Генетика термині

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Генетика термині

Жоспар.

1. Генетиканің даму тарихы.

2. Генетика ғылымының зерттеу әдістері.

Генетика термині грекше «genesis»- шығу тегі деген сөзінен шыққан.

Генетика тірі ағзаларға тән қасиеттер тұқым қуалаушылық пен өзгергішті зерттейтін биология ғылымының бір саласы. Адам баласы әрқашан тіршіліктің сырын терең ұғынуға оның құрылымдық функционалдық ерекшеліктерін сыртқы ортаға бейімделуін даму заңдылықтарын және тағы басқаларды білуге ұмтылған. Тұқым қуалаушылықтың өзгергіштің заңдылықтарын ашып және оларды қоғамда дамыту үшін пайдалануының жолдарын шешуде генетика ғылымдары маңызды орын алады жер бетіндегі тірі материяның дамуы олардың үздіксіз ұрпақ алмастыруымен қатар жүргізіліп отырады.

Тіршілік көбею арқылы белгілі бір биологияның қасиеттер түрде тән белгілі қасиеттер беріліп отырады. Басқаша айтқанда ата-анаға ұқсас болып туылады. Мұны тұқым қуалаушылық деп атайды. Ата-аналарының белгісі ұқсастық бола бермейді, яғни бір ата-анадан тараған ұрпағының бір-бірінен қандайда айырмашылығы болады. Ағзаның тұқым қуалаушылық қасиетімен үнемі өзгеріп отырады. Мұны өзгергіш деп атаймыз. Ағзаларының көбею барысында бір белгі қасиетінің тұрақты түрде сақталуы мен қатар екінші біреулері өзгеріске ұшырайды. Соған байланысты олар түрленіп, жаңарып отырады. Тұқым қуалаушылық пен өзгергіш бірімен-бірі қатар жүретін бір жарымынан бір-біріне қарама-қайшы. Сөйте тұра өзара тығыз байланысты процестер.

2. Көне дәуірдегі ғалымдар Гипократ, Демокрит, Платон, Аристотельдің еңбектерінде кездеседі. Гипократ жұмыртқа клеткасымен сперма ағзаның барлық бөлімдерінің қатысуымен қалыптасады және ата-аналардың бойындағы белгі қасиеттер ұрпағынан тікелей беріледі деп есептеледі.

Кейін Чехов ғалымы Грегер Мендель 1865 ж өзінің «өсімдік гибриттерімен жүргізілген тәжірибелер» деген еңбек жариялайды. Онда ол тұқым қуалаушылықтың заңын қарастырады және оларды қалыптастырады Грегер Мендель өзінің тәжірибелерінде декреттік факторларының тұқым қуалауы жайлы болжамын дәлелдеу үшін гибдидалогияның талдау әдісін қолданды. Сондай-ақ математиканың статистикалық әдіске сене отырып алынған нәтижелер бойынша статистикалық талдау жүргізді.

1909 ж Дания ғалымы Егон биологияда аса маңызды болып есептелетін ген, генотип, фенотип ұғымын қалыптастырды. Генетика тарихында шешуші бір кезең Америка генетигі әрі эмбриологы Темос Морганның оның ғылыми мектебінің тұқым қуалаушылықтың хромосомдық теориясымен тығыз байланысты. Жалпы генетиканың дамуын 3 кезеңге бөлуге болады. Оның алғашқы кезеңі 1800-1953 ж аралығын яғни классикалық генетика дәуірін қамтиды. Ал 3 кезең 1953 жылдан басталады. Ол химия, физика, математика, кибернетика т. б. нақты ғылымдарының зерттеу әдістерімен принциптерінің пайдалануына байланысты яғни биологтялық зерттеулер электрондық микроскопия, рентген, структуралық анализ, ультра сектрифуга, фотометрлер, изотоптар, витаминдер, ферменттер, амин қышқылдарының препараттары кеңінен қолданыла бастады. Сөйтіп тұқым қуалаушылықтың материялық негізін зерттеу молекулалық деңгейде жүргізілді. Қазақстанда тұңғыш рет Айтқожиннің басқаруымен молекулалық биология және ген инспектриясы саласында көптеген зеттеулер жүргізілуде. Республикада сондай-ақ соңғы жылдары генетиканың салалары экология, генетика, молекуланың генетика және радиациялық генетика бойынша ғылыми зерттеулер жолға қойылды.

Генетика ғылымының зерттеу әдісі

1. Гибридиологиялық

2. Цитологиялық

3. Антогенетикалық

4. Математикалық.

1) Гибридиологиялық әдіс - өзіндік ерекшелігі бар генетикалық әдіс. Оның мәні ағзаның бойындағы белгілермен қасиеттерінің тұқым қуалау сипатын будандастыру жолымен зерттейді және ол көбінесе генетикалық талдау жасаумен ұштастырады. Бұл әдісті Мендель ұсынған болатын.

2) Цитологиялық әдіс клетканың құрылымын ағзаның көбеюімен тұқым қуалайтын - информацияның берілуіне байланысты зерттейді. Осы әдісті пайдаланып хромасомдарды зерттегенде генетика ғылымының саласы бойынша цитогенетика қалыптасты.

3) Антогенетикалық әдіс ағзаның жеке дамуы яғни антогенез барысындағы гендерінің қызметі мен олардың көрінісін зерттейді.

4) Математикалық әдіс - көмегімен тұқым қуалайтын өзгергіштік статистикалық заңлылықтарды зерттейді. Генетиканың нақты ғылым болып қалыптасуының өзі биологияның заңдылықтарымен зерттеудің математикалық әдісті қолдануға байланысты болып келеді.

Г. Мендель будандастыруының нәтижелерін анықтағанда статистиканың талдау жасалады. Сол кезден бастап тәжірибе жүзінде алынған сандық мәліметтерді теорияның болжамдармен салыстырып отыру генетиның анализдік құрамды бөлігіне айналды.

Математикалық әдіс сандық белгілердің тұқым қуалауын сол сияқты өзгергіштікті зерттеуде кеңінен қолданылады. Сол сияқты өзгергіштікті әсіресе тұқым қуаламайтын өзгергіштікті зерттеуге кеңінен қолданылады. Генетика ғылымы басқада өзімен шектес ғылымдардың зерттеу әдістерін атап айтқанда химияның, биохимияның, физикалық, физика химияның әдістерінде кеңінен қолданылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.