Оңтүстік өлкедегі қазіргі қоғамның әлеуметтік-экономикалық, мәдени тұрғысынан діннің рөлін зерделеу

КІРІСПЕ
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1. ДІННІҢ ҚОҒАМ ӨМІРІНДЕГІ ОРНЫ
2.ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ҚАЗІРГІ ДІНИ АХУАЛ, ЕЛ ТҰРҒЫНДАРЫНЫҢ ДІНШІЛДІК ДЕҢГЕЙІ
3. ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЭКСТРЕМИЗМ МЕН ТЕРРОРИЗМГЕ ҚАРСЫ КҮРЕСТІҢ МӘНІ
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ҚОСЫМША

Қазақстан – көп ұлтты және көп дінді мемлекет. Сондықтан мемлекет үшін дінаралық және этносаралық келісімді сақтау, қоғамда діндер аралық диалог және өзара түсіністік ахуалын жасау – еліміздегі азаматтық татулық пен саяси тұрақтылықты сақтау мен нығайтудың маңызды негізі, бірегей тетігі болып табылады.
Дегенмен, кешегі күні өткен кеңестік дәуірдегі бүкіл дін атаулыны жоққа шығарған атеистік тәрбиенің әсері, сондай-ақ түрлі діни наным-сенімдерді ұстанған халқы бар Қазақстанда әр түрлі конфессиялардың қызмет етулеріне көзқарастар әр қилы әрі қарама-қайшылықты.
Мұның себебі, біріншіден, қалың жұртшылықтың бұрыннан жүректеріне ұялап, сенімдеріне айналған дәстүрлі ислам дінінің суниттік, христиан дінінің православиелік бағыттарымен қатар, Қазақстанда халқы үшін беймәлім, жаңа «дәстүрлі емес» конфессиялар қаптап кетті. Сондықтан егемендікке қол жеткізгелі бері берік сақталып келе жатқан конфессияаралық бейбітшілік пен келісімді бұзып алмау үшін көпұлтты, көптілді және көпконфессиялы Қазақстан үшін халқы арасында дінаралық төзімділікті сақтау өте маңызды.
Екіншіден, дін бүгінгі таңда рухани жаңғырудың өзегі ретінде өте маңызды әлеуметтік институт. Ол қоғамдағы әр түрлі әлеуметтік топтардың мүдделерін білдіретін саяси күштермен ықпалдаса отырып, қазіргі қоғамдық дамудың барысына кәдімгідей әсер етіп келеді.
Сондықтан, діннің мәртебесі, яғни оның қоғам өміріндегі шынайы жағдайы мен рөлі, сондай-ақ, бір жағынан қоғамның, онда жүріп жатқан үрдістердің дінге тигізіп отырған ықпалы, екінші жағынан, діннің қоғамның дамуына тигізіп келе жатқан кері әсері туралы ғылыми тұрғыдан негізделген пайымдаулар керек-ақ. Сонымен қатар, әр түрлі конфессиялардың ішіндегі діни үрдістерді, оларды тұтынушы жеке адамдар мен әлеуметтік топтардың ұстанып отырған әлеуметтік және саяси бағдарларын бағамдаулар да өте актуалды, өз шешімін күтіп отырған проблемалар қатарында саналады.
Тақырыптың ғылыми зерттелу деңгейі. Зерттеу тақырыбының өзектілігі қазіргі Қазақстан қоғамындағы діннің мәртебесімен, оның қоғамда жүріп жатқан әлеуметтік, экономикалық, саяси, демократиялық, мәдени, рухани және адамгершілік тұрғыдан жаңғыру үрдістеріне тигізіп отырған ықпалымен бағаланады. Дегенмен, дүниежүзілік социологиялық әдебиетте діннің мәні, қоғамда атқаратын қызметі қарастырылған еңбектер баршылық. Олардың алдыңғы қатарында социология ғылымы классиктері О. Конттың,
Г. Спенсердің, Э. Дюркгеймнің, М. Вебердің, Б. Малиновскийдің, А. Радклифф-Браунның, Р. Мертонның, Т. Парсонстың,
П. Сорокиннің, П. Бергердің, Ф. Энгельстің, т.б. еңбектерін атауға болады.
Ресейлік ғалымдар Д.М. Угруновичтің, Л.М. Ефимовтің, П. Яковлевтің, Ж.Т. Тощенконың, А.С. Кравченконың, В.И. Гараджаның, М.П. Мчедловтың, т.б. еңбектерінде діни сенім бостандықтары мәселелері көтерілген.

1 Конт О. Позитивтік философия рухы / Әлемдік әлеуметтану антологиясы. 10 томдық. – Алматы: Қазақстан, 2005. – 1 т.: Мәдени мұра бағдарламасы. – 84-95 бб.
2 Спенсер Г. Әлеуметтану тұғырлары / Әлемдік әлеуметтану антологиясы. 10 томдық. – Алматы: Қазақстан, 2005. – 1 т.: Мәдени мұра бағдарламасы. – 246-261 бб.
3 Вебер М. Социология религии / Типы религиозных сообществ: Избранное. – М., 2007. – 427 с.
4 Дюркгейм Э. Қоғамдық еңбек бөлінісі туралы / Әлемдік әлеуметтану антологиясы. 10 томдық. – Алматы: Қазақстан, 2005. – 1 т.: Мәдени мұра бағдарламасы. – 12-36 бб.
5 Религия и общество: Хрестоматия по социологии религии. – М., 2004. –Часть 1. – С. 35-69.
6 Радугин А. Введение в религиоведение. – М., 2002. – 197 с.
7 Назарбаев Н.Ә. Сындарлы он жыл. – Алматы: Ата мұра, 2003. – 240 б.
8. Қазақстан: діни экстремизмге орын жоқ / «Өзбекәлі Жәнібеков
оқулары – 2010» атты Қ. А. Ясауи атындағы ХҚТУ-де өткен халықаралық ғылыми-тәжірибелік конф. материалдары. 3-4 наурыз. – Түркістан, 2010. – 387-393 бб.
9. Діннің әлеуметтік мәні / Ұлттық идея философиясы: Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конф. материалдары. – Алматы, 2009. – 169-176 бб.
10. Сенімнің бағдарлау күші // Ақиқат. – 2008. – №6. – 84-85 бб.
11. Діни мінәжат – діни сана-сезімнің тұғырлық ұстыны // Ізденіс-Поиск. Гуманитарлық ғылымдар сериясы. – 2008. – №3. – 89-93 бб.
12. О. Конт, Г. Спенсер, Э. Дюркгейм, М. Вебер, Р. Белла дін туралы // Ізденіс-Поиск. Гуманитарлық ғылымдар сериясы. – 2008. – №4. – 87-91 бб.
13. «Дін» ұғымы, оның мұсылмандық түсіндірмесі, пайда болуы, дамуы тарихы / Адамгершілік социологиясы. Патриотизм қазіргі инновациялық дамушы қазақстандық қоғамның әлеуметтік мәдениетінің заңды құрылымдаушы құбылысы: Халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары. – Өскемен қаласы. – 159-163 бб.
14. «Дін» ұғымы // Саясат – PoLicv. – 2007. – №8. – 72-73 бб.
15. Ауыл жастары және мәдениет // Ақиқат. – 2004. – №5. – 59-62 бб.
16. Жастар бос уақыттарын дұрыс пайдаланып жүр ме? // Ұлт тағылымы. – 2004. – №3. – 241-243 бб.