Төменгі сыныпта информатиканы оқыту әдістемесі
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 1
1.ТАРАУ ТӨМЕНГІ СЫНЫПТА ИНФОРМАТИКАНЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ 4
1.1 Төменгі сыныпта компьютерлік технологияны қолданудың қазіргі жағдайы. 4
1.2 Төменгі сыныпта пәнаралық негізде электрондық оқу.әдістемелік кешенін дайындаудың тиімділігі. 9
2.ТАРАУ ТӨМЕНГІ СЫНЫПТА ИНФОРМАТИКАНЫ ПӘНАРАЛЫҚ НЕГІЗДЕ ОҚЫТУДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 18
2.1 Төменгі сыныпта ақпараттандыруда пәнаралық байланыстың бүгінгі жағдайы 25
2.2 Пәнаралық негізде оқушылардың жеке тұлғасын дамыту 30
2.3 Компьютерлік ойындардың түрлері және пәнаралық негізде тиімді қолдану 36
ҚОРЫТЫНДЫ 39
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 41
ҚОСЫМША 43
КІРІСПЕ 1
1.ТАРАУ ТӨМЕНГІ СЫНЫПТА ИНФОРМАТИКАНЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ 4
1.1 Төменгі сыныпта компьютерлік технологияны қолданудың қазіргі жағдайы. 4
1.2 Төменгі сыныпта пәнаралық негізде электрондық оқу.әдістемелік кешенін дайындаудың тиімділігі. 9
2.ТАРАУ ТӨМЕНГІ СЫНЫПТА ИНФОРМАТИКАНЫ ПӘНАРАЛЫҚ НЕГІЗДЕ ОҚЫТУДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 18
2.1 Төменгі сыныпта ақпараттандыруда пәнаралық байланыстың бүгінгі жағдайы 25
2.2 Пәнаралық негізде оқушылардың жеке тұлғасын дамыту 30
2.3 Компьютерлік ойындардың түрлері және пәнаралық негізде тиімді қолдану 36
ҚОРЫТЫНДЫ 39
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 41
ҚОСЫМША 43
КІРІСПЕ
«Қазақстан Республикасының 2015-жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасының жобасының «Білім беру мазмұны мен деңгейлері» -деп аталатын» 4-тараудың 4.3.1.-тармағында: Білім беру мазмұнында информатика негіздері мен шет тілін ерте жастан бастап оқыту мен тәрбиелеудің негізгі бағыттары көрсетіліп белгіленген.[1] Сондықтан заман талаптарына сай информатиканы бастауыш мектептерден бастап алғашқы дайындық курсы ретінде ендірудің қажеттілігі бүгінгі күнгі педагогика саласындағы іргелі тың мәселелердің бірі болып отыр. [2]
Орта мектепте информатиканың жеке пән ретінде оқытылуы, көптеген педагогикалық ізденістер мен ғылыми-әдістемелік еңбектердің туындауының жандана түсуіне алып келеді. Информатиканың бүгінгі қоғамдағы алатын орны ерекше, ғылыми-әдістемелік тұрғыда көптеген ғылыми зерттеу жұмыстары жүргізілуде. Атап айтқанда, ғылыми зертеулердің ішінен С.Пейперт, Ж.Пиаже, Ю.Первин, Е.Коган, О.А.Красноперова, А.Витухновская мен А.Семенованың және отандық ғалымдарымыздан Е.Бидайбеков пен Ж.Қараевтың тұжырымдары мен Қ.Әбдиев, Ж.Сардарова және Г.Абдулкаримованың зерттеу жұмыстары төменгі сыныптарда информатика элементтерді пайдаланудың теориялық негізі бола алады.
Алайда, бұл зерттелген жұмыстарда төменгі сыныпта информатика элементтерін оқыту негізінде пәнаралық байланысты жүзеге асыру жөніндегі мәселелер жеткілікті дәрежеде зерттелген жоқ.
Сондықтан, төменгі сынып оқушыларына информатиканың алғашқы түсініктері мен ұғымдарын беру, сонымен қатар басқа пәндерді оқып үйренуге пәнаралық байланысты жүзеге асыру арқылы қажет болатын біліммен, іскерлікпен, дағдымен қаруландыру және жастарды ақпараттық қоғамда қызмет етуге дайындауды осы кезеңнен бастау қажеттілігі басты назарда болып отыр.
Мұндай келесі мәселерді шешу, төменгі сыныпта информатика элементтерін оқыту негізінде пәнаралық байланысты жүзеге асыруды теориялық психологиялық және педагогикалық жағынан негіздеуді қажет етеді. Жоғарыда аталған мәселелер зерттеу жұмысының көкейкестілігін анықтайды. Бірақ, бүгінгі таңда информатика элементтерін пәнарлық байланыс негізінде төменгі сыныпта оқытудың қажеттілігі мен оның оқу үрдісінде жүргізуге тиімді оқу-әдістемелік құралдармен, оқыту бағдарламалармен жеткілікті дәрежеде болмауының арасында қарама-қайшылық бар. Осы қарама-қайшылықтан, төменгі сыныпта информатика элементтерін пәнаралық байланыс негізінде оқытуды еңгізу арқылы оқушыларды алғашқы білім, іскерлік, дағдыларды қалай қалыптастыруға және оның қандай теориялық, психологиялық-педагогикалық алғы шарттарын анықтауға болады?-деген диплом жұмысының мәселесі туындайды.
Диплом жұмысының мақсаты – төменгі сыныпта информатика элементтерін пәнаралық байланыс негізінде оқыту әдістемесін қалыптастыру.
Диплом жұмысының проблемасы- төменгі сынып пәндерін оқыту барысында дербес компьютерді пайдаланудың теориялық жағын айқындай түсу және оны сәйкес дидактикалық талдаулар арқылы тиянақтау.
Бүгінгі күні дидактикада оқыту әдістерін талдап, іріктеудің түрліше байқаулары өтіп жатыр. Оқыту әдістерін талдап ретке келтіру белгілі бір әдістерді жүйеге келтіру заңдылықтарын және ортақ сипаттамалары мен ерекшеліктерін ашуда үлкен маңызды рөл атқарады.
Дипломдық жұмысымда төменгі сыныпта информатиканы пәнаралық негізде оқыту әдістеріне тоқталатын болсақ, төмендегіше көкейкесті мәселелер туындайды:- әрбір пәндер бойынша жүргізілетін оқу материалын оқушылардың санасына қалай жеткізу керек? - балалар білімді, іскерлікпен дағдыларды игеру үшін, олардың белсенді танымдылығын қалай ояту керек? - оқушылардың оқуға қызығушылығын тудырып, олардың білімді болуына қалай көмектесу керек? - ынтасы бар мен ынтасы жоқ балаларды қалай оқыту керек?
«Қазақстан Республикасының 2015-жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасының жобасының «Білім беру мазмұны мен деңгейлері» -деп аталатын» 4-тараудың 4.3.1.-тармағында: Білім беру мазмұнында информатика негіздері мен шет тілін ерте жастан бастап оқыту мен тәрбиелеудің негізгі бағыттары көрсетіліп белгіленген.[1] Сондықтан заман талаптарына сай информатиканы бастауыш мектептерден бастап алғашқы дайындық курсы ретінде ендірудің қажеттілігі бүгінгі күнгі педагогика саласындағы іргелі тың мәселелердің бірі болып отыр. [2]
Орта мектепте информатиканың жеке пән ретінде оқытылуы, көптеген педагогикалық ізденістер мен ғылыми-әдістемелік еңбектердің туындауының жандана түсуіне алып келеді. Информатиканың бүгінгі қоғамдағы алатын орны ерекше, ғылыми-әдістемелік тұрғыда көптеген ғылыми зерттеу жұмыстары жүргізілуде. Атап айтқанда, ғылыми зертеулердің ішінен С.Пейперт, Ж.Пиаже, Ю.Первин, Е.Коган, О.А.Красноперова, А.Витухновская мен А.Семенованың және отандық ғалымдарымыздан Е.Бидайбеков пен Ж.Қараевтың тұжырымдары мен Қ.Әбдиев, Ж.Сардарова және Г.Абдулкаримованың зерттеу жұмыстары төменгі сыныптарда информатика элементтерді пайдаланудың теориялық негізі бола алады.
Алайда, бұл зерттелген жұмыстарда төменгі сыныпта информатика элементтерін оқыту негізінде пәнаралық байланысты жүзеге асыру жөніндегі мәселелер жеткілікті дәрежеде зерттелген жоқ.
Сондықтан, төменгі сынып оқушыларына информатиканың алғашқы түсініктері мен ұғымдарын беру, сонымен қатар басқа пәндерді оқып үйренуге пәнаралық байланысты жүзеге асыру арқылы қажет болатын біліммен, іскерлікпен, дағдымен қаруландыру және жастарды ақпараттық қоғамда қызмет етуге дайындауды осы кезеңнен бастау қажеттілігі басты назарда болып отыр.
Мұндай келесі мәселерді шешу, төменгі сыныпта информатика элементтерін оқыту негізінде пәнаралық байланысты жүзеге асыруды теориялық психологиялық және педагогикалық жағынан негіздеуді қажет етеді. Жоғарыда аталған мәселелер зерттеу жұмысының көкейкестілігін анықтайды. Бірақ, бүгінгі таңда информатика элементтерін пәнарлық байланыс негізінде төменгі сыныпта оқытудың қажеттілігі мен оның оқу үрдісінде жүргізуге тиімді оқу-әдістемелік құралдармен, оқыту бағдарламалармен жеткілікті дәрежеде болмауының арасында қарама-қайшылық бар. Осы қарама-қайшылықтан, төменгі сыныпта информатика элементтерін пәнаралық байланыс негізінде оқытуды еңгізу арқылы оқушыларды алғашқы білім, іскерлік, дағдыларды қалай қалыптастыруға және оның қандай теориялық, психологиялық-педагогикалық алғы шарттарын анықтауға болады?-деген диплом жұмысының мәселесі туындайды.
Диплом жұмысының мақсаты – төменгі сыныпта информатика элементтерін пәнаралық байланыс негізінде оқыту әдістемесін қалыптастыру.
Диплом жұмысының проблемасы- төменгі сынып пәндерін оқыту барысында дербес компьютерді пайдаланудың теориялық жағын айқындай түсу және оны сәйкес дидактикалық талдаулар арқылы тиянақтау.
Бүгінгі күні дидактикада оқыту әдістерін талдап, іріктеудің түрліше байқаулары өтіп жатыр. Оқыту әдістерін талдап ретке келтіру белгілі бір әдістерді жүйеге келтіру заңдылықтарын және ортақ сипаттамалары мен ерекшеліктерін ашуда үлкен маңызды рөл атқарады.
Дипломдық жұмысымда төменгі сыныпта информатиканы пәнаралық негізде оқыту әдістеріне тоқталатын болсақ, төмендегіше көкейкесті мәселелер туындайды:- әрбір пәндер бойынша жүргізілетін оқу материалын оқушылардың санасына қалай жеткізу керек? - балалар білімді, іскерлікпен дағдыларды игеру үшін, олардың белсенді танымдылығын қалай ояту керек? - оқушылардың оқуға қызығушылығын тудырып, олардың білімді болуына қалай көмектесу керек? - ынтасы бар мен ынтасы жоқ балаларды қалай оқыту керек?
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 60 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 60 бет
Таңдаулыға:
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 1
1.ТАРАУ ТӨМЕНГІ СЫНЫПТА ИНФОРМАТИКАНЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ 4
1.1 Төменгі сыныпта компьютерлік технологияны қолданудың қазіргі жағдайы.
4
1.2 Төменгі сыныпта пәнаралық негізде электрондық оқу-әдістемелік кешенін
дайындаудың тиімділігі. 9
2.ТАРАУ ТӨМЕНГІ СЫНЫПТА ИНФОРМАТИКАНЫ ПӘНАРАЛЫҚ НЕГІЗДЕ ОҚЫТУДЫҢ
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 18
2.1 Төменгі сыныпта ақпараттандыруда пәнаралық байланыстың бүгінгі
жағдайы 25
2.2 Пәнаралық негізде оқушылардың жеке тұлғасын дамыту 30
2.3 Компьютерлік ойындардың түрлері және пәнаралық негізде тиімді қолдану
36
ҚОРЫТЫНДЫ 39
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 41
ҚОСЫМША 43
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасының 2015-жылға дейінгі білім беруді дамыту
тұжырымдамасының жобасының Білім беру мазмұны мен деңгейлері -деп
аталатын 4-тараудың 4.3.1.-тармағында: Білім беру мазмұнында информатика
негіздері мен шет тілін ерте жастан бастап оқыту мен тәрбиелеудің негізгі
бағыттары көрсетіліп белгіленген.[1] Сондықтан заман талаптарына сай
информатиканы бастауыш мектептерден бастап алғашқы дайындық курсы ретінде
ендірудің қажеттілігі бүгінгі күнгі педагогика саласындағы іргелі тың
мәселелердің бірі болып отыр. [2]
Орта мектепте информатиканың жеке пән ретінде оқытылуы, көптеген
педагогикалық ізденістер мен ғылыми-әдістемелік еңбектердің туындауының
жандана түсуіне алып келеді. Информатиканың бүгінгі қоғамдағы алатын орны
ерекше, ғылыми-әдістемелік тұрғыда көптеген ғылыми зерттеу жұмыстары
жүргізілуде. Атап айтқанда, ғылыми зертеулердің ішінен С.Пейперт, Ж.Пиаже,
Ю.Первин, Е.Коган, О.А.Красноперова, А.Витухновская мен А.Семенованың және
отандық ғалымдарымыздан Е.Бидайбеков пен Ж.Қараевтың тұжырымдары мен
Қ.Әбдиев, Ж.Сардарова және Г.Абдулкаримованың зерттеу жұмыстары төменгі
сыныптарда информатика элементтерді пайдаланудың теориялық негізі бола
алады.
Алайда, бұл зерттелген жұмыстарда төменгі сыныпта информатика
элементтерін оқыту негізінде пәнаралық байланысты жүзеге асыру жөніндегі
мәселелер жеткілікті дәрежеде зерттелген жоқ.
Сондықтан, төменгі сынып оқушыларына информатиканың алғашқы
түсініктері мен ұғымдарын беру, сонымен қатар басқа пәндерді оқып үйренуге
пәнаралық байланысты жүзеге асыру арқылы қажет болатын біліммен,
іскерлікпен, дағдымен қаруландыру және жастарды ақпараттық қоғамда қызмет
етуге дайындауды осы кезеңнен бастау қажеттілігі басты назарда болып отыр.
Мұндай келесі мәселерді шешу, төменгі сыныпта информатика элементтерін
оқыту негізінде пәнаралық байланысты жүзеге асыруды теориялық психологиялық
және педагогикалық жағынан негіздеуді қажет етеді. Жоғарыда аталған
мәселелер зерттеу жұмысының көкейкестілігін анықтайды. Бірақ, бүгінгі таңда
информатика элементтерін пәнарлық байланыс негізінде төменгі сыныпта
оқытудың қажеттілігі мен оның оқу үрдісінде жүргізуге тиімді оқу-
әдістемелік құралдармен, оқыту бағдарламалармен жеткілікті дәрежеде
болмауының арасында қарама-қайшылық бар. Осы қарама-қайшылықтан, төменгі
сыныпта информатика элементтерін пәнаралық байланыс негізінде оқытуды
еңгізу арқылы оқушыларды алғашқы білім, іскерлік, дағдыларды қалай
қалыптастыруға және оның қандай теориялық, психологиялық-педагогикалық
алғы шарттарын анықтауға болады?-деген диплом жұмысының мәселесі туындайды.
