Жеке еңбек шартының ұғымы

1. Жеке еңбек шартының ұғымы.
2. Жеке еңбек шартын тоқтату мен бұзу негiздерi
3.Жұмыс уақыты.
4.Демалыс уақыты.
5.Жалақы және еңбекті нормалау.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Еңбек — адамға өзінің тұтынушылығын қамтамасыз етуге қажетті бүкіл затгар жиынтығын жасайтын адам әрекетінің негізгі формасы. Еңбек адамның өзінің қалыптасуында, оньң сана, сөйлеу тәрізді қатынасқа қабілетті ететін қасиеттерін қалыптастыратын шешуші күш. Адам еңбек арқылы табиғатқа әсер етеді. Еңбектің техникалық жарақтану дәрежесі, оның дағдысын, әдетін, еңбек сүйгіштікті қалыптастыру жеке тұлғаның дамуында ерекше маңызды. Еңбектің әлеуметтік сипаты, оның тарихи даму сатылары еңбек процесінде адамдар арасында орнығатын және еңбек өнімдері мен түрлерін таратуға әсер ете отырып, қоғамдағы әлеуметтік қатынастар жүйесінің негізі болып табылатын өндірістік қатынастар ерекшелігіне байланысты. Адам экологиясы үшін еңбек әрекетіне талдау жасау және әрқилы табиғат және әлеуметтік-экономикалық жағдайлардағы оның әр түрлерінің ерекшеліктерін білудің тұрғындардың өмір сүру жағдайын бағалауда маңызы зор, өйткені еңбек демалыс және түрмыспен катар адамның өмір сүруіндегі негізгі элемент болып есептеледі Еңбек құқығы — азаматтардың еңбек бостандығына конституциялық құқығын іске асыру барысында, жұмыс беруші мен қызметкердің арасында, жеке, ұжымдық және басқа шарттар негізінде белгілі бір еңбек қызметін тараптардың жүзеге асыруы кезінде туындайтын еңбек қатынастарын реттеуші саласы. Әркімнің де өзінің еңбек құқықтарын іске асыруға тең мүмкіндіктері бар. Жынысына, жасына, нәсіліне, ұлтына, тіліне, мүлік пен қызмет жағдайына, тұрғылықты жеріне, дінге көзқарасына, сеніміне, азаматтыққа, қоғамдық бірлестіктерде болуына, сондай-ақ қызметкердің іскерлік қабілеті мен оның еңбегінің нәтижелеріне байланысты болмайтын басқа да мәнжайларға қарамастан, ешкімнің де еңбек құқықтары шектелуге немесе оларды іске асыруда қандай да бір артықшылықтар алуға тиіс емес. «Қазақстан Республикасының Еңбек Кодексі» еңбек қатынастарының ең төменгі стандарттарын белгілейді, олар жеке еңбекпен және (немесе) ұжымдық шартта жақсы жаққа өзгеруі мүмкін және қажет. Басқа нормативтік қүқықтық актілермен реттелетін қызметкерлердің жекелеген санаттарының еңбек жағдайлары «Қазақстан Республикасындағы Еңбек Кодексінде» белгіленген стандарттан төмен болуы тиіс емес.Жеке еңбек, ұжымдық шарттардың мәмілелері, егер олар заңдылықтарға қайшы келмейтін болса, тараптардың орындауы үшін міндетті болып табылады.

1. С.Д.Баққұлов “Құқық негіздері” Алматы 2004 жылы.

2. “Қазақстан Республикасының мемлекеті мен құқығының негіздері” 1 ші кітап Алматы 2009 жылы.

3. Н.Дулатбеков, С.Амандықова, А.Турлаев “ Мемлекет және құқық негіздері”
4. Астана 2001 жылы.

5. Е.Баянова “ Мемлекет және құқық негіздері” Алматы 2001 жылы.

6. З.Ашитов, Б Ашитов “Қазақстан Республикасының құқық негіздері” Алматы 2003 жылы

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:
1. Жеке еңбек шартының ұғымы.
2. Жеке еңбек шартын тоқтату мен бұзу негiздерi
3.Жұмыс уақыты.
4.Демалыс уақыты.
5.Жалақы және еңбекті нормалау.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Еңбек — адамға өзінің тұтынушылығын қамтамасыз
етуге қажетті бүкіл затгар жиынтығын жасайтын адам әрекетінің негізгі
формасы. Еңбек адамның өзінің қалыптасуында, оньң сана, сөйлеу тәрізді
қатынасқа қабілетті ететін қасиеттерін қалыптастыратын шешуші күш. Адам
еңбек арқылы табиғатқа әсер етеді. Еңбектің техникалық жарақтану дәрежесі,
оның дағдысын, әдетін, еңбек сүйгіштікті қалыптастыру жеке тұлғаның
дамуында ерекше маңызды. Еңбектің әлеуметтік сипаты, оның тарихи даму
сатылары еңбек процесінде адамдар арасында орнығатын және еңбек өнімдері
мен түрлерін таратуға әсер ете отырып, қоғамдағы әлеуметтік қатынастар
жүйесінің негізі болып табылатын өндірістік қатынастар ерекшелігіне
байланысты. Адам экологиясы үшін еңбек әрекетіне талдау жасау және әрқилы
табиғат және әлеуметтік-экономикалық жағдайлардағы оның әр түрлерінің
ерекшеліктерін білудің тұрғындардың өмір сүру жағдайын бағалауда маңызы
зор, өйткені еңбек демалыс және түрмыспен катар адамның өмір сүруіндегі
негізгі элемент болып есептеледі
Еңбек құқығы — азаматтардың еңбек бостандығына
конституциялық құқығын іске асыру барысында, жұмыс беруші мен қызметкердің
арасында, жеке, ұжымдық және басқа шарттар негізінде белгілі бір еңбек
қызметін тараптардың жүзеге асыруы кезінде туындайтын еңбек қатынастарын
реттеуші саласы.
Әркімнің де өзінің еңбек құқықтарын іске асыруға тең мүмкіндіктері
бар. Жынысына, жасына, нәсіліне, ұлтына, тіліне, мүлік пен қызмет
жағдайына, тұрғылықты жеріне, дінге көзқарасына, сеніміне, азаматтыққа,
қоғамдық бірлестіктерде болуына, сондай-ақ қызметкердің іскерлік қабілеті
мен оның еңбегінің нәтижелеріне байланысты болмайтын басқа да мәнжайларға
қарамастан, ешкімнің де еңбек құқықтары шектелуге немесе оларды іске
асыруда қандай да бір артықшылықтар алуға тиіс емес.
Қазақстан Республикасының Еңбек Кодексі еңбек қатынастарының
ең төменгі стандарттарын белгілейді, олар жеке еңбекпен және (немесе)
ұжымдық шартта жақсы жаққа өзгеруі мүмкін және қажет. Басқа нормативтік
қүқықтық актілермен реттелетін қызметкерлердің жекелеген санаттарының еңбек
жағдайлары Қазақстан Республикасындағы Еңбек Кодексінде белгіленген
стандарттан төмен болуы тиіс емес.Жеке еңбек, ұжымдық шарттардың
мәмілелері, егер олар заңдылықтарға қайшы келмейтін болса, тараптардың
орындауы үшін міндетті болып табылады. Ұжымдық шарт — жазбаша
шарт түрінде әзірленген, бір немесе бірнеше жұмыс берушілер (олардың
өкілдері) және бір немесе бірнеше кәсіптік одақтар не кәсіптік одақтардың
мүшесі болып табылмайтын, келіссөздер жүргізу үшін өз ұйымын құрған
қызметкерлер қол қойған құқықтық акт.
Жеке еңбек шарты — жазбаша түрде,
кемінде екі дана етіп, жұмыс беруші мен қызметкердің арасында жасалынған
екі жақты келісім. Ол бойынша қызметкер белгілі бір мамандық, біліктілік
немесе қызмет бойынша, жұмыс берушінің актісін орындауға міндеттенеді, ал
жүмыс беруші қызметкерге дәл уақытында және толық көлемде жалақысын және
басқа, заңдылықтармен және тараптардың келісімен қарастырылған ақшалай
өтемдерді төлеуге, еңбек туралы заңдылықтармен және ұжымдық шартпен еңбек
жағдайын қамтамасыз етуге міндеттенеді. Жеке еңбек шарты туралы
Конституциядада айтылған
9-бап. Жеке еңбек
шартының мазмұны
1. Жеке еңбек шартында:
1) тараптардың реквизиттерi:
жұмыс берушi - заңды тұлғаның толық атауы және орналасқан жерi, жұмыс
берушi - заңды тұлғаның құрылтай құжаттарының мемлекеттiк тiркеу нөмiрi мен
уақыты;
жұмыс берушiнiң (оның өкiлiнің) тегi, есiмi, әкесiнiң аты (егер жеке
басын куәландыратын құжатта көрсетiлсе) және қызметi, ал жұмыс берушi жеке
тұлға болған жағдайда оның тұрақты тұрғылықты жерiнiң мекен-жайы, жеке
басын куәландыратын құжаттың атауы, нөмiрi, берiлген күнi;
қызметкердiң тегi, есiмi, әкесiнiң аты (егер жеке басын куәландыратын
құжатта көрсетiлсе), жеке басын куәландыратын құжаттың атауы, нөмiрi,
берiлген күнi; әлеуметтiк жеке қодының нөмiрi (ӘЖК), салық төлеушiнiң
тiркелу нөмiрi (СТН);
2) еңбек мiндетi (белгiлi бiр қызмет, мамандық, кәсіп бойынша жұмыс);
3) жеке еңбек шартының мерзiмi;
4) еңбек мiндеттерiн жүзеге асыру басталатын күн;
5) еңбек жағдайларының сипаттамалары, қызметкерлерге ауыр дене еңбегі
немесе зиянды (өте зиянды) немесе қауіпті (өте қауіпті) еңбек жағдайларында
жұмыс істегені үшін берілетін кепілдіктер мен өтемақылар;
6) жұмыс уақыты мен демалыс уақытының режимi;
7) еңбекке ақы төлеу және еңбектi қорғау жағдайлары;
8) жұмыс берушiнiң құқықтары мен мiндеттерi;
9) қызметкердiң құқықтары мен мiндеттерi;
10) жеке еңбек шартын өзгерту, бұзу және ұзарту тәртiбi;
11) өтемақылар төлеу мен кепiлдiктер беру тәртiбi;
12) тараптардың жауапкершілiгi көрсетiлуге тиiс.
1-1. Жеке еңбек шартын белгіленген мерзімге жасасқанда тараптардың осы
шартты мерзімінен бұрын бұзғаны үшін өзара жауапкершілігі белгіленуі
мүмкін.
2. Тараптардың келiсiмi бойынша жеке еңбек шартына өзге де
жағдайлардың енгiзiлуi мүмкiн.
3. Жұмыс беруші қызметкерден осы Заңда және Қазақстан Республикасының
өзге де заңнамалық актілерінде көзделгеннен басқа жағдайларда жеке еңбек
шартында келісілмеген жұмысты атқаруды талап етуге құқылы емес.
10-бап. Жеке еңбек шартының
мерзiмi
1. Жеке еңбек шарты:
1) белгiсiз мерзiмге;
2) осы баптың 1-тармағының 3) тармақшасында көзделгендегіден басқа
жағдайларда, бір жылдан кем емес белгілі бір мерзімге жасалуы мүмкін.
Қызметкермен жеке еңбек шарты қайталап жасалған жағдайда ол
белгіленбеген мерзімге жасалған деп есептеледі.
Егер тараптардың ешқайсысы еңбек шарты мерзімінің аяқталуына
байланысты бір жылдан кем емес белгілі бір мерзімге жасалған жеке еңбек
шартын тоқтатуды талап етпесе және еңбек қатынастары іс жүзінде жалғасатын
болса, онда жеке еңбек шарты белгіленбеген мерзімге жасалған деп
есептеледі.
Жеке еңбек шарты белгіленбеген мерзімге жасалатын қызметкерлер үшін
көзделген кепілдіктер мен өтемақылар беруден жалтару мақсатында жеке еңбек
шартын белгілі бір мерзімге жасасуға тыйым салынады;
3) алда тұрған жұмыс сипатының қысқа мерзімділігіне немесе оны орындау
шартына байланысты, сондай-ақ уақытша жұмыста жоқ қызметкерді ауыстыру
уақытына бір жылдан кем белгілі бір мерзімге жасалуы мүмкін.
2. Егер жеке еңбек шартында оның қолданылу мерзiмi айтылмаса, шарт
белгiсiз мерзiмге жасалған деп есептеледi.
3. Қызметкерге өтемақылар мен кепілдіктерді беруден жалтару мақсатында
жеке еңбек шартының белгілі бір мерзімге жасалған фактісі анықталған
жағдайда, жұмыс беруші Қазақстан Республикасының заңдарымен белгіленген
тәртіппен жауаптылықта болады.

Еңбек құқығы — меншіктің түріне , шаруашылықты
жүргізудің ұйымдық-құқықтық пішіміне қарамастан, кәсіпорын (мекеме, ұйым)
қызметкерлерінің еңбегін ұйымдастыру саласындағы қарым-қатынастарды реттеп,
олардың әлеуметтік құқыларын қорғайтын нормалар жиынтығы. Еңбек құқының
арқауы қоғамдық еңбек қатынастары болып табылады, ал бұл қатынастар
қоғамдық пішімдегі еңбек процесінде міндеттілік сипат иеленеді. Мұнда
еңбекті пайдалану, оның шарттары мен ұйымдастырылуы құқықтық реттеудің
негізгі мазмұнына айналады. Еңбек құқының әдісі дегеніміз еңбек
қатынастарын құқықтық реттеудің амалдары мен тәсілдерінің жиынтығы; ол,
негізінен, еңбектің құқықтық қатынастарын белгілеудің келісімшарттық
тәртібін; өндіріс процесінде қызметкердің жұмыс берушіге бағыныштылығын
ескере отырып, екі жақтың теңдігін орнатуды; еңбекті ұйымдастырудың айрықша
режимін; еңбекті пайдаланудың шарттары мен ұйымдастырылуын орталықтан
нормалауды және жергілікті жерде ретке келтіруді; еңбек қарым-қатынастарын
құқықтық реттеудің бірлігі мен жіктелуін; Еңбек құқының ажыратылмайтын,
рұқсат етілетін және ұсынылатын жосындарын іске қосудың ерекше тәсілдерін;
еңбектік-құқықтық қарым-қатынасқа қатысушы тараптардың құқЕ. қ-ның
жүйесінде қоғамдық еңбекті ұйымдастырудың барлық құрамдас бөліктеріне
қатысты нормалар бар. Олар жиынтық түрінде Еңбек құқығының жалпы бөлімін
құрайды. Оған құқықтың осы саласының арқауы, әдістері мен жүйесі, оның
бастаулары, сондай-ақ, Еңбек құқығы ғылымының пәні мен методологиясы
кіреді. Азаматтардың еңбегін пайдалану жөніндегі қоғамдық қарым-
қатынастардың жекелеген топтарын реттейтін құқықтық нормалар Еңбек
құқығының ерекше бөлімін құрайды. Соған сәйкес Еңбек құқының жүйесінде
құқықтық ин-ттар, яғни қоғамдық еңбек қатынастарының құрамдас бөлігін арқау
ететін құқықтық нормалар жиынтығы ерекшеленеді. Ерекше бөлім Еңбек
құқығының мынадай негізгі ин-тарын: жұмыспен қамтуды және жұмысқа
орналастыруды, ұжымдық келісімшарттар мен келісімдерді, еңбек
келісімшартын, жұмыс мезгілі мен демалыс уақытын, еңбекақыны, еңбек
тәртібін, келісімшарт жасаушы тараптардың материалдық жауапкершілігін,
еңбекті қорғауды, қызметкерлердің кәсіби білігін көтеруді, еңбек дауларын
қамтиды. ылары мен заңды мүдделерін қорғаудың арнаулы процессуалдық
пішімдерін, сондай-ақ, санкция қолдану реттерін қамтиды.

Еңбек құқығы:

1.жұмыскермен қызметкердің тікелей еңбек ету жағдайы бойынша жұмыс
беруші атынан әрекет ететін әкімшілікпен қатынасын реттейді;
2.өндірісті басқаруға
жұмыскердің қатысу, еңбек жағдайын тағайындау мен қолдану жағдайы бойынша
әкімшіліктің еңбек ұжымымен қатынасы;
3.еңбек дауларын қарастыру бойынша қатынастар;
4.еңбекті қорғау және бірқатар
басқалары бойынша қатынастар.
Жеке еңбек шартын тоқтату мен бұзу негiздерi

Еңбек ету құқығы – жұмыс берушімен қызметкердің еңбек
міндеті бойынша олардың арасындағы жеке еңбек шарты негізінде туындайтын
қатынастарды реттейді. Еңбек құқығы сонымен қатар еңбекақы, еңбек тәртібі
жұмыс уақытын белгілеу еңбекті қорғау қатынастарын да реттейді. Еңбек етуге
құқылтылық ҚР-ның концтитуциясының 24 бабында жарияланды. Еңбек етуге
бостандық құқығы әрбір адамның өзінің еңбекке қабілеттілігін дербес
пайдалана білуін қызмет пен мамандық түрін еркін таңдай алатындығын
білдіреді. Қоғамдық еңбектің 2 түрі бар:
1) дербес еңбек және жолдамалы еңбек
2) қызметкерлердің жұмысты үйінде, яғни үйге алып істейтін және маусымдық
түрлері болады.
Жас азаматтар таңдап алуға болатын мамандық түрлері көп. Бірақ осы
мамандықтардың
бәрін білімді және жоғарғы оқу орындарында оқуды талап етеді. ҚР еңбек
туралы заң 1999 жылы 10 желтоқсанда қабылданып 2000 жылдың 1 қаңтарында
күшіне енді. ҚР-да нәсілшілдік, ұлттың, жыныстық белгі, тіл, діні,
әлеуметтік тегі және әлеуметтік жағынан кімге жататындығы бойынша
кемсітушілікке жол бермейтін еңбек туралы заңның шетелдіктерге толықтай
қатысы бар. Еңбек шарты қызметкермен жұмыс беруші арасында жазбаша түрінде
жасалатын келісім.
Жеке еңбек шартын жасау мерзімдері:

1) белгісіз мерзімге уақыты көрсетілмейді
2) белгілі бір мерзімге 1 жылдан аспайтын
3) істелетін жұмыстың аз уақытта атқарылатына байланысты
4) жеке еңбек шарты 16 жасқа толған соң жасалады
5) жұмысқа олар кезде сынақ мерзімін белгілеу мүмкіндігі қарастыралады
Қызметкерлердің жұмыс берушіні 1 ай бұрын жазбаша ескерту арқылы, еңбек
шартын бұзуға құқысы бар. Еңбек кітапшасы, жеке еңбек шарты, ұйым басшысы,
нотариуспен куәләндірілған жұмысқа қабылдау, не жұмыстан шығару, еңбек
қызметін растайтын құжаттар болып табылады. Жұмыс уақыты бұл қызметкердің
жұмыс берушілердің актілеріне және ішкі еңбек шартының талаптарына сәйкес
өзінің еңбек міндеттерін орындауға кететін уақыты. Еңбек туралы заңдар 18
жасқа толмаған қызметкерлер үшін жұмыс уақыты белгіленген. 16 – 18
жастағылар аптасына 36 сағат жұмыс жасайды.Ауыр еңбек жасайтындар 6 сағат
жұмыс жасайды.

25-бап. Жеке еңбек шартын тоқтату мен
бұзу негiздерi
1. Жеке еңбек шарты:
1) мерзiмiнің бiтуi бойынша;
2) тараптардың еркiне байланысты емес мән-жайлар бойынша тоқтатылуы
мүмкiн.
2. Жеке еңбек шарты:
1) тараптардың келiсiмi бойынша;
2) тараптардың бiрiнiң бастамасы бойынша;
3) заң актiлерiнде көзделген өзге де негiздер бойынша бұзылуы мүмкiн.
3. Тараптар жасасқан жеке еңбек шарты тараптардың келiсiмi бойынша
бұзылуы мүмкiн. Қызметкер мен жұмыс берушiнiң жазбаша келiсуi жеке еңбек
шартын тараптардың келiсiмi бойынша бұзудың негiзi болып табылады.
4. Жеке еңбек шарты тараптардың бiрiнiң бастамасымен, егер бұл тарап
екiншi тарапқа жеке еңбек шартында келiсiлген мерзiмде жазбаша ескертсе,
бұзылуы мүмкiн. Бiр тараптың екiншi тарапқа ескерту мерзiмi жеке еңбек
шарты бұзылған кезге дейiн бiр айдан кем болмауы керек.
4-1. Жеке еңбек шарты осы Заңның 26-бабының 8), 9), 10), 11), 12),
14), 15) тармақшаларында көзделген негiздер бойынша бұзылған кезде
қызметкердi алда шарттың бұзылатыны туралы ескерту талап етілмейдi.
5. Жеке еңбек шартын бұзу және тоқтату жұмыс берушiнiң бұйрығымен
ресiмделедi.
26-бап. Жеке еңбек шартын жұмыс берушінің
бастамасы бойынша бұзудың негiздерi
Жеке еңбек шарты:
1) ұйым (заңды тұлға) таратылған, жұмыс берушiнiң (жеке адамның)
қызметi тоқтаған;
2) қызметкерлердiң саны немесе штаты қысқартылған;
3) жеке еңбек шартының қолданылу мерзiмi немесе сынау мерзiмі iшiнде
қызметкердiң жеткiлiктi бiлiктiлiгiнiң болмауы не белгiлi бiр жұмысты
жалғастыруға кедергi келтiретiн денсаулық жағдайы салдарынан атқаратын
қызметiне немесе орындайтын жұмысына сәйкессiздiгi аңғарылған;
4) жүктiлiгi және бала тууы бойынша демалыста болу уақытын
есептемегенде, еңбекке уақытша жарамсыздығы салдарынан, сондай-ақ Қазақстан
Республикасының заңнамасында сол ауру бойынша еңбекке жарамсыздықтың
неғұрлым ұзақ мерзiмi белгiленбесе, жұмысқа қатарынан екi айдан астам уақыт
бойы келмеген жағдайда бұзылуы мүмкiн. Аурулар түрлерiнiң тiзбесiн
Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтедi. Еңбек қабiлетiн еңбекте
мертiгуiне немесе кәсiптiк ауруға байланысты жоғалтқан қызметкердiң жұмыс
орны (қызметi) еңбек қабiлетi қалпына келгенге немесе мүгедектiк
анықталғанға дейiн сақталады;
5) қызметкер ұйыммен бiрге басқа жерге ауысудан бас тартқан;
6) осы Заңның 23-бабының 2-тармағына сәйкес неғұрлым жеңiл жұмысқа
ауыстырудан қызметкер бас тартқан;
7) еңбек жағдайларындағы өзгерiске байланысты жұмысты жалғастырудан
бас тартқан;
8) егер қызметкер тәртiптiк жаза алған болса, ол еңбек мiндеттерiн
дәлелдi себептерсiз қайталап орындамаған;
9) қызметкер еңбек мiндеттерiн бiр рет өрескел бұзған жағдайда бұзылуы
мүмкін.
Қызметкердің еңбек мiндеттерін бiр рет өрескел бұзуына: бір жұмыс күнi
iшiнде дәлелсiз себеппен қатарынан үш сағат және одан да көп уақыт бойы
жұмыста болмауы; жұмысқа алкогольден, есiрткiден, уыттанудан масаң күйде
келуі; жұмыс күнi iшiнде алкогольден, есірткіден, уыттанудан (соларға ұқсас
заттардан) масаң жағдайды туғызатын заттарды пайдалануы; қызметкердің
еңбектi қорғау немесе өрт қауiпсiздiгi не көлікте жүру қауiпсiздiгi
ережелерін, жарақат алу мен аварияларды қоса алғанда, ауыр зардаптарға әкеп
соққан немесе әкеп соғуы мүмкiн болатындай бұзуы; жұмыс орнында заңды
күшiне енген сот үкiмiмен немесе қаулысымен анықталған мүлiктi ұрлауы
(соның iшiнде ұсақ заттарды) жатады;
10) егер iс-әрекетi оған жұмыс берушi тарапынан сенiмiнiң жоғалуына
негiз болса, ақшалай немесе тауарлық құндылықтармен тiкелей қызмет ететiн
қызметкер кiнәлi iс-әрекет жасаған;
11) тәрбиешілiк мiндеттi атқарушы қызметкер аталған жұмысты
жалғастырумен сыйыспайтын жат қылық жасаған;
12) қызметкерге еңбек мiндеттерiн атқаруымен байланысты белгiлi болған
мемлекеттiк, қызметтік, коммерциялық мәлiметтердi немесе заңмен қорғалатын
өзге де құпияларды жария еткен;
13) осы Заңның 21-бабына және осы баптың 5) тармақшасына сәйкес басқа
жұмысқа уақытша ауыстырған жағдайда қызметкер жұмыстан бас тартқан;
14) Бұрын осы жұмысты орындап келген қызметкер сот шешiмiмен жұмысына
қайта алынған;
15) қызметкерге мемлекеттік құпияларға рұқсат беру тоқтатылған
жағдайда жұмыс берушінің бастамасы бойынша бұзылуы мүмкiн.

Жұмыс уақыты.
Қызметкер жеке еңбек шартының талаптарына сәйкес еңбек мiндеттерiн
орындауға мiндеттi уақыт жұмыс уақыты болып есептеледi.
Жұмыс уақытының қалыпты ұзақтығы аптасына 40 сағаттан аспауға тиiс.
Жеке еңбек шарттарында тараптардың келiсiмi бойынша жұмыс уақытының
ұзақтығы азырақ көзделуi мүмкiн.
Қызметкерлердiң жекелеген санаттары үшiн жұмыс уақытының қысқартылған
ұзақтығы:
1) он төрт жастан он алты жасқа дейiнгi қызметкерлер үшiн -
аптасына 24 сағаттан; он алтыдан он сегiз жасқа дейiн - аптасына 36
сағаттан аспайтын;
2) ауыр дене жұмыстарында және еңбек жағдайлары зиянды жұмыстарда
iстейтiн қызметкерлер үшiн - аптасына 36 сағаттан аспайтын болып
белгiленедi.
Жұмыс iстеу жұмыс уақытының ұзақтығын қысқартуға құқық беретiн
өндiрiстердiң, цехтардың, кәсiптер мен қызметтердiң тiзiмiн, сондай-ақ
еңбек жағдайлары зиянды (өте зиянды) және (немесе) ауыр (өте ауыр), қауiптi
(өте қауiптi) жұмыстардың тiзбесiн еңбек жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк
орган белгiлейдi.
Қызметкерлер үшiн екi демалыс күнi бар бес күндiк жұмыс аптасы
белгiленедi. Бес күндiк жұмыс аптасы кезiнде күнделiктi жұмыстың
(ауысымның) ұзақтығы жұмыс берушiнiң актiсiмен немесе жұмыстың ерекшелiгiн,
еңбек ұжымының пiкiрiн ескерiп және жұмыс аптасының белгiленген ұзақтығын
сақтай отырып, жұмыс берушi бекiтетiн ауысым кестесiмен белгiленедi.
Өндiрiсiнiң сипаты мен жұмыс жағдайлары бойынша бес күндiк жұмыс
аптасын енгiзу орынсыз ұйымдарда бiр күндiк демалысы бар алты күндiк жұмыс
аптасы белгiленедi. Алты күндiк жұмыс аптасы кезiнде күнделiктi жұмыстың
ұзақтығы апталық норма 40 сағат болғанда - 7 сағаттан аспауға, апталық
норма 36 сағат болғанда - 6 сағаттан және апталық норма 24 сағат болғанда -
4 сағаттан аспауға тиiс.
Бес күндiк немесе алты күндiк жұмыс аптасын еңбек немесе ұжымдық
шарттардың талаптарымен жұмыс берушi белгiлейдi. Қазақстан Республикасының
еңбек туралы заңдары Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi
және осы Заң мен қызметкерлердiң жекелеген санаттарының еңбек қатынастарын
реттейтiн, нормалары осы Заңның нормаларынан кем бола алмайтын өзге де
нормативтiк құқықтық актiлерден тұрады.
2. Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шарттардың осы Заңның және
еңбек туралы өзге де нормативтiк құқықтық актiлердiң алдында артықшылығы
бар және халықаралық шарт бойынша оны қолдану үшiн Қазақстан
Республикасының заңы шығарылуы талап етiлетiн жағдайларды қоспағанда, олар
тiкелей қолданылады.

45-бап. Жұмыс уақытының қалыпты ұзақтығы
1. Қызметкер жеке еңбек шартының талаптарына сәйкес еңбек мiндеттерiн
орындауға мiндеттi уақыт жұмыс уақыты болып есептеледi.
2. Жұмыс уақытының қалыпты ұзақтығы аптасына 40 сағаттан аспауға тиiс.

3. Жеке еңбек шарттарында тараптардың келiсiмi бойынша жұмыс уақытының
ұзақтығы азырақ көзделуi мүмкiн.
46-бап. Қызметкерлердің жекелеген санаттары
үшiн жұмыс уақытының қысқартылған ұзақтығы
1. Қызметкерлердiң жекелеген санаттары үшiн жұмыс уақытының
қысқартылған ұзақтығы:
1) он төрт жастан он алты жасқа дейiнгi қызметкерлер үшiн - аптасына
24 сағаттан; он алтыдан он сегiз жасқа дейiн - аптасына 36 сағаттан
аспайтын;
2) ауыр дене жұмыстарында және еңбек жағдайлары зиянды (өтe зиянды)
жұмыстарда iстейтiн қызметкерлер үшiн - аптасына 36 сағаттан аспайтын болып
белгiленедi.
2. Жұмыс iстеу жұмыс уақытының ұзақтығын қысқартуға құқық беретiн
өндiрiстердiң, цехтардың, кәсiптер мен қызметтердiң тiзiмiн, сондай-ақ
еңбек жағдайлары зиянды (өте зиянды) және (немесе) ауыр (өте ауыр), қауiптi
(өте қауiптi) жұмыстардың тiзбесiн еңбек жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк
орган белгiлейдi.
47-бап. Бес ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.