Губкалар типі
1 Губкалар
2 Құрылысы және физиологиясы
3 Қаңқа
4 Көбеюі және дамуы
5 Экологиясы және тәжірибелік маңызы.
2 Құрылысы және физиологиясы
3 Қаңқа
4 Көбеюі және дамуы
5 Экологиясы және тәжірибелік маңызы.
Губкалардың денесі сыртқы дермальды-эктодерма және ішкі гастральды-энтодерма клеткалы қабаттарынан құралған. Екеуінің аралығында мезоглея деп аталатын құрылымсыз, қоймалжың зат орналасқан. Денесінің ішіндегі кең қуысты - парагастраль қуысы деп атайды. Парагастраль қуысы сыртқы ортамен оскулум (osculum) деп аталатын арнайы тесігі арқылы байланысады. Губкаларға тән қасиет - денесінде көптеген саңылауларының (пораларының) болуы. Саңылаулары (поралары) арқылы су парагастраль куысына еніп, оскулум арқылы қайтадан сыртқа шығады.
Губкалардың сыртқы эктодерма қабаты пинакоцит деп аталатын жалпақ клеткалардан құралған. Олар эпителидің жабындық қызметін атқара отырып, губканың ішкі ортасын сыртқы орта әсерлерінен қорғап тұрады. Пинакоциттермен қатар ұзынша келген пороцит клеткалары да дамыған. Олар пинакоцит клеткаларының бір түрі. Эктодерма қабатынан энтодерма қабатына қарай созылып орналасқан. Әрбір пороцит клеткаларының ортасында түтікше болады, сол себептен пороциттер губкалардың денесінде көптеген саңылауларды (пораларды) құрайды. Пороциттер жиырылып саңылаулардың ашылып-жабылуына себепкер болады.
Энтодерма қабаты хоаноцит деп аталатын талшықты жағалы клеткалардан құралған.
Хоаноцит клеткаларының талшықтары бір бағытта қозғалып, судың үнемі парагастраль қуысына қарай өтуін камтамасыз етеді және сол талшықтары арқылы сумен бірге келген ұсақ жәндіктерді, бактерияларды ұстап клетка ішінде қорытады.
Губкалардың сыртқы эктодерма қабаты пинакоцит деп аталатын жалпақ клеткалардан құралған. Олар эпителидің жабындық қызметін атқара отырып, губканың ішкі ортасын сыртқы орта әсерлерінен қорғап тұрады. Пинакоциттермен қатар ұзынша келген пороцит клеткалары да дамыған. Олар пинакоцит клеткаларының бір түрі. Эктодерма қабатынан энтодерма қабатына қарай созылып орналасқан. Әрбір пороцит клеткаларының ортасында түтікше болады, сол себептен пороциттер губкалардың денесінде көптеген саңылауларды (пораларды) құрайды. Пороциттер жиырылып саңылаулардың ашылып-жабылуына себепкер болады.
Энтодерма қабаты хоаноцит деп аталатын талшықты жағалы клеткалардан құралған.
Хоаноцит клеткаларының талшықтары бір бағытта қозғалып, судың үнемі парагастраль қуысына қарай өтуін камтамасыз етеді және сол талшықтары арқылы сумен бірге келген ұсақ жәндіктерді, бактерияларды ұстап клетка ішінде қорытады.
ГУБКАЛАР ТИПІ - SPONGIA НЕМЕСЕ PORIFERA
ізбесті губкалар класы - шынылы
губкалар - кәдімгі губкалар класы
calcarea
hyalospongia demospongia
-
Губкалар тұщы суларда, басым көпшілігі теңіздерде, су түбіндегі түрлі
заттарға табаншасымен бекініп, қозғалмай тіршілік ететін жәндіктердің бірі.
Олардың 5000-нан астам түрлері белгілі. Дене пішіні терең бокал, цилиндр,
шар тәрізді; ұзындығы 5-10 мм-ден 1,5-2 м-ге дейін; ақ, сары, қоңыр-сарғыш,
жасыл түсті болып келеді. Жасыл түсі - балдырлармен селбесіп тіршілік
етуіне байланысты.
