Атом

1 Атомның қасиеттері
2 Периодтық жүйе периодтық заңның құрылымдық кескіні

1. Химия: Жалпы білім беретін мектептің 8 сыныбына арналған оқулық. Усманова М.Б., Сақариянова Қ.Н. / Алматы: Атамұра, 2009. - 216 бет. ISBN 9965-34-887
2. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Химия. Н.Нұрахметов, А.Ниязбаева, Р.Рысқалиева, Н.Далабаева. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. — 336 бет. ISBN 9965-36-416-8
3. Балалар Энциклопедиясы, II- том
4. Мұнай және газ геологиясы терминдерінің, орысша-қазақша түсіндірме сөздігі. Жалпы редакциясын басқарған Казакстанға еңбегі сіңген мұнайшы — геологтар Т.Н. Жұмағалиев, Б.М. Куандықов. — А.: АРНGroup, 2000. — 328 бет.

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Атом бүтіндей алғанда зарядсыз, бейтарап бөлшек. Ол ортасында өзінен
радиусы 104 -105 есе кіші көлемді алып жатқан оң зарядты ядродан және оны
айнала қозғадып жүрген теріс зарядты электрондардан тұрады. Атом өзінің
сыртқы бір немесе бірнеше электрондарын жоғалтқанда оң, ал сырттан электрон
қосып алғанда теріс ионға айналады. Атомның сызықтық өлшемдері ~ 10-8 см,
көлденең қимасының ауданы ~10-16 см2, көлемі ~10-24 см3. Борлың атом
теориясында ең қарапайым атом – сутегі атомы. Оның радиусының дәл белгілі
бір мәні бар және ол мүмкін болатын ең кіші айналу орбитасының радиусы
шамасына тең: a=0.53 * 10-8 см (дәлірек, 0.52917*10-8 см). Атомның массасы,
негізінен оның ядросының массасына тең және ол массалық санға (А), яғни
протондар мен нейтрондардың жалпы санына (нуклондардың жалпы санына)
пропорционал болып ұлғаяды. Өйткені атомдағы электронның массасы (0.91*10-
20 г) бір протонның немесе нейтронның массасынан (1.67*10-24 г) 1.840 есе
аз. Сондықтан атомның ауырлық центрі ядроға дәлдей келеді. Атом массасы
ядро массасымен ондағы электрондар массаларының дәл қосындысына тең емес.
Олардың арасындағы айырым атомның байланыс энергиясын анықтайды. Атомның
ішкі энергиясының тек дискретті (үздікті) мәндері болады. Оның ең төменгі
деңгейі атомның негізгі күйі E1 (ол ең тұрақты, шексіз ұзақ өмір сүретін
күйі), ал жоғарғы энергия деңгейлері қозған күйлер Еі (і=2, 3, ...) деп
аталады, (ол аз өмір сүреді). Қозған күйден ~10-8 сек. ішінде атом негізгі
күйге ауысып отырады. Осындай ауысу кезінде атомға осы екі деңгейінің
айырымына тең (hν=Eν-E1, мұндағы h – Планк тұрақтысы, ν – ұшып шыққан сәуле
квантының жиілігі) сырттан энергия берілуі не шығарылуы шарт. Атом
энергиясының дискретті квантталуы оның құрамындағы бөлшектердің толқындық
қасиетінің болуынан. Атомның осындай қасиеттерін кванттық теория ғана толық
түсіндіре алады. Бұл теория бойынша атомдағы электронның күйі 4 кванттық
санмен анықталады. Олар: электрон энергиясын анықтайтын бас кванттық сан
(n), атомның осындай импульс моментін анықтайтын орбиталық кванттық сан
(l), ал (l)-дың берілген оське түсірілген проекциясын анықтайтын магниттік
кванттық сан (m) және электронның ішкі спинін анықтайтын кванттық сан (ms).
Осы 4 кванттық сан мен Паули принципі атомдағы электрондардың барлық
күйлерін сипаттайды. Сонымен бірге кванттық теорияда микробөлшектердің сол
4 кванттық сан анықтайтын күйлерін толқындық функциямен (φ) өрнектейді. Ол
функцияның квадраты (φ2) бөлшектердің кеңістік нүктелерінде болу
ықтималдығын білдіреді. Кеңістіктегі электрон бұлтының тығыздығы осы
ықтималдыққа пропорционал. Кванттық сандардың мәндеріне сәйкес атомдардағы
қабықшалар мен қабаттар рет-ретімен толтырылып отырады. Осылайша
элементтердің Менделеев кестесіндегі орны анықталады. Алдымен ең кіші n=1
қабат толтырып, онда болғаны 2 электрон ғана орналасады. Онан кейін n=2
қабат толтырылғанда ядроның заряды өсуіне сәйкес қабаттар ядроға жақындай
түседі. 1-қабат 1s қабықшадан, 2-қабат 2s, 2p қабықшалардан, 3-қабат 3s,
3p, 3d қабықшалардан, т.с.с. тұрады. Әр қабат элементтің периодын
анықтайды. Осы период элементтердің химиялық, оптикалық, электрлік, және
магниттік қасиеттерінің қайталану периоды болып табылады. Осы периодтылық
атомның ең сыртқы электрон қабықшаларының қасиетімен анықталады. Мұндай
периодтылық иондар қасиетінде де сақталады.
Атомның орбиталарында 2 не одан да көп электрондар қозғалып жүрсе,
онда мұндай күрделі атомдардағы электрондардың өзара әсерлесуін де еске алу
керек. Ол әсерлесулер тек электр статикалық ғана емес, орбиталық магниттік
моменттер мен бөлшектердің өзінің ішкі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.