Электрондық оқу құралдарын дайындау мәселелерI

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 87 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

КIРIСПЕ . . .

НЕГIЗГI БӨЛІМ

I ТАРАУ

ЭЛЕКТРОНДЫҚ ОҚУ ҚҰРАЛДАРЫН ДАЙЫНДАУ МӘСЕЛЕЛЕРI

§1. 1. Оқу процесінде компьютерлік оқыту жүйелерін пайдаланудың теориялық негіздері . . .

1. 1. 1. Компьютерлік оқыту жүйелерінің түрлері мен

ерекшеліктері . . . .

1. 1. 2. Компьютерлік оқыту жүйелерін жобалау . . .

§1. 2. Электронды оқу басылымының Қазақстан Республикасының Мемлекеттік стандарты . . .

1. 2. 1. Электрондық оқулықтарға қойылатын талаптар . . .

1. 2. 2. Электронды оқу басылымының мазмұнына қойылатын талаптар . . .

1. 2. 3. Электрондық оқу басылымының оқыту элементтеріне қойылатын талаптар . . .

ІІ ТАРАУ

“PUBLISHER” ҚҰРАЛДАРЫН ЭЛЕКТРОНДЫҚ ОҚУЛЫҚТАР ЖАСАУДА ҚОЛДАНУДЫҢ ӘДІСТЕМЕСІ

§2. 1 Publisher дің интерфейсі.

2. 1. 1. Жариялауды «таза беттен» құруды үйрену . . .

2. 1. 2. Графикалық объектілерді орналастыру.

Пішіндер(Фигура) мен сызықтар . . .

2. 1. 3. Құжат бетінің параметрі. Алаң . . .

§2. 2. Pantone түстер үлгісі.

2. 2. 1. Графиктер диспетчері . . .

2. 2. 2. Жариялау бетін басып шығару. .

ҚОРЫТЫНДЫ . . .

Кіріспе

Көз алдыңызға елестетіңізші, сіз жұмыс істейтін мекеменің (организация) бюллетенін шығару немесе көршілес мекемеге арналған тематикалық (тақырыптар) басшылық сізге сеніп тапсырылған дейлік. Сіздің көздегеніңіз қандай болғанда да негізгі орындалатын мақсат, қазір ғана типографиядан шыққандай - орындаған жұмысыңыз әмбебап түрде көрінуі керек. Мұндай көп көлемдегі графикалық және түрлі стилдегі жазулары бар құжаттарды дайындау үшін Publisher қосымшасы сізге дәл арналған. Publisher де көп мөлшердегі әр түрлі элементтерді бір бетке (параққа) орналастыра алады. Осыған орай ең бастысы құжаттың жалпы түріне назар аударылады. Әрине құжатта істелінетін ұсақ-түйектерді де ұмытпайық, бірақ та құжат туралы негізі әсер ондағы әр-түрлі компоненттердің қалай орналасқандығына салынады.

Ашық хаттар (открытки), бюллетендер, календарлар, брюшорлар, каталогтар жәнеде көптеген үлкен көлемдегі әр түрі баспаға басылатын өнімдерді - сіз өзіңіздің компютеріңізде Publisher қосымшасының көмегімен құра аласыз және оны принтерде басып шыға аласыз.

I ТАРАУ

ЭЛЕКТРОНДЫҚ ОҚУ ҚҰРАЛДАРЫН ДАЙЫНДАУ МӘСЕЛЕЛЕРI

§1. 1. Оқу процесінде компьютерлік оқыту жүйелерін пайдаланудың теориялық негіздері.

1. 1. 1. Копьютерлік оқыту жүйелерінің тұрлері мен ерекшеліктері.