Диплом жұмысының мақсаты – төменгі сыныпта информатика элементтерін
пәнаралық байланыс негізінде оқыту әдістемесін қалыптастыру.
Диплом жұмысының проблемасы- төменгі сынып пәндерін оқыту барысында
дербес компьютерді пайдаланудың теориялық жағын айқындай түсу және оны
сәйкес дидактикалық талдаулар арқылы тиянақтау.
Бүгінгі күні дидактикада оқыту әдістерін талдап, іріктеудің түрліше
байқаулары өтіп жатыр. Оқыту әдістерін талдап ретке келтіру белгілі бір
әдістерді жүйеге келтіру заңдылықтарын және ортақ сипаттамалары мен
ерекшеліктерін ашуда үлкен маңызды рөл атқарады.
Дипломдық жұмысымда төменгі сыныпта информатиканы пәнаралық негізде
оқыту әдістеріне тоқталатын болсақ, төмендегіше көкейкесті мәселелер
туындайды:- әрбір пәндер бойынша жүргізілетін оқу материалын оқушылардың
санасына қалай жеткізу керек? - балалар білімді, іскерлікпен дағдыларды
игеру үшін, олардың белсенді танымдылығын қалай ояту керек? - оқушылардың
оқуға қызығушылығын тудырып, олардың білімді болуына қалай көмектесу керек?
- ынтасы бар мен ынтасы жоқ балаларды қалай оқыту керек?
Диплом жұмысының құрылымы және көлемі. Дипломдық жұмыс кіріспеден,
екі тараудан, қорытындыдан, әдебиеттер тізімі және қосымшалардан тұрады.
Жұмыс көлемі 60бет, 6 сурет пен 13 кесте түзілген. Қосымшада үйретуші және
сабақ жоспарлары, жұмыс дәптерлері келтірілген.
1.ТАРАУ ТӨМЕНГІ СЫНЫПТА ИНФОРМАТИКАНЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ
1.1 Төменгі сыныпта компьютерлік технологияны қолданудың қазіргі жағдайы.
Төменгі сыныптарда оқудың сипаттық ерекшелігі болып, оқушылар ең
алғашқы күннен бастап меңгеруге кірісетін ақпарат көлемінің күрт өсуі болып
саналады. Бұл олардың көпшілігінде ақпаратты саналау мен есте сақтауда
едәуір қиындықтар туғызады. Өйткені, төменгі сынып оқушыларында адаптация-
жағдайға бейімделу барысы мүлдем баяу, ал меңгеретін ақпарат өте тез
ұлғаюда. Сондықтан да осы кезеңдегі педагогика ғылымының ең бір басты
мәселесі оқыту процесінің тиімділігін арттыру есебінен, материалды
меңгерудің жалпы уақытын қысқарту, оқыту үрдісіне жаңа көзқарас, мектеп
пәнінің реестрне кіретін әрбір ғылым пәнінің моделін балалардың ойлау
жүйесінде құрастыру проблемасына алдын алға әзірліктер
жасау.(В.В.Давыдов).Оқушылардың ақпарат тасқынының салмағын қалыпты
көрсету үшін, оларды ақыл-ой әрекетінің: заңдылықты іздеу, ұқсастық бойынша
ойлау, обьект пен түсінік арасындағы иерархиялық тәуелділікті табу, теңеу,
жалпыны тауып, жекені ажырату, логикалық тұжырым құру секілді әдіс-
тәсілдеріне баулыған жөн. Осы тапсырмаларды шешу үшін төменгі сынып
тәжірибесінде компьютерлік технология да табыспен қолданылып келеді. [7]
Мектеп жасындағы кішкентайлардың дамуы үшін компьютердің қолданудың
бұрыннан белгілі мысалының бірі, Массачусет технологиялық институтында
(АҚШ) С.Пейперт жұмысы болып саналады. Оның басшылығымен 1968 жылдан
Ж.Пиаженің теориялық концепциясы негізінде балалардың интелектуальды
қабілетін дамыту бойынша соның ішінде мектеп жасындағы және мектепке
дейінгі балаларды да қоса, зерттеу жүргізілді. Жұмыс негізінде екі идея
алынды:
- интелектуальдық дамудағы маңызды өзгеріс, тек мәдениеттілікті
өзгерту арқылы ғана мүмкін;
- мәдениеттілікті неғұрлым жедел өзгертетін жақын арадағы неғұрлым
сенімді жол компьютерді мектеп тәжірибесінде жедел қарқынмен қолданысқа
енгізу.
Осы зерттеулердің бірінің нәтижесі-балалар үшін ЛОГО бағдарламасының
арнайы тілін түзу болды. Қазір бұл әлемде педагогикалық практикада кеңінен
қолданыс тауып, біздің елімізде де барған сайын кең таралып отыр. (ЛОГО
негізінде кейінірек ЛЕГО технологиясы түзіліп, оның негізіне-балалар
конструкторы жатқызылды).
Бізге белгілі басқа да экспериментті зерттеулер 1980 жылы адам
ресурстары жөніндегі ғылыми-зерттеу ұйымы мен Моптомери (АҚШ, Мэриленд
штаты) округі мұғалімдері мен әкімшілігі бірлесіп жүргізген жұмыс.Онда 165
бастауыш, толық емес орта және толық орта мектептің оқушылары қатысты.
Эксперимент процесі кезінде мынадай әрекеттер болды: біріншіден, әр түрлі
мақсатта қойылған тапсырмалар қай сыныптарда табыспен жүруі мүмкіндігін
анықтау, екіншіден, компьютермен жұмыс істеуі шектеулі және информатика мен
есептеуіш техникадан әзірлігі өте төмен мұғалімдермен қол жеткізген
табыстарын бағалау болатын. Осы зертеулердің нәтижелері кейіннен АҚШ-тың
басқа штаттарында қайталанып, мектептердің тәжірибесіне еңгізілді.
Информациялық технологияның қаулап өсуі мен информациялық қоғамның
қалыптасуы, өркениетті елдердегі сияқты біздің республикамызда да
информациялық мәдениетті қалыптастыру талабы туындады. Осыған орай, енді
тек оқушылардың қазіргі заманғы компьютерлік технологияны меңгеру ғана
емес, өмірге жаңа көзқарас, ойлау стилін қалыптастыру, жаңа қоғамның
адекватты талаптары туындады.
Біздің қоғамды ақпараттандыру концепциясына сәйкес, информатиканы
оқытудың бастапқы базалық кезеңін оныншы сыныптан жетінші сыныпқа түсірді.
Бұлай ету себебі, бұл мектеп білімін ақпараттандырудан бөлек,
информатикалық білім мен іскерлікті басқа да оқулық пәндерінде, бұрынғыдан
ерте кезеңде кең әрі ұтымды пайдалану мақсатын да көздеді. Біріншіден, осы
жастағы балаларды информатикаға оқытудың оң тәжірибесі біздің
республикамызда да, шет елдерде де дамыды. Екіншіден, информатика-ойлауды
дамыту, оқушыларда ғылыми өмірлік көзқарас қалыптастыру үшін оқыту тап осы
жастағы топтарда барынша игі жемісін беріп отырғаны белгілі болды.
Информациялық технологияны ерте жастан оқыту үшін пропедевтикалық
кезең (1-4-сыныптар) ұсынылады. Оның негізгі міндеті-оқушыларды
компьютермен алғашқы таныстыру, оқулық ойындық бағдарламаларды, қарапайым
компьютерлік тренажерды пайдалану процесінде информациялық мәдениеттің
алғашқы элементтерін қалыптастыру. Бұл міндеттерді шешу-жоғары сынып
оқушыларын алдағы уақыттарда компьютерді қолдану деңгеін тереңдете, келесі
табыстарға қол жеткізудің алғашқы әзірлік-дайындықтарын жасауға мүмкіндік
береді, оларды жаң информациялық қоғам өміріне дайындайды.
Осылайша, информатиканы оқытудың базалық бастапқы кезеңін оныншыдан
жетінші сыныпқа ауыстыру мен бастауыш сыныптардың оқу процесіне дайындық
кезеңді ендіру, қазіргі қолданыстағы білім жүйесін толықтыру қажеттігін,
оны уақыт талабына сай адаптациядан өткізу қажеттігін мойындаудың белгісі.
Мұндай төмен сырғу (пәнді неғұрлым кіші сыныптарда оқыту) білім саласында
жиі болып тұрады және оны жетілдіру әдістерінің бірі болып саналады.
Информатиканы төменгі сыныптарда жапай оқыту, меңгеріп үлгерілген
компьютерлік оқыту технологиясын қолдану, отандық мектептің мүмкіндігіне
орай жанасын жасау актуальды проблеманың біріне айналып келеді. [5]
Бүгінгі күндері бастауыш сыныптарды компьютерлік технологиямен оқыту
Ресейдің әр түрлі аймақтарында жүйелі түрде жүзеге асуда, оқушының ой-
өрісін жетілдірумен қатар кейбір жеке пәндерді тереңдетіп оқыту
информатиканың теориялық негізгі алгоритмдерді игеру және бағдарлама жасау
құралы ретінде кеңінен пайдаланылуда. Солардың ішіндегі неғұрлым белгілісі
мен сынақтан өткенін белгілеп, РФ білім министрлігі ұсынып, төменгі сыныпта
КИД-Малыш, Роботландия, Информациялық мәдениет, Информатика
ойындармен есептерде бағдарламалық-әдіскерлік жүйесі жұмыс істейді. Бұл
бағдарламаның көпшілігін тек Ресейде ғана емес, көптеген шет елдерде де,
соның ішінде АҚШ-та, Ұлыбританияда, Финляндияда, Францияда, Балтика
елдерінде пайдалана алатын болды. Осы ойындардың көпшілігі кейінірек
Информациялық мәдениет, Информатика ойындармен есептерде курстарына
ендірілді. Ал курстың негізгі міндеті – оқушының операциялық ойлау стилін
қалыптастыру, өз қызметін жоспарлай алу қабілеті, түрлі информациялық
модельдерді жобалап құру, қазіргі заманғы техникалық құралды өмірді,
тұрмыста, шығармашылықта, өндірісте қолдану. Курстың бастауыш мектеп үшін
сипатты ерекшелігі-пәнаралық информациялық байланыстарда тілді және
математиканы оқыту барысында пайдалану. Осы тапсырманы орындау үшін курсты
1-4-сыныптарда басқа да пәндерді беретін мұғалім (сынып жетекшісі) жүргізуі
тиіс. Сондықтан да курс жан-жақты әрі терең әдіскерлік оқулықтармен
жабдықталған.
Бірінші сынып үшін курстың негізгі мазмұны: клавиатура және
манипулятор Тышқанмен жұмыс істеуді үйрену, тура және кері санаққа,
сандар құрамына және қарапайым арифметикаға жаттығу, әріппен, буынмен және
сөзбен жұмыс істеу негізіне жаттығу. Мұғалім оқулығынан өзге, оқушы үшін
Компьютер-сенің досың атты бояу-кітапша да бар.
Екінші сыныптық мазмұны алғаш рет көптеген заңдылықтар мен
қағидалар, жиын туралы түсінік, классификация және құрастыру
(конструкциялау) туралы мағлұмат береді. Оқушы үшін санақшы, тапқышшы,
есте сақтағыш атты жаттығулар, соны, ішінде қаперді де ұштайтын есеп
кітапшасы қаралған.
Үшінші сыныпта қаралып талқыланатын мәселе, команда және алгоритм
ұғымдары. Оқушы үшін арнайы оқу кітабы қарастырылған.
Төртінші сыныптағы негізгі мазмұн-заңдылықтарды тану мен
алгоритмдерді зерттеу, құрамы (комбинаторлық) тапсырманы шешу,
орындаушыларды үйрету. Оқушылар үшін оқулық кітап шығарылатын болды.
Қарастырылған төменгі сыныпқа арналған компьютерлік технология
талдауынан байқалғандай, қалыптасқан оқу мазмұны көзқарас тұрғысынан екі
жетекші компонентті бөліп қарауды қажет етеді.Олардың біріншісі-
информатиканы, түп мақсаты оқушылардың ойлау қызметінің құрылымын жасауға
жалпы көзқарас қалыптастыру болып саналатын, адам мен қоғам өміріндегі
информатикалық процестердің маңызын ұғыну, информациялық технологияны
машықтық қабілетті дамытушы құрал ретінде оқып-үйрену қажет. Оқытудың
екінші компоненті, оқушылардың олар мектеп пәндерін математиканы, тіл
сауаттылығын, жаратылыстануды және т.б. Оқу қызметінде жаңа технологияны
пайдалану болып саналады. Осы екі компоненттің екеуіде қоғамның қазіргі
талабына жауап береді және білім саласын ақпараттандыруды, ақпарат бойынша
білім стандартының талабына жауап беретін ақпараттың мәдениеттің
қалыптасуын қамтамасыз етеді.
Компьютерлік технологияны мектепте қолданудың актуальды бола түсуі,
оларды мектептегі пәндерді оқытқанда пайдалануда болып отыр. Осылайша,
информатиканы оқыту мақсатын түсінуге жаңа көзқарас қалыптастыру оның жалпы
білімді меңгерушілік функциясын, оның оқудың жалпы мәселесін шешудегі
әлеуметтік мүмкіндіктерін, оқушыдарды тәрбиелеу мен дамыту қасиеттерін бөле
қараумен байланысты.
1.2 Төменгі сыныпта пәнаралық негізде электрондық оқу-әдістемелік кешенін
дайындаудың тиімділігі.
Қазақстан Республикасында Білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға
арналған мемлекеттік бағдарламасында: Қазіргі заманғы электронды оқулық
басылымдарын әзірлеуге, жалпы білім беретін мектептің негізгі пәндері
бойынша электрондық оқулық басылымдарының таралымын ұйымдастыру және оларды
дәстүрлі оқыту құралдарымен кіріктіруді жүзеге асыру керек. 12 жылдық білім
беруге көшу кезең-кезеңімен жүзеге асырылатын болады. 2008-2009 оқу жылында
1-сынып оқушылары жаңа бағдарлама бойынша оқи бастайды, - делінген.
Тұжырымдама бойынша 12 жылдық білім беру 6 жастан басталады. Төменгі
сыныпқа шетел тілі мен информатика негіздері пәндері енгізілді. Бейімділік
бойынша оқыту қолға алынады.
Қазіргі Қазақстан бастауыш мектебіндегі жаңа өзгерістер әлемдік білім
беру жүйесін, тәжірибесін пайдалана отырып, баланың жеке дара күйінің
дамуын қаматамасыз ететін жаңа ақпараттық технологиялардыіздестіруге және
оларды қолдануға бағытталған. Жаңа ақпараттық технология білім берудің
стратегиялық мақсаттарына қызмет етеді, атап айтқанда, проблемаларды
сараптай алатын, жүйелі байланысты құра білетін қайшылықтарды ашуға
мейлінше жетілген, шешім қабылдауға, оны түрлі өзгерісте дамыта білуге
қабілетті, ойлауы шығармашылық түрде қалыптасқан жеке тұлғаның
интеллектуалдық-психологиялық дамуын қамтамасыз ететін болуға тиіс. Міне,
осы мақсатта бастауыш сынып үшін дербес компьютердің соңғы мүмкіндіктері
пайдаланылған мультимедиялық аудио-визульды электрондық оқу-әдістемелік
құралдары:
• әліппе;
• ертегілер;
• бейнелеу өнері;
• ақпараттық мәдениет негіздері;
• қоршаған орта;
• қазақ тілі;
• математика және т.б. жобалар дайындалуда.
Жобаларды жасауда төменгі сынып оқушыларының денсаулығына зиян
келмейтіндей, техникалық қауіпсіздік ережелерін сақтау ескеріліп, әр
тақырып мазмұнына 1-сынып үшін 10минут, ал 2-5 сынып үшін 15минут көлемінде
уақыт белгіленді. Оқу құралын сабақтан қай кезінде пайдалану мұғалімнің
шеберлігіне, шығармашылық мүмкіндігіне байланысты. Сонымен қатар үйде ата-
аналардың да баласының ой-өрісін дамытып, өз бетінше білім алуын
қадағалауына мүмкіндік туады.
Жасалып жатқан жобалардың мақсаты:
• 12 жылдық мектепке көшу жағдайындағы қазіргі заманғы ақпараттық және
коммуникациялық технологияларды қолдану мүмкіндіктерін жетілдіру;
• жаңа ақпараттық технологияларды қолдану арқылы бастауыш білім берудің
мазмұны мен технологиясын модернизациялау;
• 12 жылдық мектеп оқушыларын бағдарлап оқытатын жаңа сатыдағы мұғалім
даярлау проблемасын шешуге үлес қосу.
Жобадағы басты міндеттер:
• оқушының жас ерекшелігін ескерту;
• мектеп табалдырығын аттаған жас жеткіншек үшін естіген әрбір жаңа
ұғымды көзбен көріп, қажетіне қарай қайталау арқылы ойлау қабілетін
арттыру, есте сақтауын қалыптастыру;
• оқушылардың қаблет деңгейін анықтай отырып, қабілетті оқушылардың даму
деңгейін шығармашылыққа ұштастыру;
• оқушының ой-өрісін қадағалай отырып, қабілетті оқушылардың даму
деңгейін шығармашылыққа ұштастыру;
• оқушының танымдық іс-әрекеттерін күшейтіп, дұрыс шешім қабылдауға
үйрету;
• бастауыш сынып нұғалімінің кәсіби шығармашылық қабілетін шындау,
талантын ұштау және қазіргі заман талабына сай компьютермен жұмыс
жасайтын жаңа сатыдағы мұғалім қалыптастыруға ықпал ету;
• оқушы, мұғалім, ата-ана байланысын арттыру.
Енді осы жобалардың кейбіріне тоқталайық.
1. Әліппе. Әліппе электрондық оқу әдістемелік құралы 12 жылдық
мектептің 1-сынып оқушысымен қатар, мұғалімдер мен ата-аналарға арналған.
Құралдың ерекшелігі-осы уақытқа дейін жарық көрген Әліппе оқулықтары
мазмұнының жақсы жақтарымен қамтылған. Негізінен 12 жылдық мектепке
арналып, 2003 жылы Алматыкітап баспасынан У.Ботабаеваның авторлығымен
жарық көрген Әліппе оқулығының мазмұны басшылыққа алынып, пәннің
күнтізбелік – тақырыптық жоспарына сәйкестендірілген.
12 жылдық мектептің 1-сыныбына арналған Әліппе электорнды -
әдістемелік оқу құралы кешенді психологиялық – педагогикалық оқу –
дидактикалық мәселелерді қарастырады.
Оқушы үшін:
• оқушының компьютермен жұмыс жасау сауаттылығын қалыптастырады,
ақпараттық ойлау қабілетін жетілдіреді;
• оқушының өз бетінше жұмыс жасауына, шешім қабылдауына, сабақтан тыс
уақытта өз бетінше дайындалуына мүмкіндік береді;
• оқушының сөз-логикалық ойлауын дамыту мақсатында нақты әріпке
байланысты сөзді қатесіз теріп шығуы үшін компьютердің дыбыстауы
арқылы сол сөз қайталанып отырады, оқушыға ести отырып сөзді теріп
шығуына мүмкіндік беріледі;
• оқу құралының Әліппеге дейінгі кезеңінде оқушы сөйлеу тілінің
дыбыстық мәдениетін қалыптастыруға, сөзге дыбыстық талдау жасауға
даярлау, үйрету жұмыстарына ерекше мән беріледі;
• оқушының көрнекі-әрекеттік (әріптерді жылдам теру кезінде), көрнекі-
бейнелік (сенсорлық тапсырмаларды орындау барысында) және логикалық
ойлауын (дидактикалық-ойын жаттығуларын шешукезінде) дамытуға
байланысты жұмыстар кезектестіріліп беріледі;
• өз жұмысын бағалауға (рефлексиялауға) үйрету.
Мұғалім үшін:
• уақытты тиімді пайдаланады;
• оқытудың жаңа технологияларын меңгеруіне жағдай жасайды;
• әр оқушымен жеке-дара жұмыс жасауына мүмкіндігі бар;
• мұғалім өз сабағының менеджері;
• әр оқушының қабілетіне қарай тапсырмалар беріп, жұмыс нәтижесіне қарай
мониторинг жүргізіп отыруына жағдай туады.
2. Қазақ тілі. Қазақстан Республикасының Тіл туралы Заңында
Мемлекеттік тіл саясатының басты бағыттарының бірі-мемлекеттік тілді
барлық азаматтардың жоғары деңгейде меңгеру үшін жағдай туғызу,-деп
көрсетілгендей, қазіргі таңда мектеп оқушыларының сауатты сөйлеу дағдысы
мен сөйлеу мәдениетін қалыптастыру өзекті мәселелердің бірі болып отыр. Сол
себепті, 12 жылдық мектептің 2-сынып оқушыларына арналған Қазақ тілі
электронды оқыту құралы тілі білімінің фонетика саласы бойынша дауыссыз
дыбыстарды меңгертуге арналған блоктық тапсырмалардан тұратын компьютерлік
дидактикалық ойындарға құрылып жасалды. Бұл электронды оқулықтың Дауыссыз
дыбыстар тақырыбына арналып жасалу себебі:
• оқушылардың фонетикалық сауатылыған арттыру;
• пән бойынша кәсіби сауатты сөйлеу мәдениетін қалыптастыру;
• төменгі сынып оқушыларының тіліндегі дефектілерін түзету
жолдарын қарастыру;
• сөйлеу мәдениетін мемлекеттік талап деңгеіне сәйкестендіру.
Қазақ тілі электронды оқыту құралында төменгі сыныпта дауыссыз
дыбыстар тақырыбын өткенде кездесетін төменде көрсетілгендей мәселелерді
шешу мақсатында үйрету, жаттықтыру, дамытушы компьютерлік
дидактикалық ойындары арқылы оқушылардың сабаққа деген танымдық
белсенділігін арттырып, өз бетінше жұмыс жасауға баулу үшін тапсырмалардың
түрлері қарастырылған. Дауыссыз дыбыстарды оқыту кезеңінде кездесетін
мәселелер:
• оқушыларды дыбыстарды анық айта алмауы;
• дауыссыздардың түрлерін ажырата алмауы;
• дыбыстық талдауды шебер жүргізе алмауы;
• педагогикалық-психологиялық типтегі қиындықтардың кездесуі,
фонематикалық анализдің жеткіліксіздігі;
• дыбыс-әріптік ассоциациялардың бастауыш сынып оқушыларында
қалыптаспағандығы;
• оқушының психоморлық сферасы дамуында көп ауытқулардың кездесуі.
Аталған педагогикалық, психологиялық типтегі қиындықтарды шешу
мақсатында бағдарламада Туды кім бірінші тігеді?, Құстар біздің досымыз
атты жатықтырушы, үйрету , дамытушы ойындар берілген. Аталмыш дидактикалық
ойындардың ерекшелігі-оқушының эмоционалдық тонусын көтеріп, жұмыс істеу
қабілеттілігін арттыра отырып, баланы қисынды ойлауға, ізденіске,
интерактивті іс-әрекет жасауға, шығармашылыққа үйретеді.
3.Математика. Қазіргі таңдағы орта мектептің алдында тұрған
проблеманың бірі-оқушылардың математика пәнінен үлгерімінің төмендігі.
Оқушылардың көпшілігі дайын үлгідегі стандарттық есептерді шығарғанымен,
мәтінді есептерді шығарғанымен, мәтінді есептерді шығаруда қиындыққа
тіреледі.
Сондықтан да - ойлаудың еркіндігін; сананың салауаттылығын; өзіндік
болмысты; тапқырлықты керек ететін есептерді шығарту қажет. Ол үшін
бастауыш сынып мұғалімінің бірінші әрі ең басты міндеті – есеп шығарудың
әдістемелік жақтарына назар аудару. Міне, осы мақсатта математикадан жоба-
электронды оқыту бағдарламасы дайындалды. Жобаның ерекшелігі есептерді
талдау схемалық және мультипликациялық көрнекі түрде түсіндірілуінде.
Мысалы былай көрсетуге болады.
Есеп шығаруға үйретудің әдістемелік аспектілері қарастырылған:
• математикаға қызығу, оқушыларды қызықтыру;
• мұғалім-оқушы тұлғалық бағдарлы байланыс;
• есеп шығарудың пайдалы жағын бөліп қарастыру жүзеге асырылады.
4. Информатика 1-4 сынып. Теориялық зерттеулер мен практикалық
эксперимент нәтижелері бүгінгі таңда мектептегі информатика пәнін бірнеше
кезеңге бөліп оқыту жөн екенін дәлелдеп отыр.
Соның 1кезеңі – пропедевтикалық. Бұл кезеңде, төменгі сынып
оқушыларын компьютермен алғаш таныстыру өтеді, қарапайым компьютерлік
ойындар мен жаттығулар бағдарламаларын қолдану нәтижесінде оларда
ақпараттық мәдениеттің алғашқы элементтері қалыптасады. Міне, осы мақсатта
2004жылы Аруна баспасынан Е.К.Балапановтың авторлығымен жарық көрген
Ақпараттық мәдениет негіздері атты дәптерді басшылыққа ала отырып, 1-4-
сынып оқушыларына арналған Информатика пәні үшін электрондық
жұмыс дәптерлері дайындалды.
Бұл жұмыс дәптерлерінде:
• информатика алгоритмдік курсы, сәйкестік пен сұрыптау негіздерін
анықтау, заңдылықтар іздестіру, аналогия бойынша ой қорыту, нысандарды
сипаттауға арналған формальдық тілдермен жұмыс істеу арқылы ақпараттық
мәдениетке бейімделуі мен образдық ойлауы қалыптасады;
• ақпараттық ойлау қабілеттерін, логикасын дамыту мақсатында әр
сабақтағы оқу материалы мазмұнына сай жаттығулар жұмысы, тест
тапсырмалары, дидактикалық ойындар еңгізілген. [15], [16], [17], [18]
5. Бейнелеу өнері
12 жылдық мектептің 1-сыныбына арналған Бейнелеу өнері бойынша
жасалған электронды-әдістемелік оқу құралы оқушыларға кешенді эстетикалық
білім беру, сенсорлық қабілеттерін дамыту мәселелерін қарастырады.
Оқушы үшін:
• оқушының компьютермен жұмыс жасау сауаттылығын қалыптастырады,
ақпараттық ойлау қабілетін жетілдіреді;
• құралмен жұмыс істеу барысында, тест тапсырмаларын орындау кезінде
балада өз-өзіне деген сенімділік пайла болып, өзбеттілік қалыптасады;
• сызық (штрих) түрлерімен танысады;
• жан-жақты жинақталған ақпаратық қордың мәйігімен алынған әлемдік
мәдениет мұралары мен өнер даналарының шығармалары туралы түсінік
алып, сол сияқты Қазақстанның халық суретшілерінің (Ә.Қастеев,
Ә.Ысмайылов, М.Кенбаев және т.б.) өмірбаянымен және туындыларымен
танысады;
• қалам мен қылқаламды кәсіби түрде ұстау үлгілерін меңгереді. Бейнелеу
өнеріне қажетті құрал-жабдықтармен танысады;
• бала бояу түрлерін ажыратуға үйренеді; Бояулардың жылы түс, суық түс,
негізгі бояу түстері, табиғи түстермен танысуы қатар жүреді;
• сенсорлық тапсырмалар балалардың шығармашылық қиялын дамытуға
бағытталған.
Мұғалім үшін:
• электронды-әдістемелік оқу құралының негізгі бағдарламалық құрылыммен
танысады;
• уақытты тиімді пайдаланады;
• дидактикалық көрнекі оқу құралы ретінде маңызы ерекше. [5]
2.ТАРАУ ТӨМЕНГІ СЫНЫПТА ИНФОРМАТИКАНЫ ПӘНАРАЛЫҚ НЕГІЗДЕ ОҚЫТУДЫҢ
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Қазіргі өмір талабына сай компьютерлік сауаттылықты жылдам дамыта
отырып, педагогикалық-психологиялық әдістемелік бастапқы дайындықты
қалыптастырмайынша, балалар өз білім деңгейлерін көтере алмайды. Сол
себепті информатика пәнін бастауыш сыныптан бастап еңгізу қажеттілігі
туындайды. Жоғарыдағы көзделген мақсаттарға қол жеткізу үшін, бастауыш
сынып оқушыларына информатика мен жаңа ақпараттық технология элементтерін
еңгізудің қажет екендігіне зерттеу жұмысы толық жүргізіліп, оқыту
әдістемелері жан-жақты қарастырылады. [5]
Информатика пәнінің пропедевтикалық курсын бастауыш сыныптан бастап
оқытуға болатындығы және оның тиімділігі дүниежүзілік тәжірибе негізінде
дәлелденіп отыр.
1. Ғалымдардың, практик-мұғалімдердің пікірінше, бұл курсты бастауыш
сыныптарда оқытуға негіз болатын факторлар мыналар:
• бастауыш мектеп оқушысын ақпараттық қоғамға бейімдеу;
• ерте жастан балалардың ойлау қабілетін дамыту;
• бастауыш мектеп оқушыларының ақпараттық мәдениетін қалыптастыра
отырып, әлемдік ақпараттық білім кеңістігіне даярлау;
Ғалымдардың соңғы зерттеулеріне сүйенсек, бастауыш сыныптағы
информатика курсының негізгі бағыттары төмендегідей.
2. Қолданушылық.
Бұнда оқушылар компьютермен алғаш танысып, оқу, ойындық және
бастауыштағы пәндер мазмұнына құралған жатықтырушы бағдарламалар негізінде
компьютерлік сауаттылықтарын қалыптастырады.
Бұл бағытты қолданушылардың пікірінше, баланың компьютерлік
сауаттылықты меңгеруі- бұл сабақта және сабақтан тыс кезде компьютерді өз
қажетіне қарай еркін пайдалана білуі, сондай-ақ техникаға сауатты, ұқыпты
қарауы.
Қолданушылық бағыттағы информатиканы меңгеру нәтижесінде оқушыларда
төмендегідей білім мен іскерліктер қалыптасуы тиіс:
• оқу, ойын бағдарламаларымен жұмыс істей білу;
• программалармен жұмыс істеу кезінде бағдарламалық құжаттарды
пайдалану;
• программамен жұмыс істеуге машықтану: программаны еңгізу, керектісін
табу, өз бетімен жұмыс істеу;
• компьютерді нұсқаусыз жұмыс істейтіндігін түсіну.
3 Ақпаратты-логикалық.
Бұл бағыт бойынша оқыту біріншіден, оқушылардың қоршаған ортаның
элементтерін танып, оларды ажырата білу қабілеттерін дамытса, екіншіден,
ойлау, есте сақтау қабілеттерімен қатар байқағыштығын, зейінін, берілген
тапсырманы орындаудың оңтайлы, тиімді жолын таба білу қабілетінің дамуына
әсері мол.
Психологтардың зерттеуінше, ойлаудың логикалық құрылымының негіздері 5-
11 жас аралығында қалыптасады. Сондықтанда алгоритмдік ойлау қабілеттерін
барынша ерте жастан қалыптастыру қажеттігі өзінен-өзі туындайды.
4. Шығармашылық.
Бұл бағыт бойынша оқытудың жаңаша әдіс-тәсілдерін қолдану арқылы
баланың кішкентай көзінен дүниеге өзіндік көзқарасының қалыптасуына ашу,
үздіксіз білім алуға дайындаудың тиімді жолдарын іздестіру. Басты мақсаты-
оқушыны зерттеуші есебінде ұжымдық жобаны жасақтауға және оны іске асыруға
қатысады.
5. Дәстүрлі курсқа информатика элементтерін қосу.
Ғылымдардың зерттеулері бойынша, оқу процесінің тиімділігін арттыруда
ақпараттық технологиялардың рөлі зор. Бүгінгі күні психологтар мен
педагогтар оқу процесінің тиімділігін арттырудың негізгі тәсілі ретінде
төмендегі шарттарды ұсынады:
• проблемалық оқытуды қолдану;
• алгоритмдік оқыту;
• оқытуды ақпараттандыру;
• пәнаралық кірістіру.
6. Бастауыш сыныптарда информатика курсының мақсатын төмендегідей
сипаттауға болады:
• компьютерлік сауат ашудың бастау негізі.
• ойды логикалы түрде дамыту.
• алгоритмдік білімді жетілдіру мен мақсатты шешудегі жүйелілік.
• компьютерді үйренудің оңай жолдарын іздеу.
Осы мақсатта 2004-2005 оқу жылынан бастап біздің мектебімізде 2
сыныптан бастап информатика пәні оқытылуда.
7. Теориялық зерттеулер мен практикалық эксперимент нәтижелері-бүгінгі
таңда мектептегі информатика пәнін бірнеше кезеңге бөліп оқытудың жөн
екенін дәлелдеп отыр.
Соның 1 кезеңі – пропедевтикалық кезең. Бұл кезеңде төменгі сынып
оқушыларын компьютермен алғаш таныстыру өтеді, қарапайым компьютерлік
ойындар мен жаттығулар бағдарламаларын қолдану нәтижесінде, оларда ақпартық
мәдениеттің алғашқы элементтері қалыптасады.
Міне, осы мақсатта 2004жылы “Алматыкітап” баспасынан Н.Т.Ермеков,
С.Ж.Ноғайбекова авторлығымен жарық көрген. “Информатика” оқулығымен және
әдістемелік құралы, жұмыс дәптерлерін пайдаланып 2-3 сыныптар сабақ беріп
келемін. Бұл оқулықтарға қосымша электронды бағдарламалар кешені де
қолданылады.
8. Төменгі сыныптарға арналған күнтізбелік-тақырыптық жоспардың
алғашқы бөлімдерінде оқушылар “Техникалық қауіпсіздік ережелерімен”
танысады. Бастауыш сыныптарда өткізілетін сабақтардың ерекшелігі: оқушылар
жылдам оқи және жаза алмайтын болғандықтан, олар суреттеме бейнелер арқылы
көрсетіліп, түсіндіріледі.
Оқулықта көрсетілген сурет балаға әсер ете қоймайды, яғни есте қалмауы
мүмкін. Сондықтан оны бөлек алып, ойын түрінде әр балаға жекелеп көрсетіліп
түсіндірілсе тиімді болады деп есептеймін. Сабақты қызықты жүргізуге және
оларды сабақтан жалықтырып алмауға көп-көңіл бөлінеді. Осы мақсатта сабақ
ортасында сергіту сабақтарын қоса оқыту әдістері қарастырылады. Мысалы:
Көзбен көбелек салу.
Қол саусақтарына жатығулар жасау түрлерін көрсету керек.
Осы бағытта арнайы кешенді бағдарламаны көрсетсе, ойын өткізсе жақсы
болар еді. Электрондағы оқулықтағы видеоматериалдарды қарап, ондағы ондағы
ойынды топтама арқылы ойнатса, бала ойлауға, ой қорыта білуіне септігін
тигізері сөзсіз. Сергіту сәтіндегі жаттығуларда ойын түрінде берілгені жөн
деп ойлаймын.
Информатиканы үйренуді бастаған кезде алгоритмдеу негіздерін жоғарғы
сыныптарда бердік. Бүгінде тәжірибе көрсеткендей, бұл мәселені бастауыш
сыныптардан бастаған жөн.
9. Төменгі сынып оқушысының алгоритмдік ойлау стилі өз жасына сай
информатиканы үйренуге өте қолайлы. Олардың психологиялық өзгерістері, іске
іштей жоспар құра білуі рефлекс сияқты болып келіп, оқытуға жақсы жағдай
туғызады.
Айта кетерлік жағдай, өздеріңіз де көріп, байқап отырғандарыңыздай,
материалдың қайсысы болса да орыс тілінде екендігі. Кейбір материалдар бала
жасына сай келмей қалар тұстары кездесіп жатады. Бұл бағытта, яғни
материалды ұлттық нақышта, бала тәрбиесіне әсер етерліктей етіп дайындау
болашақтың жұмысы және сіз бен біздің жұмысымыз деп есептеймін.
10. Төменгі сыныптарға арналған информатика сабақтарында оқушылар
компьютермен танысып, олар өзара қарым-қатынаста болады, компьютер
көмегімен әріп, буын, сөздерді шапшаң, қарапайым арифметикалық есептерді
шығарады, сурет сала біледі. Сонымен қатар оқушылар өз бетімен өлең,
әңгіме, ертегі құрастырады және де осы өздерінің шығармашылық жұмыстарын
компьютерде орындайды.
Төменгі сынып оқушыларына информатика пәнін оқытудың әдістемелік
құралында қамтылған материалдар - әліппе, математика, қазақ тілі, сурет,
ана тілі пәндерінің элементтерін қамтиды.
11. Көріп отырғандарыңыздай, бұл жұмыс дәптерлерінде:
• Информатиканың алгоритмдік курсы, сәйкестік пен сұрыптау негіздерін
анықтау, заңдылықтар іздестіру, аналогия бойынша ой қорыту, нысандарды
сипаттауға арналған формальдық тілдермен жұмыс істеу арқылы ақпараттық
мәдениетке бейімделуі мен образдық ойлауы қалыптасады.
• Ақпараттық ойлау қабілеттерін, логикасын дамыту мақсатында әр
сабақтағы оқу материал мазмұнына сай жаттғулар жұмысы, тест
тапсырмалары дидактикалық ойындар енгізілген.
Төменгі сынып оқушылары үшін қажеттілік, олардың психологиялық және
жас ерекшеліктерін барынша ескеруден туындап отыр. Өйткені жаңа буын
оқулығы мен 12 жылдық білім беру жүйесіндегі материалдар ойын қызметінен
оқу қызметіне табиғи ұштастырудың негізгі әдістемесі болып табылады.
Дамыта оқыту процесінде балалар көптеген мағлұмат алады, әртүрлі
дағдылар мен шеберліктерін меңгереді, сабақ процесінде ой еңбегін қажет
ететін сан алуан қиындықты жеңеді, төзімділікке үйретеді. Сабақты тартымды,
қызықты ойын түрінде жүргізу жас ұландардың білімге қызығушылығынарттырады.
Ойын барысында орындалатын іс-әрекеттермен оқушылардың сабақ барысында өз
беттерінше жұмыс істеуі өте қажет.
Төменгі сынып оқушыларының білуге деген ынтасы мен мүмкіншіліктерін
толық пайдалану, оларды оқу процесінде үздіксіз дамытып отыру және сабақта
алған білімін практикада қолдану дағдыларын қалыптастыру үшін ойын
элементтерін пайдаланудың орны бөлек.
12. Тиімді қолданылған ойын элементтерін материалды түсіндірудің
кезінде берік меңгертуге септеседі өйткені төменгі сыныптағы оқушылардың
аңсары сабақтан гөрі ойынға ауып тұрады. Қызықты ойын түрінен кейін олар
тез сергіп, тапсырманы әрі сапалы, әрі ықыласпен орындайды. Ойынға мынадай
әдістемелік талаптар қойылады:
• ойынның мақсаты: нақты немесе керекті көрнекіліктер мен материалдар
күн ілгері дайындалып, оңтайлы жерге қойылуы керек.
• ойынға кірісер алдыңда олардың жүргізу тәртібі оқушыларға әбден
түсіндірілгені жөн.
• ойынға сыныптағы баланың түгел қатысуын қамтамасыз ету керек.
• ойынның жүру барысында мұғалім баланың түгел қатысуын қадағалау мен
қатар, олардың ойын үстінде шешім қабылдай білуіне жетелеуі керек.
Оқушылардың компьютермен жұмыс жасауы көңіл-күйлерін көтеріп,
қызығушылық қабілеттерін арттырады. Әрі ізденуіне, алуан әдіс-тәсілдерді
таңдауына жол ашары сөзсіз.
13.Төменгі сыныпта информатиканы оқытудың ерекшеліктері:
Бала қандайда бір жаттығуны орындай алмаған жағдайда жаттығу
түрінауыстыру. Бұл мәселені информатика сабағында ауызша жаттығу орындату
арқылы шешуге болады.
Ауызша жаттығуларды мынадай білімдерге бөлуге болады: орын ауыстыру,
орналастыру, бөлу, бөлшектеу, біріктіру, қайта санау, қозғалту, сөзбен,
әріппен жұмыс, жиындар, дамытушылық ойындар, логикалық есептер, жұмбақ,
әзіл есептер.
Төменгі сынып информатиканы оқытудың тізбектілігі мен сабақтастығын,
сол сияқты сабақ пен мұғалімнің алдында тұрған мақсаттарды есепке ала
отырып, ауызша жаттығулардың әртүрлілігін ойластыруға тура келеді.
14. Бұл жұмыс сабақта өте қажет, өйткені:
• Баланың шынайы қызығушылығын тудырады;
• Шығармашылық дамуына мүмкіндік береді;
• Ойлауы мен ынтасын көтереді;
• Тапсырманы орындауда табандылыққа үйретеді;
• Ұжыммен жұмыс істейді;
• Бала өзінің жаңашылдық, жан-жақтылығын ашады.
15. Бала денсаулығын ойлау.
Информатика сабағында бала компьютермен шектеулі уақытта жұмыс істеуіне
қатаң талап қойылады.
1 сыныпта - 10 минут;
2–3 сыныпта - 15 минут;
4 сыныпта – 20 минут.
16. Жаңа ақпаратық технологияның басты тиімділігі-бұл мұғалімге
төменгі сыныптағы оқу үрдісінің құрылымын түбегейлі өзгертуге, оқытудағы
пәнаралық байланысты күшейте отырып, оқушылардың дүниетанымдарын кеңейтуге
және жеке қабілеттерін көре біліп, оны дамытуға толық жағдай жасауы.
Сонымен қатар, жаңа ақпараттық технологияның негізгі ерекшелігі-бұл
оқушыларға өз бетімен немесе бірлескен түрде шығармашылық жұмыспен
шұғылдануға, ізденуге, өз жұмысының нәтижесін көріп, өз-өзіне сын көзбен
қарауына және жеткен жетістіктерін ләззат алуға мүмкіндік беруі.
Информатика пәні 2-ші сыныптан бастап еңгізілгенмен, оны әр түрлі
әдістермен оқытып, осы пәнге деген бала қызығушылығын арттыратын түрлі
оқыту бағдарламалары, әсіресе қазақ мектептері үшін өте тапшы. Сондықтан
төменгі сынып оқушыларына информатика сабағын жүргізудің тиімді жолдарын
қарастырып, оны нақты материалдарын теориялық және практикалық жағынан
байыта түсу-бүгінгі күннің өзекті мәселес.
17. Информатика курсын төменгі сыныпта еңгізуде бірқатар қиындықтар
мен ерекшеленеді.
Соның ең бастысы, информатика және информациялық технологиялар бойынша
білімді, бастауыш білім психологиясымен, әдіснамасымен қаруланған, кіші
сынып оқушыларымен жұмыс тәртібін білетін маман даярлау. Шындығында,
төменгі сыныпта информатиканы осындай маман жүргізуі керек.
Сонымен қатар, оқулық пен әдістемелік құрал сапалы, яғни баланың жас
ерекшелігіне сай, ұлттық патриоттық тәрбие беруге негізделіп, түсінікті де
қызықты материалдармен берілсе дегім келеді.
2.1 Төменгі сыныпта ақпараттандыруда пәнаралық байланыстың бүгінгі жағдайы
Білім мазмұнын жаңартудың маңызды аспектілерінің бірі бастауыш білімді
ақпараттандыру болып табылады.
Төменгі сыныпты ақпараттандыру дегеніміз-бұл төменгі сыныпта оқу
құрылымы есебінде және төменгі сынып оқушыларын тәрбиелеу, дамыту үшін,
сондай-ақ оқу процесі мен мұғалімнің кәсіби жұмысын талапқа сәйкес
ұйымдастыру мақсатында оқу үрдісіне ақпаратты, коммуникациялық
технологияларды енгізу.
Төменгі сыныпта информатика пәнін оқытудың әдістемелік құралында
қамтылған материалдар – математика, қазақ тілі, сурет, ана тілі пәндерінің
элементтерін қамтиды. Демек, информатика пәнінің басқа пәндермен пәнаралық
байланысы жақсы сақталған.
Оқушылардың төменгі сынып кезеңіне тән физиологиялық, психологиялық
ерекшеліктерін, әрі ойлау қабілеттерін дамыту компьютердің мүмкіндіктерін
пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Басқа пәндерді компьютерді пайдалана
оқытуда төменгі сынып оқушылары мынадай тапсырмаларды жеңіл орындайды.
• математика сабағында қарапайым арифметикалық амалдарды орындауға
арналған есептер;
• ана тілі сабағында мәтіндік редактор кеңінен қолданылады, тақырыптық
шығарма, құттықтаулар жазуға болады. Бұл балалардың тіл байлығын, ойын
тиянақты жеткізе алуын, шығармашылық қабілетін және сауаттылығын
айқындайды;
• бейнелеу өнері, дүниетану сабақтарында графиктік редактордың алатын
ролі өте зор. Тышқан манипуляторымен жұмыс істеп үйренген оқушы
қарындаш, ластик, бояу түстерін, қылқаламды таңдап, әртүрлі
геометриялық фигураларды, әртүрлі суреттерді сала алады, түрлі түске
бояу дағдылары қалыптасады;
• ән-күй сабақтарында әмбебап ойнауыш программасын тиімді пайдалануға
мүмкіндік бар. Бұл мұғалімнің магнитофон, күйтабақпен жұмысын
жеңілдетеді, тақтаға ән мәтінін жазу уақытын үнемдейді. Оқушыларға әр
түрлі өлеңдердің әнін тыңдауға, оған өзгертулер енгізуге, өздері
орындаған өлеңдерді компьютер арқылы тыңдауға мүмкіндік береді;
• орыс тілі пәндерінде мультимедиалық программалар арқылы әр түрлі
ертегілер тыңдауға, әрі эпизодтық бейнелерді көрсетуге болады. Мұндай
сабақтар балалардың есінде ұзақ сақталады, тіпті балалардың пәнге
деген, білімге деген құштарлығын арттыра түседі.
Ғылымдардың зерттеу нәтижелері бойынша, оқу процесінің тиімділігін
арттыруда ақпараттық технологиялардың ролі зор. Сол себепті де мектепті
ақпараттандырудың басты құралы болып табылатын және соған сәйкес бүгінгі
күні құрылымдық, мазмұндық жағынан өзгеріске ұшырап отырған пән –
информатика пәні. Алайда, күні бүгінге дейін пікірталас тудырып келе жатқан
өзекті проблемалардың бірі – бұл пәнді қай сыныптан бастап оқыту қажеттігі
және оның мазмұны, бағыты қандай деңгейде болу керек деген мәселе.
Информатика пәнінің пропедевтикалық курсын төменгі сыныптан бастап
оқытуға болатындығы және оның тиімділігі дүниежүзілік тәжірибе негізінде
дәлелденіп отыр.
Біздіңше, бұл курсты төменгі сыныптардан оқытуға негіз болатын басты
факторлар мыналар:
• төменгі сынып оқушысын ақпараттық қоғамға бейімдеу;
• ерте жастан балалардың ақпараттық ойлау қабілеттерін дамыту;
• төменгі сынып оқушыларының ақпараттық мәдениетін қалыптастыра отырып,
әлемдік ақпараттық білім кеңістігіне даярлау.
Сонымен қатар төменгі сыныпта ақпараттандыру мәселесін зерттеуші
ғалымдардың пайымдауынша, бастауыш мектепті ақпараттандырудың міндеттерін
шешуде ақпараттық және коммуникациялық технологияларды қолданудың төмендегі
бағыттарына сүйену керек:
1. оқу процесінде қазіргі ақпаратық технологияларды қолдану;
2. төменгі сыныпта информатикаға оқыту;
3. кәсіби-педагогикалық іс-әрекетті қамтамасыз ету;
4. оқу-тәрбие процесін басқару.
Біздіңше, информатика пәнін оқытудағы ең тиімді вариант-бұл төменгі
сынып мұғалімдерінің дәстүрлі пәндерді оқыту процесінде оқушылардың
ақпараттық сауаттылықтарын қалыптастыруы.
Бұл жағдайда дидактикалық тұрғыдан қазіргі ақпараттық
технологиялардың мүмкіндіктерін төменгі сыныптың оқу-тәрбие процесінде
тиімді пай далану оқушылардың пәндік, коммуникативтік және әлеуметтік
компетенттіліктерінің қалыптасуына толық жағдай жасайды. Бұнда ескеретін
мәселе –бұл төменгі сынып үшін тиімділігі зор педагогикалық –
ұйымдастырушылық шарттарды орындау қажетігі. Олар:
• сабақ кезінде сынып бөлмесінде жеке және топтық жұмыс ұйымдастыру үшін
бір компьютер орналастыру;
• ұжымдық, топтық түрде электронды оқу материалдарымен жұмыс ұйымдастыру
үшін проекциялық аппаратураны қолдану мүмкіндіктерін туғызу;
Төменгі сыныпты ақпараттандыруға қатысты теориялық-әдістемелік
материалдарды талдау төмендегі проблемаларды шешу негізінде тиімді жүзеге
асу мүмкіндігі бар екендігін көрсетіп отыр:
• төменгі сынып мұғалімінің әдістемелік дайындығын жетілдіру;
• төменгі сынып оқушыларын оқытуға электронды оқулықтарды құрастыру;
• дәстүрлі сабаққа ақпаратты - коммуникациялық технологияларды
пайдалануға педагогикалық - психологиялық және ұйымдастырушылық
бағытта жағдай жасау.
Бұл аталған проблемалар өз кезегінде төменгі сыныптың төмендегі
мазмұндағы негізгі мақсаттарын шешу қажеттігін көрсетіп отыр:
• коммуникативті, әлеуметтік компетенттілігі және шығармашылық,
алгоритмдік ойлау қабілеттерін дамыта отырып, оқу үрдісінде өзіндік
жұмыс істеу дағдысы мен белсенділіктерін арттыру негізінде бастауыш
мектеп оқушысының тұлғалық дамуының қамтамасыз ету, оның ақпараттық
мәдениеттілігін қалыптастыру.
• төменгі сыныптың біртұтас ақпаратты оқу кеңістігін құрастыру, мұндағы
барлық субьектілер-оқушылар, мұғалімдер, ата-аналар, әкімшілік -
әртүрлі қолданыстағы ақпаратты ресурстарды қолдануға толықтай
мүмкіндіктері бар.
Аталған мақсаттарды оқытудың қазіргі ақпараттық технологияларын
төменгі сыныпта дәстүрлі әдістемемен үйлесімді байланыстыру арқылы және
оларды оңтайлы, тиімді пайдалану негізінде жүзеге асыру мүмкіндігі зор
екендігі практика жүзінде дәлелденіп отыр.
Біздің пікірімізше, төменгі сыныпта информатика курсы қоғам талабына
сай оқушыға білім, білік, дағды қалыптастырумен қатар, оқытудың қазіргі
ақпараттық технологияларының мүмкіндіктерін орынды пайдалану арқылы
оқушының жасырын жатқан қабілеттерін дер кезінде көре біліп, оны
шығармашылықпен оқушымен бірлесе отырып дамытуға жол ашады.
Төменгі сыныпта ақпараттандыруға байланысты бүгінгі күні ерекше мәнге
ие болып отырған мәселелердің бірі-бұл төменгі сыныпта дәстүрлі сабаққа
қазіргі ақпараттық технологияларлы шектеулі еңгізуге қажетті әдіс
тәсілдермен мұғалімдердің қарулану деңгейі мен дайындықтары. Сол себепті де
болашақ төменгі сынып мұғалімінің әдістемелік дайындығына жете мән беру
керектігі өзінен-өзі туындайды.
Бүгінгі педагогикалық жоғары оқу орнының түлегі төменгі сынып
оқушыларына пәндік және жалпы оқу білімдерін, іскерліктерін, дағдыларын
меңгертумен қатар олардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып, жеке тұлғасын
дамытуға, пәндік, әлеуметтік, коммуникативтік, компьютерлік және ақпараттық
мәдениеттіліктерін қалыптастыруға және осы мақсатта қазіргі ақпараттық
технологияларды шығармашылықпен пайдалана білуге дайын болуы тиіс.
Төменгі сыныпта қазіргі ақпараттық технологияларды ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КІРІСПЕ 1
1.ТАРАУ ТӨМЕНГІ СЫНЫПТА ИНФОРМАТИКАНЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ 4
1.1 Төменгі сыныпта компьютерлік технологияны қолданудың қазіргі жағдайы.
4
1.2 Төменгі сыныпта пәнаралық негізде электрондық оқу-әдістемелік кешенін
дайындаудың тиімділігі. 9
2.ТАРАУ ТӨМЕНГІ СЫНЫПТА ИНФОРМАТИКАНЫ ПӘНАРАЛЫҚ НЕГІЗДЕ ОҚЫТУДЫҢ
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 18
2.1 Төменгі сыныпта ақпараттандыруда пәнаралық байланыстың бүгінгі
жағдайы 25
2.2 Пәнаралық негізде оқушылардың жеке тұлғасын дамыту 30
2.3 Компьютерлік ойындардың түрлері және пәнаралық негізде тиімді қолдану
36
ҚОРЫТЫНДЫ 39
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 41
ҚОСЫМША 43
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасының 2015-жылға дейінгі білім беруді дамыту
тұжырымдамасының жобасының Білім беру мазмұны мен деңгейлері -деп
аталатын 4-тараудың 4.3.1.-тармағында: Білім беру мазмұнында информатика
негіздері мен шет тілін ерте жастан бастап оқыту мен тәрбиелеудің негізгі
бағыттары көрсетіліп белгіленген.[1] Сондықтан заман талаптарына сай
информатиканы бастауыш мектептерден бастап алғашқы дайындық курсы ретінде
ендірудің қажеттілігі бүгінгі күнгі педагогика саласындағы іргелі тың
мәселелердің бірі болып отыр. [2]
Орта мектепте информатиканың жеке пән ретінде оқытылуы, көптеген
педагогикалық ізденістер мен ғылыми-әдістемелік еңбектердің туындауының
жандана түсуіне алып келеді. Информатиканың бүгінгі қоғамдағы алатын орны
ерекше, ғылыми-әдістемелік тұрғыда көптеген ғылыми зерттеу жұмыстары
жүргізілуде. Атап айтқанда, ғылыми зертеулердің ішінен С.Пейперт, Ж.Пиаже,
Ю.Первин, Е.Коган, О.А.Красноперова, А.Витухновская мен А.Семенованың және
отандық ғалымдарымыздан Е.Бидайбеков пен Ж.Қараевтың тұжырымдары мен
Қ.Әбдиев, Ж.Сардарова және Г.Абдулкаримованың зерттеу жұмыстары төменгі
сыныптарда информатика элементтерді пайдаланудың теориялық негізі бола
алады.
Алайда, бұл зерттелген жұмыстарда төменгі сыныпта информатика
элементтерін оқыту негізінде пәнаралық байланысты жүзеге асыру жөніндегі
мәселелер жеткілікті дәрежеде зерттелген жоқ.
Сондықтан, төменгі сынып оқушыларына информатиканың алғашқы
түсініктері мен ұғымдарын беру, сонымен қатар басқа пәндерді оқып үйренуге
пәнаралық байланысты жүзеге асыру арқылы қажет болатын біліммен,
іскерлікпен, дағдымен қаруландыру және жастарды ақпараттық қоғамда қызмет
етуге дайындауды осы кезеңнен бастау қажеттілігі басты назарда болып отыр.
Мұндай келесі мәселерді шешу, төменгі сыныпта информатика элементтерін
оқыту негізінде пәнаралық байланысты жүзеге асыруды теориялық психологиялық
және педагогикалық жағынан негіздеуді қажет етеді. Жоғарыда аталған
мәселелер зерттеу жұмысының көкейкестілігін анықтайды. Бірақ, бүгінгі таңда
информатика элементтерін пәнарлық байланыс негізінде төменгі сыныпта
оқытудың қажеттілігі мен оның оқу үрдісінде жүргізуге тиімді оқу-
әдістемелік құралдармен, оқыту бағдарламалармен жеткілікті дәрежеде
болмауының арасында қарама-қайшылық бар. Осы қарама-қайшылықтан, төменгі
сыныпта информатика элементтерін пәнаралық байланыс негізінде оқытуды
еңгізу арқылы оқушыларды алғашқы білім, іскерлік, дағдыларды қалай
қалыптастыруға және оның қандай теориялық, психологиялық-педагогикалық
алғы шарттарын анықтауға болады?-деген диплом жұмысының мәселесі туындайды.
Диплом жұмысының мақсаты – төменгі сыныпта информатика элементтерін
пәнаралық байланыс негізінде оқыту әдістемесін қалыптастыру.
Диплом жұмысының проблемасы- төменгі сынып пәндерін оқыту барысында
дербес компьютерді пайдаланудың теориялық жағын айқындай түсу және оны
сәйкес дидактикалық талдаулар арқылы тиянақтау.
Бүгінгі күні дидактикада оқыту әдістерін талдап, іріктеудің түрліше
байқаулары өтіп жатыр. Оқыту әдістерін талдап ретке келтіру белгілі бір
әдістерді жүйеге келтіру заңдылықтарын және ортақ сипаттамалары мен
ерекшеліктерін ашуда үлкен маңызды рөл атқарады.
Дипломдық жұмысымда төменгі сыныпта информатиканы пәнаралық негізде
оқыту әдістеріне тоқталатын болсақ, төмендегіше көкейкесті мәселелер
туындайды:- әрбір пәндер бойынша жүргізілетін оқу материалын оқушылардың
санасына қалай жеткізу керек? - балалар білімді, іскерлікпен дағдыларды
игеру үшін, олардың белсенді танымдылығын қалай ояту керек? - оқушылардың
оқуға қызығушылығын тудырып, олардың білімді болуына қалай көмектесу керек?
- ынтасы бар мен ынтасы жоқ балаларды қалай оқыту керек?
Диплом жұмысының құрылымы және көлемі. Дипломдық жұмыс кіріспеден,
екі тараудан, қорытындыдан, әдебиеттер тізімі және қосымшалардан тұрады.
Жұмыс көлемі 60бет, 6 сурет пен 13 кесте түзілген. Қосымшада үйретуші және
сабақ жоспарлары, жұмыс дәптерлері келтірілген.
1.ТАРАУ ТӨМЕНГІ СЫНЫПТА ИНФОРМАТИКАНЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ
1.1 Төменгі сыныпта компьютерлік технологияны қолданудың қазіргі жағдайы.
Төменгі сыныптарда оқудың сипаттық ерекшелігі болып, оқушылар ең
алғашқы күннен бастап меңгеруге кірісетін ақпарат көлемінің күрт өсуі болып
саналады. Бұл олардың көпшілігінде ақпаратты саналау мен есте сақтауда
едәуір қиындықтар туғызады. Өйткені, төменгі сынып оқушыларында адаптация-
жағдайға бейімделу барысы мүлдем баяу, ал меңгеретін ақпарат өте тез
ұлғаюда. Сондықтан да осы кезеңдегі педагогика ғылымының ең бір басты
мәселесі оқыту процесінің тиімділігін арттыру есебінен, материалды
меңгерудің жалпы уақытын қысқарту, оқыту үрдісіне жаңа көзқарас, мектеп
пәнінің реестрне кіретін әрбір ғылым пәнінің моделін балалардың ойлау
жүйесінде құрастыру проблемасына алдын алға әзірліктер
жасау.(В.В.Давыдов).Оқушылардың ақпарат тасқынының салмағын қалыпты
көрсету үшін, оларды ақыл-ой әрекетінің: заңдылықты іздеу, ұқсастық бойынша
ойлау, обьект пен түсінік арасындағы иерархиялық тәуелділікті табу, теңеу,
жалпыны тауып, жекені ажырату, логикалық тұжырым құру секілді әдіс-
тәсілдеріне баулыған жөн. Осы тапсырмаларды шешу үшін төменгі сынып
тәжірибесінде компьютерлік технология да табыспен қолданылып келеді. [7]
Мектеп жасындағы кішкентайлардың дамуы үшін компьютердің қолданудың
бұрыннан белгілі мысалының бірі, Массачусет технологиялық институтында
(АҚШ) С.Пейперт жұмысы болып саналады. Оның басшылығымен 1968 жылдан
Ж.Пиаженің теориялық концепциясы негізінде балалардың интелектуальды
қабілетін дамыту бойынша соның ішінде мектеп жасындағы және мектепке
дейінгі балаларды да қоса, зерттеу жүргізілді. Жұмыс негізінде екі идея
алынды:
- интелектуальдық дамудағы маңызды өзгеріс, тек мәдениеттілікті
өзгерту арқылы ғана мүмкін;
- мәдениеттілікті неғұрлым жедел өзгертетін жақын арадағы неғұрлым
сенімді жол компьютерді мектеп тәжірибесінде жедел қарқынмен қолданысқа
енгізу.
Осы зерттеулердің бірінің нәтижесі-балалар үшін ЛОГО бағдарламасының
арнайы тілін түзу болды. Қазір бұл әлемде педагогикалық практикада кеңінен
қолданыс тауып, біздің елімізде де барған сайын кең таралып отыр. (ЛОГО
негізінде кейінірек ЛЕГО технологиясы түзіліп, оның негізіне-балалар
конструкторы жатқызылды).
Бізге белгілі басқа да экспериментті зерттеулер 1980 жылы адам
ресурстары жөніндегі ғылыми-зерттеу ұйымы мен Моптомери (АҚШ, Мэриленд
штаты) округі мұғалімдері мен әкімшілігі бірлесіп жүргізген жұмыс.Онда 165
бастауыш, толық емес орта және толық орта мектептің оқушылары қатысты.
Эксперимент процесі кезінде мынадай әрекеттер болды: біріншіден, әр түрлі
мақсатта қойылған тапсырмалар қай сыныптарда табыспен жүруі мүмкіндігін
анықтау, екіншіден, компьютермен жұмыс істеуі шектеулі және информатика мен
есептеуіш техникадан әзірлігі өте төмен мұғалімдермен қол жеткізген
табыстарын бағалау болатын. Осы зертеулердің нәтижелері кейіннен АҚШ-тың
басқа штаттарында қайталанып, мектептердің тәжірибесіне еңгізілді.
Информациялық технологияның қаулап өсуі мен информациялық қоғамның
қалыптасуы, өркениетті елдердегі сияқты біздің республикамызда да
информациялық мәдениетті қалыптастыру талабы туындады. Осыған орай, енді
тек оқушылардың қазіргі заманғы компьютерлік технологияны меңгеру ғана
емес, өмірге жаңа көзқарас, ойлау стилін қалыптастыру, жаңа қоғамның
адекватты талаптары туындады.
Біздің қоғамды ақпараттандыру концепциясына сәйкес, информатиканы
оқытудың бастапқы базалық кезеңін оныншы сыныптан жетінші сыныпқа түсірді.
Бұлай ету себебі, бұл мектеп білімін ақпараттандырудан бөлек,
информатикалық білім мен іскерлікті басқа да оқулық пәндерінде, бұрынғыдан
ерте кезеңде кең әрі ұтымды пайдалану мақсатын да көздеді. Біріншіден, осы
жастағы балаларды информатикаға оқытудың оң тәжірибесі біздің
республикамызда да, шет елдерде де дамыды. Екіншіден, информатика-ойлауды
дамыту, оқушыларда ғылыми өмірлік көзқарас қалыптастыру үшін оқыту тап осы
жастағы топтарда барынша игі жемісін беріп отырғаны белгілі болды.
Информациялық технологияны ерте жастан оқыту үшін пропедевтикалық
кезең (1-4-сыныптар) ұсынылады. Оның негізгі міндеті-оқушыларды
компьютермен алғашқы таныстыру, оқулық ойындық бағдарламаларды, қарапайым
компьютерлік тренажерды пайдалану процесінде информациялық мәдениеттің
алғашқы элементтерін қалыптастыру. Бұл міндеттерді шешу-жоғары сынып
оқушыларын алдағы уақыттарда компьютерді қолдану деңгеін тереңдете, келесі
табыстарға қол жеткізудің алғашқы әзірлік-дайындықтарын жасауға мүмкіндік
береді, оларды жаң информациялық қоғам өміріне дайындайды.
Осылайша, информатиканы оқытудың базалық бастапқы кезеңін оныншыдан
жетінші сыныпқа ауыстыру мен бастауыш сыныптардың оқу процесіне дайындық
кезеңді ендіру, қазіргі қолданыстағы білім жүйесін толықтыру қажеттігін,
оны уақыт талабына сай адаптациядан өткізу қажеттігін мойындаудың белгісі.
Мұндай төмен сырғу (пәнді неғұрлым кіші сыныптарда оқыту) білім саласында
жиі болып тұрады және оны жетілдіру әдістерінің бірі болып саналады.
Информатиканы төменгі сыныптарда жапай оқыту, меңгеріп үлгерілген
компьютерлік оқыту технологиясын қолдану, отандық мектептің мүмкіндігіне
орай жанасын жасау актуальды проблеманың біріне айналып келеді. [5]
Бүгінгі күндері бастауыш сыныптарды компьютерлік технологиямен оқыту
Ресейдің әр түрлі аймақтарында жүйелі түрде жүзеге асуда, оқушының ой-
өрісін жетілдірумен қатар кейбір жеке пәндерді тереңдетіп оқыту
информатиканың теориялық негізгі алгоритмдерді игеру және бағдарлама жасау
құралы ретінде кеңінен пайдаланылуда. Солардың ішіндегі неғұрлым белгілісі
мен сынақтан өткенін белгілеп, РФ білім министрлігі ұсынып, төменгі сыныпта
КИД-Малыш, Роботландия, Информациялық мәдениет, Информатика
ойындармен есептерде бағдарламалық-әдіскерлік жүйесі жұмыс істейді. Бұл
бағдарламаның көпшілігін тек Ресейде ғана емес, көптеген шет елдерде де,
соның ішінде АҚШ-та, Ұлыбританияда, Финляндияда, Францияда, Балтика
елдерінде пайдалана алатын болды. Осы ойындардың көпшілігі кейінірек
Информациялық мәдениет, Информатика ойындармен есептерде курстарына
ендірілді. Ал курстың негізгі міндеті – оқушының операциялық ойлау стилін
қалыптастыру, өз қызметін жоспарлай алу қабілеті, түрлі информациялық
модельдерді жобалап құру, қазіргі заманғы техникалық құралды өмірді,
тұрмыста, шығармашылықта, өндірісте қолдану. Курстың бастауыш мектеп үшін
сипатты ерекшелігі-пәнаралық информациялық байланыстарда тілді және
математиканы оқыту барысында пайдалану. Осы тапсырманы орындау үшін курсты
1-4-сыныптарда басқа да пәндерді беретін мұғалім (сынып жетекшісі) жүргізуі
тиіс. Сондықтан да курс жан-жақты әрі терең әдіскерлік оқулықтармен
жабдықталған.
Бірінші сынып үшін курстың негізгі мазмұны: клавиатура және
манипулятор Тышқанмен жұмыс істеуді үйрену, тура және кері санаққа,
сандар құрамына және қарапайым арифметикаға жаттығу, әріппен, буынмен және
сөзбен жұмыс істеу негізіне жаттығу. Мұғалім оқулығынан өзге, оқушы үшін
Компьютер-сенің досың атты бояу-кітапша да бар.
Екінші сыныптық мазмұны алғаш рет көптеген заңдылықтар мен
қағидалар, жиын туралы түсінік, классификация және құрастыру
(конструкциялау) туралы мағлұмат береді. Оқушы үшін санақшы, тапқышшы,
есте сақтағыш атты жаттығулар, соны, ішінде қаперді де ұштайтын есеп
кітапшасы қаралған.
Үшінші сыныпта қаралып талқыланатын мәселе, команда және алгоритм
ұғымдары. Оқушы үшін арнайы оқу кітабы қарастырылған.
Төртінші сыныптағы негізгі мазмұн-заңдылықтарды тану мен
алгоритмдерді зерттеу, құрамы (комбинаторлық) тапсырманы шешу,
орындаушыларды үйрету. Оқушылар үшін оқулық кітап шығарылатын болды.
Қарастырылған төменгі сыныпқа арналған компьютерлік технология
талдауынан байқалғандай, қалыптасқан оқу мазмұны көзқарас тұрғысынан екі
жетекші компонентті бөліп қарауды қажет етеді.Олардың біріншісі-
информатиканы, түп мақсаты оқушылардың ойлау қызметінің құрылымын жасауға
жалпы көзқарас қалыптастыру болып саналатын, адам мен қоғам өміріндегі
информатикалық процестердің маңызын ұғыну, информациялық технологияны
машықтық қабілетті дамытушы құрал ретінде оқып-үйрену қажет. Оқытудың
екінші компоненті, оқушылардың олар мектеп пәндерін математиканы, тіл
сауаттылығын, жаратылыстануды және т.б. Оқу қызметінде жаңа технологияны
пайдалану болып саналады. Осы екі компоненттің екеуіде қоғамның қазіргі
талабына жауап береді және білім саласын ақпараттандыруды, ақпарат бойынша
білім стандартының талабына жауап беретін ақпараттың мәдениеттің
қалыптасуын қамтамасыз етеді.
Компьютерлік технологияны мектепте қолданудың актуальды бола түсуі,
оларды мектептегі пәндерді оқытқанда пайдалануда болып отыр. Осылайша,
информатиканы оқыту мақсатын түсінуге жаңа көзқарас қалыптастыру оның жалпы
білімді меңгерушілік функциясын, оның оқудың жалпы мәселесін шешудегі
әлеуметтік мүмкіндіктерін, оқушыдарды тәрбиелеу мен дамыту қасиеттерін бөле
қараумен байланысты.
1.2 Төменгі сыныпта пәнаралық негізде электрондық оқу-әдістемелік кешенін
дайындаудың тиімділігі.
Қазақстан Республикасында Білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға
арналған мемлекеттік бағдарламасында: Қазіргі заманғы электронды оқулық
басылымдарын әзірлеуге, жалпы білім беретін мектептің негізгі пәндері
бойынша электрондық оқулық басылымдарының таралымын ұйымдастыру және оларды
дәстүрлі оқыту құралдарымен кіріктіруді жүзеге асыру керек. 12 жылдық білім
беруге көшу кезең-кезеңімен жүзеге асырылатын болады. 2008-2009 оқу жылында
1-сынып оқушылары жаңа бағдарлама бойынша оқи бастайды, - делінген.
Тұжырымдама бойынша 12 жылдық білім беру 6 жастан басталады. Төменгі
сыныпқа шетел тілі мен информатика негіздері пәндері енгізілді. Бейімділік
бойынша оқыту қолға алынады.
Қазіргі Қазақстан бастауыш мектебіндегі жаңа өзгерістер әлемдік білім
беру жүйесін, тәжірибесін пайдалана отырып, баланың жеке дара күйінің
дамуын қаматамасыз ететін жаңа ақпараттық технологиялардыіздестіруге және
оларды қолдануға бағытталған. Жаңа ақпараттық технология білім берудің
стратегиялық мақсаттарына қызмет етеді, атап айтқанда, проблемаларды
сараптай алатын, жүйелі байланысты құра білетін қайшылықтарды ашуға
мейлінше жетілген, шешім қабылдауға, оны түрлі өзгерісте дамыта білуге
қабілетті, ойлауы шығармашылық түрде қалыптасқан жеке тұлғаның
интеллектуалдық-психологиялық дамуын қамтамасыз ететін болуға тиіс. Міне,
осы мақсатта бастауыш сынып үшін дербес компьютердің соңғы мүмкіндіктері
пайдаланылған мультимедиялық аудио-визульды электрондық оқу-әдістемелік
құралдары:
• әліппе;
• ертегілер;
• бейнелеу өнері;
• ақпараттық мәдениет негіздері;
• қоршаған орта;
• қазақ тілі;
• математика және т.б. жобалар дайындалуда.
Жобаларды жасауда төменгі сынып оқушыларының денсаулығына зиян
келмейтіндей, техникалық қауіпсіздік ережелерін сақтау ескеріліп, әр
тақырып мазмұнына 1-сынып үшін 10минут, ал 2-5 сынып үшін 15минут көлемінде
уақыт белгіленді. Оқу құралын сабақтан қай кезінде пайдалану мұғалімнің
шеберлігіне, шығармашылық мүмкіндігіне байланысты. Сонымен қатар үйде ата-
аналардың да баласының ой-өрісін дамытып, өз бетінше білім алуын
қадағалауына мүмкіндік туады.
Жасалып жатқан жобалардың мақсаты:
• 12 жылдық мектепке көшу жағдайындағы қазіргі заманғы ақпараттық және
коммуникациялық технологияларды қолдану мүмкіндіктерін жетілдіру;
• жаңа ақпараттық технологияларды қолдану арқылы бастауыш білім берудің
мазмұны мен технологиясын модернизациялау;
• 12 жылдық мектеп оқушыларын бағдарлап оқытатын жаңа сатыдағы мұғалім
даярлау проблемасын шешуге үлес қосу.
Жобадағы басты міндеттер:
• оқушының жас ерекшелігін ескерту;
• мектеп табалдырығын аттаған жас жеткіншек үшін естіген әрбір жаңа
ұғымды көзбен көріп, қажетіне қарай қайталау арқылы ойлау қабілетін
арттыру, есте сақтауын қалыптастыру;
• оқушылардың қаблет деңгейін анықтай отырып, қабілетті оқушылардың даму
деңгейін шығармашылыққа ұштастыру;
• оқушының ой-өрісін қадағалай отырып, қабілетті оқушылардың даму
деңгейін шығармашылыққа ұштастыру;
• оқушының танымдық іс-әрекеттерін күшейтіп, дұрыс шешім қабылдауға
үйрету;
• бастауыш сынып нұғалімінің кәсіби шығармашылық қабілетін шындау,
талантын ұштау және қазіргі заман талабына сай компьютермен жұмыс
жасайтын жаңа сатыдағы мұғалім қалыптастыруға ықпал ету;
• оқушы, мұғалім, ата-ана байланысын арттыру.
Енді осы жобалардың кейбіріне тоқталайық.
1. Әліппе. Әліппе электрондық оқу әдістемелік құралы 12 жылдық
мектептің 1-сынып оқушысымен қатар, мұғалімдер мен ата-аналарға арналған.
Құралдың ерекшелігі-осы уақытқа дейін жарық көрген Әліппе оқулықтары
мазмұнының жақсы жақтарымен қамтылған. Негізінен 12 жылдық мектепке
арналып, 2003 жылы Алматыкітап баспасынан У.Ботабаеваның авторлығымен
жарық көрген Әліппе оқулығының мазмұны басшылыққа алынып, пәннің
күнтізбелік – тақырыптық жоспарына сәйкестендірілген.
12 жылдық мектептің 1-сыныбына арналған Әліппе электорнды -
әдістемелік оқу құралы кешенді психологиялық – педагогикалық оқу –
дидактикалық мәселелерді қарастырады.
Оқушы үшін:
• оқушының компьютермен жұмыс жасау сауаттылығын қалыптастырады,
ақпараттық ойлау қабілетін жетілдіреді;
• оқушының өз бетінше жұмыс жасауына, шешім қабылдауына, сабақтан тыс
уақытта өз бетінше дайындалуына мүмкіндік береді;
• оқушының сөз-логикалық ойлауын дамыту мақсатында нақты әріпке
байланысты сөзді қатесіз теріп шығуы үшін компьютердің дыбыстауы
арқылы сол сөз қайталанып отырады, оқушыға ести отырып сөзді теріп
шығуына мүмкіндік беріледі;
• оқу құралының Әліппеге дейінгі кезеңінде оқушы сөйлеу тілінің
дыбыстық мәдениетін қалыптастыруға, сөзге дыбыстық талдау жасауға
даярлау, үйрету жұмыстарына ерекше мән беріледі;
• оқушының көрнекі-әрекеттік (әріптерді жылдам теру кезінде), көрнекі-
бейнелік (сенсорлық тапсырмаларды орындау барысында) және логикалық
ойлауын (дидактикалық-ойын жаттығуларын шешукезінде) дамытуға
байланысты жұмыстар кезектестіріліп беріледі;
• өз жұмысын бағалауға (рефлексиялауға) үйрету.
Мұғалім үшін:
• уақытты тиімді пайдаланады;
• оқытудың жаңа технологияларын меңгеруіне жағдай жасайды;
• әр оқушымен жеке-дара жұмыс жасауына мүмкіндігі бар;
• мұғалім өз сабағының менеджері;
• әр оқушының қабілетіне қарай тапсырмалар беріп, жұмыс нәтижесіне қарай
мониторинг жүргізіп отыруына жағдай туады.
2. Қазақ тілі. Қазақстан Республикасының Тіл туралы Заңында
Мемлекеттік тіл саясатының басты бағыттарының бірі-мемлекеттік тілді
барлық азаматтардың жоғары деңгейде меңгеру үшін жағдай туғызу,-деп
көрсетілгендей, қазіргі таңда мектеп оқушыларының сауатты сөйлеу дағдысы
мен сөйлеу мәдениетін қалыптастыру өзекті мәселелердің бірі болып отыр. Сол
себепті, 12 жылдық мектептің 2-сынып оқушыларына арналған Қазақ тілі
электронды оқыту құралы тілі білімінің фонетика саласы бойынша дауыссыз
дыбыстарды меңгертуге арналған блоктық тапсырмалардан тұратын компьютерлік
дидактикалық ойындарға құрылып жасалды. Бұл электронды оқулықтың Дауыссыз
дыбыстар тақырыбына арналып жасалу себебі:
• оқушылардың фонетикалық сауатылыған арттыру;
• пән бойынша кәсіби сауатты сөйлеу мәдениетін қалыптастыру;
• төменгі сынып оқушыларының тіліндегі дефектілерін түзету
жолдарын қарастыру;
• сөйлеу мәдениетін мемлекеттік талап деңгеіне сәйкестендіру.
