«Еңбекке баулу» оқу пәнінен оқу құрал
І. ТҮСІНІК ХАТ
ІІ. ОҚУ ПӘНІНІҢ БАЗАЛЫҚ МАЗМҰНЫ
ІІІ. Оқушылардың білім, білік және дағдыларына қойылатын талаптар
ІV ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕЛІК ЖҮЙЕСІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
ІІ. ОҚУ ПӘНІНІҢ БАЗАЛЫҚ МАЗМҰНЫ
ІІІ. Оқушылардың білім, білік және дағдыларына қойылатын талаптар
ІV ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕЛІК ЖҮЙЕСІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
«Еңбекке баулу» оқу пәні бастауыш білім беру деңгейінде оқытылады және «Өнер және технология» білім беру саласына енеді. «Еңбекке баулу» оқу пәні оқушының көркем безендіру, бейнелеу, құрастыру сияқты негізгі көркемдік әрекеттері арқылы олардың шығармашылық қабілеттерін дамытады. Еңбекке баулу тұлғаның эмоционалды-құндылық және сенсорлық мәдениетін дамытып, қоршаған орта мен өнердегі әсемдікті көру, бағалау және оларды өз қолымен жасау қабілеттіліктерін арттырады.
«Еңбекке баулу» оқу пәні әртүрлі өнер түрлері мен көркемдік әрекеттер мазмұнының кешені. Оқушылар «Еңбекке баулу» сабағында әртүрлі өнер шығармаларын көріп, қабылдау, зерделеумен қатар, дербес көркемдік шығармашылық әрекеттермен айналысады. Оқу материалына халықтық дәстүрлі және заманауи сәндік қолданбалы өнердегі ұлттық мәдени мұралар тәжірибесі негіз болып табылады.
«Еңбекке баулу» оқу пәнінің мақсаты – оқушының көркемдік шығармашылық әрекеттерін әсемдікті көру, қабылдау арқылы қалыптастыру, бейнелеу, безендіру, құрастыру сияқты көркемдік іс-әрекеттеріне қажетті дағдылары мен шеберліктерін шыңдау болып табылады және оқушылардың еңбекке деген оң көзқарастарын қалыптастыру.
«Еңбекке баулу» оқу пәнінің міндеттері:
• бейнелеу өнерінің түрлерімен (сәндік-қолданбалы өнер, кескіндеме, сурет (графика), мүсіндеу және сәулет өнері) таныстыру;
• оқушыларды әсемдікті бақылау, көру, зерделеу, эстетикалық сезімде әсерлену арқылы сурет салу, мүсін жасау, жапсырмалау және құрастыру сияқты көркемдік әрекеттеріне баулып, үйрету;
• оқушыларға әртүрлі материалдармен (қағаз, бояу, мата, ермек саз, табиғи материалдар және заманауи технологиялық материалдармен және т.б.) жұмыс жасаудың техникалық тәсілдерін меңгерту;
• көркем еңбек сабағында қолданатын арнайы терминдермен және ұғымдармен таныстыру.
«Еңбекке баулу» оқу пәнінің мазмүны төмендегідей бөлімдерді қамтиды:
Техникалық еңбек. Қағаз, қатырма қағазбен, тоқыма, табиғи материалдармен, ағашпен және сымтемірмен, техникалық үлгілермен жұмыс.
«Еңбекке баулу» оқу пәні әртүрлі өнер түрлері мен көркемдік әрекеттер мазмұнының кешені. Оқушылар «Еңбекке баулу» сабағында әртүрлі өнер шығармаларын көріп, қабылдау, зерделеумен қатар, дербес көркемдік шығармашылық әрекеттермен айналысады. Оқу материалына халықтық дәстүрлі және заманауи сәндік қолданбалы өнердегі ұлттық мәдени мұралар тәжірибесі негіз болып табылады.
«Еңбекке баулу» оқу пәнінің мақсаты – оқушының көркемдік шығармашылық әрекеттерін әсемдікті көру, қабылдау арқылы қалыптастыру, бейнелеу, безендіру, құрастыру сияқты көркемдік іс-әрекеттеріне қажетті дағдылары мен шеберліктерін шыңдау болып табылады және оқушылардың еңбекке деген оң көзқарастарын қалыптастыру.
«Еңбекке баулу» оқу пәнінің міндеттері:
• бейнелеу өнерінің түрлерімен (сәндік-қолданбалы өнер, кескіндеме, сурет (графика), мүсіндеу және сәулет өнері) таныстыру;
• оқушыларды әсемдікті бақылау, көру, зерделеу, эстетикалық сезімде әсерлену арқылы сурет салу, мүсін жасау, жапсырмалау және құрастыру сияқты көркемдік әрекеттеріне баулып, үйрету;
• оқушыларға әртүрлі материалдармен (қағаз, бояу, мата, ермек саз, табиғи материалдар және заманауи технологиялық материалдармен және т.б.) жұмыс жасаудың техникалық тәсілдерін меңгерту;
• көркем еңбек сабағында қолданатын арнайы терминдермен және ұғымдармен таныстыру.
«Еңбекке баулу» оқу пәнінің мазмүны төмендегідей бөлімдерді қамтиды:
Техникалық еңбек. Қағаз, қатырма қағазбен, тоқыма, табиғи материалдармен, ағашпен және сымтемірмен, техникалық үлгілермен жұмыс.
І. ТҮСІНІК ХАТ
Еңбекке баулу оқу пәні бастауыш білім беру деңгейінде оқытылады және
Өнер және технология білім беру саласына енеді. Еңбекке баулу оқу пәні
оқушының көркем безендіру, бейнелеу, құрастыру сияқты негізгі көркемдік
әрекеттері арқылы олардың шығармашылық қабілеттерін дамытады. Еңбекке баулу
тұлғаның эмоционалды-құндылық және сенсорлық мәдениетін дамытып, қоршаған
орта мен өнердегі әсемдікті көру, бағалау және оларды өз қолымен жасау
қабілеттіліктерін арттырады.
Еңбекке баулу оқу пәні әртүрлі өнер түрлері мен көркемдік әрекеттер
мазмұнының кешені. Оқушылар Еңбекке баулу сабағында әртүрлі өнер
шығармаларын көріп, қабылдау, зерделеумен қатар, дербес көркемдік
шығармашылық әрекеттермен айналысады. Оқу материалына халықтық дәстүрлі
және заманауи сәндік қолданбалы өнердегі ұлттық мәдени мұралар тәжірибесі
негіз болып табылады.
Еңбекке баулу оқу пәнінің мақсаты – оқушының көркемдік шығармашылық
әрекеттерін әсемдікті көру, қабылдау арқылы қалыптастыру, бейнелеу,
безендіру, құрастыру сияқты көркемдік іс-әрекеттеріне қажетті дағдылары
мен шеберліктерін шыңдау болып табылады және оқушылардың еңбекке деген оң
көзқарастарын қалыптастыру.
Еңбекке баулу оқу пәнінің міндеттері:
• бейнелеу өнерінің түрлерімен (сәндік-қолданбалы өнер, кескіндеме,
сурет (графика), мүсіндеу және сәулет өнері) таныстыру;
• оқушыларды әсемдікті бақылау, көру, зерделеу, эстетикалық сезімде
әсерлену арқылы сурет салу, мүсін жасау, жапсырмалау және
құрастыру сияқты көркемдік әрекеттеріне баулып, үйрету;
• оқушыларға әртүрлі материалдармен (қағаз, бояу, мата, ермек саз,
табиғи материалдар және заманауи технологиялық материалдармен және
т.б.) жұмыс жасаудың техникалық тәсілдерін меңгерту;
• көркем еңбек сабағында қолданатын арнайы терминдермен және
ұғымдармен таныстыру.
Еңбекке баулу оқу пәнінің мазмүны төмендегідей бөлімдерді қамтиды:
Техникалық еңбек. Қағаз, қатырма қағазбен, тоқыма, табиғи
материалдармен, ағашпен және сымтемірмен, техникалық үлгілермен жұмыс.
Көркем еңбек. Сәнді-қолданбалы қолөнер бұйымдарымен таныстыру: ұлттық
киімдер, зергерлік бұйымдар, жиһаз, ыдыс-аяқтар, түрлі тұрмыс бұйымдары;
бұл бұйымдарды әртүрлі ою-өрнектер (геометриялық, зооморфтық, әсімдік)
қолдану арқылы дайындау. Өру элементтерімен таныстыру.
Дизайн. Көркем безендіру; түрлі түсті қағаздар мен матадан әртүрлі
бұйымдарды құрастыру және жасау, оларды ұлттық ою-өрнек элементтерін
безендіруде қолдану.
Тұрмыстык, еңбек. Өзінің киімдерін, оқу жабдықтарын күту; гигиенаны
сақтау; мектептің (сынып) аумағын жинаудағы бүкіл мектептік түрлі шараларға
қатысу. Бөлме өсімдіктерін күту.
Бұл бөлімге сабақ уақытында жалпы жүктемеден оқу уақыты бөлінбейді,
қажетті дағдылар оқу-тәрбие үрдісі барысында меңгеріледі.
Оқушылардың жас ерекшелігі ескеріле отырып, бірінші, екінші сыныптардағы
Еңбекке баулу пәнінің бағдарламасында Дизайн бөлімі енгізілмеген,
соңдай-ақ Техникалық еңбек бөліміңде ағаш және сымтемірмен жұмыс істеу
түрлері көзделмеген.
Тәрбиелей отырып үйрету (эстетикалық сезімін дамыту, еңбекке құрметпен
қарауды дарыту, ұлттық мәдени мұраларды тиімді пайдалану) ұстанымы – бұл
шығармашылық пен оқу міндеттерінің бірлігінде тұжырымдалады. Үйретудің
көрнекілік әдістері мен тәсілдері – шебер, суретші, сәулеткер және т.б өнер
иелерінің шығармаларын, үлгілер және өзге көрнекі құралдарды оқушыларға
көрсету; жекелеген заттарды, бұйымдарды зерделеп, қарап көру; бейнелеу,
безендіру, құрастыру, тоқу, жапсырмалау және т.б. әдіс-тәсілдерді көрсету.
Бастауыш сынып оқушыларының жас ерекшеліктеріне сәйкес қабылдау,
ойлау, қиялдау қабілеттерін ескеру – олармен жұмыс жүргізуді үйретудің
мазмұнын, әдістері мен тәсілдерін дұрыс құруға негіз болады.
Оқушылардың көркемдік шығармашылық жұмыстарды орындаудың сан алуан
техникасын (сурет салу, мүсіндеу, жапсырмалау, құрастыру және т.б.) білуі,
әртүрлі бейнелеу шеберліктерін (қылқаламмен, бояумен, қайшымен, стекамен
және т.б. жұмыс істеу) меңгеру барысында көркемдік әрекеттері бейнелеу,
безендіру, құрастыру сияқты көркемдік әрекеттердің үш формасының
негізінде іске асырылады.
Бастауыш мектептің төменгі сынып оқушысында көркемдік әрекеттердің бір
түрі екінші түрінен ажырамастай, тұтас қабылданады, себебі бала ойын
түрінде өнер түрлеріндегі бейнелеу, безендіру, құрастыру әрекеттерімен
жүйелі түрде айналысады.
Оқу жылындағы барлық сағат саны:
1 сынып - аптасына 2 сағат – барлығы – 68 сағат;
2 сынып - аптасына 2 сағат – барлығы – 68 сағат;
3 сынып - аптасына 2 сағат – барлығы – 68 сағат;
4 сынып - аптасына 2 сағат – барлығы – 68 сағат.
Еңбекке баулу оқу пәні мазмұнының вариативті бөлігі бастауыш білім
берудің Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты шеңберінде
дайындалған қосымша оқу бағдарламаларын іске асыруға бағытталған. Көркемдік
білім мазмұнындағы кескіндеме, мүсіндеу, керамика, көркем кестелеу, тоқу,
құрастыру және заманауи көркемдік материалдармен жұмыс жасау технологиясын
тереңірек оқытып, үйрету үшін және Мәдени мұра мемлекеттік
бағдарламасын іске асыру үшін төмендегідей қосымша сабақтарды ұсынуға
болады:
1 сыныпта: Түрлі-түсті әлем, Туған өлкенің сұлу табиғаты, Әсем
қала-Астана.
2 сыныпта: Өнер мұражайлары, Көне ескерткіштер.
3 сыныпта: Халық қол өнер шеберлері, Шебер қолдар.
4 сыныпта: Әсемдік әлемінде, Дизайн, Мемлекеттік рәміздер.
ІІ. ОҚУ ПӘНІНІҢ БАЗАЛЫҚ МАЗМҰНЫ
1 СЫНЫП
(барлығы 68 сағат, аптасына 2 сағат)
Техникалық еңбек (48 сағат)
Қағаз, қатырма қағазбен жұмыс (20 сағат)
Техникалық мәліметтер. Қағаздың маңыздылығы, қасиеттері, ерекшеліктері.
Қағаздың түрлері, қолданылуы. Түс үйлесімділігі. Желімнің түрлері. Қиып
жапсыру. Оригами. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-
гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнын дай-ындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Бүктеу, қаттау өлшеу, белгілеу, сызу,
жырту, қию, желімдеу. Материалдарды үнемдеп пайдалану.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Қиып жапсыру: бағдаршам, оюлар, гүл.
Оригами: құс, балық, үйрек, бақа, қамзол, қалпақ, мысық. Жасайтын бұйымдар:
хатқалта, шырша ойьншықтары, тұқым салатын қалташық, ойыншық, қорап,
зырылдауық. Композиция құрастыру.
Тоқыма материалдармен жұмыс (8 сағат)
Техникалық мәліметтер. Маталардың түрлері, қолданылуы. Өңі, теріс жағы.
Матаны қию. Жіптердің түрлері, қолданылуы, ерекшеліктері. Жіпті қажетіне
қарай үзу, ұшын түйіндеу. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және
тазалалық-гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнын дайыңдау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Өлшеу, белгілеу, пішу, қию, үзу, желімдеу.
Мата мен жіптерді үнемдеп пайдалану.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: кітап арасына салатын
қыстырғыш жолақ, шашақ бау, жіптерді өру. Матадан қиып жапсыру: ою-
өрнектер, қоян. Жіп және мата түрлерінен жиынтықтар (коллекция) дайындау.
Композиция құрастыру.
Табиғи материалдармен жұмыс (14 сағат)
Техникалық мәліметтер. Табиғи материалдардың қасиеттері, олардың
қолданылуы. Демалыс орындарына экскурсия. Қауіпсіздік техникасы ережелерін
сақтаужәне тазалық-гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнын дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Өлшеу, белгілеу желімдеу, біріктіру.
Материалдарды үнемдеп пайдалану.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар:ыдыс-аяқтар, көкөніс,
жеміс-жидектер, балық, құс, көбелек, үйрек, желкенді қайық, балапан, қоян.
Композиция құрастыру Құмырадағы гүлдер.
Техникалық үлгілеу ( 6 сағат)
Техникалық мәліметтер. Конструктор бөлшектерімен таныстыру. Дайын
жиынтықтармен бұйымдарды құрастыру туралы мәлімет. Үлгілер, модельдер және
техникалық суреттер туралы түсінік. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау
және тазалық-гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнын дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Әртүрлі бұйымдарды құрастыру. Бұранда,
гайканың көмегімен бөлшектерді біріктіру, босату, қатайту.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Құрастыратын бұйымдар: таразы, әткеншек,
арба, саты, көтергіш кран; геометриялық пішіндер (үшбұрыш, төртбұрыш,
шаршы).
Көркем еңбек (20 сағат)
Ұлттық киімдер (10 сағат)
Техникалық мәліметтер. Ұлттық киімдердің түрлері. Жазда және қыста
киетін киімдер. Әйелдер мен ерлер киімдерінің түрлері. Түрлі материалдардан
киімдерді қиып жапсыру. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау жөне
тазалық-гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнының тазалығын сақтау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Пішу, өлшеу, белгілеу, қию, біріктіру.
Материалдарды үнемдеп пайдалану.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: берік, сәукеле, тақия,
шапан, қамзол, көйлек, етік, мәсі, кебіс, шалбар, белдік.
Ыдыс-аяқтар (4 сағат)
Техникалық мәліметтер. Мүсін туралы түсінік. Түрлі заттардан жасалынатын
ыдыс-аяқтар. Оларды безендіру. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және
тазалык-гигиеналық талаптарды орындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Сазбалшық пен ермексаздан түрлі ыдыс-
аяқтарды мүсіндеу, өрнектеп безендіру. Қағаз бен матадан ыдыс-аяқтарды қиып
жапсыру. Өлшеу, кұрастыру, кию, желімдеу. Шамамен берілетін тапсырмалар.
Жасайтын бұйымдар, оларды безендіру: кесе, тегене, шөміш, қасық, леген,
тостақ, керсен.
Зергерлік бұйымдар (4 сағат)
Техникалық мәліметтер. Зергерлік бұйымдардың тұрмыста қолданылуы.
Зергерлік бұйымдарды ою-өрнекпен безендіру. Қауіпсіздік техникасы
ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналык талаптарды орындау. Жұмыста
қолданылатын әдістер. Жүмсақ сымдарды ию, қию, бөлу, орау, байлау.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: жүзік, білезік, сырға,
түйме, қапсырма.
Ұлттық бұйымдар (2 сағат)
Техникалық мәліметтер. Ұлттық бұйымдардың түрлерінің маңызды қызметі
және тұрмыста қолданылуы. Ою-өрнектермен безендіру. Қауіпсіздік техникасы
ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнын
дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Материалдарды пішу, белгілеу, сызу, жырту,
қию, желімдеу, құрастыру, біріктіру. Материалды үнемдеп пайдалану.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: құрақ жастықша,
сырмақ, алаша, кілем.
2 СЫНЫП
(барлығы 68 сағат, аптасына 2 сағат)
Техникалық еңбек ( 44 сағат)
Қағаз, қатырмақағазбен жұмыс ( 18 сағат)
Техникалық мәліметтер. Қатырмақағаздың және желімнің ерекшеліктері,
қолданылуы. Қағаздың қатырмақағаздан айырмашылығы. Қауіпсіздік техникасы
ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық талаптарды орыңдау. Жұмыс орнын
дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Қатырмақағазды өлшеу, белгілеу, ию, қию,
желімдеу, біріктіру.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: түрлі шырша
ойыншықтары, жартылай бетперделер (маскалар), жол белгілері, қорап.
Оригами: бақа, мысық, күшік, үй хайуанаттары, қарға балапаны; желкенді
қайық, сағат, кітап арасына салатын жолақ, жіп орайтын катушка, жалаушалар,
сумка тоқу; қозғалмалы ойыншықтар. Композиция құрастыру Аквариумдағы
балықтар.
Тоқыма материалдармен жұмыс (8 сағат)
Техникалық мәліметтер. Өсімдік талшықтарынан алынатын маталар: олардың
түрлері, қолданылуы. Инеге жіпті сабақтау, ұшын түю. Тігіс түрлері.
Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық талаптарды
орындау. Жұмыс орнын дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Өлшеу, белгілеу, матаны пішу, қию, тігу.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Матаны қиып жапсыру, қолмен тігу
әдістері, түсті жіптер арқылы сәндеп тігу (изонить), жіптерді өру, түйме
қадау. Жасайтын бұйымдар: кітап арасына салатын жолақ, қалпаққа арналған
шашақ бау.
Табиғи материалдармен жұмыс ( 12 сағат)
Техникалық мәліметтер. Жергілікті жердегі табиғи материалдар туралы
мәлімет. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық
талаптарды орындау. Жұмыс орнын дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Белгілеу, өлшеу ию, қию, тесу, желімдеу,
біріктіру. Материалдарды үнемдеп пайдалану.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар:үй құстары,
хайуанаттар, кірпі, көбелек, қоңыз, өрмекші ,тасбақа. Композиция құрастыру
Аквариумдағы балықтар Жайлауда, Табиғат аясында.
Техникалық үлгілеу (6 сағат)
Техникалық мәліметтер. Конструктор бөлшектерінің жиынтығы (винт, кілт,
гайка, бұранда). Бұйымдарды құрастыру. Қауіпсіздік техникасы ережелерін
сақтау. Жұмыс орнын дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Дайын бөлшектерді бұрап босату, біріктіріп
қатайту.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Құрастыратын бұйымдар: машина, бағдаршам,
көтергіш кран, таразы, ұшақ, тікұшақ, қайық, кеме, желкенді қайық.
Көркем еңбек (24 сағат)
Ұлттық киімдер (10 сағат)
Техникалық мәліметтер. Ұлттық киімдер туралы мәлімет. Ұлттық киімдердің
тігілуі, қолданылуы, қиып жапсыру. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау
және тазалық-гигиеналық талаптарды орындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Өлшеу, пішу, қию, тігу, желімдеу,
біріктіру. Материалдарды үнемдеп пайдалану.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: қалпақ, сәнделген
тақия, шапан, тұмақ, сәукеле, кимешек, көйлек, етік, мәсі-кебіс, шалбар,
тон.
Ыдыс-аяқтар (4 сағат)
Техникалық мәліметтер. Тұрмыста қолданылатын ыдыс-аяқтар. Ыдыс-аяқтағы
ұлттық ою-өрнек. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-
гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнын тиімді пайдалану.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Ермексаз бен сазбалшықтан ыдыс-аяқтарды
жапсырмалау. Әртүрлі материалдардан ыдыс-аяқтарды қиып жапсыру. Өлшеу,
белгілеу, қию, желімдеу, тігу, біріктіру.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: тостақ, шөміш, қасық,
тегене, тарелка.
Зергерлік бұйымдар (6 сағат)
Техникалық мәліметтер. Зергерлік бұйымдардын түрлері, олардың
қолданылуы. Зергерлік бұйымдардағы ою-өрнек түрлері. Қауіпсіздік техникасы
ережелерін сақтау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Иілгіш сымтемірлерді майыстыру, бұрау,
кесу, қию, біріктіру.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: шынжыр, сырғалар,
сақина, білезік, сағаттың бауы, ілгектер.
Ұлттық бұйымдар (4 сағат)
Техникалық мәліметтер. Ұлттық бұйымдардың тұрмыста қолданылуы. Олардың
безендірілуі. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-
гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнын тиімді пайдалану.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Өлшеу, қию, желімдеу, біріктіру, тігу.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: қуыршаққа арналған
кілемше, сырмақ, тұскиіз, кесе қап.
3 СЫНЫП
(барлығы 68 сағат, аптасына 2 сағат)
Техникалық еңбек (32 сағат)
Қағаз, қатырмақағазбен жұмыс (8 сағат)
Техникалық мәліметтер. Қағаз бен қатырмақағаздың қолданылуы
ерекшеліктері. Графика туралы қысқаша түсінік. Сызықтың түрлері. Ою-өрнек
элементтерін дұрыс орналастыру. Ою-өрнектердің түстерінің үйлесімділігі.
Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық талаптарды
орындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Жоспар бойынша жұмыс жасау. Қағаз,
қатырмақағазды өлшеу, сызу, белгілеу, қию, желімдеу, жапсыру.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: қақпақты қорап (ою-
өрнекпен әшекейленген), кітапқа салатын қыстырғыш, папье-маше, жеміс-
жидектер, үй жиһаздары, бас киімдер, папкалар.
Тоқыма материалдармен жұмыс (8 сағат)
Техникалық мәліметтер. Мақта мен кендірден жасалатын бұйымдардың
ерекшеліктері (тігу, кестелеу, шашақтау). Әртүрлі маталар, олардың
қолданылуы. Қолмен тігу. Жіп түрлері (жуан, жіңішке, түрлі-түсті). Әр түрлі
маталардың түстерінің үйлесімділігі, олардың жазықтықта дұрыс орналасуы.
Тігін шеберханасына экскурсия. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және
тазалық-гигиеналык талаптарды орындау. Жұмыс орнын дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Матаны өлшеу, белгілеу, пішу, қию,
желімнің көмегімен жапсыру. Матаны үнемді пайдалану. Ине, оймақты дұрыс
пайдалану техникасы. Тігу түрлері және кестелеу.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Матаны қиып жапсыру.Жасайтын бұйымдар:
жең ұшы, беторамал, ине шаншитын жастықша, қуыршаққа арналған алжапқыш,
кітап арасына салатын қыстырғыш. Қол және сәнді тігістерді орындау.
Табиғи материалдармен жұмыс (8 сағат)
Техникалық мәліметтер. Табиғи материалдардың түрлері, ерекшелігі. Жазық
және көлемді табиғи материалдар. Шығармашылық тапсырма түрлері. Табиғатқа
экскурсия. Кауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық
талаптарды орындау, Жұмыс орнын дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Материалдарды желім көмегімен біріктіру.
Материалдарды үнемдеп, құралдарды
тиімді пайдалану.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Ертегі тақырыбы бойынша композиция
құрастыру Үй жануарлары, Құстар, Қысқы көріністер.
Техникалық үлгілеу (4 сағат)
Техникалық мәліметтер. Техникалық және ауыл шаруашылық мамандықтар.
Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық талаптарды
орындау. Жұмыс орнын дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Бұйымдарды бірікгіру. Конструктор
бөлшектерімен жұмыс. Бұйымдарды болт пен шуруп көмегімен біріктіру.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Құрастыратын жүмыстар: үй жиһаздары,
машиналар, әткеншек, таразы, ауыл шаруашылық техникалары.
Ағаш, сымтемірмен жұмыс (4 сағат)
Техникалық мәліметтер. Ағаш пен сымтемір: түрлері, тұрмыста қолданылуы.
Ағаш шеберлері және ағаштан жасалатын бұйымдар. Ағаш шеберханасына
экскурсия .Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық
талаптарды орындау. Жұмыс орнын дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Өлшеу, белгілеу, аралау, жону, бетін
тегістеу. Қолара, қыларамен жұмыс. Ағаш, сымтемірді үнемдеп, тиімді жұмыс
істеу.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: нан кесетін
тақтайшалар; құстың, жабайы аңдардың, жәндіктердің бейнелері (сымтемір);
ыдыс-аяқтар.
Көркем еңбек (28 сағат)
Ұлттық киімдер (8 сағат)
Техникалық мәліметтер. Ұлттық киімдер және олардың түрлері. Қыз балалар
мен ұл балалардың бас киімдерінің айырмашылығы. Шаблон бойынша ұлттық
киімдерді пішу.
Ою-өрнектің түрлері. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-
гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнын дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Өлшеу, белгілеу, қию біріктіру, желімдеу.
Материалды үнемдеп пайдалану.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар-қамзол, көйлек, бөрік,
тақия, шапан, мәсі, кебіс, белдемше етік, кимешек.
Ыдыс-аяқтар (10 сағат)
Техникалық мәліметтер. Ыдыс-аяқ түрлері. Түрлі материалдардан ыдыс-
аяқтардың жасалуы. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-
гигиеналық талаптарды орындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Өлшеу, белгілеу, қию, желімдеу.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: тегене, табақ, кесе,
қасық, шәйнек, шөміш, құмған, керсен, шелек, күбі, келі, келісап.
Зергерлік бұйымдар (6 сағат)
Техникалық мәліметтер. Сымтемір, пластмассалардың қасиеттері, түрлері,
олардың қолданылуы. Әшекейлік бұйымдар мен ою-өрнектер. Зергерлік
бұйымдардың үлгілері. Көрме, зергерлік шеберханаларға экскурсия.
Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық талаптарды
орындау. Жұмыс орнын дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Ию, бұрау, бөлу, қию, өрнектеу. Құралдарды
тиімді пайдалану.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: сырға, сақина,
білезік, моншақ, алқа, қапсырма, шолпы (иілгіш сымтемірден жасау).
Ұлттық бұйымдар (4 сағат)
Техникалық мәліметтер. Сәнді-қолданбалы қолөнер. Ұлттық бұйымдар: кілем,
сырмақ, тұскиіз, текемет, киіз, алаша. Олардың тұрмыста қолданылуы және
түрлері. Ою-өрнек, құрақ түрлері. Бұйымдарды ... жалғасы
Еңбекке баулу оқу пәні бастауыш білім беру деңгейінде оқытылады және
Өнер және технология білім беру саласына енеді. Еңбекке баулу оқу пәні
оқушының көркем безендіру, бейнелеу, құрастыру сияқты негізгі көркемдік
әрекеттері арқылы олардың шығармашылық қабілеттерін дамытады. Еңбекке баулу
тұлғаның эмоционалды-құндылық және сенсорлық мәдениетін дамытып, қоршаған
орта мен өнердегі әсемдікті көру, бағалау және оларды өз қолымен жасау
қабілеттіліктерін арттырады.
Еңбекке баулу оқу пәні әртүрлі өнер түрлері мен көркемдік әрекеттер
мазмұнының кешені. Оқушылар Еңбекке баулу сабағында әртүрлі өнер
шығармаларын көріп, қабылдау, зерделеумен қатар, дербес көркемдік
шығармашылық әрекеттермен айналысады. Оқу материалына халықтық дәстүрлі
және заманауи сәндік қолданбалы өнердегі ұлттық мәдени мұралар тәжірибесі
негіз болып табылады.
Еңбекке баулу оқу пәнінің мақсаты – оқушының көркемдік шығармашылық
әрекеттерін әсемдікті көру, қабылдау арқылы қалыптастыру, бейнелеу,
безендіру, құрастыру сияқты көркемдік іс-әрекеттеріне қажетті дағдылары
мен шеберліктерін шыңдау болып табылады және оқушылардың еңбекке деген оң
көзқарастарын қалыптастыру.
Еңбекке баулу оқу пәнінің міндеттері:
• бейнелеу өнерінің түрлерімен (сәндік-қолданбалы өнер, кескіндеме,
сурет (графика), мүсіндеу және сәулет өнері) таныстыру;
• оқушыларды әсемдікті бақылау, көру, зерделеу, эстетикалық сезімде
әсерлену арқылы сурет салу, мүсін жасау, жапсырмалау және
құрастыру сияқты көркемдік әрекеттеріне баулып, үйрету;
• оқушыларға әртүрлі материалдармен (қағаз, бояу, мата, ермек саз,
табиғи материалдар және заманауи технологиялық материалдармен және
т.б.) жұмыс жасаудың техникалық тәсілдерін меңгерту;
• көркем еңбек сабағында қолданатын арнайы терминдермен және
ұғымдармен таныстыру.
Еңбекке баулу оқу пәнінің мазмүны төмендегідей бөлімдерді қамтиды:
Техникалық еңбек. Қағаз, қатырма қағазбен, тоқыма, табиғи
материалдармен, ағашпен және сымтемірмен, техникалық үлгілермен жұмыс.
Көркем еңбек. Сәнді-қолданбалы қолөнер бұйымдарымен таныстыру: ұлттық
киімдер, зергерлік бұйымдар, жиһаз, ыдыс-аяқтар, түрлі тұрмыс бұйымдары;
бұл бұйымдарды әртүрлі ою-өрнектер (геометриялық, зооморфтық, әсімдік)
қолдану арқылы дайындау. Өру элементтерімен таныстыру.
Дизайн. Көркем безендіру; түрлі түсті қағаздар мен матадан әртүрлі
бұйымдарды құрастыру және жасау, оларды ұлттық ою-өрнек элементтерін
безендіруде қолдану.
Тұрмыстык, еңбек. Өзінің киімдерін, оқу жабдықтарын күту; гигиенаны
сақтау; мектептің (сынып) аумағын жинаудағы бүкіл мектептік түрлі шараларға
қатысу. Бөлме өсімдіктерін күту.
Бұл бөлімге сабақ уақытында жалпы жүктемеден оқу уақыты бөлінбейді,
қажетті дағдылар оқу-тәрбие үрдісі барысында меңгеріледі.
Оқушылардың жас ерекшелігі ескеріле отырып, бірінші, екінші сыныптардағы
Еңбекке баулу пәнінің бағдарламасында Дизайн бөлімі енгізілмеген,
соңдай-ақ Техникалық еңбек бөліміңде ағаш және сымтемірмен жұмыс істеу
түрлері көзделмеген.
Тәрбиелей отырып үйрету (эстетикалық сезімін дамыту, еңбекке құрметпен
қарауды дарыту, ұлттық мәдени мұраларды тиімді пайдалану) ұстанымы – бұл
шығармашылық пен оқу міндеттерінің бірлігінде тұжырымдалады. Үйретудің
көрнекілік әдістері мен тәсілдері – шебер, суретші, сәулеткер және т.б өнер
иелерінің шығармаларын, үлгілер және өзге көрнекі құралдарды оқушыларға
көрсету; жекелеген заттарды, бұйымдарды зерделеп, қарап көру; бейнелеу,
безендіру, құрастыру, тоқу, жапсырмалау және т.б. әдіс-тәсілдерді көрсету.
Бастауыш сынып оқушыларының жас ерекшеліктеріне сәйкес қабылдау,
ойлау, қиялдау қабілеттерін ескеру – олармен жұмыс жүргізуді үйретудің
мазмұнын, әдістері мен тәсілдерін дұрыс құруға негіз болады.
Оқушылардың көркемдік шығармашылық жұмыстарды орындаудың сан алуан
техникасын (сурет салу, мүсіндеу, жапсырмалау, құрастыру және т.б.) білуі,
әртүрлі бейнелеу шеберліктерін (қылқаламмен, бояумен, қайшымен, стекамен
және т.б. жұмыс істеу) меңгеру барысында көркемдік әрекеттері бейнелеу,
безендіру, құрастыру сияқты көркемдік әрекеттердің үш формасының
негізінде іске асырылады.
Бастауыш мектептің төменгі сынып оқушысында көркемдік әрекеттердің бір
түрі екінші түрінен ажырамастай, тұтас қабылданады, себебі бала ойын
түрінде өнер түрлеріндегі бейнелеу, безендіру, құрастыру әрекеттерімен
жүйелі түрде айналысады.
Оқу жылындағы барлық сағат саны:
1 сынып - аптасына 2 сағат – барлығы – 68 сағат;
2 сынып - аптасына 2 сағат – барлығы – 68 сағат;
3 сынып - аптасына 2 сағат – барлығы – 68 сағат;
4 сынып - аптасына 2 сағат – барлығы – 68 сағат.
Еңбекке баулу оқу пәні мазмұнының вариативті бөлігі бастауыш білім
берудің Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты шеңберінде
дайындалған қосымша оқу бағдарламаларын іске асыруға бағытталған. Көркемдік
білім мазмұнындағы кескіндеме, мүсіндеу, керамика, көркем кестелеу, тоқу,
құрастыру және заманауи көркемдік материалдармен жұмыс жасау технологиясын
тереңірек оқытып, үйрету үшін және Мәдени мұра мемлекеттік
бағдарламасын іске асыру үшін төмендегідей қосымша сабақтарды ұсынуға
болады:
1 сыныпта: Түрлі-түсті әлем, Туған өлкенің сұлу табиғаты, Әсем
қала-Астана.
2 сыныпта: Өнер мұражайлары, Көне ескерткіштер.
3 сыныпта: Халық қол өнер шеберлері, Шебер қолдар.
4 сыныпта: Әсемдік әлемінде, Дизайн, Мемлекеттік рәміздер.
ІІ. ОҚУ ПӘНІНІҢ БАЗАЛЫҚ МАЗМҰНЫ
1 СЫНЫП
(барлығы 68 сағат, аптасына 2 сағат)
Техникалық еңбек (48 сағат)
Қағаз, қатырма қағазбен жұмыс (20 сағат)
Техникалық мәліметтер. Қағаздың маңыздылығы, қасиеттері, ерекшеліктері.
Қағаздың түрлері, қолданылуы. Түс үйлесімділігі. Желімнің түрлері. Қиып
жапсыру. Оригами. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-
гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнын дай-ындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Бүктеу, қаттау өлшеу, белгілеу, сызу,
жырту, қию, желімдеу. Материалдарды үнемдеп пайдалану.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Қиып жапсыру: бағдаршам, оюлар, гүл.
Оригами: құс, балық, үйрек, бақа, қамзол, қалпақ, мысық. Жасайтын бұйымдар:
хатқалта, шырша ойьншықтары, тұқым салатын қалташық, ойыншық, қорап,
зырылдауық. Композиция құрастыру.
Тоқыма материалдармен жұмыс (8 сағат)
Техникалық мәліметтер. Маталардың түрлері, қолданылуы. Өңі, теріс жағы.
Матаны қию. Жіптердің түрлері, қолданылуы, ерекшеліктері. Жіпті қажетіне
қарай үзу, ұшын түйіндеу. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және
тазалалық-гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнын дайыңдау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Өлшеу, белгілеу, пішу, қию, үзу, желімдеу.
Мата мен жіптерді үнемдеп пайдалану.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: кітап арасына салатын
қыстырғыш жолақ, шашақ бау, жіптерді өру. Матадан қиып жапсыру: ою-
өрнектер, қоян. Жіп және мата түрлерінен жиынтықтар (коллекция) дайындау.
Композиция құрастыру.
Табиғи материалдармен жұмыс (14 сағат)
Техникалық мәліметтер. Табиғи материалдардың қасиеттері, олардың
қолданылуы. Демалыс орындарына экскурсия. Қауіпсіздік техникасы ережелерін
сақтаужәне тазалық-гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнын дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Өлшеу, белгілеу желімдеу, біріктіру.
Материалдарды үнемдеп пайдалану.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар:ыдыс-аяқтар, көкөніс,
жеміс-жидектер, балық, құс, көбелек, үйрек, желкенді қайық, балапан, қоян.
Композиция құрастыру Құмырадағы гүлдер.
Техникалық үлгілеу ( 6 сағат)
Техникалық мәліметтер. Конструктор бөлшектерімен таныстыру. Дайын
жиынтықтармен бұйымдарды құрастыру туралы мәлімет. Үлгілер, модельдер және
техникалық суреттер туралы түсінік. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау
және тазалық-гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнын дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Әртүрлі бұйымдарды құрастыру. Бұранда,
гайканың көмегімен бөлшектерді біріктіру, босату, қатайту.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Құрастыратын бұйымдар: таразы, әткеншек,
арба, саты, көтергіш кран; геометриялық пішіндер (үшбұрыш, төртбұрыш,
шаршы).
Көркем еңбек (20 сағат)
Ұлттық киімдер (10 сағат)
Техникалық мәліметтер. Ұлттық киімдердің түрлері. Жазда және қыста
киетін киімдер. Әйелдер мен ерлер киімдерінің түрлері. Түрлі материалдардан
киімдерді қиып жапсыру. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау жөне
тазалық-гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнының тазалығын сақтау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Пішу, өлшеу, белгілеу, қию, біріктіру.
Материалдарды үнемдеп пайдалану.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: берік, сәукеле, тақия,
шапан, қамзол, көйлек, етік, мәсі, кебіс, шалбар, белдік.
Ыдыс-аяқтар (4 сағат)
Техникалық мәліметтер. Мүсін туралы түсінік. Түрлі заттардан жасалынатын
ыдыс-аяқтар. Оларды безендіру. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және
тазалык-гигиеналық талаптарды орындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Сазбалшық пен ермексаздан түрлі ыдыс-
аяқтарды мүсіндеу, өрнектеп безендіру. Қағаз бен матадан ыдыс-аяқтарды қиып
жапсыру. Өлшеу, кұрастыру, кию, желімдеу. Шамамен берілетін тапсырмалар.
Жасайтын бұйымдар, оларды безендіру: кесе, тегене, шөміш, қасық, леген,
тостақ, керсен.
Зергерлік бұйымдар (4 сағат)
Техникалық мәліметтер. Зергерлік бұйымдардың тұрмыста қолданылуы.
Зергерлік бұйымдарды ою-өрнекпен безендіру. Қауіпсіздік техникасы
ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналык талаптарды орындау. Жұмыста
қолданылатын әдістер. Жүмсақ сымдарды ию, қию, бөлу, орау, байлау.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: жүзік, білезік, сырға,
түйме, қапсырма.
Ұлттық бұйымдар (2 сағат)
Техникалық мәліметтер. Ұлттық бұйымдардың түрлерінің маңызды қызметі
және тұрмыста қолданылуы. Ою-өрнектермен безендіру. Қауіпсіздік техникасы
ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнын
дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Материалдарды пішу, белгілеу, сызу, жырту,
қию, желімдеу, құрастыру, біріктіру. Материалды үнемдеп пайдалану.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: құрақ жастықша,
сырмақ, алаша, кілем.
2 СЫНЫП
(барлығы 68 сағат, аптасына 2 сағат)
Техникалық еңбек ( 44 сағат)
Қағаз, қатырмақағазбен жұмыс ( 18 сағат)
Техникалық мәліметтер. Қатырмақағаздың және желімнің ерекшеліктері,
қолданылуы. Қағаздың қатырмақағаздан айырмашылығы. Қауіпсіздік техникасы
ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық талаптарды орыңдау. Жұмыс орнын
дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Қатырмақағазды өлшеу, белгілеу, ию, қию,
желімдеу, біріктіру.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: түрлі шырша
ойыншықтары, жартылай бетперделер (маскалар), жол белгілері, қорап.
Оригами: бақа, мысық, күшік, үй хайуанаттары, қарға балапаны; желкенді
қайық, сағат, кітап арасына салатын жолақ, жіп орайтын катушка, жалаушалар,
сумка тоқу; қозғалмалы ойыншықтар. Композиция құрастыру Аквариумдағы
балықтар.
Тоқыма материалдармен жұмыс (8 сағат)
Техникалық мәліметтер. Өсімдік талшықтарынан алынатын маталар: олардың
түрлері, қолданылуы. Инеге жіпті сабақтау, ұшын түю. Тігіс түрлері.
Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық талаптарды
орындау. Жұмыс орнын дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Өлшеу, белгілеу, матаны пішу, қию, тігу.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Матаны қиып жапсыру, қолмен тігу
әдістері, түсті жіптер арқылы сәндеп тігу (изонить), жіптерді өру, түйме
қадау. Жасайтын бұйымдар: кітап арасына салатын жолақ, қалпаққа арналған
шашақ бау.
Табиғи материалдармен жұмыс ( 12 сағат)
Техникалық мәліметтер. Жергілікті жердегі табиғи материалдар туралы
мәлімет. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық
талаптарды орындау. Жұмыс орнын дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Белгілеу, өлшеу ию, қию, тесу, желімдеу,
біріктіру. Материалдарды үнемдеп пайдалану.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар:үй құстары,
хайуанаттар, кірпі, көбелек, қоңыз, өрмекші ,тасбақа. Композиция құрастыру
Аквариумдағы балықтар Жайлауда, Табиғат аясында.
Техникалық үлгілеу (6 сағат)
Техникалық мәліметтер. Конструктор бөлшектерінің жиынтығы (винт, кілт,
гайка, бұранда). Бұйымдарды құрастыру. Қауіпсіздік техникасы ережелерін
сақтау. Жұмыс орнын дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Дайын бөлшектерді бұрап босату, біріктіріп
қатайту.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Құрастыратын бұйымдар: машина, бағдаршам,
көтергіш кран, таразы, ұшақ, тікұшақ, қайық, кеме, желкенді қайық.
Көркем еңбек (24 сағат)
Ұлттық киімдер (10 сағат)
Техникалық мәліметтер. Ұлттық киімдер туралы мәлімет. Ұлттық киімдердің
тігілуі, қолданылуы, қиып жапсыру. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау
және тазалық-гигиеналық талаптарды орындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Өлшеу, пішу, қию, тігу, желімдеу,
біріктіру. Материалдарды үнемдеп пайдалану.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: қалпақ, сәнделген
тақия, шапан, тұмақ, сәукеле, кимешек, көйлек, етік, мәсі-кебіс, шалбар,
тон.
Ыдыс-аяқтар (4 сағат)
Техникалық мәліметтер. Тұрмыста қолданылатын ыдыс-аяқтар. Ыдыс-аяқтағы
ұлттық ою-өрнек. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-
гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнын тиімді пайдалану.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Ермексаз бен сазбалшықтан ыдыс-аяқтарды
жапсырмалау. Әртүрлі материалдардан ыдыс-аяқтарды қиып жапсыру. Өлшеу,
белгілеу, қию, желімдеу, тігу, біріктіру.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: тостақ, шөміш, қасық,
тегене, тарелка.
Зергерлік бұйымдар (6 сағат)
Техникалық мәліметтер. Зергерлік бұйымдардын түрлері, олардың
қолданылуы. Зергерлік бұйымдардағы ою-өрнек түрлері. Қауіпсіздік техникасы
ережелерін сақтау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Иілгіш сымтемірлерді майыстыру, бұрау,
кесу, қию, біріктіру.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: шынжыр, сырғалар,
сақина, білезік, сағаттың бауы, ілгектер.
Ұлттық бұйымдар (4 сағат)
Техникалық мәліметтер. Ұлттық бұйымдардың тұрмыста қолданылуы. Олардың
безендірілуі. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-
гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнын тиімді пайдалану.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Өлшеу, қию, желімдеу, біріктіру, тігу.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: қуыршаққа арналған
кілемше, сырмақ, тұскиіз, кесе қап.
3 СЫНЫП
(барлығы 68 сағат, аптасына 2 сағат)
Техникалық еңбек (32 сағат)
Қағаз, қатырмақағазбен жұмыс (8 сағат)
Техникалық мәліметтер. Қағаз бен қатырмақағаздың қолданылуы
ерекшеліктері. Графика туралы қысқаша түсінік. Сызықтың түрлері. Ою-өрнек
элементтерін дұрыс орналастыру. Ою-өрнектердің түстерінің үйлесімділігі.
Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық талаптарды
орындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Жоспар бойынша жұмыс жасау. Қағаз,
қатырмақағазды өлшеу, сызу, белгілеу, қию, желімдеу, жапсыру.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: қақпақты қорап (ою-
өрнекпен әшекейленген), кітапқа салатын қыстырғыш, папье-маше, жеміс-
жидектер, үй жиһаздары, бас киімдер, папкалар.
Тоқыма материалдармен жұмыс (8 сағат)
Техникалық мәліметтер. Мақта мен кендірден жасалатын бұйымдардың
ерекшеліктері (тігу, кестелеу, шашақтау). Әртүрлі маталар, олардың
қолданылуы. Қолмен тігу. Жіп түрлері (жуан, жіңішке, түрлі-түсті). Әр түрлі
маталардың түстерінің үйлесімділігі, олардың жазықтықта дұрыс орналасуы.
Тігін шеберханасына экскурсия. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және
тазалық-гигиеналык талаптарды орындау. Жұмыс орнын дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Матаны өлшеу, белгілеу, пішу, қию,
желімнің көмегімен жапсыру. Матаны үнемді пайдалану. Ине, оймақты дұрыс
пайдалану техникасы. Тігу түрлері және кестелеу.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Матаны қиып жапсыру.Жасайтын бұйымдар:
жең ұшы, беторамал, ине шаншитын жастықша, қуыршаққа арналған алжапқыш,
кітап арасына салатын қыстырғыш. Қол және сәнді тігістерді орындау.
Табиғи материалдармен жұмыс (8 сағат)
Техникалық мәліметтер. Табиғи материалдардың түрлері, ерекшелігі. Жазық
және көлемді табиғи материалдар. Шығармашылық тапсырма түрлері. Табиғатқа
экскурсия. Кауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық
талаптарды орындау, Жұмыс орнын дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Материалдарды желім көмегімен біріктіру.
Материалдарды үнемдеп, құралдарды
тиімді пайдалану.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Ертегі тақырыбы бойынша композиция
құрастыру Үй жануарлары, Құстар, Қысқы көріністер.
Техникалық үлгілеу (4 сағат)
Техникалық мәліметтер. Техникалық және ауыл шаруашылық мамандықтар.
Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық талаптарды
орындау. Жұмыс орнын дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Бұйымдарды бірікгіру. Конструктор
бөлшектерімен жұмыс. Бұйымдарды болт пен шуруп көмегімен біріктіру.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Құрастыратын жүмыстар: үй жиһаздары,
машиналар, әткеншек, таразы, ауыл шаруашылық техникалары.
Ағаш, сымтемірмен жұмыс (4 сағат)
Техникалық мәліметтер. Ағаш пен сымтемір: түрлері, тұрмыста қолданылуы.
Ағаш шеберлері және ағаштан жасалатын бұйымдар. Ағаш шеберханасына
экскурсия .Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық
талаптарды орындау. Жұмыс орнын дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Өлшеу, белгілеу, аралау, жону, бетін
тегістеу. Қолара, қыларамен жұмыс. Ағаш, сымтемірді үнемдеп, тиімді жұмыс
істеу.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: нан кесетін
тақтайшалар; құстың, жабайы аңдардың, жәндіктердің бейнелері (сымтемір);
ыдыс-аяқтар.
Көркем еңбек (28 сағат)
Ұлттық киімдер (8 сағат)
Техникалық мәліметтер. Ұлттық киімдер және олардың түрлері. Қыз балалар
мен ұл балалардың бас киімдерінің айырмашылығы. Шаблон бойынша ұлттық
киімдерді пішу.
Ою-өрнектің түрлері. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-
гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнын дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Өлшеу, белгілеу, қию біріктіру, желімдеу.
Материалды үнемдеп пайдалану.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар-қамзол, көйлек, бөрік,
тақия, шапан, мәсі, кебіс, белдемше етік, кимешек.
Ыдыс-аяқтар (10 сағат)
Техникалық мәліметтер. Ыдыс-аяқ түрлері. Түрлі материалдардан ыдыс-
аяқтардың жасалуы. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-
гигиеналық талаптарды орындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Өлшеу, белгілеу, қию, желімдеу.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: тегене, табақ, кесе,
қасық, шәйнек, шөміш, құмған, керсен, шелек, күбі, келі, келісап.
Зергерлік бұйымдар (6 сағат)
Техникалық мәліметтер. Сымтемір, пластмассалардың қасиеттері, түрлері,
олардың қолданылуы. Әшекейлік бұйымдар мен ою-өрнектер. Зергерлік
бұйымдардың үлгілері. Көрме, зергерлік шеберханаларға экскурсия.
Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық талаптарды
орындау. Жұмыс орнын дайындау.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Ию, бұрау, бөлу, қию, өрнектеу. Құралдарды
тиімді пайдалану.
Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: сырға, сақина,
білезік, моншақ, алқа, қапсырма, шолпы (иілгіш сымтемірден жасау).
Ұлттық бұйымдар (4 сағат)
Техникалық мәліметтер. Сәнді-қолданбалы қолөнер. Ұлттық бұйымдар: кілем,
сырмақ, тұскиіз, текемет, киіз, алаша. Олардың тұрмыста қолданылуы және
түрлері. Ою-өрнек, құрақ түрлері. Бұйымдарды ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz