Дін жан ақыл ұрпақ пен мал-мүлік сенімділігі

1 Сенім. біздің дәстүрлі дінімізде алатын орны
2 Ислам дінінде ұрпақтың орны ерекше

Дін – кез-келген, мәдениеттің салт-дәстүрдің негізгі қозғаушы күші және сонымен қатар оның бір бөлшегі.
Дін – санамызды, жан дүниемізді, жан сарайымызды қалыпқа салатын құрал.
Дін – Алла тарапынан адамзат баласына екі дүниеде де бақытты болуы үшін пайғамбарлар арқылы жіберілген ережелер мен қағидалар жинағы.
Біз осылайша дін деген терминге көптеген анықтама беруімізге болады. Діннің адамзат тарихында алар орны ерекше. Дін адамзат қоғамының басты реттеуші құралы болуымен қатар, оның мәдениеті мен өмір салтының басты қайнары болып табылады. Сондықтан кез-келген халықтың рухани, мәдени болмысы дінмен тығыз байланысты және діннен тыс мәдениет болуы мүмкін емес. Бұл кез-келген халықтың тарихи тағдырында діннің шешуші рөл атқаратындығын, оның рухани, мәдени өркендеуінің көкжиектерін айқындайтын басты фактор екендігін көрсетеді. Ал діннің таза сақталуы сенімге байланысты.
Сенім - біздің дәстүрлі дінімізде алатын орны ерекше ұғым. Өз ойымызбен сан жақа ой жүгіртер болсақ барлық іс-әрекеттеріміз белгілі бір сенім негізінде құрылған. Оған жай ғана мысал белгілі бір діннің өзі сенім негізінде құрылғаны анық. Сол секілді ислам дінінің негізгі тіреуші күші иманда, яғни бір Аллаға деген «сенімінде». Ал ислам діні пайғамбар Мұхаммед (с.а.с.) хадисінде келтірілгендей бес негізде құрылған. Олар: 1-иман(сенім), 2-намаз, 3-ораза, 4-зекет, 5-қажылық. Бұл бес парыз дәстүрлі ислам дінінің өзгермес қағидалары мен негізгі тірегі. Сол секелді біздің өміріміздің де бес негізгі тірегі бар. Олар: 1-дін, 2-жан, 3-ақыл, 4-ұрпақ, 5-мал-мүлік тазалығы. Біз осы бір нығметтерімізді таза ұстасақ өз адамдық қасиетімізді сақтап қалған боламыз.

1. Құран кәрім қазақша мағынасы мен түсінігі.
2. «Хадистер жинағы», Алматы, «Көкжиек-Б», 2011 жыл.
3. «Бес ғасыр жырлайды», 1 том, Алматы, «Жазушы».
4. Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы,
5. Мәшһүр-Жүсіп Көпейұлы 1 том, 166 бет, Алматы, «Алаш», 2003 ж.
6. Құдайбердiұлы Ш. Үш анық. – Алматы. «Ғақлия ғыл.-әдебиет орталығы», 1991.
7. Құдайбердиев Ш. Өлеңдер мен поэмалары. – Алматы: «Жалын» баспасы.

Пән: Дінтану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Дін жан ақыл ұрпақ пен мал-мүлік сенімділігі.