Оқу процесiнде компьютерлiк оқыту жүйелерiн пайдаланудың алғышарттары. Қазақстан Республикасындағы бiлiмдi ақпараттандыру жүйесiн ары қарай дамыту процесiн оқып-үйренудiң ақпараттық ресурсы болып табылатын КОЖ дайындамай жүзеге асыру мүмкiн емес. Олардың атқаратын қызметтерiнiң де ауқымы кең, мысалы, бақылайтын және тест жүргiзетiн программалар, компьютерлiк ойындар, ақпараттық жүйелер, оқыту орталары, электронды оқулықтар және мультимедиялық программалар. Осы оқытуға арналған программалық құралдардың әр тұрлi нұсқаларын әзiрлеу Республикалық бiлiм берудi ақпараттандыру ғылыми әдiстемелiк орталығының (РБАО) негiзгi жұмысы болып табылады.

Іазiргi кезде РБАО негiзiнен бiлiм жүйесiнiң барлық сатылары үшiн КОЖ жасаумен шҮғылданып келедi. КОЖ құрастыру технологиясы оқыту процесiнiң заңдылықтарына негiзделiп жасалып, бiр-бiрiмен тығыз байланыстағы төрт бөлiктен тұрады олар: мотивациалы-мақсаттық, мазмұндық, операциялық және нәтижелiк бақылау компоненттерi.

КОЖ-нiң мотивациалы-мақсаттық компонентi модульдердi (микромодульдердi) құрастырудан тұрады. Модуль дегенiмiз - жергiлiктi (локальды), жүйелiк және функционалдық бiлiм жиындары. Ол студенттiң өз танымдық әрекетiн ұйымдастыратын “түйiнi” болып саналады.

КОЖ-нiң мазмұндық компонентi гипермәтiн арқылы жүзеге асырылады. Гипермәтiн - терминдерден, ұғымдардан, әртұрлi концепциялардан, кестелерден, графиктерден және диаграмммалардан тұратын мәлiметтер базасы ретiнде берiлетiн ақпараттық оқыту ортасы. Мәтiндердi қазақ, орыс, ал кейбiрiн ағылшын тiлiндегi дыбыстар арқылы айтуға болады. Гипермәтiн бейне материалдарымен толықтырылған.

КОЖ-нiң операциялық компонентi интерактивтi формада берiлген тапсырмаларды орындау арқылы жүзеге асырылады.

КОЖ-нiң нәтижелiк бақылау компонентi тест алу жолымен жүргiзiледi. КОЖ-де тестердiң екi тұрi берiлген: бiр дұрыс жауабы немесе бiрнеше дұрыс жауабы бар. Тест соңында студент өзi қателескен сұрақтарды тексерiп көре алады, әрбiр тесттен соң сұрақтардың реттiк орны ауыстырылып отырады.

Студенттер үшiн КОЖ - ЖОО-да оқыған жылдардың барлығында да өздерi толықтырылып отыра алатын және нәтижелiк емтиханға дайындалуға көмектесетiн мәлiметтер базасы болып келедi. КОЖ-мен жұмыс iстеу әрбiр студенттiң өз мүмкiндiгiн есепке ала отырып, оқып үйрену iсiн жеке дара жүргiзуi болып саналады.

Мұғалiм үшiн КОЖ бҮл күнбе-күн дамытылып отыратын, ашық тұрдегi әдiстемелiк жүйе, оны әрбiр оқытушы өз педагогикалық тәжiрибесiндегi материалдармен толықтыра отырып, ары қарай жетiлдiре алады.

КОЖ студенттердiң сыныптан тыс өз бетiмен жұмыс iстеуiне толық мүмкiндiк туғызады. Жүйенiң модульдiк жүйеге негiзделiп құрылғаны, осы құралдың тиiмдiлiгiн айқындай тұседi. Модульдердi бөлуде грамматикалық заңдылықтардың лексикалық тақырыптарға сәйкес келуi негiзге алынған.

