Құрылыс материалдарын сынау

Пән: Құрылыс
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 119 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан республикасының ғылым және білім министрлігі

Құрылыс материалдар, конструкциялар және бұйымдар өндіру технологиясы кафедрасы

Құрылыс материалдарын сынау жөніндегі

лабораториялық жұмыстар

Жоғарғы оқу орындарында құрылыс материалдары бойынша оқитын студенттер үшін оқу құралы есебінде ұсынылады

Кіріспе

Ғылыми-техникалық прогрестің жетістіктерін халық шаруашылығына ендіруде шешуші маңыз атқаратын және материалдар өңдеудің жеке бір үлкен тарауы болып табылатын күрделі құрылысқа кең көңіл бөлінуде.

Өндіріс отындарын қайта жабдықтандырғанда немесе құрылыс жобаларын іске асырғанда, аса жетілген технология мен ғылыми жетістіктердің жаңалықтарын өндіріске ендіреді. Ауылшаруашылық, өнеркәсіп және де тұрғын үй құрылысының жедел дамуына байланысты құрылыс-монтаж жұмыстарының көлемі ұлғаяды. Мұның өзі жалпы құрылыстың техникалық қоры болып табылатын құрылыс материалдар өнеркәсібінің тез дамуы мен жетілдіруін талап етеді.

Халық шаруашылығының материал көп керек жұмсайтын саласы - құрылыс. Мұнла ғимараттар мен құрылыстарды тұрғызуға кететін материалдардың құны жалпы құрылыс-монтаж жұмысының 50%-дей, ал халық шаруашылығына кеткен күрделі қаражаттың 30% болып отыр. Еліміздің 1995 жылдарға дейінгі жобаланған әлеуметтік, экономикалық дамудың негізгі бағыттарында атап айтқандай, құрылыс материалдары мен бұйымдарының аса тиімді және үнемді түрлерін дамыту көзделінген. Атап айтқанда құрылыстың көлемін төмендетіп, сапасын арттырып, мейлінше аз шикізат жұмсайтын, олардың жалпы салмағын азайту арқылы жылу тоғарылау қасиеттерін жақсартып, құрылыста жүргізілетін көптеген қосымша құрылыс және әрлеу жұмыстарын өндіріс жағдайында тындырып, құрылыс алаңына көбінше дайындығы жоғары сапалы бұйымдар мен конструкцияларды апару қазіргі уақыттың басты тілегі болып отыр.

Осымен қатар көптеген өндіріс қалдықтарын саналуан құрылыс материалдарын алуға пайдалану жергілікті әртүрлі шаруашылық құрылыстарының кеңінен дамып ұлғаюын қамтамасыз етеді.

Әрдайым көлемі өсіп келе жатқан құрылыс-монтаж жұмыстарын сапалы орындау үшін, жоғары оқу орындары дайындайтын қабілетті, білімді инженер-құрылысшылардың әртүрлі мамандықтары керек болып отыр.

Осыған орай болашақ инженер-құрылысшылар заводтан шыққан және құрылыс алаңына түскен дайын бұйымдар, бөлшектер, конструкциялар мен шикізаттың сапасын анықтайтын әдістерді меңгеруі керек. Олардың материалдарды қабылдау, сақтау, тасымалдау ережелерін сақтай отырып, орынды үнемі ысыраптау және де жұмыстардың сапалы орындалуына келтірілген лабораториялық жұмыстарды орындау көптен-көп көмек етеді. Сондықтан студенттердің лабораториялық жұмыстарды сапалы меңгеруі және толық көлемде игеруі олардың алған білімдерін өз бойына бекітудің ең тиімді жолдарының бірі.

І-тарау

ҚҰРЛЫС МАТЕРИАЛДАРЫНЫҢ НАҒЫЗ ТЫҒЫЗДЫҒЫН АНЫҚТАУ

Заттардың ішіндегі қуыстарды есептемегендегі аумақ бірлігінің материал салмағы тығыздық деп аталады. Материалдың ауа қуыстарынсыз жағдайын абсолютті тығыз деп атайды және тиісінше тығыздықты материал аумағының абсолютті тығыз жағдайындағы салмақ бірлігі ретінде анықтайды.

Табиғи тас материалдың тығыздығы 2, 2-ден 3, 3 г/см ³ аралығында; гипс - 2, 7; цемент 2, 9-3, 2; метал 7-ден аса; бетон 2, 6; керамзит 2, 6; кірпіш 2, 7 болады. Тығыздықты материалдың салмағы /т/ , материалдың «абсолютті» аумағына /V/ бөлу арқылы анықтайды; оны мына формула арқылы анықтайды;

(г/см ³ )

Табиғи материалдардың көп жағдайда бос қуысты, яғни іші ауаға толтырылған кеңістіктерге толы болып келеді. Сондықтан бұл материалдардың аумағны «абсоютті» тығыз жағдайында алу үшін, яғни ауа қуыстарын еске алу үшін оларды майда ұнтаққа айналдырады.

Материалды майдалауды, оны 105º температурада кептірген соң агатты келіде немесе шарлы диірменде жүргізеді. Ұсақталған материалды бір шаршы сантиметр ауданда 918 тесігі бар електен өткізіп, екінші қайтара тұрақты салмағына жеткенше кептіру шкафында 105º температурада кептіреді. Одан кейін ұнтақ ауадағы ылғалды тартып алмауы үшін эксикаторда салқындатады.

Жұмыс мақсаты мен мазмұны

Тығыздықты анықтауды үйрену. Оны білу құрлыс материалдарының сапасын анықтау кезінде қажет және көрсеткіш ауа қуыстылығын есептеп шығару үшін пайдаланады. Бұл көрсеткіш ерітінді мен бетон құрамын есептеуде де қажет. Ол бойынша бұйымның түрлі қасиеттері туралы /беріктігі, ылғал тартуы т. б. / яғни іс жүзінде маңызы бар қасиеттері туралы болжау айтуға болады.

І. Сынақ сыйымдылығы 120-150 см ³ - тық ауқым өлшегіш болып табылатын Ле-Шателье-Кандло приборының көмегімен жүргізеді /І-сурет/.

Әрбір ауқым өлшегіш үшін шар түріндегі кеңуден төмен және жоғары нөлдік бөліктер аралығындағы аумақтарланған және әдетте 20 см ³ -қа тең. Аумақ өлшегішке суды асыра құяды да, артық су, төменгі денгейі /мениск/ шкаланың нөлдік бөлігімен теңесетіндей етіліп сорғыш қағазбен сорылып алынады. Мұнан кейін прибордың судан бос бөлігі сүзгі қағазбен мұқият сүртіледі. Одан соң техникалық таразыда 80 г ұнтақты 0, 01 г дәлдікке дейін өлшеп алады.

Сұйық толтырылған прибор су құйылған ыдысқа орналыстырылады. Ал ол судың температурасын тәжірибенің барысында 15-20º С дәрежесінде ұсталады.

Өлшенген ұнтақты жылтыратылған қалақшамен прибордағы сұйық мөлшері прибордың жоғары белгіленген бөліктерінің біріне дейін көтерілгенше шағын көлемде прибор аузына сала береді. Колба өнешінде ұнтақтың ары қарай өтуіне кедергі келтіретін бөгет пайда болмауы үшін ұнтақты көп мөлшерде салудың қажетті жоқ. Оның үстіне ұнтақ көп болса, колбаға ұнтақ пен бірге енетін ауаның шығуына бөгет болады. Ауа түйіршіктерін шығару үшін приборды 3-5 минут қисайтып ұстайды. Онан соң приборды 10 минуттай столға қойып, онан соң приборды сұйық мөлшерін есептей бастайды.

Аумақ өлшегіштегі судың бастапқы және соңғы дәрежесі аралығындағы айырмашылық аумақөлшегішке салынған материал ұньағының аумағын көрсетеді. Ұнтақ қалдығын таразыға тартып, оның нәтижесін бастапқы /аумақөлшегіш/ салмақтан алып тастап, аумақ өлшегішке салынған ұнтақты анықтайды. Тығыздық мөлшерін анықтау үшін приборға салынған ұнтақ салмағын оның аумағына бөлу керек.

Есеп көрсеткіштерін алдымен төмендегі таблицаны сызып алып, лабораториялық дәптерге жазады, прибор суретуін салып, қорытынды жасайды. .

Таблица 1. 1

Тығыздық есебі

Ұнтақтың бастапқы салмағы, г

Қалған ұнтақтың салмағы, г

Суға батырылған ұнтақтың салмағы, г

Ығыстырылып шығарылған судың көлемі, см ³

Заттың тығыздығы,

г/ см ³

Ұнтақтың бастапқы салмағы, г:

Қалған ұнтақтың салмағы, г:

Суға батырылған ұнтақтың салмағы, г:

Ығыстырылып шығарылған судың көлемі, см3:

Заттың тығыздығы,г/ см3:

2. Егер Ле-Шателье-Кандло приборы жоқ болса, тығыздықты қырында бөлінген бөліктері бар шыны цилиндр көмегімен анықтауға болады /2-сурет/. Тәжірибе үш рет жүргізіледі, онан соң орташа көрсеткіш табылады.

Құрғақ өңделген цилиндр аумағының жартысына дейін зерттелетін материалға инертті сұйық /бензин, керосин/ І см ³ -қа дейінгі дәлдікпен құйылады. Мұнан кейін цилиндрдің жоғарғы бөлігін сүзгі қағазбен сүртеді.

Сыналған материалдың ұнтағын өлшеген соң, оны шағын мөшерге еппен цилиндрге ондағы сұйық 15-20 см ³ - қа дейін көтерілгенше сала береді. Цилиндрдегі ендер бойынша сұйық ұнтақпен бірге қандай аумақты алып тұрғанын анықтайды. Егер бұл нәтижеден сұйықтың бастапқы аумағын алып тастасақ, ұнтақ алмағын табамыз және цилиндрге салынған ұнтақ салмағын есептеп шығарамыз.

Тығыздықты жоғарыда көрсетілгендей, цилиндрге салынған ұнтақ салмағын оның аумағына бөлу арқылы есептейді.

Equation. 3 (г/см ³ )

мұндағы: т - құрғақ материалдың салмағ; г;

V - материалдың «абсолютті» тығыздық жағдайдағы, яғни қуыссыз

салмағы, см ³

3. Қатты және сусымалы материалдардың тығыздығы пикнометрдің көмегімен анықталады /пикнометрлік әдіс/.

Пикнометр дегеніміз - ауадағы 25, 50, 100 мл мойны жеңішке өлшегіш колба.

Тығыздықты анықтау үшін үстемені /10, 20, 30 г материал/ өлшем алады. Іріктелген үлгіні кептіру шкафында 105-110ºС температурада алдын ала кептіреді. Кептірілген материал эксикаторда сақталады. Пикнометрді мұқият жуып, кептіреді, эксикаторда суытады. Онан кейін материал үстемесін салып, енге дейін су құяды да 30 минут қайнатады. Қайнаған соң с және материалы бар пикнометрді 20ºС - қа дейін суытып, енег дейін су құяды. Пикнометрдің мойын қабырғасын жоғары жабысқан су тамшыларын сүзгі қағазбен алады. Суы, үстемесі бар суытылған пикнометр таразыға тартылады. Онан кейін ішіндегісі төгіліп тасталады.

Тағы пикнометрге енге дейін су құйып, ол таразыға тартылады. Тәжирібе нәтижесінде келесі мәліметтер алынады:

т - материал үстемесінің салмағы, г;

ρ - пикнометрдің еніне дейін құйылған сұйықтың тығыздығы, г/см ³ ;

т ₁ - енге дейін таза су құйылған пикнометрдің салмағы, г;

т ₂ - енге дейін құйылған суы бар және материал ұстемесі бар

пикнометрдің салмағы, г.

Тығыздық мына формула бойынша анықталады:

(г/см ³ ) ;

Анықтау кезінде өңдеу түрі төмендегінше жазылады;

Таблица 1. 2

№№

Р/с

Материалдың аты

Салмағы, г

Сұйық тығыз-дығы, г/см ³

Материал тығызды

ғы, г/см ³

Енге дейінгі су үстемесі бар пикно-метрдің

Енге дейінгі

су бар пикнометр-дің

Материал үстеме-сінің

Тәжірибе үш рет жүрізіліп, онан кейін материал тығыздығының орташа көрсеткіші табылады.

ІІ - тарау

ҚҰРЫЛЫС МАТЕРИАЛДАРЫНЫҢ Заттың орташа тығыздығын анықтау

Орташа тығыздық - табиғи жағдайдағы зат салмағының оның аумағына қатынасы, яғни заттың ішіндегі куыстары мен бос кеңістіктерін қоса алғандағы тығыздық г/см ³ немесе кг/м ³ - пен есептеледі. Тығыздық мына төмендегі формула бойынша анықталады:

(г/см ³ )

мұндағы: т - заттың салмағы, г; V - табиғи жағдайдағы заттың аумағы, см ³ .

Құрлыс материалдардың барлығының ішінде қуыстар бар. Ол материалдардың аумақ бірлігінде көп болған сайын, оның тығыздығы да төмен болады. Балқытылған денелерден алынатын /шыны, металл/ сұйықтар мен материалдар үшін орташа тығыздық мәні жағынан іс жүзінде олардың нағыз тығыздығына тең /2. 1 - таблицаны қараңыз/.

Таблица 2. 1

Тау жыныстары мен бірқатар құрылыс материалдардың

Нағыз және орташа тығыздығы

Материал

Нағыз тығыздығы, кг/м ³

Орташа тығыздығы, кг/м ³

Материал

Нағыз тығыздығы, кг/м ³

Орташа тығыздығы, кг/м ³

Материал:

Габбро

Гуанит

Құмуақ

Тығыз әк

Жанартау туфы

Нағыз тығыздығы, кг/м3:

2900-2920

2750-2950

2600-2650

2460-2600

2600-2800

Орташа тығыздығы, кг/м3:

2830-2880

2580-2700

2300-2600

2100-2400

900-2200

Материал:

Керамикалық кірпіш

Қарағай ағашы

Құм

Қуысты тастар

Құрлыс құрышы

Нағыз тығыздығы, кг/м3:

2600-2700

1500-1600

2600-2700

1300-1400

7800-7850

Орташа тығыздығы, кг/м3:

1600-1800

500-600

1400-1600

20-25

7800-7850

Материалдардың физикалық - механикалық қасиеттері оның тығыздығына көп байланысты, мәселен, беріктігі мен жылу өткізгіштігі. Материалдардың тығыздық көрсеткішін оның ұсақ тесікшілігін, құрылыс конструкциясының салмағы мен өлшемін анықтауға, оларды тасымалдауда және көтеру - транспорт құралдарын есептеуге пайдаланады. Орташа тығыздықты анықтау кезінде геометриялық дұрыс та, дұрыс емес те формадағы үлгілерді пайдалануға болады. Материалдың тығыздығын анықтау тәсілі үлгі формасына байланысты.

Дұрыс геометриялық формадағы үлгінің орташа

Тығыздығын анықтау

Тығыздықты анықтау үшін куб, параллелипед немесе цилиндр формасындағы материал үлгісіне әзірлейді. Мұнда ұсақ қуысты материалдар үшін куб формалы үлгінің өлшемдері 100 х 100 х 100 мм - ден кем болмауы керектілігін, ал тығыз материалдар үшін 40 х 40 х 40 мм - денкем болмауы керектілігін ескерту қажет. Цилиндрлі үлгілердің диаметрі мен биіктігі тиісінше 70 - 40 мм - ден кем болмауы керек. Үш үлгіні алып кептіру шкафында 110± 5ºС температурада кептіріледі, эксикаторда суыты, сынаққа дейін сонда сақтайды.

Үлгілерді 0, 1 мм дәлдікке дейін штангенциркульмен өлшеп, олардың аумағын есептейді, одан кейін техникалық таразыда тартады. Кубтың немесе соған жақын формадағы үлгінің әр қырын 3 - суретте көрсетілгендей үш жерден өлшейді соңғы нәтиже ретінде әр қырдың өлшемінің орташа арифметикалық мәнін алады. Цилиндр формасындағы үлгінің параллелді жағының әрқайсында екі өзара перпендикулярлы диаметр жүргізіп, олардың ұзындығын өлшейді, сонымен бірге оның биіктігінің ортасындағы цилиндрдің ортаншы бөлігінің диаметрін өлшейді соңғы нәтиже ретінде диаметрдің алты өлшемінің орташа арифметикалық мәнін алады. Цилиндрдің биіктігін төрт жерден анықтап, соңғы нәтиже ретінде төрт өлшемнің орташа мәнін алады.

Жиектерінің өлшемі 100 мм - ге дейінгі кез келген формадағы үлгіні 0, 1 мм - ге дейінгі дәлдікпен, 100 мм және одан жоғарғыны 1 мм - ге дейінгі дәлдікпен өлшейді. Салмағы 500 грамнан төмен үлгіні 0, 1 граммғ, ал одан ауыр үлгілерді 1 граммға дейінгі дәлдікпен өлшейді.

Куб немесе параллелипед түріндегі үлгінің аумағын төмендегіше анықтауға болады, /см ³ / :

V _ор =a _ор х в _ор х с _ор :

Мұндағы a _ор, в _ор , с _ор үлгі қырларының орташа мәні, см. Сол сияқты цилиндр формалы үлгінің аумағы, /см ³ / :

V= π τ ² h

Мұнда τ - цилиндрдің радиусы; h - биіктігі.

Шар формалы үлгінің аумағы, /см ³ / : D

;

Мұнда, D - шардың диаметрі .

Кез келген әртүрлі үлгілердің салмағын немесе аумағын біле отырып, оның үш мәнін орташа арифметикалығы ретінде олардың тығыздығын есептеп шығарады. Сынақ қорытындысын 2. 1 - таблицада келтірілген мәліметтермен салыстырады. Журналға өлшемдері дұрыс көрсетілген геометриялық формадағы үлгілерді салады. /Қатар саны бірінші қосалқы анықтауда келтірілген деректерді дұрыс түсініп, пайдалана біліңіз/.

Дұрыс емес геометриялық формадағы үлгінің

орташа тығыздығын анықтау

Мұнда Архимед заңының негізіне сүйеніп, үлгінің тығыздығын анықтау үшін, ыдыстағы сүйықты ығыстырып шығаруына негізделген тәсілді қолданады. Ол үшін аумақ өлшегішті пайдаланады /4 - сурет/.

Тығыздықты аумақ өлшегіштің көмегімен анықтау

Бұл прибор диаметрі 150, 350 мм метал цилиндрден /250 мм биіктігінде ойысы бар/, аяқ жағы төмен иілген, диаметрі 8 - 10 мм жез түтіктен тұрады. Аумақ өлшегішке түтіктен асыра су құйып, артығы ағып кеткенше күтеді де түтік астына өлшенген стакан қояды. Әр үлгіні таза кептіріп /тұрақты салмаққа дейін/ таразыға тартады да одан кейін парафиндейді /яғни қалам көмегімен балқытылған парафин жағады. Парафин суыған соң, үлгіні қарап шығып, парафин қабатында байқалған көпіршіктер мен жарықтарды қыздырылған метал сым немесе пластина көмегімен тазартып, тегістейді. / Парафинденген соң үлгіні мықты жіппен байлап, қайта таразыға тартады. Сыналмақшы үлгіні аумақ өлшегішке батырғанда ығыстырылған су түтік арқылы стакан таразыға тартылып ығыстырылған судың салмағы анықталады.

Үлгі тығыздығын төмендегі жолмен анықтайды.

Алдымен үлгіні каптауға кеткен парафин аумағын есептейді, / см ³ /

;

Мұндағы: т - құрғақ үлгінің салмағы, г; т ₁ - парафинмен қапталған үлгінің салмағы, г; ρ _п = 0, 930 г/ см ³ - қа тең парафиннің тығыздығы .

Мұнан кейін үлгінің тығыздығын есептейді, / г/ см ³ /:

;

Мұндағы: т - құрғақ үлгінің салмағы, г; V - сан жағынан аумақпен ығыстырылған судың салмағына тең парафинді үлгінің аумағы, см ³ ; V _п - парафиннің аумағы, см ³ .

Сусымалы тас материалдардың, мәселен құмның орташа

тғыздығын анықтау

Бұл үшін кесілген, төңкерілген конус тәрізді қалыпты варонкадан тұратын приборды пайдаланады /5 - сурет/. Төменгі жағынан конус ысырмалы 1 литр /100 см ³ / енді цилиндр орнатылады. Воронкаға құрғақ құм салып, ысырманы ашып, цилиндрді артығымен толтырады, ысырманы жабады да темір немесе ағаш сызғышпен материалдың артығын кесіп алады. Мұнда сызғышты қиғашынан цилиндрді 1 грамға дейінгі дәлдікпен өлшейді. Сынақты бес рет қайталайды. Борпылдақ сусымалы жағдайдағы құмның тығыздығын бес анықтаманың орташа арифметикалық мәні ретінде есептеп шығады / кг/ м ³ , г/ см ³ /:

;

мұндағы: т ₁ - материалдың цилиндрдің салмағы, г; т ₂ - сол, бірақ материалсыз, г; V - цилиндр аумағы см ³

Тасымалдау және сақтау кезінде сусымалы тас материалдар тығыздалады сондықтан олар тығыздығы борпылдақ - сусымалы жағдайдағы 15- 20 % жоғары болып шығады. Мұндай жағдайда материалдардың тығыздығын баяндалған тәсіл бойынша тығыздалған жағдайда есеп шығарады. Бірақ цилиндрге материал толтырылған соң оны 30 - 60 сек. Шайқау алаңында шайқау арқыыл немесе материалы бар цилиндрді столға жайлап ұру арқылы /10 рет/ тығыздайды. Тыыздау барысында құмды біршама артық көлемін циилндрге ұстай отырып, үстеме салады. Мұнан кейін артығының көлемін алады да цилиндрдегі материалдың салмағын анықтайды. Онан соң тығыздықты жоғарыда келтірілген формула бойынша есептейді.

Тығыз және ұсақ тесігі аз материалдың орташа тығыздығын анықтау үшін алдын ала суға бөктірілген үлгіні парафиндеуді қолданбай - ақ қоюға болады. Ол үшін үлгіні 2 сағат суда қайнатады да сол суда бөлме температурасы дейін суытады немесе үлгілерді суға батырып, бөлме температурасында 24 сағат ұстайды. Мұнан кейін кейін үлгілерді судан алып, техникалық таразыға тартады. Мұндай жағдайда орташа тығыздықты / кг/ м ³ , г/ см ³ / мына формула бойынша анықтайды:

Мұндағы: g - тұрақты салмаққа дейін кептірілген үлгінің салмағы, г; g ₁ - суда бөктірілген үлгінің ауадағы салмағы, г; g - g ₁ - үлгі аумағына сәйкес келеді, см ³ .

Материалдың орташа тығыздығын 5 үлгінің орташа арифметикалық мәні ретінде есептеп шығарады.

Сұйық заттардың орташа тығыздығын анықтау

Сұйық заттардың тығыздығын денсиметр /ареометр/ деген құрал арқылы анықтайды. Денсиметр дегеніміз екі шетінен де дәнекерленге, бір шеті түтікше сияқты созылып жататын, шыныдан жасалған жалпақ цилиндр. Цилиндірдің дәнекерленген түбіне ауыр салмақты нәрсе, ал қарама - қарсы жағына немесе түтікше жартысында белгілі бір межемен алынған, тығыздықтың абсолютті мәнін көрсететін белгілер /сызықтар/ орналасқан.

Сұйықтың тығыздығын анықтау үшін қырында өлшем сызықтары бар цилиндр формалы ыдысқа өлшенетін сұйық құйылады да, оған денсиметр батырылады. Осы кезде денсиметрдің сұйыққа батырылуына байланысты, оның салмағына тең сұйық жоғары ығыстырылады. Ығыстырылған сұйық пен денсиметрдің салмағы тең болған уақытта, оның одан әрі сұйыққа шөгуі тоқталады. Тексеріліп жатқан сұйықтың жоғары шегінде толқу болмай, біраз деңгейі түрақталған соң денсиметрдің сұйықтың биік деңгейіне сай келетін өлшемі сол сұйықтың тығыздығы ретінде қабылданады. Бұл жағдайда сынақталған сұйықтың 20ºС анықталған тығыздығының судың 4ºС анықталған тығыздығына қатынасы ретінде анықталады. Егер де тығыздық басқа температурада анықталған болса, онда мына формула бойынша есептелінеді:

;

Мұндағы: - тәжірибе жүргізілгендегі температураға сай келетін тығыздық; γ - таблица арқылы анықталатын температуралық түзету.

Жалпы пайдалануға арналған денсиметрлермен қатар кейбір сұйықтардың тығыздығын дәлірек анықтауға арналған денсиметрлердің бар екендігін ескеру қажет.

III - тарау

КЕРАМИКАЛЫҚ КІРПІШТІ СЫНАУ

Минералдық шикізаттан, оны қалыпқа салып, өте жоғары температурада күйдіру арқылы алынатын тас бұйымдар керамикалық зат деп аталады. «Керамика » термині ежелгі Грецияда саздан бұйымдар жасау өнерін бейнелеген «Керамейс» сөзінен шыққан. Керамикалық - барлық жасанды тас бұйымдардың ішіндегі ең ежелгісі. Қарабайыр керамикалық бұйымдардың қалдықтары тас ғасырына жататын қоныстар орнынан табылуда. Құрылыс материалы ретіндегі керамикалық бұйымдардың жасы 5000 жылдардан асады. Керамикалық құрлыс материалдары өздерінің құрылысына орай негізгі екі топқа бөлінеді: ұсақ тесікті және тығыз.

1. Ұсақ тесікті зат 5% - тен астам ылғал тартады. Орташа есеппен олардың ылғал тартуы салмақ бойынша 8 - 20%, көлем бойынша 14 - 36% құрайды. Қабырғалық, шатырлық және қаптама материалдар, сондай - ақ дренажды материалдардың, құбырлардың қабырғалары, т. б. ұсақ тесікті құрылымға ие.

2. Тығыз қасиетке ие керамикалық кірпіш - 5% - тен аз ылғал тартады, ол көп жағдайда салмақ бойынша 1 - 4 %, көлем бойынша 2 - 8 - тен аспайды. Еден плиталары, жол кірпіштері, канализация қабырғалары, т. б. тығыз құрылымды келеді.

Өзінің арналғандығына орай керамикалық материалдар мен заттардың түрлері көп.

- қабырғалық бұйымдар / кірпіш, іші бос жасанды тастар және олардан жасалған панельдер/;

- шатырлық заттар;

- бөлу элементтері;

- ішкі және сыртқы каптамалық материалдар / бет кірпіш, шағын көлемді және басқа плиткалар, жиынтық панельдер, архитектуралық - көлемдік бөлшектер, көзі бар плиталар және оларға арналған сәндік бұйымдар - қалқанша, бұрыштама, белдеуше/;

- жеңіл бетондарға арналған толтырғыштар /керамзит, аглопарит/;

- жылу доғарғыш бұйымдар /ұялы керамика, диотомитті, перлитті керамика және басқалар/;

- санитарлық - техникалық бұйымдар /жуыну столдары, ванналар, унитаздар/;

- еден плиткалары, жол кірпіш, отқаққыштар;

- қышқылға төзімді бұйымдар/кірпіш, плиталар, құбырлар және оған қажетті сәндік бөлшектер/;

- жер асты жүйесіне қажетті бұйымдар /канализациялық және дренаждық құбырлар/;

- арнайы керамикалар.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.