Балалар бақшасындағы дене мәдениетін ұымдастыру формалары және оның әдістемесі

1.Сабаќ т‰рлері.
2.Дене тєрбиесі сабаќтарыныњ типтері
3.Сабаќ µткізу єдістемесі
4.Балалар баќшасындаѓы сауыќтыру шаралары:
а) тањертењгілік гимнастика;
є) серуендегі спорттыќ жаттыѓулар мен ќимылдыќ ойындар;
б) дене мєдениет мерекелері.
5.Балаларадыњ µзіндік ќимыл ќызметі

Балалар бақшасындағы дене мєдениетін ұйымдастырудың формалары: 1) сабақ, 2) балалар бақшасының күн кестесіндегі физкультуралық- сауықтыру шаралары (таңертеңгілік гимнастика, серуендегі спорттық жаттығулар мен қимылды ойындар, дене мєдениет мерекелері, дербес жұмыс), 3) балалардың өз бетінше қозғалу қызметі.
Аталған жұмыстардың барлық формасы бір-бірімен байланысты және бірін-бірі толықтырып отырады. Жинақтала келіп, олар белгілі бір қозғалыс тәртібін құрады.
Сабақтар
Сабақ- балалар бақшасында дене тәрбиесі жөніндегі оқу жұмысының негізгі формасы. Сабақ дені сау тәрбиленушілердің барлығына міндетті. Олар балалардың белгілі бір жас тобындағы тұрақты құрамымен нақтылы кесте бойынша аптаның белгілі бір күні мен сағатында жыл бойы өткізіледі. Сабақтың ұзақтығы әрбір жас топтарына сай бекітілген.
Дене мєдениеті сабақтарының міндеттері. Сабақтар дене тәрбиесінің білім берушілік, тәрбиелік және сауықтырушылық міндеттерін шешуге бағытталған. Білім беру міндеттері балаларды дене жаттығуларын үйрету, алған дағдыларын өзгермелі жағдайда қолдана білу болып табылады. Балалардың физкультура туралы, оның сауықтырушылық маңызы, шынығу тәсілдері, дұрыс беп алудың ролі, жаттығуларды орындау әдістері және тағы басқа жөнінде түсінік пен білім алуы тиіс. Физкультура сабақтарындағы білім беру міндеттерінің орындалуы тәрбиелеу және сауықтыру міндеттерінің орындалуымен және дене сапаларының қалыптасуымен үйлестіріледі.
Сабақтардың түрлері. Білім берудегі міндеттермен мазмұнына қарай сабақтардың әртүрлі типтерінің болуы мүмкін:
1) жаңа материалды игеруге баса көңіл бөлінетін сабақ;
2) бұрын игерілген дағдылар мен шеберлікті жетілдіруге бағытталған сабақ, олар өткен материалдарды қайталауға құрылады;
3) аралас сипаттағы сабақ онда жаңаны меңгеру бұрынғыны қайталаумен, пысықтаумен үйлеседі;
4) балалардың белгілі бір жаттығуды орындауцдығы білімі мен іскерлігі, қозғалу сапасы және олардың сандық нәтижесі, қимылды ойындарды ойнай білудегі шеберлігі тексерілетін сабақ.
Балалар бақшасында негізінен аралас сипаттағы сабақ кең тараған.
Сабақтың құрылымы. Сабақты орналастырудың негізгі оның құрылымы болып табылады: жаттығулар мен қимылды ойындарды іріктеумен бөлумен бағдарлаушы жоспары. Сабақтардың құрылымы дене жаттығуларының физиологиялық және гигеналық талаптарына сәйкес жасалынған және бала организімінің денеге салмақ түсу кезінде жұмыс қабілеттілігі мен шаруашылық заңдылықтарына негізделінген.
Дене мєдениеті сабағының кестлік жоспарында үш бөлім қарастырылады: кіріспе немесе кіріспе-дайындық, негізгі және қорытынды бұл шартты бөлулер. Барлық сабақтар бір тұтас және ортақ мақсатқа- бала аѓзаныњ физиологиялық функциясының күшті әрекеттрін тудыруға, дене сапасының дамуын қалыптастыруға, қозғалыстың және тұлғаның дұрыс қалыптасуына, кеңістікті бағдарлай білуге, коллективтегі қозғалыстың үйлесімділігін жақсартуға бағындырылған. Бұл ортақ мақсат сабақтардың әрбір бөлігін табиғи түрде бірінен бір түрге нақтылы міндеттерді ретімен орындау арқылы жүзеге асырылады.
Сабақтың бірінші (кіріспе) бөлімінде балаларды ұйымдастыру, алдағы қозғалыс тапсырмаларына деген қызығушылықтарын туғызу және көңілдерін бөлу, қажетті эмоционалдық бағыттылықты жасау, сондай-ақ сабақтың екінші (негізгі) бөлімінде баланың организімін неғұрлым күрделі және интенсивті жаттығуларды орындауға даярлау міндеттері қойылады.
Кіріспе – дайындыќ бµлімі сабаѓыныњ міндеттері мен мазм±ны. Дене тєрбиесі сабаѓыныњ бірінші бµлімі сабаќтыњ негізгі бµліміндегі жаттыѓулардыњ алѓа ќойѓан міндеттері мен мазм±нына байланысты болуы м‰мкін. Сондыќтан ол бір жаѓдайда тек ќана кіріспе, ал екінші жаѓдайда кіріспе дайындыќ бµлімі болуы м‰мкін. Б±л бµлімніњ міндетттері балалардыњ сабаќа ќызыѓушылыѓы мен эмоциялыќ кµњіл-к‰йін туѓызу, кµњіл аудару дайындыѓы дєрежесін тексеру кейбір ќимыл-ќозѓалыс даѓдыларын пысыќтау, бала аѓзасын сабаќтыњ негізгі бµліміндегі неѓ±рлым интенсивті ж±мысќа біртіндеп дайындау болып табылады.
М±ндай жаттыѓуларѓа сапта орындалатын єр т‰рлі сапта т±ру, сап т‰зеу, тапсырмалар бойынша ж‰ру, ж‰гіру, бытырањќы жењіл ж‰гіру, ‰лкен жєне кішкентай шењберге тізбекті сапќа т±ру жєне жалпаќ табандылыќ (майтабан) болдырмау маќсатында - µкшемен, аяќтыњ ±шымен, еденде жатќан жуанды жіптіњ ‰стімен сатымен ж‰ру жаттыѓулары жатады.

1.Буцинская П.П., Васюкова И.М., Лескова Г.П. Общеразвивающие упражнения в детском саду. М., 1990.
2.Вавилова Е.Н. Учите бегать, прыгать, лазать, метать. М., 1983.
3.Вавилова Е.Н. Укрепляйте здоровье детей. М., 1986.
4.Вавилова Е.Н. Развивайте у дошкольников ловкость, силу, выносливость. М., 1981.
5.Глазырина Л.Д., Овсянкин В.А. Методика физического воспитания детей дошкольного возраста. – М.: ВЛАДОС, 1999. – 176с.
6.Губерт К.Д., Рысс М.Т. Гимнастика и массаж в раннем возрасте. М., 1981.
7.Лайзане С.Я. Физическая культура для малышей. М., 1985.
8.Кенеман А.В., Кистяковская М.Ю., Осокина Т.И. Физическая подготовка детей 6 лет к занятиям в школе. М., 1980.
9.Кожухова Н.Н., Рыжкова Л.А., Самодурова М.М. Воспитатель по физкультуре в дошкольных учреждениях/ Под ред. С.А.Козловой. – М.: Акадаемия, 2002. – 320с.
10.Лурии Ю.Ф. Физическое воспитание детей дошкольного возраста. М., 1991.
11.Осокина Т.И. Физическая культура в детском саду. М., 1986.
12.Степаненкова Э.Я. Теория и методика физического воспитания и развития детей. – М.: Академия, 2001. – 368с.
13.Теленги В.И. Гигиенические основы воспитания детей от 3 до 7 лет. М., 1987.
14.Тонкова-Ямпольская Р.В., Черток Т.Я. Ради здоровья детей. М., 1984.
15.Фомина А.И. Физкультурные занятия и спортивные игры в детском саду. М., 1984.
16.Фролов В.Г. Игры и физические упражнения на прогульках. М., 1986.
17.Шиян Б.М. Теория и методика физического воспитания. М., 1988.
18.Шебеко В.Н., Ермак Н.Н., Шишкина В.А. Физическое воспитание дошкольников. – М.: Академия, 2000. – 176с.
19.Хухлаева Д.В. Теория и методика физического воспитания детей дошкольного возраста. Руководство к работе над курсом. М., 1985.
20.Шалдыбаев Д.З. Курс лекций по дисциплине "Методика преподавания избранного вида спорта" : спец.: 050108 "Бакалавр физической культуры и спорта"/ Д.З.Шалдыбаев; Карагандинский гос.ун-т. -Караганда, 2006. -4 лекций
21.Дуйсебаев Б.Т. Дене мєдениеті жєне спорттаѓы ѓылыми зерттеу ж±мысыныњ негіздері : Курс лекций/ Б.Т. Дуйсебаев; Ќараѓанды мемлекеттік ун-ті. -Ќараѓанды: ЌарМУ басп., 2005. -6 дєріс
22.Шаушекова Б.Ќ. "Дене шыныќтыру жєне спорт педагогикасы" пєні бойынша лекциялар курсы : маманд.: 050108 "Дене шыныќтыру жєне спорт"/ Б.Ќ. Шаушекова; Ќараѓанды мемлекеттік университеті. -Ќараѓанды, 2008. -9 лекция
23.Бµжиг Ж. "Тандаѓан спорт т‰рін оќыту єдістемесі" пєні бойынша дєрістер курсы : маманд.: 050108 "Дене мєдениеті жєне спорт бакалавры"/ Ж.Бµжиг; Ќараѓанды мемлекеттік ун-ті. -Ќараѓанды, 2006. -4 дєрістер
24.Михалькова О.А. Курс лекций по дисциплине "Теория и методика физического воспитания детей дошкольного возраста" : спец.050101 "Дошкольное обучение и воспитание"/ О.А. Михалькова; Карагандинский гос.ун-т. -Караганда, 2005. -13 лекций
Қосымша әдебиеттер:
3.Воспитание детей в старшей группе детского сада. – М.: Просвещение, 1984.
4.Велтиченко В.К. Физкультура для ослабленных детей. – М.: Терра-Спорт, 2000. – 168с.
5.Готовцев П.И. Долголетие и физическая культура. – М.: Физкультура и спорт, 1985.
6.Каджаспиров Ю.Г. Физкульт – ура! Ура! Ура! М.: Педагогическое общ-во России, 2002. – 202с.
7.КурбатоваР.А. Воспитание детей в дошкольных учреждениях села. М., 1989.
8.Кузнецов В.С. Гигиена в физкультуре и спорте. Юнита 3 М.: СГУ, 2000.
9.Минскин Е.М. Игры и развлечения в группе продленного дня. М., 1980.
10.Михайленко Н.Я., Короткова Н.А. Игра с правилами в дошкольном возрасте. – Екатеринбург: Деловая книга, 1999. – 176с.
11.Педагогическая практика студентов по курсу «Теория и методика физического воспитания детей дошкольного возраста»/ Под ред. А.В.Кенеман, Т.И.Осокиной. М.,1984.