“Иммунология” пәні бойынша практикалық сабақтар жоспары

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 39 бет
Таңдаулыға:

Лекция 1.

Иммунология ғылымы. Иммунологияның даму тарихы

Жоспары:

1 Иммунология ғылым ретінде. Иммунологияның анықтамасы.

2. Иммунология ғылымының мақсаттары .

З. Иммунологиянын дамуынын қысқа тарихы.

4. Иммунологиянын заманауи жетістіктері.

Лекция мәтіні:

Тірі организмдерде өзінің тұтастығын сақтау үшін бөгде заттармен күресу үшін қызмет ететін арнаулы жүйе иммундық жүйе болады . Иммунология осы иммундық жүйенің қалыпты сау жағдайдағы құрылымы мен қызметін зерттейді. Ал иммунопатология бұл жүйенің ауру жағдайындағы құрлымы мен қызметініңбұзылудың өзгерістерін қарастырады.

Иммунология- антиген деп аталатын генетикалық бөгде субстанцияларға

организмнің жауап қайтаруының молекулалық механизмдерін зерттейтін

иммунитет жөніндегі ғылым.

Заманауи иммунологияның алдында келесі мақсаттар тұр.

1. Адам мен жануарларды жұқпалы аурулардан қорғау мен алдын алудың әдістерін жасақтап күрес тәсілдерін жетілдіру.

2. Жасанды табиғи токсиндер мен аллергендерге сондай-ақ биотехнологиялық жолмен жасалып шығарылған синтетикалық антигендерге қарсы иммунитетті стимулдеу жолдарын қарастыру.

З. Адам организміндегі иммундық жүйенің күйін бағалау, оның қалыпты қызметіне жағдай жасау.

4. Иммундык жүйенің ауруларын зерттеу, әртүрлі табиғатты иммуномодуляторлар көмегімен иммундық түзету жасау әдістерін жетілдіру.

5. Трансплантациялық иммунитетті зерттеу, қатерлі ісік аурулардың алдын алу

диагностика әдістерін табу.

6. Аллергиянын алдын алу оны емдеу

Иммунологияның ғылым ретінде қалыптасуы иммунитет деп аталатын феноменнің арқасында мүмкін болды. Иммунология ғылым ретінде ХІХ-ХХғ шегінде қалыптасты. 1881ж француз ғалымы Луи Пастер тауықтардағы холера ауруын зерттей отырып ауру қоздырғыштардың ескі дақылдарымен тауықтарды байқамай жұқтырып алғанда, олардың ауырмай кейіннен жаңа штаммдарды жұқтырғанда олардың өлмей қалғандығын байқайды. Бірақ иммунологияның атасы ретінде Луи Пастерді емес Эдуард Дженнерді санайды, себебі ол 1796ж әмпирикалық жолмен адамдарды шешек ауруынан сақтаудың алдын алу жолын ашты ол сауыншылардың сиыр шешегі ауруымен ауырғандардың кәдімгі шешекпен ауырмайтындығын анықтап вакцинация әдісін жетілдірді( бұл сөз вакка-сиыр деген сөзден шыққан)

1890ж неміс зерттеушісі Э. Беринг организмге енген микробтар мен олардың токсиндеріне қарсы қанда кейініректе антидене деп аталатын қорғаныштық заттар түзілетіндігін ашып, осы ғылыми жаңалықтардың негізінде Паулъ Эрлих деген ғалым иммунитеттің гуморалъдық теориясын қалыптастырды.

1882ж орыс ғалымы Илья Ильич Мечников теңіз жұлдыздарымен тәжірибе жасап фагоцитоз феноменін, оның негізінде иммунитеттің фагоцитарлық теориясын қалыптастырды, 1899ж Н. Я. Чистович микроорганизмдерден басқа ұлпаларды бөгде (әритроцит, қан плазмасы) парентеалды енгізгенде антидене бөлетінін анықтап инфекциялық емес иммунитеттің негізін қалады.

1900ж Карл Ландштейнер адамдағы қан топтарын ашып, ұлпалық антигендер ғылымына негіз салды. II дүниежүзілік соғыста терінің күйюіне қарсы трансплантация мәселесі туындады.

Трансплантация кезіндегі ұлпалардың сай келмеу себебі иммунитет екендігі ашылған соң трансплатациялык иммунитет зертеулерінен иммунологиялық толеранттылық туралы ілім қалыптасты.

Иммунологиялық толеранттылық бөтенді танып оған жауап қайыршау көну, бұл құбылысты бір-біріне байланыссыз П. Медавар мен М, Гашек анықтады.

Антиденелерінің құрылысы мен түзілу заңдылықтарын ашу олардың шексіз көп түрлілігінің құрылысын ашу моноклоналъды антидене алуға мүмкіндік беретін гибридомдық технологияның өмірге келуіне алып келді. Қазіргі уақытта иммунологиялық жауаптарының генетикалық негіздері, ұлпалардың гисто төзушілігі сондай-ақ генетикалық гомеостаз идеялары заманауи иммунологиялық алдында тұрған шешуге тиіс үлкен мәселелері болып табылады.

Лекция 2

Иммунитет. Иммунитеттің түрлері.

Жоспары:

Иммунитет теориялары.
Табиғи, туа пайда болған иммунитет.
Жасанды жүре пайда болған иммунитет.

Лекция мәтіні:

Иммунология ғылымының 100 жылдан аса даму барысында бір бірін толықтырған, бір болып дамыған бірнеше теориялар ашылды: иммунитеттің ең алғашқы теориясын «бүйір тізбектер» теориясын Пауль Әрлих 1897ж қалыптастырды бұл теорияның мәнісі организмге түскен антиген протоплазмалық бүйір тізбектерінің рецепторларымен байланысады нәтижесінде рецепторлар нейтралданады. Бұл рецепторлардың орнына басқалары көп мөлшерде түзіледі. Пауль Әрлих 1, 2, 3 дәрежелі рецепторларды ажыратты . 1926ж Томас Хант Морган неміс ғалымы «жіпке тізілген моншақтар» теориясын ұсынды, яғни гендер хромосомоларға тізбектеліп орналасқан соған сай белоктар иммуноглобиндер де тізілген моншақтарға тән орналасқан . 1932ж М Геидельберг және Л. Полинг иммунитеттің жаңа теориясын «торлар» теориясын ұсынды Бұл теория бойынша антиген- антидене комплексі тор түрінде түзіледі. Тор түзілу үшін әр антидененің молекуласында әр антиген молекуласына кемінде үш антигендік дитерминант екі активті орталық болуы шарт. Антиген молекуласы тордың бұрыштарында, ал антиденелер жалғастырушы бойынша бөліктер түрінде орналасқан. 1930ж Ф . Брег. Ф. Габровиц матрица теориясын ұсынды. 1949ж Ф Бернет мен Ф. Фенер «тура емес матрица», 1955ж Н Ерне «табиғи сұрыпталу» теориясы 1956ж Борде «Қос фаза «теориясы.

Қазіргі уақытта жер жүзінің иммунологтары авторы Ф Бернет 1964ж болып табылатын клонды іріктемелі теорияны бетке ұстар теория ретінде қолданады Бұл теория 4 негізгі болжамға сүйенеді

1. Лимфоидты клеткалардың молдығы: 10 ¹² дейін жетеді.

Лимфоидты клеткалардың популяциясының гетерогенділігі
Антигеннің азғантай мөлшері алдын ала адаптацияланған клон клеткасын көбеюге антидене продуцентеріне айналуына итермелейді, (стимулдейді)
Антигененің көп мөлшері алдын ала адаптацияланған иммунокомпенентті клеткаларды өлтіреді.

Иммунитет дегеніміз- организмнің генетикалық өзгелік белгілері бар тірі денелер мен заттардан қорғану тәсілі мұндай денелер мен заттарға бактериялар вирустар, қарапайымдылар, гельминттер, белоктар, клеткалар ұлпалар, өзгерген аутоантигендер соның ішінде қатерлі ісік антигендерді жатады. Мұндай тұжырым Бернет аксиомасына, яғни иммунитеттің орталық механизмі өзін және өзгені тану постулатына сай келеді. Иммунитет гомеостаз көріністерінің бір саласы барлық тірінің: адам, жануар, өсімдіктер тіпті бактериялардың да қасиеті болып табылады.