КОЖ - дисплей экранында көрiнетiн жай ғана мәтiн емес, ол студентке өз жолымен керектi материалдарды жеке меңгеруге арналған күрделi, көп ажеттi бөлiмдерiн қайталап, игеру тәсiлi мен логикасында өзiне тән етiп таңдап алып, осы сәтте ең керек деген материалды қарап шығуға мүмкiндiк бередi. Оның гипермәтiнi нақты құрылымдардан тұрады да, бiр-бiрiмен тығыз байланысқан ықшам логикалық жүйе болып табылады. БҮл жүйемен танысу арқылы студент практикалық негiзде алгоритмдiк ойлау қабiлетiн дамыта алады. Ал өзiне қажеттi мәлiметтi компьютер жадының керектi ұясынан iздеп таба бiлу де әрбiр баланың бүгiн талап етiлетiн стратегиялық ойлау қабiлетiн қалыптастырады.

Модульдерде берiлген алгоритм студенттерге өз бетiмен жұмыс iстеу мүмкiндiгiн бередi. Мұнда сабаққа деген қызуғушылық пайда болып, бiлiм алу кезiндегi олардың белсендiлiгi арта бастайды. КОЖ-нi пайдалану мҮғалiмнiң де ғылыми-әдiстемелiк потенциалын дамытып, оның сабақ үстiндегi еңбегiн жеңiлдетедi.

Оқытудың әр сатысында компьютерлiк тесттер арқылы сту-денттi жекелей бақылауды, графикалық бейнелеу, мәтiндер тұрiнде, мультимедиялық, бейне және дыбыс бөлiмдерiнiң бағдарламасы бойынша алатын жаңалықтарды iске асыруға көп көмегiн тигiзедi.

Барлық оқулықтардың материалдарын модульдiк тұрде қарастыру оның мазмұнын бiрыңғай тұрғыдан қарастыруға негiзделген. Студенттердiң танымдық ерекшелiктерi мен жас өзгешелiктерiне байланысты ғылыми теориялық ұғымдар жүйесi арқылы жалпыдан жалқыға, абстрактылықтан нақтылыққа көтерiлу мұғалiмнiң бұрынғы ролiн өзгертедi. Ендi мұғалiм бiлiм мен ақпарат беретiн тұлға емес, ол алға қойылған мақсатқа жету жолындағы керектi мәлiметтердi әр жерден тауып керектi мәлiметтердi әр жерден тауып алуға көмектесетiн кеңесшi әрi әрiптеске айналып кетедi.

Әлi де көп жұмыстар атқарылуы тиiс, мектептiң, кәсiптiк оқу орындарының, колледждердiң, жоғары мектептiң және қосымша бiлiм беретiн курстар пәндерiне байланысты көптеген оқулықтар шығарылуы тиiс.

Қазiргi ақпараттық коммуникациялық технологияларды пайдалану негiзiнде жаңа педагогикалық әдiстердi қалыптастыруға бағытталған бiлiм беру жүйесiн ақпараттандыруды зерттеу iстерi оқулықтар шығарумен қатарласа немесе оның алдында атқарылуы керек.

Компьютерлiк оқыту жүйелерiн классификациялау

Компьютерлiк оқыту жүйелерiн жасау және қолдану үшiн оның тұрлерiнiң мүмкiндiктерi мен ерекшелiктерiн бiлу керек. Негiзгi КОЖ тұрлерi келесi белгiлерi бойынша топтастырылады:

- пән мазмұнына бойынша;

- жүзеге асыра алатын педагогикалық мәселелерi бойынша;

- оқу материалын қамту көлемi бойынша;

- телекоммуникациялық технологияларды пайдалану мүмкiндiгi бойынша;

- оқыту деңгейi бойынша;

- информацияны бейнелеу формасы бойынша.

Пән мазмұны бойынша КОЖ-рi жаратылыстану, гуманитарлық, техникалық мазмұндағы болып бөлiнедi.

Жүзеге асыра алатын педагогикалық мәселелерi бойынша жiктеу үшiн алдымен КОЖ-рi шеше алатын мәселелердi қарастыру керек. Олар:

1. Пәндi оқудың мақсатымен танысу, оның негiзгi ұғымдары мен тұжырымдарын тұсiну;

2. Тұрлi деңгейдегi базалық дайындық жұмыстарын орындау;

3. Пәннiң практикалық есептерiн шешу дағдысы мен ебдейлiктерiн қадлыптастыру;

4. Эксперименттiк жұмыстар жасау дағдысын қалыптастыру;

5. Стандарты емес жағдайлардағы есептердi шешу қабiлетiн қалыптастыру;

6. Зерттелетiн объектiлердi, процесстердi игеру;

7. Бiлiмдi, дағды мен ебдейлiктi бекiту, орнықтыру;

8. Бiлiм мен дағды деңгейiн бағалау.

Осы аталған педагогикалық мәселелердi шешу мүмкiндiгiне қарай КОЖ-рi келесi топтарға жiктеледi:

- теориялық және техникалық дайындық құралдары;

- практикалық дайындық;

- көмекшi құралдар;

- кешендi құралдар.

Бiрiншi топқа келесi КОЖ-рi кiредi:

Компьютерлiк оқулық (КО) - баспа оқулық негiзiнде жасалған, белгiлi бiр курс бойынша базалық Үғымдар мен процесстер жайлы мейлiнше толық материалдар қамтылған КОЖ;

Бiлiмдi тексерудiң компьютерлiк құралы (БТКІ) - белгiлi пән бойынша студенттiң теориялық бiлiмiн тексеруге арналған көпнұсқалы, көпдеңгейлi тапсырмалар жүйесi.

Практикалық дайындық КОЖ-рi:

Компьютерлiк практикум (КП) - пәннiң типтiк есептерiн шығаруға және есептер арасындағы байланыстарды анықтуға арналған тапсырмалар жинағы;

Компьютерлiк тренажер (КТ) - iс-әрекет дағдысын қалыптастыруға және оған қатысты қабiлеттi дамытуға арналған құрал.

Көмекшi КОЖ-рi:

Компьютерлiк лабораториялық практикум (КЛП) - автоматтандырылған лабораториялық жұмыстар жинағы;

Компьютерлiк анықтамалық (КА) - пән бойынша ұғымдарға, терминдерге, анықтамаларға қысқаша тұсiнiктемелер беретiн құрал;

Кешендi құралдар қатарына келесi КОЖ-лерi енедi:

Компьютерлiк оқу курсы (КОК) - теориялық, практикалық және техникалық дайындық функциялары мен құралдары бiрiктiрлген тұрде қарастырылатын белгiлi бiр курс бойынша берiлген құрылымданған оқу материалдары;

Компьютерлiк бекiту курсы (КБК) - квалификацияны көтеру үшiн берiлетiн стандартты және стандартты емес жағдайлар туралы және игерiлген курс мазмұнындағы бiлiмдi, дағдыны, ебдейлiктi қайта бекiтуге арналған материалдар жиынтығы.

Оқу материалдарын қамту көлемi бойынша интегралды және интегралды емес КОЖ-рi бар. Интегралды КОЖ-рiнде курс мазмұны толығымен қамтылады және теориялық бiлiм мен дағдыны, ебдейлiктi қалыптастыру мәселелерi өзара тығыз байланыста құрылады. Интегралды емес КОЖ-рi студенттiң кейбiр жеке қабiлеттерiн дамытуға арналған.

КОЖ-рi телекоммникациялық технологияларды пайдалану мүмкiндiгi бойынша жергiлiктi және желiлiк болып бөлiнедi.

Желiлiк КОЖ-рi есептеу техникасының тұрiне қарай жергiлiктi желiге бағытталған (Intranet) және жаїандық желiге бағытталған (Internet) болып бөлiнедi. Сонымен қатар желiлiк КОЖ студенттердiң өзара байланысын қамтамасыз ету мүмкiндiгiне қарай да екi тұрге бөлiнедi: өзара байланысты және өзара байланыссыз.

Оқыту деңгейi бойынша КОЖ-лерi орта бiлiм беруге, арнайы бiлiм беруге, жоғары бiлiм беруге және кәсiптiк квалификацияны көтеруге арналған болып жiктеледi.

Информацияны бейнелеу формасы бойынша мультимедиялық және мультимедиялық емес КОЖ-рi бар.

Компьютерлiк оқыту жүйелерi

пән мазмұнына бойынша

жүзеге асыра алатын педагогикалық мәселелерi бойынша

оқу материалын

қамту көлемi

бойынша

телекоммуникациялық технологияларды пайдалану мүмкiндiгi бойынша;

оқыту деңгейi бойынша

информацияны бейнелеу формасы бойынша.

жаратылыстану

гуманитарлық

техникалық

теориялық және техникалық

практикалық

көмекшi

кешендi

компьютерлiк оқулық

бiлiмдi тексерудiң компьютерлiк құралы

компьютерлiк практикум

компьютерлiк тренажер

компьютерлiк лабораториялық практикум

компьютерлiк анықтамалық

компьютерлiк оқу курсы

компьютерлiк бекiту курсы

интегралды интегралды емес

жергiлiктi желiлiк

жергiлiктi желi

жаїандық желi

өзара байланысты

өзара байланыссыз

орта бiлiм

арнайы бiлiм

жоғары бiлiм

кәсiптiк квалификация

мультимедиялық

мультимедиялық емес

1-схема. Компьютерлiк оқыту жүйелерiнiң классификациясы

Компьютерлiк оқыту жүйелерiнiң құрылымы

Программалық жүйенiң құрылымы дегенiмiз оның пайдаланушылармен байланысы мен iшкi компоненттерiнiң өзара қатынасы. ІҮрылым жүйенiң негiзгi программалық бөлiктерi мен ақпараттық компоненттерiнiң байланысын және сыртқы қолданбалы программмалармен байланысын бейнелейдi. Программалық компоненттердi (модульдердi) жiктеу функционалдық принцип бойынша ораындалады. Ақпараттық компоненттер (массивтер, блоктар, файлдар, берiлгенде қоры, т. с. с. ) қызметi, пайдаланылуы, берiлгендердi бейнелеу форматтары, қол жеткiзу тәсiлдерi т. с. с. белгiлерi бойынша бөлшектенедi.

КОЖ-нiң жалпы құрылымы 2-схемада келтiрiлген. Арнайы жағдайларда құрылымдағы кейбiр компоненттерi болмауы да мүмкiн. КОЖ-сiнде болуы мiндеттi компоненттер жҮлдызша (*) белгiсiмен ерекшеленген. Іарастырылып отырған схемада келесi қысқартулар қолданылды:

ОМЖІМ - оқу материалдарымен жұмыс iстеудi қамтамасыздандыру модулi;
ОМIМ - оқу материалын iздеу модулi;
ТЖМ - тапсырмалар жүйесi модулi;
ТТМ - тапсырмаларды тiркеу модулi;
ОПБМ - оқу процесiн басқару модулi;
ОТАМ - оқушыларды тiркеу және анықтау модулi;
ОЖХМ - оқушылардың жұмыс хаттамалары модулi;
ОИМ - оқытушы интерфейсi модулi;
КОЖКСМ - КОЖ-нiң конфигурасын сипаттау модулi.

КОЖ-нiң ақпараттық компоненттерi үш класқа жiктеледi:

1. КОЖ құрамына кiретiн ақпараттық компоненттер. Мұндай компоненттер өз iшiнде тағы да екi тұрге бөлiнедi. Бiрiншiсiне оқытылып жатқан пән мазмұнына сәйкес ақпараттық компоненттер кiредi. Оған оқу материалының тұрлi құрылымдары мен тапсырмалар жүйесi кiредi. Екiншi тұрiн мазмұны программалық құралмен сәйкес келетiн ақпараттық компоненттер тобы құрайды: КОЖ-сiн орнықтыру және КОЖ-мен жұмыс iстеуге арналған анықтамалық нұсқаулар.

Оқу материалы мен таспырмалар жүйесi ақпараттық және программалық объектiлерге сiлтеме жасауы мүмкiн. Оқу материалының құрылымдық компоненттерi тапсырмалар жүйесiне және сыртқы КОЖ-дарға сiлтеме жасайды, ал тапсырмалар жүйесiнде оқу материалына және сыртқы КОЖ-не сiлтемелер болады. Ендi оқу материалының құрылым мен оның тапсырмалар жүйесiмен байланысын қарастырайық.

Оқушы

Пайдаланушы интерфейсi

ОМЖІМ

ТЖМ

ОПБМ

КОЖКСМ

ОМIМ

ОТАМ

ОЖХМ

ОИМ

КОЖ құрамына кiретiн ақпараттық компоненттер

КОЖ орнатуға арналған ақпараттық компоненттер

Оқушылардың жұмыс нәтижелерiн бейнелейтiн ақпараттық компоненттер

Оқу материалының құрылымдық бiрлiктерi

Тапсырмалар жүйесi

Анықатамалық сөздiк, терминдер, тезаурус

КОЖ туралы анықатамалық нұсқау

Оқушылар моделi

Оқушылардың материалды игерi барысы туралы хаттамалар

Орнату модулi

Объект тұрлерi:

- программалық компонент; - ақпараттық комопнент.

Байланыс тұрлерi:

- ақпарат басқару және алмасу; - ақпараттық және программалық

объектiлерге сiлтемелер.

2-схема. КОЖ-нiң жалпы құрылымы

КОЖ-де оқу материалдарына қол жеткiзудiң негiзгi үш тәсiлi қарастырылады:

элементтерi оқу материалының сәйкес құрылымдық бiрлiктерiне сiлтеме жасайтын мазмұн блогы арқылы;
көрсеткiштер арқылы (анықтамалық сөздiк, терминдер жинағы, тезаурус, глоссарий, т. с. с. ) ;
оқу матриалының iздеу жүйесi арқылы;

Iздеу процесiн оқу материалдарын iздеу модулi (ОМIМ) толық мәтiндiк, не кiлттiк сөздер көмегiмен орындайды. Екiншi жағдайда кiлттiк сөздер индекстелген болуы қажет.

2. КОЖ орнатуға арналған ақпараттық компоненттер. БҮл ақпараттық компоненттiң бiр бөлiгi баспа кiтаптың титул бетiнiң қызметiн атқарады. Мұнда КОЖ-нiң қысқаша сипаттамасы, авторлары және авторлық құқық жайлы мәлiметтер келтiрiледi.

Екiншi бөлiгiнде жүйенiң орнатылуы, КОЖ конфигурациясының пайдаланушы өзгерте алатын тұстары сипатталады және оны орындауға арналған қысқаша нҮсқаулар блогы болады.

3. Оқушылардың жұмыс нәтижелерiн бейнелейтiн ақпараттық компоненттер. Мұнда оқушылар модулi мен олардың КОЖ-сiнде жұмыс iстеу барысының хаттамалары сақталады.

Хаттамаларға пайдаланушының КОЖ-мен байланысын бейнелейтiн мәлiметтер енгiзiледi. Оқу материалымен жұмыс iстеу барысы оны оқуға кеткен уақытпен, анықтамалық жүйелерге сiлтеме жасау бiрлiктерiмен, өтiп кеткен оқу материалдарына қайта көңiл бөлу санымен анықаталады.

Оқушы модулiне оқушының игерiп жатқан пән бойынша ағымдық бiлiм деңгейi, оқу процесiнде анықталған негiзгi дербес ерекшелiктерi жайлы мәлiметтер кiрiстiрiледi.

Ендi КОЖ-нiң құрылымдық схемасындағы негiзгi модiльдердiң атқаратын қызметтерiн сипаттап өтелiк:

1. Оқу материалдарымен жұмыс iстеудi қамтамасыздандыру модулiнiң (ОМЖІМ) атқаратын негiзгi қызметтерi:

мазмұн, сiлтемелер, анықтамалық сөздiк, терминдер сөздiгi, тезаурус көмегiмен оқу материалының бiрлiктерiне қол жеткiзудi қамтамсыз ету;
оқу материалының белгiлi бiр бөлiгiн баспадан шығарып алуға мүмкiндiк жасау;
оқу маетриалының мазмұны толық болу қажеттi демонстрациялық, иллюстрациялық маетриалдарды шығаруды қамтамасыз ету;
оқу материалында гиперсiлтемелер жүйесiмен жұмыс жасауды ұйымдастыру;
оқу материалының құрамына енгiзiлген таспырмалар жүйесiн орындау және нәтижесiн талдау жұмыстарын жүргiзу;
гиперсiлтемелерi оқу материалының құрамына енгiзiлiп қойылған сыртқы КОЖ-н шақыру.

2. Оқу материалын iздеу модулiнiң (ОМIМ) негiзгi қызметi ОМЖІМ-мен жұмыс iстеудi толықтыру.

3. Тапсырмалар жүйесi модулi (ТЖМ) келесi функцияларды атқарады:

пайдаланушыға орындауға арналған тапсырмалар тобын тапсырмалар жиынынан кездейсоқ не жүйеленген тұрде берудi Үйымдастыру;
тапсырмаларды бiртiндеп, кезеңдерге бөлiп беру;
тапсырмаларды орындау нәтижелерiн талдау және дұрыс орындалмаған тапсырмалар үшiн оқу материалының сәйкес бiрлiгiне сiлтеме жасау;
пайдаланушының тапсырмаларды орындау барысы туралы хаттамаларды ұйымдастыру;
пайдаланушының бiлiм деңгейiн тексеру және бағалау.

4. Тапсырмаларды тiркеу модулi (ТТМ) ТЖМ-нiң қосымша қызметтерiн атқарады.

5. Оқу процесiн басқару модулi (ОПБМ) оқытудағы психологиялық-педагогикалық стратегияны тиiмдi iске асыруды қамтасыз етуi тиiс. Ол келесiлерден тұрады.

оқушының оқу материалымен және тапсырмалар жүйесiмен байланыс деңгейiн тiркеу;
жоғарыдағы мәлiметтерге сүйене отырып оқушының моделiн құру;
оқушының бiлiм деңгейiн бағалау;
оқушының моделiне сүйене отырып, оқыту процесiнде оқу материалдары мен тапсырмалар жүйесiн беруге өзгерiстер мен реттеулер енгiзу;
оқытушыға оқушының оқу барысы мен нәтижелерi жайлы мәлiметтер беру;

6. Оқушыларды тiркеу және анықтау модулi (ОТАМ) КОЖ-нi орнату және алғашқы рет iске қосқан кезде оқушы жайлы мәлiметтердi тiркеуге алады. Ол мәлеметтер оқушының аты-жөнi, тобы, алғашқы тестен өту нәтижесi, т. с. с.

7. Оқушылардың жұмыс хаттамалары модулi (ОЖХМ) - пәндi игеру барысы жайлы оқушыға не оқытушыға мәлiметтер берудi Үйымдастырады.

8. Оқытушы интерфейсi модулi (ОИМ) - оқушының оқу барысы, тапсырмаларды орындау барысы, оқушының белсендiлiгi, психологиялық-педагогикалық стратегияның iске асуы туралы мәлiметтер модульедрi мен оқытушы интерфейсiнiң арасындағы байланысты қамтамсыз етедi.

9. КОЖ-нiң конфигурасын сипаттау модулi (КОЖКСМ) - пайдаланушыны КОЖ-мен жұмыс жасау туралы нұсқаулармен қамтамасыз етедi.

1. 1. 2. Компьютерлiк оқыту жүйелерiн жобалау

Пәннiң дидактикалық материалдарын бейнелеу формаларын таңдау. КОЖ-рiнде информацияны бейнелеудiң көптеген тұрлерi қолданылады: мәтiн, гипермәтiн, графика, гиперграфика, видео, анимация, дыбыс, интерактивтi үшөлшемдi бейнелер, т. с. с.

Пайдаланылатын формалар мен форматтарды келесi факторларға сүйене отырып таңдау қажет:

КОЖ-сi қамтитын информациялық компоненттердiң көлемi мен сипаттамалары;
информациялық компоненттердiң дидактикалық мәнi мен өнiмнiң дидактикалық және функционалдық сипттамалары;
өнiмнiң көлемiне қойылатын шектеулер;
жоспарланған өнiмнiң программалық және техникалық сипаттамалары;
КОЖ-сiн жасауда қолданылатын инструменталдық құралдардың мүмкiндiктерi.

Мәтiн және гипермәтiн. Қазiргi уақытта барлық дерлiк КОЖ-де мәтiндiк және гипермәтiндiк компоненттер қолданылады. Информациялық компоненттердi бейнелеудiң бұл тұрiн жасауда қосымшалар құрудың кез-келген инструменталдық құралдарының көмегiмен iске асыруға болады.

Информация бейнелеудiң бұл түрi өте кең тарағандықтан бұған толық тоқталмасақ та болады. Дегенмен қолданылатын гипермәтiндер типтерiн анықтау мәселесiн қарастырып өтейiк. Олардың келесi негiзгi типтерi бар:

ағымдық беттегi не кадрдағы информацияны бейнелеу формасын өзгерту;
ағымдық кадрдағы не беттегi мазмұнға байланысты функцияны шақыру;
ағымдық беттiң келесi фрагментiне өту;
қосымша терезенi шақыру;
тапсырмалар жүйесiн шақыру;
сыртқы қосымшаны шақыру.

Графика және анимация. 3-схемада КОЖ-нiң графикалық компоненттерiнiң классификациясы келтiрiлген.

Суреттi бейнелеу тәсiлi бойынша графикалық компоненттер матрицалық (растрлық), векторлы және функционалдық болып бөлiнедi.

Матрицалық сурет пикселдер деп аталатын нүктелерден тұратын екi өлшемдi массив. Пиксел матрицалық бейненiң “минимал”

өлшемдегi элементi болып табылады. Оның атрибуттары басқа нүктелерден тәуелсiз болады.

Векторлық бейнелер оның типтiк элементтерiне сәйкес келетiн векторлық графикалық примитивтер жиынтығы. Бейнелеуде қолданылатын графикалық примитивтер векторлық графиканың негiзгi сипаттамасы. Мысалы, тұсi, Үзындығы, қалыңдығы берiлген белгiлi бiр бҮрыш бойынша бағытталған және координаталары көрсетiлген нүктеден басталатын тұзу, т. с. с.

Векторлық графика жазықтағы ғана емес кеңiстiктегi (үшөлшемдi) графикалық суреттердi бейнелей алады. Сонымен қатар векторлық бейнелер масштабтау кезiнде күрделi трансформацияларға (бұру, қисайту, созу, қысу, т. с. с. ) қиындықсыз тұсе алады.

Функционалдық бейнелер графикалық қосымшалар арқылы салынады. Мысалы, КОЖ оқыту процесiнде кейбiр бақылау жұмыстарының нәтижелерiн диаграмммалар, графиктер тұрiнде бейнелеуi мүмкiн. Осы кезде арнайы құрылған қосымшалардың көмегiмен оларды тұрғызу оңай әрi жылдам орындалады.

КОЖ графикалық компоненттерi

суреттi бейнелеу

тәсiлi бойынша

суреттiң сипаттамасы бойынша

суреттiң тұсiнiң

мүмкiндiгi бойынша

пайдаланылуы бойынша

матрицалық

векторлық

функционалдық

шартты

реалистiк