3- 4 жастағы балалармен өтікілетін тіл дамыту сабағы

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
І. 3. 4 жастағы балалармен өтікілетін тіл дамыту сабағы
1.1 3 . 4 жастағы балаларға арналған сабағы ертегілер әлемінде ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
1.2 3 . 4 жастағы балалар айналадағы заттық орта туралы түсініктерін қалыптастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14
1.3 3.4 жастағы балаларды байланыстырып сөйлеу арқылы тілін дамыту. Саусақтар ойыны арқылы тіл дамыту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...21
ІІ. 3 . 4 жастағы балаларға арналған бағдарлама
2.1 Балардың жас ерекшелік мүмкіндіктеріне сипаттама ... ... ... ... ... ...24
2.2 3 . 4 жасар балалардың тілін дидактикалық ойын арқылы дамыту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28
2.3 3 . 4 жастағы балалардың тілін дамыту жолдары ... ... ... ... ... ... ... .31
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..35
Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..38

Ел басымыздың 2010 жылдың 28-ақпан айындағы жолдауында білімге соның ішінде мектепке дейінгі мекемелерге көп көңіл болді.2020 жылға қарай білім беру жүйесінің барлық деңгейлері — мектепке дейінгі-білімнен жоғары білімге дейін ,түбегейлі жаңғыртыіатын болады. Білім берудің әрбір деңгейде білім алу, сондай-ақ кәсіби біліктілікті арттыру, адамның бүкіл өмір бойы тұрақты түрде жаңа білім мен дағдыларды алу мүмкіңдіктері ұсынылады. , Мемлекет барлық балаларға түратын жеріне және отбасының табысына қарамастан мектепке дейінгі тәрбие және оқу мүмкіндіктерін ұсынатын болады.
Орта білім беру жүйесінде оқытудың 12 жылдық білім бруге көшуі іске асырылады, ол он жыл ішіндегі жалпыға індетті білім беруді және екі жыл ішіндегі бейінді білім беруді қарастырады. Бұл ретте оку бағдарламаларының мазмұны өмірде және мамандықта аса қажетті құзіреттілікті дамытуға бағытталатын болады.
Орта білім жүйесін жаңғыртуға ықпал ететін түпкілікті жобалардың бірі "Назарбаев.. Зияткерлік мектептер" жоспары. болады. Бұл мектептер балабақшасы мен мектеп алдында, сондай-ақ 12 жылдық білім беру бағдарламасы ісін оқу-төрбие бағдарлшаларын өзгерулер, енгізу жөне сынау жөніңдегі бастапқы алаңдар болып табылады. Осы бағдарламалар, Қазакстандық білім берудің озық үлгілерінің әлемдік педагоггық тәжірибенің озық үлгісімен үндесетін, қазақ тілі бағыттағы пәндер бойынша бағдарлануды қарастыратын, көп тілде білім беру орташнжасауға ықпал ететіи болады. Білікгі кадрларды даярлау елді индустрияландыру жөніндегі жоспарлармен байланыстырылатын болады. шкалық,, кәсіптік жөне жоғары білім беру жүйесінде мемлекет" негізгі" жүмыс беруші ретінде білім беру стандарттарын белгілеген кеңестік жүйеден мазмұны қалыптасатын нарық біліктілік жүйесі аркылы кесіби стандарттармен ынтымақтасатын; нарық жүйесіне көшу жоспарлануда.
Орта; техникалық, кәсіптік және жоғары білім электронды оқыту жүйесі енгізілді. Жоғары оқу; орындарына корпоративтік менеджмент принцптерін енгізе отырып, академиялық еркіндік берілетін болады
Білім беруде маңызды жобалардың бірі Астана қаласында әлемдік деңгейдегі беделді жоғарғы оқу орны Назарбаев университтетін құру жобасын іске асыру болып табылады. Бұл университет Қазақстанның ұлттық бренді болады, отандық инженерлік-техникалық және ғылыми кадырларды даярлауда және қазіргі заманғы ғылыми зерттеу инвра құрлымды қалыптастыруда сапалы серпінді қамтамасыз етеді.
Университеттің құрамына кірген әрбір мектептің жетекші жоғарғы оқу орындары арасынан шетелдік академиялық әріптесі және мықты ғылыми және өндірістік базасы болады. Бұл елдің индустриялық иновациялық даму міндеттерін шешу үшін білімді ғылымен өндірісті біріктіруді қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Университтет бағдарламасының «Назарбаев Зияткерлік мектептер» жобасының мектепке дейінгі орта білім беру оқу бағдарламасымен сабақтастырды.
Білім беру қызметінің сапасы білім беруді қаржыландыр жүйесін қаржыландырумен жақсартумен, үкіметтік емес коммерциалық емес агенттіктерді енгізу есебіне білім беру жүйесінің инфрақұрлымын кеңейтумен халықааралық стандарттар бойынша оқу оындарының оқу жүйесін және тәуелсіз рейтинктердің құрамына енуімен оқу орындарына бірлесіп басқару элементтерін ендіру оның ішінде осы үрдісте азаматтарды қатыстырумен білім беру сапасын бақылау тетіктерін жетілдірумен сүйемелденетін болады. [1. Егемен Қазақстан 12.02.2009]

1.Егемен Қазақстан 12.02.2009.
2.Меңдаяқова Қ. Қазақстан мектебі 11-12\2007.13-14 б
3.С.Тайшығашова. Бала тәрбиесі.9\2009. 44-45 б
4. Мектеп жасына дейінгі балалардың тілін дамыту методикасы, Алматы – 1981 жыл. 58-60бет
5.Журнал «Балабақша», №2-6, 2009 жыл.25-32
6.«Казахские детские игры» кітабы авторы: Молдагаринов Аскар Алма-Ата «Жалын» 1987. 15 – 20
7. «Логопедия» Е.Н.Краузе (30-38 бет)
8.Ойын іс-әрекеті арқылы балалар танымын дамыту [Текст] / Г. С. Аққалиева // Мектепалды даярлық. - 2011. - №6. - . 2-4.
9. Білім жетілдірудегі құзырлылық амал - педагогтың кәсіби, тұлғалық өсуінің негізі [Текст] / Н. Чинходжаева // Отбасы және балабақша . - 2012. - №1. - . 18-20.
10. Ойын өлеңдер мен ойлы өлеңдердi бала тәрбиесiнде қолдану [Текст] / Бақыреденова А. // Ұлағат. - 2002.-№3. - .27-36
11. http://goo.kz/content/view/102/4100
12.http://www.balazan.kz/kz/comon/news/detail.php?ID=2505
13.http://goo.kz/blog/view/134/842

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
І. 3- 4 жастағы балалармен өтікілетін тіл дамыту сабағы
1.1 3 – 4 жастағы балаларға арналған сабағы ертегілер
әлемінде ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
1.2 3 – 4 жастағы балалар айналадағы заттық орта туралы түсініктерін
қалыптастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..14
1.3 3-4 жастағы балаларды байланыстырып сөйлеу арқылы тілін дамыту.
Саусақтар ойыны арқылы тіл
дамыту ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ..21

ІІ. 3 – 4 жастағы балаларға арналған бағдарлама
2.1 Балардың жас ерекшелік мүмкіндіктеріне
сипаттама ... ... ... ... ... ...24
2.2 3 – 4 жасар балалардың тілін дидактикалық ойын арқылы
дамыту ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...28
2.3 3 – 4 жастағы балалардың тілін дамыту
жолдары ... ... ... ... ... ... ... .31

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 35

Пайдаланған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... 38

Кіріспе
Ел басымыздың 2010 жылдың 28-ақпан айындағы жолдауында білімге соның
ішінде мектепке дейінгі мекемелерге көп көңіл болді.2020 жылға қарай білім
беру жүйесінің барлық деңгейлері — мектепке дейінгі-білімнен жоғары білімге
дейін ,түбегейлі жаңғыртыіатын болады. Білім берудің әрбір деңгейде білім
алу, сондай-ақ кәсіби біліктілікті арттыру, адамның бүкіл өмір бойы тұрақты
түрде жаңа білім мен дағдыларды алу мүмкіңдіктері ұсынылады. , Мемлекет
барлық балаларға түратын жеріне және отбасының табысына қарамастан мектепке
дейінгі тәрбие және оқу мүмкіндіктерін ұсынатын болады.
Орта білім беру жүйесінде оқытудың 12 жылдық білім бруге көшуі іске
асырылады, ол он жыл ішіндегі жалпыға індетті білім беруді және екі жыл
ішіндегі бейінді білім беруді қарастырады. Бұл ретте оку бағдарламаларының
мазмұны өмірде және мамандықта аса қажетті құзіреттілікті дамытуға
бағытталатын болады.
Орта білім жүйесін жаңғыртуға ықпал ететін түпкілікті жобалардың бірі
"Назарбаев.. Зияткерлік мектептер" жоспары. болады. Бұл мектептер
балабақшасы мен мектеп алдында, сондай-ақ 12 жылдық білім беру бағдарламасы
ісін оқу-төрбие бағдарлшаларын өзгерулер, енгізу жөне сынау жөніңдегі
бастапқы алаңдар болып табылады. Осы бағдарламалар, Қазакстандық білім
берудің озық үлгілерінің әлемдік педагоггық тәжірибенің озық үлгісімен
үндесетін, қазақ тілі бағыттағы пәндер бойынша бағдарлануды қарастыратын,
көп тілде білім беру орташнжасауға ықпал ететіи болады. Білікгі
кадрларды даярлау елді индустрияландыру жөніндегі жоспарлармен
байланыстырылатын болады. шкалық,, кәсіптік жөне жоғары білім беру
жүйесінде мемлекет" негізгі" жүмыс беруші ретінде білім беру стандарттарын
белгілеген кеңестік жүйеден мазмұны қалыптасатын нарық біліктілік жүйесі
аркылы кесіби стандарттармен ынтымақтасатын; нарық жүйесіне көшу
жоспарлануда.
Орта; техникалық, кәсіптік және жоғары білім электронды оқыту жүйесі
енгізілді. Жоғары оқу; орындарына корпоративтік менеджмент принцптерін
енгізе отырып, академиялық еркіндік берілетін болады
Білім беруде маңызды жобалардың бірі Астана қаласында әлемдік
деңгейдегі беделді жоғарғы оқу орны Назарбаев университтетін құру жобасын
іске асыру болып табылады. Бұл университет Қазақстанның ұлттық бренді
болады, отандық инженерлік-техникалық және ғылыми кадырларды даярлауда
және қазіргі заманғы ғылыми зерттеу инвра құрлымды қалыптастыруда сапалы
серпінді қамтамасыз етеді.
Университеттің құрамына кірген әрбір мектептің жетекші жоғарғы оқу
орындары арасынан шетелдік академиялық әріптесі және мықты ғылыми және
өндірістік базасы болады. Бұл елдің индустриялық иновациялық даму
міндеттерін шешу үшін білімді ғылымен өндірісті біріктіруді қамтамасыз
етуге мүмкіндік береді.
Университтет бағдарламасының Назарбаев Зияткерлік мектептер
жобасының мектепке дейінгі орта білім беру оқу бағдарламасымен
сабақтастырды.
Білім беру қызметінің сапасы білім беруді қаржыландыр жүйесін
қаржыландырумен жақсартумен, үкіметтік емес коммерциалық емес агенттіктерді
енгізу есебіне білім беру жүйесінің инфрақұрлымын кеңейтумен халықааралық
стандарттар бойынша оқу оындарының оқу жүйесін және тәуелсіз рейтинктердің
құрамына енуімен оқу орындарына бірлесіп басқару элементтерін ендіру оның
ішінде осы үрдісте азаматтарды қатыстырумен білім беру сапасын бақылау
тетіктерін жетілдірумен сүйемелденетін болады. [1. Егемен Қазақстан
12.02.2009] Қазақстан Республикасы Президентінің 2001 жылғы
7 ақпандағы № 550 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының 2001-
2010 жылдарға арналған тілдерді дамыту жөніндегі мемлекеттік бағдарламасын
іске асыру мақсатында, мектеп жасына дейінгі балаларды дамыту мәселесі
ұлттық даму стратегиясымен үздіксіз байланысты және мемлекеттік саясаттың
ажырамас бөлігі болып табылатынын ескере отырып, Қазақстан Республикасының
мектепке дейінгі білім беру саласын жаңғырту векторы ретінде осы
Тұжырымдаманы әзірлеу қажеттігі пайда болды. Білім беру жүйесінде жеке
тұлғаны қалыптастыру мақсатында ұйымдастырылған мектепке дейінгі тәрбие мен
білім берудің алғашқы сатысының негізі жарты ғасырлық тарихы бола тұра,
бүгінгі таңда отбасылық тәрбие мен мектепалды дайындықтың түрі ретінде
қоғам қажеттілігіне айналды. Қазіргі кезеңде әр түрлі
әлеуметтік институттар мен ата-аналар және жалпы білім беретін мекемелердің
алдындағы мақсат көптілді ортаның әсерін ескере отырып, өсіп келе жатқан
жас ұрпақтың әлеуметтенуіне лайықты, жаңа стратегиялық көзқарастардың
міндеттерін жетілдіру. Өсіп келе жатқан жас жеткіншектердің мемлекеттік
тілді жетік меңгеруі оқытудың көп функциональды түрін қажет етеді. Тіл
меңгеруде жеткіншек қазақ халқының тарихымен, мәдениетімен ғана танысып
қоймай, оны мектепке жасына дейінгі кезеңнен бастап еркін қарым-қатынас
жасауына мүмкіндік береді.Мектепке дейінгі кезең - оқытудың жоғары деңгейі,
жаңа білімдерді қабылдағыштығы, танымдық белсенділіктерінің ерекшеліктері
болып табылатын баланың сензетивті даму кезеңі болып табылады. Бала
туғаннан кейін жер бетінде бар 3000 тілдерді қабылдайтын есту мүшелері ашық
болады. Әрі қарай бұл мүшелері жабылады, өйткені бала тек өз анасы
сөйлейтін тілді ғана естиді. Ғалымдардың есептеуінше, бұл физиологиялық
ерекшеліктерді дамыту қажет, сондықтан ерте жастан бастап мақсатты түрде
бірнеше тіл үйретілуі тиіс.Неғұрлым баланың жасы кіші болса, соғұрлым ол
екінші тілді жоғары көлемде дұрыс айтылуымен оңай меңгереді. Қателіктерге
бой алдырып күлкіге қалудан сескену сияқты психологиялық кедергілерге
ұшырайтын ересектерге қарағанда сәбилер тілді жылдам меңгереді.Тұрақты
себеп-салдар, бірнеше қайталаулар, тілді меңгеруде қарапайымнан күрделіге
біртіндеп көшу, педагогтердің табандылығы мен назары, тілдік және
полимәдениеттік базисін қалыптастыруға көмектеседі. Тілді жеке және топпен
оқыту жалықтырмайтындай болуы қажет, сондай-ақ тілдік ойлау әрекеттерін
белсендіретін музыкалы-ырғақты, қозғалыс ойындары, шығармашылық тапсырмалар
енгізілуі тиіс. Қазақ тілін оқып-үйрену мен әлеуметтік-перцептивтік,
когнитивтік, тілдік және жалпы дамудағы жетістіктерге жетудің маңызды шарты
- ата-аналармен, әлеуметтік ортамен тығыз байланыс орнату. Эмоциональдық-
ерікті ортаны пайдалану мемлекеттік тілге деген қызығушылықты сақтауға
көмектеседі. Бала бойында өзге тілге деген қажеттілік, ықылас қашан және
қалай қалыптасады?Мектепке дейінгі ересек жастағы балалар қарым-қатынасқа
ынталы келеді, сондықтан нақты дәлелдермен тілдік ортаға сауатты, кешенді
бағытталса, қызықтыра оқытудың жеке және топтық түрлерін пайдаланса, тіл
үйренуде тез табыстарға қол жеткізеді. Осыған байланысты білім беру жүйесін
дамыту мемлекеттік тілдік саясаты мен еліміздің аймақтарындағы
демографиялық жағдайларын ескеріп жүзеге асырылуы тиіс.

І. 3- 4 жастағы балалармен өтікілетін тіл дамыту сабағы
1.1 3-4 жастағы балаларға арналған сабағы ертегілер әлемінде
Қуанышты адамдар саяхаты- деген 3-4 жастағы балаларға
арналған бағдарлама. Театр ойындары арқылы көрсетілетін әр-түрлі іс-
әрекеттер, қимыл- қозғалыстар балалардың бойында достық, адалдық, батылдық,
жан ашырлық қасиеттерін тәрбиелеуге жағдай жасайды және әлемді тек
ақылмен ғана емес, жүрекпен де тани білуге үйретеді. Әр түрлі ертегілер
балалардың қызығушылықтарын арттырады және олардың тілдерін
дамытады.
Әр баланы жеке тұлға ретінде, оның шығармашылық әлеуетін,
қабілеттілігі мен қызығушылықтарын дамыту мақсатында құрылған
перспективтік жоспар 3-4 жасар балаларға арналған. Жылына 36 сағат,
9 бөлімнен құрастырылған. Жоспар келесі міндеттерді қарастырады.
- Балаларды айналаны қоршаған әлеммен, оның түрлі қыр-сырларымен,
бейнелер, бояулар,дыбыстар арқылы таныстыру.
Балалардың бойында адамның көңіл-күйіне, бет пішінін, қимыл-
қозғалыстарын, дауыс ырғағына қарай тани білу қабілеттерін дамыту.
- Балалардың бойында достық, адалдық, батылдық, жан ашырлық
қасиеттерін тәрбиелеу. Әлемді тек ақылмен ғана емес, жүрекпен де тани
білуге үйрету.
Әр түрлі ертегілер балалардың қызығушылықтарын арттырады және
олардың тілдерін дамытады.
Кейіпкерлердің іс-әрекеттеріне қарай берілетін ертегілердің мазмұны
әсерлі көңіл-күйді білдіре отырып, сезіне білуге үйретеді. Мектепке
дейінгі жас балалардың қабілеттілігін, бейімділігін және сондай-ақ
тілінің дамуына өте оңтайлы кезең. Мектеп жасына дейінгі балалардың
театрландырылған іс-әрекеттерін ұйымдастыру балалар шығармашылығын
және білім алудың жаңа қабілеттері мен дағдыларды үйренуге жағдай
жасаумен қатар, балаға өмірде өзінің тиісті орнын табуға
көмектеседі, өзін - өзі көрсете білуге ықпал жасайды. [2.13-14 бет.]

Тілдік дамыту сабағы
Тақырыбы Мақсаты Қолданылатын Қолданылатын сағаты
әдіс-тәсілдер көрнекілік-
құралдар
Бауырсақ Ертегіні еске Әңгімелеу, Фланелеграф, 1
ертегісі түсіру арқылы сұрақ- жауап, қуыршақ театры,
балалардың тілдерінтеатр, ойын орамал, тақия,
дамыту кейіпкерлердің
атрибуттары 1
Бұл Ойын арқылы
бауырсақ-кішкекейіпкерлердің
нтай қу аң рөлін таңдай 1
отырып, балалардың
қызығушылықтарын
арттыру
Бауырсақ, Тілдерін жаттықтыру
бауырсақ мен 1
сені
жеймін...
Бауырсақ Балалардың ойын
ертегісінің тиянақтау және 1
қойылымы өнерлерін іске
асыру
Шалқан Ертегіні еске Әңгімелеу, Фланелеграф, 1
ертегісі түсіру арқылы сұрақ- жауап, қуыршақ театры,
балалардың тілдерінтеатр, ойын орамал, тақия,
дамыту кейіпкерлердің
атрибуттары 1
Ата мен әжемдеШалқанды отырғызу 1
қонақта кезінде айтылатын
болғанда өлең шумағы арқылы 1
балалардың тілдерін
байыту және 1
білімдерін кеңейту
Осындай Белсенді балаларды
үлкен кейіпкерлердің 1
шалқан... рөлдерін эмоция
арқылы көрсете
білуге үйрету
Шалқан Кейіпкерлердің
ертегісін рөлін атқара
сахналау білуге дағдыландыру

Үш аю Ертегіні еске Әңгімелеу, Фланелеграф, 1
ертегісі түсіру арқылы сұрақ- жауап, қуыршақ театры,
балалардың тілдерінтеатр, ойын кейіпкерлердің 1
дамыту атрибуттары
Қане досым, Ойын арқылы
сөзге қосыл кейіпкерлердің
рөлін таңдай 1
отырып, балалардың
қызығушылықтарын
арттыру
Үш аюға Тілдерін жаттықтыру
қонаққа 1
барайық
Үш аю Балалардың ойын
ертегісін тиянақтау және
сахналау өнерлерін іске
асыру
Қасқыр мен Ертегіні еске Әңгімелеу, Фланелеграф, 1
қоян ертегісітүсіру арқылы сұрақ-жауап, қуыршақ театры,
балалардың тілдерінтеатр, ойын кейіпкерлердің
дамыту атрибуттары
1
Қасқыр мен Балалардың тілдерін
қоян ертегісібайыту және
білімдерін кеңейту
Қәне досым, Белсенді балаларды 1
сөзге қосыл кейіпкерлердің
рөлдерін эмоция
арқылы көрсете
білуге үйрету
Көз көруге Кейіпкерлердің
тоймайды, рөлін атқара
құлақ естуге білуге дағдыландыру
жалықпайды
ертегісін
сахналау
Түлкі мен Балаларды ертегінің Әңгімелеу, сұрақКонус театры, 1
қояндар мазмұнымен – жауап, театр қуыршақ театры,
ертегісі. таныстыру. ойын кейіпкерлердің
атрибуттары. 1
Түлкі, түлкі,Қимылды ойындар 1
түлкішек арқылы
кейіпкерлердің рөлін
айтып, белсенді
балаларды таңдай
Қу түлкі мен отырып,
қорқақ қояндарқызығушылығын
арттыру. Ертегідегі
қоян мен түлкінің 1
сөздерін балаларға
үйрету. Түлкі мен
қояндар арасындағы
диалог.
Түлкі мен Балалардың рөлді
қояндар дұрыс ойнай білуін
ертегісін және сөздердегі әр
сахналау дыбыстарды анық
айтуларын қадағалау.
Қоян мен Ертегі мазмұнымен Әңгімелеу, сұрақКонус театры, 1
түлкінің таныстырып, ертегіге– жауап, театр қуыршақ театры,
үйшігі деген қызығушылығын ойын кейіпкерлердің
ертегісі. арттыру. атрибуттары.
1
Ойын арқылы
Оқы да біл, балаларды рөлдерге
ойна да күл бөлу, кейіпкерлердің
сөздерін дұрыс
айтуға үйрету.
1
Кейікерлердің
Досы көпті сөздерін дұрыс
жау алмайды, айтуларын қадағалау
ақылы көпті және рөлдерін 1
дау алмайды. ретімен орындауға
үйрету.

Көз көруге Ертегінің мазмұны
тоймайды, бойынша
құлақ естуге кейіпкерлердің іс –
жалықпайды әрекетіне қарап,
ертегісін әсерлі көңіл- күйін
сахналау білдіре отырып
сезіне білуге
үйрету.
Жеті лақ жәнеЕртегінің мазмұнын Әңгімелеу, сұрақФланелеграф, 1
қасқыр еске түсіре отырып – жауап, театр кейіпкерлердің
ертегісі. тілдік қорларын ойын атрибуттары
байыту.

Лақтарым
менің,
айналайын Ойын арқылы
лақтарым балаларды рөлдерге 1
менің ... бөлу, кейіпкерлердің
сөздерін дұрыс
айтуға үйрету 1

Алақай, Ертегіге деген
алақай! Анамызқызылушылықтарын
келді, бізге арттыру 1
сүт әкелді.

Жеті лақ және
қасқыр Әр баланың өз рөлін
ертегісін дұрыс орындауын
сахналау. қадағалау
Алтын айдарлы Ертегінің Әңгімелеу, сұрақкейіпкерлердің
әтеш мазмұнымен – жауап, театр атрибуттары 1
ертегісі. таныстыру. ойын

Жібек шашақты,
сақалы бар,
майға батырып Кейіпкерлердің 1
алған тәрізді рөлдерін бере
басы бар. отырып, балаларға
сөздері мен қимыл –
Сымбатты қозғалыстарын 1
әтеш үйрету.

Балаларды ертегіні
диалог бойынша
орындауға үйрету.
Ертегі әлемінеӨткен ертегілерді Әңгімелеу, сұрақЕртегі 2
саяхат еске түсіріп, – жауап, театр суреттері,
мазмұны бойынша ойын кейіпкерлердің
сұрақтарға жауап атрибуттары
беру арқылы
білімдерін
тиянақтау.
Ертегі елі
жермен келе, Ертегі 2
жатыр! кейіпкерлерінің
жағымды – жағымсыз
жақтарын таба білуге
үйрету.

1.2 3 – 4 жастағы балалар айналадағы заттық орта туралы түсініктерін
қалыптастыру
Мектепке дейінгі балалардың тұлғасының негізгі құралдарының бірі –
орта. Орта бала үшін жаңа білім мен әлеуметтік тәжірибенің көзі. Мектепке
дейінгі ұйымның тұтас педагогикалық үрдісінде дамытушы ортаның рөлі.
С.Л.Новоселованың пікірінше, дамытушы заттық орта балалардың дербес
шығармашылық және ойын әрекеттерін ұйымдастыру үшін қажетті материалдар,
ойыншықтар, құралдар, іс-әрекетінің материалдық нысаналардың жүйесі. Оның
басты бағыттарының бірі балаларды әлеуметтендіру және оған сәйкес заттық
дамытушы орта құру. Заттық ортаны осылайша игерудің баланың тұлғалық
жағын дамыту, бұйымдық әлемге шығармашылық көз қарасын ояту үшін зор маңызы
бар. Баланы әлеуметтендіруде дамытушы заттық ортаны құрудың педагогикалық
талаптарға сәйкестігі болашақтың зерттеу мәселесі деп есептейміз.
Баланы жан-жақты тәрбиелеу, оның дүние танымын жетілдіру, заттық орта
туралы түсінік ой-өрісін дамытып, еңбекке баулу балабақшалардағы барлық
топтарға бірдей ортақ міндеттер. Мектеп жасына дейінгі балалардың ой-өрісін
кеңейтудің негізгі айналадағы ортамен табиғат құбылыстарын бақылату. Заттық
орта жұмысында айналадағы қоғамдық өмір шындығын, табиғат тамшыларын
бақылатып,баланың таным,сезім қабілетін жетілдіру басты роль атқарады.
Балалармен арнайы өтілетін осы жұмыс барысында тәрбиеші әр заттың аты,
сапасы, қажеттігі жайында түсіндіреді. Баланы заттың атын сөзбен айтуға
үйретеді. Айналадағы қоғамдық өмір өлі, тірі табиғат құбылысын бақылатқанда
да әр объектіні сөзбен атап, түсіндіріп баланы заттық ортаға сөзбен
қызықтырып, қабілетін дамыту көзделеді.[ 3.44-45 б]
Баланың ойнайтын алғашқы ойындары бұл заттық ойын. Басқаша
түсіндірсек бұл затты игеру. Сіз балаға беретін ойыншықтар арасында
қуыршақта, аюда, сайқымазақта, ұсақ ойыншықтар да бар. Бастапқыда бұл
ойыншықтардың барлығы үлкендер үшін – балалар ойыншықтарға басқа заттарға
қарағандай қарайды, яғни олар үшін ойыншықтардың басқа заттардан айырмасы
жоқ.. Екінші жылдың басында олардың ойыншықтармен ойнауы елеусіз болады.
Балалардың тілін жетілдіру мен байыта түсу үшін олардың айналасындағы
әсерлі сабақтар өткізу және нақты тілдік білігін қалыптастыруды жүзеге
асыру қажет болады.
Әр сабақта балалармен заттық орта туралы әңгімелесу, екі-үш жаңа
сөз меңгерту көзделеді.
Жылдың аяғында 3-4 жас аралығында балалар заттық ортадағы қойылатын
негізі талаптар мынадай:
Балалар бес түсті (ақ, қара, қызыл, сары, көк) білуге тиісті, жылдың
соңына қарай жасыл түсті үйретуге болады. Түстеріне сәйкес топтау заттық
құрамына қарай түстерге белгілеу.
Үш пішінді (үшбұрышты, төртбұрышты, дөңгелекті) білуге тиісті. Пішіне
сәйкес топтау.
Заттық ортада құрастыру жұмыстары арқылы үйренген сөздерін (киіз үй,
ағаш тос таған, ағаш қасық, қоржын, көрпеше, кілемше, ою, білезік, сақина,
алқа, сәукеле, тақия, белдік) толық меңгеруге тиісті.
Мектепке дейінгі оқу тәрбие жүйесін жетілдіру мақсатында шынайы
өмірде тиімді ету қабілеттерін дамыту үшін – монтессори әдісін қолдану
тиімді деп білдім. Монтессори материалы арқылы бала затты түсінеді және
оны қолдануға тырысады. Монтессори материалы қандайда бір іс- әрекетке
итермелейді.
Монтессори материалы төрт түрлі жолмен іске асады:
Тәжірибелік жолмен іске асатын жаттығулар - ең алғашқы жылында бала
қозғалыс жасау үстінде жүреді. Онда сензитивтік периодтың даму жолы
қалыптасады. Алғашында қозғалысы онша болмағандықтан, моторлық жүйесін қосу
үшін тәрбиенің негізіне үлеседі. Моторлық даму жеке -дара қозғалыс темпін
құлшындыруға әсерін тигізеді. Оған қозғалыс жасау үшін түрлі жаттығулар
жасалады, өзіндік іс-әрекетке итермелейді. Бір сызықтың бойымен жүру тепе-
тендік сақтауға итермелейді. Басқада топтық жаттығулар балалар арасындағы
қарым-қатынасты жақсартуға көмектеседі. Мысалы, рөлдік ойындар бір-бірін
сыйлауға үйретеді. Жаттығуға арналған материал тәжірибе жасау барысында жас
ерекшелігіне сай болу керек. Жаттығудың шарты түсінікті болу керек.
Нәтижесінде өзін-өзі тәрбиелеуге үйренеді. Жаттығулардың негізгі мақсаты:
баланы қоршаған ортаға деген жауапкершілік қасиеттерін қалыптастыру болып
табылады. Тәжірибелік жолмен іске асатын жаттығулардың түрлері:
1.Суды бір ыдыстан екінші ыдысқа құю.
2.Металды тазалау.
3.Кесілген гүлдерді күту жолдары.
4.Бір сызықтың бойымен жүру.
5.Тыныштандыру жаттығулары.
6.Қоғамдық өмірге қатысы бар жаттығулар.
Суды бір ыдыстан екінші ыдысқа құю
Керекті құралдар: поднос,шүберек,лейка
Мақсаты: Қозғалыс жүйесін дамыту, қоршаған әлем ішінде тепе-тендікті
сақтауға үйрету. Жас мөлшері 3 жастағы балалар. Материалмен жұмыс жасау
жолдары: лейка суға толтырылады. Мұғалім лейканы қолына алып жоғары
көтереді. Ыдысқа суды құяды. Лейканы қайтадан үстел үстіне қойып, ыдыстағы
суды қайтадан лейкаға құйды. Төгіліп қалған суды сүртіп отыру қажет.
Сезім мүшесін дамытатын материалдар- әр сезім мүшелерін дамытуды ұсынады.
Бұл материал арқылы заттардың көлемін, түсін, өлшемін, дыбысын ажырата
алады. Жеңілден ауырға көтеру ұғымы қолданылады. Бала моторикасымен
сенсорикасын жаттықтыру үшін материалды қайталауға тура келеді. Материалды
қолданған соң бала жоспарлау, дайындау, бір тапсырманы соңына дейін
орындауға тырысады. Бірақ сабақ кезінде бала сол материалмен жұмыс жасау
жолын толығымен таныс болу керек. Мұнда жұмыс барысында балаға сөз
беріледі. Тапсырманы орындай алмайтындарға қайтадан тағы бір сабақ өткізу
керек. Алған білімін бекітіп, содан кейін жаңа сабақты өтілуі керек. Сабақ
3 құрылымнан тұрады:
1. Көлемін анықтауға арналған материалдар;
2. Бір сызықтың бойымен жүру;
3. Тыныштандыру жаттығулары;
Сабақ балаға өзін-өзі танытуға талпындырады.
1.Көлемін анықтауға арналған материалдар:
Ойынның түрі Қызғылт башня
Керекті құралдар: Қызғылт башня 10 шаршыдан құралады (ауыр ағаш,
қызғылт түс) шаршының мөлшері 1см ден 10 см ге дейін барады.
Мақсаты: үлкен, кішкентай түсініктері қалыптасады. Моторикасын
дамытады. Жас мөлшері 3 жастағы балалар. Материалмен жұмыс жасау жолдары:
кілемнің үстінде шаршылар шашылып жатады. Мұғалім баланың алдына ең үлкен
шаршыны қояды, ал бала сондай шаршыны сол шаршының үстіне қою керек.
1.Затты дұрыс атауға үйрету.
2.Заттың атын атау бала сол затты алып келеді.
3.Затты атап жаттығады.
Математикалық материалдар- математикалық материалдар ойлау қабілетінің
дамуына көп септігін тигізеді. Бала ең алғашқыда көптеген заттармен жұмыс
жасау арқылы өз білімін жетілдіреді. Монтессори материалы сезімді
дамытады, оған қоса математика әлеміне жетелейді. Бала мұнда математикалық
ұғымдарды тез игереді. Сан және онға дейін санау жүйесін тез игереді.
Математикалық монтессори материалы баланы сенсоматорлық ішкі қажеттілігіне
сүйене отырып қанағаттандыру жолдарын іздеуге тырысады. Математикалық
материалды пайдалану жүйесін білген соң, түрлі қиын тапсырмаларын
қиындықсыз орындайды. Мысалы: ашық түсті моншақтарды пайдалану арқылы сан
құрамымен пішін туралы түсініктері пайда болады.

Ойынның аты: Сылдыр қағаздағы сандар
Керекті құралдар: ағаш кестелер, сылдыр қағазға 0-9-ға дейін сандардың
атауларымен таңбаларымен таныстыру.Қол икемділіктерін дамыту.
Жас мөлшері: үш жастағы балалар
Материалмен жасау жолдары: тәрбиеші 1-3 сандарды үстел үстіне қойып
бастырады. Балаға кез- келген санды тандауға рұқсат етіледі. Сабақ екі
санды тандаудан басталады. Бала алдына тәрбиеші санды жазу кестесін қойып,
санның жазылу ережесіне сүйеніп таңбасын түсіреді. Бала алдымен санды атап,
сосын таңбасын жазуға кіріседі. Осылай бірнеше рет қайталанады.
1.Математикалық ұғымдарды тез игереді.
2.Сан және санау жүйесін игереді.
3.Берілген тапсырмаларды қиындықсыз орындайды.
Сөздік қорын дамыту материалдары - қарым-қатынас жасау үшін адамның сөздік
қоры ең басты роль атқарады. Бала туғаннан өсе келе қоршаған ортадағы
адамдармен қарым-қатынас жасау үшін сөйлеуге тура келеді. Балабақшаға
келген балаларда сенсорлық период болғандықтан, түрлі ойындар, әңгімелесу
мен сұрақтар қою арқылы ойлау қабілетімен сөйлеу қабілеті күрт дамиды.
Түрлі әңгімелер айтып тыңдауға көмекшілер ата-аналар болып келеді. Жалпы 2
жастағы бала негізінен 200-ден астам сөздерді меңгереді, ал 4 жастағы бала
3000-нан астам сөздерді игереді. Бала түрлі сұрақтар қою арқылы өзіндік
сөздік қорындағы жетпей жатқан қажеттілігін қанағаттандырады. Сөйлеу
қабілетін дамыту үшін ойындар мен түрлі жаттығулар қолданады. Мысалы: затты
атау, ойын-сипаттама, әңгімені жалғастыр т.б. [5.№2-6,25-32]
Ойынның аты: Қозғалмалы алфавит
Керекті құралдар: екі жәшікте толық алфавит бойынша штамтық әріптердің
бірнеше түрлері салынады. Сылдыр қағаздың көлеміндей әріптер болуы керек.
Дауысты дыбыстар қызыл түспен, ал дауыссыз дыбыстар көгілдір түспен
белгіленеді. Екі жәшікте бір жолда жазылған әріптер салынады.
Мақсаты: әріппен дыбыс туралы түсініктерін қалыптастыру.
Материалмен жұмыс жасау жолдары: Тәрбиеші себетке бірнеше заттарды
салады. Мұнда атаулары мен жазулары сәйкес болады. Бала затты алып атын
атайды, ал тәрбиеші оған сәйкес бірінші әріпін таңдап береді. Бала сосын
қалған әріптерді құрып, сөзді тізіп береді.
1.Дыбыс пен шуды ажыратады
2.Сөздік қоры байиды
3.Сұраққа толық жауап береді.
4.Сурет бойынша әңгіме құрастырады.
Күтілетін нәтиже.
1.Заттардың көлемін, түсін, өлшемін, дыбысын ажырата алады.
2.Алдарына қойған мәселені шешуге үйренеді.
3.Өз бетінше жұмыс жасауға машықтанады.
Бұл әдістің тиімділігі балалар өзін-өзі тәрбиелеуге және ұқыпты болуға
үйренеді. Монтессори бақылаушы ретінде баланың ішкі дүниесімен таныса
отырып, қажеттіліктерін қанағаттандыру жолында көп еңбек
сіңіреді.Айналадағы заттық орта туралы түсініктерін қалыптастыруда
монтессори әдісін жүйелі түрде қолданамын.
Педагогикалық мектепке дейінгі әсіресе сәбилік жаста ерекше назар
аударатын түрі- заттық орта. Заттық орта әр түрлі: ақыл-ой, эстетикалық,
елжандық , дене, адамгершілік т.б тәрбие түрлерімен қоса жеке тұлғаның
дамуына негіз болады. Соған байланысты заттық ортаны мектепке дейінгі
педагогикалық құрамның бір бөлігі деп айтуға болады.
Заттық ортаны алдымен қоршаған ортадағы болмысты қабылдау мен түйсікке
негізделеді. Айналадағы қоршаған ортаны, заттар мен құбылыстарды көру, есту
қабылдау арқылы өзіндік үрдістер: ес, қиял, ойлау пайда болады. Бір нәрсені
еске түсіру үшін алдымен оны көру не есту керек.
Адамның ақыл-ойының дамуына қабылдау ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.