Қазақ тілі электронды оқыту құралында төменгі сыныпта дауыссыз
дыбыстар тақырыбын өткенде кездесетін төменде көрсетілгендей мәселелерді
шешу мақсатында үйрету, жаттықтыру, дамытушы компьютерлік
дидактикалық ойындары арқылы оқушылардың сабаққа деген танымдық
белсенділігін арттырып, өз бетінше жұмыс жасауға баулу үшін тапсырмалардың
түрлері қарастырылған. Дауыссыз дыбыстарды оқыту кезеңінде кездесетін
мәселелер:
• оқушыларды дыбыстарды анық айта алмауы;
• дауыссыздардың түрлерін ажырата алмауы;
• дыбыстық талдауды шебер жүргізе алмауы;
• педагогикалық-психологиялық типтегі қиындықтардың кездесуі,
фонематикалық анализдің жеткіліксіздігі;
• дыбыс-әріптік ассоциациялардың бастауыш сынып оқушыларында
қалыптаспағандығы;
• оқушының психоморлық сферасы дамуында көп ауытқулардың кездесуі.
Аталған педагогикалық, психологиялық типтегі қиындықтарды шешу
мақсатында бағдарламада Туды кім бірінші тігеді?, Құстар біздің досымыз
атты жатықтырушы, үйрету , дамытушы ойындар берілген. Аталмыш дидактикалық
ойындардың ерекшелігі-оқушының эмоционалдық тонусын көтеріп, жұмыс істеу
қабілеттілігін арттыра отырып, баланы қисынды ойлауға, ізденіске,
интерактивті іс-әрекет жасауға, шығармашылыққа үйретеді.
3.Математика. Қазіргі таңдағы орта мектептің алдында тұрған
проблеманың бірі-оқушылардың математика пәнінен үлгерімінің төмендігі.
Оқушылардың көпшілігі дайын үлгідегі стандарттық есептерді шығарғанымен,
мәтінді есептерді шығарғанымен, мәтінді есептерді шығаруда қиындыққа
тіреледі.
Сондықтан да - ойлаудың еркіндігін; сананың салауаттылығын; өзіндік
болмысты; тапқырлықты керек ететін есептерді шығарту қажет. Ол үшін
бастауыш сынып мұғалімінің бірінші әрі ең басты міндеті – есеп шығарудың
әдістемелік жақтарына назар аудару. Міне, осы мақсатта математикадан жоба-
электронды оқыту бағдарламасы дайындалды. Жобаның ерекшелігі есептерді
талдау схемалық және мультипликациялық көрнекі түрде түсіндірілуінде.
Мысалы былай көрсетуге болады.
Есеп шығаруға үйретудің әдістемелік аспектілері қарастырылған:
• математикаға қызығу, оқушыларды қызықтыру;
• мұғалім-оқушы тұлғалық бағдарлы байланыс;
• есеп шығарудың пайдалы жағын бөліп қарастыру жүзеге асырылады.
4. Информатика 1-4 сынып. Теориялық зерттеулер мен практикалық
эксперимент нәтижелері бүгінгі таңда мектептегі информатика пәнін бірнеше
кезеңге бөліп оқыту жөн екенін дәлелдеп отыр.
Соның 1кезеңі – пропедевтикалық. Бұл кезеңде, төменгі сынып
оқушыларын компьютермен алғаш таныстыру өтеді, қарапайым компьютерлік
ойындар мен жаттығулар бағдарламаларын қолдану нәтижесінде оларда
ақпараттық мәдениеттің алғашқы элементтері қалыптасады. Міне, осы мақсатта
2004жылы Аруна баспасынан Е.К.Балапановтың авторлығымен жарық көрген
Ақпараттық мәдениет негіздері атты дәптерді басшылыққа ала отырып, 1-4-
сынып оқушыларына арналған Информатика пәні үшін электрондық
жұмыс дәптерлері дайындалды.
Бұл жұмыс дәптерлерінде:
• информатика алгоритмдік курсы, сәйкестік пен сұрыптау негіздерін
анықтау, заңдылықтар іздестіру, аналогия бойынша ой қорыту, нысандарды
сипаттауға арналған формальдық тілдермен жұмыс істеу арқылы ақпараттық
мәдениетке бейімделуі мен образдық ойлауы қалыптасады;
• ақпараттық ойлау қабілеттерін, логикасын дамыту мақсатында әр
сабақтағы оқу материалы мазмұнына сай жаттығулар жұмысы, тест
тапсырмалары, дидактикалық ойындар еңгізілген. [15], [16], [17], [18]
5. Бейнелеу өнері
12 жылдық мектептің 1-сыныбына арналған Бейнелеу өнері бойынша
жасалған электронды-әдістемелік оқу құралы оқушыларға кешенді эстетикалық
білім беру, сенсорлық қабілеттерін дамыту мәселелерін қарастырады.
Оқушы үшін:
• оқушының компьютермен жұмыс жасау сауаттылығын қалыптастырады,
ақпараттық ойлау қабілетін жетілдіреді;
• құралмен жұмыс істеу барысында, тест тапсырмаларын орындау кезінде
балада өз-өзіне деген сенімділік пайла болып, өзбеттілік қалыптасады;
• сызық (штрих) түрлерімен танысады;
• жан-жақты жинақталған ақпаратық қордың мәйігімен алынған әлемдік
мәдениет мұралары мен өнер даналарының шығармалары туралы түсінік
алып, сол сияқты Қазақстанның халық суретшілерінің (Ә.Қастеев,
Ә.Ысмайылов, М.Кенбаев және т.б.) өмірбаянымен және туындыларымен
танысады;
• қалам мен қылқаламды кәсіби түрде ұстау үлгілерін меңгереді. Бейнелеу
өнеріне қажетті құрал-жабдықтармен танысады;
• бала бояу түрлерін ажыратуға үйренеді; Бояулардың жылы түс, суық түс,
негізгі бояу түстері, табиғи түстермен танысуы қатар жүреді;
• сенсорлық тапсырмалар балалардың шығармашылық қиялын дамытуға
бағытталған.
Мұғалім үшін:
• электронды-әдістемелік оқу құралының негізгі бағдарламалық құрылыммен
танысады;
• уақытты тиімді пайдаланады;
• дидактикалық көрнекі оқу құралы ретінде маңызы ерекше. [5]
2.ТАРАУ ТӨМЕНГІ СЫНЫПТА ИНФОРМАТИКАНЫ ПӘНАРАЛЫҚ НЕГІЗДЕ ОҚЫТУДЫҢ
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Қазіргі өмір талабына сай компьютерлік сауаттылықты жылдам дамыта
отырып, педагогикалық-психологиялық әдістемелік бастапқы дайындықты
қалыптастырмайынша, балалар өз білім деңгейлерін көтере алмайды. Сол
себепті информатика пәнін бастауыш сыныптан бастап еңгізу қажеттілігі
туындайды. Жоғарыдағы көзделген мақсаттарға қол жеткізу үшін, бастауыш
сынып оқушыларына информатика мен жаңа ақпараттық технология элементтерін
еңгізудің қажет екендігіне зерттеу жұмысы толық жүргізіліп, оқыту
әдістемелері жан-жақты қарастырылады. [5]
Информатика пәнінің пропедевтикалық курсын бастауыш сыныптан бастап
оқытуға болатындығы және оның тиімділігі дүниежүзілік тәжірибе негізінде
дәлелденіп отыр.
1. Ғалымдардың, практик-мұғалімдердің пікірінше, бұл курсты бастауыш
сыныптарда оқытуға негіз болатын факторлар мыналар:
• бастауыш мектеп оқушысын ақпараттық қоғамға бейімдеу;
• ерте жастан балалардың ойлау қабілетін дамыту;
• бастауыш мектеп оқушыларының ақпараттық мәдениетін қалыптастыра
отырып, әлемдік ақпараттық білім кеңістігіне даярлау;
Ғалымдардың соңғы зерттеулеріне сүйенсек, бастауыш сыныптағы
информатика курсының негізгі бағыттары төмендегідей.
2. Қолданушылық.
Бұнда оқушылар компьютермен алғаш танысып, оқу, ойындық және
бастауыштағы пәндер мазмұнына құралған жатықтырушы бағдарламалар негізінде
компьютерлік сауаттылықтарын қалыптастырады.
Бұл бағытты қолданушылардың пікірінше, баланың компьютерлік
сауаттылықты меңгеруі- бұл сабақта және сабақтан тыс кезде компьютерді өз
қажетіне қарай еркін пайдалана білуі, сондай-ақ техникаға сауатты, ұқыпты
қарауы.
Қолданушылық бағыттағы информатиканы меңгеру нәтижесінде оқушыларда
төмендегідей білім мен іскерліктер қалыптасуы тиіс:
• оқу, ойын бағдарламаларымен жұмыс істей білу;
• программалармен жұмыс істеу кезінде бағдарламалық құжаттарды
пайдалану;
• программамен жұмыс істеуге машықтану: программаны еңгізу, керектісін
табу, өз бетімен жұмыс істеу;
• компьютерді нұсқаусыз жұмыс істейтіндігін түсіну.
3 Ақпаратты-логикалық.
Бұл бағыт бойынша оқыту біріншіден, оқушылардың қоршаған ортаның
элементтерін танып, оларды ажырата білу қабілеттерін дамытса, екіншіден,
ойлау, есте сақтау қабілеттерімен қатар байқағыштығын, зейінін, берілген
тапсырманы орындаудың оңтайлы, тиімді жолын таба білу қабілетінің дамуына
әсері мол.
Психологтардың зерттеуінше, ойлаудың логикалық құрылымының негіздері 5-
11 жас аралығында қалыптасады. Сондықтанда алгоритмдік ойлау қабілеттерін
барынша ерте жастан қалыптастыру қажеттігі өзінен-өзі туындайды.
4. Шығармашылық.
Бұл бағыт бойынша оқытудың жаңаша әдіс-тәсілдерін қолдану арқылы
баланың кішкентай көзінен дүниеге өзіндік көзқарасының қалыптасуына ашу,
үздіксіз білім алуға дайындаудың тиімді жолдарын іздестіру. Басты мақсаты-
оқушыны зерттеуші есебінде ұжымдық жобаны жасақтауға және оны іске асыруға
қатысады.
5. Дәстүрлі курсқа информатика элементтерін қосу.
Ғылымдардың зерттеулері бойынша, оқу процесінің тиімділігін арттыруда
ақпараттық технологиялардың рөлі зор. Бүгінгі күні психологтар мен
педагогтар оқу процесінің тиімділігін арттырудың негізгі тәсілі ретінде
төмендегі шарттарды ұсынады:
• проблемалық оқытуды қолдану;
• алгоритмдік оқыту;
• оқытуды ақпараттандыру;
• пәнаралық кірістіру.
6. Бастауыш сыныптарда информатика курсының мақсатын төмендегідей
сипаттауға болады:
• компьютерлік сауат ашудың бастау негізі.
• ойды логикалы түрде дамыту.
• алгоритмдік білімді жетілдіру мен мақсатты шешудегі жүйелілік.
• компьютерді үйренудің оңай жолдарын іздеу.
Осы мақсатта 2004-2005 оқу жылынан бастап біздің мектебімізде 2
сыныптан бастап информатика пәні оқытылуда.
7. Теориялық зерттеулер мен практикалық эксперимент нәтижелері-бүгінгі
таңда мектептегі информатика пәнін бірнеше кезеңге бөліп оқытудың жөн
екенін дәлелдеп отыр.
Соның 1 кезеңі – пропедевтикалық кезең. Бұл кезеңде төменгі сынып
оқушыларын компьютермен алғаш таныстыру өтеді, қарапайым компьютерлік
ойындар мен жаттығулар бағдарламаларын қолдану нәтижесінде, оларда ақпартық
мәдениеттің алғашқы элементтері қалыптасады.
Міне, осы мақсатта 2004жылы “Алматыкітап” баспасынан Н.Т.Ермеков,
С.Ж.Ноғайбекова авторлығымен жарық көрген. “Информатика” оқулығымен және
әдістемелік құралы, жұмыс дәптерлерін пайдаланып 2-3 сыныптар сабақ беріп
келемін. Бұл оқулықтарға қосымша электронды бағдарламалар кешені де
қолданылады.
8. Төменгі сыныптарға арналған күнтізбелік-тақырыптық жоспардың
алғашқы бөлімдерінде оқушылар “Техникалық қауіпсіздік ережелерімен”
танысады. Бастауыш сыныптарда өткізілетін сабақтардың ерекшелігі: оқушылар
жылдам оқи және жаза алмайтын болғандықтан, олар суреттеме бейнелер арқылы
көрсетіліп, түсіндіріледі.
Оқулықта көрсетілген сурет балаға әсер ете қоймайды, яғни есте қалмауы
мүмкін. Сондықтан оны бөлек алып, ойын түрінде әр балаға жекелеп көрсетіліп
түсіндірілсе тиімді болады деп есептеймін. Сабақты қызықты жүргізуге және
оларды сабақтан жалықтырып алмауға көп-көңіл бөлінеді. Осы мақсатта сабақ
ортасында сергіту сабақтарын қоса оқыту әдістері қарастырылады. Мысалы:
Көзбен көбелек салу.
Қол саусақтарына жатығулар жасау түрлерін көрсету керек.
Осы бағытта арнайы кешенді бағдарламаны көрсетсе, ойын өткізсе жақсы
болар еді. Электрондағы оқулықтағы видеоматериалдарды қарап, ондағы ондағы
ойынды топтама арқылы ойнатса, бала ойлауға, ой қорыта білуіне септігін
тигізері сөзсіз. Сергіту сәтіндегі жаттығуларда ойын түрінде берілгені жөн
деп ойлаймын.
Информатиканы үйренуді бастаған кезде алгоритмдеу негіздерін жоғарғы
сыныптарда бердік. Бүгінде тәжірибе көрсеткендей, бұл мәселені бастауыш
сыныптардан бастаған жөн.
9. Төменгі сынып оқушысының алгоритмдік ойлау стилі өз жасына сай
информатиканы үйренуге өте қолайлы. Олардың психологиялық өзгерістері, іске
іштей жоспар құра білуі рефлекс сияқты болып келіп, оқытуға жақсы жағдай
туғызады.
Айта кетерлік жағдай, өздеріңіз де көріп, байқап отырғандарыңыздай,
материалдың қайсысы болса да орыс тілінде екендігі. Кейбір материалдар бала
жасына сай келмей қалар тұстары кездесіп жатады. Бұл бағытта, яғни
материалды ұлттық нақышта, бала тәрбиесіне әсер етерліктей етіп дайындау
болашақтың жұмысы және сіз бен біздің жұмысымыз деп есептеймін.
10. Төменгі сыныптарға арналған информатика сабақтарында оқушылар
компьютермен танысып, олар өзара қарым-қатынаста болады, компьютер
көмегімен әріп, буын, сөздерді шапшаң, қарапайым арифметикалық есептерді
шығарады, сурет сала біледі. Сонымен қатар оқушылар өз бетімен өлең,
әңгіме, ертегі құрастырады және де осы өздерінің шығармашылық жұмыстарын
компьютерде орындайды.
Төменгі сынып оқушыларына информатика пәнін оқытудың әдістемелік
құралында қамтылған материалдар - әліппе, математика, қазақ тілі, сурет,
ана тілі пәндерінің элементтерін қамтиды.
11. Көріп отырғандарыңыздай, бұл жұмыс дәптерлерінде:
• Информатиканың алгоритмдік курсы, сәйкестік пен сұрыптау негіздерін
анықтау, заңдылықтар іздестіру, аналогия бойынша ой қорыту, нысандарды
сипаттауға арналған формальдық тілдермен жұмыс істеу арқылы ақпараттық
мәдениетке бейімделуі мен образдық ойлауы қалыптасады.
• Ақпараттық ойлау қабілеттерін, логикасын дамыту мақсатында әр
сабақтағы оқу материал мазмұнына сай жаттғулар жұмысы, тест
тапсырмалары дидактикалық ойындар енгізілген.
Төменгі сынып оқушылары үшін қажеттілік, олардың психологиялық және
жас ерекшеліктерін барынша ескеруден туындап отыр. Өйткені жаңа буын
оқулығы мен 12 жылдық білім беру жүйесіндегі материалдар ойын қызметінен
оқу қызметіне табиғи ұштастырудың негізгі әдістемесі болып табылады.
Дамыта оқыту процесінде балалар көптеген мағлұмат алады, әртүрлі
дағдылар мен шеберліктерін меңгереді, сабақ процесінде ой еңбегін қажет
ететін сан алуан қиындықты жеңеді, төзімділікке үйретеді. Сабақты тартымды,
қызықты ойын түрінде жүргізу жас ұландардың білімге қызығушылығынарттырады.
Ойын барысында орындалатын іс-әрекеттермен оқушылардың сабақ барысында өз
беттерінше жұмыс істеуі өте қажет.
Төменгі сынып оқушыларының білуге деген ынтасы мен мүмкіншіліктерін
толық пайдалану, оларды оқу процесінде үздіксіз дамытып отыру және сабақта
алған білімін практикада қолдану дағдыларын қалыптастыру үшін ойын
элементтерін пайдаланудың орны бөлек.
12. Тиімді қолданылған ойын элементтерін материалды түсіндірудің
кезінде берік меңгертуге септеседі өйткені төменгі сыныптағы оқушылардың
аңсары сабақтан гөрі ойынға ауып тұрады. Қызықты ойын түрінен кейін олар
тез сергіп, тапсырманы әрі сапалы, әрі ықыласпен орындайды. Ойынға мынадай
әдістемелік талаптар қойылады:
• ойынның мақсаты: нақты немесе керекті көрнекіліктер мен материалдар
күн ілгері дайындалып, оңтайлы жерге қойылуы керек.
• ойынға кірісер алдыңда олардың жүргізу тәртібі оқушыларға әбден
түсіндірілгені жөн.
• ойынға сыныптағы баланың түгел қатысуын қамтамасыз ету керек.
• ойынның жүру барысында мұғалім баланың түгел қатысуын қадағалау мен
қатар, олардың ойын үстінде шешім қабылдай білуіне жетелеуі керек.
Оқушылардың компьютермен жұмыс жасауы көңіл-күйлерін көтеріп,
қызығушылық қабілеттерін арттырады. Әрі ізденуіне, алуан әдіс-тәсілдерді
таңдауына жол ашары сөзсіз.
13.Төменгі сыныпта информатиканы оқытудың ерекшеліктері:
Бала қандайда бір жаттығуны орындай алмаған жағдайда жаттығу
түрінауыстыру. Бұл мәселені информатика сабағында ауызша жаттығу орындату
арқылы шешуге болады.
Ауызша жаттығуларды мынадай білімдерге бөлуге болады: орын ауыстыру,
орналастыру, бөлу, бөлшектеу, біріктіру, қайта санау, қозғалту, сөзбен,
әріппен жұмыс, жиындар, дамытушылық ойындар, логикалық есептер, жұмбақ,
әзіл есептер.
Төменгі сынып информатиканы оқытудың тізбектілігі мен сабақтастығын,
сол сияқты сабақ пен мұғалімнің алдында тұрған мақсаттарды есепке ала
отырып, ауызша жаттығулардың әртүрлілігін ойластыруға тура келеді.
14. Бұл жұмыс сабақта өте қажет, өйткені:
• Баланың шынайы қызығушылығын тудырады;
• Шығармашылық дамуына мүмкіндік береді;
• Ойлауы мен ынтасын көтереді;
• Тапсырманы орындауда табандылыққа үйретеді;
• Ұжыммен жұмыс істейді;
• Бала өзінің жаңашылдық, жан-жақтылығын ашады.
15. Бала денсаулығын ойлау.
Информатика сабағында бала компьютермен шектеулі уақытта жұмыс істеуіне
қатаң талап қойылады.
1 сыныпта - 10 минут;
2–3 сыныпта - 15 минут;
4 сыныпта – 20 минут.
16. Жаңа ақпаратық технологияның басты тиімділігі-бұл мұғалімге
төменгі сыныптағы оқу үрдісінің құрылымын түбегейлі өзгертуге, оқытудағы
пәнаралық байланысты күшейте отырып, оқушылардың дүниетанымдарын кеңейтуге
және жеке қабілеттерін көре біліп, оны дамытуға толық жағдай жасауы.
Сонымен қатар, жаңа ақпараттық технологияның негізгі ерекшелігі-бұл
оқушыларға өз бетімен немесе бірлескен түрде шығармашылық жұмыспен
шұғылдануға, ізденуге, өз жұмысының нәтижесін көріп, өз-өзіне сын көзбен
қарауына және жеткен жетістіктерін ләззат алуға мүмкіндік беруі.
Информатика пәні 2-ші сыныптан бастап еңгізілгенмен, оны әр түрлі
әдістермен оқытып, осы пәнге деген бала қызығушылығын арттыратын түрлі
оқыту бағдарламалары, әсіресе қазақ мектептері үшін өте тапшы. Сондықтан
төменгі сынып оқушыларына информатика сабағын жүргізудің тиімді жолдарын
қарастырып, оны нақты материалдарын теориялық және практикалық жағынан
байыта түсу-бүгінгі күннің өзекті мәселес.
17. Информатика курсын төменгі сыныпта еңгізуде бірқатар қиындықтар
мен ерекшеленеді.
Соның ең бастысы, информатика және информациялық технологиялар бойынша
білімді, бастауыш білім психологиясымен, әдіснамасымен қаруланған, кіші
сынып оқушыларымен жұмыс тәртібін білетін маман даярлау. Шындығында,
төменгі сыныпта информатиканы осындай маман жүргізуі керек.
Сонымен қатар, оқулық пен әдістемелік құрал сапалы, яғни баланың жас
ерекшелігіне сай, ұлттық патриоттық тәрбие беруге негізделіп, түсінікті де
қызықты материалдармен берілсе дегім келеді.
2.1 Төменгі сыныпта ақпараттандыруда пәнаралық байланыстың бүгінгі жағдайы
Білім мазмұнын жаңартудың маңызды аспектілерінің бірі бастауыш білімді
ақпараттандыру болып табылады.
Төменгі сыныпты ақпараттандыру дегеніміз-бұл төменгі сыныпта оқу
құрылымы есебінде және төменгі сынып оқушыларын тәрбиелеу, дамыту үшін,
сондай-ақ оқу процесі мен мұғалімнің кәсіби жұмысын талапқа сәйкес
ұйымдастыру мақсатында оқу үрдісіне ақпаратты, коммуникациялық
технологияларды енгізу.
Төменгі сыныпта информатика пәнін оқытудың әдістемелік құралында
қамтылған материалдар – математика, қазақ тілі, сурет, ана тілі пәндерінің
элементтерін қамтиды. Демек, информатика пәнінің басқа пәндермен пәнаралық
байланысы жақсы сақталған.
Оқушылардың төменгі сынып кезеңіне тән физиологиялық, психологиялық
ерекшеліктерін, әрі ойлау қабілеттерін дамыту компьютердің мүмкіндіктерін
пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Басқа пәндерді компьютерді пайдалана
оқытуда төменгі сынып оқушылары мынадай тапсырмаларды жеңіл орындайды.
• математика сабағында қарапайым арифметикалық амалдарды орындауға
арналған есептер;
• ана тілі сабағында мәтіндік редактор кеңінен қолданылады, тақырыптық
шығарма, құттықтаулар жазуға болады. Бұл балалардың тіл байлығын, ойын
тиянақты жеткізе алуын, шығармашылық қабілетін және сауаттылығын
айқындайды;
• бейнелеу өнері, дүниетану сабақтарында графиктік редактордың алатын
ролі өте зор. Тышқан манипуляторымен жұмыс істеп үйренген оқушы
қарындаш, ластик, бояу түстерін, қылқаламды таңдап, әртүрлі
геометриялық фигураларды, әртүрлі суреттерді сала алады, түрлі түске
бояу дағдылары қалыптасады;
• ән-күй сабақтарында әмбебап ойнауыш программасын тиімді пайдалануға
мүмкіндік бар. Бұл мұғалімнің магнитофон, күйтабақпен жұмысын
жеңілдетеді, тақтаға ән мәтінін жазу уақытын үнемдейді. Оқушыларға әр
түрлі өлеңдердің әнін тыңдауға, оған өзгертулер енгізуге, өздері
орындаған өлеңдерді компьютер арқылы тыңдауға мүмкіндік береді;
• орыс тілі пәндерінде мультимедиалық программалар арқылы әр түрлі
ертегілер тыңдауға, әрі эпизодтық бейнелерді көрсетуге болады. Мұндай
сабақтар балалардың есінде ұзақ сақталады, тіпті балалардың пәнге
деген, білімге деген құштарлығын арттыра түседі.
Ғылымдардың зерттеу нәтижелері бойынша, оқу процесінің тиімділігін
арттыруда ақпараттық технологиялардың ролі зор. Сол себепті де мектепті
ақпараттандырудың басты құралы болып табылатын және соған сәйкес бүгінгі
күні құрылымдық, мазмұндық жағынан өзгеріске ұшырап отырған пән –
информатика пәні. Алайда, күні бүгінге дейін пікірталас тудырып келе жатқан
өзекті проблемалардың бірі – бұл пәнді қай сыныптан бастап оқыту қажеттігі
және оның мазмұны, бағыты қандай деңгейде болу керек деген мәселе.
Информатика пәнінің пропедевтикалық курсын төменгі сыныптан бастап
оқытуға болатындығы және оның тиімділігі дүниежүзілік тәжірибе негізінде
дәлелденіп отыр.
Біздіңше, бұл курсты төменгі сыныптардан оқытуға негіз болатын басты
факторлар мыналар:
• төменгі сынып оқушысын ақпараттық қоғамға бейімдеу;
• ерте жастан балалардың ақпараттық ойлау қабілеттерін дамыту;
• төменгі сынып оқушыларының ақпараттық мәдениетін қалыптастыра отырып,
әлемдік ақпараттық білім кеңістігіне даярлау.
Сонымен қатар төменгі сыныпта ақпараттандыру мәселесін зерттеуші
ғалымдардың пайымдауынша, бастауыш мектепті ақпараттандырудың міндеттерін
шешуде ақпараттық және коммуникациялық технологияларды қолданудың төмендегі
бағыттарына сүйену керек:
1. оқу процесінде қазіргі ақпаратық технологияларды қолдану;
2. төменгі сыныпта информатикаға оқыту;
3. кәсіби-педагогикалық іс-әрекетті қамтамасыз ету;
4. оқу-тәрбие процесін басқару.
Біздіңше, информатика пәнін оқытудағы ең тиімді вариант-бұл төменгі
сынып мұғалімдерінің дәстүрлі пәндерді оқыту процесінде оқушылардың
ақпараттық сауаттылықтарын қалыптастыруы.
Бұл жағдайда дидактикалық тұрғыдан қазіргі ақпараттық
технологиялардың мүмкіндіктерін төменгі сыныптың оқу-тәрбие процесінде
тиімді пай далану оқушылардың пәндік, коммуникативтік және әлеуметтік
компетенттіліктерінің қалыптасуына толық жағдай жасайды. Бұнда ескеретін
мәселе –бұл төменгі сынып үшін тиімділігі зор педагогикалық –
ұйымдастырушылық шарттарды орындау қажетігі. Олар:
• сабақ кезінде сынып бөлмесінде жеке және топтық жұмыс ұйымдастыру үшін
бір компьютер орналастыру;
• ұжымдық, топтық түрде электронды оқу материалдарымен жұмыс ұйымдастыру
үшін проекциялық аппаратураны қолдану мүмкіндіктерін туғызу;
Төменгі сыныпты ақпараттандыруға қатысты теориялық-әдістемелік
материалдарды талдау төмендегі проблемаларды шешу негізінде тиімді жүзеге
асу мүмкіндігі бар екендігін көрсетіп отыр:
• төменгі сынып мұғалімінің әдістемелік дайындығын жетілдіру;
• төменгі сынып оқушыларын оқытуға электронды оқулықтарды құрастыру;
• дәстүрлі сабаққа ақпаратты - коммуникациялық технологияларды
пайдалануға педагогикалық - психологиялық және ұйымдастырушылық
бағытта жағдай жасау.
Бұл аталған проблемалар өз кезегінде төменгі сыныптың төмендегі
мазмұндағы негізгі мақсаттарын шешу қажеттігін көрсетіп отыр:
• коммуникативті, әлеуметтік компетенттілігі және шығармашылық,
алгоритмдік ойлау қабілеттерін дамыта отырып, оқу үрдісінде өзіндік
жұмыс істеу дағдысы мен белсенділіктерін арттыру негізінде бастауыш
мектеп оқушысының тұлғалық дамуының қамтамасыз ету, оның ақпараттық
мәдениеттілігін қалыптастыру.
• төменгі сыныптың біртұтас ақпаратты оқу кеңістігін құрастыру, мұндағы
барлық субьектілер-оқушылар, мұғалімдер, ата-аналар, әкімшілік -
әртүрлі қолданыстағы ақпаратты ресурстарды қолдануға толықтай
мүмкіндіктері бар.
Аталған мақсаттарды оқытудың қазіргі ақпараттық технологияларын
төменгі сыныпта дәстүрлі әдістемемен үйлесімді байланыстыру арқылы және
оларды оңтайлы, тиімді пайдалану негізінде жүзеге асыру мүмкіндігі зор
екендігі практика жүзінде дәлелденіп отыр.
Біздің пікірімізше, төменгі сыныпта информатика курсы қоғам талабына
сай оқушыға білім, білік, дағды қалыптастырумен қатар, оқытудың қазіргі
ақпараттық технологияларының мүмкіндіктерін орынды пайдалану арқылы
оқушының жасырын жатқан қабілеттерін дер кезінде көре біліп, оны
шығармашылықпен оқушымен бірлесе отырып дамытуға жол ашады.
Төменгі сыныпта ақпараттандыруға байланысты бүгінгі күні ерекше мәнге
ие болып отырған мәселелердің бірі-бұл төменгі сыныпта дәстүрлі сабаққа
қазіргі ақпараттық технологияларлы шектеулі еңгізуге қажетті әдіс
тәсілдермен мұғалімдердің қарулану деңгейі мен дайындықтары. Сол себепті де
болашақ төменгі сынып мұғалімінің әдістемелік дайындығына жете мән беру
керектігі өзінен-өзі туындайды.
Бүгінгі педагогикалық жоғары оқу орнының түлегі төменгі сынып
оқушыларына пәндік және жалпы оқу білімдерін, іскерліктерін, дағдыларын
меңгертумен қатар олардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып, жеке тұлғасын
дамытуға, пәндік, әлеуметтік, коммуникативтік, компьютерлік және ақпараттық
мәдениеттіліктерін қалыптастыруға және осы мақсатта қазіргі ақпараттық
технологияларды шығармашылықпен пайдалана білуге дайын болуы тиіс.
Төменгі сыныпта қазіргі ақпараттық технологияларды ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz