Адам және азамат құқықтары Заңмен қорғалуға тиіс

1 Адам және азамат құқықтары Заңмен қорғалуға тиіс
2 Әлеуметтікэкономикалық және мәдени құқықтары мен бостандықтары
3 Адам құқығы
4 Адам құқығы мен азамат құқығының арасында ерекшеліктер

Ел болғаннан кейін оның Басшысы және Негізгі Заңы мен басқа да сол елді басқару жұмысын үйлестіру, адам мен азаматтардың өмір сүруін қамтамасыз ету үшін заңдылықтарының болуы шарт. Біздің қазақ елін ерте замандардан беріхан басқарып, заңдылықтары Жеті жарғы заңымен реттеліп, билікті тек билер мен ақсақалдар жүргізген, тәуелсіздігін батырлар қорғаған. Ал қазіргі кезде елімізді басқару жүйесі негізінен алғанда сол баяғы заманға бір табан жақын болғанымен, талай сатылардан өтіп, жетіліп, адам мен азаматтардың құқықтарының сақталуына көп көңіл бөлінуде. Егемендігімізді алған 20 жылда өзіміздің Ата Заңымыз – Конституциямызды қабылдап, онда елімізді басқару жүйесін анықтап, құқықтық, зайырлы мемлекет болуға қол жеткіздік.

1. ↑ “ Құқықтану: Жалпы білім беретін мектептің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 10-сыныбына арналған окулық /А. Ибраева, Г. Өлібаева, Қ. Айтхожин. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2006.

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Адам және азамат құқықтары Заңмен қорғалуға тиіс
Ел болғаннан кейін оның Басшысы және Негізгі Заңы мен басқа да сол елді
басқару жұмысын үйлестіру, адам мен азаматтардың өмір сүруін қамтамасыз ету
үшін заңдылықтарының болуы шарт. Біздің қазақ елін ерте замандардан беріхан
басқарып, заңдылықтары Жеті жарғы заңымен реттеліп, билікті тек билер мен
ақсақалдар жүргізген, тәуелсіздігін батырлар қорғаған. Ал қазіргі кезде
елімізді басқару жүйесі негізінен алғанда сол баяғы заманға бір табан жақын
болғанымен, талай сатылардан өтіп, жетіліп, адам мен азаматтардың
құқықтарының сақталуына көп көңіл бөлінуде. Егемендігімізді алған 20 жылда
өзіміздің Ата Заңымыз – Конституциямызды қабылдап, онда елімізді басқару
жүйесін анықтап, құқықтық, зайырлы мемлекет болуға қол жеткіздік.
Елбасымыз Нұрсұл тан Әбішұлы Назарбаев: Еліміздің Негізгі заңы
азаматтарымыздың дәулетті де бақытты өмір сүруін, олардың тәуелсіз,
экономикасы өркендеген мемлекет құру жолындағы әрбір қадамын реттейтін
басты құжат болып қала береді, деп атап көр сетті. Қазақстан Респуб
ликасының Конститу циясы – демократиялық, адамзаттық даму жолына орныққан
қо ғамның және мемлекеттің негізгі, басты құ жаты. Қазақстан
Республикасының 1995 жыл дың 30 тамызында республикалық референдумда
қабылданған Конституциясының 1 бабында Қазақстан Республикасы өзін де
мократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде
орнықтырады, оның ең қымбат қазынасы – адам және адамның өмірі, құқықтары
мен бостандықтары, деп айқындалған. Адам құн дылықтары мен бостандықтарын
асқақтату, оларды ең жоғарғы құндылық деп мойын дау демократияны дамытудың
үлгісі болып табылады. Сондықтан жеке адамның құқықтық мәртебесі
демократияның институттарымен тікелей байланысты.

Бұл қағида негізінен 7—8 ғасырларда Орта ғасырлық саясиқұқықтық жүйеге,
әсіресе Еу ропада кең етек жайған инквизицияға қарсылық білдіруден
туындады. Буржуазиялық қатынастар қалыптасып келе жатқан Еуропа ел дерінде
жаңа күш – бур жуазия табы билікке ұмтылу барысында адам құқықтарының аяққа
тапталмай, олардың мызғымас болып, ең жоғарғы құндылықтар екенін
саясиқұқықтық ойпікірде асқан мақта нышпен паш етті. Атап айтқанда, өмір
сүру құ қығы, меншікке ие болу, жеке адамның құқықтарына қол сұқпау, дін,
сөз бостандықтары, тең құқылық сияқты адамдардың құқықтарын та биғи деп
жариялады, оларды қорғау, қамтама сыз ету адамның шыққан әлеуметтік тегіне
байланысты емес, адам болғандығынан қам тамасыз етілуі тиіс де лінді.

Қазақстанның саясиқұқықтық ойпікірінде адам құқықтарының мыз ғымастығы,
тиімді қорғалуы туралы идеялар 20 ғасырдың басында тұңғыш рет Қарқаралы
петициясында (1905 ж.) өзінің шешімін тапты. Адам құқықтарының табиғи
екені және олардың ең жоғарғы құндылық болуы қажеттігі жөнінде 1911 жылы
ірі реформатор, қоғам қайраткері, демократ Барлыбек Сыртанов (18661914
ж.ж.) өзінің Қазақ елінің ус тавында нақтылы, концептуалдық мағынада
жариялады. Мұнда: Қа зақ елінде адам баласының бәрі тең құқылы. Дініне,
қанына, тегіне, нәсіліне қарап адамдар ды қорлауға жол жоқ. Адам тек закон,
һәм құ дай алдында жауап береді. Қазақ елінде адам балалары бостандықта,
теңдікте һәм бақытты өмір сүруге құқығы бар, делінген.

Адам құқығы табиғи құ қықтан туындайды және ол барлық адам баласы на туа
біткен қасиет ре тінде танылады. Олар өмір сүру, бостандық, ез гіге қарсы
тұру, бақытты болуға ұмтылу. Бұл қасиеттер бүкіл адамзаттың ажырамайтын
құқық тары деп танылады. Со нымен қатар, азамат құқығы деген де ұғым бар.
Азамат сөзі адамның арнайы бір мемлекетпен құқық пен міндет арқылы
тікелей байланыста екенін аңғартады. Кейбір мемлекеттің Конституциялары
табиғи құ қықтан туындайтын адам құқықтарының барлық талаптарын мойында
маулары мүмкін. Белгілі заңгер ғалым А.К.Котов былай деп атап көрсет кен:
Жалпы социология лық категория адам құқығы мен мемлекеттік құқықтық ұғым
азамат құқығының байланыста болуы – табиғи жағдай. Олардың арасындағы
айырмашылық – адам құ қығы мемлекеттің мойын дауынан тыс бола береді. Олар
дүниежүзілік қауымдастықпен гума нистік құндылық ретінде мойындалған.
Негізінде, адам құқығын сый лайтын мемлекет олардың негізгілерін өз Кон
ституцияларында бекіте ді, сонымен қатар күнделікті заңнамаларда
тәптіштейді.

Қазақстан Республикасын адам және азамат құқығын құрметтеп сый лайтын
мемлекет ретінде айқындайтын бірденбір белгі – Қазақстан ау мағын
мекендейтін халық мүддесінің мемлекет мүд десінен үстем тұруы, оған
басымдылықтың берілуі. Конституцияның 12бабына сәйкес Қазақстан
Республикасында адам құқықтары мен бостандықтары танылады және оларға
кепілдік беріледі. Адам құқықтары мен бос тандықтары әркімге ту мысынан
жазылған, олар абсолютті деп танылады, олардан ешкім айыра алмайды, заңдар
мен өзге де нормативтік құқықтық актілердің мазмұны мен қолданылуы осыған
қарай анықталады.

Адамның жеке азаматтың өз құқықтары мен бостандықтарын жүзеге асыруда басқа
адамдардың құқықтары мен бостандықтарын бұзбауға, конституциялық құрылыс
пен қоғамдық иманды лыққа нұқсан келтірмеу ге тиіс. Адам құқықтары қоғамдық
қатынастармен тығыз байланыста болады және соған байланысты арнайы топтарға
жіктеледі.

Заң ғылымдарының докторлары Сәкен Өзбекұлы және Өмірәлі Қопабаевтың 2006
жыл ғы Жеті жарғы баспасында шыққан Мемлекет және құқық теориясы
оқулығында олар былай жіктеледі:

1. Жеке құқықтар мен бостандықтар.
2. Саяси құқықтар мен бостандықтар.
3. Әлеуметтікэкономи калық және мәдени құ қықтар мен бостандықтар.
1. Қазақстан Республикасының Конституциясы азаматтардың жеке құқықтары мен
бостан дықтарын демократиялық сипатта жариялай ды және адам және азамат
деген тарауда нақтылы сипатталған.
а) Өмір сүру құқығы (15бап) Әркімнің өмір сүруге құқығы бар. Ешкімнің адам
өмірін қиюға хақысы жоқ.
б) Әркімнің өз құқық тары мен бостандықтарының сот арқылы қорғалуына құқығы
бар (13бап). Жеке адамның заң қорғайтын құқықтары мен бостандықтарына,
мүдделеріне қол сұғылған жағдайда сот арқылы қорғалады.
в) Қажетті қорғану құ қығы (13бап). Әрбір адам және азамат заңға қайшы
келмейтін барлық тәсіл дерді қолданып, қорғануға құқығы бар. Атап айтқанда,
жеке меншікті, өмірін, денсаулығын.
г) Әркім өзінің жеке басының бостандығына құқығы бар (16бап). Қа зақстан
Республикасында
соттың санкциясынсыз ешкімді қамауға алуға немесе тұтқындауға жол
берілмейді.
д) Адамның қадірқасиетін қорғау құқығы (17бап). Мемлекетте еш бір азаматты
азаптауға, оған қарсы қатыгездік, зорлықзомбылық жасау ға тыйым салынады.
Мұн дай әрекетке барғандар заң алдында қатаң жауапқа тартылады және т.б.
Саяси құқықтар мен бостандықтар а) Сөз бостандығы құқығы. Әркім заң жүзінде
тыйым салынбаған кез келген тәсілмен еркін ақ парат алуға және таратуға
құқылы (20бап).

б) Қазақстан Республикасының азаматтары бейбіт әрі қарусыз жина луға,
жиналыстар, митин гілер мен демонстрациялар, шерулер өткізуге жә не
тосқауылдарға тұруға құқығы бар (32бап).

в) Азаматтар мемле кеттік органдарын сайлау ға және сайлануға, рефе
рендумға қатысуға, мемлекеттік қызметке кіруге ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.