Адамды сатудың мемлекетке әсері

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Адамды сатудың мемлекетке әсері

Адам саудасы өзінің ауқымы мен табыс әкелу көлемі бойынша қару-жарақ пен есірткі саудасынан кейінгі үшінші орында тұр. Кешегі өткен Сенаттың жалпы отырысында депутаттар тірі тауарға айналған адам саудасына қатысты заң жобасын талқыға салды. Өйткені, аталған мәселе еліміздің халықаралық міндеттемелеріне сәйкес заңдық тұрғыда шешілуі тиіс.

Баяндамашы - Әділет вице-министрі Серік Нұғманов еліміз Адамдарды сатуға және үшінші тұлғалардың жезөкшелікті пайдалануына қарсы күрес конвенциясына мүше болып табылатынын хабарлады. Сондықтан да қаралып жатқан заң жобасы адамдарды сату қылмыстарына қарсы іс-қимылдар және өзге елдердің құқық қорғау органдарымен байланыс жасауға мүмкіндік береді. Ішкі заңдарды халықаралық шарттар ережелерімен сәйкестендіру барысында Қылмыстық кодекстің кейбір баптары әлі күнге дейін жетілдірілмегені анықталып отыр. Сенатор Серік Ақылбай тіпті Қылмыстық кодекске тексеріс жүргізу керек, дегенді де айтып қалды. Оны Сенат Төрағасы Нұртай Әбіқаевтың өзі қолдап, кезінде асығыс қабылданып кеткен баптарды тағы да бір електен өткізудің дұрыс болатынын орынды атап көрсетті. Мұнымен қоса, құқық қорғау органдарының жұмысын дұрыс жолға қою, қылмыстардың алдын алу және оған қарсы күрес, жапа шеккендерді қорғау сияқты мәселелер түбегейлі ойластырылмаған.

Адамдардың органдарын немесе тінін алуға мәжбүр ету, адамды ұрлау, бас бостандығынан заңсыз айыру, пайдалану үшін азғырып көндіру, сондай-ақ адам транзиті және кәмелетке толмағандарды саудаға салу қылмыстарына жауаптылық барынша қатайтылмақ. Себебі, БҰҰ мәліметтері көрсеткеніндей, 12 миллионға жуық адам әлі күнге дейін құлдық жағдайда өмір сүреді екен. Сарапшылар жылына 5 миллион адамның тауарға немесе пайдаланудың басқа түрлеріне айналатынын айтса, Қазақстан да мұндайдан кенде емес. Еліміз арқылы жылына 5 мың адам адам саудасының құрбаны болып, транзит арқылы сыртқа алып кетілетіні белгілі болды. Соңғы үш жылда адамдарды, мәйіттің органдары мен тінін сыртқа сату фактілері тіркелмеген. Тиісінше, көршілес елдерде ол көрініс тауып отыр. Сондықтан да аталған мәселе еліміз үшін ешқашан маңызын жоймақ емес.

Заң жобасын талқыға салған сенаторлар адам органдары мен тінін заңды пайдалануға қатысты арнайы бір заңның жоқтығына, ерікті түрде басқа адамға өз органын бергендерді қорғау мәселесінің шешімін таппағанына назар аударды. Нәтижесінде, бірқатар пысықтаулардан кейін заң жобасы Мәжіліске қайтарылды.

Сонымен қатар, депутаттар салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді реттейтін Салық кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу мәселесін талқыға салды. Ол бойынша Мәжіліс депутаты Владимир Бобров баяндама жасады. Депутаттың сөзіне қарағанда, инфрақұрылымдық нысандарды салуға және қызмет көрсетуге қосымша құн салығын Үкімет бекітеді. Осылайша жол салу, электр желісін тарту сияқты инфрақұрылымдық жобаларды жүзеге асыру үшін мемлекет пен жекеменшіктің арасындағы қарым-қатынас реттелмек. Жекеге инфрақұрылымдық нысанды салу мен оны белгілі бір уақытқа дейін пайдалану құқы беріліп, мерзімі жеткенде мемлекет иелігіне қайтару қарастырылып отыр. Қаржы көзі рыноктан алынатын болғандықтан, салынған нысанның өзін-өзі ақтау мерзімі де қысқа болады деп күтілуде. Бұл үшін сырттан тасылатын тауарларға салық төмендетілмек. Осы ретте отандық және шетелдік кәсіпкерлердің құқы теңестіріліп отырғандығын айта кету керек. Сондай-ақ бұдан былай қарай ойынхана бизнесімен айналысатындарға салық жоғарылатылатыны белгілі болды. Сенаторлар аталған заң жобасының маңызды екенін ескеріп, оны Мәжіліс қарауына қайтарды. Егер олар мұндай түзетулермен келіспеген жағдайда, мәселе ортада келісім комиссиясы құрылып, шешілетін болады.