13-сурет. Губкалардың жалпы көрiнiсi (iшкi құрылысын көрсету үшiн
денесiнiң бiр бөлiгi кесiлген). Стрелкалар су ағысының бағытын көрсетедi: А
- iзбестi губка; Б - Sусоп гарhаnus; В -Vегоngia аeгорhоbа-ның. колониясы;
Г - туалет губкасы; Д – бадяга; 1 - оскулум, 2 - парагастраль уысы, З
- талшықты қалталар, 4 - поралар
Құрылысы және физиологиясы. Губкалардың денесі сыртқы дермальды-
эктодерма және ішкі гастральды-энтодерма клеткалы қабаттарынан құралған.
Екеуінің аралығында мезоглея деп аталатын құрылымсыз, қоймалжың зат
орналасқан. Денесінің ішіндегі кең қуысты - парагастраль қуысы деп атайды.
Парагастраль қуысы сыртқы ортамен оскулум (osculum) деп аталатын арнайы
тесігі арқылы байланысады. Губкаларға тән қасиет - денесінде көптеген
саңылауларының (пораларының) болуы. Саңылаулары (поралары) арқылы су
парагастраль куысына еніп, оскулум арқылы қайтадан сыртқа шығады.
Губкалардың сыртқы эктодерма қабаты пинакоцит деп аталатын жалпақ
клеткалардан құралған. Олар эпителидің жабындық қызметін атқара отырып,
губканың ішкі ортасын сыртқы орта әсерлерінен қорғап тұрады.
Пинакоциттермен қатар ұзынша келген пороцит клеткалары да дамыған. Олар
пинакоцит клеткаларының бір түрі. Эктодерма қабатынан энтодерма қабатына
қарай созылып орналасқан. Әрбір пороцит клеткаларының ортасында түтікше
болады, сол себептен пороциттер губкалардың денесінде көптеген саңылауларды
(пораларды) құрайды. Пороциттер жиырылып саңылаулардың ашылып-жабылуына
себепкер болады.
Энтодерма қабаты хоаноцит деп аталатын талшықты жағалы клеткалардан
құралған.
Хоаноцит клеткаларының талшықтары бір бағытта қозғалып, судың үнемі
парагастраль қуысына қарай өтуін камтамасыз етеді және сол талшықтары
арқылы сумен бірге келген ұсақ жәндіктерді, бактерияларды ұстап клетка
ішінде қорытады.
Губкалардың мезоглея қабатында көптеген әр түрлі клеткалар кездеседі.
Колленциттер - жұлдыз тәрізді клеткалар, түрлі бағыттарда айқаса және
үштарымен жабыса орналасады да тірек, тасымалдаушы, түйістіруші қызметін
атқарады. Склеробласт, спонгиобласт клеткалары - әр түрлі инелерді дамытып
губканың каңкасын қалыптастырады. Амебоцит клеткалары - еркін қозғалатын,
мезоглеяға түскен ұсақ қоректік заттарды ұстап қорытады. Амебоциттердің бір
түрі - археоциттер - бұлар толық дифференцияланбай резервтегі клеткалар
больш саналады, жоғарыда атап кеткен клеткаларға оңай айнала алады,
сонымен катар жыныс клеткаларға да бастама береді.
Губкаларда регенерациялык қабілеттілігі күшті дамыған.
Губкаларды мезоглея қабатының қалыңдауына, талшықты жағалы (хоаноцит)
клеткаларынын орналасуына және осы клеткалар аркылы қорегін ұстап,
қорытуына байланысты, оларды морфологиялык кұрылысы жағынан – аскон,
сикон, лейкон, деп аталатын үш типке бөледі.
14 -сурет. Губкалардың морфологиялық типтері. А – аскон, Б – лейкон,
В- сикон.
Ең қарапайым құрылысты - аскон. Асконның мезоглея қабаты жүқа және
талшықты жағалы клеткалары біркатар орналасып, парагастраль қуысын
түгелімен астарлап жатады. Денедегі поралары тікелей парагастраль қуысына
ашылады. Осы куысқа су арқылы түскен ұсақ қоректік заттарды талшықты жағалы
клеткалары толығымен ұстап ала алмайды.
Сикон қүрылысты губкалардың мезоглеясы қалың, ішкі қабаты мезоглеяның
ішіне ойысып, талшықты жағалы клеткаларымен астарланған көптеген қалталар
түзіледі. Осы қалталарды талшықты калталар деп атайды.
Күрделіленген лейконнында мезоглея қабаты әлдекайда қалыңдап, оның
ішінде талшықты жағалы клеткалармен астарланған көптеген бірінші, екінші
реттік камералар орналасады.
Талшықты қалталар мен камералар, сыртқы ортамен және парагастраль
куысымен, су алып келуші және су алып кетуші түтіктері арқылы байланысады.
Су арқылы камераларға, қалталарға түскен қорек заттар толығымен ұсталынып
қорытылады.
Қаңқа. Губкалардың басым көпшілігінде қаңқалары жақсы дамыған. Олар
мезоглея қабатында орналасып, дене пішінінің, тірек қызметін орындап,
саңылаулар жүйесінің қабырғасын да құрайды.
Губкалардың қаңқасы минералды заттардан - кремнезем (кремнидің
оттегімен қосылысы) немесе көмір қышқыл ізбестісінен және органикалык
заттардан - спонгиннен немесе кремнезем мен спонгиннің қосындысынан тұрады.
Минералды қаңқа спикула деп аталатын инелерден кұралған. Спикулалар
мезоглея қабатында орналасқан ерекше скелет түзуші клеткалардан -
склеробластардан дамиды. Спикулалар бір осьті, үш, төрт және көп осьті
болып келеді. Спикулалар бір-біріне байланыссыз орналасып немесе өзара
бірігіп, тіркесіп тор ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
ізбесті губкалар класы - шынылы
губкалар - кәдімгі губкалар класы
calcarea
hyalospongia demospongia
-
Губкалар тұщы суларда, басым көпшілігі теңіздерде, су түбіндегі түрлі
заттарға табаншасымен бекініп, қозғалмай тіршілік ететін жәндіктердің бірі.
Олардың 5000-нан астам түрлері белгілі. Дене пішіні терең бокал, цилиндр,
шар тәрізді; ұзындығы 5-10 мм-ден 1,5-2 м-ге дейін; ақ, сары, қоңыр-сарғыш,
жасыл түсті болып келеді. Жасыл түсі - балдырлармен селбесіп тіршілік
етуіне байланысты.
13-сурет. Губкалардың жалпы көрiнiсi (iшкi құрылысын көрсету үшiн
денесiнiң бiр бөлiгi кесiлген). Стрелкалар су ағысының бағытын көрсетедi: А
- iзбестi губка; Б - Sусоп гарhаnus; В -Vегоngia аeгорhоbа-ның. колониясы;
Г - туалет губкасы; Д – бадяга; 1 - оскулум, 2 - парагастраль уысы, З
- талшықты қалталар, 4 - поралар
Құрылысы және физиологиясы. Губкалардың денесі сыртқы дермальды-
эктодерма және ішкі гастральды-энтодерма клеткалы қабаттарынан құралған.
Екеуінің аралығында мезоглея деп аталатын құрылымсыз, қоймалжың зат
орналасқан. Денесінің ішіндегі кең қуысты - парагастраль қуысы деп атайды.
Парагастраль қуысы сыртқы ортамен оскулум (osculum) деп аталатын арнайы
тесігі арқылы байланысады. Губкаларға тән қасиет - денесінде көптеген
саңылауларының (пораларының) болуы. Саңылаулары (поралары) арқылы су
парагастраль куысына еніп, оскулум арқылы қайтадан сыртқа шығады.
Губкалардың сыртқы эктодерма қабаты пинакоцит деп аталатын жалпақ
клеткалардан құралған. Олар эпителидің жабындық қызметін атқара отырып,
губканың ішкі ортасын сыртқы орта әсерлерінен қорғап тұрады.
Пинакоциттермен қатар ұзынша келген пороцит клеткалары да дамыған. Олар
пинакоцит клеткаларының бір түрі. Эктодерма қабатынан энтодерма қабатына
қарай созылып орналасқан. Әрбір пороцит клеткаларының ортасында түтікше
болады, сол себептен пороциттер губкалардың денесінде көптеген саңылауларды
(пораларды) құрайды. Пороциттер жиырылып саңылаулардың ашылып-жабылуына
себепкер болады.
Энтодерма қабаты хоаноцит деп аталатын талшықты жағалы клеткалардан
құралған.
Хоаноцит клеткаларының талшықтары бір бағытта қозғалып, судың үнемі
парагастраль қуысына қарай өтуін камтамасыз етеді және сол талшықтары
арқылы сумен бірге келген ұсақ жәндіктерді, бактерияларды ұстап клетка
ішінде қорытады.
Губкалардың мезоглея қабатында көптеген әр түрлі клеткалар кездеседі.
Колленциттер - жұлдыз тәрізді клеткалар, түрлі бағыттарда айқаса және
үштарымен жабыса орналасады да тірек, тасымалдаушы, түйістіруші қызметін
атқарады. Склеробласт, спонгиобласт клеткалары - әр түрлі инелерді дамытып
губканың каңкасын қалыптастырады. Амебоцит клеткалары - еркін қозғалатын,
мезоглеяға түскен ұсақ қоректік заттарды ұстап қорытады. Амебоциттердің бір
түрі - археоциттер - бұлар толық дифференцияланбай резервтегі клеткалар
больш саналады, жоғарыда атап кеткен клеткаларға оңай айнала алады,
сонымен катар жыныс клеткаларға да бастама береді.
Губкаларда регенерациялык қабілеттілігі күшті дамыған.
Губкаларды мезоглея қабатының қалыңдауына, талшықты жағалы (хоаноцит)
клеткаларынын орналасуына және осы клеткалар аркылы қорегін ұстап,
қорытуына байланысты, оларды морфологиялык кұрылысы жағынан – аскон,
сикон, лейкон, деп аталатын үш типке бөледі.
14 -сурет. Губкалардың морфологиялық типтері. А – аскон, Б – лейкон,
В- сикон.
Ең қарапайым құрылысты - аскон. Асконның мезоглея қабаты жүқа және
талшықты жағалы клеткалары біркатар орналасып, парагастраль қуысын
түгелімен астарлап жатады. Денедегі поралары тікелей парагастраль қуысына
ашылады. Осы куысқа су арқылы түскен ұсақ қоректік заттарды талшықты жағалы
клеткалары толығымен ұстап ала алмайды.
Сикон қүрылысты губкалардың мезоглеясы қалың, ішкі қабаты мезоглеяның
ішіне ойысып, талшықты жағалы клеткаларымен астарланған көптеген қалталар
түзіледі. Осы қалталарды талшықты калталар деп атайды.
Күрделіленген лейконнында мезоглея қабаты әлдекайда қалыңдап, оның
ішінде талшықты жағалы клеткалармен астарланған көптеген бірінші, екінші
реттік камералар орналасады.
Талшықты қалталар мен камералар, сыртқы ортамен және парагастраль
куысымен, су алып келуші және су алып кетуші түтіктері арқылы байланысады.
Су арқылы камераларға, қалталарға түскен қорек заттар толығымен ұсталынып
қорытылады.
Қаңқа. Губкалардың басым көпшілігінде қаңқалары жақсы дамыған. Олар
мезоглея қабатында орналасып, дене пішінінің, тірек қызметін орындап,
саңылаулар жүйесінің қабырғасын да құрайды.
Губкалардың қаңқасы минералды заттардан - кремнезем (кремнидің
оттегімен қосылысы) немесе көмір қышқыл ізбестісінен және органикалык
заттардан - спонгиннен немесе кремнезем мен спонгиннің қосындысынан тұрады.
Минералды қаңқа спикула деп аталатын инелерден кұралған. Спикулалар
мезоглея қабатында орналасқан ерекше скелет түзуші клеткалардан -
склеробластардан дамиды. Спикулалар бір осьті, үш, төрт және көп осьті
болып келеді. Спикулалар бір-біріне байланыссыз орналасып немесе өзара
бірігіп, тіркесіп тор ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz