Қазақтың қаһарман қызы Әлия Молдағұлова

Жоспар
Кіріспе

1 Әлия Молдағұлова Нұрмұхамедқызы
2 Мәскеуде Әлия Молдағұлованың ескерткіш мүсіні
ашылды
3 Әлия Молдағұлова туралы екі томдық кітап жарық көрді

1924 жылы 25 қазанда Ақтөбе облысы Қобда ауданы Бұлақ ауылында дүниеге келген. Ата-анасы қайтыс болғаннан кейін нағашысы Әубәкір Молдағұловтың қолында тәрбиеленіп, Ленинградтағы № 9 орта мектепте оқыды.
Ресейдің Рыбинск авиатехникумын бітірген (1941).
1942 ж. өз еркімен Қызыл Әскер қатарына алынып, мергендердің Орта әйелдер мектебін үздік бітіріп шықты (1943). 1943 жылдың тамыз айынан 2-Прибалтика майданында 26-атқыштар дивизиясының құрамында ұрысқа қатысып, мергендігімен көзге түсті.
Новосокольники темір жол стансасы маңында болған үрыста Молдағұлова жауынгерлерді шешуші шайқасқа бастап, қаһармандықпен қаза тапты.
Оның өмірі мен ерлігі жайлы ақындар Я. Хелемский «Әлияның жүрегі», С. Жиенбаев «Әлия» дастандарын, жазушылар Ж. Жүмақанов «Әлия Молдағұлқызы», Ә .Нұрмаханова "Шығыс шынары повестерін шығарған.
Ақтөбе қаласында Молдағұлованың мемориалдық мұражайы жұмыс істейді. Мэскеудің № 891 орта мектебі жанында мүражайылары бар.
Санкт-Петербург және Мэскеу қалаларындағы және көптеген облыстардағы оңдаған мектептер, көшелер Молдағұлова есімімен аталады. Новосокольники, Алматы, Шымкент, Қызылорда, Ақтөбе қалаларында және туған ауылында ескерткіш орнатылған.
Сол қастерлі мұралардың бірі — Ақтөбе қаласының Шернияз көшесіндегі Әлия Молдағұлова ескерткіші. 1959 жылы желтоқсанда облыстық комсомол комитеті облыстық партия комитетінің бірінші хатшысы Хасен Бектүрғановқа, облыстық атқару комитетінің төрағасы Өтеміс Алдабергеновке Әлия Молдағұловаға қаланың Карл Либнехт (қазіргі Шернияз) көшесіне ескерткіш орнату туралы өтініш хат жазды.

Пән: Тарихи тұлғалар
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Әлия Молдағұлова Нұрмұхамедқызы (шын есімі Әлия) (1924— 1944)— 54-ші жеке
атқыштар бригадасының снайпері, ефрейтор, Кеңес Одағының батыры.
1924 жылы 25 қазанда Ақтөбе облысы Қобда ауданы Бұлақ ауылында дүниеге
келген. Ата-анасы қайтыс болғаннан кейін нағашысы Әубәкір Молдағұловтың
қолында тәрбиеленіп, Ленинградтағы № 9 орта мектепте оқыды.
Ресейдің Рыбинск авиатехникумын бітірген (1941).
1942 ж. өз еркімен Қызыл Әскер қатарына алынып, мергендердің Орта
әйелдер мектебін үздік бітіріп шықты (1943). 1943 жылдың тамыз айынан 2-
Прибалтика майданында 26-атқыштар дивизиясының құрамында ұрысқа қатысып,
мергендігімен көзге түсті.
Новосокольники темір жол стансасы маңында болған үрыста Молдағұлова
жауынгерлерді шешуші шайқасқа бастап, қаһармандықпен қаза тапты.
Оның өмірі мен ерлігі жайлы ақындар Я. Хелемский Әлияның жүрегі, С.
Жиенбаев Әлия дастандарын, жазушылар Ж. Жүмақанов Әлия Молдағұлқызы, Ә
.Нұрмаханова "Шығыс шынары повестерін шығарған.
Ақтөбе қаласында Молдағұлованың мемориалдық мұражайы жұмыс істейді.
Мэскеудің № 891 орта мектебі жанында мүражайылары бар.
Санкт-Петербург және Мэскеу қалаларындағы және көптеген облыстардағы
оңдаған мектептер, көшелер Молдағұлова есімімен аталады. Новосокольники,
Алматы, Шымкент, Қызылорда, Ақтөбе қалаларында және туған ауылында
ескерткіш орнатылған.
Сол қастерлі мұралардың бірі — Ақтөбе қаласының Шернияз көшесіндегі
Әлия Молдағұлова ескерткіші. 1959 жылы желтоқсанда облыстық комсомол
комитеті облыстық партия комитетінің бірінші хатшысы Хасен Бектүрғановқа,
облыстық атқару комитетінің төрағасы Өтеміс Алдабергеновке Әлия
Молдағұловаға қаланың Карл Либнехт (қазіргі Шернияз) көшесіне ескерткіш
орнату туралы өтініш хат жазды.
Соғыстан кейінгі жылдарда қаржы мәселесі күрделі еді. Сол кезде
облыста Куйбышев политехникалық институты
архитектура факультетінің студенттері тәжірибеден өтіп жатқан. Барлық
мәселе қоғамдық негізде шешілді.
Комсомолдардың металл сынықтарын, қағаз қалдықтарын жинап тапсыру
есебінен 35 мың сом жиналды. Қалған қаржы облыстық бюджеттен бөлінді.
Сөйтіп, Әлияның бюстін құюға 70 мың сом ақша жұмсалды. Бюст 1961 жылы 9
мамырда Жеңіс күні мерекесіне орай орнатылды. Бюсті мүсіншілер В. Раскутов
пен Е. Штамм жасады.
Ақтөбеде Әлия Молдағұлованың 80 жылдық мерейтойына арнап тұтас
мемориалдық кешен ашылды. Кешен Әлия Молдағұлова атындағы даңғыл мен
ағайынды Жұбановтар көшесінің қиылысына орнастырылды.Мұндағы Әлия
ескерткішінің биіктігі — 4 метр, ал түғырымен қоса алғанда — 6 метр.
Биіктігі — 2,3 метр, жалпы үзындығы 30 метр болатын, екі бөлікті кешен
рельефінде сонау сақтар мен ғұндар заманынан бастап, тарихымыздың даңқты
түстары бейнеленеді. Рельефтің авторы— белгілі мүсінші, Мемлекеттік
сыйлықтың лауреаты Ескен Сіргебаев.Ескерткіш Қарағандыдағы өнер
комбинатында құйылды. Бұл істі ҚР Суретшілер одағының Қарағанды облыстық
ұйымының директоры А. Курицин басқарды.
Қазақтың қаһарман қызы Әлия Молдағұлова жайлы кітап жарыққа шықты
АҚТӨБЕ. Мамырдың 18-і. Самал Ендібаева - Қазақтың қаһарман қызы,
Кеңес Одағының Батыры Әлия Молдағұлова жайлы жаңа кітап жарық көрді, деп
хабарлайды ҚазАқпарат тілшісі.
Әлия-ғүмыр: ерлік пен өнеге кітабының авторлары - Ғалым Байдербес пен
Ұзақбай Қауыс бұған дейін де батыр қыз жөнінде бірнеше кітаптарды шығарған
болатын. Бұл жолы олар бүрын жарияланбаған деректер мен фотосуреттерді,
Әлия Молдағұлованың 80 жылдығын мерекелеуге байланысты материалдарды
оқырмандар назарына үсынып отыр.
Кітапты даярлауға Әлияның есімімен байланысты даңқты орындарға, ол
жерленген Ресейдің Псков облысында ақтөбелік делегациямен бірге барып
қайтқан туыстары да атсалысты.
Облыс әкімдігінің қаржыландыруымен шығарылған жаңа кітап қала
кітапханаларына да таратылды.
Әлия мен Мәншүк атындағы Қос шынар қоры қоғамдық бірлестігінің
төрағасы Ғалымжан Байдербестің айтуынша, енді бұл кітап орыс тіліне
аударылмақ. Мәскеудегі Әлия Молдағұлова атындағы мектеп педагогикалық ұжымы
осындай тапсырыс берген.
Мәскеуде Әлия Молдағұлованың ескерткіш мүсіні
ашылды
Ұлы Жеңістің 60 жылдық мерейтойы қарсаңында Кееңс ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.