Қазақтың ақын-жазушылары

Жоспар
Кіріспе

1. Абдолла Асылбеков
2. Әбітай Атығаев
3. Өтен Ахметов
4. Әлжаппар Әбішев
5. Әмен Махатұлы Әзиев
6. Төкен Әлжантегі
7. Евней Бөкетов
8. Сүйіндік Жанысбай
9. Ісләм Жарылғапов
10. Қанат Жойқынбеков
11. Кәмел Жүністегі
12. Асан Жұмаділдин
13. Мұқан Иманжанов
14. Қалмұқан Исабаев
15. Әуезхан Көшімов
16. Апбаз Қаражігітов
17. Серік Қирабаев
18. Сапарғали Ләмбеков
19. Ғабиден Мұстафин
20. Әбулақап Райымбеков
21. Теңізбай Рахымжанов
22. Қапан Сатыбалдин
23. Ақселеу Сейдімбеков
24. Сәкен Сейфуллин
25. Алдан Смайылов
26. Камал Смайылов
27. Сейділ Талжанов

Пән: Әдебиет
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 46 бет
Таңдаулыға:

Абдолла Асылбеков 1896 жылы сол кездегі Ақмола уезінің Нұра болысында,
Құндызды өзенінің бойындағы Кеңқияқ алқабында, Қарасуда (қазіргі Қарағанды
облысы, Осакаров орталығы Сұңқар селосының маңында) дүниеге келіпті.
А.Асылбеков ауылда ашылған бірінші басқыш татар медресесіне оқуға түсіп,
оны 1913 жылы бітіріп шығады. Осы оқуын одан әрі жалғастыру үшін он жеті
жастағы Абдолла бір саудагерге жалданып, оның жылқысын айдасып Орынборға
барады. Онда Хұсайын атына ашылған медресеге түседі. Алайда, мұнда небәрі
төрт-бес ай ғана оқыған Абдолла "қазақ татар жастарын дінге, патша
үкіметіне қарсы үгіттеп, ұйымдастырғаны үшін" медреседен қуылады.
Содан 1914 жылы Қызылжарға келген Абдолла осындағы мұғалімдер даярлайтын
қазақ мектебіне түсіп оқиды. Алайда, "саяси сенімділігі" жайлы шартты үш ай
мерзім ішінде кепілдік тапсыра алмағандықтан бұл мектептен де шығарылады.
Ақыр соңында ол өз еліне келіп, осы Нұра болысындағы ауыл мектебіне мұғалім
болып орналасады.1916 жылы патшаның маусым жарлығына байланысты қазақ
халкының дүбірге толы ұлт-азаттық қозғалысы бұрқ ете түскені мәлім. Ал бұл
қозғалыстың барысы, оның жеңіспен аяқталуы оның айналысындағы басқалар
сияқты Абдолланың өзінің де қоғамдық-саяси көзқарастарының қалыптасуына
жағдай жасаған еді. Ақпан революциясы аяқталғаннан кейін А.Асылбеков өзін
біржола революция ісіне арнаған болатын. Одан көп ұзамай-ақ, 1917 жылдың
мамыр айында жиырмадан енді ғана асқан жас жігіт большевиктер қатарына
еніп, өзінің бұдан кейінгі тағдырын елімен берік байланыстырды.
Классик жазушымыз С.Сейфуллин өзінің "Тар жол, тайғақ кешу" атты тарихи-
мемуарлық романында А.Асылбековтың революциялық өсу жолын жан-жақты
суреттеген. Осы туындымен танысқанда Сәкеннің серігі бола білген
А.Асылбековтың осы күнгі Қарағанды облысының негізгі бөлігі енген Ақмола
губерниясының Ақмола уезі жеріндегі 1916-1919 жылдардағы тарихи
қозғалыстарды баяндаған.
Көп жайларды қаһарман күрескердің – А.Асылбековтың өзі - қолы сәл ғана
босаған сәттерде жазып, жеке кітап етіп бастырып шығарған, журналда
жариялаған (бірақ белгілі себептермен алпыс жылдан астам уақыт бойына
қайыра баспа бетін көрмеген) "Біздің де күніміз туды", "Октябрь күнінде"
атты шағын повестерінде айтады.
Ақпан революциясынан кейін А.Асылбеков С.Сейфуллинмен бірге Ақмолада Кеңес
өкіметін орналыстырып, "Тіршілік" газетін шығаруды ұйымдастырады. Колчактар
оны тұтқынға алып, "Аннековтың азап вагондарында" зарықтырады. 1919 жылы
түрмеден қашып шығады. Азамат соғысы жылдарында ол Қиыр Шығыстағы Приморск
армиясының полк комиссары болады.
1921 жылы Қазақстанға қайтып келеді. Ақмола губерниялық партия комитетінде
жұмыс істейді. 1922-1925 жылдарда ол РК (б) П қазақ облыстық комитетінің
хатшысы және білім бөлімі меңгерушісі. 1926 жылы Тимирязев атындағы ауыл
шаруашылық академиясына оқуға түсіп, оны бітіргеннен кейін жауапты
қызметтерде болады.
А.Асылбеков алғашқы қазақ совет публицистерінің бірі. Оның мақалалары мен
очерктері "Тіршілік", "Еңбекші қазақ", "Советская степь" газеттері мен
"Қызыл Қазақстан" журналында жарияланып тұрды.
1921 жылы "Біздің де күніміз туды" деген публицистикалық повесі жарияланды,
бұл шығарма қазақ совет әдебиетінің алғашқы қарлығаштарының бірі еді. 1930
жылы "Ауылды советтендіру" ("За советизацию аула") атты кітабы екі тілде өз
алдарына басылып шықты.
Қазақ халқының адал ұлы А.Асылбеков Сталиннің 37-38 жылдардағы қуғын-сүргін
қудалауына ұшырап, "халық жауы" атанды. "Қарағанды ісі" бойынша "ашық
процесс" жасалған А.Асылбеков бастаған жеті адамның алтауы (Асылбеков,
Нұрсейітов, Ғатаулин, Ордабаев, Ізбасаров, Шамсутдинов) үй мүлкі қатталып,
ату жазасына кесілді де, жетінші адам (Баймолдин) үй мүлкі қатталып, тергеу-
сот орындарына "көмегі" ескерілгендіктен, он бес жылға бас еркінен айыруға
кесілді... Сөйтіп, елім деп еңіреген, елінің басына күн туғанда "етегімен су
кешкен" А.Асылбеков бастаған есіл ерлердің жүректері соғуын осылайша
тоқтатқан еді...
1991 жылы 30 сәуір айында Қарағанды облысының "Құндызды" ауылына
А.Асылбековтың аты берілді.
Кері қайту