Дін – кез-келген, мәдениеттің салт-дәстүрдің негізгі қозғаушы күші
және сонымен қатар оның бір бөлшегі.
Дін – санамызды, жан дүниемізді, жан сарайымызды қалыпқа салатын
құрал.
Дін – Алла тарапынан адамзат баласына екі дүниеде де бақытты болуы
үшін пайғамбарлар арқылы жіберілген ережелер мен қағидалар жинағы.
Біз осылайша дін деген терминге көптеген анықтама беруімізге болады.
Діннің адамзат тарихында алар орны ерекше. Дін адамзат қоғамының басты
реттеуші құралы болуымен қатар, оның мәдениеті мен өмір салтының басты
қайнары болып табылады. Сондықтан кез-келген халықтың рухани, мәдени
болмысы дінмен тығыз байланысты және діннен тыс мәдениет болуы мүмкін емес.
Бұл кез-келген халықтың тарихи тағдырында діннің шешуші рөл атқаратындығын,
оның рухани, мәдени өркендеуінің көкжиектерін айқындайтын басты фактор
екендігін көрсетеді. Ал діннің таза сақталуы сенімге байланысты.
Сенім - біздің дәстүрлі дінімізде алатын орны ерекше ұғым. Өз
ойымызбен сан жақа ой жүгіртер болсақ барлық іс-әрекеттеріміз белгілі бір
сенім негізінде құрылған. Оған жай ғана мысал белгілі бір діннің өзі сенім
негізінде құрылғаны анық. Сол секілді ислам дінінің негізгі тіреуші күші
иманда, яғни бір Аллаға деген сенімінде. Ал ислам діні пайғамбар Мұхаммед
(с.а.с.) хадисінде келтірілгендей бес негізде құрылған. Олар: 1-
иман(сенім), 2-намаз, 3-ораза, 4-зекет, 5-қажылық. Бұл бес парыз дәстүрлі
ислам дінінің өзгермес қағидалары мен негізгі тірегі. Сол секелді біздің
өміріміздің де бес негізгі тірегі бар. Олар: 1-дін, 2-жан, 3-ақыл, 4-ұрпақ,
5-мал-мүлік тазалығы. Біз осы бір нығметтерімізді таза ұстасақ өз адамдық
қасиетімізді сақтап қалған боламыз.
Алла адам баласына берген нығметтерін аманат ретінде бергенін және
сонымен қатар олардың Өзіне қайтарылатынын ескерте келе Құранның Ниса
сүресінің 58-ші аятында былай дейді: Алла Тағала сендерге аманаттарды
тиісті иелеріне қайтаруды бұйырады. Ал бұны Абай Құнанбайұлы өз өлеңімен
былайша өрнектейді:
Адам қапыл дүниенi дер менiкi,
Менiкi деп жүргеннiң бәрi Оныкi.
Тән қалып, мал да қалып, жан кеткенде,
Сонда, ойла, болады не сенiкi, - деп әрбір нәрсенің жаратушысы мен
иесі Алла екенін айтып тұр.
Алла ол аманаттарға деген жауапкершілікті Құранның Ахзаб сүресінің 72-
ші аятымен былайша түсіндіреді: Расында, біз аманатты (яғни, адамзатқа тән
бүкіл жауапкершілікті) жеті қат аспанға да, жерге де һәм тауларға да
(мойындарыңа алыңдар деп) ұсындық. Алайда олар оны алудан бас тартты,
өйткені оны лайықты деңгейде алып жүре алмаудан қорықты. Сөйтіп, оны адам
өз мойнына алды, өйткені ол – (өзіне) өте зиянкес әрі барып тұрған надан-
тын.
1-дін сенімділігі. Әрбір мұсылманның сенімі бойынша тура әрі дұрыс дін
бұл ислам діні. Ал ең соңғы пайғамбар Мұхаммед (с.а.с.). Ислам дінінің өз
ішінен алып қарайтын болсақ діннің таза ұсталынуы сенімге негізделгенін
жоғарыда айтып өттік.
Шын мәнісінде біз Аллаға толық иман келтіріп, сенбейінше толық мұсылман
болып есептелмейді. Адамның сенімі мен іс-әрекеттері бір жерден шығуы тиіс.
Ислам дінінің таза болуы мына негіздерге байланысты. Енді осы жайларды аз-
кем тарқатып айтып өтсек:
1) Әрбір мұсылман тазалыққа мән беруі керек. Тазалық екіге бөлінеді:
а) Сыртқы тазалық: Сыртқы көрінісінің таза болуы. Бұл нәрсе барлық
адамдар мән беретін негіздерден. Киетін, ішіп-жейтін және қолданатын бүкіл
заттардың таза болуы деген сөз.
ә) Ішкі тазалық: Жүректің (көңілдің) жақсы мінездерге толы болуы деген
сөз. Көре алмаушылық жасамау, басқалар туралы жаман ойламау, Алла достарын
жақсы көру. Көңіл – Алланың назар мекені. Сондықтан көңілге дүние
махаббатын, ал асқазанға харам азық кіргізбеу керек! Жүрек (көңіл) таза
болмаса, ғибадаттардың ләззаты сезіле алмайды.
2) Тілге ие болу керек. Тілдің орынсыз сөздерді айтуынан тыйылып
үндемеуі, Құран кәрім оқуы, діннің әмірлерін орындауды және тыйымдарынан
сақтануы керек. Мұхаммед (с.а.с.) пайғамбар да: Адамдар тілдерінің
кесірінен тозаққа тасталады деген.
3) Намаз оқуы керек: Қиямет күні мұсылмандар әуелі намаз жөнінде есеп
береді. Ғибадаттардың ішінде ең маңыздысы – намаз. Мұхаммед (с.а.с.)
Пайғамбар өз хадисінде: Намаз діннің тірегі, тағы бір хадисінде намаз
көзімнің нұр дейді. Яғни, намаз мұсылман өмірінде маңызды орын алады.
Намаз – адам баласының тән тазалығы мен жан тазалығы. Рух азығы мен ар
қазығы. Адам баласы намаз арқылы Аллаға тағзым етіп, өзінің пендешілігіне
тәубе етеді. Сол үшін де намаз мұсылманның миғражы саналады. Ал атамыз
қазақ намазды пырақ етіп мініп, миғражға қарай самғап ұшқан. Намаздың
бес уақыт болуы да, атамыз қазақты үлкен ойлылыққа жетелеген. Намаздың
қабыл болуы үшін, шын ниетпен дұрыс оқылуы керек. Намазға деген
жауапкершілік хақында, Бұқар жырау толғауларында:
Бірінші тілек тілеңіз,
Бір Аллаға жазбасқа...
Бесінші тілек тілеңіз,
Бес уақытта бес намаз,
Біреуі қаза қалмасқа - десе, Мәшһүр-Жүсіп Көпейұлы Алланың бірлігін,
барлығын, намаз оқып тұрғанда соған ғана ұйып тұруды дәріптейді:
Аузыңда болсын дәйім Құдай сөзі,
Таймасын қарарлықтан көңіл көзі.
Бір! деп, бар деп илану – бізге парыз,
Ғаламға он сегіз мың патша - Өзі.
Екінші, намаз екен бізге парыз,
Айтпасақ білмегенге бізге қарыз.
Нәпсіні құрбан қылып бауыздасаң,
Құдайға жетеді екен сондағы арыз.
Бір Құдайдан басқаны ойламаңдар,
Ой түбіне жетем деп бойламаңдар.
Жалғыз қылда тұрғандай сол намазда,
Жан-жағыңа көз салып, ойнамаңдар... - деп намаздың Алла тарапынан
міндеттелген парыз екендігін түсіндіріп кеткен.
4) Ораза ұстау керек. Адам ораза ұстау арқылы періштелерге ұқсаған
болады және нәпсіне соққы берген болады. Бір хадис құдсиде: Ораза маған
тән. Оразаның сауабын мен беремін. Сауабы шексіз делінген. Басқа бір хадис
шәрифте: Ораза – тозаққа қарсы қалқан делінген. Ораза тұтып көңілді
пәктікке жеткізу керек және шайтанның жолын жауып, қалқан қою керек.
5) Алланы өте көп ойлау (еске алу) керек. Алланы еске алу үшін
айтылатын ең құнды сөз – Лә илаһә иллаллаһ сөзі. Мұны әрдайым айтып жүретін
адам ықыласты болады. Ықылас – барлық істерін Алла разылығы үшін орындау,
дүниелікке қатысты болған мал-мүлік және мансаптардан әуестігін жойып,
ахиретті қалау деген сөз. Ықыласты адам Менің жалғыз мақсатым – Алланың
разылығы дейді. Құран кәрімде Ахзаб сүресінің 41-ші аятында де: Ей иман
келтіргендер! Аллаһты көп еске түсіріңдер! делінген. Нәпсінің барлық
зиянды болған қалауларынан құтылу үшін үздіксіз Алланы ойлап жүру керек.
6) Көңілге келетін ойлардан абай болу керек. Көңілге төрт түрлі ой
келеді. Бұлар – Рахманнан, періштелерден, шайтаннан және нәпістен.
Рахманнан келетіндер – ғафлеттен оятады, жаман жолдан дұрыс жолға түсіреді.
Періштеден келетіндер – ғибадатқа ынтаны ашады. Шайтаннан келетін ой күнәны
жақсы, әдемі қылып көрсетеді. Ал нәпістен келетіндер, дүниенің пайдасыз
нәрселерін қалауға жол ашады. Шайтани және нәпсәни ойлардан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.