Балқаш ауданы салық бюджетінің кірісін бақылаудың ақпараттық жүйесін
МАЗМҰНЫ
КIРIСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3.4
1.тарау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.3.1. Ақпараттық жүйенiң құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...30
1.4. Ақпараттық жүйенiң ресурстарына қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... .31
1.4.1.Математикалық жабдықтауға қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... .31
1.4.2.Ақпараттық жабдықтауға қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... .31.32
1.4.3.Лингвистикалық жабдықтауға қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... .32.33
1.4.4.Программалық жабдықтауға қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ..33
1.4.5.Техникалық жабдықтауға қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...34
1.4.6.Ұйымдастырушылық жабдықтауға қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ...34
2.тарау. “Балқаш ауданы салық бюджетінің кірісін бақылаудың” ақпараттық
жүйесін талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..35
2.1.“Балқаш ауданы салық бюджетінің кірісін бақылаудың” ақпараттық жүйесiндегi тапсырманың қойылымы
2.2.“Салық бюджетінің кірісін бақылаудың ” ақпараттық жүйесiнiң концептуалды схемасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 36.37
2.3. Ақпараттық жүйедегi тапсырманың сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... .38
2.3.1. Кiретiн ақпарат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 39
2.3.2Шығатын ақпарат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..40
2.3.3. Ақпараттық база ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..40
2.3.4Машинадан тыс ақпараттық база ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 40.
2.3.5.Ақпараттық моделъ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .41.42
2.3.6.Қолданылатын жiктегiштер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .42.43
2.3.7.Машина iшiндегi ақпараттық база ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .44.45
2.4. Программалық жабдықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .46
2.4.1.Қолданылатын программалық жабдықтарға сипаттама ... ... ... ... ... ... ...46
2.4.2.Программалық жабдықтаудың құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...46.49
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..50
ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...51
КIРIСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3.4
1.тарау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.3.1. Ақпараттық жүйенiң құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...30
1.4. Ақпараттық жүйенiң ресурстарына қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... .31
1.4.1.Математикалық жабдықтауға қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... .31
1.4.2.Ақпараттық жабдықтауға қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... .31.32
1.4.3.Лингвистикалық жабдықтауға қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... .32.33
1.4.4.Программалық жабдықтауға қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ..33
1.4.5.Техникалық жабдықтауға қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...34
1.4.6.Ұйымдастырушылық жабдықтауға қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ...34
2.тарау. “Балқаш ауданы салық бюджетінің кірісін бақылаудың” ақпараттық
жүйесін талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..35
2.1.“Балқаш ауданы салық бюджетінің кірісін бақылаудың” ақпараттық жүйесiндегi тапсырманың қойылымы
2.2.“Салық бюджетінің кірісін бақылаудың ” ақпараттық жүйесiнiң концептуалды схемасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 36.37
2.3. Ақпараттық жүйедегi тапсырманың сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... .38
2.3.1. Кiретiн ақпарат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 39
2.3.2Шығатын ақпарат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..40
2.3.3. Ақпараттық база ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..40
2.3.4Машинадан тыс ақпараттық база ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 40.
2.3.5.Ақпараттық моделъ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .41.42
2.3.6.Қолданылатын жiктегiштер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .42.43
2.3.7.Машина iшiндегi ақпараттық база ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .44.45
2.4. Программалық жабдықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .46
2.4.1.Қолданылатын программалық жабдықтарға сипаттама ... ... ... ... ... ... ...46
2.4.2.Программалық жабдықтаудың құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...46.49
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..50
ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...51
КIРIСПЕ
Қазақстан Республикасы экономикасының ақпараттық аспектiсiнiң қызмет етуi мен дамуы уақыт өте келе аса маңызды орын алуда, сондықтан экономиканың барлық нақты жағдайларын ақпараттық кеңiстiкте жариялау арқылы, оны қазақстан Республикасының барлық ресурстарының тиiмдi әсерлесуiн қамтамасыз ететiн ғылымға негiзделген ақпараттық технологиялардың көмегiмен басқаруға мүмкiндiк бередi.
Қазақстан экономикасының нарықтық қатынастарға енуі объективті түрде ақпараттық нарықтың құрылуын талап етеді. Көптеген дамыған елдерде ақпараттық нарық материалдық өндіріс пен қызмет көрсету салаларын нәтижелі түрде қамтамасыз етіп отыр. Ақпарат қазіргі кезде ұлттық стратегиялық ресурстардың бір түріне айырылмас бөлігі бола тұра, ақпараттық өнімдер мен қызметтер нарығында өз сұранысы мен ұсынысына ие.
Қазақстан Республикасы экономикасының ақпараттық аспектісінің қызмет етуі мен дамуы уақыт өте келе аса маңызды орын алуда, сондықтан экономиканың барлық нақты жағдайларын ақпараттық кеңістікте жариялау арқылы, оны Қазақстан Республикасының барлық ресурстарының тиімді әсерлесуін қамтамасыз ететін ғылымға негізделген ақпараттық технологиялардың көмегімен басқаруға мүмкіндік береді.
Курстық жұмыс салықтың ақпараттық жүйесiн жасауға негiзделген.
Курстық жұмыстың мақсаты – кез келген уақытта пайдаланушының сұранысына байланысты ақпаратты алып берудi ұйымдастыруға мүмкiндiк беретiн, бухгалтерияда ақпаратты өңдеудi,салықтың кіріс бюджетін бақылауды автоматтандыруға арналған Алматы облысы Балқаш аудан салығының ақпараттық жүйесiн құру.
Курстық жұмыс кiрiспеден, экономикадағы ақпараттық жүйе және аудан салығының ақпараттық жүйесiн жобалау бөлiмдерiнен, қорытындыдан, әдебиеттер тiзiмiнен тұрады.
Кіріс бюджетін бақылау есебi бөлiмiнде пәндiк облыс, ҚР Балқаш аудан салығы мен оның басқару жүйесiне сипаттама, ҚР Балқаш аудан салығының бөлiмшелерiнде бюджетте жүргiзiлетiн операциялар есебi келтiрiлген.
Экономикадағы ақпараттық жүйе бөлiмiнде ақпараттық жүйенi құрудың маңызы мен мақсаты, ҚР Балқаш аудан салығында ақпараттық жүйенiң өмiрлiк циклы, оның ақпараттық, программалық, техникалық, математикалық, лингвистикалық және ұйымдастырушылық жабдықтаулардың құрылымына қойылатын талаптар мен “Салық кіріс бюджетін бақылаудың” ақпараттық жүйесiнiң концептуалды сызба-нұсқасы берiлген.
“ Бюджет кірісін бақылау” бөлiмiнде “Бюджет кірісін бақылау” есептер кешенiнiң орны анықталып, ақпараттық базаға, математикалық жабдықтау, программалық жабдықтау және пайдаланушы нұсқаулары жазылған.
Қазақстан Республикасы экономикасының ақпараттық аспектiсiнiң қызмет етуi мен дамуы уақыт өте келе аса маңызды орын алуда, сондықтан экономиканың барлық нақты жағдайларын ақпараттық кеңiстiкте жариялау арқылы, оны қазақстан Республикасының барлық ресурстарының тиiмдi әсерлесуiн қамтамасыз ететiн ғылымға негiзделген ақпараттық технологиялардың көмегiмен басқаруға мүмкiндiк бередi.
Қазақстан экономикасының нарықтық қатынастарға енуі объективті түрде ақпараттық нарықтың құрылуын талап етеді. Көптеген дамыған елдерде ақпараттық нарық материалдық өндіріс пен қызмет көрсету салаларын нәтижелі түрде қамтамасыз етіп отыр. Ақпарат қазіргі кезде ұлттық стратегиялық ресурстардың бір түріне айырылмас бөлігі бола тұра, ақпараттық өнімдер мен қызметтер нарығында өз сұранысы мен ұсынысына ие.
Қазақстан Республикасы экономикасының ақпараттық аспектісінің қызмет етуі мен дамуы уақыт өте келе аса маңызды орын алуда, сондықтан экономиканың барлық нақты жағдайларын ақпараттық кеңістікте жариялау арқылы, оны Қазақстан Республикасының барлық ресурстарының тиімді әсерлесуін қамтамасыз ететін ғылымға негізделген ақпараттық технологиялардың көмегімен басқаруға мүмкіндік береді.
Курстық жұмыс салықтың ақпараттық жүйесiн жасауға негiзделген.
Курстық жұмыстың мақсаты – кез келген уақытта пайдаланушының сұранысына байланысты ақпаратты алып берудi ұйымдастыруға мүмкiндiк беретiн, бухгалтерияда ақпаратты өңдеудi,салықтың кіріс бюджетін бақылауды автоматтандыруға арналған Алматы облысы Балқаш аудан салығының ақпараттық жүйесiн құру.
Курстық жұмыс кiрiспеден, экономикадағы ақпараттық жүйе және аудан салығының ақпараттық жүйесiн жобалау бөлiмдерiнен, қорытындыдан, әдебиеттер тiзiмiнен тұрады.
Кіріс бюджетін бақылау есебi бөлiмiнде пәндiк облыс, ҚР Балқаш аудан салығы мен оның басқару жүйесiне сипаттама, ҚР Балқаш аудан салығының бөлiмшелерiнде бюджетте жүргiзiлетiн операциялар есебi келтiрiлген.
Экономикадағы ақпараттық жүйе бөлiмiнде ақпараттық жүйенi құрудың маңызы мен мақсаты, ҚР Балқаш аудан салығында ақпараттық жүйенiң өмiрлiк циклы, оның ақпараттық, программалық, техникалық, математикалық, лингвистикалық және ұйымдастырушылық жабдықтаулардың құрылымына қойылатын талаптар мен “Салық кіріс бюджетін бақылаудың” ақпараттық жүйесiнiң концептуалды сызба-нұсқасы берiлген.
“ Бюджет кірісін бақылау” бөлiмiнде “Бюджет кірісін бақылау” есептер кешенiнiң орны анықталып, ақпараттық базаға, математикалық жабдықтау, программалық жабдықтау және пайдаланушы нұсқаулары жазылған.
Қолданылған әдебиеттер:
1. Бабичева Ю.А. Налоговое дело: Учебное пособие. – Москва: Экономика, 1996.
2. Бралиева Н.Б., Байшоланова К.С., Гагарина Н.Л. Бизнестегі ақпараттық жүйелер: Учебное пособие для студентов экономических специалъностей. - Алматы: Ратопринт, 1994.
3. Бухгалтерские информационные системы: Учебное пособие/ Тулегенов Э.Т., Бралиева Н.Б., Л.А. Стороженко, И.А. Матвеева. – Алматы: Экономика,1999. – 120 с.
4. Диго С.М. Проектирование баз данных: Учебник. – М.:Финансы и статистика, 1998. – 216 с.
5. Фаронов В.В., Шумаков П.В. Delphi 4. Руководство разработ÷ика баз данных. - Москва: Нолидж, 1999.
6. Шафрин Ю. Основы компъютерной технологии. – Москва: ABF, 1996.
7. Настолъная книга валютного дилера. – Москва: Верба, 1992.
8. Положение о Налоге РК.
9. Положения о структурных подразделениях НБРК.
10. Проблемы правового налогового репо в Казахстане. - Журнал “Экономическое обозрение”, октябръ, 1998.
1. Бабичева Ю.А. Налоговое дело: Учебное пособие. – Москва: Экономика, 1996.
2. Бралиева Н.Б., Байшоланова К.С., Гагарина Н.Л. Бизнестегі ақпараттық жүйелер: Учебное пособие для студентов экономических специалъностей. - Алматы: Ратопринт, 1994.
3. Бухгалтерские информационные системы: Учебное пособие/ Тулегенов Э.Т., Бралиева Н.Б., Л.А. Стороженко, И.А. Матвеева. – Алматы: Экономика,1999. – 120 с.
4. Диго С.М. Проектирование баз данных: Учебник. – М.:Финансы и статистика, 1998. – 216 с.
5. Фаронов В.В., Шумаков П.В. Delphi 4. Руководство разработ÷ика баз данных. - Москва: Нолидж, 1999.
6. Шафрин Ю. Основы компъютерной технологии. – Москва: ABF, 1996.
7. Настолъная книга валютного дилера. – Москва: Верба, 1992.
8. Положение о Налоге РК.
9. Положения о структурных подразделениях НБРК.
10. Проблемы правового налогового репо в Казахстане. - Журнал “Экономическое обозрение”, октябръ, 1998.
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 54 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 54 бет
Таңдаулыға:
МАЗМҰНЫ
КIРIСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3-4
1-тарау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.3.1. Ақпараттық жүйенiң
құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .30
1.4. Ақпараттық жүйенiң ресурстарына қойылатын
талаптар ... ... ... ... ... ... .31
1.4.1.Математикалық жабдықтауға қойылатын
талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ..31
1.4.2.Ақпараттық жабдықтауға қойылатын
талаптар ... ... ... ... ... ... ... . ... 31-32
1.4.3.Лингвистикалық жабдықтауға қойылатын
талаптар ... ... ... ... ... ... .32-3 3
1.4.4.Программалық жабдықтауға қойылатын
талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ...33
1.4.5.Техникалық жабдықтауға қойылатын
талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 34
1.4.6.Ұйымдастырушылық жабдықтауға қойылатын
талаптар ... ... ... ... ... ...34
2-тарау. “Балқаш ауданы салық бюджетінің кірісін бақылаудың” ақпараттық
жүйесін
талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... 35
2.1.“Балқаш ауданы салық бюджетінің кірісін бақылаудың” ақпараттық
жүйесiндегi тапсырманың қойылымы
2.2.“Салық бюджетінің кірісін бақылаудың ” ақпараттық жүйесiнiң
концептуалды
схемасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...36-37
2.3. Ақпараттық жүйедегi тапсырманың
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... .38
2.3.1. Кiретiн
ақпарат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ...39
2.3.2Шығатын
ақпарат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... .40
2.3.3. Ақпараттық
база ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ..40
2.3.4Машинадан тыс ақпараттық
база ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .40-
2.3.5.Ақпараттық
моделъ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...41-42
2.3.6.Қолданылатын жiктегiштер
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..42-43
2.3.7.Машина iшiндегi ақпараттық
база ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..44-45
2.4. Программалық
жабдықтау ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ..46
2.4.1.Қолданылатын программалық жабдықтарға
сипаттама ... ... ... ... ... ... .. .46
2.4.2.Программалық жабдықтаудың
құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 46-49
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... 50
ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ..51
КIРIСПЕ
Қазақстан Республикасы экономикасының ақпараттық аспектiсiнiң қызмет
етуi мен дамуы уақыт өте келе аса маңызды орын алуда, сондықтан
экономиканың барлық нақты жағдайларын ақпараттық кеңiстiкте жариялау
арқылы, оны қазақстан Республикасының барлық ресурстарының тиiмдi
әсерлесуiн қамтамасыз ететiн ғылымға негiзделген ақпараттық
технологиялардың көмегiмен басқаруға мүмкiндiк бередi.
Қазақстан экономикасының нарықтық қатынастарға енуі объективті түрде
ақпараттық нарықтың құрылуын талап етеді. Көптеген дамыған елдерде
ақпараттық нарық материалдық өндіріс пен қызмет көрсету салаларын нәтижелі
түрде қамтамасыз етіп отыр. Ақпарат қазіргі кезде ұлттық стратегиялық
ресурстардың бір түріне айырылмас бөлігі бола тұра, ақпараттық өнімдер мен
қызметтер нарығында өз сұранысы мен ұсынысына ие.
Қазақстан Республикасы экономикасының ақпараттық аспектісінің қызмет етуі
мен дамуы уақыт өте келе аса маңызды орын алуда, сондықтан экономиканың
барлық нақты жағдайларын ақпараттық кеңістікте жариялау арқылы, оны
Қазақстан Республикасының барлық ресурстарының тиімді әсерлесуін қамтамасыз
ететін ғылымға негізделген ақпараттық технологиялардың көмегімен басқаруға
мүмкіндік береді.
Курстық жұмыс салықтың ақпараттық жүйесiн жасауға негiзделген.
Курстық жұмыстың мақсаты – кез келген уақытта пайдаланушының сұранысына
байланысты ақпаратты алып берудi ұйымдастыруға мүмкiндiк беретiн,
бухгалтерияда ақпаратты өңдеудi,салықтың кіріс бюджетін бақылауды
автоматтандыруға арналған Алматы облысы Балқаш аудан салығының ақпараттық
жүйесiн құру.
Курстық жұмыс кiрiспеден, экономикадағы ақпараттық жүйе және аудан
салығының ақпараттық жүйесiн жобалау бөлiмдерiнен, қорытындыдан, әдебиеттер
тiзiмiнен тұрады.
Кіріс бюджетін бақылау есебi бөлiмiнде пәндiк облыс, ҚР Балқаш аудан
салығы мен оның басқару жүйесiне сипаттама, ҚР Балқаш аудан салығының
бөлiмшелерiнде бюджетте жүргiзiлетiн операциялар есебi келтiрiлген.
Экономикадағы ақпараттық жүйе бөлiмiнде ақпараттық жүйенi құрудың маңызы
мен мақсаты, ҚР Балқаш аудан салығында ақпараттық жүйенiң өмiрлiк циклы,
оның ақпараттық, программалық, техникалық, математикалық, лингвистикалық
және ұйымдастырушылық жабдықтаулардың құрылымына қойылатын талаптар мен
“Салық кіріс бюджетін бақылаудың” ақпараттық жүйесiнiң концептуалды сызба-
нұсқасы берiлген.
“ Бюджет кірісін бақылау” бөлiмiнде “Бюджет кірісін бақылау” есептер
кешенiнiң орны анықталып, ақпараттық базаға, математикалық жабдықтау,
программалық жабдықтау және пайдаланушы нұсқаулары жазылған.
1-тарау. 1.1 Салық жүйесі,салық түрлері,экономикалық
мәні және атқаратын қызметтері
Ақпараттық жүйенiң құрылымы – бұл бағыныңқы жүйенiң функционалды маңызы мен
олардың сыртқы сыртқы ортамен өзара әрекеттесуiн анықтайтын iшкi
кеңiстiктiктi-уақыттық iшкi байланыстар және оның жекелеген бағыныңқы
жүйелерi мен элементтерi арасындағы салыстырмалы тұрақты тәртiп
Кәсіпорындардың шаруашылық субъектілері мемлекетпен арасындағы экономикалық
қатынастары негізінде салықтар, яғни салық жүйесі төлемдер арқылы
реттеледі.
Салықтар-мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардан белгілі бір
мөлшерде түсетін міндетті төлемдер.
Салықтар-шаруашылық жүргізуші субъектілердің, жеке тұлғалардың
мемлекет пен екі арадағы мемлекеттік бюджет арқылы жүзеге асырылатын, қаржы
қатынастарын сипаттайтын экономикалық категория. Салықтардың экономикалық
мәні мынада: салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының
қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір бөлігін білдіреді. Сондай-ақ
шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының белгілі бір мөлшерін
мемлекет үлесіне жинақтап, жиынтықтаудың қаржылық қатынастарын көрсетеді.
Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүргізу үшін
белгілі бір мөлшерде қаржы көздері қажет. Салықтар-мемлекеттің тұрақты
қаржы көзі.
Мемлекет салықтарды экономиканы дамыту, тұрақтандыру барысында қуатты
экономикалық тетік ретінде пайдаланады.
Салықтардың мәнін толық түсіну үшін олардың экономикалық маңызын
түсіну қажет. Ал салықтардың экономикалық маңызы олардың атқаратын
қызметіне тікелей қатысты.
.
Тапсырмалар тiзiмi 1-кестеде келтiрiлген.
Тапсырмалардың Кiретiн Шығатын Пайдаланушылар
аталуы көрсеткiштер көрсеткiштер
Бюджет кірістері Өтiнiм Мiндеттеме Бухгалтерия
есебі Кірістер есебі Касса
ШКО Банктер
ККО
Аванстық есеп
Банктер есебі
Шығыстар есебі
Кіретін салық Акциздер Мiндеттеме Бухгалтерия
түрлері бойынша ҚҚС Касса
есеп айырысу есебiӘлеуметтік салық Банктер
Салықтық емес Капитал Мiндеттеме Банктер
түсімдермен есеп операциясының Бухгалтерия
айырысулар кірістері Касса
Трансферттерден
түсетін кіріс
Берiлген қарыздар Аванстық есеп Мiндеттеме Бухгалтерия
бойынша есеп Банктер
айырысулар Касса
1-кесте. Ақпараттық жүйенiң есептер тiзiмi
Ақпараттық жүйенiң ресурстарына қойылатын талаптар
Ақпараттық ресурс – бұл ақпараттың әр түрлi формаларының (деректердiң,
мәлiметтердiң, фактiлердiң, құжаттардың, есеп берулердiң және т.с.с.),
қоймаларының, жабдықтаушыларының, ақпарат сферасы мамандарының, сонымен
қатар, бәсекелестерi алдында маңызды басымдылық беретiн ақпараттық
техникалар жиынтығы.
Математикалық жабдықтауға қойылатын талаптар
Математикалық жабдықтау – бұл есептеуiш техникаларын қолданылатын
есептердi шешу мен ақпараттарды өңдеуге арналған математикалық әдiстердiң,
моделъдердiң және алгоритмдердiң жиынтығы.
Қазiргi таңда әрбiр дербес компъютердiң өзiнiң математикалық жабдықтау
жүйесi бар. Оның құрамына машинаның ақауларын тексеруге және туындаған
ақауларды iздеу арналған тестер мен бақылау есептерiнен; қарапайым
функцияларды есептеуге арналған стандартты программалар жинағынан және
математикалық есептеудiң әр түрлi әдiстерiн жүзеге асыруға арналған
программалардан; пайдаланушы интерфейсiн жасауға арналған қызметтiк
программалар мен программалық- қоршамдар жинағынан тұрады.
Ақпараттық жабдықтауға қойылатын талаптар
Ақпараттық жабдықтау – бұл ақпараттық жүйенiң мақсаттары мен алға
қойылған тапсырмаларын жүзеге асыруға арналған техникалық құралдар
кешенiнiң дұрыс жұмыс iстеуiн қамтамасыз ететiн бағдарламалар жиынтығы.
Ақпараттық жабдықтауды жобалау оның құрамына кiретiн әр түрлi
жүйеастыларды өзара байланыстыруы қажет, және де төмендегiдей қасиеттердi
қанағаттандыруы тиiс:
Бiртұтастылық қасиетi элементтердiң өзара байланысын бiлдiредi, мұнда
егер де бiр элементте өзгерiс болса, онда ол басқа элементтердiң де
өзгерiсiне әкеледi.
Алшақтатылғандық қасиетi жүйенiң ортадан шектетiлу мүмкiндiгiн және
бiр жүйеастына кiретiн жүйеастыларының автономиясын қарастырады.
Адаптивтiлiк – бұл жүйенiң өзгермелi құбылыстарға бейiмделе бiлу
қасиетi.
Үйлесiмдiлiк жүйенiң методикалық, ұйымдастырушылық, техникалық және
т.б. аспектiлердiң басқа жүйелермен байланысуын қамтамасыз етедi.
Дұрыс шешiм алу үшiн ақпараттық жабдықтау кешенiн ұйымдастыру негiзiне
келiп түсетiн ақпараттың толықтылығы, дәлдiлiгi және туралығы, басқарушы
ортаға деректердi жiберудiң мерзiмдiлiгi қойылуы қажет.
Ақпаратты енгiзудiң күрделiлiгiн қысқарту үшiн енгiзiлетiн ақпаратты
жiктеу және кодтау жүйелерiн қолдану арқылы қысу қажет.
Ақпаратты жабдықтауды ұйымдастырудың қағидалары:
1) барлық функционалды бағыныңқы жүйелер үшiн ақпараттық
жабдықтаудың әдiстемелiк бiрлiгi;
2) ақпаратты жинаудың, тiркеудiң және жiберудiң бiр рет орындалуы;
3) келiп түсетiн ақпараттың толықтылығы;
4) енгшiзiлетiн ақпараттың дәлдiлiгi және туралылығы;
5) ауытқу әдiсi бойынша ақпаратты енгiзу;
6) шығарылатын ақпаратты басқару жүйесiне жiберудiң мерзiмдiлiгi;
7) ақпаратты сығу;
8) ақпараттық жабдықтаудың қызмет ету шығындарын минимизациялау.
Ақпаратты жабдықтауды жобалау мен құру жүйелi түрде келесiдей
талаптарды есепке ала отырып жасалуы қажет:
Нәтижелер туралы ақпарат келесiдей талаптарға сай болуы тиiс:
▪ аяқталғандылық, анализ жүргiзуге қажеттi есеп беру ақпаратын
алудың толықтылығы;
▪ алынған ақпараттың туралылығы, құжаттардың дұрыс дайындалуы;
▪ бекiтiлген стандарттарға сәйкестiгi;
▪ анықтылық, ақпарат кез келген пайдаланушыға түсiнiктi болуы
қажет;
▪ қырағылық, анықталмағандық жағдайында шешiм қабылдау кезiнде
активтер мен кiрiстер асырыла бағаланбауы үшiн, ал мiндеттемелер
мен шығыстар жеткiлiктi бағаланбай қалмауы үшiн абай болушылық
деңгейiн сақтау;
▪ қарама-қарсы қоюшылық, ақпарат пайдалы және мазмұнды болуы
үшiн бiр кезеңнен екiншi кезеңге қарама-қарсы қойылуы тиiс;
пайдаланушылар ондағы барлық өзгерiстер жөнiнде, сонымен қатар,
сол өзгерiстер нәтижелерi жөнiнде ақпараттандырылуы қажет;
▪ кезектiлiк, шаруашылық операциялар есебiнiң әдiстерi есептi
бiр кезеңнен екiншi кезеңге кезектестiрiлу арқылы қолданылады.
Енгiзiлетiн және шығарылатын ақпарат келесiдей түрде анықталуы қажет:
▪ басу құралдарында алынған құжаттар түрiнде;
▪ өңдеудiң басқа циклдерiнде пайдалану үшiн машина iшiндегi
ақпараттық база файлдары түрiнде.
1.4.4.Программалық жабдықтауға қойылатын талаптар
Программалық жабдықтау – ақпараттық жүйенiң функцияларын iске асыратын
және техникалық құралдар кешенiнiң қызмет етуiн қамтамасыз ететiн
программалар жиынтығы.
Программалық жабдықтауға қойылатын талаптар пайдаланушылардың нақты
программалық өнiмге деген өзiнiң қажеттiлiктерiн жасауына мүмкiндiк бередi.
Осындай көзқарас бойынша, пайдаланушымен бақыланатын жоба неғұрлым тартымды
болып келедi.
Есептер кешенiне жасалынып жатқан программалық жабдықтау бөлiмше
функцияларын iске асыруға жеткiлiктi болуы және тiкелей автоматтандырылған
жұмысшы орындарында есептi шешуге мүмкiндiк беретiн ақпаратты өңдеудi
ұйымдастырудың барлық қажеттi құралдының болуы қажет.
Программалық жабдықтауды құру кезiнде модулъдiлiк, өзiндiк және
пайдалану икемдiлiгi қағидалары қарастырылуы тиiс.
Пайдалану икемдiлiгiн арттыру мақсатында келесiдей мүмкiндiктердi
қарастыру қажет:
▪ жұмыстың диалогтiк режимi (меню);
▪ модулъдi автоматты түрде шақыру;
▪ үзiлiстен кейiн жұмысты жалғастыру;
▪ ақпараттық массивтер жағдайы туралы анықтамалар беру.
Жүйелiк жабдықтаудың құрамына кiретiн операциялық жүйе пайдалануда
қарапайым болуы, деректер базасын басқаруды қамтамасыз етуi, стандартты
программаларды жүктеуi мен орындауы, пайдаланушыға нұсқаулар беруi керек.
Программалық жабдықтау қамтамасыз етуi қажет:
▪ пайдаланушыларды регламенттiк және сұранысты-жауап беру
режимдерiнде қызмет көрсету;
▪ функционалдық есептердi шешу;
▪ өзара байланысқан есептердi шешудiң кезектiлiгiн басқару;
▪ ақпараттың сақталуын және оның жаңылысудан кейiн қалпына
келтiрiлуiн;
▪ деректермен жұмыс iстеу мен жеткiзiлудiң қарапайымдылығын және
сенiмдiлiгiн;
▪ пайдаланушыдан келiп түсетiн ақпаратты бақылауды;
▪ ақпаратты қорғауды, ЭЕМ-ге тек автоматтандырылған жұмысшыларға
ғана қатынауға рұқсат берудi;
▪ қажет болған жағдайда кешеннiң жекелеген есептерiн шешуге
мүмкiндiк берудi.
Программалық қамтамасыз ету құрылымы
Программалық қамтамасыз етудің құрылымы ортақ жүйелі және арнайы
программалық қамтамасыз етуден тұрады. Ортақ жүйелі программалық қамтамасыз
ету - программалар бірлігінен тұратын кең қолданушылар көлеміне бағытталған
есепті ұйымдастыруда және ақпаратты өңдеуге арналған программалық
қамтамасыз ету бірлігі. Операционды жүйе есептеріне жүйенің барлық
ресурстарын басқаруға жауап береді. Операционды жүйе дербес компьютерлердің
аппарат құралдарының ақпараттық қабықшасының ең төменгі деңгейінен тұрады.
Дербес компьютер үлгілерінде, архитектуралары, мүмкіндіктері әр түрлі
операциондық жүйе
ресурстары қажет. Қолданушыға программалық өңдеу және қолдану үшін
ұсынылатын қызметтер әр түрлі болады, яғни операционды жүйе ядросы белгілі
қызметтік программалар көмегімен жүзеге асады. Осы программалар көмегімен
дискінің бастапқы белгіленуі, диск құрылғыларының параметрлерін орнату,
жедел жадыны тестілеу, компьютердің басқа да компоненттерін, ақпараттық
баспада жіберу локальды желілермен байланыс орнатуды жүзеге асырады. Осылай
операциондық жүйе аппарат құралдарын толықтырып, дербес компьютердің
бөлінбейтін бөлігі болып табылады.
Windows 2000 Professional операциондық жүйесінің сипаттамасы: Windows
тек қана файлдар мен операция үшін ыңғайлы интерфейспен қамтамасыз
етпейді, сонымен қатар Windows ортасында жүмыс істейтін программалар үшін
жаңа мүмкіндіктер береді. Программалар мүмкіндіктерін қолдану үшін
Windows талаптарына сәйкес жобалануы тиіс, сондықтан оларды Windows
программасы немесе Windows қосымшалары деп атайды. Windows DОS- та өңделген
қарапайым программаларды орындайды, бірақ мұндай программалар Windows -тың
басымдылықтарын қолданбайды, осыған байланысты баяу жүмыс істейді.
Windows -қа келесі сипаттамалар тән:
қолдану мен игеру өте қарапайым;
өнімділік өте жоғары;
желілік қүрылғыларымен жүмыс істейтін әмбебап желілік клиент рөлін
атқарады.
Бүл операциондық жүйе ішінде таратылған желілер, электрондық пошта,
мультимедиа қүралдары бар. Windows 2000 операциондық жүйесі Microsoft
фирмасымен Microsoft Office деп аталатын программалар пакетінен құралған,
оған келесі программалар кіреді:
Microsoft Wогd мәтіндік редакторы;
Microsoft Ехсеl электрондық кесте;
Microsoft Роwer Роіnt; презентация редакторы;
Microsoft Ассеs мәліметтер базасын басқару жүйесі;
Microsoft Schendule күнделік редакторы Windows 2000 аппарат бөлігін
қолданған кезде қойылатын талаптар:
486DХ және одан жоғары процессор;
6 Мб кем емес жедел жады;
сәйкес келетін VGA видеоадаптері;
Windows 2000 толығымен орнату үшін қатты дискінің көлемі 70 Мб болуы
керек.
Арнайы программалы қамтамасыз ету - нақты ақпараттық жүйені қүруда
және оның функцияларын жүзеге асыру үшін өңделген программалар бірлігі.
Table Lookup – бұл бөлім берілген кестенің өрісін басқа көрсетіліп
отырған кестенің өрісімен байланысын көрсетеді. Table Lookup–ті таңдағаннан
кейін Define – анықтау батырмасы шығады. Бұл батырманы басқанда көру
диалогтық терезесі ашылады. Бұл терезеде драйверлер мен псевдонимдерді
қолдана аламыз.
Біздің кесте бойынша, жол бағыттары байланысқан. Оны келесі суреттен
көре аласыз:
1. Есептің алгоритмі
1.BDE Administrator – ды ашып, біздің мәліметтер базасына
керекті драйверді таңдаймыз (STANDART). Диалогтық терезенің оң жағында PATH
параметріне құрылған каталогтың жолын көрсетеміз.
2.Деректер базасын құру үшін ең алдымен Database Desktop арқылы бізге
керекті кестелерді құрамыз. Сонымен қатар, бас кестенің қосымша кестелермен
байланыстыру үшін бас кестеде екінші индекстерді тағайындау керек. Бас
кестені қосымша кестелермен байланыстыру керек. Барлық құрылған кестелерді
BDE Administrator – да көрсетілген каталогқа сақтау керек.
3.Содан кейін Delphi – ге кіріп, кестелер және менюі бар жаңа форманы
жасаймыз, сақтаймыз.
4.Delphi – де кестелерді байланыстыру үшін DataModule – ді құрамыз,
сақтаймыз.
5.Әр бір кестеге формаларды жасаймыз, проектте сақтаймыз.
6.Кестені және SQL тілін пайдаланып, құжаттар мен есеп беруді
құрастырамыз.
7.Жаңа формаларға инструкцияны және автор туралы мәліметтерді
енгіземіз.
8.Барлық жасалған формаларды проектің ішіне сақтаймыз.
3.2 BDE Administrator
BDE Administrator программасы түрлі типтегі BDE мәліметтер
қорының жаңа драйверлерін көруге, құруға, түзетуге мүмкіндік береді
DELPHI қолданбасы деректер базасына қатынауды BDE ( Borland DataBase
Engine- Borland фирмасының деректер базасының поцессоры ) арқылы жүзеге
асырады. BDE өзінен деректерге қатынайтын динамикалық кітапханалар және
драйвер жиынтығын құрайды. BDE деректер базасымен жұмыс істейтін барлық
компьютерлерге орнатылуы тиіс. Деректер базасына BDE арқылы жіберілген
сұраныс, қолданушы сұратқан деректерді алады.
Жергілікті деректер базасы және онымен жұмыс істейтін қолданба
бір компьютерде орналасады. Бұл жағдайда ақпараттық жүйе жергілікті
сәулетке ие. (Сурет 1.1)
Сурет 1.1. Дербес сәулет
Деректер базасымен жұмыс, ережеге сай, бірқолданушылық режимде жұмыс
істейді. STANDART драйверлер үшін әдетте Paradox деректер базасы,
мінездемелер псевдонимі жиынтығы минималды болады: Type – драйвер аты және
PATH – деректер базасына жол. PATH параметрін басқанда, сіз көп нүктелі
батырманы көресіз. Оны басқанда Windows – тің жаңа каталогты таңдау
стандартты диалогы ашылады, ол арқылы біз керекті каталогты таңдап аламыз.
STANDART типті драйверлерді тек Paradox, dBASE, FoxPro кестелері үшін
қолдануға болады.
Жергілікті деректер базасына қатынау үшін BDE деректер
базасының процессоры стандартты драйверлерді қолданады. Олар dBase,
Paradox, FoxPro және текстік файлдарымен жұмыс жасайды. Жергілікті деректер
базасын қолданғанда, желіде деректер базасына көпқолданушылық қатынауды
ұйымдастыруға болады. Бұл жағдайда деректер базасының файлдары және осымен
жұмыс істейтін қолданбалар желінің серверінде орналасады. Сонда әрбір
қолданушы өз компьютерінен серверде орналасқан қолданбаны қосқанда, өз
компьютерінде қолданбаның көшірмесі іске асады.
3.3 Мәліметтер базасының кестесін құру
Деректер базасын құрайтын кестелер қатты дискідегі каталогта
тұрады. Кестелер файлдарда сақталып , бөлек құжаттарға немесе
электрондық кестелерге ұқсас. Кестелерді көшіруге, орнын ауыстыруға болады.
Бірақ, құжаттарға қарағанда, деректер базасының кестелері көпқолданбалы
қатынау режимін қолдайды, яғни бірнеше қолданбалармен бірмезгілде
қолданылуына болады. Бір кесте үшін ( деректер, кілттер, индекстер т.б
құрайтын ) бірнеше файлдар жасалады. Осылардың ішінде негізгісі болып
кестенің атымен аталатын деректер файлы болып есептеледі. Кестені
таңдағанда, әсіресе оның негізгі файлы таңдалады. Мысалы: dBase кестесі
үшін кеңейтіндісі DBF болатын файл, ал Paradox кестесі үшін DB
кеңейтіндісі болып табылады. Деректер базасының әрбір кестесі жолдан және
бағаннан тұрады, бір типті объектілердің ақпараттық жүйелер деректерін
сақтауға негізделген.
Өріс мүмкін болатын типтің деректерін қамтиды. Кестенің негізін оның
өрісінің сипаты құрайды. Әрбір кестенің кем дегенде бір өрісі болуы тиіс.
Кестенің құрылымдық түсінігі өте кең және оның құрамына:
• өріс сипаты
• кілт
• индекс
• өрістің мәтініне шек қою
• кестелер арсындағы біртұтастықты сақтау
• парольдер
кіреді. Кестені құрғанда кестенің аты және құрылымы беріледі. Кестенің
атын өзгерткенде кесте және оның файлдары жаңа атқа ие болады. Бұл үшін
деректер базасының кестелерімен жұмыс істейтін арнайы программалар
қолданылады. Мысалы: Database немесе Data Pump. Дискіден кестені жойғанда,
оның барлық файлдары да жойылады.
Ал енді мәліметтер базасымен жұмыс жасамас бұрын, біз оның
каталогын құрып алайық. Ол каталог біздеC:\папа. Деректер базасын құру
DatabaseDesktop (DBD) утилит көмегімен іске асырылады. DBD утилит көмегімен
кестені құруға және оның құрылымын өзгертуге, оның біріншілік кілттерін
және индекстерін, жазбалар құру және өзгертулер жасауға болады.
Жаңа кестені құру келесі команда бойынша іске асады:
Пуск\Программы\Borland Delphi7\Database Desktop. DBD кірген мезетте жұмыс
істейтін каталогты таңдап алу керек. Ол үшін DBD менюінде File\Working
Directory және көрсетілген терезеденC:\папа каталогына сілтеме жасаймыз.
Менің жағдайымда Салық анықтама жүйесінің кестесін құру үшін
File\New\Table. DBD Create Table терезесін шығарады, оның форматын таңдап
алу керек.
1.Database Desktop – ты ашып, File – New командасын таңдаған кезде
мынадай менюді көреміз:
QBE Query Визуалды сұраныстарды құру және оларды файлға
жазу.
SQL File SQL-де сұраныстар жасау және оларды файлға жазу.
Table Жаңа кесте құру.
Table алғаннан кейін бізге мынадай сұхбат терезесі
ашылады. Сырғымалы тізімнен МҚБЖ таңдап алуға болады, содан кейін Paradox7-
ні таңдап алдым.
ОК-ді басып, біз осы форматты аламыз. Жоғарыдағы кестеде программаны
іске қосудың жалпы кестесі көрсетілген. Яғни ең алдымен Delfi-6 Borland –
Tools – Database Desktop- File – New – Table арқылы жаңа кесте құрамыз.
Содан кейін келесі кестені толтырамыз. Ол үшін берілген есептің шарты
бойынша керекті мәліметтерді жинаймыз.
Сурет1. Кестенің құрылымын құру суреті
Құрылып жатқан кестенің әрбір өрісіне бір жазба сәйкес
келеді. Field Name бағанына өріс атын, Type – символ, өрісте сақталынатын
мәліметтердің типін анықтайды. Size бағанына – сан қойылады, өрістің
ұзындығын анықтайды, Key–* символы, егер бұл өріс бойынша біріншілік
кілт қою керек болса қойылады.
3.4 Кестенің қасиетін беру
Validity Checks – бұл қасиет кестенің мәндерінің дұрыстығын тексереді.
Бұл бөлімнің оң жақ терезесі 2 – кестеде көрсетілген және өрістік типіне
қарай өзгеріп отыруы мүмкін:
2 – кесте Validity Checks қасиеттері.
Required Field Бұл индекаторда әрбір жазбада керекті жолдар белгілену
керек.
Minimum Мәннің минимумы. Бұл қасиет сандық өріске берілу тиімді.
Maximum Мәннің максимумы. Бұл қасиет сандық өріске берілу тиімді.
Default Бұл қасиетті сандық және логикалық өрістерге, ал кейбір
жағдайда символдыққа қолдану тиімді.
Picture Енгізілетін мәннің түрін корсетуге болады. Мысалы,
телефон номерінің шаблоны (## - ## - ##).
Assist Бұл батырма Picture түрін құруға көмектесетін диалогтық
терезені шақырады.
Техникалық жабдықтауға қойылатын талаптар
Есептер кешенiнiң техникалық жабдықтауы деректердi өңдеудiң
технологиялық процестерiн iске асыруға жеткiлiктi болуы қажет.
Жүйенiң қызмет етуiнде қолданылатын техникалық құралдар кешенiне
мыналар кiредi:
- басқару құралы;
- ақпаратты енгiзуге мүмкiндiк беретiн клавиатура;
- текстiк және графиктiк ақпаратты кескiндеуге арналған монитор;
- басып шығару құралы;
- жұмсақ дискеталар дисководы.
Компъютер типiн таңдау ақпаратты сақтау және жаңылысу болған жағдайда
орнына келтiру, жүйелiк блокқа регламентпен бекiтiлмеген қатынауды талап
етуiмен және көптеген сыналған программалық жабдықтардың болуымен тығыз
баланысты.
Ақпараттық жүйенiң қызмет етуi үшiн ETHERNET типтес, секундына 100
Мбит өткiзу қабiлетi бар, локалъдi есептеуiш желiсi пайдаланылады.
Ұйымдастырушылық жабдықтауға қойылатын талаптар
Ұйымдастырушылық жабдықтау ақпараттық жүйенi құру мен оның жұмыс
iстеуiне арналған шаралардың, әдiстер мен жабдықтардың жиынтығы.
ұйымдастырушылық жабдықтау ақпараттық жүйенi құру мен оны қолдануға қатысты
ең көлемдi мәселелердi қарастырады, және де элементтерiнiң құрамын, олардың
өзара байланысын, әрекетiн, ұйымдастырушылық құрылымын, сондай-ақ, жүйе
қызметiн реттейтiн құқықтық актiлердi қамтиды.
Бухгалтерлiк есептегi ақпараттық жүйенi жобалау – бұл ақпараттық
процестердi зерттеудi, жобалық шешiмдер мен жобалық құжаттар құруды, жүйе
элементтерiнiң қызметiне енгiзулердi кезектестiрудi анықтауды қамтитын өте
қиын және күрделi процесс.
Шешiлетiн есептер кешенiн ұйымдастырушылық жабдықтау шешiм қабылдаудау
процессi кезiнде пайдаланушылардың техникалық жабдықтармен және өзара толық
әрекеттестiгiн қамтамасыз етуi қажет. Есептер кешенiнiң нәтижелi қызмет
етуi үшiн келесiдей шешiмдердiң жүзеге асуын қарастыру қажет:
▪ персоналды оқытуды (үйретудi) ұйымдастыру;
▪ технологиялық сипаттаманың талаптарын орындау;
▪ жобада көрсетiлген барлық программалық жабдықтауды
ұйымдастыруды шеклеулердi орындау;
▪ тек автоматтандырылған жұмысшыларға ғана қатынауды қамтамасыз
ету.
Деректер базасының қолданбасын құруда қолданылатын компоненттер.
Деректер базасының жобасын құрғанда мен Data Access, Data Controls, BDE
компоненттерін пайдаландым.
Data Access парағында деректерге қатынауды ұйымдастыратын визуалды емес
компоненттер орналасады:
• Data Source – деректердің басы
• Table – ДБ кестесіне негізделген деректер жинағы
• Query – SQL – сұранысқа негізделген деректер жинағы
• StoredProc – серверде сақталатын процедураны шақыру
• DataBase – ДБ қосылу
• Session – ДБ жұмысының ағымды сеансы
• BatchMove – топ жазбалармен операцияларды орындау
• Update – деректер жиынтығын модификациялау
• NestedTable - қойылған кесте
Data Controls парағында деректерді басқаратын визуалды компоненттер
орналасады:
• DBGrid – кесте
• DBNavigator – навигациялық интерфейс
• DBText – жазба
• DBEdit – бірқатарлы редактор
• DBMemo – көпқатарлы редактор
• DBImage – графиктік көрініс
• DBListBox – қарапайым тізім
• DBComboBox – комбинацияланған тізім
• DBCheckBox – тәуелсіз ауыстырғыш
• DBRadioGroup – тәуелді ауыстырғыш топтары
• DBLookupListBox – басқа өріс деректерінің қарапайым тізімі
• DBLookupComboBox – басқа өріс деректерінің комбинацияланған тізімі
• DBRichEdit – толық функционалды тестілік редактор
• DBCtrlGrid – модификацияланған кесте
• DBChart – диаграммма
BDE Borland Database Engine механизмі көмегімен мәліметтерге
кіруді қамтамасыз ететін компанент.
Ал енді Delphi-дегі жобаның құрылуына тоқтала кетейік.Ол үшін ашылған
формаға қажетті компаненттерді қоямыз.Олар:
Table (DB Tables)
DB Grid (DB
Grids)
DB Navigator
(DB Ctrls)
Data Source (DB)
Содан кейін қойылған компоненттерге сәйкес қасиеттерін береміз.
Алғашқы жобаның мәндерін орындау үшін бірнеше қосымшалар енгіземіз.
Объектілер инспекторы бетіне форманың On Create оқиғасына мынадай мән
береміз:
procedure TForm2.FormCreate(Sender: TObject);
begin
Table1.Active:=true;
end;
Тура осындай формасының OnDestory оқиғасына мынандай өңдеуші
енгіземіз:
procedure TForm2.FormDestroy(Sender: TObject);
begin
Table1.Active:=false;end;
Бұл өзгерістер программаны жүктегенде кете мен мәліметтер қоры
арасындағы байланыс орнап, программа тоқтаған кезде байланыс ажырап
отырады. Бұл егерде сіз желіде жұмыс жасап отырсаңыз, мәліметтер қорының
жобалау кезінде бос болуын қамтамасыз етеді.
Барлық орналастырған формамызды бір –бірімен байлаыстырамыз. Ол
қасиетер бөлімінде орындалады.
Бұл курстық жұмыс бойынша жалпы бес форма аштық.Олардың біріншісі ( Form1)
бастапқы, ал қалған төртеуі, яғни Form2, Form3, Form4, Form5 бағынышты
формалар болды. Олардың байланысын қасиеттер бөлімінде орындаймыз. Ол
жөнінде жалпы түсініктеме келесі суреттерде көрсетілген:
Осы стандарт бөлімінде алынған формаларды байланыстырамыз.Бұл
бөлімді орындау міндетті.Суреттен байқасаңыздар, бірінші форманың бастапқы
екендігі көрінеді:
Енді байланыстырып болғаннан кейін әрбір форманың өзіндік қасиеттерін
береміз. Бірінші форма басты меню рөлін атқарады. Яғни сол форма арқылы
келесі кестелер орналасқан форманы аша аламыз. Ол келесі суретте
көрсетілген:
Өзіміз байқағандай бұл формада екі кампанент орналасқан, яғни олар:
MainMenu және Image. MainMenu берілген формаға меню құру үшін, ал Image-
формамыз көрнекі болу үшін сурет қоюға арналған.
Жалпы меню құрылғанын келесі суретте байқаймыз:
Қалған барлық формаларға бірдей коппаненттерді орналастырамыз.Олар:
Table, DataSourse
Концептуалды схема.
Ақпараттық жүйедегi тапсырманың сипаттамасы
Тапсырмалар кешенi Бюджет кірісінің тапсырмасы бойынша деректердi
өңдеуге арналған және келесiдей функцияларды атқарады:
▪ анықтама жүргiзу;
▪ деректердi енгiзу, өңдеу және түзету;
▪ деректердi жинау және шығарылатын ведомостердi алу, деректердi
балансқа дайындау.
Тапсырмалар кешенiнiң маңызы қажеттi нәтижелi ақпараттарды – есеп
беретiн тұлғалармен есеп айырысулардың анализiн жасауға мүмкiндiк беретiн
кіріс формаларын алу мен сәйкесiнше тиiстi шешiм қабылдауда.
Тапсырманың мақсаты – дұрыс, жедел мәлiметтер алу, сонымен қатар,
кiретiн және шығатын соммалардың сәйкестiгi.
Тапсырмалар кешенi бюджетте есеп жүргiзу үшiн орындалады.
Берiлген тапсырма ақпараттық жүйе құрылымының бiр бөлiгi болып
табылады және басқа да тапсырмалармен өте жақын байланыста болады.
Берiлген тапсырманы орындаудың жиiлiгi мен ұзақтығы уақыт пен бюджет
кірістеріне өтiнiштердiң түсу жиiлiгiне байланысты.
Берiлген тапсырмалар кешенiн орындауды автоматтандыру тапсырманы
орындау мерзiмiн қысқартуға, есептеулердiң қиындықтарын жеңiлдетуге,
мәлiметтердiң дұрыстығы мен дәлдiгiн жоғарылатуға және есептеулердiң
жеделдетiлуiне мүмкiндiк бередi.
Аналитикалық есеп бойынша құрама деректер жылына бiр берiлсе,
синтетикалық есеп бойынша деректер ай сайын берiледi. Кез келген датаға
жедел ақпараттардың алынуы қарастырылған.
Тапсырманың шешiмi болып балансты жасауда және тапсырманы одан әрi
жүргiзу мен бюджеттік кірістерді бақылауда қолданылатын мiндеттемелер
табылады.
Тапсырманы орындаудың уақытша сипаттамаларын бас бухгалтер анықтайды.
Осы Қазынашылыққа түскен кірістер Ұлттық банкке келіп түседі. Заңды
тұлғалардан келіп түскен төлем карточкалары жүйе арқылы екі данасымен
қабылданады. Бірінші дана екінші деңгейдегі банктің күндік құжатында
қалады, ал екіншісі банк белгілеп болғаннан кейін төлеушіге қайтарылады.
Кiретiн ақпарат
Кiретiн ақпарат ақпараттық жүйенiң кез келген тапсырмасын орындауда
маңызды орын алады. Кiретiн ақпараттың тасығыштары болып, алғашқы құжаттар,
магниттiк дисктер және магниттiк ленталар табылады.
Кiретiн ақпараттың есептерiне мыналар жатады:
▪ Бюджет қорытындысы;
▪ Шығыстық кассалық ордер;
▪ Кiрiстiк кассалық ордер;
▪ Аванстық есеп.
Кiретiн ақпараттардың тiзiмi мен құрылымының сипаттамасы 2-кестеде
көрсетiлген. Бюджет қорытындысының, шығыстық кассалық ордердiң, кiрiстiк
кассалық ордердiң және аванстық есептiң құрамы мен құрылымы 3 – 6
кестелерде келтiрiлген.
2-кесте. Кiретiн ақпараттардың тiзiмi мен құрылымының сипаттамасы
Аталуы Идентифика-тКөрсетiлу Түсу жиiлiгi Ақпарат көзi
оры формасы
1 2 3 4 5
Бюджет TD құжат Операцияның Бас
қорытындысы орындалуына бухгалтер
байланысты
Шығыстық ACW құжат Операцияның Бас
кассалық ордер орындалуына бухгалтер
байланысты Кассир
Кiрiстiк RCW құжат Операцияның Бас
кассалық ордер орындалуына бухгалтер
байланысты Кассир
Аванстық есеп AR құжат Операцияның Бас
орындалуына бухгалтер
байланысты Аға
эконо-мист
Шығатын ақпарат
Шығатын ақпарат – бұл ақпараттық жүйенiң функцияларын орындау
нәтижесiнде алынып, басқару объектiсiне, персоналға және т.б. басқару
жүйелерiне құжаттар, мәлiметтер және сигналдар түрiнде берiлетiн ақпарат.
Шығатын ақпараттың құрамы пен құрылымы 7-кестеде көрсетiлген.
7-кесте. Шығатын мiндеттемелер құжатының құрамы мен құрылымы
Реквизиттiң аталуы Реквизит типi Реквизит ұзындығы
құжат нөмiрi i4 4
Толтырылу датасы date 8
Бекiтiлу датасы date 8
Жабдықтау string 15
Санкциялар string 15
Есеп беретiн тұлға коды i4 5
Есеп беретiн тұлғаның ТАӘ string 50
қала string 50
Валютаның белгiленуi string 3
Валюта string 50
Валютаның курсы r8 8
Сомма r8 8
Ұлттық валютадағы сомма r8 (money) 8
Бюджет лимитi r8 (money) 8
Банк коды i4 8
2.3.3 Ақпараттық база
Ақпараттық база дегенiмiз бұл – сыртқы тасығыштарда сақталатып,
программалармен және пайданушылармен қолданылатын мәлiметтер жиынтығы.
Ақпараттық базаға мыналар кiредi:
▪ ақпараттық массивтер, яғни ақпараттық базаның мазмұнын құрайтын
мәлiметтер массивi;
▪ ақпаратты кодтау жүйесi және ақпараттық базаның құрылуы мен
қызмет етуiн қамтамасыз ететiн программалық-алгоритмдiк құралдар.
Ақпараттық база екiге бөлiнедi: машинадан тыс ақпараттық база және
машина iшiндегi ақпараттық база.
Балқаш ауданы салық жүйесі,салық атқаратын қызметтері
Кәсіпорындардың шаруашылық субъектілері мемлекетпен арасындағы
экономикалық қатынастары негізінде салықтар, яғни салық жүйесі төлемдер
арқылы реттеледі.
Салықтар-мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардан белгілі бір
мөлшерде түсетін міндетті төлемдер.
Салықтар-шаруашылық жүргізуші субъектілердің, жеке тұлғалардың
мемлекет пен екі арадағы мемлекеттік бюджет арқылы жүзеге асырылатын, қаржы
қатынастарын сипаттайтын экономикалық категория. Салықтардың экономикалық
мәні мынада: салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының
қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір бөлігін білдіреді. Сондай-ақ
шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының белгілі бір мөлшерін
мемлекет үлесіне жинақтап, жиынтықтаудың қаржылық қатынастарын көрсетеді.
Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүргізу үшін
белгілі бір мөлшерде қаржы көздері қажет. Салықтар-мемлекеттің тұрақты
қаржы көзі.
Мемлекет салықтарды экономиканы дамыту, тұрақтандыру барысында қуатты
экономикалық тетік ретінде пайдаланады.
Салықтардың мәнін толық түсіну үшін олардың экономикалық маңызын
түсіну қажет. Ал салықтардың экономикалық маңызы олардың атқаратын
қызметіне тікелей қатысты.
1.1 сурет. Салық салу қызметтері
Реттеушілік қызметі - салықтың ең негізгі қызметі. Осы қызмет арқылы
салықтар ел экономикасына өз ықпалын тигізеді, яғни салықтық реттеу жүзеге
асырылады.Салықтық реттеудің ең басты мақсаты - өндірістің дамуына ықпал
ету. Салық түрлері, салық ставкалары, салық жеңілдіктері, салық салу
әдістері салықтық реттеудің тетіктері болып саналады. Салықтық реттеуде
салық ставкалары мен салық жеңілдіктерінің алатын орны ерекше. Себебі
ғылыми негізделмеген, шектен тыс жоғары қойылған ставкалар кәсіпкерлердің
ынтасын төмендетіп, өндірістің қарқынын бәсеңдетеді, ал шектен тыс төмен
қойылған ставкалар салық төлеушілердің жауапкершілігін азайтып, өндірістің
төмендеуіне және мемлекеттік бюджет кірісінің азаюына әкеліп соқтырады.
Салықтардың екінші қызметі – фискалдық немесе бюджеттік қызметі.
Бұл қызмет арқылы мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлімі құрылып, салықтардың
қоғамдық міндеті артады. Себебі салықтар мемлекеттік бюджеттің кірісін
топтастыра отырып, әлеуметтік, әскери-қорғаныс, тағы басқа шаралардың іске
асырылуын қамтамасыз етеді.
Қайта бөлу қызметі арқылы түрлі субъектілер табысының бір бөлшегі
мемлекет пайдасына өтеді. Бұл қызметтің іс-әрекетінің көлемі ішкі жалпы
өнімді салықтардың ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КIРIСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3-4
1-тарау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.3.1. Ақпараттық жүйенiң
құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .30
1.4. Ақпараттық жүйенiң ресурстарына қойылатын
талаптар ... ... ... ... ... ... .31
1.4.1.Математикалық жабдықтауға қойылатын
талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ..31
1.4.2.Ақпараттық жабдықтауға қойылатын
талаптар ... ... ... ... ... ... ... . ... 31-32
1.4.3.Лингвистикалық жабдықтауға қойылатын
талаптар ... ... ... ... ... ... .32-3 3
1.4.4.Программалық жабдықтауға қойылатын
талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ...33
1.4.5.Техникалық жабдықтауға қойылатын
талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 34
1.4.6.Ұйымдастырушылық жабдықтауға қойылатын
талаптар ... ... ... ... ... ...34
2-тарау. “Балқаш ауданы салық бюджетінің кірісін бақылаудың” ақпараттық
жүйесін
талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... 35
2.1.“Балқаш ауданы салық бюджетінің кірісін бақылаудың” ақпараттық
жүйесiндегi тапсырманың қойылымы
2.2.“Салық бюджетінің кірісін бақылаудың ” ақпараттық жүйесiнiң
концептуалды
схемасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...36-37
2.3. Ақпараттық жүйедегi тапсырманың
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... .38
2.3.1. Кiретiн
ақпарат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ...39
2.3.2Шығатын
ақпарат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... .40
2.3.3. Ақпараттық
база ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ..40
2.3.4Машинадан тыс ақпараттық
база ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .40-
2.3.5.Ақпараттық
моделъ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...41-42
2.3.6.Қолданылатын жiктегiштер
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..42-43
2.3.7.Машина iшiндегi ақпараттық
база ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..44-45
2.4. Программалық
жабдықтау ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ..46
2.4.1.Қолданылатын программалық жабдықтарға
сипаттама ... ... ... ... ... ... .. .46
2.4.2.Программалық жабдықтаудың
құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 46-49
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... 50
ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ..51
КIРIСПЕ
Қазақстан Республикасы экономикасының ақпараттық аспектiсiнiң қызмет
етуi мен дамуы уақыт өте келе аса маңызды орын алуда, сондықтан
экономиканың барлық нақты жағдайларын ақпараттық кеңiстiкте жариялау
арқылы, оны қазақстан Республикасының барлық ресурстарының тиiмдi
әсерлесуiн қамтамасыз ететiн ғылымға негiзделген ақпараттық
технологиялардың көмегiмен басқаруға мүмкiндiк бередi.
Қазақстан экономикасының нарықтық қатынастарға енуі объективті түрде
ақпараттық нарықтың құрылуын талап етеді. Көптеген дамыған елдерде
ақпараттық нарық материалдық өндіріс пен қызмет көрсету салаларын нәтижелі
түрде қамтамасыз етіп отыр. Ақпарат қазіргі кезде ұлттық стратегиялық
ресурстардың бір түріне айырылмас бөлігі бола тұра, ақпараттық өнімдер мен
қызметтер нарығында өз сұранысы мен ұсынысына ие.
Қазақстан Республикасы экономикасының ақпараттық аспектісінің қызмет етуі
мен дамуы уақыт өте келе аса маңызды орын алуда, сондықтан экономиканың
барлық нақты жағдайларын ақпараттық кеңістікте жариялау арқылы, оны
Қазақстан Республикасының барлық ресурстарының тиімді әсерлесуін қамтамасыз
ететін ғылымға негізделген ақпараттық технологиялардың көмегімен басқаруға
мүмкіндік береді.
Курстық жұмыс салықтың ақпараттық жүйесiн жасауға негiзделген.
Курстық жұмыстың мақсаты – кез келген уақытта пайдаланушының сұранысына
байланысты ақпаратты алып берудi ұйымдастыруға мүмкiндiк беретiн,
бухгалтерияда ақпаратты өңдеудi,салықтың кіріс бюджетін бақылауды
автоматтандыруға арналған Алматы облысы Балқаш аудан салығының ақпараттық
жүйесiн құру.
Курстық жұмыс кiрiспеден, экономикадағы ақпараттық жүйе және аудан
салығының ақпараттық жүйесiн жобалау бөлiмдерiнен, қорытындыдан, әдебиеттер
тiзiмiнен тұрады.
Кіріс бюджетін бақылау есебi бөлiмiнде пәндiк облыс, ҚР Балқаш аудан
салығы мен оның басқару жүйесiне сипаттама, ҚР Балқаш аудан салығының
бөлiмшелерiнде бюджетте жүргiзiлетiн операциялар есебi келтiрiлген.
Экономикадағы ақпараттық жүйе бөлiмiнде ақпараттық жүйенi құрудың маңызы
мен мақсаты, ҚР Балқаш аудан салығында ақпараттық жүйенiң өмiрлiк циклы,
оның ақпараттық, программалық, техникалық, математикалық, лингвистикалық
және ұйымдастырушылық жабдықтаулардың құрылымына қойылатын талаптар мен
“Салық кіріс бюджетін бақылаудың” ақпараттық жүйесiнiң концептуалды сызба-
нұсқасы берiлген.
“ Бюджет кірісін бақылау” бөлiмiнде “Бюджет кірісін бақылау” есептер
кешенiнiң орны анықталып, ақпараттық базаға, математикалық жабдықтау,
программалық жабдықтау және пайдаланушы нұсқаулары жазылған.
1-тарау. 1.1 Салық жүйесі,салық түрлері,экономикалық
мәні және атқаратын қызметтері
Ақпараттық жүйенiң құрылымы – бұл бағыныңқы жүйенiң функционалды маңызы мен
олардың сыртқы сыртқы ортамен өзара әрекеттесуiн анықтайтын iшкi
кеңiстiктiктi-уақыттық iшкi байланыстар және оның жекелеген бағыныңқы
жүйелерi мен элементтерi арасындағы салыстырмалы тұрақты тәртiп
Кәсіпорындардың шаруашылық субъектілері мемлекетпен арасындағы экономикалық
қатынастары негізінде салықтар, яғни салық жүйесі төлемдер арқылы
реттеледі.
Салықтар-мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардан белгілі бір
мөлшерде түсетін міндетті төлемдер.
Салықтар-шаруашылық жүргізуші субъектілердің, жеке тұлғалардың
мемлекет пен екі арадағы мемлекеттік бюджет арқылы жүзеге асырылатын, қаржы
қатынастарын сипаттайтын экономикалық категория. Салықтардың экономикалық
мәні мынада: салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының
қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір бөлігін білдіреді. Сондай-ақ
шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының белгілі бір мөлшерін
мемлекет үлесіне жинақтап, жиынтықтаудың қаржылық қатынастарын көрсетеді.
Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүргізу үшін
белгілі бір мөлшерде қаржы көздері қажет. Салықтар-мемлекеттің тұрақты
қаржы көзі.
Мемлекет салықтарды экономиканы дамыту, тұрақтандыру барысында қуатты
экономикалық тетік ретінде пайдаланады.
Салықтардың мәнін толық түсіну үшін олардың экономикалық маңызын
түсіну қажет. Ал салықтардың экономикалық маңызы олардың атқаратын
қызметіне тікелей қатысты.
.
Тапсырмалар тiзiмi 1-кестеде келтiрiлген.
Тапсырмалардың Кiретiн Шығатын Пайдаланушылар
аталуы көрсеткiштер көрсеткiштер
Бюджет кірістері Өтiнiм Мiндеттеме Бухгалтерия
есебі Кірістер есебі Касса
ШКО Банктер
ККО
Аванстық есеп
Банктер есебі
Шығыстар есебі
Кіретін салық Акциздер Мiндеттеме Бухгалтерия
түрлері бойынша ҚҚС Касса
есеп айырысу есебiӘлеуметтік салық Банктер
Салықтық емес Капитал Мiндеттеме Банктер
түсімдермен есеп операциясының Бухгалтерия
айырысулар кірістері Касса
Трансферттерден
түсетін кіріс
Берiлген қарыздар Аванстық есеп Мiндеттеме Бухгалтерия
бойынша есеп Банктер
айырысулар Касса
1-кесте. Ақпараттық жүйенiң есептер тiзiмi
Ақпараттық жүйенiң ресурстарына қойылатын талаптар
Ақпараттық ресурс – бұл ақпараттың әр түрлi формаларының (деректердiң,
мәлiметтердiң, фактiлердiң, құжаттардың, есеп берулердiң және т.с.с.),
қоймаларының, жабдықтаушыларының, ақпарат сферасы мамандарының, сонымен
қатар, бәсекелестерi алдында маңызды басымдылық беретiн ақпараттық
техникалар жиынтығы.
Математикалық жабдықтауға қойылатын талаптар
Математикалық жабдықтау – бұл есептеуiш техникаларын қолданылатын
есептердi шешу мен ақпараттарды өңдеуге арналған математикалық әдiстердiң,
моделъдердiң және алгоритмдердiң жиынтығы.
Қазiргi таңда әрбiр дербес компъютердiң өзiнiң математикалық жабдықтау
жүйесi бар. Оның құрамына машинаның ақауларын тексеруге және туындаған
ақауларды iздеу арналған тестер мен бақылау есептерiнен; қарапайым
функцияларды есептеуге арналған стандартты программалар жинағынан және
математикалық есептеудiң әр түрлi әдiстерiн жүзеге асыруға арналған
программалардан; пайдаланушы интерфейсiн жасауға арналған қызметтiк
программалар мен программалық- қоршамдар жинағынан тұрады.
Ақпараттық жабдықтауға қойылатын талаптар
Ақпараттық жабдықтау – бұл ақпараттық жүйенiң мақсаттары мен алға
қойылған тапсырмаларын жүзеге асыруға арналған техникалық құралдар
кешенiнiң дұрыс жұмыс iстеуiн қамтамасыз ететiн бағдарламалар жиынтығы.
Ақпараттық жабдықтауды жобалау оның құрамына кiретiн әр түрлi
жүйеастыларды өзара байланыстыруы қажет, және де төмендегiдей қасиеттердi
қанағаттандыруы тиiс:
Бiртұтастылық қасиетi элементтердiң өзара байланысын бiлдiредi, мұнда
егер де бiр элементте өзгерiс болса, онда ол басқа элементтердiң де
өзгерiсiне әкеледi.
Алшақтатылғандық қасиетi жүйенiң ортадан шектетiлу мүмкiндiгiн және
бiр жүйеастына кiретiн жүйеастыларының автономиясын қарастырады.
Адаптивтiлiк – бұл жүйенiң өзгермелi құбылыстарға бейiмделе бiлу
қасиетi.
Үйлесiмдiлiк жүйенiң методикалық, ұйымдастырушылық, техникалық және
т.б. аспектiлердiң басқа жүйелермен байланысуын қамтамасыз етедi.
Дұрыс шешiм алу үшiн ақпараттық жабдықтау кешенiн ұйымдастыру негiзiне
келiп түсетiн ақпараттың толықтылығы, дәлдiлiгi және туралығы, басқарушы
ортаға деректердi жiберудiң мерзiмдiлiгi қойылуы қажет.
Ақпаратты енгiзудiң күрделiлiгiн қысқарту үшiн енгiзiлетiн ақпаратты
жiктеу және кодтау жүйелерiн қолдану арқылы қысу қажет.
Ақпаратты жабдықтауды ұйымдастырудың қағидалары:
1) барлық функционалды бағыныңқы жүйелер үшiн ақпараттық
жабдықтаудың әдiстемелiк бiрлiгi;
2) ақпаратты жинаудың, тiркеудiң және жiберудiң бiр рет орындалуы;
3) келiп түсетiн ақпараттың толықтылығы;
4) енгшiзiлетiн ақпараттың дәлдiлiгi және туралылығы;
5) ауытқу әдiсi бойынша ақпаратты енгiзу;
6) шығарылатын ақпаратты басқару жүйесiне жiберудiң мерзiмдiлiгi;
7) ақпаратты сығу;
8) ақпараттық жабдықтаудың қызмет ету шығындарын минимизациялау.
Ақпаратты жабдықтауды жобалау мен құру жүйелi түрде келесiдей
талаптарды есепке ала отырып жасалуы қажет:
Нәтижелер туралы ақпарат келесiдей талаптарға сай болуы тиiс:
▪ аяқталғандылық, анализ жүргiзуге қажеттi есеп беру ақпаратын
алудың толықтылығы;
▪ алынған ақпараттың туралылығы, құжаттардың дұрыс дайындалуы;
▪ бекiтiлген стандарттарға сәйкестiгi;
▪ анықтылық, ақпарат кез келген пайдаланушыға түсiнiктi болуы
қажет;
▪ қырағылық, анықталмағандық жағдайында шешiм қабылдау кезiнде
активтер мен кiрiстер асырыла бағаланбауы үшiн, ал мiндеттемелер
мен шығыстар жеткiлiктi бағаланбай қалмауы үшiн абай болушылық
деңгейiн сақтау;
▪ қарама-қарсы қоюшылық, ақпарат пайдалы және мазмұнды болуы
үшiн бiр кезеңнен екiншi кезеңге қарама-қарсы қойылуы тиiс;
пайдаланушылар ондағы барлық өзгерiстер жөнiнде, сонымен қатар,
сол өзгерiстер нәтижелерi жөнiнде ақпараттандырылуы қажет;
▪ кезектiлiк, шаруашылық операциялар есебiнiң әдiстерi есептi
бiр кезеңнен екiншi кезеңге кезектестiрiлу арқылы қолданылады.
Енгiзiлетiн және шығарылатын ақпарат келесiдей түрде анықталуы қажет:
▪ басу құралдарында алынған құжаттар түрiнде;
▪ өңдеудiң басқа циклдерiнде пайдалану үшiн машина iшiндегi
ақпараттық база файлдары түрiнде.
1.4.4.Программалық жабдықтауға қойылатын талаптар
Программалық жабдықтау – ақпараттық жүйенiң функцияларын iске асыратын
және техникалық құралдар кешенiнiң қызмет етуiн қамтамасыз ететiн
программалар жиынтығы.
Программалық жабдықтауға қойылатын талаптар пайдаланушылардың нақты
программалық өнiмге деген өзiнiң қажеттiлiктерiн жасауына мүмкiндiк бередi.
Осындай көзқарас бойынша, пайдаланушымен бақыланатын жоба неғұрлым тартымды
болып келедi.
Есептер кешенiне жасалынып жатқан программалық жабдықтау бөлiмше
функцияларын iске асыруға жеткiлiктi болуы және тiкелей автоматтандырылған
жұмысшы орындарында есептi шешуге мүмкiндiк беретiн ақпаратты өңдеудi
ұйымдастырудың барлық қажеттi құралдының болуы қажет.
Программалық жабдықтауды құру кезiнде модулъдiлiк, өзiндiк және
пайдалану икемдiлiгi қағидалары қарастырылуы тиiс.
Пайдалану икемдiлiгiн арттыру мақсатында келесiдей мүмкiндiктердi
қарастыру қажет:
▪ жұмыстың диалогтiк режимi (меню);
▪ модулъдi автоматты түрде шақыру;
▪ үзiлiстен кейiн жұмысты жалғастыру;
▪ ақпараттық массивтер жағдайы туралы анықтамалар беру.
Жүйелiк жабдықтаудың құрамына кiретiн операциялық жүйе пайдалануда
қарапайым болуы, деректер базасын басқаруды қамтамасыз етуi, стандартты
программаларды жүктеуi мен орындауы, пайдаланушыға нұсқаулар беруi керек.
Программалық жабдықтау қамтамасыз етуi қажет:
▪ пайдаланушыларды регламенттiк және сұранысты-жауап беру
режимдерiнде қызмет көрсету;
▪ функционалдық есептердi шешу;
▪ өзара байланысқан есептердi шешудiң кезектiлiгiн басқару;
▪ ақпараттың сақталуын және оның жаңылысудан кейiн қалпына
келтiрiлуiн;
▪ деректермен жұмыс iстеу мен жеткiзiлудiң қарапайымдылығын және
сенiмдiлiгiн;
▪ пайдаланушыдан келiп түсетiн ақпаратты бақылауды;
▪ ақпаратты қорғауды, ЭЕМ-ге тек автоматтандырылған жұмысшыларға
ғана қатынауға рұқсат берудi;
▪ қажет болған жағдайда кешеннiң жекелеген есептерiн шешуге
мүмкiндiк берудi.
Программалық қамтамасыз ету құрылымы
Программалық қамтамасыз етудің құрылымы ортақ жүйелі және арнайы
программалық қамтамасыз етуден тұрады. Ортақ жүйелі программалық қамтамасыз
ету - программалар бірлігінен тұратын кең қолданушылар көлеміне бағытталған
есепті ұйымдастыруда және ақпаратты өңдеуге арналған программалық
қамтамасыз ету бірлігі. Операционды жүйе есептеріне жүйенің барлық
ресурстарын басқаруға жауап береді. Операционды жүйе дербес компьютерлердің
аппарат құралдарының ақпараттық қабықшасының ең төменгі деңгейінен тұрады.
Дербес компьютер үлгілерінде, архитектуралары, мүмкіндіктері әр түрлі
операциондық жүйе
ресурстары қажет. Қолданушыға программалық өңдеу және қолдану үшін
ұсынылатын қызметтер әр түрлі болады, яғни операционды жүйе ядросы белгілі
қызметтік программалар көмегімен жүзеге асады. Осы программалар көмегімен
дискінің бастапқы белгіленуі, диск құрылғыларының параметрлерін орнату,
жедел жадыны тестілеу, компьютердің басқа да компоненттерін, ақпараттық
баспада жіберу локальды желілермен байланыс орнатуды жүзеге асырады. Осылай
операциондық жүйе аппарат құралдарын толықтырып, дербес компьютердің
бөлінбейтін бөлігі болып табылады.
Windows 2000 Professional операциондық жүйесінің сипаттамасы: Windows
тек қана файлдар мен операция үшін ыңғайлы интерфейспен қамтамасыз
етпейді, сонымен қатар Windows ортасында жүмыс істейтін программалар үшін
жаңа мүмкіндіктер береді. Программалар мүмкіндіктерін қолдану үшін
Windows талаптарына сәйкес жобалануы тиіс, сондықтан оларды Windows
программасы немесе Windows қосымшалары деп атайды. Windows DОS- та өңделген
қарапайым программаларды орындайды, бірақ мұндай программалар Windows -тың
басымдылықтарын қолданбайды, осыған байланысты баяу жүмыс істейді.
Windows -қа келесі сипаттамалар тән:
қолдану мен игеру өте қарапайым;
өнімділік өте жоғары;
желілік қүрылғыларымен жүмыс істейтін әмбебап желілік клиент рөлін
атқарады.
Бүл операциондық жүйе ішінде таратылған желілер, электрондық пошта,
мультимедиа қүралдары бар. Windows 2000 операциондық жүйесі Microsoft
фирмасымен Microsoft Office деп аталатын программалар пакетінен құралған,
оған келесі программалар кіреді:
Microsoft Wогd мәтіндік редакторы;
Microsoft Ехсеl электрондық кесте;
Microsoft Роwer Роіnt; презентация редакторы;
Microsoft Ассеs мәліметтер базасын басқару жүйесі;
Microsoft Schendule күнделік редакторы Windows 2000 аппарат бөлігін
қолданған кезде қойылатын талаптар:
486DХ және одан жоғары процессор;
6 Мб кем емес жедел жады;
сәйкес келетін VGA видеоадаптері;
Windows 2000 толығымен орнату үшін қатты дискінің көлемі 70 Мб болуы
керек.
Арнайы программалы қамтамасыз ету - нақты ақпараттық жүйені қүруда
және оның функцияларын жүзеге асыру үшін өңделген программалар бірлігі.
Table Lookup – бұл бөлім берілген кестенің өрісін басқа көрсетіліп
отырған кестенің өрісімен байланысын көрсетеді. Table Lookup–ті таңдағаннан
кейін Define – анықтау батырмасы шығады. Бұл батырманы басқанда көру
диалогтық терезесі ашылады. Бұл терезеде драйверлер мен псевдонимдерді
қолдана аламыз.
Біздің кесте бойынша, жол бағыттары байланысқан. Оны келесі суреттен
көре аласыз:
1. Есептің алгоритмі
1.BDE Administrator – ды ашып, біздің мәліметтер базасына
керекті драйверді таңдаймыз (STANDART). Диалогтық терезенің оң жағында PATH
параметріне құрылған каталогтың жолын көрсетеміз.
2.Деректер базасын құру үшін ең алдымен Database Desktop арқылы бізге
керекті кестелерді құрамыз. Сонымен қатар, бас кестенің қосымша кестелермен
байланыстыру үшін бас кестеде екінші индекстерді тағайындау керек. Бас
кестені қосымша кестелермен байланыстыру керек. Барлық құрылған кестелерді
BDE Administrator – да көрсетілген каталогқа сақтау керек.
3.Содан кейін Delphi – ге кіріп, кестелер және менюі бар жаңа форманы
жасаймыз, сақтаймыз.
4.Delphi – де кестелерді байланыстыру үшін DataModule – ді құрамыз,
сақтаймыз.
5.Әр бір кестеге формаларды жасаймыз, проектте сақтаймыз.
6.Кестені және SQL тілін пайдаланып, құжаттар мен есеп беруді
құрастырамыз.
7.Жаңа формаларға инструкцияны және автор туралы мәліметтерді
енгіземіз.
8.Барлық жасалған формаларды проектің ішіне сақтаймыз.
3.2 BDE Administrator
BDE Administrator программасы түрлі типтегі BDE мәліметтер
қорының жаңа драйверлерін көруге, құруға, түзетуге мүмкіндік береді
DELPHI қолданбасы деректер базасына қатынауды BDE ( Borland DataBase
Engine- Borland фирмасының деректер базасының поцессоры ) арқылы жүзеге
асырады. BDE өзінен деректерге қатынайтын динамикалық кітапханалар және
драйвер жиынтығын құрайды. BDE деректер базасымен жұмыс істейтін барлық
компьютерлерге орнатылуы тиіс. Деректер базасына BDE арқылы жіберілген
сұраныс, қолданушы сұратқан деректерді алады.
Жергілікті деректер базасы және онымен жұмыс істейтін қолданба
бір компьютерде орналасады. Бұл жағдайда ақпараттық жүйе жергілікті
сәулетке ие. (Сурет 1.1)
Сурет 1.1. Дербес сәулет
Деректер базасымен жұмыс, ережеге сай, бірқолданушылық режимде жұмыс
істейді. STANDART драйверлер үшін әдетте Paradox деректер базасы,
мінездемелер псевдонимі жиынтығы минималды болады: Type – драйвер аты және
PATH – деректер базасына жол. PATH параметрін басқанда, сіз көп нүктелі
батырманы көресіз. Оны басқанда Windows – тің жаңа каталогты таңдау
стандартты диалогы ашылады, ол арқылы біз керекті каталогты таңдап аламыз.
STANDART типті драйверлерді тек Paradox, dBASE, FoxPro кестелері үшін
қолдануға болады.
Жергілікті деректер базасына қатынау үшін BDE деректер
базасының процессоры стандартты драйверлерді қолданады. Олар dBase,
Paradox, FoxPro және текстік файлдарымен жұмыс жасайды. Жергілікті деректер
базасын қолданғанда, желіде деректер базасына көпқолданушылық қатынауды
ұйымдастыруға болады. Бұл жағдайда деректер базасының файлдары және осымен
жұмыс істейтін қолданбалар желінің серверінде орналасады. Сонда әрбір
қолданушы өз компьютерінен серверде орналасқан қолданбаны қосқанда, өз
компьютерінде қолданбаның көшірмесі іске асады.
3.3 Мәліметтер базасының кестесін құру
Деректер базасын құрайтын кестелер қатты дискідегі каталогта
тұрады. Кестелер файлдарда сақталып , бөлек құжаттарға немесе
электрондық кестелерге ұқсас. Кестелерді көшіруге, орнын ауыстыруға болады.
Бірақ, құжаттарға қарағанда, деректер базасының кестелері көпқолданбалы
қатынау режимін қолдайды, яғни бірнеше қолданбалармен бірмезгілде
қолданылуына болады. Бір кесте үшін ( деректер, кілттер, индекстер т.б
құрайтын ) бірнеше файлдар жасалады. Осылардың ішінде негізгісі болып
кестенің атымен аталатын деректер файлы болып есептеледі. Кестені
таңдағанда, әсіресе оның негізгі файлы таңдалады. Мысалы: dBase кестесі
үшін кеңейтіндісі DBF болатын файл, ал Paradox кестесі үшін DB
кеңейтіндісі болып табылады. Деректер базасының әрбір кестесі жолдан және
бағаннан тұрады, бір типті объектілердің ақпараттық жүйелер деректерін
сақтауға негізделген.
Өріс мүмкін болатын типтің деректерін қамтиды. Кестенің негізін оның
өрісінің сипаты құрайды. Әрбір кестенің кем дегенде бір өрісі болуы тиіс.
Кестенің құрылымдық түсінігі өте кең және оның құрамына:
• өріс сипаты
• кілт
• индекс
• өрістің мәтініне шек қою
• кестелер арсындағы біртұтастықты сақтау
• парольдер
кіреді. Кестені құрғанда кестенің аты және құрылымы беріледі. Кестенің
атын өзгерткенде кесте және оның файлдары жаңа атқа ие болады. Бұл үшін
деректер базасының кестелерімен жұмыс істейтін арнайы программалар
қолданылады. Мысалы: Database немесе Data Pump. Дискіден кестені жойғанда,
оның барлық файлдары да жойылады.
Ал енді мәліметтер базасымен жұмыс жасамас бұрын, біз оның
каталогын құрып алайық. Ол каталог біздеC:\папа. Деректер базасын құру
DatabaseDesktop (DBD) утилит көмегімен іске асырылады. DBD утилит көмегімен
кестені құруға және оның құрылымын өзгертуге, оның біріншілік кілттерін
және индекстерін, жазбалар құру және өзгертулер жасауға болады.
Жаңа кестені құру келесі команда бойынша іске асады:
Пуск\Программы\Borland Delphi7\Database Desktop. DBD кірген мезетте жұмыс
істейтін каталогты таңдап алу керек. Ол үшін DBD менюінде File\Working
Directory және көрсетілген терезеденC:\папа каталогына сілтеме жасаймыз.
Менің жағдайымда Салық анықтама жүйесінің кестесін құру үшін
File\New\Table. DBD Create Table терезесін шығарады, оның форматын таңдап
алу керек.
1.Database Desktop – ты ашып, File – New командасын таңдаған кезде
мынадай менюді көреміз:
QBE Query Визуалды сұраныстарды құру және оларды файлға
жазу.
SQL File SQL-де сұраныстар жасау және оларды файлға жазу.
Table Жаңа кесте құру.
Table алғаннан кейін бізге мынадай сұхбат терезесі
ашылады. Сырғымалы тізімнен МҚБЖ таңдап алуға болады, содан кейін Paradox7-
ні таңдап алдым.
ОК-ді басып, біз осы форматты аламыз. Жоғарыдағы кестеде программаны
іске қосудың жалпы кестесі көрсетілген. Яғни ең алдымен Delfi-6 Borland –
Tools – Database Desktop- File – New – Table арқылы жаңа кесте құрамыз.
Содан кейін келесі кестені толтырамыз. Ол үшін берілген есептің шарты
бойынша керекті мәліметтерді жинаймыз.
Сурет1. Кестенің құрылымын құру суреті
Құрылып жатқан кестенің әрбір өрісіне бір жазба сәйкес
келеді. Field Name бағанына өріс атын, Type – символ, өрісте сақталынатын
мәліметтердің типін анықтайды. Size бағанына – сан қойылады, өрістің
ұзындығын анықтайды, Key–* символы, егер бұл өріс бойынша біріншілік
кілт қою керек болса қойылады.
3.4 Кестенің қасиетін беру
Validity Checks – бұл қасиет кестенің мәндерінің дұрыстығын тексереді.
Бұл бөлімнің оң жақ терезесі 2 – кестеде көрсетілген және өрістік типіне
қарай өзгеріп отыруы мүмкін:
2 – кесте Validity Checks қасиеттері.
Required Field Бұл индекаторда әрбір жазбада керекті жолдар белгілену
керек.
Minimum Мәннің минимумы. Бұл қасиет сандық өріске берілу тиімді.
Maximum Мәннің максимумы. Бұл қасиет сандық өріске берілу тиімді.
Default Бұл қасиетті сандық және логикалық өрістерге, ал кейбір
жағдайда символдыққа қолдану тиімді.
Picture Енгізілетін мәннің түрін корсетуге болады. Мысалы,
телефон номерінің шаблоны (## - ## - ##).
Assist Бұл батырма Picture түрін құруға көмектесетін диалогтық
терезені шақырады.
Техникалық жабдықтауға қойылатын талаптар
Есептер кешенiнiң техникалық жабдықтауы деректердi өңдеудiң
технологиялық процестерiн iске асыруға жеткiлiктi болуы қажет.
Жүйенiң қызмет етуiнде қолданылатын техникалық құралдар кешенiне
мыналар кiредi:
- басқару құралы;
- ақпаратты енгiзуге мүмкiндiк беретiн клавиатура;
- текстiк және графиктiк ақпаратты кескiндеуге арналған монитор;
- басып шығару құралы;
- жұмсақ дискеталар дисководы.
Компъютер типiн таңдау ақпаратты сақтау және жаңылысу болған жағдайда
орнына келтiру, жүйелiк блокқа регламентпен бекiтiлмеген қатынауды талап
етуiмен және көптеген сыналған программалық жабдықтардың болуымен тығыз
баланысты.
Ақпараттық жүйенiң қызмет етуi үшiн ETHERNET типтес, секундына 100
Мбит өткiзу қабiлетi бар, локалъдi есептеуiш желiсi пайдаланылады.
Ұйымдастырушылық жабдықтауға қойылатын талаптар
Ұйымдастырушылық жабдықтау ақпараттық жүйенi құру мен оның жұмыс
iстеуiне арналған шаралардың, әдiстер мен жабдықтардың жиынтығы.
ұйымдастырушылық жабдықтау ақпараттық жүйенi құру мен оны қолдануға қатысты
ең көлемдi мәселелердi қарастырады, және де элементтерiнiң құрамын, олардың
өзара байланысын, әрекетiн, ұйымдастырушылық құрылымын, сондай-ақ, жүйе
қызметiн реттейтiн құқықтық актiлердi қамтиды.
Бухгалтерлiк есептегi ақпараттық жүйенi жобалау – бұл ақпараттық
процестердi зерттеудi, жобалық шешiмдер мен жобалық құжаттар құруды, жүйе
элементтерiнiң қызметiне енгiзулердi кезектестiрудi анықтауды қамтитын өте
қиын және күрделi процесс.
Шешiлетiн есептер кешенiн ұйымдастырушылық жабдықтау шешiм қабылдаудау
процессi кезiнде пайдаланушылардың техникалық жабдықтармен және өзара толық
әрекеттестiгiн қамтамасыз етуi қажет. Есептер кешенiнiң нәтижелi қызмет
етуi үшiн келесiдей шешiмдердiң жүзеге асуын қарастыру қажет:
▪ персоналды оқытуды (үйретудi) ұйымдастыру;
▪ технологиялық сипаттаманың талаптарын орындау;
▪ жобада көрсетiлген барлық программалық жабдықтауды
ұйымдастыруды шеклеулердi орындау;
▪ тек автоматтандырылған жұмысшыларға ғана қатынауды қамтамасыз
ету.
Деректер базасының қолданбасын құруда қолданылатын компоненттер.
Деректер базасының жобасын құрғанда мен Data Access, Data Controls, BDE
компоненттерін пайдаландым.
Data Access парағында деректерге қатынауды ұйымдастыратын визуалды емес
компоненттер орналасады:
• Data Source – деректердің басы
• Table – ДБ кестесіне негізделген деректер жинағы
• Query – SQL – сұранысқа негізделген деректер жинағы
• StoredProc – серверде сақталатын процедураны шақыру
• DataBase – ДБ қосылу
• Session – ДБ жұмысының ағымды сеансы
• BatchMove – топ жазбалармен операцияларды орындау
• Update – деректер жиынтығын модификациялау
• NestedTable - қойылған кесте
Data Controls парағында деректерді басқаратын визуалды компоненттер
орналасады:
• DBGrid – кесте
• DBNavigator – навигациялық интерфейс
• DBText – жазба
• DBEdit – бірқатарлы редактор
• DBMemo – көпқатарлы редактор
• DBImage – графиктік көрініс
• DBListBox – қарапайым тізім
• DBComboBox – комбинацияланған тізім
• DBCheckBox – тәуелсіз ауыстырғыш
• DBRadioGroup – тәуелді ауыстырғыш топтары
• DBLookupListBox – басқа өріс деректерінің қарапайым тізімі
• DBLookupComboBox – басқа өріс деректерінің комбинацияланған тізімі
• DBRichEdit – толық функционалды тестілік редактор
• DBCtrlGrid – модификацияланған кесте
• DBChart – диаграммма
BDE Borland Database Engine механизмі көмегімен мәліметтерге
кіруді қамтамасыз ететін компанент.
Ал енді Delphi-дегі жобаның құрылуына тоқтала кетейік.Ол үшін ашылған
формаға қажетті компаненттерді қоямыз.Олар:
Table (DB Tables)
DB Grid (DB
Grids)
DB Navigator
(DB Ctrls)
Data Source (DB)
Содан кейін қойылған компоненттерге сәйкес қасиеттерін береміз.
Алғашқы жобаның мәндерін орындау үшін бірнеше қосымшалар енгіземіз.
Объектілер инспекторы бетіне форманың On Create оқиғасына мынадай мән
береміз:
procedure TForm2.FormCreate(Sender: TObject);
begin
Table1.Active:=true;
end;
Тура осындай формасының OnDestory оқиғасына мынандай өңдеуші
енгіземіз:
procedure TForm2.FormDestroy(Sender: TObject);
begin
Table1.Active:=false;end;
Бұл өзгерістер программаны жүктегенде кете мен мәліметтер қоры
арасындағы байланыс орнап, программа тоқтаған кезде байланыс ажырап
отырады. Бұл егерде сіз желіде жұмыс жасап отырсаңыз, мәліметтер қорының
жобалау кезінде бос болуын қамтамасыз етеді.
Барлық орналастырған формамызды бір –бірімен байлаыстырамыз. Ол
қасиетер бөлімінде орындалады.
Бұл курстық жұмыс бойынша жалпы бес форма аштық.Олардың біріншісі ( Form1)
бастапқы, ал қалған төртеуі, яғни Form2, Form3, Form4, Form5 бағынышты
формалар болды. Олардың байланысын қасиеттер бөлімінде орындаймыз. Ол
жөнінде жалпы түсініктеме келесі суреттерде көрсетілген:
Осы стандарт бөлімінде алынған формаларды байланыстырамыз.Бұл
бөлімді орындау міндетті.Суреттен байқасаңыздар, бірінші форманың бастапқы
екендігі көрінеді:
Енді байланыстырып болғаннан кейін әрбір форманың өзіндік қасиеттерін
береміз. Бірінші форма басты меню рөлін атқарады. Яғни сол форма арқылы
келесі кестелер орналасқан форманы аша аламыз. Ол келесі суретте
көрсетілген:
Өзіміз байқағандай бұл формада екі кампанент орналасқан, яғни олар:
MainMenu және Image. MainMenu берілген формаға меню құру үшін, ал Image-
формамыз көрнекі болу үшін сурет қоюға арналған.
Жалпы меню құрылғанын келесі суретте байқаймыз:
Қалған барлық формаларға бірдей коппаненттерді орналастырамыз.Олар:
Table, DataSourse
Концептуалды схема.
Ақпараттық жүйедегi тапсырманың сипаттамасы
Тапсырмалар кешенi Бюджет кірісінің тапсырмасы бойынша деректердi
өңдеуге арналған және келесiдей функцияларды атқарады:
▪ анықтама жүргiзу;
▪ деректердi енгiзу, өңдеу және түзету;
▪ деректердi жинау және шығарылатын ведомостердi алу, деректердi
балансқа дайындау.
Тапсырмалар кешенiнiң маңызы қажеттi нәтижелi ақпараттарды – есеп
беретiн тұлғалармен есеп айырысулардың анализiн жасауға мүмкiндiк беретiн
кіріс формаларын алу мен сәйкесiнше тиiстi шешiм қабылдауда.
Тапсырманың мақсаты – дұрыс, жедел мәлiметтер алу, сонымен қатар,
кiретiн және шығатын соммалардың сәйкестiгi.
Тапсырмалар кешенi бюджетте есеп жүргiзу үшiн орындалады.
Берiлген тапсырма ақпараттық жүйе құрылымының бiр бөлiгi болып
табылады және басқа да тапсырмалармен өте жақын байланыста болады.
Берiлген тапсырманы орындаудың жиiлiгi мен ұзақтығы уақыт пен бюджет
кірістеріне өтiнiштердiң түсу жиiлiгiне байланысты.
Берiлген тапсырмалар кешенiн орындауды автоматтандыру тапсырманы
орындау мерзiмiн қысқартуға, есептеулердiң қиындықтарын жеңiлдетуге,
мәлiметтердiң дұрыстығы мен дәлдiгiн жоғарылатуға және есептеулердiң
жеделдетiлуiне мүмкiндiк бередi.
Аналитикалық есеп бойынша құрама деректер жылына бiр берiлсе,
синтетикалық есеп бойынша деректер ай сайын берiледi. Кез келген датаға
жедел ақпараттардың алынуы қарастырылған.
Тапсырманың шешiмi болып балансты жасауда және тапсырманы одан әрi
жүргiзу мен бюджеттік кірістерді бақылауда қолданылатын мiндеттемелер
табылады.
Тапсырманы орындаудың уақытша сипаттамаларын бас бухгалтер анықтайды.
Осы Қазынашылыққа түскен кірістер Ұлттық банкке келіп түседі. Заңды
тұлғалардан келіп түскен төлем карточкалары жүйе арқылы екі данасымен
қабылданады. Бірінші дана екінші деңгейдегі банктің күндік құжатында
қалады, ал екіншісі банк белгілеп болғаннан кейін төлеушіге қайтарылады.
Кiретiн ақпарат
Кiретiн ақпарат ақпараттық жүйенiң кез келген тапсырмасын орындауда
маңызды орын алады. Кiретiн ақпараттың тасығыштары болып, алғашқы құжаттар,
магниттiк дисктер және магниттiк ленталар табылады.
Кiретiн ақпараттың есептерiне мыналар жатады:
▪ Бюджет қорытындысы;
▪ Шығыстық кассалық ордер;
▪ Кiрiстiк кассалық ордер;
▪ Аванстық есеп.
Кiретiн ақпараттардың тiзiмi мен құрылымының сипаттамасы 2-кестеде
көрсетiлген. Бюджет қорытындысының, шығыстық кассалық ордердiң, кiрiстiк
кассалық ордердiң және аванстық есептiң құрамы мен құрылымы 3 – 6
кестелерде келтiрiлген.
2-кесте. Кiретiн ақпараттардың тiзiмi мен құрылымының сипаттамасы
Аталуы Идентифика-тКөрсетiлу Түсу жиiлiгi Ақпарат көзi
оры формасы
1 2 3 4 5
Бюджет TD құжат Операцияның Бас
қорытындысы орындалуына бухгалтер
байланысты
Шығыстық ACW құжат Операцияның Бас
кассалық ордер орындалуына бухгалтер
байланысты Кассир
Кiрiстiк RCW құжат Операцияның Бас
кассалық ордер орындалуына бухгалтер
байланысты Кассир
Аванстық есеп AR құжат Операцияның Бас
орындалуына бухгалтер
байланысты Аға
эконо-мист
Шығатын ақпарат
Шығатын ақпарат – бұл ақпараттық жүйенiң функцияларын орындау
нәтижесiнде алынып, басқару объектiсiне, персоналға және т.б. басқару
жүйелерiне құжаттар, мәлiметтер және сигналдар түрiнде берiлетiн ақпарат.
Шығатын ақпараттың құрамы пен құрылымы 7-кестеде көрсетiлген.
7-кесте. Шығатын мiндеттемелер құжатының құрамы мен құрылымы
Реквизиттiң аталуы Реквизит типi Реквизит ұзындығы
құжат нөмiрi i4 4
Толтырылу датасы date 8
Бекiтiлу датасы date 8
Жабдықтау string 15
Санкциялар string 15
Есеп беретiн тұлға коды i4 5
Есеп беретiн тұлғаның ТАӘ string 50
қала string 50
Валютаның белгiленуi string 3
Валюта string 50
Валютаның курсы r8 8
Сомма r8 8
Ұлттық валютадағы сомма r8 (money) 8
Бюджет лимитi r8 (money) 8
Банк коды i4 8
2.3.3 Ақпараттық база
Ақпараттық база дегенiмiз бұл – сыртқы тасығыштарда сақталатып,
программалармен және пайданушылармен қолданылатын мәлiметтер жиынтығы.
Ақпараттық базаға мыналар кiредi:
▪ ақпараттық массивтер, яғни ақпараттық базаның мазмұнын құрайтын
мәлiметтер массивi;
▪ ақпаратты кодтау жүйесi және ақпараттық базаның құрылуы мен
қызмет етуiн қамтамасыз ететiн программалық-алгоритмдiк құралдар.
Ақпараттық база екiге бөлiнедi: машинадан тыс ақпараттық база және
машина iшiндегi ақпараттық база.
Балқаш ауданы салық жүйесі,салық атқаратын қызметтері
Кәсіпорындардың шаруашылық субъектілері мемлекетпен арасындағы
экономикалық қатынастары негізінде салықтар, яғни салық жүйесі төлемдер
арқылы реттеледі.
Салықтар-мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардан белгілі бір
мөлшерде түсетін міндетті төлемдер.
Салықтар-шаруашылық жүргізуші субъектілердің, жеке тұлғалардың
мемлекет пен екі арадағы мемлекеттік бюджет арқылы жүзеге асырылатын, қаржы
қатынастарын сипаттайтын экономикалық категория. Салықтардың экономикалық
мәні мынада: салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының
қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір бөлігін білдіреді. Сондай-ақ
шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының белгілі бір мөлшерін
мемлекет үлесіне жинақтап, жиынтықтаудың қаржылық қатынастарын көрсетеді.
Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүргізу үшін
белгілі бір мөлшерде қаржы көздері қажет. Салықтар-мемлекеттің тұрақты
қаржы көзі.
Мемлекет салықтарды экономиканы дамыту, тұрақтандыру барысында қуатты
экономикалық тетік ретінде пайдаланады.
Салықтардың мәнін толық түсіну үшін олардың экономикалық маңызын
түсіну қажет. Ал салықтардың экономикалық маңызы олардың атқаратын
қызметіне тікелей қатысты.
1.1 сурет. Салық салу қызметтері
Реттеушілік қызметі - салықтың ең негізгі қызметі. Осы қызмет арқылы
салықтар ел экономикасына өз ықпалын тигізеді, яғни салықтық реттеу жүзеге
асырылады.Салықтық реттеудің ең басты мақсаты - өндірістің дамуына ықпал
ету. Салық түрлері, салық ставкалары, салық жеңілдіктері, салық салу
әдістері салықтық реттеудің тетіктері болып саналады. Салықтық реттеуде
салық ставкалары мен салық жеңілдіктерінің алатын орны ерекше. Себебі
ғылыми негізделмеген, шектен тыс жоғары қойылған ставкалар кәсіпкерлердің
ынтасын төмендетіп, өндірістің қарқынын бәсеңдетеді, ал шектен тыс төмен
қойылған ставкалар салық төлеушілердің жауапкершілігін азайтып, өндірістің
төмендеуіне және мемлекеттік бюджет кірісінің азаюына әкеліп соқтырады.
Салықтардың екінші қызметі – фискалдық немесе бюджеттік қызметі.
Бұл қызмет арқылы мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлімі құрылып, салықтардың
қоғамдық міндеті артады. Себебі салықтар мемлекеттік бюджеттің кірісін
топтастыра отырып, әлеуметтік, әскери-қорғаныс, тағы басқа шаралардың іске
асырылуын қамтамасыз етеді.
Қайта бөлу қызметі арқылы түрлі субъектілер табысының бір бөлшегі
мемлекет пайдасына өтеді. Бұл қызметтің іс-әрекетінің көлемі ішкі жалпы
өнімді салықтардың ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz