұрақсыз, басқа тез және жеңіл ауысады.
Құқықты мемлекет және оның негізгі нышандары.
Құқықты мемлекет идеялары мемлекеті құрылымымен анықталады, ол ондай
мемлекеттің жоқтығымен мақтанады. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.