Отырыс соңынан депутаттар Сенат регламентіне толықтырулар енгізді. Ол Елбасының Жарлығына сәйкес Үкімет мүшелерінің кандидатурасы салалық комитеттерде талқылаудан өтетініне байланысты болды. Енді палатаның салалық комитеттерінде әлеуметтік-экономикалық блокқа жататын министрлердің кандидатурасы талқыдан өтіп, одан кейін барып Премьер-Министрдің бекітуіне жіберіледі.

Адам саудасы - қоғамдық қасiретКонституцияның 1-бабында “Қазақстан Республикасы өзiн демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтiк мемлекет ретiнде орнықтырады, оның ең қымбат қазынасы - адам және адамның өмiрi, құқықтары мен бостандықтары” деп айқын көрсетiлген.Ата заңымызда адам құқығы, оның бостандығы негiзгi бағыт болып табылатынына байланысты, Қазақстан азаматының шетелге барып жұмыс iстеп, табыс табуына тыйым салынбайды, алайда, әр азамат шетелде өзiнiң құқығының қорғалатынын, бостандығына шектеу қойылмайтынын ескергенi, жан-жақты бiлгенi жөн. Қазақстан азаматтарының шетелдерге жақсы табыс табу мақсатымен барып, ойларында болмаған қиындықтарға кездесiп, бармақтарын тiстеген жағдайлары ақпарат құралдары арқылы барлығымызға мәлiм. Олай болса, жастарға айтылатын бiр ой - әр уақытта шетелге, жақсы өмiрдiң ортасына, мол табыстың кенiшiне кенелемiн деген пiкiрден әркiм аулақ болуы тиiс.Бүгiнгi күнi қоғамды алаңдатып отырған келелi мәселе - адам саудасы.Қазiргi уақытта бизнестiң әртүрлi жолдары дамыған кез, оның iшiнде жалған хабарламалар берiп, әсiресе сымбатты да сұлу қарындастарымызды алдап соғып, “фотомодельдiк” немесе “маникенщица” қызметтерiн ұсынамыз деп, олардың өмiрiне жазылмастай жара салады. Жасыратыны жоқ, көп жағдайда оларды құлдыққа сатып, жезөкшелiк қамытын кигiзедi. Осы орайда жастарға: “Бәлен жерде алтын бар, барсаң бақыр да жоқ” немесе “Басқа елде сұлтан болғанша, өз елiңде ұлтан бол” деген аталы сөздiң мағынасына терең мән берiп, ойланулары қажет екенiн айтқым келедi.Адам саудасы - қазiргi таңда пайда табу жағынан қару-жарақ пен есiрткi саудасынан кейiнгi үшiншi орында екен. Осы қылмыспен айналысатын қылмыстық топтардың табысы жылына 7-8 миллиард долларға жететiнi, аталған қылмыстың жылдан-жылға өсiп отырғанын аңғартады. Сонымен бiрге, бүгiнгi күннiң ең өзектi мәселесiнiң бiрi - шетел азаматтарының Қазақстаннан бала асырап алуы. Бұл барша халықты, ұл-қыз өсiрiп отырғандарды толғандырмай қоймайды деп ойлаймын.Адамды саудалау, оны бостандығынан айыру - қылмыс. Мұндай әрекеттер жасағаны үшiн ҚР Қылмыстық кодексiнiң 125-бабының тармақтары бойынша жазаланады. Адам ұрлау - төрт жылдан жетi жылға дейiнгi аралықта бас бостандығынан айыруға жазаланса, ұйымдасқан немесе пайдакүнемдiк ниетте жасалса, және екi немесе одан да көп адам қатысқан қылмыстық топ жасаса, Қылмыстық кодекстiң 125-бабы тармақтарының талабымен жетi жылдан он екi жылға дейiн сотталып, дүние-мүлкi тәркiленедi немесе онсыз он жылдан он бес жыл аралығында бас бостандығынан айырылады.Кәмелетке толмаған адамды қылмыс жасауға немесе қоғамға қарсы өзге де iс-әрекеттер жасауға тарту, мысалы, басқа бiреудiң баласына жезөкшелiк жасату немесе қайыр сұрату үшiн пайдалану мақсатында сату-сатып алу, жалға алу; кәмелетке толмаған адамның мүшелерiн немесе тiнiн ауыстырып салу мақсатында қылмыс жасау кездесетiнiн жасыра алмаймыз. Бұл қылмыс соңғы уақытта ауыстырып салу хирургиясының дамуына байланысты кең таралып отыр. Мұндай әрекеттердiң қоғамдық қауiптiлiгi зор.Кәмелетке толмаған адамды шетелге заңсыз әкету; бұл сатылған баланы жалған құжаттармен жасырын әкету жолымен де, сондай-ақ, заңдарда белгiленген тәртiппен асырап алуды рәсiмдеу арқылы да iске асырылады, бiрақ ол баланы сатумен байланысты болуы мүмкiн.Ал кәмелетке толмағандарды саудаға салу ҚР ҚК 133-бабында қаралған кәмелетке толмаған адамды сатып алу, сату немесе оған қатысты өзге де мәмiлелер жасау, сол сияқты оны пайдалану не азғырып-көндiру, тасу, беру, жасыру, сондай-ақ пайдалану мақсатында өзге де әрекеттер жасау - дүние-мүлкiн тәркiлеп немесе онсыз бес жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады. Нақ сол әрекеттер: а) бiрнеше рет; в) өмiр мен денсаулыққа қауiптi күш қолданып немесе оны қолданамын деп қорқыту арқылы; г) қару немесе қару ретiнде пайдаланылатын заттарды қолданып; д) екi немесе одан да көп адамға қатысты; е) ауыстырып салу немесе өзгедей пайдалану үшiн жәбiрленушiнiң органдарын немесе тiнiн алу мақсатында; ж) алдау немесе сенiмге қиянат жасау жолымен; з) адам өзiнiң қызметтiк жағдайын пайдаланып; и) кәмелетке толмаған адамды қылмыс жасауға немесе қоғамға қарсы өзге де iс-әрекеттер жасауға тарту мақсатында; к) жәбiрленушiнiң материалдық немесе өзге тәуелдiлiгiн пайдаланып жасалған қылмыс. Мұндай жағдайда дүние-мүлкiн тәркiлеп немесе онсыз жетi жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.Тағы бiр атап өтетiн жағдай, бүгiнгi уақытта көптеген жастарымыз шетелдiк қалталы азаматтарға тұрмысқа шығып, отбасын құрып жатады. Осы тұрғыда “жат-жарылқамайды” деген аталы сөздi де есте сақтағандары дұрыс деп ойлаймын.Сондықтан болашақ ұрпаққа қоятын талап, айтар ақылымыз - қандай қадам жасаса да ойланып, исi қазақ халқының ар-намысына кiр келтiрмеу жағын естерiнде сақтаулары қажет.:

Адам саудасы - қоғамдық қасiрет

Конституцияның 1-бабында “Қазақстан Республикасы өзiн демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтiк мемлекет ретiнде орнықтырады, оның ең қымбат қазынасы - адам және адамның өмiрi, құқықтары мен бостандықтары” деп айқын көрсетiлген.

Ата заңымызда адам құқығы, оның бостандығы негiзгi бағыт болып табылатынына байланысты, Қазақстан азаматының шетелге барып жұмыс iстеп, табыс табуына тыйым салынбайды, алайда, әр азамат шетелде өзiнiң құқығының қорғалатынын, бостандығына шектеу қойылмайтынын ескергенi, жан-жақты бiлгенi жөн. Қазақстан азаматтарының шетелдерге жақсы табыс табу мақсатымен барып, ойларында болмаған қиындықтарға кездесiп, бармақтарын тiстеген жағдайлары ақпарат құралдары арқылы барлығымызға мәлiм. Олай болса, жастарға айтылатын бiр ой - әр уақытта шетелге, жақсы өмiрдiң ортасына, мол табыстың кенiшiне кенелемiн деген пiкiрден әркiм аулақ болуы тиiс.

Бүгiнгi күнi қоғамды алаңдатып отырған келелi мәселе - адам саудасы.

Қазiргi уақытта бизнестiң әртүрлi жолдары дамыған кез, оның iшiнде жалған хабарламалар берiп, әсiресе сымбатты да сұлу қарындастарымызды алдап соғып, “фотомодельдiк” немесе “маникенщица” қызметтерiн ұсынамыз деп, олардың өмiрiне жазылмастай жара салады. Жасыратыны жоқ, көп жағдайда оларды құлдыққа сатып, жезөкшелiк қамытын кигiзедi. Осы орайда жастарға: “Бәлен жерде алтын бар, барсаң бақыр да жоқ” немесе “Басқа елде сұлтан болғанша, өз елiңде ұлтан бол” деген аталы сөздiң мағынасына терең мән берiп, ойланулары қажет екенiн айтқым келедi.

Адам саудасы - қазiргi таңда пайда табу жағынан қару-жарақ пен есiрткi саудасынан кейiнгi үшiншi орында екен. Осы қылмыспен айналысатын қылмыстық топтардың табысы жылына 7-8 миллиард долларға жететiнi, аталған қылмыстың жылдан-жылға өсiп отырғанын аңғартады. Сонымен бiрге, бүгiнгi күннiң ең өзектi мәселесiнiң бiрi - шетел азаматтарының Қазақстаннан бала асырап алуы. Бұл барша халықты, ұл-қыз өсiрiп отырғандарды толғандырмай қоймайды деп ойлаймын.

Адамды саудалау, оны бостандығынан айыру - қылмыс. Мұндай әрекеттер жасағаны үшiн ҚР Қылмыстық кодексiнiң 125-бабының тармақтары бойынша жазаланады. Адам ұрлау - төрт жылдан жетi жылға дейiнгi аралықта бас бостандығынан

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.