28 Панфиловшының ерліктері

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. 28.Панфиловшының ерліктері
2. Фамилияластар
3. Жеті жыл лагерь тұтқыны
4. Құпиясы ашылған деректер
5. Шындықты бұрмалауға көзқарас
6. Қазір артымызда не тұр?
7. Түрлі ұғым
ІІІ. Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер

28 панфиловшылар жайлы аңыз әлдеқашан сейілгенімен Қазақстанда советтік насихаттың ықпалы әлі басым.
28 гвардияшы-панфиловшылардың ескерткіші. Алматы, 23 ақпан 2010 жыл.
1941 жылдың қараша айында Дубосеково разъезінде болды делінген 28 гвардияшы-панфиловшылар ерлігінің тарихы жоққа шығарылуда. Соғыс біткен соң 65 жыл өтсе де, бұл тарихқа көзқарас әрқилы. Бірақ ертегінің әшкере болғандығы жайында Қазақстанда ашық айтылмайды.
1942 жылдың 22 қаңтарында «Красная звезда» газетінде әдебиет бөлімінің меңгерушісі Александр Кривицкийдің «28 батыр туралы» очеркі жарық көрді. Онда 1941 жылдың күзінде Алматыда жасақталған 316 атқыштар дивизиясының 28 панфиловшы-батырларының ерліктері жайында егжей-тегжейлі баяндалды.
Алайда әскери басылымдағы очерк майдандық тілші Василий Коротеевтің 1941 жылдың 27 қарашасындағы «мерт болған 28 батырдың өсиеті» атты мақаласының ізімен жазылды. Онда толып жатқан сәйкессіздіктер бар болғандықтан қазіргі ресей тарихшылары оны «насихаттық қиял», «шындыққа сай келмейді» деп тапты.
Александар Кривицкийдің сол кездері жазған атақты жолдары Совет Одағындағы соғыстан кейінгі миллиондаған комсомолдардың есінде қалғандығы анық:
«Елуден астам жау танкісі Панфилов атындағы дивизияның жиырма тоғыз советтік гвардияшылары қорғаған шепке жылжып келеді. Жиырма тоғыздың ішінен біреуі ғана жігерсіздік танытты... олардың біреуі ғана қолын жоғары көтерді... бірнеше гвардияшы бір мезгілде, келіспестен, бұйрықсыз, қорқақ, сатқынды атып салды.

1. Қазақстан тарихы. 4-томдық. І, ІІ, ІІІ т. А., 1998ж
2. Қазақстан тарихы Очерктер. А., 1994ж
3. Аманжолов Қ. Қазақстан тарихы дәрістер курсы. І, ІІ, т. А., 2004ж
4. Мусин Ч. Қазақстан тарихы. А., 2003

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

Қ.А.Ясауи атындағы Халықаралық қазақ – түрік университеті

Факультеті Заң

СӨЖ

Òàºûðûáû: 28 Панфиловшының ерліктері

²àáûëäà¹àí: т.ғ.к., доцент
Нүрбетова Г.О.

Îðûíäà¹àí: Рахымов Б.

Тобы: ЗҚТ-111о

Түркістан - 2011 ж

Мазмұны

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. 28-Панфиловшының ерліктері
2. Фамилияластар
3. Жеті жыл лагерь тұтқыны
4. Құпиясы ашылған деректер
5. Шындықты бұрмалауға көзқарас
6. Қазір артымызда не тұр?
7. Түрлі ұғым
ІІІ. Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер

28-Панфиловшының ерліктері
28 панфиловшылар жайлы аңыз әлдеқашан сейілгенімен Қазақстанда
советтік насихаттың ықпалы әлі басым.
28 гвардияшы-панфиловшылардың ескерткіші. Алматы, 23 ақпан 2010 жыл.
1941 жылдың қараша айында Дубосеково разъезінде болды делінген 28
гвардияшы-панфиловшылар ерлігінің тарихы жоққа шығарылуда. Соғыс біткен соң
65 жыл өтсе де, бұл тарихқа көзқарас әрқилы. Бірақ ертегінің әшкере
болғандығы жайында Қазақстанда ашық айтылмайды.
1942 жылдың 22 қаңтарында Красная звезда газетінде әдебиет бөлімінің
меңгерушісі Александр Кривицкийдің 28 батыр туралы очеркі жарық көрді.
Онда 1941 жылдың күзінде Алматыда жасақталған 316 атқыштар дивизиясының 28
панфиловшы-батырларының ерліктері жайында егжей-тегжейлі баяндалды.
Алайда әскери басылымдағы очерк майдандық тілші Василий Коротеевтің
1941 жылдың 27 қарашасындағы мерт болған 28 батырдың өсиеті атты
мақаласының ізімен жазылды. Онда толып жатқан сәйкессіздіктер бар
болғандықтан қазіргі ресей тарихшылары оны насихаттық қиял, шындыққа сай
келмейді деп тапты.
Александар Кривицкийдің сол кездері жазған атақты жолдары Совет Одағындағы
соғыстан кейінгі миллиондаған комсомолдардың есінде қалғандығы анық:
Елуден астам жау танкісі Панфилов атындағы дивизияның жиырма тоғыз
советтік гвардияшылары қорғаған шепке жылжып келеді. Жиырма тоғыздың ішінен
біреуі ғана жігерсіздік танытты... олардың біреуі ғана қолын жоғары
көтерді... бірнеше гвардияшы бір мезгілде, келіспестен, бұйрықсыз, қорқақ,
сатқынды атып салды...
Соғыс төрт сағаттан астамға созылды. Бұл кезде жаудың 14 танкі майдан
даласында қимылсыз қалған еді. Сержант Добробабин мерт болды, қызыл әскер
Шемякин де қаза тапты... Конкин, Шадрин, Тимофеев және Трофимовтар да жан
тапсырды... Көзі қызарып кеткен Клочков жолдастарына қарады. Достар, отыз
танкі екен, – деді ол жауынгерлерге, – бізге осы жерде өлуге тура келетін
шығар. Ресей кең байтақ, бірақ Саяси жетекші Клочковтың әйгілі сөзі – 28
гвардияшы-панфиловшылардың ескерткішінен көрініс. Алматы, 23 ақпан 2010
жыл.
Шегінерге жер жоқ – артымызда Москва...Саяси жетекші Клочковтың әйгілі
сөзі – 28 гвардияшы-панфиловшылардың ескерткішінен көрініс. Алматы, 23
ақпан 2010 жыл.
Екі қолын кеудесіне айқастырып алған Қожабергенов сақылдап тұрған жау
пулеметінің аузына барып құлады... Барлық жиырма сегіз адам жан тапсырды.
Алайда, майданда да, тылда да жапатармағай оқылған атақты очеркте
келтірілген фактілер соғыс кезінің өзінде-ақ панфиловшылардың өздерінің де,
тиісті органдардың да тарапынан көптеген сауал туғызды.

Фамилияластар
Алғашқы күмәндар соғыс кезінің өзінде-ақ, 28 панфиловшының алтауы
кенеттен тіріліп кеткенде пайда болды. Және олардың әскери тағдырлары да
қарама-қайшылыққа толы болатын.
Қазір ашылған дерек көздерінен белгілі болғанындай, 1942 жылы ерекше
бөлім қызметкерлері немістерге өз еркімен тұтқынға түскен әлдебір Даниил
Қожабергенов деген қызыл әскерді тұтқындайды. Ол бірден Панфилов атындағы 8-
ші гвардиялық дивизияның жауынгері болғанын мойындайды.
28 гвардияшы-панфиловшылардың бірі Даниил Қожабергеновтың құрметіне
қойылған тақтайша. Алматы, 23 ақпан 2010 жыл.
Оның саяси жетекші Василий Клочковтың байланысшысы болғандығы, сол
атақты соғыс болатын күні таңертең Дубосековоға хабар алып кеткені, сөйтіп
сол жерде тұтқынға түскені белгілі болады. 16 қараша күні кешке Даниил
Қожабергенов тұтқыннан қашып шығып, орманға кіріп кеткен. Біраз уақыт өткен
соң оны Лев Доватордың атты әскерлері жау тылынан тауып алған.
Атқыштар полкінің командирі бұл жағдайдан жол тауып кетеді. Сөйтіп ол
жоғарыға рапорт жазып, бұрынғы жазбада қате кетіп қалғанын хабарлайды.
Осылайша, Даниил Қожабергеновтың орнына сонымен фамилиялас, 1942 жылы
Панфилов дивизиясына келе салып опат болған Асқар Қожабергенов қайтыс
болғаннан соң Совет Одағының Батыры атағын алады. Осылайша, батыр атағын
алған фамилиялас жігіт Дубосековоның түбіндегі сол бір атақты шайқасқа
қатысуы еш мүмкін емес еді.
Әскери тілшінің қиялымен екі қолын кеудесіне айқастырып, жау
пулеметін кеудесімен жапқан Даниил Қожабергенов тіріліп шыққан соң
бірден майданға жіберіледі. Белгілі деректер бойынша, ол ауыр жараланып,
елге қайтқан. Зейнет демалысына шыққанша Даниил Қожабергенов от жағушы
болып жұмыс істеген. Өмірінің ақырын Алматыда өткізіп, 1976 жылы қайтыс
болған.

Жеті жыл лагерь тұтқыны
Майданда қаза тапқан соң марапатталғандардың тізімінде бірінші болып
тұрған Иван Добробабиннің тағдыры одан да қиындау болды. Ол 1947 жылы
қарашада Украинада тұтқындалып, мемлекетке опасыздық жасаған деп айыпталды.
Ол кездері есіңнен танып қалып, жау қолына тұтқынға түссең де соның
өзі Қиыр Солтүстікте 10-15 жыл лагерге жіберуге жеткілікті негіз болатын.
Бірақ, Иван Добробабин 1941 жылы қарашада Мәскеу түбінде өлмегенін, тек
жараланып, тұтқынға түскенін мойындайды.
Немістерден қашып шыққан Иван Добробабин Харьков облысындағы Перекоп
деревнясындағы туыстарына келеді. Сонда ол немістерге полицай болып қызмет
етеді.
Тарихшы Артем Платонов бұл жайында былай деп жазады: 1942 жылдың
тамыз айында мамандарды Германияға жұмысқа жіберу туралы немістердің
бұйрығы шығады. Добробабинге өзінің туған селосында полицай болуға тура
келеді. Бұл жерде екінің бірін таңдауға тура келген еді: не Перекопта
полицай боласың, болмаса, Германияның концлагеріне тұтқын болып кетесің.
Бұның мәжбүрліктен болғанын, Иванның өз Отанын сатпағандығын мына бір факті
де дәлелдейді. Добробабиннің кезінде бір де бір коммунисті дарға асу
оқиғасы болмаған. Сонымен бірге, ол полицай болған селода тығылған бір де
бір совет жауынгері де немістерге берілмеген.
Тағы бір деректер бойынша, 1943 жылдың наурыз айында немістер
Перекоптан кеткен соң Иван Добробабин қайтадан өз әскеріне келген. Бір жыл
тексеруден соң оны қайтадан Қызыл Армия қатарына алады. Сөйтіп, 1944 жылдың
наурыз айынан бастап соғыстың соңына дейін майданда болған Иван Добробабин
3-ші дәрежелі Даңқ орденімен марапатталады.
Алайда әскери чекистер оның өткен-кеткенін 1947 жылы анықтайды.
Тарихшы Артем Платонов былай деп жазады: Әскери трибунал бұрынғы взвод
командирінің орынбасарын 15 жыл лагерге кеседі. Отанына опасыздық жасағаны
үшін 25 жыл 28 гвардияшы-панфиловшылар ескерткішінің алдында тұрған
студент жастар. Алматы, 23 ақпан 2010 жыл.
бермек те болады. Бірақ28 гвардияшы-панфиловшылар ескерткішінің алдында
тұрған студент жастар. Алматы, 23 ақпан 2010 жыл.қанша дегенмен
де әйгілі 28-дің бірі емес пе, сол себепті мерзімін аздау береді. Ол
бостандыққа мерзімнен бұрын, жеті жылдан соң шығады.
Сондай-ақ, Ларион Васильев, Григорий Шемякин, Иван Шадрин және Дмитрий
Тимофеев өздерінің сол атақты шайқасқа қатысып, тірі қалғандарын
дәлелдейді. Сөйтіп, оларға да Совет Одағы Батырының алтын жұлдызы беріледі,
бірақ бұл туралы көпшілік жұртқа басы артық әңгіме қылмайды.
Иә, соғыстан кейін олардың бәріне бірдей оңай тиген жоқ. Мысалы, Иван
Шадрин әйгілі шайқастан соң бірден тұтқынға түсіп, одан 1945 жылы ғана
босады. Бұдан соң екі жыл бойы концлагерлердің бұрынғы тұтқындарына
арналған фильтрациялық лагерде екі жыл болады. 1947 жылы Алтай өлкесіндегі
үйіне оралғанда жұрт оған көктен түскендей қарады, оның әйелі басқа адамға
күйеуге шығып кетіпті. Өйткені Иван майданда қаза тапты деп саналды ғой. Ол
қатысқан Дубосеково түбіндегі шайқасқа да алты жыл өткен болатын.

Құпиясы ашылған деректер
Википедия да алғаш рет панфиловшылардың тарихына В.Кардин жария түрде
күмән келтірді деп жазады. Бұл – әдеби сыншы, прозаик Эмиль Кардиннің
бүркеншік есімі болатын. Ол 1966 жылы Новый Мир журналында сол кездері
құпиялылығы ашылған, 1948 жылы әскери прокуратура жүргізген тергеу
материалдарының негізінде Аңыздар мен фактілер деген мақала жазды.
Мәселен, осы деректерде 1075 атқыштар полкінің бұрынғы командирі Илья
Капровтың мынадай куәліктері келтірілген:
1941 жылдың 16 қарашасында Дубосеково разъезі маңында 28
панфиловшының ешқандай неміс танктерімен соғысы болған жоқ – бұның барлығы
ойдан шығарылған. Бұл күні Дубосеково разъезі маңында 2-батальонның
құрамында 4-рота соғысты. Олар шынында да батырлықпен шайқасты. Ротадан 100-
ден аса адам мерт болды, газетте жазғандағыдай 28 адам емес. Бұл кезеңде
менімен ешқандай тілші сөйлескен жоқ. Ешкімге ешқандай 28 панфиловшы туралы
айтқан емеспін, мұндай соғыс болмағандықтан ол жайында айтуым да ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.