Әбітай Атығаев 1912 жылы 5 желтоқсанда Қарағанды облысы, Ақадыр ауданында
туған. Қарқаралы қалысында орта мектепте оқыған. Одан соң Алматы қаласына
келіп, "Социалистік Қазақстан" газетінде корректор, әдеби қызметкер, әдеби
хатшы, аудармашы болып сегіз жылдай жұмыс істеген.
Ал 1959 жылдан зейнеткерлікке шыққанға дейінгі аралықта "Жазушы" баспасында
аға редактор болған. Осы баспада істеген жылдарда Ә.Атығаев оннан аса
роман, повестерді қазақ тіліне аударды.
Л.Соболевтің "Үшінші лек" деген әңгімелер жинағын, француз жазушысы
Л.Буссенардың "Қаһарман капитан" атты романын, неміс жазушысы Г.Белльдің
"Қайда едің, Адам?" деген романын, татар әдебиетінің ірі өкілі
Ғ.Ибрагимовтың "Біздің күндер" атты романын, А.Мұсатовтың "Дөң басындағы
үй", О.Ковяковтың "Тұнжыр Вангур", Клушанцевтің "Айға сапар", М.Зверевтің
"Ақ марал" атты повестерін аударған. Бұл шығармалармен бірге Ә.Атығаев
шетел жазушыларының, орыс классиктерінің т.б. бір талай өкілдерінің әңгіме,
очерктерін қазақшаға аударып, бірнеше жинақтарды жеке-жеке кітап етіп
шығарған.
Ә.Атығаев 1985 жылы қайтыс болды.

Кері қайту

Өтен Ахметов 1938 жылы Қызылорда облысының Қармақшы ауданында теміржолшы
отбасында туған. Осында сегізінші сыныпты бітіргеннен кейін, Жезқазғанға
келіп, 1956-1958 жылдар аралығында шахтада жұмыс істейді, әрі кешкі жұмысшы
жастар мектебінде оқып, он жылдық білім алып шығады.
Ө.Ахметов 1958 жылы С.М.Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетінің
филология факультетіне түсіп, оны ойдағыдай бітірген соң, 1936-1967 жылдары
Жезқазған облысы, Жезді ауданының Қарсақбай поселкесінде қазақ орта
мектебінде тарих және қоғамтану пәндерінен сабақ берді. Ал, 1967 жылдан
бастап Ө.Ахметов журналистік қызметте болған.
1973-1982 жылдары телевизия және радио хабары жөніндегі облыстық комитеттің
бас редакторы қызметін атқарған.
1982-1987 жылдар аралығында "Орталық Қазақстан" газетінің Балқаш қаласы
бойынша меншікті тілшісі, бөлім меңгерушісі, одан соң редактордың
орынбасары, ал 1993 жылы Ө.Ахметов – Қарағанды телерадиокомпанияның
председателі болды.
1997 жылы "Азия Транзит" газетінің бас редакторы болып уақытша қызмет
атқарған.
Ө.Ахметовтың шығармашылық тұңғыш еңбегі Балқаш кен металлургия комбинаты
туралы очерк-кітапша, "Алыптың адымы" 1968 жылы "Қазақстан" баспасынан
жарық көрді, одан кейін "Адам болғым келеді" (1975), "Алтын арқау" (1977),
повестері, "Қоңыр үй" (1982), "Заңғар" (1988) романдары
шықты."Қазақтелефильм" студиясы түсірген "Қарқаралы қыздары" деректі
телевизиялық фильмі сценарийнің, "Темірқазық", "Студенттер", "Құрыш пен
қоңыз" пьесаларының авторы.
Кері қайту

Әлжаппар Әбішев Қазақстанның халық жазушысы, белгілі драматург Ә.Әбішев
1907 жылы 15 қазанда Қарағанды облысы, Қарқаралы ауданының бұрынғы Жамбыл
атындағы шаруашылықтың Аспантау деген жерінде кедей шаруа отбасында дүниеге
келген.
Мектеп есігін кешірек ашқан Ә.Әбішев 19 жасында ғана бірінші басқыш ауыл
мектебін бітіріп, жиырма жасында яғни, 1927 жылы үш айлық мұғалімдер
қурсында оқиды.
Одан кейінгі жазушы жолы өз бетімен оқып білім көтеру, үздіксіз қажымай-
талмай еңбектену, іздену арқылы бойындағы әдеби дарынын ұштау, жетілдірумен
жалғасты. Бұл шын мәнінде ерлік еді.
1927 жылдан бастап Ә.Әбішев сауатсыздық жою курсының мұғалімі болып
істейді. Жазушылық қызметін Қарағанды кен орындарында шахтер болып істеп
жүрген кезінде бастайды. Шахтадан кейін "Қарағанды пролетариаты" газетінде
әдеби қызметкер болып істейді де белсенді тілшісі атанады. Ә.Әбішевтің
"Үйінді" атты бірінші әңгімесі мен очерктер жинағы 1936 жылы басылып шықты.
Бұл шығарма Қарағанды шахтерлерінің қажырлы еңбектеріне арналған. 1935
жылдан бастап Ә.Әбішев "Лениншіл жас" қазіргі "Жас алаш" газетінің бөлім
меңгерушісі, "Әдебиет және искусство" қазіргі "Жұлдыз" журналында жауапты
хатшысы, редактордың орынбасары болды.
Сол кезде жазушы "Отан үшін" (1937 ж.), "Отан атынан" (1938 ж.),
"Жолдастар" (1940 ж.) атты бірнеше пьесалар жазып драматург ретінде көзге
түсті. Оның 1938 жылы жазған "Армансыздар" атты пьесасы 1916 жылғы ұлт-
азаттық көтерлісіке арналған.
Ұлы Отан соғысы жылдарында "Төлеген Тоқтаров" (1942 ж.), "Саржан" (1945 ж.)
әңгімелерімен бірге "Ана" атты бір актілі пьеса жазды. 1945 жылы жазған
"Жас түлектер" атты романында Қарағанды кеніштеріндегі соғыс кезіндегі
жастардың өмірі мен қажырлы еңбегі суреттеледі. 1942 жылы жазган "Бір
семья" деген пьсасында жазушы совет адамдарының семья құру және
адамгершілік мәселесін көтереді.
Сол қырқыншы жылдардан бастап жазушы проза және драматургия жанрында
жемісті еңбек еткен. Ә.Әбішевтің өз сөзімен айтқанда: "Өмірінің соңғы жылын
арнаған" және бір кесек шаруасы бар. Ол–қазақтың белгілі композиторы,
әнші–ақыны Мәди өмірін зерттеу, сөйтіп, әдебитімізде, өнерімізде, Мәдиге
лайық ескерткіш жасау. Қазір әуелде жоспарлаған трилогияның екі кітабы
"Найзағай" (1969 ж.), "Мәди" (1977 ж.) жарық көрді. Сол романдар негізінде
"Мәди" және "Мәдидің соңғы шайқасы" атты пьесалары республикалық және
облыстық театрларда ұзақ жылдар бойы қойылып келеді. Жерлес жазушының
шығармашылығында драматургия саласы орын алды, ол 30-дан астам пьеса жазды.
Олар республика театрларының репертуарларынан көп жыл түспей келді.
Ә.Әбішев кейінгі жылдары "Айтпай кетті демеңдер", "Аманат" деген
естеліктерін кейінгі ұрпаққа өсиет ретінде жазып кетті.
Ә.Әбішев осыдан төрт жыл бұрын, 90 жасқа толғанда Елбасының тікелей
тапсырмасымен өзінің туған жері Қарқаралы өңірыне келіп, елдің жағдайын
коріп, біліп, кіндік тамған Аспантаудың баурайындағы ата қонысына аунап,
анасының басына құран оқытып қайтқан еді.
Жазушы "Октябрь революциясы", Еңбек Қызыл Ту, Халықтар достығы, "Құрмет
белгісі" ордендерімен және медальдарымен марапатталған.
Республикамыздың тәуелсіздік алған соң Президентіміздің пәрменімен Ә.Әбішев
алғашқылардың бірі болып "Халық жазушысы" (1985) құрметті атағына ие
болды.
Қазіргі қазақ әдебиетшілерінің аға ұрпағының игілікті еңбектері көңілге
жылы сезім ұялатады. Дәл осы ағалардың жуан ортасында, бәлкім, алғы шебінде
халқының танымал талантты Әлжаппар Әбішевтің жүргені, оның есімі ілтипатпен
аталары ақиқат.
24 тамыз 2001 жылы Қазақстанның халық жазушысы, қазақ әдебиеті ақсалдарының
бірі, жерлесіміз Ә.Әбішев 94 жасқа қараған шағында фәниден бақиға өтті.
Кері қайту

Журналист, жазушы, ғалым Әмен Махатұлы Әзиев 1927 жылы 6 маусымда Қарағанды
облысы, Қарқаралы ауданынданындағы бұрынғы “Оян” дейтін ауылда дүниеге
келген. Оның балалық шағы, есейіп ер жетуі атақты Сарқұлжа мен қара орманды
Кент тауларының маңдарында Жамбыл және Қ.Аманжолов атындағы ауылдардарда
өткен. Қарағандыда, Қарқаралыда. Ақтоғайда оқыған. 1950 жылы Қазақстанның
мемлекеттік университетін бітіргеннен кейін, республикалық “Лениншіл жас”
қазіргі “Жас алаш” газетінде, Ұлттық ғылым академиясының тіл және әдебиет
институтында қызмет істеген. 1952 жылы Қарағандыға ауысып, еңбек жолын
облыстық “Советтік Қарағанды” қазіргі “Орталық Қазақстан” газетінде
бастайды.
Жалын атқан жиырма бес жасында жұмысқа құлшына кіріседі. Өндірісті өлке
туралы өндірдіп мақала, очерктер жазғаны да осы тұс. Қатардағы тілшіден
редакцияның жауапты хатшысына дейін көтеріліп, 1961 жылдан Қарағанды
телевизия студиясының директоры болып қызмет атқарып, журналистік,
қаламгерлік өнерін шындайды. Күнделікті өмір құбылыстарына, әсіресе, жастар
тәрбиесіне жете қөңіл аударған Ә.Әзиев кейінгі жылдарда бірқатар әңгіме-
очерктер жазды.
Жазушының “Достық күші”, “Құтқару”, деген әңгімелері “Жұлдыз” журналына
басылды. Милиция өміріне арналған “Алтыншы операция”, “Ошаған”, “Ар оянасы”
очерктері облыстық газетте жарияланды. Бұл очерктер 1965 жылы “Өтелген
өкініш” деген атпен жеке кітап болып шықты. Міне, журналист енбегінің
күрделі де қым-қуат қиыншлықтарына қарамстан осы жылдары көркем шығармалар
жазып, қазақ повесі туралы филология ғылымдрының кандидаты ғылыми
дәрежесіне диссертация қорғайды. Кейін ҚарМУ-де, ҚаПТИ-де доцент, профессор
міндеттерін атқара жүріп, шығармашылық жолындағы басты еңбегі–Орталық
Қазақстанда түсті металлургия өндірісінің пайда болуы және даму тарихын
зерттейді. Бұл еңбекке ол өзінің жиырма жылын сарп етеді. Соның лайықты
жемісі ретінде қазақ және орыс тілдерінде “Қазыналы Сарыарқа” “Сокровища
Сары-Арки” деген құнды монографиялар жариялап, докторлық диссертация
жазады, профессор ғылыми атағын алады.
Ә.Әзиевтің әдеби қызметі елуінші жылдардың аяқ шенінде басталды. Жазушы
қазақтың ұлттық парасаты, интернационализм және халықтар достығы жайында
көп жазды. Ол он бес кітаптың авторы.
Қырық жыл созылған шығармашылық қызметінде Ә.М.Әзиев “Өтелген өкініш” (1965
ж.), “Шапақ (1968 ж.), “Оянған ар” (1972 ж.), “Шұғыл тапсырма” (1980 ж.)
повестері, “Жез таулар” (1977 ж.), “Мыс ошағы” (1980 ж.), “Медный пояс”
(1991 ж.), “Жер жарасы” (1994 ж.) романдары, “Есіл ару” пьесасы (1983 ж.),
“Қазыналы Сарыарқа” (1978 ж.), “Сокровища Сары-Арки” (1986 ж.), “Қазақ
повесі” (1989 ж.) атты монографиялары жарық көрді. Ол әдебиет және тарих
ғылымдарымен де жеткілікті айналысты. Көп жылдар студенттерге дәріс оқыды.
Ә.М.Әзиев жиырма бес жыл бойы зерттеген “Орталық Қазақстанда түсті
металлургияның пайда болуы және дамуы” атты докторлық диссертациясы оған
тарихтың көптеген құпиясын ашты. Соның нәтижесінде ол өзінің ең күрделі де
көлемді екі туындысы – “Мыс ошағы” және “Жер жарасы” романдарында отызыншы
жылдарда өріс алған ауыр индустрияның қазақ даласына тигізген кесапатын
асқан шеберлікпен, тарихи тұрғыда, барынша нанымды бейнелеп шықты.
1968 жылы "Есіл ару" атты пьесасы Қарағандының облыстық драма театрының
сахнасында қойылды.
1997 жылы ол өзінің жетпіс жылдық мерейтойында туған жері Қарқаралыға
сапармен келді. Бұл сапарда жазушыға қаланың құрметті азаматы атағы
берілді.
Әмен Махатұлы Әзиев 2003 жылы 4 сәуірде қайтыс болды.
Кері қайту

Төкен Әлжантегі 1953 жылы туған. Жазушы, ҚР Жазушылар одағының мүшесі
(1995), Төлеген Айбергенов атындағы сыйлықтың иегері (1998), халықаралық
"Сорос - Қазақстан" қорының "Қазақстан әдебиеті - 2000" конкурсының
жеңімпазы (2000), Қарағанды облысы әкімінің "Жыл жазушысы 2000" сыйлығының
иегері.
Еңбек жолын Ақадыр аудандық "Ақадыр таңы" газетінде тілшіліктен бастап
(1974), аудандық, қалалық, облыстық газеттерде түрлі жұмыстар атқарған.
"Армысың, ару кун!" (1987), "Ашық сабақ" (1991), "Қым-қиғаш
тіршілік"(2000), "Ақ-қараның арасы" (2002), "Жартастан жеткен жаңғырық"
(2003) атты прозалық кітаптардың авторы.
Т.Әлжантегі шығармалары ҚР Жазушылар одағының әдеби жыл қорытындыларында
Асылбеков С., Дәдебаев Ж., Мекебаев А., т.б. да жазушы, сыншылар тарапынан
жақсы бағаланған.

Кері қайту

Журналист, жазушы, Қарағанды қаласының құрметті азаматы Жайық Кәгенұлы
Бектұров 1912 жылы 10 маусымда Ақмола уезінің Моншақты болысында (қазіргі
Астана облысы, Алексеев ауданы, “Үрпі” ауылы) туған. 1928 жылы ҚАССР-нің
Халық ағарту комиссариатының мұғалімдер курсын бітірген соң, Атбасар
қаласында мұғалім болған. Ол 1934 жылы Қазақ коммунистік университетін, ал
1955 жылы Қазақтың мемлекеттік университетін бітірген.
Ж.Бектұров 1932-1937 жылдары комсомол қызметінде болған, 1937-1939 жылдары
республикалық “Лениншіл жас” жастар газеті редакторының орынбасары,
“Социалистік Қазақстан” газетінің бөлім меңгерушісінің орынбасары
міндеттерін атқарған.
1939-1940 жылдары Жамбыл облыстық газетінің жауапты редакторы, ал соғыс
басталғанда дивизиялық газетінің редакторы болған.
1942 жылы мамыр айында Ж.Бектұров қамауға алынып, КСРО НКВД-сінің айрықша
кеңесінің шешімімен РФСР Қылмысты істер кодексінің 58-ші бабымен сырттай он
жылға кесіліп, Солтүстік Оралға жер аударылды. Жабылған жала тек қана 1955
жылы ҚазССР Жоғарғы сотының Президиумының шешімімен күшін жойып, ал 1989
жылы түбегейлі ақталды. Жайық Кәгенұлы елеуінші жылдары педагогикалық
қызметте болды. 1958 жылдан бастап 1989 жылғы қыркүйекке дейін ол Қазақстан
Жазушылар одағы басқармасының Қарағанды облысаралық бөлімінің жауапты
хатшысы болды.
КСРО Жазушылар одағының, Қазақстан Жазушылар одағы басқармасының мүшесі,
КСРО және Қазақстан Журналистер одағының мүшесі, Бүкілодақтық географиялық
қоғамының мүшесі, партия мен еңбек ардагері Ж.К.Беқтұровтың қоғамдық және
әдеби өмірдегі еңбегі оған атақ-абырой әкеліп, жұртшылықтың құрметіне
бөледі.
Публицист Ж.К.Бектұров өзінің ауқымды да бейнелі сөздерімен Орталық
Қазақстанның көптеген фактілері мен тарихи оқиғаларын көпшіліктің жадында
қалдырды.
Ол республиканың әдеби ортасында кеншілер өлкесінің қалыптасуы мен
дамуының, оның орталығы – Қарағандының шежіресін жазушы ретінде белгілі.
Ж.К.Бектұров өзінің шығармашылық және ұйымдастырушылық таланты арқылы облыс
пен республиканың мәдени өміріне үлкен үлес қосты. Ол Қарағанды және
Қарағанды облысының энциклопедиясын жасаушылардың бірі болды.
Оның көп жылғы әрі тынымсыз еңбегі көптеген үкімет наградаларымен
марапатталған. 1977 жылы “Жол жоралғысы” деген кітабы шықты. Бұл жинаққа
қаламгердің Ы.Алтынсарин, Ш.Уалиханов, Г.Потанин, қобызшы-жыршы Н.Атабеков
жайлы тарихи-көркем очерктері енгізілген. Халық ауыз әдебиетінің үлгілерін
қажымай жинап, бастырудағы еңбегі өз алдына бір сала. Ж.Бектұров Абай,
Сәкен, Бейімбет, Саттар, Әбділдә, Тайыр, Ғабиден, Зейін және өзге де қазақ
ақын-жазушылары жайында көптеген сын мақалалар жазған. Жазушы басқа ұлттар
әдебиетінің озық үлгілерін қазақ оқырмандарына танытуда көп жұмыс тындырды.
Ж.Бектұровтың өрнекті тілімен қазақшаланған Г.Серебрякова, Петефи, Дефо,
Гашек, Л.Пантелеевтің шығармаларын оқырмандар жылы қабылдаған. Облыстық
“Орталық Қазақстан” газетінің бетінде жазушы Азия, Африка елдері
қаламгерлерінің бірнеше әңгімелерін аударып бастырған. Кейінгі жылдары,
яғни 1991 жылы “Өткел” өлеңдер жинағы, ал 1997 жылы “Қазақстан” баспасынан
“Таңба” атты кітабы жарық көрді. Бұл кітап еліміздің шежіресіне қара таңба
болып басылған отызыншы-қырқыншы жылдардағы саяси қуғын-сүргіннің алапат
ашы шындығы жайында, сол нәубеттің құрбаны болған тұғырлы тұлғалар, талайлы
тағдырлар жайында баян ететін туынды. Мұның жарық көруінің арасы 40 жылдай
уақыт созылған екен... Сол қырғынның өзі де куәсі болған, кезінде жазықсыз
танылған кесірінен жапа шегіп, жалынды жастық жылдарын айдауда, азап
лагерьлерінде өткізген ардагер жазушының аталмыш романы авторы іспеттес
қилы қияметтерді бастан кешіріп барып, кейінде ғана оқырмандарға жол
тапқан. Жалпы бұл шығарма азап лагеріндегі өмірді қазақ әдебиетінде
бейнелеген тұңғыш еңбек. Сол жылы Медицина ғылымының докторы, профессор
М.Әлиакпаровтың “Жайық мінген қайық” кітабы Қарағанды қаласының “Қазақстан”
баспасынан шыққан. М.Әлиакпаровтың бұл кітабы Ж.Бектұровтың тар жол, тайғақ
кешулерге толы өмір өткілдеріне арналған. Автор мен кітап кейіпкері
арасындағы сырлы сұхбатта зұлмат жылдардың зобалаңы, қазақ халқының басына
қолдан жасалған нәубет зардабы бүкпесіз баяндалады. Сонымен қатар кітапқа
жасы сол кезде сексен беске келсе де қаламы қолынан түспеген Ж.Бектұровтың
сталиндік зұлматты ашық әшекерелейтін бірқатар поэмалары мен өлеңдері
енгізілген.
1998 жылы 26 наурызда сексен алты жасқа қараған шағында журналист, жазушы,
Қарағанды қаласының құрметті азаматы Ж.К.Бектұров өмірден өтті.
Кері қайту

Евней Бөкетов 1925 жылдың 23 наурызында Солтүстік Қазақстан облысының
Бағанаты ауылында дүниеге келеген. 1945 жылы Е.А.Бөкетов Алматы қаласына
келіп, осындағы Қазақ кен-металлургия институтының металлургия факультетіне
оқуға түсіп, оны 1950 жылы бітіріп шығады.
1951-1953 жылдары Е.А.Бөкетов өзі бітірген институттың (ҚазКМИ)
аспирантурасында оқыды. Осыдан кейін Е.А.Бөкетовтың жоғары мектеп оқтушысы
ретіндегі еңбек жолы басталады.
1960 жылы академик Қ.И.Сәтбаевтың ұсынысы бойынша Е.А.Бөкетов Қаз. КСРҒА
Қарағанды қаласындағы Химия-металлургия ғылыми зерттеу институтының
директорлығына тағайындалады және осы қызметте 1972 жылдың наурызына дейін
істеген.
Е.А.Бөкетов 1972-1980 жылдары–жеңіл, асыл, шашыранды және ауыр металдар
металлургиясы мен химиясы салалары бойынша атақты металлург-ғалым және
физик-химик.
1969 жылы мыс рудаларын жинақы өңдеу технологиясын зерттеп, Балқаш кен-
металлургия комбинатына ендіргені үшін Е.А.Бөкетовке КСРО Мемлекеттік
сыйлығы берілді.
Е.А.Бөкетов тек қана химия және металлургия саласының үлкен ғалымы емес,
сонымен қатар көрнекті әдебиетші, шебер аудармашы, публицист, сыншы болған.
Ол артынан көптеген ғылыми және әдеби еңбектерін қалдырып кеткен.
Е.А.Бөкетов әдебиет саласына ерте араласқан. Ол Марьевка селосының орта
мектебінде оқып жүріп С.Мұқановтың “Жұмбақ жалау” романын қазақ тіліне
аударған. Одан кейін Е.А.Бөкетов елуінші жылдары әдебиет саласында (ғылыми
жұмыстарымен қатар) еңбек етті. Ол Ғ.Мүсіреповтың “Оянған өлке” романына,
С.Мұқановтың “Шоқан Уәлиханов”, Ә.Тәжібаевтың “Майра”, З.Шашкин мен
М.Гольддлагтың “Тоқаш Бокин”, Ш.Құсайыновтың “Кеше мен бүгін”, Н.Хикметтің
“Махаббат туралы аңыз” спектакльдеріне сын мақалалар жазған. Ол жазған
мақалалар әдеби жағынан сауатты, жоғары кәсіби деңгейде болды.
Осы елуінші жылдары Евней Арыстанұлы аудармашылық жұмыспен көп айналысады.
Ол орыс тілінен қазақ тіліне И.Василенконың “Артемка” повесін, Э.Золяның
әңгімелері мен мақалаларын, болгар жазушысы И.Вазовтың “Бұғауда” (“Под
игом”) пьесасын, С.Есениннің “Анна Снегина” поэмасын аударған.
Елуінші жылдардың орта шенінде Е.А.Бөкетов шығармашылығы республикада ғана
емес, одақ оқушыларына да мәлім болған. Оған тіпті “Литературная газетінің”
Қазақстан бойынша меншікті тілшісі болуы жөнінде ұсыныс алған. Бірақ ол
ұсыныстан өзіне тән қарапайымдылықпен бас тартады. Өйткені оның негізгі
жолы–ғылым, ғылымдық еңбек болған.
Алпысыншы жылдардың аяғында ол “Орталық Қазақстан” газетіне “Канада
әсерлері” атты публицистикалық әңгіме жазған. 1969 жылы сол газетте
академик Қ.И.Сәтбаевтың туғанына 70 жыл толуына арнап “Аққан жұлдыздан құс
жолына дейін” деген үлкен мақаласын бастырған. Бұдан соң ол елімізге
белгілі ғалым әрі жазушы ретінде толық танылған. Ол ғылым мен әдебиетті
құстың қос қанатындай тең ұстаған.
Ол өзі: “Мен ... әдебиетті білмеген ғалымды асыл мәнінде нағыз ғалым болады
деп айта алмас едім, үлкен ғалымдар қашанда мәдениеті жоғары, әдебиетке
жетік болған”, –деп жиі айтқан.
1970-1980 жылдары Евней Арыстанұлы әр түрлі республикалық және облыстық
мерзімді басылымдарда ондаған публицистикалық мақалалар жариялаған.
В.Маяковскийдің “Керемет” (“Хорошо”) поэмасын, В.Шекспирдің “Макбет” және
“Юлий Цезарь” трагедияларын аударған.
Е.А.Бөкетовты Қазақстан ғылымы мен мәденитетінің туып, дамуы,
переспективасы қатты ойландырған. Оның 1975 жылы “Жазушы” баспасынан “Атан
қомында туған адам” кітабы және 1977 жылы сол баспадан орыс тілінде
“Творчество қырлары” атты деректі-көркем очерктері басылып шыққан. “Атан
қомында туған адам” очеркінде өнер, білім, мәдениет туралы әр жылдары
жазған ой-толғаныстарымен қоса қазақтың ғалымдары Қ.Сәтбаев, М.Әуезов,
И.Қарағұлов, Ә.Бектұровтардың шығармашылық ізденістерін, талғам-танымын,
тапқан жаңалықтарын шұрайлы тілмен әсерлі әңгімелеген. Осы кітабында
Е.Бөкетов әдебиет мәселелеріне ойысып, оның ішінде әсіресе, ақындық өнер,
ақындық дарын хақында өз түсінігін оқырмандарымен бөліскен.
Е.А.Бөкетовтың орыс халқының Д.М.Менделеевқа арналған повесі “Досқа алты
хат” деген кітабы “Жалын” баспасынан 1989 жылы орыс тілінде, ал 1995 жыды
қазақ тілінде жарық көрді.
Өмірінің соңғы күндерінде Е.Бөкетов орыстың ұлы ақыны А.С.Пушкиныің
Баркалай де Толлиге арналған “Қолбасшы” (“Полководец”) атты өлеңін
қазақшаға тәржімалдаған. Аударманы түп нұсқасымен салыстырғанда
Е.Бөкетовтың ақындық қуатын жаңа қырынан көргендей боласың. Оның жазу
столынан ұлы математик С.В.Ковалевскаяның өлеңдері табылған. Бұған дейін
қазақ ақындарының қолы тимеген жырлар. Бітпеген, атқарылмаған істерінің бір
ұшығы осылар болар-ау шамасы.
Академик Е.Бөкетовтың есімін ел есінде мәңгілік қалдару үшін кейінгі
жылдары оның әдебиет саласындағы еңбектері жарияланып жатыр. Ғалымның
мұрагер інісі Қамзабай Бөкетовтың белсене араласуымен “Көкейкесті” атты
шығармасы 2000 жылы “Қазақстан” баспа үйі” серіктестігінен жарық көрді.
Бұл кітапта Е.А.Бөкетовтың тірі кезінде жазылып осы кезге дейін жарық
көрмеген бір топ сын мақалалары, естеліктері, жол сапар хикаялары қазақ
және орыс тілінде енгізілген.
Кері қайту

Қазақ әдебиетінің аспанына жарқ етіп көтеріліп, бірақ лезде жалт етіп ағып
түскен жұлдыздарының бірі, өмір дегенде өксігін баса алмай, өнерінің барлық
гүлін аша алмай арманда кеткен жас талант Саттар Асқарұлы Ерубаев қазіргі
Шымкент облысы, Түркістан ауданында 1914 жылы дүниеге келген. Ауыл балалары
сияқты молданың солқылдаған көк шыбығына көнбестен Саттар Түркістандағы
бастауыш мектепке ашып кетеді. Мұны бітіргеннен соң жетіжылдық орыс
мектебінде оқып, оны үздік аяқтап шығады.
1930-шы жылы Саттардың белсенді комсомол мүшесі және зейінді жас екені
ескеріліп, жоғары оқу орындарына даярланатын Алматыдағы дайындық курсына
жіберіледі. Сол жылы ол Қазақстан оқу Комиссариатының арнайы жолдамасымен
Ленинград тарих, философия және лингвистика институтына түседі.
Институтты Саттар 1933 жылы үздік бағамен бітіріп шықты. Ол дипломдық
жұмысын өте жақсы қорғайды және және осы еңбегі үшін бәйге алады. Сөйтіп,
бұл жұмыс баспасөз бетінде жариялансын деген қаулы шығарылады. Ұстаздарының
ұсыныстары бойынша С.Ерубаев аспирантураға қалдырылған екен. Бірақ
Қазақстан өлкелік комсомол комитеті арнайы жеделхат жолдап, С.Ерубаевты
шұғыл түрде Қазақстанға шақыртады. Осыған байланысты Саттар, оқуын
қалдырып, елге оралады. Алматыда Саттар 1933-1934 жылдары “Ленинская смена”
газеті әдебиет және өнер бөлімінің меңгерушісі, “Лениншіл жас” газеті
редакторы; мәдениетте 1934 жылы бірер ай музыка театрының директоры; білім
беру саласында 1933-1934 жылдары Жоғары ауыл шаруашылық мектебінде
философия кафедрасының ұстазы қызметтер атқарды.
Қазақстан өлкелік партия комитетінің “Қарағанды полетариаты” газетінің
жауапты редакторының орынбасары болып істейді. Қаламы ұшқыр, пікірі таза,
дарынды қаламгер С.Ерубаев сол кезде Қазақстан Жазушылар одағының бірінші
сьезіне қатысып, одақ мүшелігіне алғаш қабылданғандардың бірі болды.
1935 жылдың жазында С.Ерубаев Ленинград университетінің аспирантурасына
түседі. Бірақ мендеп кеткен өкпе ауруы оған бар болғаны бір-ақ жыл оқуға
мүмкіндік береді. Осыдан соң Саттар Алматыға қайтуға мәжбүр болады. Мұнда
ол 1936-1937 жылдары Қазақстан педагогикалық институтына қазақ әдебиетінің
тарихы мен теориясынан лекциялар окиды.
Бірақ бойын әбден мендеп алған ауыр дерт Саттарды 1937 жылдың екінші
маусымында Алматы қаласындағы Турксиб ауруханасында көз жұмғызды. Онда ол
бар болғаны 24 жаста еді.
С.Ерубаев әдеби ортаға тұлпар шабыспен екпіндеп, жарқырап кірді. Ол
астанадағы зиялы қауымды жан-жақты біліммен, журналистика саласындағы
білікті ізденістермен әдебиеттегі жаңашыл сыни ой-пікірмен, жаңаша жазылған
өлең, баллада, пародиялырымен елең еткізді.
С.Ерубаев 1934 жылы Қарағандыға, қайнаған еңбек ортасына келгеніне қатты
қуанған. Сол тұста жазған бір күнделігінде Саттар: “Мен Қарағандыға
ризамын, ол мені жазушы етіп шығаратын болды!” депті. Қарағанды оны жазушы
етіп шығарды. Саттар әдебиет сүйер қауымға мәлім “Менің құрдастарым” ромнын
дәл осы кезде жаза бастаған еді. Бұл роман қазақ жұмысшы табының қалыптаса
бастау тарихынан, 30-жылдарғы Қарағанды сынды ірі өнеркәсіп ошағының тыныс-
тіршілігінен сыр шерткен, алғашқы ұлттық техникалық интеллигенция
өкілдерінің бейнелерін сомдаған туынды.
Қарағандыда болған кезінде С.Ерубаев басқа да көптеген новеллалар,
балладалар, өлеңдер, очерктер, сын мақалалар жазады. Оның қаламынан
“Бақыт”, “Мәңгілік өмір”, “Өмір көркемдігі”, “Келесі соғыс туралы”
новеллалары, “Өмір туралы рапорт”, “Үш шахтер туралы баллада”, “Меруерт
алқа” тәрізді балладалары, алуан өлеңдері мен сын мақалалары, очерктері мен
эпиграммалары өзіндік өзгеше үнімен, жүрек жарды лебімен, мөлдір
сыршылдығымен. Қалтқысыз шыншылдығымен қазір де қайран қалдырады.
Аяқталмаған “Менің құрдастарым” романы бүгінгі күні де халқымыз сүйіп
оқитын жаңашыл мәңгі жас шығарма.
Саттар шығармаларынан рухани нәр ғана емес, Саттардың өзі жайында да көп
мағұлмат табуға болады.
Жарық жұлдыздай жарқырай ағып өткен қас-қағым тіршілігінде ол өзін халқының
адал перзенті ретінде көрсетті. Артына көлемі шағын болса да салмақты,
құнды әдеби мұра қалдырды. Оның қазақ кеңес әдебиетінде бірінші болып
игерген жаңа жанрдағы шығармалары – балладалары, новеллалары, пародиялары
мен эпиграммалары қазіргі әдебиеттің алтын қорына енді.
С.Ерубаев М.Жанғожинмен бірігіп мектеп оқушыларына арналған қазақ әдебиеті
хрестоматиясын құрастырды. Сонымен қоса аудармашылықпен де шұғылданған. Ол
К.Чуковскийдің, Ю.Березиннің, А.Суриковтың, И.Эренбургтің кейбір
шығармаларын қазақ тіліне аударған.
1966 жылы Саттар Ерубаевқа Қазақстан Ленин комсомолы атындағы сыйлық
берілді. Түркістан қаласында Саттар мұражайы бар. Қарағандыда Саттар
Ерубаевтың аты мектепке, үлкен көшелердің біріне берілді.
Кері қайту

Сүйіндік Жанысбай 1949 жылы Қарағанды облысы, Ақтоғай ауданына қарасты
“Қызыларай” ауылында туған. Қарағанды мемлекеттік университетінің
филология факультетін бітірген. Қазір “Орталық Қазақстан” гезетінің құқық
және бұқаралық жұмыс бөлімінің меңгерушісі болып жұмыс атқарады. Қазақстан
Журналистер одағының мүшесі.
С.Жанысбай өлең жазуды мектеп қабырғасында оқып жүрген кезінің өзінде
бастаған. Негізінен көркем аудармамен айналысады, бірнеше повесть, көптеген
әңгіме жазған. Оның республикалық баспалардан шыққан “Құрыш қолтаңба”
(“Жалын”, 1983 ж.), “Өрлеу” (“Қазақстан”, 1978 ж.) жинақтарына очерктері,
“Көңілді көшенің жігіттері” атты жинаққа (“Жалын”, 1981 ж.) сықақ
әңгімелер, “Жазушы” баспасынан шыққан “Орман үстіндегі түн” (1990 ж.) атты
жинаққа әңгімесі енген.
Социалистік Еңбек Ері С.Тоқымтаевтың атынан “Өнімді еңбек көздері” деген
кітапша (“Қазақстан”, 1981 ж.) шығарды. “Жалын” баспасынан (1989 ж.) эстон
жазушысы Эллен Нийттің “Пилле-Рийн” атты балаларға арналған кітапшасын
аударып бастырды. “Адамша кел” атты әзіл-сықақ әңгімелері (“Жалын”, 1991
ж.) кітап болып жарық көрді. Той басқаратын асабаларға арналған “Ақ босаға”
атты кітапша құрастырып шығарды. Милиция өмірі жайлы әңгімелері мен
очерктері және сұхбаттары “Өкініш” және "Взятка" деген атпен облыстық
“Полиграфия” бірлестігінен жеке кітап болып шықты. Мақалалары мен көркем
очерктері, новеллалары өзі еңбек ететін “Орталық Қазақстан” газетінде үзбей
жарияланып тұрады. 2001 жылы "Ауылымды аңсадым" атты өлеңдер жинағы жарық
көрді.
Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі.
Кері қайту

Ісләм Жарылғапов 1918 жылы 4 тамызды Қарағанды облысы, Жаңаарқа ауданында
туған. Әкесі Жарылғап орта шаруалы, ескіше сауатты болыпты. Ол Ісләмді
жасынан оқұға беріп, білімнің жолына түсуге баулиды. Ауыл мектебін бітірген
соң, 1938 жылы Алматы педагогикалық училищесін, 1942 жылы Абай атындағы
қазақ мемлекеттік педагогика институтын (қазір университет) ойдағыдай
тәмамдайды. КСРО Сыртқы істер министрлігінің жоғары дипломатиялық мектебін
бітірген. Осылайша қыруар білім алып, жетілген І.Жарылғапов әр түрлі
қызметтер атқарады.
1942-46 жылдары БЛКЖО Орталық Комитетінің нұсқаушысы, Алматы облыстық
комсомол комитетінің хатшысы қызметтерінде жұмыс істеген. 1946-50 жылдары
Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің лекторы, сектор меңгерушісі
болды.
Бұдан кейінгі жылдары газеттерде, басқа мәдениет саласында көп жыл еңбек
етті. Атап айтқанда “Жазушы” баспасында, республиканың Мәдениет
министрлігінінде, Қазақ ССР Баспа, полиграфия және кітап саудасы істері
жөніндегі мемлекеттік комитеттерінде жауапты қызметтер атқарған. Кезінде
“Қазақ әдебиеті” газетінің редакторы, “Жұлдыз” журналы бас редакторының
орынбасары, Қазақстан Жазушылар одағының көркем әдебиетті насихаттау
бюросының директоры болды.Осылайша жарты ғасырдан астам уақыт бойы
әдебиетпен тығыз қарым-қатынаста болып, өзі көркем аударма саласында
жемісті еңбек етті. Ол аударған М.Горбкийдің, М.Шолоховтың, Д.Собольевтің,
М.Лермонтавтың, М.Пришвиннің және көптеген шетел жазушыларының шығармалары
көркем аударма жанрының озық үлгісі ретінде танылды. Оның мазмұны бай, ойлы
публицистикалық, әдеби-сын мақалалары республикалық баспасөзде үнемі
жарияланып тұрды. Әсіресе оның әдеби терминдер, жеке атаулар жасаудағы
еңбегі ерекше.
Ол қоғамдық жұмыстарға да белсене араласқан еді. Қазақстан Жазушылар одағы
ардагерлер кеңесінің төрағасы қызметін атқарды. Қоғамдық жұмыстағы және
қазақ әдебиетін өркендетуге сіңірген еңбегі үшін І.Жарылғапов бірнеше рет
Қазақ ССР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет грамотасымен марапатталған. Талантты
аудармашы, сөз қадірін, тіл бабын білетін қажырлы қаламгер І.Жарылғапов
1991 жылы 14 мамырда Алматы қаласында 73 жасында қайтыс болды.
Кері қайту

Қанат Жойқынбеков Белгілі жазушы, журналист Қ.Жойқынбеков Нұра топырағында
туып-өсіп, әдебиетке деген құштарлығы жетегінде Алматыға барып, Мемлекеттік
университеттің журналистика бөліміне оқуға түсті. Оны бітірген соң жиырма
жылдай уақыт Қарағанды облыстық “Орталық Қазақстан” газетінде жемісті
қызмет атқарды. Онан соң “Социалистік Қазақстан” (қазіргі “Егемен
Қазақстан”) газетіне шақырылып, біраз уақыт редакция аппаратында, одан
кейін осы газеттің Астана облысы бойынша меншікті тілшісі болды.
Осындай жауапты журналистік қызметтерде жүріп, ол көркем әдебиет саласында
оның проза жанрында қаламды қаламгерлік таныта білді.
“Махаббат әлдиі”, “Азаматтың арманы”, “Қуантты мені”, Өз қолыңда тағдырың”
атты прозалық жинақтары жарық көріп, қалың оқырмандардан жақсы баға алды.
1995 жылы “Әйел өмірі” деген романы басылып шығып оқырмандар қолына тиді.
Ал Қарағанды шахтерларының өміріне арналған “Асылыңды жоғалтпа” романы,
Семей полигонның тақсіретін көрсеткен “Бір апталық демалыс” деген шығармасы
жарық көруін күтіп баспаларда жатыр. Сонымен қатар ол драматургия саласында
да жемісті еңбек етті. Оның бірнеше пьесалары республикамыздың театрларында
табыспен қойылды.

Кері қайту

Кәмел Жүністегі Жазушы Кәмел Жүністегі 1939 жылы Шет өңірінде, Ақсу-Аюлы
селосында туған. Орта мектеті 1956 жылы ойдағыдай бітірген К.Жүністегі 1959
жылы аудандық комсомол комитетінің бөлім меңгерушісі болып еңбек жолын
бастаған. 1960 жылы Қарағанды Педагогика институтының тарих факультетіне
оқуға түседі. Осы кезде-ақ, асқақ қиял жетегінде жалынды жас К.Жүністегі
елдің тарихын білу мен қоғамдағы сол кездегі саяси-әлеуметтік қатынастарға
араласу қызықтырған еді.
1962 жылы қазақ жастары арасында құрылған, “ЕСЕП” (Елін сүйген ерлер
партиясы) партиясын ұйымдастырушылардың бірі ретінде, жерлес досы, ақын
Зейнолла Игілікұлы екеуіне саяси айып тағылып, Сібірдегі лагерьде болған.
Жазасын өтеп оралған соң, 1966 жылы қайтадан институттағы окуын сырттай
жалғастырып, 1977 жылы ойдағыдай бітірген. Сол, 1966 жылдан 1984 жылға
дейін аудан орталығындағы М.Горький атындағы мектепте тарих пәнінің
мұғалімі, оқу ісінің меңгерушісі, 1984-1989 жылдары аудандық білім
бөлімінде әдіскер болып қызмет еткен. 1989 жылдан 1992 жылға дейін аудандық
мұражай директоры, 1992 жылдан қазірге дейін аудандық “Заман” газетіне
редактор. К.Жүністегі Қазақстан Жазушылар Одағының басқарма мүшесі,
С.Сейфуллин атындағы сыйлықтың иегері, “Дос көңілі”, “Көне хикая”,
“Көксеу”, “Құба белдер” кітаптарының, “Тар заман” спектакілінің авторы.
Әуесқой композитор ретінде танымал “Арқа самалы”, “Аяулым”, “Домбыра”,
“Туған жер”, “Жаз келді”, “Жас алаш”, маршы әндерін шығарған.
Өлкетанушы ретінде көпшілікке мәлім. Шет өңірінен шыққан ұмыт болған
Шортанбай жырау, Диа қажы, Қақпан ақын, Төлеубек, Хасен, Жәкен, Тәшен,
Маясар, Түсетай, Сәрінжіп, Оқа ақындардың шығармашылығын зерттеп, аудандық,
облыстық, республикалық басылымдарға жариялады. Қыздарбек, Әбди, Сембек
күйшілердің, Абылай ханның күйін зерттеуде көп еңбек еткен.
Осы өңірде кезінде әділдігімен аты шығып, өз заманынан озық туған дуалы
ауыз Бәйсейіт би, Жанқұтты шешен, Дүйсенбай, Қара билердің өмір жолын,
ұлағатты ісін зерттеп жарыққа шығарды.
Елін қорғаған дуылғалы батырлары Жидебай, Сеңкібай, Жарылғап, Ағабай,
Дәріпсалы, Сазанбай батырлар жайында алғаш қалам тартқан. Осы өңірде өмір
сүріп, заманында елге үлгі бола білген, тарихта ізі қалған әз аналар
Қарқабат, Борсылдақ (Қырғи), Құрақ, Дәрі, Талмойын, Баршын қыз, Шеруке
қыздың есімі мен қасиеттерін келешек ұрпаққа жеткізу де осы кісінің талмай
ізденісінің нәтижесі.
К.Жүністегінің ұсынысы ынтасы арқылы “Зұлмат жылдары”, “Кенесары жұртында”,
“Тасқа тұнған құпия”, “Дойыбы тас”, “Қыздарбек күйші”, “Шортанбай жырау”,
“Жәкен ақын” бейнетаспалары жазылып, деректі телефильмдер дүниеге келді.
К.Жүністегі қандай шығарма жазбасын, қандай жиында сөз сөйлемесін, айтар
ойының түпкі түйіні–ұрпақ тәрбиесі, ұлттық салт-дәстүрінің, әдет-ғұрыптың
тиімді тұстарын қазіргі жастардың санасына сіңіріп, имандылыққа, жан
тазалығына биік адамгершілікке шақыру.

Кері қайту

Жазушы Асан Жұмаділдин 1927 жылы 11 мамырда Жезқазған облысы, Жаңаарқа
ауданында туған. Аудан орталығындағы қазақ орта мектебінің 8-сыныбын 1941
жылы бітіреді. Ел басына түскен Ұлы Отан соғысы ауыртпашылығы салдарынан
жасөспірім азамат вольфрам кенін өндіретін Қызылтау руднигінде шахтер болып
еңбек жолын бастайды. 1943 жылы Қарағаш ауылдық советіне қарасты Ынталы
орталау мектебіне мұғалім болып орналасады.
Білімін жетілдіруді мақсат еткен, жастайынан зерек Асекең болған. Бірнеше
повесть, әңгімелер жинақтары шыққан. Республикалық 1948 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.