Табиғи және туа пайда болатын иммунитет

Дені сау организм өзін әртүрлі механизмдер арқылы қорғайды Мұндай механизмдерге физикалық кедергілер баръерлер, қан мен ұлпалардағы фагоциттер, табиғи клеткалар әнка клеткасы (N0) қанның әртүрлі молекулалары жатады. Бұл механизмдер арнайы емес: әртүрлі патогендер үшін әсерлі. Бірақ индукция үшін олардың алғашқы әсерін талап етпейді бөтен макромолекулардың екіншілік әсерінен түзілмейді. Туа п. б. иммунитет туылысымен қалыптасады, бүкіл өмір бойы сақталады ол патогендерге қарсы қорғаныстың алғашқы шебі физикалық, физалогиялық, клеткалық кедергілерден тұрады. Физикалық кедергілерге тері, одан бөлінетін тер, май сілекейлі қабаттар, олардағы әпителий клеткалары мен түктер сілекей, көз жасы т. б . жатады Физиологиялық кедергілерге дене температурасы қарын сөлінің рН, көз жасының құрамындағы лизоцим, комплемент жүйесінің белоктары жатады. Клеткалық кедергілерге әндоцитоз деген атпен біріктірілетін пиноциноз, фагоцитоз процестері жатады Әндоцитоз еритін макромолекуларды бөтен және өзгерген өз клеткасына бағыталған клетка реакциясы бұл процестің лизосомаларда жүру себебі онда молекулалық гидролитикалық ферменттер жинақтары болады. Фагоцитарлық реакция 4 кезеңнен тұрады.

1. Микробтарға хемотаксис

2. Адгезия

3. Мембрана өсіндісінің түзіліп оның қатерлі клеткамен комплекс түзіп лизосомамен қосылуы.

4. Фаголисомадағы микробтардың, ісініп, еріп, инактивтелуі.

Демек табиғи туа п. б . иммунитет тің жалпы сипаттамаларына мыналар жатады. Қорғаныс механизмі әрқашан организмде болады. патогенге тура жауап қайтарады. Олар арнайы емес, есі болмайды, сондықтан табиғи иммунитетті тұқым қуалайтын туа п. б. және өмір барысында қалыптасқан жүре п . б. деп бөледі. Тұқым қуалайтын туа п. б иммунитет макроорганизмнің белгілі бір жұқпалы ауруды ол аурумен бұрынырақ кездеспегеніне байланыссыз, қабылдамауға бейімделік күйі иммундық жауаптың бұл түрі ұрпақтан-ұрпаққа беріледі, туыла салысымен қалыптасады, өмір бойы сақталады. Туа п. б иммунитет патогенді микроорганизмнің қандайда болсын көп мөлшерін енгізгенде қалыптаспайтын иммунитет түрі. Мысалы ірі қара шошқаның ауруларына тұрақты және керісінше, салыстырмалы түрлі иммунитет белгілі бір факторлардың әсерінен иммунитеттің бұзылуын айтады, суыну, қызу жалпы өзгерістер, белоктық ашығу физиологиялық зорығу т . б. Даралық туа п. б иммунитет түрдің кейбіреулерінің дараларында байқалады . Мысалы аллергия т. б. Жүре п . б. иммунитеттердің мынандай түрлері бар: постинфекциялық поствакциналық, активті, пассивтті коллостральды, антитоксикалық, стерилді стерилді емес, айқас сияқты түрлері болады Бұл иммунитеттің түрі организмде патогенді микроорганизмге олардың антиденемен жанасу нәтижесінде өмір сүру барсында қалыптасатын тұқым қуалау арқылы берілген иммундық жүйенің механизмдері арқылы тұрақтанатын азғана уақыт сақталатын екі аптадан бір екі айға дейінгі түрі. Жүре п. б . иммунитет активті, пасивтті болып жіктеледі екеуІ де табиғи жолмен қалыптасады активті аурудан кейін ал пассивтті уызымен немесе трансплацентарлы. Активті иммунитет кезінде арнайы емес қорғаныстық жүйелер, иммуногенез іске қосылып ес лимфоциттер п. б. арнайы антиденелер түзіледі. Ал пассивті иммунитет кезінде организм дайын антиденелер қабылдайды. Антитокалық иммунитет деп-бактериалық таксиндеріне қарсы имуниттерді аитады Стерильді деп- көптеген жұқпалы аурулардан қалыптасқан иммунитетті айтамыз. Айқас жүре п. б. иммунитет деп - артық антигендері бар бірнеше патогенге қарсы иммунитетті айтамыз.

Лекция 3

Иммундық жауаптың негізгі қасиеттері.

Жоспары:

1. Иммундық жауаптың іргелі қасиеттері: арнайылылық, әртүрлілік, ес, иммундық жауаптың тоқтауы, өзінікін өзгеден ажырату.

2. Иммундық жауаптардың фазалары.

Лекция мәтіні:

Гуморальдық және клеткалық иммундық жауаптардың барлық имуногендерге қатысты бірнеше іргелі қасиеттері бар

1) Арнайылылық иммундық жауап белоктар полисахаридтер басқа да антигендердің әртүрлі құрылымдық компонентеріне қатысты арнайы болып табылады Антигендердің жеке лимфоциттер танитын учаскілері әпитоп деп аталады. Арнайылылықтың болу себебі бөтен антиденелерге жауапты лимфоциттердің антигендердің айыршашылығын ажырататын мембраналық рецепторлары болады.

2) Әртүрлілік: жеке антигендік айыршашылықтардың жалпы саны (лимфоцит рецепторлар) өте көп. Иммундық жүйе 10 ¹² антигендік детерминантты тануға қабілетті, қазіргі уақытта осындай әртүрліліктің молекулярлық механизмдері анықталған,

3) Ес: иммундық жүйе бөтен антигендердің қайтадан енуіне жауап беруге қабілетті болады (екіншілік иммундық жауап) . Иммундық жүйенің осы қасиетін ес деп атайды. Екіншілік иммундық жауап жылдам, күшті дамиды, және де біріншіге қарағанда сапалық айыршашылығы болады . Естің яғни иммунологиялық естің бірнеше ерекшеліктері болады.

а) антигендік стимуляциялау кезде сәйкес антигендік рецепторлар бар лимфоциттер және олардың ұрпақтарының пролиферациясы туындайды

б) антигендік стимуляциялау кезінде алғашқы жауапты қамтамсыз ететін ес клеткалары, яғни лимфоциттер ұзақ уақыт тіпті антиген болмаған кезде де тірі болады Сондықтан ес клеткалары антигеннің қайта енуіне тез жауап қайтаруға дайын тұрады.

в) Ес клеткалары болып табылатын лимфоциттер антигеннің болмашы концентрациясына жауап қайтарып антиденелер бөледі.

4) Иммундық жауаптың тоқтауы: Қалыпты иммундық жауап антигендік стимулдеуден кейін біраз уақыт өткен соң бірнеше себептерге байланысты өшеді. Ол себептің маңыздысына лимфоциттердің белсенуі жатады. Белсенген лимфоциттер өздерінің қызметін антигендік стимелдеуден соң азғана уақыт атқарып 2-3 бөлінуден кейін тыныштық күйдеғі ес клеткасына айналады.

5) Өзінікін өзгеден ажыратуға қабілеттілік: иммундық жүйенің негізгі қасиеттерінің бірі өзге антигендерді танып, жауап беру ал өз антигендермен әрекеттеспесу болып табылады. Осындай жауап беруге қабілетсіздік толеранттылық деп аталады

Толеранттылық жүре қалыптасатын қасиет ол иммундық жүйедегі екі процестің арқасында мүмкіндік болады. Оның біріншісі клонды селекция, яғни өзінің антигендеріне реактивті клеткалардың өлімі, екінші процесс анергия деп аталады. Бұл клетканың бөлініп, бірақ функционалды белсенділігі болмайтын жағдай, екі процесс те жетілмеген лимфоциттерде жүреді олар антигенді таниды бірақ функциональды жетілмегендіктен антигенмен жанасу барысында толық қанды иммунокомпетентті лимфоциттерге айнала алмайды.

Лекция 4

Макроорганизмдердің табиғи резистанттілігі туралы түсінік.

Жоспары:

1. Жедел қабынудың қорғаныстық маңызы

2. Микробқа қарсы қорғаныстық арнайы емес факторлары

3. Микробқа қарсы күрестің клеткалық емес механизмдері

Лекция мәтіні:

Инфекцияға қарсы күреске организмнің арнайы емес анатомиялық-физиологиялық факторлары және маманданған иммундық жүйе қатысады. Қоздырғышқа қарсы күресте иммундық жүйе анағұрлым әффективті, бірақ организмнің қарсы тұру қабілеті көптеген арнайы емес факторлар мен механизмдерге байланысты болады (тері- сілемей қабаты, секреттердің бактерицидтік әсері, лизоцим, комплемент т. б. )

Организмді инфекциядан қорғауда жедел қабынудың рөлі өте үлкен. Қабыну ұлпаллардың бөтен микробтар мен құрылымдық бұзылуына қарсы жауабы болып табылатын организмнің өмірлік маңызды қорғаныс механизмі Бұл процеске фагоцит, антидене, комплемент қатысады Жедел қабыну реакциясы ұлпалардың бұзылуына кейін бір сағат ішінде дамиды және хроникалық қабынудан әжептеуір айыршашылығы болады .

Оның классикалық формуласы: қызару, ісіну, температура түсінің өзгеруі, ауырсыну, қабынудан соң қызметінің өзгеруі Қабыну реакциясы ұлпалық бұзылу нәтижесінде организмде жаңа белоктар синтезделіп температура көтеріліп нейтрофилия, апатия бұлшық ет әлсіздігі сияқты қорғаныстық реакциялар жүреді Реакциялардың негізгі медиаторлары интерлейкиндер оларды макрофагтар бөліп шығарадьг И интерлейкиндердің әсерінен гепатоциттер белок синтезі мен секрециясын күшейтеді Мұндай жауап зақымданғаннан кейін бірнеше сағаттан соң басталып 24-28-сағатқа созылады Жедел инфекция мен қабыну кезінде түзілетіндіктен оларды жедел фаза белоктары деп аталады олардың көпшілігі инфекция қоздырғышын өлтіріп организмді қорғайды

Мұндай белоктар мыналар

1 Комплемент жүйенің белоктары

2 Қан ұюына қатысатын белоктар

3 Протеаза ингибиторлары

4 Метал байланыстыратын белоктар

жедел фаза белоктың маңыздылары мыналар:

С- реактивті белок

А- Сарысулык амилоидты белок

Р- Сарысулық амилоидты белок

Бұлардың концентрациясы қабыну кезінде қанда 100 еседен артып кетеді

2- Организмдердің қорғаныстық бейімділіктері түрлердің эволюциялық дамуының нәтижесі Мұндай қорғаныстық баръерлерді 3 түрге бөлуге болады

1) Тері сілемеилі

2) Лимфатикалық

3) Қантамырлық

Инфекциялық аурулардың патогенезінде организм арнайы қорлар мен күштерді ғана пайдаланып қоймай зат алмасудың деңгейін кейбір физилогиялық процестерді де өзгертуге қабілетті Мысалы көптеген инфекциялық аурулар кезінде дене температурасы артады несеп-тер бөлінуі артады. Бұзылмаған тері мен сілемейлі қабаттар механикалық кедергі ғана емес сонымен қатар көптеген микробтар үшін стерилдейтін факторлар бөледі. Тер және май бездері әртүрлі бактерицидті заттар май қышқылдарын бөледі Көз алмасының сыртқы қабаты коньюктиваның мұрынның сілеймелі қабатының айқын баръерлік қасиеттері болады.

Лизоцим ацетил мурамидаза молекуласы шағын фермент Белокты зат лизоцим көптеген бактерия түрлерінің клетка қабықшасының муреин қабатын күшті ерітуге қабілетті зат. Ол көз жасында сілекейде, қанда, лимфада, сүтте, балық уылдырығында, жұмыртқа белогында болады. Мұрын сұйықтығы, көз жасы көптеген микробтарды өлтіріп грипп полимиелит герпес вирустарын инактивтеуге қабілетті болады . Жұқпалы аурулардың қоздырғыштары тері сілемейлі қабатынан өтіп кетсе ол учаскеде тез арада қорғаныштық бекет жергілікті қабыну процесі түзіледі. Бұл кезде фагоцитоз процесінің маңызы зор. Қабыну зонасында бактериялар фиксациаланады. Себебі қабынған жерде фибрин жіпшелері түзіледі. Кан ұю жүйесі фибринолитикалық жүйе, комплемент жүйесі эндогенді медиаторлар барлығы қабыну процесіне қатысады.

Лекция 5

Құстар мен сүтқоректілердің иммундық жүйесі.

Жоспары:

1. Құстардың, сүтқоректілердің иммундық мүшелері.

2. Иммундық жүйенің орталық мүшелердің морфологиясы . Айырша бездің құрылысы.

3. Фабрициус қалтасы, сүйек майы, бауырдың морфологиясы мен иммундық маңызы.

Лекция мәтіні:

Иммундық жүйе организмнің генетикалық ішкі орта тұрақтылығын, яғни иммундық гомеостазды қамтамасыз етуге қызмет ететін мүшелер, ұлпалар, клеткалар жүйесі. Иммундық жүйе сонымен қатар қан жасау қызмет атқарады. Сүтқоректілердің иммундық жүйесі орталық және шеткі мүшелерден тұрады. Орталық мүшелерде иммунокомпетентті клеткалардың қалыптасуы мен пісіп жетілуі жүреді. Ал шеткі мүшелерд олардың қызмет етуі жүзеге асады. Сүтқоректілердің орталық иммундық мүшелеріне жілік майы мен тимус (айырша без) ал шеткі мүшелеріне лимфа түйіндері, көк бауыр асқорыту жолының лимфоидты ұлпасы (бадамша) Пейер тартпасы (бляшка) солитарлы фолликулдар жатады. Иммундық қызметті орталық жүйке жүйесінің нейроглиясы мен тері де атқарады. Құстардың иммундық жүйесінде орталық және шеткі мүшелер болады . Олардың орталық мүшелеріне жілік майы, тимус, Фабрициус қалтасы (бурса) ол шеткі мүшелеріне көкбауыр, Гардер безі, көз жасы безі, ас қорыту жолдарының лимфоидты ұлпасы, өкпенің лимфоидты ұлпасы, тері жатады.

Сүт қоректілердің айырша безі тимус сыртынан дәнекер капсуламен қапталған жұп бөлімді мүше. Ол сыртынан капсуламен қапталады, одан шығатын жапырақтар паренхиманы бөліктерге бөледі. Құстарда тимустың бөліктері мойын бөлімінде өңештің екі жағында орналасады. Әр бөліктің қыртыс, милық заттары болады. Сыртқы қыртыс қабықта пісіп жетілмеген бөлінуге ұшырайтын клеткалар лимфобластар орналасады, оларда Т- лимфоциттер түзіледі. Лимфобластарды үлкен алып эпиталды клеткалар күтуші клеткалар қоршап тұрады Ал мишық қабатта азғантай мөлшерді лимфоциттер көп мөлшерде жұлдыз тәрізді эпителиальды клеткалар мен Гассаль денешіктері болады . Гассаль денешігі деп- ортасында секрет бөлетін клеткаларын мүйізделген эпителиальды клеткалар қоршаған концентрлі жиынтықты айтады. Тимустың қыртыс қабатында сонымен қатар макрофагттар аз мөлшерде микрофагтар (эозинофил, нейтрофил) клеткалары, семіз клеткалар болады. Тимуста митоз процесі өте интенсивті жүреді. Тимустың иммундық жүйенің орталық мүшелерінің бірі ретіндегі маңызын 1961 ж Джон Миллер дәлелдеді. Ол тимоэктомерленген тышқандарда 1, 5-3 айдан кейін вассинг синдромы, азып кету синдромы дамитынын клеткалық иммунитеттің күшті бұзылатынын анықтады Қазіргі уақыта тимус ұлпасынан он шақты пептидті гуморальды факторлар бөліп алынып идентификацияланып химиялық жолмен синтезделген Бұл факторларға мыналар жатады. Тимозин, тимопоэтин, тимулин тимустық гуморальды фактор, тимустық гормон т б Бұл факторлар Т-лимфоциттерді иммунокомпетентті клеткаларға ацналдырадыады. Т-лимфоциттерге әсер ету қасиеті бойынша бұл факторлар көбюді активтендіру факторлары мен дифференцировка факторларына бөлінеді. Тимус иммундық жүйе мен басқа жүйелерді байланыстыру қызметін де атқарады.

Фабрициус қалтасы (бурса) сөмке құстардың иммундық жүйесінің орталық мүшесі болып табылады Ол клоаканың дорсалды бетінде орналасады . Бұл да тимус тәрізді лимфоэпителиалды мүше, қыртыс, милық заттары бар бөліктерден тұрады. Қалтаның эпителиалды клеткалары мен ретикулоциттері арасында тығыз қабықшалар түрінде үлкен және кіші лимфоциттер орналасады. Бұл лимфоциттерден кейінірек антидене синтездейтін плазмоциттер қалыптасады. Алдымен олар Б- клетка немесе В-лимфоциттер деп аталады. Сүтқоректілерде В-лимфоциттердің пісіп жетілуі сүйек майында жүзеге асады .

Сүйек майы-сүйектердің кемік заттарында орналасатын ретикулярық строма, қан түзуші клеткалар мен май ұлпалары жиынтықтарынан тұрады. Сүйек майының бағаналы клеткалар имунокомпетентті клеткалардың бастамалары болып табылады. Сыртқы көрнісі жағынан бағаналы клеткалар қаның кіші лимфоциттеріне ұқсас оларды колония түзуге қабілеттілігі бойынша анықтауға болады. Сүйек кемігі соныменн қатар В- лимфоциттерді қалыптастыру қызметін де атқарады.

Бауырды соңғы жылдары ғана иммунитеттің орталық мүшесіне жатқызып жүр. Дамудың эмбрональды кезеңінде бауыр В-лимфоциттердің біріншілік популяциясының бастауы болып табылады. Осы кезде В- лимфоциттердің антигенге байланыссыз дифференцировкасы жүреді.

Бауырлардың иммунокомпетентті клетка макрофаг болып табылатын Купфер клеткасы жатады, олар қанды эндотоксиндерден тазартады, айналып жүрген иммундық комплекстерді ұстап оларды жояады фагоцитозды жұзеге асырады антиденелерді Т-клеткаларға ұстап береді интерлейкиндерді синтездейді т б қызмет атқарады. Эмбрональдық бауырда Т-лимфоциттердің алдыңғы клеткалары арғы текті клеткалары табылған мнда лимфоциттер супрессорлардың дифференсировкасы жүреді эмбрионалдық бауырда цитотоксикалық қасиеті бар лимфоциттер Т- клеткалар үлкен лимфоциттер пит клеткалар, НК- т б клеткалар болады.

Лекция 6

Иммундық жауапқа қатысатын клеткаларды морфологиясы.

Жоспары:

1. Нейтрофилдер мен эозинофилдердің морфологиясы.

2 . Макрофагтар олардың түрлері түзілуі кезеңдері.

3 . Макрофагтардың формалары мен клеткалық морфологиясы.

4. Макрофагтардың иммунологиялық қызметтері.

5. Лимфоциттерге жалпы шолу.

Лекция мәтіні:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.