12 жылдық білім беру жүйесіндегі оқушылардың оқу танымдық құзыреттілігін жетілдірудің ғылыми-теориялық әдістемесі



Нормативтік сілтеме ... ... .

Анықтамалар..
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... .4

1 12 жылдық білім беру жүйесіндегі оқушылардың оқу танымдық құзыреттілігін жетілдірудің ғылыми.теориялық негіздері

1.1 12.жылдық білім беру жүйесіндегі білім берудің мазмұндық ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... .9

1.2 Оқушылардың оқу танымдық құзыреттілігін қалыптастырудың педагогикалық шарттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... 22

2 Оқушыларының оқу.тәрбие үдерісінде оқу танымдық құзыреттілігін оқытуды жетілдірудің әдістемесі

2.1 Қазіргі мектептердегі сынып оқушыларын оқу танымдық оқыту барысы ... ... ... ... ... ... ... ... ...47

2.2 12 жылдық білім беру жүйесінде сынып оқушыларының оқу танымдық құзыреттілігін оқытуды жетілдірудегі тәжірибелік жұмыстарының нәтижелері ... ... ... ... ... ... ... 53

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .71

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... .74
ХХІ ғасырда еліміздің болашағын алға қарай жетелеуші ұрпаққа білім беруді қамтамасыз ететін жалпы және орта білім беру саласына түбегейлі өзгеріс, яғни 12 жылдық жалпы және орта білім беру жүйесін енгізу – баса назар аударарлық мәселе. Осы мектептің негізінде білім беру мерзімін 12 жылға ұзартуды психологиялық және физиологиялық тұрғыда болады. Біздің қоғамымыздың саяси және әлеуметтік-экономикалық құрылымындағы қайта құрулар алдыңғы қатарға халыққа білім беру жүйесіне қойылатын жаңа талаптарды тудырды.
ХХI ғасыр мектебінің маңызды мақсаты балаларды оқытудың барысында олардың түрлі салада жеткілікті түрде күрделі білімдерді, икемдер мен дағдыларды игеруді талап ететін олардың одан кейінгі оқуына толыққанды негіз бола алатын психикалық дамудың ерекшеліктерін анықтау болып табылады.
Сондықтан, көздеген мақсатымызға жету үшін 12 жылдық білім беру жүйесін енгізген болатын. Ал 12 жылдық білім беру жүйесі бойынша бастауыш сыныпқа оқушыларды қабылдау мәселесі теория әрі тәжірибе жүзінде талдау мен енгізу мәселесі көптеген уақытты талап етеді.
Баланың жеке басын жан-жақты дамыту мен мектепке даярлау ісі бүгінгі таңда білім беру саласындағы аса маңызды. Жалпы білім беретін мектептерде 1-сыныпқа қабылданған оқушылардың оқу жүйесінде айтарлықтай қиыншылықтарға кезігеді. Алғаш баланы мектепке берерде оның биологиялық жасы мен мектепке психологиялық даярлығының көрсеткішін өлшеп шығару - бүгінгі күн талабы. Бастуыш сынып оқушының жаңа ортаға түсуіне байланысты көңіл-күйінің сипаты, сынып сабақтық жүйеге қаншалықты төзімді оның еріктік қасиеттері, жазбаша білімдерді игерудегі таным процестерінің даму деңгейлері тексеріле бермейді. Сондықтан баланың мектептегі оқу жүйесіне педагогикалық-психологиялық тұрғыдан әлі де толық қарастырылып, талдануы тиіс.
Мектепке жаңадан келген бала даралық сапаларымен таныла отырып, бір ортаға бейімделу кезеңін бастап кешіреді. Бұл жолдағы қиындықтар, яғни баланың құрдастарымен, сабаққа көзқарасы, өзіндік сана сезімі, тіл табысуы, сөйлеу ерекшелігі, түсіну, ұғыну деңгейлері - осының бәрі бала психикасына едәуір әсер етеді. Мұғалімге оқушының жай- күйін бақылап, жаңа ортаға баулу үшін оқушылардың психикалық ерекшеліктері туралы алғашқы деректер өте қажет. Бұл деректер баланың мектептегі оқуға психологиялық тұрғыдан даярлығын анықтау барысында алынады. Ал психологиялық даярлықты анықтау ісін арнайы маман-психодиагност немесе психолог жүргізуі керек. Сондықтан бастауыш сынып оқушыларының тұлғалық психикалық даярлық диогностикасын анықтап алудың жалпы теориялық және практикалық жүзіндегі тиімділігін ғылыми тұрғыда негіздеу қажет.
1. Жұмабаев М., Шығармалары.- Алматы: Жазушы, 1989.-313 б.
2. Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауы. 2012 жыл.
3. Данилов М.А. Процесс обучения. – Москва: Педагогика, 1975.- 52с.
4. Скаткин М.Н. Совершенствование в процессе обучения: проблемы и суждения. – Москва: Педагогика, 1971. - 206с.
5. Занков Л.В. Избранные педагогические труды. – Москва: Педагогика, 1990.
6. Матюшкин А.М. Проблемные ситуации в мышлении и обучении. – Москва: Педагогика, 1972. - 208с.
7. Лернер И.Я. Взаимосвязь обучения и воспитания в целостном учебно-воспитательном процессе // Новые исследования в педагогических науках //АПН СССР.- 1980. - №2. -14-18 с.
8. Данилов М.А. Процесс обучения. . – Москва: Педагогика, 1975.- 52с.
9. Занков Л.В. Избранные педагогические труды. – Москва: Педагогика, 1990. - 418с.
10. Скаткин М.Н. Активизация познавательной деятельности учащихся в обучении. – Москва, 1965. - 48с.
11. Бабанский Ю.К. Оптимизация процесса обучения. – Москва: Педагогика, 1977. - 252с.
12. Каменский Я.А.Великая дидактика. Изб. пед. Соч., 1955.
13. Лотман Ю. М. Руссо и русская литература XVIII в., в кн.: Эпоха Просвещения, Л., 1967.
14. Песталоцци И. Г. Избранные педагогические сочинения: В 2-х тт. Москва, 1981.
15. Ушинский К.Д. Собрание сочинений: В 4-х т. - М.-Л.: АПН РСФСР, 1984. Т.2. - 656с.
16. Матюшкин А.М. Проблемные ситуации в мышлении и обучении. – Москва: Педагогика, 1972. - 208с.
17. Лернер И.Я. Взаимосвязь обучения и воспитания в целостном учебно-воспитательном процессе // Новые исследования в педагогических науках //АПН СССР.- 198. - №2. -.14-18 с.
18. Менчинская Н.А. Психологические проблемы неуспеваемости школьников. - Москва, 1971. - 134с.
19. Караев Ж.А. Активизация познавательной деятельности учащихся в условиях применения компьютерной технологии обучения: Автореф. д-р пед. наук: 15.03.94. - Алматы, 1994. - 48с.
20. Омарова Р.С. Білім берудің жаңа парадигмасы жағдайында оқушылардың шығармашылық қызығушылығын қалыптастырудың дидактикалық негіздері. Автореф. канд.пед.наук. - Түркістан, 2008.
21. Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы. Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасы // Егемен Қазақстан 16 қазан, 2004.
22. Жалпы білім беретін мектептің оқу бағдарламалары. (І-ІУ сыныптар). Алматы, 1998.- 33б. Қазақстан Республикасы оқушы білімнің мемлекеттік стандарты. 1998.- 45б.
23. Ахмет Байтұрсынұлы оқушы мектеп жайлы. //ғыл. жинақ. Болашақ оқушы сыныптар мұғалімін дидактикалық даярлығы. 1 бөлім. Алматы, 1999. 66 б.
24. Педагогикалық энциклопедия, Москва, 1966. Т-3.
25. Ыбырайымжанов Қ.Т. Қазақстандағы оқушы мектептердің қалыпта-
суы мен дамуы. Автореф. педаг.ғылым.докт. - Түркістан, 2008
26. Қ.Р. 12 жылдық орта білім берудің жалпыға міндетті стандарты.-Астана:- 2006.
27. Шет тілдер сөздігі.-Москва, 1989 - 481 с.
28. Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011 – 2020 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасы. –Астана, 2010.
29. Түймебаев Ж.К. Білім беруді дамыту мәселелері. // Республикалық ғылыми - әдістемелік және ақпараттық сараптамалық журнал. Астана, 2006
30. Омарова Р. Білім берудің жаңа парадигмасы жағдайында оқушылардың шығармашылық қызығушылығын қалыптастырудың дидактикалық негіздері. Автореф.пед.ғыл.канд.Түркістан, 2008.
31. ҚР БҒМ 24 - қыркүйек 2002 жылғы № 839 бұйрығы Алматы, 2002.
32. ҚР БҒМ. Шілде 2002 жылғы № 24 бұйрығы Алматы, 2002.
33. Жалпы білім беретін мектептің оқушы сатысындағы білім мазмұны тұжырымдамасы // Қазақстан Республикасы оқушы білімінің мемлекеттік стандарты. Алматы, 1998. 245 б .
34. МальковаЗ.А. .Джон Дьюи философ и педагог-реформатор /У Педагогика.- 1995. № 4. -. 95-104
35. C.И Ожeгов, Н.Ю Швeдовaның түсіндірме сөздігінде 128-129б
36. Каменский Я.А. Великая дидактика. Изб. пед. соч., 1955.
37. Кудрявцев Т.В. Проблемное обучение: истоки, сущность, перспективы. – Москва: Знание, 1991. - 79с.
38. Песталоцци И. Г. Избранные педагогические сочинения: В 2-х тт. Москва, 1981. 125 с.
39. Сембаев. Қазақ совет мектебінің тарихы. 244-234 бб.
40. Караев Ж.А. Активизация познавательной деятельности учащихся в условиях применения компьютерной технологии обучения: Автореф. д-р пед. наук: 15.03.94. - Алматы, 1994. - 48с.
41. Қазақстан Республикасында 12 жылдық жалпы орта білім беру тұжырымдамасының жобасы - Астана, 2006.
42. Жанпейісова М.М. «Модульдік оқыту технологиясы»-Ақтөбе, 1999 .
43. Оконь В. Основы проблемного обучения / Пер. с польс. – Москва: Просвещение, 1968. - 245с.
44. Лернер И.Я. Дидактическая система методов обучения. Москва, 1981.
45. Таубаева Ш.А. 12 жылдық білім беру ұрпақ болашағы. // Оқушы мектеп № 4. Алматы, 2009.
46. Қоянбаев Р.М. Ыбыраиымжанов Қ.Т. Педагогикалық сөздік. Түркістан, 2006.
47. Матюшкин А.М. Проблемные ситуации в мышлении и обучении. – Москва: Педагогика, 1972. - 208с.
48. Махмутов М.И. Проблемное обучение. Москва, 1975.
49. Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии. Москва, 1940.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі:  Дипломдық жұмыс
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 79 бет
Таңдаулыға:   
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министірлігі

Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті

Садыбекова Сауле Абылсанқызы
12 жылдық білім беру жүйесіндегі оқушылардың оқу танымдық құзыреттілігін
жетілдірудің ғылыми-теориялық әдістемесі

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

5В010200- Бастауыш оқыту педагогикасы мен әдістемесі мамандығы

Түркістан-2015
Қазақстан Республикасы Бәләм және ғылым
министірлігі
Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті

Білім технологиялары кафедрасы

Қорғауға жіберілді
Білім технологиялары
Кафедрасының меңгерушісі,
п.ғ.д., доцент________Б.Т.Ортаев

Дипломдық жұмыс

Тақырыбы: 12 жылдық білім беру жүйесіндегі оқушылардың оқу танымдық
құзыреттілігін жетілдірудің ғылыми-теориялық әдістемесі

5В010200- Бастауыш оқыту педагогикасы мен әдістемесі
мамандығы

Орындаған Садыбекова С.А.

Ғылыми жетекшісі
Тоққұлова Г.Т.
п.ғ.д., доцент м.а

Түркістан-2015

Аннотация
12 жылдық білім беру жүйесіндегі оқушылардың оқу танымдық құзыреттілігін
жетілдірудің ғылыми-теориялық негіздерін аша отырып, 12-жылдық білім беру
жүйесіндегі білім берудің мазмұндық ерекшеліктерімен қоса оқушылардың оқу-
тәрбие үдерісінде оқу танымдық құзыреттілігін оқытуды жетілдірудің
әдістемесін көрсеткен
Аннотация
12 летняя система образования чтобы уличшеть познавательные навыки
учеников открытие теоритические основы содержания системы образования 12
летней особенностей содержания системы образования в учебный процесс
учеников показаны в улучшение познавательные навыков методике

Abstract
12 summer system of education that
improve cognitiveskills of students  opening of theoretical
 basis ofmaintenance of the system  of education 12 summerfeatures of m ainten
ance of the system of education in  theeducational process of students  shown 
in an improvementco gnitive skills to methodology

Анықтамалар

КТМ- кәсіптік техникалық мектептер
АПН СССР- кеңестер одағы педагогика ғылымдар академиясы (Академия
педагогических наук)
ҚР БҒМ- Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
ЖОО-жоғары оқу орны

Нормативтік сілтемелер

• ҚР 12 жылдық білім беру Тұжырымдамасы;
• ҚР білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік
бағдарламасы;
• 12 жылдық орта білім берудің МЖБС;
• ҚР Үкіметінің Мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту
жөніндегі 2012-2016 жылдарға арналған ұлттық іс-қимыл жоспары;
• ҚР Президенті Н.Назарбаевтың 2012 ж арналған Қазақстан халқына
Жолдауы;
• Н.НазарбаевҚазақстанның әлеуметтік жаңғыртылуы: Жалпыға Ортақ Еңбек
Қоғамына қарай 20 қадам.

МАЗМҰНЫ

Нормативтік
сілтеме ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ...

Анықтамалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4

1 12 жылдық білім беру жүйесіндегі оқушылардың оқу танымдық құзыреттілігін
жетілдірудің ғылыми-теориялық негіздері

1.1 12-жылдық білім беру жүйесіндегі білім берудің мазмұндық
ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9

1.2 Оқушылардың оқу танымдық құзыреттілігін қалыптастырудың педагогикалық
шарттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... 22

2 Оқушыларының оқу-тәрбие үдерісінде оқу танымдық құзыреттілігін оқытуды
жетілдірудің әдістемесі

2.1 Қазіргі мектептердегі сынып оқушыларын оқу танымдық оқыту
барысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...47

2.2 12 жылдық білім беру жүйесінде сынып оқушыларының оқу танымдық
құзыреттілігін оқытуды жетілдірудегі тәжірибелік жұмыстарының
нәтижелері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .53

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ..71

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...74

КІРІСПЕ

Зерттеудің көкейкестілігі: ХХІ ғасырда еліміздің болашағын алға қарай
жетелеуші ұрпаққа білім беруді қамтамасыз ететін жалпы және орта білім беру
саласына түбегейлі өзгеріс, яғни 12 жылдық жалпы және орта білім беру
жүйесін енгізу – баса назар аударарлық мәселе. Осы мектептің негізінде
білім беру мерзімін 12 жылға ұзартуды психологиялық және физиологиялық
тұрғыда болады. Біздің қоғамымыздың саяси және әлеуметтік-экономикалық
құрылымындағы қайта құрулар алдыңғы қатарға халыққа білім беру жүйесіне
қойылатын жаңа талаптарды тудырды.
ХХI ғасыр мектебінің маңызды мақсаты балаларды оқытудың барысында
олардың түрлі салада жеткілікті түрде күрделі білімдерді, икемдер мен
дағдыларды игеруді талап ететін олардың одан кейінгі оқуына толыққанды
негіз бола алатын психикалық дамудың ерекшеліктерін анықтау болып табылады.
Сондықтан, көздеген мақсатымызға жету үшін 12 жылдық білім беру жүйесін
енгізген болатын. Ал 12 жылдық білім беру жүйесі бойынша бастауыш сыныпқа
оқушыларды қабылдау мәселесі теория әрі тәжірибе жүзінде талдау мен енгізу
мәселесі көптеген уақытты талап етеді.
Баланың жеке басын жан-жақты дамыту мен мектепке даярлау ісі бүгінгі
таңда білім беру саласындағы аса маңызды. Жалпы білім беретін мектептерде 1-
сыныпқа қабылданған оқушылардың оқу жүйесінде айтарлықтай қиыншылықтарға
кезігеді. Алғаш баланы мектепке берерде оның биологиялық жасы мен мектепке
психологиялық даярлығының көрсеткішін өлшеп шығару - бүгінгі күн талабы.
Бастуыш сынып оқушының жаңа ортаға түсуіне байланысты көңіл-күйінің сипаты,
сынып сабақтық жүйеге қаншалықты төзімді оның еріктік қасиеттері, жазбаша
білімдерді игерудегі таным процестерінің даму деңгейлері тексеріле
бермейді. Сондықтан баланың мектептегі оқу жүйесіне педагогикалық-
психологиялық тұрғыдан әлі де толық қарастырылып, талдануы тиіс.
Мектепке жаңадан келген бала даралық сапаларымен таныла отырып, бір
ортаға бейімделу кезеңін бастап кешіреді. Бұл жолдағы қиындықтар, яғни
баланың құрдастарымен, сабаққа көзқарасы, өзіндік сана сезімі, тіл табысуы,
сөйлеу ерекшелігі, түсіну, ұғыну деңгейлері - осының бәрі бала психикасына
едәуір әсер етеді. Мұғалімге оқушының жай- күйін бақылап, жаңа ортаға баулу
үшін оқушылардың психикалық ерекшеліктері туралы алғашқы деректер өте
қажет. Бұл деректер баланың мектептегі оқуға психологиялық тұрғыдан
даярлығын анықтау барысында алынады. Ал психологиялық даярлықты анықтау
ісін арнайы маман-психодиагност немесе психолог жүргізуі керек. Сондықтан
бастауыш сынып оқушыларының тұлғалық психикалық даярлық диогностикасын
анықтап алудың жалпы теориялық және практикалық жүзіндегі тиімділігін
ғылыми тұрғыда негіздеу қажет.
Халыққа білім беру мекемелерінде жұмыс істейтін тәжірибелі психологтар
балалардың мектепке оқуға психологиялық дайындығын анықтау мәселесімен жиі
кездеседі. Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 30 елдің
қатарына кіру стратегиясының талаптарына сай, жас ұрпаққа сапалы білім,
саналы тәрбие беретін, үлгісі жасалып жатқан ұлттық мектептерімізде –
жаңашыл, шығармашылық ізденістермен еңбек ететін болашақ еліміздің тізгінін
ұстайтын жастарды тәрбиелеу, білім нәрімен сусандыру және ХХІ ғасыр
деңгейінде дайындау бүгінгі күннің уақыт күттірмейтін талаптарының бірі.
“Әрбір елдің келешегі – мектебіне байланысты”, Қазақтың тағдыры-келешекте
ел болуы мектебінің қандай негізде құрылуына барып тірелді. Мектебімізді
таза, сау, берік һәм өз жанымызға қабысатын, үйлесетін негізге құра білсек,
келешегіміз үшін тайынбай-ақ серттесуге болады - деп, Мағжан Жұмабаев
айтып кеткендей, [1] тәуелсіз Қазақстан республикасының тарихи-әлеуметтік,
мәдени-рухани болмысын дамытуға, қоғамдық өмір мен ұлттық мектепті
қалыптастыруда әліде болса қолға алынар істер көп.
Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың 2012 жылғы Қазақстан халқына жолдауында 12
жылдық жалпы орта білім беруге көшу үшін, педагогтардың кәсіптік деңгейін,
оқулықтар мен білім беру бағдарламаларының сапасын арттыруымыз керек -
деген талабына сай 12 жылдық білім беру жүйесіне көшу басты міндет болып
саналады. Осыдан-ақ, бұл жолдаудан мемлекетіміздің өркениетті елдер
қатарына ұмтылуына байланысты әлемдік білім кеңістігіне кіру қажеттігі
туындап отырғанын көруге болады. Мұның өзі егемен еліміздің білім мазмұны
мен құрылымның әлемдік елдер деңгейінде сай болуын меңзейді. [2]
Жаһандану заманында жас ұрпаққа әлемдік стандартқа сәйкес білім беру
мәселесі республикамызда ғылыми-педагогикалық тұрғыда ой салуда. Қоғам
сұранысынан туындап отырған талапқа сәйкес оқушының ой-өрісін дамытып алған
білімдерін өз тәжірбиесінде жаңа  жағдайларда қолдану біліктілігін,
ізденімпаз, шығармашыл тұлға қалыптастырудың бірден-бір жолы 12 жылдық
білім беру жүйесінің тиімділігін әлемдік тәжірбие дәлелдеп отыр.
Республикамызда  12 жылдық білім беруге көшу мәселесі 2000-2001 оқу жылынан
басталғаны баршамызға белгілі.
Білім тұрғысындағы демократиялық өзгерістер – жеңіл үдеріс емес, нақты
ойланып қарауды талап етеді. Бір жағынан, соңғы он жылдықта білім беру
саласындағы қол жеткізілген барлық оңды жақтарды міндетті түрде сақтау, ал
екінші жағынан – білім беру өрісіне жаңа тәсілдерді енгізу міндеті тұр.  12
жылдық білім беруге көшу Қазақстанның әлемдік білім беру кеңістігіне шығу
көрсеткіштерінің бір адымы болып табылады. 12 жылдық білім беру жүйесі
қоғамдық ағымдағы және болашақ қажеттіліктерді ескеріп және адам танымының
ерекшеліктерін бейнелеп, әлеуметтік даму деңгейін есепке алудың негізінде
қоғамда қабылданған білім берудің даму тұжырымдамасына сәйкес.
Жалпы орта мектептердегі білім беру тарихына көз жүгіртсек, білім
сапасын одан әрі дамытуға және жаңа деңгейге көтеруге тек 12 жылдық білім
беруді қолға алғанда ғана мүмкіндік бар. 12 жылдық оқытуға көшу
Қазақстанның білім беру реформасының стратегиялық міндеттерін шешуге
мүмкіндік береді және бұл білім беру жүйесінің ерекшелігі баланың жан-жақты
дамуына, әр баланың табиғатынан берілген шығармашылық әлеуметін толық іске
асыруына ықпал ететін проблемалық тұрғыдан оқытудың ғылыми-теориялық
негіздерін айқындап практика жүзінде дәлелдегенде ғана іске асатыны
белгілі.
12 жылдық мектептің тағы бір ерекшелігі-оқу жылының басында барлық
оқушылар портфолио жүргізе бастайды. Бұған дейін оқушының еңбегі алған
білім көлеміне қарай бағаланып келсе, енді оның білім алу процесіндегі
жетістігі жас және жеке ерекшелігіне байланысты өмір сүрген ортасына
бейімделуіне, жинаған тәжірибесіне қарай икемделуіне, құзырлық негізінде
қалыптасқан қабілетіне, білім мазмұнының  рухани қажеттілігіне қарай игере
білуіне орай бағаланатын болады. Портфолио дегеніміз – білім алушының
білім саласындағы жетістіктерінің жинағы.  Мұнда оқушының өзінің маршруттық
беті бойынша жетістіктері, яғни жетістіктер парағы, ілгерілеу кестесі,
шығармашылық жұмыстары, нәтижелері жинақталады. Портфолио жүргізудің
нәтижесінде оқушылар білім, білік  дағдыларын бақылауға үйрене бастады,
пәнге деген қызығушылығы артады, бала, мұғалім, ата-ана қарым-қатынасы
нығаяды, бақылау жұмысынан анықталған нәтижелерді бақылап отыруға ықпал 
етеді, оқушылардың ғылыми дүниетанымын, шығармашылық қабілеттерін,  ынтасын
дамытады. Оқушылар портфолио безендіру, толтыру жұмыстарын қызыға орындады
және өз біліміне баға беру, өз жетістігін көре білуді үйренді. Бүгінде
оқушылар мен мұғалімдер портфолионың үш  түрін қолданады: жеке жетістіктер
портфолиосы; пән портфолиосы; зерттеу жұмыстарының портфолиосы.
Осығын cәйкес 12 жылдық білім беру жүйесінде оқушы сыныпта проблемалық
оқыту мәселесі туралы жинақталған тәжірибені ғылыми талдап, қорыту мен
зерделеу деңгейі және ғылыми-педагогикалық қамтамасыз етудегі Қазақстан
Республикасының үздіксіз білім беру жүйесінің негізін қалаушы сатысы
ретінде 12 жылдық білім беру жүйесіндегі оқушы сыныпта тәжірибелік зерттеу
практикасын қажетсінуі, 12 жылдық білім беру жүйесінде проблемалық оқытудың
теориялық негіздері және 12 жылдық білім беру жүйесінде оқушыларды
проблемалық тұрғыдан оқытудың құралдарының жеткілікті шамада зерттеліп
дайындалмауының арасында, қайшылықтар бар. Сондықтан, педагогика ғылымының
теориясында, сондай-ақ, оқушы мектеп тәжірибесінде, бұл тақырып
жеткілікті дәрежеде зерттелуді талап ететін тақырып. Осыған орай
республикамыздағы 12 жылдық білім беру жүйесінде оқушы сыныпта проблемалық
оқыту бағыттары мен заңдылықтарын ғылыми-теориялық және практикалық
тұрғыдан айқындау және жұмысты жүргізу барысында алынатын ғылыми-зерттеу
нәтижелері бүгінде көптеген фактілер, талдаулар мен қорытындылар ой
таразылауды және ғылыми тұрғыдан зерттеуді талап ететіндігі зерттеу
жұмысының негізін анықтап отыр.
Оқыту үдерісін белсендіру теориясы (М.А.Данилов, М.Н.Скаткин) [3,4],
төменгі сыныптардағы мектеп оқушыларын қиындатыла түскен дәрежеде оқыту
теориясы (Л.В.Занков) [5], проблемалық оқыту теориясы (А.М.Матюшкин,
И.Я.Лернер) қарастырған [6,7].
Оқытуды белсендіру идеясының әр түрлі аспектілерін көптеген ғалымдар
эксперимент түрінде және теориялық жақтан зерттеді. Неғұрлым елеулі
нәтижелер М.А.Данилов, Л.В.Занков, М.Н.Скаткин және Ю.К.Бабанскийдің
еңбектерінде сипатталып жазылған [8,9,10,11,].
Проблемалық оқыту жүйесін ежелгі дәуірлердің ғұлама педагогтары оқыту
үдерісін шәкіртке қуаныш ләззатын беретін таным үдерсіне айналдырудың, оның
ақыл-есін дамытып, қабілетін арттырудың жолдарын әрдайым іздестірумен
болған. (Я.А.Коменский,Ю.м.Лотман, И.Г.Песталоции, К.Д.Ушинский және
т.б.)және Дж.Дьюи оқудың проблемалық бағытының маңыздылығын нұсқаған
[,12,13,14,15,].  
Проблемалық оқыту теориясын қалыпқа келтіруде ерең еңбегімен көрінген
ғалымдар - А.М.Матюшкин, И.Я.Лернер, және т.б. болады
[16,17,].  Проблемалық оқыту теориясының кемелденуіне кеңестік дәуір
психологтарының еңбектері үлкен маңызға ие болды. (С.Л Рубинштейн,
Н.А.Менчинская ) [18].
Проблемалық оқыту әдістерін педагогикалық жаңа технологиялармен
байланыстыра пайдаланудың жолдары мен шарттары, дидактикалық-әдістемелік
негіздері туралы соңғы жылдары Қазақстан көлемінде Ж.А.Қараев ,Омарова Р.С.
[19,20] сынды зерттеушілер өздерінің ғылыми ізденістерінде проблемалық
оқыту технологияларының жалпы ерекшелігі, ғылыми дәйектілігі туралы құнды
пікірлер мен нақты ұсыныстар келтірген.
Педагогика ғылымы дамуының қазіргі кезеңінде қоғам талап ететін дербес
жеке тұлғаны тәрбиелеу мен дамытуға деген қажеттілік пен оқушылардың өз
бетінше ізденіс әрекеті, яғни проблемалық оқыту жетілдіру мақсатында
қазіргі кезеңдегі білім сапасының деңгейінің төмендей бастауы аралығында,
он екі жылдық білім беру жүйесіндегі оқушы сынып оқушыларын проблемалық
оқытуды жетілдіру мен құралдарының жеткілікті шамада зерттеліп
дайындалмауының арасында қарама-қайшылық орын алуда. Бұл қарама-
қайшылықтарды шешу үшін зерттеудің проблемасын анықтап, 12 жылдық білім
беру жүйесінде оқушы сыныпта проблемалық оқытуды жетілдірудің ғылыми-
педагогикалық шарттарын анықтау мен одан әрі дамуына тиімді ықпал ететін
ғылыми-теориялық негіздерін қарастыруды міндеттейді.
Зерттеліп отырған тақырыптың өзекті маңыздылығы, бүгінгі күнге дейін ғылыми-
теориялық және әдістемелік тұрғыда, сондай-ақ, 12 жылдық білім беру
жүйесінде оқушы сыныптарының тәжірибесінде қажетті дәрежеде қарастырылмауы,
біздің ғылыми-зерттеу жұмысымыздың тақырыбын: 12 жылдық білім беру
жағдайында оқушылардың оқу танымдық құзіреттілігін қалыптастыру деп
белгілеуімізге негіз болды.
Зерттеу нысаны: 12 жылдық білім беру жүйесіндегі оқушылардың оқу-
тәрбие үдерісі.
Зерттеу мақсаты:
12 жылдық білім беру жүйесіндегі оқушылардың оқу танымдық
құзыреттілігін жетілдірудің ғылыми - теориялық және әдістемелік негізін
анықтау және оны оқу-тәрбие үдерісіне ендіру.
Зерттеу міндеттері:
1. 12-жылдық білім беру жүйесіндегі оқушылардың оқу танымдық
құзыреттілігін мазмұндық ерекшеліктерін талдау;
2 Оқушылардың оқу танымдық құзыреттілігін оқытудың мазмұны мен
оқытуды жетілдірудің теориялық негізін айқындау;
3 Оқушылардың оқу танымдық құзыреттілігін оқытуды жетілдірудің
педагогикалық шарттарын анықтау;
4. 12 жылдық білім беру жүйесіндегі оқушы сыныпта оқушылардың оқу
танымдық құзыреттілігін оқытуды жетілдірудің ғылыми-әдістемелік жүйесін
құру, құрылымдық-мазмұндық нобайын жасау, іс-тәжірибелік дәлелдеп, ғылыми-
әдістемелік нұсқаулар беру.
Зерттеу әдістері: психологиялық-педагогикалық еңбектерді ғылыми-
теориялық тұрғыдан зерттеу; белгіленген мәселе бойынша озық педагогикалық
тәжірибелерді талдау және қорытындылау; тәжірибе ұйымдастыру (сауалнама,
тестілеу, бақылау, сұхбаттасу, әңгімелесу); зерттеудің нәтижелерін, алынған
мәліметтерді өңдеу, оларды талдау және қорытындылау.
Зерттеудің теориялық мәні мен ғылыми жаңалығы:
1. 12-жылдық білім беру жүйесіндегі оқушы білім берудің мазмұндық
ерекшеліктерін айқындалды;
2 Оқушылардың оқу танымдық құзыреттілігін мазмұнын мен оқытуды
жетілдірудің теориялық негізі ғылыми тұрғыдан талданды;
3 Оқушы сыныпта оқушылардың оқу танымдық құзыреттілігін оқытуды
жетілдірудің педагогикалық шарттары нақтыланды;
4. 12 жылдық білім беру жүйесіндегі оқушылардың оқу танымдық
құзыреттілігін оқытуды жетілдірудің ғылыми-әдістемелік жүйесін құру,
практика барысында тәжірибеде дәлелдеп, ғылыми-әдістемелік нұсқаулар
берілді.
Зерттеудің практикалық маңызы: ізденістің теориялық тұрғыда
негізделген, сыналған, іс жүзінде тексеруден өткен материалдарын, оның
қорытындылары мен нәтижелерін 12 жылдық білім беру жүйесіндегі оқушылардың
оқу танымдық құзыреттілігін оқытуды жетілдірудің педагогикалық шарттарын
айқындау оқушының білім үдерісін қарқындандырып, оқу сапасының артуына
негіз болады.
Дипломдык жұмыс кіріспе, екі бөлім, қорытынды және пайдаланылған
әдебиеттер тізімінен тұрады.

1. 12 жылдық білім беру жүйесіндегі оқушылардың оқу танымдық
құзыреттілігін жетілдірудің ғылыми-теориялық негіздері

1. 12-жылдық білім беру жүйесіндегі білім берудің мазмұндық
ерекшеліктері

Еліміз егемендікке ие болып, Қазақстан өз алдына мемлекет мәртебесіне
жетіп, бүкіл әлемге, жер жүзіне өзінің елдігінің саясатын танытып отыр. Ал
оны жетілдіріп, дамытатын жас ұрпақ. Қоғамдық өмірдің барлық салаларында,
соның ішінде, білім беру саласында жүріп жатқан демократияландыру-
мектепті қазіргі қоғамға ақыл-ойы кемел, шығармашылық жағынан қабілетті,
қандай қоғамда болсын мектептегі-тәрбие берудің мақсатын (бұл бүкіл, оқу-
әдістемелік жүйенің негізі-базисы болып есептеледі), ең алдымен осы
қоғамның мүддесінен туындайтын әлеуметтік сұраныс анықтайды. Сонымен қатар,
осыншама жоғарғы деңгейдегі әлеумет халық игілігіне жарайтын ізгілікті,
жасампаз істерге жұмсалуы шарт. Қазақстан Республикасы Конститутциясы,
Білім туралы Заңы-осылардың негіздерін қалаудың тірегі және кепілі
[21].  
Қазақ педагогикалық энциклопедия сөздігінде Оқушы мектеп ұғымына
төмендегідей түсініктеме беріледі. Оқушы мектеп - ол жалпы білім беретін
мектептің бірінші басқышы [22].  
Тарихта 1991 жыл өзіндік оқиғаларымен сипатталатын өтпелі кезеңмен
бейнеленеді. Бұрынғы Одақ құрамындағы барлық республикалар өз дербестігін
иеленіп, терезелері тең тәуелсіз мемлекет аталды. Республикамыздың
тәуелсіздік алғанынан бастап, қазақ тілінің мемлекеттік тіл мәртебесіне ие
болуы ұлттық сипатын жоғалтып, дәстүрімізді ұмыта бастаған халқымыз
тарихына, тарихтың қойнауында жатқан ұлттық мұраларымызды қайта қарауға,
өзін-өзі тануына қолайлы мүмкіндіктер туғызды, көп нәрсеге деген
көзқарасымызды қайта сараптауға үйретті.
Ұлттық болмысымызды сақтап қалуға үлкен жұмыс жасаған Ахмет
Байтұрсынұлы, Жүсіпбек Аймауытұлы, Мағжан Жұмабайұлы, Міржақып Дулатұлы,
Шәкерім Құдайбердіұлы т.б. [23,24]  халқына қайта оралып, білім мен тәрбие
берудің ұлттық нышанға негізделуі жөніндегі құнды еңбектері мен
педагогикалық мұраларына терең талдау жасауға және оны осы күнгі қазақ
оқушы мектептерінің өміріне енгізуге толық мүмкіндік алынды.
Қай елдің болсын өсіп-өркендеуі, әлемдік өркениеттен өзіндік орнын
таңдап алуы, ең әуелі, оның ұлттық білім жүйесінің деңгейіне байланысты.
Сондықтан Қазақстан өзінің тәуелсіздігін жариялап, өркениетке бағыт алған
кезден бастап білім беру ісін реформалауға кірісті. Бұл барысты шартты
түрде бірнеше кезеңге бөлуге болады. 1991-1993 жылдарды қамтитын біріңші
кезеңде Қазақстанның білім жүйесінің құқықтық негізі қалыптасып, Білім
туралы, Жоғары білім туралы Заңдар қабылданды. Екінші кезеңде (1993-
1996 жж) білім жүйесі тұжырымдамалық-бағдарламалық тұрғыдан жаңарып, бағыт-
бағдар белгіленді. Ал үшінші кезеңде (1996-1997) білімді басқару мен
қаржыландыру жүйесі жетілдірілді. Бесінші кезеңге 2003-2006 жылдардағы
Қазақстан Республикасының әлемдік кеңістегі білім беру жүйесіне өту
барысындағы ұлттық мектеп моделін құрудың алғашқы жобаларының тәжірибелік
сыннан өткізілуі мен “Білім берудің тұжырымдамалары” (жаңа толықтырулармен)
“Білім беруді дамыту бағдарламасы” (2005-2010) жасалып ұсынылуы болашақ
үміт дүниесіне жетудегі қабылданған құжаттар мен білім мен тәрбие беру
саласындағы жаңа белеске көтеру барысындағы іс-шаралардың өмір тәжірибесіне
ену мерзімі. [25] .
Реформаның 1998-2002 жылдарды қамтитын төртінші кезеңін-білім жүйесін
тұрақтандыру және оның дамуының стратегиялық бағдарлану кезеңін бастан
өткіздік. Өйткені дәл осы кезеңде Білім туралы Заңның жан-жақты
жетілдірілген жаңа нұсқасы қабылданып, Білім саласының қызметкерлерінің
съезі өтіп, Білім туралы Заң толықтырулармен қабылданды.
Білім беру дәрежесі қандай болса, мемлекеттің де сондай дәрежеде
болатыны зиялы қауымға белгілі. Сондықтан да білім беру жүйесінде жаңа
кезең туындайтыны-өмірлік заңдылық. Осының нақты көрінісі ретінде Орта
білімді дамыту туралы тұжырымдама қабылданғаны мәлім. Соған байланысты
Қазақстан Республикасы жалпы білім беретін мектептерінің өміріне елеулі
өзгерістер енгізілді. Тұжырымдаманың кейбір тараулары оқу-тәрбие ісімен
тығыз байланысты. Атап айтқанда, Оқу үдерісін басқару, Орта білімнің
негізгі мақсаттары, міндеттері және бағыттары, Орта білім
стандарттарының тұжырымдамалық негіздері деген бөлімдермен ара-жігі
ажыратылды.
Қоғамдағы күрделі өзгерістерден туындаған жаңаша көзқарастар, жаңа
ағым, ұстанымдардың әрбір адам өміріне тигізер әсерінің бір сәттік емес
едәуір уақытқа созылатыны қабылдау, сезіну, мойындау, ұстану сияқты
барыстардан тұратыны мәлім. Сол сияқты білім беру саласын жаңа сапалық
деңгейге көтеруге бағытталған тұжырымдарды іс-жүзіне асыру барысында да
бірден мойындалмай, пікірталас тудырып, басты ойға қайшы келетін
әрекеттерге баруға мәжбүр ететін мәселелердің болғанын заңды құбылыс
ретінде таныдық.
Егер біз қазір әлемдік дамыған елдердің өсу-өркендеу жолына зерделей
қарайтын болсақ, олардың қай кезеңде да, қандай жағдайда да жастар
тәрбиесін алдыңғы қатарға қойып, әсіресе, білім беру жүйесін жыл өткен
сайын жетілдіріп отырғандығына айқын көз жеткіземіз. ¤йткені, болашақта
сол елдің экономикасын дамытудың шешуші салаларының тізгінін ұстайтын
тұлғалар жастар арасынан шығатыны мәлім[26] .
Бұған, ең алдымен, Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім
беруді дамыту тұжырымдамасы қабылдануы толық дәлел бола алады. Иә, білім
беру тәсілдерін уақыт өткен сайын жетілдіре түсуге бағытталған
бағдарламалар кешегі кеңестік кезеңде де бірнеше рет жаңғыртылып, барынша
жүзеге асырылып отырған. Ол кезде бүкіл әлем кеңістігінде кеңістік білім
беру жүйесі мен англоамерикандық жүйе жабыса өмір сүрді. Бұл екеуімен
теңесетін білім берудің басқа жүйесі болған емес. Бірақ, ол бағдарламалар
дербес даму жолына түскен тәуелсіз мемлекетіміздің бүгінгі өскелең талабына
сай келмейді, яғни ескірді. Сондықтан жаңа тұжырымдама мақсаты мен мазмұны
жағынан да, орындалу мүмкіндігі тұрғысынан да бұрыңғы бастамалардың қай-
қайсысымен салыстырсақ та, өзіндік ерекшелігімен озық тұр деуге болады.
Қысқасы, он екі жылдық оқытуға көшуді жеңілдету, техникалық және
кәсіптік білім беру бағдарламарының құрылымы мен мазмұнын өзгерту, орта
білімнен кейінгі барлық сатыларда бакалавриант, магистрлік, докторлық
бағдарламалар мен несиелік технология бойынша оқыту, сайып келгенде, Болон
декларациясының негізгі ұстанымдарын іске асырумен аяқталса, кадрлар
даярлаудың сапасы халықаралық талаптарға сәйкес қамтамасыз етелмек.
Кез-келген тарихи кезеңде өмір сүріп отырған мемлекеттің өзіне тән
білім беру жүйесі болады. Жүйе деген түсінік ендірілгеннен кейін-ақ, ол
жүйенің құрылымдық құрамалары болатындығын естен шығармау керек.
Тұжырымдамада ұсынылып отырған жүйенің қазіргі және белгіленген мерзімде
жүзеге асатын, мүмкін болатын құрамалары айқын белгіленген.
1.Тұжырымдама-ғылыми-теориялық, әдіснамалық құжат. Онда Қазақстан
Республикасының білім берудегі мақсаты, міндеттері, құрылымы, мазмұны,
дамуының негізгі стратегиялық бағыттары анықталған. Бұл анықталғандар
отандық және әлемдік даму қағидаларының ықпалдасуы негізінде жүргізілген.
2.Білім беру жүйесінің жай-күйі, оны дамытудағы кедергілер қарама-
қайшылықтар философиялық, экономикалық, әлеуметтік, саяси, педагогикалық
тұрғыдан өте дәлелді негізделген.
3.Тұжырымдаманың көп деңгейлі үздіксіз білім берудің ұлттық моделін
анықтау, білім берудің әлемдік кеңестігіне ену, тұлға және қоғам
қажеттілігін қанағаттандыру мақсаты орынды анықталған деп есептейміз.
4.Білім берудің деңгейлері мен мазмұны жайлы тұжырымдама ұстамын сөз
етсек қарастырып отырғанымыз жүйе болғаннан кейін және оның белгіленген
жақын болашақтағы дамуы туралы айтылып отырғаннан кейін оның осы күнге
дейін басшылыққа алып жүзеге асырылып келген жүйеден, айырмашылығы болуы
керек.
Ол үшін дамудың барысында бұрыңғы жүйенің қандай құрамалары өзгеріске
ұшырайтынын көре білген жөн.
Деңгейліктер: мектепке дейінгі тәрбие және оқыту, орта білім беру, орта
білімнен кейінгі кәсіптік білім беру, жоғары білім беру, жоғарғы мектептен
кейінгі білім беру құрылымында кешендік, жүйелілік, бірізділік, ішкі
логикалық принциптер сақталған.
Әр деңгейліктің ішкі құрылымы мемлекетіміздің мүмкіндігіне қарай
анықталған және әр деңгейліктің әлемдік дамуымен ықпалдасуы көзделген.
Мысалы, мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту үздіксіз білім берудің еліміздегі
және әлемдік дамудың талаптарын ескере отырып, мектепке дейінгі ұйымдар,
жалпы білім беретін мектеп алды сыныптар, жетім балалар мен ата-ана
қамқорынсыз қалған балаларға арналған балалар үйін, мектеп-интернаттардағы
балалардың мектепке дейінгі топтары, мектептен тыс мекемелердегі мектепке
дейінгі топтарда қамтылуын дәл қазір кім жоққа шығара алады. Бұған қоса
түрлі арнайы мектепке дейінгі түзету мектептері жөнінде да айтылған. Мұны
мемлекетіміздің жақын болашаққа арналған балаларға жасалып отырған
қамқорлығы деп түсінген жөн[27] .
Ерекше өзгешелік шетел тілін және информатикалық құралдар жөніндегі
білімдердің оқушыта оқылуы өмір талабынан туындауында. Орта білім беру
еліміздегі үздіксіз білім беруді жүйелі жүзеге асырудың негізгі бөлігі деп
бөлінгеннен. Оның 5 жылдық оқушы, 5 жылдық негізі білім беру, 2 жылдық
бағдарлы білім беру басқыштарының болуы дұрыс. Орта білім берудің жас
ұрпақты бағдарлы өмірге ерте даярлауымен, білім берудің жекелігін сақтай
отырып, білімді ықпалдастыру мен кәсіпқой ойландыруы өзіндік ерекшелігі.
12 жылдық білім беру тұжырымдамасы мектептің алдында тұрған басты
мақсатын анықтап береді. Олар мына төмендегідей:
-оқушыны әлемдік стандарт деңгейіне сай жоғары сапалы біліммен
қамтамасыз ету:
- жан-жақты мәдени тұлғаны қалыптастыратын, өзін-өзі тәрбиелей алатын,
өзін-өзі дамытуға мүмкіндігі бар, кәсіби білім беру бағдарламасын меңгерген
азамат;
- өзінің жеке басының мүддесін қоғам мүддесімен үйлестіре алатын тұлға:
- шығармашылықпен еңбектенетін қоғамдағы нарықтық бәсекелестікке
қабілетті, өзін-өзі толық іске кірістіре алатын, функционалды сауатты
болашақ маман даярлауды көздейді.
12 жылдық білім беру жүйесінің бұрыңғы білім беру жүйесі моделінен
айырмашылығы мынада. 
1. Оқушының функционалдық сауаттылығы (оқу сауаттылығы; математикалық
сауаттылығы; ғылыми сауаттылығы).
2. Көпварианттылығы.
3. Деңгейлі және бағдарлы сараланғандығы.
4. Аймақтық білім беру.
5. Жеке тұлғаға бағдарланғандығы.
6. Бағдарлы бағыт ұстайтын педагогикалық функциялармен ерекшеленеді.
Қазіргі кезде әлемдік экономика жаңа салалық деңгейге – білімге
негізделген экономикаға өзгеруде. Білімге негізделген салалардағы
экономикалық өсу өткен жиырма жылда жалпы экономикалық өсудің қарқынынан
тұрақты түрде асып отырды. Алайда осы орайда ақпарат легінің артуы және
оның одан әрі шектеусіз өсу болашағы адамзат жинақтаған білімді жай игеріп
қою нәтижесіз мақсат екенін көрсетеді. [28]
Осы аса маңызды құжаттардың жүзеге асырылуы білім беру ауқымындағы
қазіргі кезде туындап отырған көптеген көкейкесті мәселелерге байланысты
болып отыр.
- білім берудің әлемдік кеңістігіне ену:
Бұл мәселенің ғылыми-теориялық, әдіснамалық негіздерін мұқият
қарастырған жөн. Білім берудің әлемдік кеңістігіне ену- басқа халықтың
немесе басқа мемлекеттің білім беруге байланысты жүйесін тікелей қабылдау
емес. Осы мәселенің ғылыми-теориялық және тәжірибелік негіздерінің дұрыс
жүзеге асуы ғасырлар бойы қалыптасқан халықтың, мемлекеттің, ұлттың білім
беру жүйесінің өзіндігінің сақталуында.
- білім берудің ұлттық моделін құру.
Білім беру стандарты. Стандарт (ағылшын сөзі)-норма (қалып), нұсқа
сөзінің кең мағынасында қолданылады.
Стандарт (ағылшын сөзі)-басқа өзіне ұқсас обьектілермен салыстырмалы
алғанда,
1.Нұсқа, эталон, үлгі:
2.Көлемдердің бірлігін, терминдер мен олардың анықтамаларын, өнімге
және өндіріс үрдістеріне қойылатын талаптарды белгілейтін нормативті-
техникалық құжат. [29]
Осығын орай біздің республикамызда жүргізіліп жатқан білім реформасы
көп қырлы және білім берудің мәдени жасампаздық рөлі, мектептің ұлттық сана-
сезімнің негіздерін қалыптастыруды қамтамасыз ету үшін ұлттық тұрғыдан өзін-
өзі айқындауы, мектепті демократияландыру, жеке тұлғаның дамуы үшін қолайлы
жағдай жасауға бағытталған ізгілендіру, саралау сияқты негізгі принциптерге
арқа сүйейді. Осы негізгі принциптер білім берудің мәдени жасампаздық
функциясын қайта жаңғыртуды, оған адамдық өлшемдер дәрежесін беруді,
оқушылардың бойында адам, қоғам және олардың өзара қарым-қатынастары туалы
тұтас түсініктерді қалыптастыруды мақсат етеді.
Қазақстан Республикасы білім беру жүйесін 2015 жылға дейін дамыту
Тұжырымдамасын жүзеге асыру үшін жуық арадағы болашақта барлық деңгейдегі
білім беру стандарттарын түбегейлі қайта қарап жетілдіру, оқу-әдістемелік
кешендерді толық жаңғарту, бүкіл білім беру жүйесін одан әрі
демократияландыру, оқу сапасын жетілдіру, нәтижеге бағдарлап оқыту т.б
көкейтесті мәселелерді шешу қажеттігі туындайды. Осы орайда жабық
орталықтандырылған білім жүйесінен ашық білім жүйесіне біртіндеп көшуге
бетбұрыс байқалуда. Мұндай жаңа методогиялық ұстаным білім мазмұнын жаңа
сапалы деңгейде көтеруге мүмкіндік береді.
- 12 жылдық білім беру жүйесіне көшу, жалпы еліміздегі білім беру
жүйесіне көшу, жалпы еліміздегі білім беру жүйесіндегі түрлі олқылықтар
мен кемшіліктерден арылуға жол ашады;
- өз алдына ел болған қазақ елінің ұлттық өз табиғатына көңіл қойып,
ой жіберуге және ұлттық мәдениеттің әдет-ғұрпын жете білуге, зерттей
түсуге мүмкіндік береді;
- әлемдік білімге зер салып жете білуге, мейлінше көңіл аударуға
мүмкіндік туғызады;
- бүгінгі таңдағы өмір талабы қай салада болса да, ықпалдастыққа
байланысты қажетсініп отырған күнде жеке пәндердің өз табиғатында осы
мүмкіндікті іске асыруға жол ашты. Осы айтылғандардың негізінде 12 жылдық
білім беру жүйесі, білім сапасын арттырып, жетілдіре түсетіндігі осы
бағытта жүргізілген байқау нәтижелерінен айқын байқалады.
12 жылдық мектептің маңызды проблемасы, әсіресе, базистік оқу жоспары
бөлігінде, мектепте білім беру стандартын, әзірлеу болып табылады.
Білім стандарттарын әзірлеудің проблемасы білім беру нормаларын
белгілеу қажеттілігі мен адам дамуының өз заңдылықтарының, оның ішінде
тосын, білім беру жүйесіне бағынбайтын заңдардың өмір сүруінің арсындағы
қайшылықтарға байланысты туындап отыр. Осы қарама-қайшылықты жеңудің тиімді
жолы 12 жылдық білім беру жүйесін жобалауға психологиялық-педагогикалық
тәсілдерді пайдалану болмақ. Мұнда жобалау оқушылардың ерекшеліктері мен
даму деңгейін ескеретін психологиялық - педагогикалық принциптерге
негізделуге тиіс. 12 жылдық білім берудің теориясы мен практикасын құрудың
алғышарты жеке қасиеттерді мектеп бітіріушінің бейнесі болып табылады.
Олардың арасынан когнитивтік, креативтік және ұйымдастыру - іскерлік
қасеттерді бөліп атауға болады.
Еуропа кеңесі деклорациясына сәйкес (1992) әлемдік практикада 12 жылдық
жалпы орта білім беру басымдыққа ие, оны әлемнің 216 елінде таниды,
мойындайды. Бұрынғы кеңес елінің ішінде 12 жылдық оқытуға Балтық жағалауы
мемлекеттері, Молдова, Беларусь, Украина мен Өзбекстан, ал 20002001 оқу
жылынан бастап Ресей Федерациясы көшті.
Біздің елімізде 2003 жылдын бастап жалпы білім беретін мектепте 12
жылдық жалпы орта білім беруге көшу бойынша кең көлемдегі эксперименттік
жұмыс жүргізілуде. Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
2003 жылдың 8-тамызында 12 жылдық оқыту бойынша эксперименттің басталуы
туралы №538 бұйрығын шығарды. Сол бұйрық негізінде 2003 жылдың 1-
қыркүйегінен бастап 12 жылдық бағдарламамен оқытудың 1- эксперименталдық
жұмыстары Қазақстанның 54 орта мектепте жүргізілді.
2005-2006 оқу жылынан бастап-104 мектеп, оның ішінде ауылдық
мектептерден 45, қалалық мектептерден 59 мектеп 12 жылдық білім беру
жүйесіне өту барысындағы эксперименттік сынақ өткізіліп отыр. Осы
мектептерде 304 сынып жұмыс жүргізіп келеді, оның ішінде бірінші сыныптар
125, екінші сыныптар 125, үшінші сыныптар-54, оның ішінде қазақ тілінде
оқылатын мектептер-185, орыс тілінде оқылатын мектептер-119.
2005-2006 оқу жылында 1-3 сыныптардағы оқушы саны- 5756, оның ішінде
бірінші сыныпта- 2438 оқушы, екінші сыныпта- 2347 оқушы, үшінші сыныпта-
961 оқушы болды.Эксперимент сыныптардағы барлық оқушының саны бойынша ұл
балалар – 49 % , қыз балалар -51% құрады [29.16].
Эксперимент сыныпта Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым
Министрлігінің 2004 жылы бекіткен базистік эксперименттік оқу жоспарымен 2,
3, 4 сыныптар 5 күндік сабақ кестесімен, 35 минут ұзақтықпен, сенбі күні
шығармашылықпен жұмыстанады .
Эксперимент сыныптардың кабинеттері 12 жылдық білімге көшу талабына сай
жабдықталып, ойын бөлмелері, информатика пәні кабинеттері ұйымдастырылды.
Жаңа стандарттың бір ерекшелігі оқушы сатыны бітірген оқушының дайындық
деңгейіне қойылатын талаптарда көрініс тапқан.
Қазақстан Лиссабон конференциясына қол қойып оны бекіткеннен кейін
Еуропалық білім кеңістігіне ықпалдасудың құқықтық негізін қалады. Бұл
жалпы орта білім беру деңгейінде мектептерде 12 жылдық оқытуға көшуді
көздейді.
12 жылдық оқытуға көшу Қазақстандық білім беру реформасының
стратегиялық міндеттерін ойдағыдай шешуге мүмкіндік береді. Ал оның мәнісі
шығармашылық тұлғаны қалыптастыруға бағытталған жаңа ұлттық модельді
дамытуға, жалпыға арналған білім үлгісінен таңдауы бойынша білім алу
үлесіне сапалы көшуде және әлемдік білім беру кеңістігіне тезірек кіруді
қамтамасыз етуде жатыр.
Қазіргі кезде Қазақстан Респуликасының мектептеріндегі білім беру
мазмұнының көлемін дамыған Еуропа елдерінің деңгейімен салыстыруға болады.
Әлемдік тәжірибеге сәйкес 12 жылдық оқытуға есептелген жалпы орта білім
берудің бағдарламасын біздің оқушыларымыз 11 жыл ішінде меңгереді.
Республиканың 11 жылдық жалпы орта білім беретін мектебінде қай кезде де
оқушылардың артық оқу жүктемесі байқалып келді. Оқушылардың оқу жүктемесі
оларды оқуға оларда оқуға бөлінген міндетті пәндер мен апталық сағаттардың
санына, сондай-ақ оқу материалын сыныптар мен білім деңгейлерінің арасында
тиімді бөлуге байланысты. Жалпы орта білім берудің мазмұнын экстенсивтік
дамытудың нәтижесінде міндетті оқу пәндерінің саны 11 жылдық мектепте 25-
ке дейін өсті.
Осы күнгі оқу жоспарына сәйкес 8-9- сыныптың оқушылары-16. Ал 10-11-
сыныптың оқушылары 15 міндетті пәндерді оқиды. Оның ішінде көрсетілген
сыныпта 4-тен 6-ға дейінгі оқу пәндері бір сағаттық апталық оқу жүктемесі
бойынша оқытылады. Бұл практик мұғалімдердің пікірінше тіпті де тиімсіз
болып саналады.
Оқушы мектеп оқушыларың шекті апталық оқу жүктемесі 24-30 сағатта
(күніне 4-5 сабақ) құрса, негізгі мектепте – 36- 40 сағатта (күніне 6-7
сабақ) және жоғарғы мектепте 41 сағатта (күніне 6-7 сабақ) құрайды. Егер
бір сабақтың ұзындығы 45 минут екенін және пәндер бойынша үй тапсырмасының
міндетті екенін ескерсек, бұл оқушылар үшін өте үлкен жүктеме [30].
Оқушылардың оқу жүктемесінің көбеюіне мектеп бағдарламалардың шектен
тыс күрделендірілуі де әсерін тигізді. Орта және жоғары кәсіптік білім
беретін оқу орындарының бір курсына арналған көптеген бағдарламалық
материалдар жалпы білім беретін мектептің жоғарғы сыныптарында дәл сол
көлемде оқытылады.
Оқу жүктемесін көбейту, басқа да факторлар мен бірге, оқушылардың
денсаулығына зиянын тигізеді. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау
министрлігінің деректері бойынша диспансерлік есепте тұратын балалардың
саны бұрынғы жылдармен (1985-1990 ж ж) салыстырғанда жыл сайын артып
келеді. Қазіргі кезде мектепте оқушылардың жалпы санына алғанда балалардың
алпыс алты пайыздан астамы есепте тұр. Артық оқу жүктемесі нашар үлгеретін,
оқудан жалтаратын және қылмыстық ортаны толтыратын балалар санының ұлғаюына
соқтырады. Қазақстан Республикасы ішкі істер министрлігінің деректері
бойынша жас өспірімдер арасындағы қылмыстық істердің үлес салмағы 8,4
пайызды құрайды. 11 жылдық мектептің жағдайында бейіндік оқыту мәселесі
жеткіліксіз шешілді. Мұның өзі мектеп бітірушілердің оқуларын КТМ-дер мен
колледждерде жалғастыруынан бас тартуына негізгі себеп болды [37]. Мектепте
бейіндік оқыту мәселесі негізінен жалпы білім беретін пәндерді теориялық
және практикалық тұрғыдан тереңдете оқытудың (шығармашылық деңгей) есебінен
шешілді. Бейіндік оқу жоспарлары тек қана эстетикалық бағыттағы, халықтың
көркем, қол өнері мен қызмет көрсету салаларының кәсіптері, ауыл
шаруашылығы кәсіптері бойынша еңбекке баулу бағытындағы мектептер
(сыныптар) үшін әзірленді.
Оқу жоспарлары деректерінің жеткіліксіз әзірленуі және бейіндердің
жеткіліксіз әзірленуі және бейінделудің қазіргі мамандықтарымен сәйкес
келуінің салдарынан мектептер оларды пайдалана алмады.
Сондай-ақ бейіндік мектеп гимназияларға, жалпы білім беретін пәндерді
тереңдете оқытатын лицейлен мен мамандандырылған мектептерге арналған
арнайы оқу жоспарлары, бағдарламалар мен оқулықтар да әзірленеді.
Біз қазіргі кезде білім берудің деңгейлеріндегі білім көлемінің ұдайы
артып отыратын, ақпараттық желілердің кеңейіп отырғанын, мұның өзі білім
мазмұнына айтарлықтай әсер ететін, қазіргі оқу пәндерінің мазмұнын жаңарту
немесе жаңаларын енгізу қажеттілігіне соқтыратынын жақсы түсінеміз. Жоғарғы
сынып оқушылары іс-әрекеттің бұдан да күрделі тәсілдерін меңгеруді, әр
түрлі көздерден ақпарат ала білуді үйрену, және бұл ретте оларды нақты өмір
жағдайларында пайдалана білуі қажет. Жоғарыда аталған проблемаларды шешу
оқыту мерзімін ұлғайту немесе білім беру мазмұнының көлемін қысқарту
есебінен ғана мүмкін болмақ, мұның соңғысы білім сапасының төмендеуіне
соқтырар еді.
12 жылдық оқыту мерзіміндегі жалпы білім беретін мектеп оқушылардың оқу
жүктемесі проблемасын шешуге ықпал етеді. 11 жылға есептелген жалпы білім
беретін пәндер жөніндегі бағдарлама, 12 жылдық мектеп жағдайында 12 жыл
ішінде меңгерілетін болады. Оқу материалдары мектеп сатылары мен білім беру
деңгейлері арасында қайта бөлінеді. Озат және кәсіптік жоғары білім беретін
оқу орындарының бірінші курстарында қайталап оқытылатын күрделі материалдар
мектептің оқу бағдарламаларынан алынып тасталады. Бұл білім берудің сапасын
арттыруға, оқушылардың денсаулығын жақсартуға, оқудан жалтаратын балалар
санының азаюына, кәмелетке толмағандар арасындағы қылмыстың төмендеуіне
ықпал етеді.
12 жылдық білім беруге көшу мектеп бітірушілерге бәсекелік етіп
даярлауға қамтамасыз етуге, жалпы орта білім туралы біздің
аттестаттарымыздың шетелде танылуының және жоғары білімге қол жеткізуді
қамтамасыз етеді.
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігінің 2002 ж шілде
№ 24 бұйрығына сәйкес Республика мектептерінде жалпы білім берудің құрылымы
мен мазмұнын жетілдіру экспериментін 2003-2004 оқу жылында бастау
мақсатында лабораторияда оқу пәндері бойынша жаңа білім мазмұнының үлгі
стандарт, оқу бағдарламаларын, оқулықтар жасау қолға алынды [31].
Нәтижесінде 2002 жылы Қазақстан Республикасы оқушы білімнің мемлекеттік
стандарты дайындалып, (авторлық ұжым) Республикалық баспа кабинетінде
жарық көрді; 2006 жылы оқушы білім бойынша Қазақстан Республикасы жалпы
білім берудің мемлекеттік стандарты жетілдірілді (авторлық ұжым) және 2002
жылы шыққан стандартпен алмастырылды.
2004 жылы Жалпы білім беретін мектептің оқушы сатысының оқу
бағдарламалары (1-4 сыныптар) жылы байқау нұсқасы Республикалық баспа
кабинетінде жарық көрді.
2003-2004 жылдарда 1-4 сыныптарға арналған барлық пәндер бойынша жаңа
буын оқулықтары және оқу-әдістемелік кешендер Атамұра баспасында жарық
көріп, Республика мектептерінің тәжірибесіне енгізілді. Оның ішінде
лаборатория қызметкерлері (авторлық бірлестікте) жаңа буын оқулықтары мен
оқу-әдістемелік кешендер жасауға атсалысты. Мақсатты құрылыммен жасалған
оқулықтар мазмұны оқушы алданда теориялық және практикалық екі жақты
мақсат қояды. Теориялық мақсат ой қызметі арқылы орныдалады.қазғалыс
белсенділігі болмайды, тек қосымша қызметтер ғана орындалада. Мысалы, 1-
сынып Әліппесіндегі Бұлттан әріп жауғанда, 2 - сыныптың Қазақ тілі
және сөз өнері оқулығындағы Заттың атын, сынын, санын қимылын білдіретін
сөздерге жасалған, 3-4 сыныптағы бүкіл тірек сызбаларды №1 сабақтарды
оқып үйрен бөлігі теориялық мақсат көздеп, шешімді орындауға арналған. Ал
жазба жұмыстарында ойлау барысындағы салыстыру, дәлелдеу, қортындылау, т.б.
нәтижелерді жазу жатады.кең ауқымды үйесін бір мезгілде ойша қамту оқушыға
үлкен талап қояды. Сондықтан оқулықтарда жаңа білім меңгертудің жаңа жолы
мен әдісі еңгізілген. Ол проблемалық жағдай ұсынып, сыртқы әрекеттің ішкі
әрекетке ауысу нәтижесінен туындайтын психикалық әрекеттердің
материалдандырған (тірек-сызбалар) жолы мен зерттеушілік әдіс.Бұл білім
жүйесін меңгертуді жеңілдетеді және сапалы етеді.
Жалпы білім беретін мектептің оқушы сатыдағы білім мазмұны
тұжырымдамасында Оқулық мектеп ұстанатын оқу материалының базалық
(инварианттық) деңгейіне жасалды, яғни оқулықта базалық білім мазмұны
толық, жан-жақты ашылуы тиіс. Сонымен қатар, оқулықта оқушы сатыдағы бала
психикасының әр жасқа сәйкес ерекшеліктері ескеріліп, тартымды, түсінікті,
стилистикалық жағынан сауатты жазылған мәтіндер берілуі қажет, - деп
анықталған. Осы тұжырымдаманы негізге ала отырып дайындалған эксперименттік
сыныптарға арналған оқулықтар әліде болса толықтырылып 2020 жылға дейін
сапасы артатады. 12 жылдық білім беру жүйесіндегі оқушы сыныпқа арналған
стандарттың бір ерекшелігі оқушы сатыны бітірген оқушының дайындық
деңгейіне қойылатын талаптарда көрініс тапқан.
Бұрынғы стандартта оқушы өзі оқыған білім негіздерінің жалпы
ережелерінен білім, білік, дағдыларды түсініп, талдай білуі қажет десе,
жаңа стандарт жобасында оқушының өз пікірі мен көзқарасы қамтылып және
білім негіздерін өмірмен, күнделікті іс-әрекетпен байланыстырып өзі
қорытынды шығаруға ұмтылдыру. Базистік жоспар бойынша 2- 4 сыныптарда 2
сағат орыс тілі, 1 сағат шет тілі, 1 сағат информатика енгізілген [32].
12 жылдық оқу материалдарына эксперимент жасау мақсатында мұғалімдер
Оқу- әдістемелік кешенінің сапасын бағалау, Байқау оқулығының сапасын
бағалау, Эксперименттік жұмыс нәтижелері және олардың жетістіктерін
қамтамасыз ететін шарттар, мониторинг, Мұғалімге арналған сауалнама
толтырылып отырылды. Жаңа жүйеге арналған оқулықтарды Атамұра, Алматы,
Жазушы баспалары басып шығарып, Оқулық орталығы арқылы Республика
мектептеріне жеткізіліп отырылды. Оқулықтар оқушы денсаулығына зиянын
тигізбеу мақсатында тоқсан – тоқсанға бөлініп, блок күйінде шығарылған.
12 жылдық мектепке көшу жағдайында оның құрылымы туралы, мектепке
білім берудің кезеңдері (сатылары) туралы мәселе туындайды.
Оқушы мектепті реформалаудың негізгі желісі бүгін кіші мектеп
жасындағыларға білім берудің басым мақсаттарын өзгерту үрдістері болып
табылады, мұнда бірінші кезекте олардың жеке басын дамыту міндеті қойылады.

Қазақстанның жағдайында жалпы орта білім берудің ең қолайлы және
оңтайлы құрылымы 5+5+2 болып табылады.
12 жылдық жалпы орта білім беру үш сатыдан тұрады: І саты- жалпы оқушы
білім беру (1-5-сыныптар – оқушы мектеп).ІІ саты- негізі орта білім беру 6-
10-сыныптар –негізгі мектеп).ІІІ саты-жалпы орта білім беру (11-12 сыныптар
–жоғарғы мектеп).
І саты - жалпы оқушы білім беру (1-5-сыныптар- оқушы мектеп). Жалпы
оқушы білім беру, оқыту ұзақтығы - 5 жыл. Оқушы мектеп жалпы оқушы білім
беруді қамтамасыз етеді.Оқушы мектепке балалар 6 жастан бастап қабылданады.

Оқушы мектептің басты міндеті - баланың қабілеттерін ашуды, жеке
тұлғасын, оқуға деген ынтасын қалыптастыруды қамтамасыз ету, оқу, жазу
санау, қарым-қатынас және ынтымақтастық дағдыларын меңгеруіне көмектесу.
Оқушы мектеп баланың өзін іс жүзінде көрсету, мінез-құлық мәдениеті
элементтерін меңгеру дағдыларына қалыптастырады.
Мұнымен бірге бұл сатыда балалардың бейімділіктері мен
қабілеттіліктерін ескеріп, саралап және даралап оқыту элементтері
енгізіледі. Бұл таңдау бойынша (Бұл курстар бойынша жеке жене топтық
сабақтар өткізілуі мүмкін) курстарды (пәндерді) оқу арқылы іске асырылады.
Оқушы сынып бағдарламасы баланың жеке тұлғасын қалыптастыруға, оның
жеке қабілетін ашуға және дамытуға бағытталған. 12 жылдық жалпы орта білім
беру мазмұнының құрамы мен құрылымы 7 білім саласы негізінде анықталады:
1. Тіл және әдебиет;
2. Математика және инфарматика;
3. Жаратылыстану;
4. Адам және қоғам;
5. Өнер;
6. Технология;
7. Дене және әскери – патриоттық тәрбие.
Дене және әскери- патриоттық тәрбие. Бұл стандарттың ІІ бөлімі, 6 және
7 тараулары төменде сипатталған жеті блок пен берілген:
а ) білім салаларынан күтілетін оқыту нәтижелері;
б ) сатылар бойынша базалық білім мазмұны;
1-блок. Тіл және әдебиет білім саласы
2-блок. Математика және ифарматикабілім саласы
3-блок. Жаратылыстану білім саласы
4-блок. Адам және қоғамбілім саласы
5-блок. Өнербілім саласы
6-блок Технология білім саласы
7-блок. Дене және әскери –патриоттық тәрбие білім саласы
II саты — негізгі орта білім беру (6-10-сыныптар - негізгі мектеп).
Негізгі мектепте оқудың ұзақтығы - алты жыл. Негізгі мектеп негізгі
жалпы білім беруді қамтамасыз етеді. Негізгі жалпы білім беру жалпы орта,
кәсіптік оқушы және орта білім алудың базасы болып табылады.
III саты - жалпы орта білім беру, бейінді оқыту, (11-12-сыныптар –
жоғарғы мектеп).
12 жылдық мектепте оқушы білім берудің Базистік оқу жоспарындағы
тұлғаға бағдарланған сағаттар оқушы сынып оқушыларының дербес танымдық
жобалық іс-әрекеттерін ұйымдастыруға пайдаланылады.
Базистік оқу жоспары - бұл негізгі мемлекеттік нормативтік құжат, білім
берудің осы саласындағы мемлекеттік стандарттың құрамдас бөлігі болып
табылады. Ол типтік және жұмыстық оқу жоспарларының негізгі және мектепті
қаржыландырудың басты құжаты ретінде қызмет етеді.
Типтік оку жоспарлары ұсынымдық сипатқа ие. Олар мемлекеттік базистік
оқу жоспарының негізінде жасалады.
1) Жалпы білім беретін орта мектептің оқу жоспары базистік оқу
жоспарының нормативтерін сақтай отырып жасалады. Мектептің оқу
жоспарының екі түрі болады:
- мектептің өз оқу жоспары, ол мемлекеттік базистік оқу жоспарының
негізінде ұзақ мерзімге жасалады да, нақты бір мектептің ерекшеліктерін
керсетеді. (мектептің оқу жоспары ретінде типтік оқу жоспардарының бірі
алынуы мүмкін);
- жұмыстық оқу жоспары, ағымдағы жағдайларды ескере отырып жасалады да,
жыл сайын мектептің педагогикалық кеңесінің шешімімен бекітіледі.
(1а,б.кестеге сәйкес)

Кесте ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
«Қосымша білім беру жүйесінде ересектер арасындағы педагогикалық қарым-қатынасты жетілдіру» (өзгетілді ересектерге қазақ тілін оқытып-үйрету материалдары негізінде)
Бастауыш сынып оқушыларының танымдық құзыреттілігін қалыптастыру
Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуге байланысты құзырлықтарын қалыптастырудың педагогикалық негіздері
Сөз тіркесін оқытуда оқушылардың қатысымдық құзіреттілігін қалыптастырудың лингвистикалық негіздері
Құрмалас сөйлемді оқыту әдістемесі
Бастауыш сынып оқушыларының зерттеушілік құзыреттілігін қалыптастыру
12 - жылдық білім беру жүйесіне көшу жағдайындағы педагогтың кәсіби құзыреттілігі жайлы
ҚАНИПА БІТІБАЕВАНЫҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ИДЕЯЛАРЫ МЕН ТӘЖІРИБЕСІ
Мультимедиялық оқыту құралдарын жаратылыстану сабақтарында қолдану әдістемесі
Дамыта оқытудың теориялық негіздері
Пәндер