АТА-АНА мен БАЛАНЫҢ өзара қатынасы - сұрақнама

Жоспар
Кіріспе

1 Мектеп жасына дейінгі және кіші мектеп жасындағылардың ата.аналарына арналған сұрақнама нұсқасы
2 Жеткіншектердің ата . анасына арналған нұсқасы.
3 « Отбасылық қобалжуды анықтау» сұрақнамасы.
4 «Отбасында эмоционалды қатынасты анықтау»
5 Баланың отбасылық шеңберін құру
6 «Некеде талаптану мен ролдік күту сұрақнамасы».

Әдістеменің авторы Э.Г.Эйдемеллер және В.Юстицкис (2000)
Әдістеменің мақсаты: Индивидтің жалпы қобалжуын зерттеу ,оның отбасына деген көз-қарасы және отбасының оны қалай қабылдайтынын анықтау. «Отбасылық қобалжу» дегенде отбасының бір мүшесі үшін , қалған мүшесі бейсанада қобалжиды, бірақ өздері саналы түсінбей, оны қабылдамайды.
Әдістеменің мазмұны : Отбасы мүшелері жеке отырып сұрақнаманы толтырады. Нұсқау: «Сіздерге ұсынылып отырған сұрақнама мазмұны отбасындағы ,үйдегі көңіл-күйді білдіреді. Сұрақтар нөмірленген және оған қоса әдістеме іс-қағазы да нөмірленген ». Сұрақнаманы оқи отырып егер, сол сөзбен келіссеңіз онда сол нөмірді дөңгелетіңіз ,келіспесеңіз онда нөмірді сызып тастаңыз , кейбір сұраққа жауап беруге қиналсаңыз онда сұрақ (?)белгісін қойып отырыңыз.Қиналатын сұрақтар үшеуден көп болмауы қажет.Есте ұстаңыздар ,бұл сұрақнама үйдегі көңіл-күйді білдіреді. Сұрақнамада «дұрыс»және «дұрыс емес» жауап болмайды , бұл тек сіздің «сезіміңіз» .
Сұрақнама мәтіні
1. Білемін маған отбасы мүшелері жиі риза емес, көңілдері толмайды.
2. Сеземін ,қалай істесем де бәрі–бір менің айтқанымдай болмайды.
3. Мен көп нәрсені орындауға үлгермей жүрмін.
4. Отбасында болатын келеңсіз жағдайға,неге екенін білмеймін барлық уақытта мен кінәлі болып шығамын.
5. Мен өзімді жиі әлсіз сезінемін.
6. Отбасында мен көп күйгелектенемін.
7. Үйге келгенде өзімді икемсіз және ыңғайсыз сезінемін.
8. Отбасының кейбір мүшелері мені ақымақ деп ойлайды.
9.Үйде болған кезімде , барлық уақытта мен бір нәрсені уайымдаймын .
10.Отбасы мүшелерінен жиі дағдарыс көз-қарасын сезінемін.
11. Үйге келе жатқанда ,мен жоқ кезде қандай жағдай болды екен деп қорқамын.
12. Үйде жүргенде мен бәрін істеп үлгеруім керек ,деп сезінемін
13.Үйде көп жағдайда өзімді артық (бөтен) сезінемін.

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 46 бет
Таңдаулыға:

Сұрақнама :“АТА-АНА мен БАЛАНЫҢ өзара қатынасы ”

Мектеп жасына дейінгі және кіші мектеп жасындағылардың ата-аналарына
арналған сұрақнама нұсқасы .

Нұсқау: “ келесі ой пікірлерді мұқият оқып таныса отырып , ойыңызға сәйкес
деген келісу деңгейіңізді 5 ұпайлық жүйемен белгілеңіз. Жауап іс қағазында
әр баланың пікірін бөлек бағалаңыз.
5 – күмәнсіз, иә ( аса қатты келісуді білдіреді)
4 – жалпы келісемін
3 – иә немесе жоқ
2 – иә жауабына қарағанда жоқ
– жоқ (тіптен келіспеу белгісі)”

1. Егер мен одан бір нәрсені талап етсем, мақсатыма міндетті түрде жетемін.
2. Мен оны нашар қылықтары үшін үнемі жазалаймын.
3. әдетте қай киімін киетінін өзі шешеді.
4. Менің баламды қараусыз қалдыруға болады.
5. Ұлым (қызым) өзінде болып жатқан жаңалықтардың бәрін маған айтады.
6. Мен оны өмірде ешнәрсеге қол жеткізе алмайды деп ойлаймын.
7. Мен оның бойынан жақсы қасиеттерінен гөрі кемшіліктерін жиі байқаймын.
8. Үй тірлігін біз жиі бірігіп орындаймыз.
9. Мен баламның ден саулығы үшін жиі мазасызданамын.
10. Мен қойған талаптарымды соңына дейін қадағаламайтынымды сеземін.
11. Біздің отбасымызда үнемі қақтығыс болып тұрады.
12. Мен оған қандай тәрбие берсем, ол да өз балаларына сондай қарағанын
қалаймын.
13. Ол менің өтінішімді бірнеше рет қайталатқызып барып орындайды.
14. Мен оған сирек ренжимін.
15. Мен оның барлық әрекеті мен қылықтарын бақылап отырамын.
16. Ол үшін ең бастысы – мені тыңдауу деп санаймын.
17. Егер ол бақытсыздыққа ұшыраса, ең алдымен ол менімен бөліседі.
18. Мен оның қызығушылығын қолдамаймын.
19. Мен оны өзім қалағандай, ақылды, қабілетті деп санамаймын.
20. Дұрыс жасамағанымды мойындап, оның алдынан кешірім сұрай аламын.
21. Менің балама қорқынышты жағдай болып қалады деп жиі ойлаймын.
22. Менің оған деген қатынасымда, мінез құлқымды түсіну қиын.
23. Отбасының басқа мүшелері кедергі келтірмегенде, менің баламның тәрбиесі
анағұрлым жақсы болар еді.
24. Маған біздің арамыздағы қарым-қатынас ұнайды.
25. Оның достарының отбасына қарағанда, оның үйде орындайтын міндеттері
көп.
26. Мен оған кейде қол көтеремін.
27. Егер ол қаламаса да, менің айтқанымды жасауға тура келеді.
28. Мен оған не қажет екенін жақсы білемін.
29. Мен балама үнем і аяушылық білдіремін.
30. Мен оны түсінетін сияқтымын.
31. Мен оның көп қасиетін өзгерткім келеді.
32. Отбасында шешім қабылдағанда оның пікірі үнемі ескеріледі.
33. Мен мазасыз әкемін (анамын) деп өзімді санаймын.
34. Менің мінез құлқым ол үшін үнемі күтпеген жағдай туғызады.
35. Мен баламды жазатағанда менің жолдасым (әйелім, анам, т.б.) аса
қаталдығымды жазғырады.
36. Мен ұлымды (қызымды) дұрыс тәрбиелеудемін деп ойлаймын.
37. Мен оған көп талап қоямын.
38. Менің мінезім жұмсақ.
39. Мен оған үйдің ауласында жалғыз қыдыруына рұқсат беремін.
40. Мен оны өмірдегі қиындықтар мен жазымдардан сақтауға ұмтыламын.
41. Менің кемшіліктерім мен әлсіздіктерімді байқағанын қаламаймын.
42. Маған оның мінезі ұнайды.
43. Мен оны ұсақ-түекке бола сынға аламын.
44. Мен оны бар ынтаммен тыңдаймын.
45. Менің парызым – оны әртүрлі қауіптен сақтау деп санаймын.
46. Менің жіберген қателіктерімді ол жасаса мен оны жазаламаймын.
47. Отбасының басқа мүшелеріне баланы еріксіз қарсы қоятын кездерім болады.
48. Мен онымен күнделікті қарым-қатынастан шаршаймын.
49. Маған ол қаламаған істі еріксіз жасатуға тура келеді.
50. Өзгелер бұл қылығы үшін жазалайды, ал мен оны кешіремін.
51. Мен ол туралы бәрін білгім келеді: не туралы ойлайтыны, достарымен
қандай қатынаста, т.б.
52. Ол үйде ьос уақытында немен айналысатынын өзі таңдайды.
53. Мен оған ең жақын адаммын деп ойлаймын.
54. Мен оған әр уақытта көңілімнің толмағанын айтамын.
55. Мен оның мінез құлқын қолдаймын.
56. Ол ойлап тапқан іске атсалысамын.
57. Оның болашағын біз әрқалай елестетеміз.
58. Бір нәрсе үшін мен жазғыратын да мақтайтын да кезім болады.
59.Мен оған бірнәрсе айтсам жолдасым (әйелім, апасы, т.б.) әдейі, керісінше
басқаша айтатын кездері де болады.
60. Оның менімен үнемі дәл қазіргідегідей қатынаста болғанын қалаймын.

ТІРКЕУ ҚАҒАЗЫ.

Ф.А.Ә. ----------------------------------- ------- жасы ---------- білімі ---
-----
Баланың аты-жөні ----------------------------------- ------- жасы------------
--

№ ұпай № ұпай № Ұпай
1.Бізде отбасы мүшелері бір-бірінен
көмек сұрай алады.
2.Мәселені шешубарысында балалардың
ұсыныстары да ескеріледі.
3.Біз достарымыздың отбасы мүшелерін
мақұлдап ,қолдап отырамыз
4.Балалар өз еріктерінше дербес
мінез-құлық түрлен таңдай алады.
5.Біз тар шеңберде өз отбасымызбен
қарым-қатынасқа түскенді жоғары
бағалаймыз
6.Бізде кез-келген отбасы мүшесі
көшбасшы бола алады.
7.Біздің отбасы мүшелері өз ортамызға
қарағанда, бөгде адамдармен етене
жақын болады .
8. Біздің отбасымызда күнделікті
айналысатын тірлік өзгеріп отырады.
9.Біз бос уақытымызды бірге өткізуді
ұнатамыз
10.Отбасында жаза қолдану ата-ана мен
балалар арасында бірге талқыланып
отырады
11.Отбасы мүшелері бір-біріне өте
жақын екендігін сезінеді.
12.Біздің отбасымызда шешімді көбінесе
ата –анамыз шығарады.
13.Отбасылық мерекелерде барлығы бірге
болып, қатысуға ат салысады.
14.Біздің отбасындағы ереже өзгеріп
отырады.
15.Біз отбасында қалай бірге отырып,
шешім шығаратынымызды елестету қиынға
түседі
16.Отбасында күнделікті орындалатын
жауапты әрекеттер әрдайым
бір-бірімізге ауысып отыады.
17.Біз шешім шығарарда бір-бірімізбен
ақылдасып, кеңесеміз.
18.Отбасында кімнің көшбасшы екенін
айту қиын.
19.Бірлік –отбасымыз үшін маңызды
20.Отбасы мүшелерінің үйде қандай
жұмысты атқаратыны туралы айту қиын

Бағалау нормасы және орташа көрсеткіштері:

Басты Жетілген Жеткіншектегі Жас шаңырақ
көрсеткәштері. ерлі-зайыптылар бала бар отбасы көтерген отбасы
Х sd x sd x
sd
Топтасу 39,8 5,4 37,1 6,1 41,6 4,7
Бейімделу 24,1 4,7 24,3 4,8 26,1 4,2
Дәреже % Дәреже % %

Т о п т а с у
Бытырау 10-34 16,3 10-31 18,6 10-36 14,9
Бөлектеу 35-40 33,8 32-37 30,3 37-42 37,2
Байланысу 41-45 36,3 38-43 36,4 43-46 34,9
Тұтасу 46-50 13,6 44-50 14,7 47-50 13,0
Б е й і м д е л у
Жекелену 10-19 16,3 10-19 15,9 10-21 13,2
Құрылымдық 20-24 38,3 20-24 37,3 22,26 38,8
Икемді 25-28 29,4 25-29 32,9 27-30 32,0
былыққан 29-50 16,0 30-50 13,9 31-50 16,0

Белгілер : х- орта көрсеткіштер
Sd- қалыпты ортадан төмен ауытқу
Шкаланы бағалау көрсеткіштері
№ Диагностикалық көрсеткіш № бекітуі Шкала
1 Эмоционалды байланыс 1,19,11 Отбасылық
Топтасу
2 Отбасы шегі 5, 7
Шешім шығаруы 17
Уақыты 9
Достары 3
Қызығуы мен дем алуы 13,15
Көшбасшылық 6,18 Отбасылық
Бейімделу.
Бақылау 2,12
Тәртіп 4,10
Ролдер 8,16,20
ереже 14

Тест : Отбасында эмоционалды қатынасты анықтау
Әдістме авторы –Е.Бене және Д.Антони )Е.Бене .,1999 )
Әдістеме отбасындағы баланың эмоцияналды қатынасы мен көз-қарасын
анықтауға арналады. Тест арқылы отбасы мүшелеріне деген баланың сезімін,
қатынаста өзін қалай қабылдауын сандық және сапалық жағынан бағалауға
мүмкіндік алады. Баланың қандай психологиялық қорғану типін қолданып
жүргенін анықтауға болады.
Әдістеменің мазмұны
Әдістеменің екі түрі бар:
1) 4- 6 (8) жас кіші балалары үшін.
2) 6- (8) 10 жас және жеткіншектер үшін.
Кішкентай балалар үшін қатынас келесі мазмұнды береді:
• баладағы жақсы сезім өзгеден алынатын жағымды сезім ретінде. .
• балада жағымсыз сезімнің пайда болуы ,өзгеден шығатын күйзелісті
қайталау түрінде.
• өзгеге тәуелді.
Үлкен балаларға арналған варианты, қатынасты зерттеуге арналады:
• Екі түрлі жағымды қатынастан тұрады : әлсіз және күшті ; әлсіз
сезім достықты мақұлдау және қабылдаумен байланысады , ал күшті
сезім жыныстық күйзелістен,ол жекелік жыныстық байланыс және
айла –амалдан тұрады;
• Екі түрлі жағымсыз қатынас ;әлсіз және күшті ; әлсіздігі достықты
қабылдамау мен мақұлдамаудан тұрады; күштілігі кектену мен
қастасудан тұрады.
Ата-ана қатынасында еркін қоя беруі ,ол типке жататын: бұл ата - ана
отбасы мүшелерін шектен тыс еркелетеді
Ата-ананың шектен тыс еркін қоя беруі ,ондағы айтылатын сөздер:
Анасы бұл бала жаурап қалатын болды ғой деп ,- тынышсызданады .
Әдістеменің өтілуіне 25 минут бөлінсе жеткілікті , балаға еш
қиындық туғызбайды,.
Тест материалы отбасы туралы нақты көз-қарас қалыптастыруға арналады. Ол
20 фигурадан тұрады.барлық жастағы адамдардың түрін,мөлшерін, көлемін
бейнелейді, себебі отбасы мүшелерін арнайы жасауға көмектеседі. Тестің
әрбір сұрағы бөлек жеке жолаққа жазылған. Балаға осы сөздер кімге арналады
соны байқап сол фигурамен бірге жәшікке салыңыз деп өтінеді. Тест міндеті
–баланы келесі субьектіні көру эмоционалды реттелу арқылы жүргізіледі. Бала
ыңғайлы дене күйінде отбасы мүшелерін көрсететін фигураларға жақын жерде
орналасады.Бала фигураларды таңдайды,ал зерттеуші одан отбасы мүшелерінің
қайсысын көретін сұрайды.Ол фигураларға қатынас жасағанда отбасы
мүшелерімен жасағандай қарастырады.Бала міндеті тест әдісіне берілу.
Тест сұрақтары
Кішкентай балаларға арналған тұрі.
(...-баланың аты жазылатын орын)
Баладан шығатын жағымды сезімдер
1. ... сені жақсы адам деп ойлайды. Кім жақсы ?
2. ... сені жақсы көреді. Кім жақсы көреді...?
3. ... сенің кереуетіңде ойнағанды ұнатады. Кімнің кереуетінде
ойнағанды ұнатады... ?
4. ... сені сүйгенді ұнатады. Кім сүйгенді ұнатады...?
5. ...сенің аяғыңда отырғанда ұнатады.Кімнің алдына отырғанды ұнатады ...
6. ... сенің балаң болғанды ұнатады. Кімнің баласы... ?
7. ... сенімен ойнағанда ұнатады. Кіммен ...ойнағанды ұнатады?
8. ...сенімен қыдырғанды ұнатады. Кім серуенге ...алып шығуға міндетті ?
Баладан шығатын жағымсыз сезімдер болу мүмкін.
10. ... сені тіл алмайды дейді. Кім тіл алмайды?
11. ...сені жақсы көрмейді . Кімді жақсы көрмейді...?
12. ... сені жаман деп ойлайды . кім жаман...?
13. ... сені шапалақтап жібергім келіп тұр.Кімді шапалақтап ұрғыңыз
келді...?
14. ... сенің кеткеніңді қалайды. Кімді қуып жібергің келіп отыр...?
15. ... сені жек көреді. Кімді жек көреді...?
16. ...жиіркенішті қылықты ойлайды. Кімді көргісі келмейді...?
17. . ...сені ашуландырады. Кім ашуландырады...?

Баланың алатын жағымды сезімдері
20. Сен ұнатасың ойнағанды ... Кім сенімен ойнағанды жақсы көреді...?
21. Сен кімнің сүйгенін ұнатасың ... Кім сені сүйгенді ұнатады...?
22. Сен күлесің бе ... .Кім күледі...?
23.Сен өзіңді ...бақытты сезінесің. Кім сені бақытты етеді...?
24.Сен құшақтағың келеді ... . Кім құшақтағанды ұнатады...?
25.Сен жақсы көресің... . Кім жақсы көреді...?
26.Сен сүйкімдісің ... . сен кімге сүйкімдісің ...?
27. Сенің ойыңша ол... бала (қыз) сүйкімді. Кім ойлайды баланы (қыз
)сүйкімді деп...?

Баланың қабылдайтын жағымсыз сезімдері
30.Сен шапалақтайсың ... . Кім шапалақтайды...?
31. Сен орындайсың ... . кім ұрысады ...?
32.Сен жылауға дейін ...ызаландырасың . Кім жылауға дейін...жеткізеді?

Жоғары буын балаларына арналған тест сұрақтары
Баладан шығатын нәзік сезім
0. Бұл өте жақсы отбасы мүшесі .
1. Бұл өте көңілді отбасы мүшесі .
2. Бұл басқаға көмек беретін отбасы мүшесі .
3. Бұл үлкен мүмкіндігі бар отбасы мүшесі.
4. Бұл қандай жағдайда да тастап кетпейтін отбасы мүшесі
5. Бұл өте әзілқой отбасы мүшесі.
6. Бұл жақсы сыйлық алуға лайықты отбасы мүшесі
7. Бұл жақсы спортпен шұғылданушы отбасы мүшесі
8. Бұл жақсы ойын көтеретін отбасы мүшесі.
9. Бұл өте мейірімді отбасы мүшесі.

Баладан шығатын күшті жағымды жыныстық ерекшелік сезімі
10.Мен отбасы мүшесінен ,осы адамға сүйеніп еркелегенді ұнатамын.
11.Мені осы отбасы мүшесінің иіскелегені ұнайды.
12. Маған отбасында кейде осы адамның қасында бірге төсекте жатқан ұнайды.
13. Менің қалайтыным, осы отбасы мүшесі барлық уақытта менімен бірге болса
деймін.
14.Маған осы отбасы мүшесі басқаға қарағанда , көбірек қолдау көрсетіп,
қамқорлығына алса деймін .
15. Менің қалауымша болашақ жарым ,осы отбасы мүшесіне ұқсаса деймін.
16.Маған осы отбасы мүшесінің қытықтап күлдірткені ұнайды.
17.Маған осы отбасы мүшесін құшақтаған ұнайды.

Баладан шығатын жағымсыз әлсіз сезімдер.
20.Осы отбасы мүшесі кейде қатты абыржиды.
21. Осы отбасы мүшесі кейде соқтығады.
22. Осы отбасы мүшесін бөтен ермектер бұзады.
23. Осы отбасы мүшесі қызба .
24. Осы отбасы мүшесі нашар көңіл-күйде жүреді
25. Осы отбасы мүшесі ашушаң.
26. Осы отбасы мүшесі әркімді сылтаусыз ренжітеді.
27. Осы отбасы мүшесі барлық уақытта қанағаттанбай жүреді.
28. Осы отбасы мүшесі шыдамсыз.
29. Осы отбасы мүшесі қатты ашулы.

Баладан шығатын жағымсыз , күшті кектену сезімі
30.Кейде мен осы отбасы мүшесін өлтіріп тастағым келеді.
31.Кейде мен осы адам көз алдымнан құрыса деп армандаймын.
32.Кейде мен осы отбасы мүшесін қатты жек көремін.
33.Кейде мен осы отбасы мүшесін ұрып жатқанымды көз алдыма елестетемін
34.Кейде мен ,егерде осы отбасы мүшесі болмаса ,бақытты болатын едік деп
ойланамын.
35.Кейде осы адам мені жететін жеріне жеткізді деп ашуланамын.
36. Кейде мен осы отбасы мүшесін, тек ренжіту үшін бірдеңе істеуді қалаймын
.
37. Осы отбасы мүшесі мені қатты ашуландыруы мүмкін.

Баланың нәзік сезімге бөленуі.
40. Осы отбасы мүшесі маған сондай мейірбан.
41. Осы отбасы мүшесі маған сондай әдепті .
42. Осы отбасы мүшесі мені сондай жақсы көреді.
43. Осы отбасы мүшесі маған сондай ықыласты.
44. Осы отбасы мүшесінің маған сондай көмектескісі келеді.
45. Осы отбасы мүшесі менімен ермек етіп ойнағанды ұнатады.
46. Осы отбасы мүшесі мені шын мәнінде түсінгісі келеді.
47. Осы отбасы мүшесі мені барлық уақытта тыңдай біледі.
Баланың алатын күшті жағымды жыныстық реңтік сезімі
50. Осы отбасы мүшесі мені еркелеткенді ұнатады.
51. Осы отбасы мүшесі мені құшақтағанды ұнатады.
52. Осы отбасы мүшесі мені қатты қысып өзіне жақындатқанды ұнатады.
53. Осы отбасы мүшесі мені жуындыруға көмектескенді ұнатады.
54. Осы отбасы мүшесі мені қытықтап ойнағанды ұнатады.
55. Осы отбасы мүшесі менімен бір төсекте жатқанды ұнатады.
56. Осы отбасы мүшесі менің әрқашан қасымда болғанды ұнатады.
57. Осы отбасы мүшесі басқадан ғөрі менің қамымды көп ойлайды.

Баланың алатын әлсіз сезімдері.
60. Осы отбасы мүшесі маған өшіге қарайды.
61 Осы отбасы мүшесі менімен ырылдасқанды ұнатады.
62. Осы отбасы мүшесі мені кейде ұрсып алады.
63. Осы отбасы мүшесі маған керек кезінде менімен келіспейді.
64. Осы отбасы мүшесі мен қиналған шақта көмек бергісі келмейді.
65. Осы отбасы мүшесі маған кейде ашулы.
66. Осы отбасы мүшесі маған кейде айқайлайды.
67. Осы отбасы мүшесі әрқашан бос емес,маған бөлетін уақыты жоқ .
Баланың алатын күшті жағымсыз (кектену) сезімі
70. Осы отбасы мүшесі мені жиі ұрады.
71. Осы отбасы мүшесі мені жиі жазалайды.
72. Осы отбасы мүшесі мені ақымақ санайды.
73. Осы отбасы мүшесі мені қорқуға мәжбүрлейді.
74. Осы отбасы мүшесі мені қолдамайды.
75. Осы отбасы мүшесі мені бақытсыз етіп сезінуге мәжбүрлейді.
76. Осы отбасы мүшесі маған барлық уақытта өкпелі.
77. Осы отбасы мүшесі мені жеткілікті деңгейде ұнатпайды.
Аналық жоғары қамқорлық
80.Осы отбасы мүшесіне суық тиіп қалады деп анамыз уайымдайды
81.Осы отбасы мүшесі ауырып қалуы мүмкін деп анамыз уайымдайды
82.Осы отбасы мүшесі машинаның астына түсіп қалмасын деп анамыз уайымдайды.
83.Осы отбасы мүшесі бір жерін ұрып алып ,зақым келтірмесін деп анамыз
уайымдайды.
84.Осы отбасы мүшесімен бір нәрсе болып қалауы мүмкін деп анамыз
уайымдайды.
85.Осы отбасы мүшесі шектен тыс секектейді деп анамыз уайымдайды.
86.Осы отбасы мүшесі сотқар балалармен көп ойнайды деп анамыз уайымдайды.
87.Осы отбасы мүшесі аз тамақ ішеді деп анамыз уайымдайды.
Әкелік жоғары қамқорлық
90. Осы отбасы мүшесі үшін әкеміз жиі уайымдайды
91. Осы отбасы мүшесіне әкем көп назар аударады .
92. Осы отбасы мүшесін әкем жиі еркелетеді.
93. Осы отбасы мүшесімен әкем жиі уақытын бірге өткізеді.
94. Осы отбасы мүшесін әкем бәрінен де көп жақсы көреді.
Аналық мейірім баланы еркіне жіберіп ,бетінен қақтау.
95. Осы отбасы мүшесі үшін анам бостан-босқа уайымдайды.
96. Осы отбасы мүшесі үшін анам көп уақытын бөледі.
97. Осы отбасы мүшесін анам шектен тыс еркелетеді.
98. Осы отбасы мүшесімен көп уақыт бірге болады.
99. Осы отбасы мүшесін анам бәрінен де көп жақсы көреді.
Диагностиканың өтілуі.
Психолог диагностиканы жүргізбес бұрын ,алдымен балалармен байланысқа түсе
отырып , сенімге ие болуы керек . Тест өтілетін бөлмеде стөл қажет , ол
артынан нәтижелерді шығару үшін тиісті орында болуы керек, онда тестің 21
фигурасы орналасады. Барлық фигуралар балаға көрінетін жерде қойылып ,
келесі тәртіппен орналастырылуы қажет: 4-әйел, 4-еркек, 5-қыз бала, 5-ұл
бала және емізулі бала , ешкім .
Балаға отбасы мүшелері және құрамы жайлы түсінік беріледі.Отбасы құрамын
психолог біліп алуы үшін алдымен келесі сұақтарды қояды: Сенімен бірге
тұратын адамдар туралы айтып берші, Сенің отбасыңда қанша адам бар ?
Баланың жауабы тіркеліп отырылады. Тест нәтижесін шығару үшін отбасы
құрамын :бүтін немесе бүтін емес отбасы ма ?толық мәлімет жинау, бүтін емес
болса себебін (ажырасу, қайтыс болу , )анықтау . Анасы қайтыс болып әкесі
екінші рет үйленуі мүмкін , ол бала тілінде менің екі анам ( әкем) бар деп
жауап беруі . Ондай жағдайда екі ( әкесін) анасын да тестке қосу. Қазір
бала кімнің қолында тұрып жатыр,оның іні-қарындастары бар ма ( оның жас
шамалары қанша да )? Егер бала олардың неше жаста екенін білмесе ,онда
психолог жақындату сұрақтарын қояды, ол сенен үлкен бе ,кіші ме? Ол
мектепке барады ма ?т.б. Егер итін ,мысығын қосып жатса ,оны тек тыңдау
қажет ,ол тестке кірмейді.
Баланың отбасылық шеңберін құру
Баланың отбасылық құрамын анықтап алғаннан кейін ,психолог кел екеуміз
ойнайық -, деп : Біз екеуміздің ойнайтын ойынымыз,мына көп фигураларды
көріп тұрсың ғой , осылар сенің отбасы мүшелерің екен деп ойлап көрейік
Қалай ойлайсың осы фигуралардың ішінде қайсысы ең жақсы анаға ұқсайды?
Баланың таңдауына ерік беріледі, сол таңдаған фигураны стөл үстіне қоюды
өтінеді. Келесі ер азаматтың бірін өз әкесіне ұқсатуды өтінеді ,оны да
стөл үстіне қойдырады.Осы фигуралардың ішінде қайсысы өзің болар едің деп
,өзін таңдатады.Осылайша отбасы мүшелерінің бәрі таңдалып ,стөл үстіне
қойылады. Бізде барлық отбасы мүшелері түгел жиналды, енді тағы бір өзгеше
фигура бар ,оның аты ешкім, ол да біздің отбасы мүшелерінің қасында
тұрады.Ол да бізбен бірге ойынға қосылатын болады,- деп психолог толық
түсінік беріп өтеді. Психолог балаға көп жазулы( сұрақтарды ) жолақтарды
жақындатады , осы жолдау сөздердің қайсысы
кімге арналады, соны жақсылап оқып шығу артынан кімге арналады деп шешсе
сол фигура пішінінің үстіне жолақты қоюды өтінеді.Ал ешкімге ұқсамаса
,онда жанындағы ешкім деген фигураның үстіне қоятынын түсіндіреді.
Психолог тесті жүргізуге көшеді әр жолақты анық ,түсінікті және кідіріспен
оқып ,артынан баланың қолына береді . Сұрақтардың алғашқылары баланы
қобалжытпайтындай жағымды нәзік оқылатын жолақтардан басталуы қажет .Жоғары
жастағы жеткіншектер өздері оқығанды жөн көреді ,оған да мүмкіндік берілуі
қажет.Осылайша психологтың бақылауымен жүйелі түрде сұрақтар оқылып ,соңына
дейін жеткізіледі.
Нәтижені өңдеу және шығару.
Психолог арнайы іс-қағазға әрбір жолдау кімге арналады тіркеп отырады.Егер
бала қабілетті болса ,оны да араластыруға болады ,сол арқылы бала өзінің
маңыздылығын сезінуге мүмкіндік жасайды.Өңдеу сұрақ санын көбейту мен
сәйкес жерге тіркеп жазу . Сол арқылы баладан қанша және қандай сезім
әрбір отбасы мүшесіне баратынын анықтайды.
Нәтижені интерпретациялау.
Отбасы мүшелерінің психологиялық маңыздылығының салыстырмалы түрін
береді.Бір адамға берілген жолдаудан ,оның мазмұнына қарай сол адамға
қызығуын және т.б сезімді береді.

Жауапты тіркеу іс-қағазы
Баланың аты жөні_______________________________ __________
Жасы_____________________

№ анасы әкесі Мен Ағасы... Қарынд.. ешкім
1
2
3
4
5
6
...
45
...
95
96
97
98
99

2. Өзіне бағытталған сұрақтар
Ол екі түрде қарастырады: өзіне деген сүйіспеншілік, өзіне деген жек
көрушілік.Жауаптардың екеуі де өзіне көп көңіл бөліп, бос болмайтынын
көрсетеді. Бұл жауаптар өзінің артықшылығын яғни қызығушылығына көп
бұрылуы мен бүтін емес сезінуінен хабар береді.
Анасы Әкесі аға –іні, қарындастары баланың
өзі

3. Амбивалентілік. Нәтижені талдауда жағымды және жағымсыз сезімдердің
сейкестігі. Мысалы бірнеше жағымды сезім мен екі жағымсыз жауаптың бір
адамға жіберілуі .
4. Баладан шығатын және алатын сезімдері
Шығатын сезімдер: осы сезімдер оны амбиваленті немесе жек көретін етеді.
Баладан шығатын сезімдер психологиялық қорғану жүйесі немесе өмірлік
тәжірибесі болады. Баланың бағыттайтын сезімі көбіне өзіне алатын сезіммен
байланыстыра талдап шығаратын болады.Сондықтан оның шығаратын және алатын
сезімдірінің шамасы бірдей болады.
5. Қорғану
Тестік жағдай баладағы жүйені белсенділейді Тест нәтижесінде келесі қорғану
механизімін бақылауға болады:
1. Орындамау. Бала жағымды және жағымсыз сезімдерді ешкім
фигурасына жіберуі.
2. Дәріптеушілік . Бала жағымды сезімдерді отбасы мүшесіне ,ал
жағымсыз сезімдерді ешкімфигурасына бағыттауынан байқалады.
3. Шатастыру.Көп бөлімдерін шеткері адамдарға арнау.
4. Қызығушылық танытпау, кері кету.Бала өзіне шектен тыс
сұрақтарды бұра беруі.
Нәтижесінде алынған көрсеткіштен көп қорғану түрлерін тағы да анықтауға
болады.Проекция-кескін өз ойына қарсы келіп ,шынайы сезімдерді бөліп
көрсетпеу. Бала жауабында сезімдерді жасыруға әрекеттенуінен көрінеді. Егер
іс-қағазда шектен тыс жағымды немесе жағымсыз сезімдердің басымдығы балада
ол қорғанудың жетіспейтінін білдіреді.

Қажу деңгейін анықтау шкаласы.

Әдістеменің сипатталуы.

Шкалада нашар көңіл күйдің пайда болуын сипаттайтын 20 пікір бар.
Сыналушыға төмендегі іс – қағаз хаттамасында толтырылған сұрақтарға жауап
беру ұсынылады.
Нұсқау “төмендегі келтірілген әрбір сөйлемді оқып шығып, соңғы уақытта
өзіңізді қалай сезінуіңізді оң жақтағы цифрлардың сәйкес келетініне астын
сызыңыз.
Нәтижені өңдеу және талдау.
Қажу деңгейі мына формуламен есептеледі:
ҚД= T+Қ
Мұнда Т “тіке” айтылған ұпайлар саны;
1,3,4,7,8,9,10,13,15,19
К – “кері” айтылған ұпайлар саны;
2,5,6,11,12,14,16,17,18, 20
“Тіке” айтылған ұпайларды есептегенде сызылған цифрлар ұпайлар санына
сәйкес келеді.(1-1 ұпайға, 2-2 ұпайға т.б. )
кері айтылған ұпайларды есептегенде 1саны 4 ұпайға, 2 саны 3 ұпайға, 3
санына 2 ұпай, 4 санына 1 ұпай.
Қ Д көрсеткіші 20 ұпайдан 80 ұпайға дейін тербеледі. Егер оның мәні 50
ұпайдан төмен болса, қажу деңгейі күйінің болмауы. Егер ҚД 51 ден 59 ұпайды
құраса онда жеңіл қажу деңгейі туралы қорытынды жасалады немесе
невротикалық сипатта. 60 тан 69 ға дейінгі ұпай саны көрсетілсе,
субдепрессивті күйді анықтайды, немесе бетперделі депрессия. ҚД 70 ұпайдан
жоғары болатын болса, шынай қажу күйін анықтайды.

Жауап беру Іс – қағаз
Пікір Ешқашан әрқашан
немесе әрқашан жиі немесе
сирек үнемі
1. мен өзімді жабырқау 1 2 3 4
сезінемін
2. таңертең мен өзімді 1 2 3 4
тамаша сезінемін
3. менің жылайтын және 1 2 3 4
жылауға жақын кездерім
болады
4. менің түнгі ұйқым нашар 1 2 3 4
5. менің асқа тәбетім 1 2 3 4
әдеттегіден нашар емес
6. маған өзге жыныстың 1 2 3 4
тартымды өкілдеріне қарау
олармен сөйлесу, бірге
болған жағымды
7. мен салмақ жоғалтқанымды1 2 3 4
байқаймын.
8. мені іш қату 1 2 3 4
мазасыздандырады
9. жүрегім әдеттегіден тез 1 2 3 4
соғады
10. мен еш себепсіз 1 2 3 4
шаршаймын
11. мен әдеттегідей жарқын 1 2 3 4
ойлаймын
12. маған өзім жасай 1 2 3 4
алғанды орындау жеңіл
13. мазасызданып бір орында1 2 3 4
отыра алмаймын
14. менің болашаққа үмітім 1 2 3 4
бар
15. мен әдеттегіден 1 2 3 4
ашушаңмын
16. маған шешім қабылдау 1 2 3 4
жеңіл
17. мен пайдалы әрі қажет 1 2 3 4
екенімді сеземін
18. мен жеткілікті толық 1 2 3 4
өмір сүрудемін
19. егер мен өлсем, басқа 1 2 3 4
адамдарға жақсы болатынын
сеземін
20. әрқашан қуандырған 1 2 3 4
нәрсеге әлі күнге дейін
қуанамын.

Қажу деңгейін анықтауға әдістеме.

Әдістеменің сипатталуы.
Әдістеме қажу күйінің пайда болуын сипаттайтын 44 пікірден тұрады.
Сыналушыға сұрақтар ретіне жауап беру және ұсынылған жауаптың бір нұсқасына
таңдау ұсынылады.
Нұсқау: әрбір топтағы пікірлерді мұқият оқып шығып, жауап нұсқаларының
0,1,2 немесе 3 өзіңізге сәйкес келетін нұсқасын таңдаңыз.

Іс – қағаз

1 0 Менің көңіл күйім қазір әдеттегіден жабыраңқы емес.
(қайғылы)
1 әдеттегіден жабыраңқы (қайғылы)
2 Иә, көңіл күйім әдеттегіден қатты жабыраңқы (қайғылы)
3 Менің көңіл күйім әдеттегіден аса қатты жабыраңқы
(қайғылы)
2 0 Менде тұнжыраулы көңіл күй болмайтынын сеземін
1 Менде мұндай көңіл күй кейде болады.
2 Менде мұндай көңіл күй жиі болады.
3 Менде мұндай көңіл күй үнемі болады.
3 0 Мен үшін өте маңызды бір нәрседен қалып кеткендей
сезінемін.
1 Мұндай сезім кейде болады.
2 Мұндай сезім жиі болады.
3 Мен үшін үнемі өте маңызды бір нәрседен қалып
кеткендей сезінемін
4 0 Менің тағдырым тығырыққа тірелгендей сезім болмайды.
1 Менде кейде осындай сезім болады.
2 Мұндай сезім менде жиі болады.
3 Менің тағдырым тығырыққа тірелгендей сезім менде жиі
болады.
5 0 Менде қартайып қалғандай сезім болмайды.
1 Менде кейде мұндай сезім болады.
2 Менде мұндай сезім жиі болады.
3 Мен үнемі қартайып қалғандай сезінемін.
6 0 Менде көңілім мұңды болатын күй болмайды.
1 Мұндай күй кейде болады.
2 Мұндай күй жиі болады.
3 Мұндай күйде үнемі боламын.
7 0 Болашағым үшін әдеттегідей тынышпын.
1 әдеттегіден қарағанда болашағым үшін көп
мазасызданамын.
2 Болашақ мені әдеттегіге қарағанда біршама маңыздырақ
мазасыздандырады.
3 Болашақ мені әдеттегіге қарағанда көп
мазасыздандырады.
8 0 өткен өмірімде әдеттегідей жаманшылыық көрген жоқпын.
1 өткен өмірімде қазіргідегіден маңыздырақ жамандық
көрдім.
2 өткен өмірімде әдеттегіден өте маңызды жамандық
көрдім.
3 өткен өмірімде әдеттегіден біршама жамандық көрдім.
9 0 Жақсылыққа деген үмітім әдеттегіден аз емес.
1 Мұндай үміт әдеттегіден біршама аз.
2 Мұндай үміт әдеттегіден маңызды азырақ.
3 Жақсылыққа үмітім әдеттегіге қарағанда өте аз.
10 0 Мен әдеттегіден қорқақпын.
1 Мен әдеттегіден біршама қорқақпын.
2 Мен әдеттегіден біршама маңызды қорқақпын.
3 Мен әдеттегіден аса қорқақпын.
11 0 Жақсы нәрселер мені бұрынғыдай қуантады.
1 Бұрынғыға қарағанда жақсы нәрселер азырақ қуантады.
2 Менде мұндай сезім жиі болады.
3 Мен үнемі өмірімнің мағынасыздығын сезінемін.
12 0 Мен өмірімді мағынасыз сезінемін.
1 Мұндай сезім менде кейде болады.
2 Мұндай сезім менде жиі болады.
3 Мен үнемі өмірімнің мағынасыздығын сезінемін.
13 0 Мен әдеттегіден өкпешілмін.
1 Мен әдеттегіге қарағанда біршама өкпешілмін.
2 Мен әдеттегіден біршама көбірек өкпешілмін.
3 Мен әдеттегіден аса қатты өкпешілмін.
14 0 Мен бұрынғыдай жағымдыдан ләззат аламын.
1 Мен мұндай ләззатты бұрынғыға қарағанда аз аламын.
2 Мен бұрынғыға қарағанда мұндай ләззатты біршама аз
аламын.
3 Жағымды нәрседен қазір ләззат алмаймын.
15 0 әдетте мен себепті болмаса өзімді кінәлі сезінбеймін.
1 Кейде мен өзімді бірнәрсеге кінәлі сезінемін.
2 Мен өзімді жиі бірнәрсеге кінәлі сезінемін.
3 Мен өзімді үнемі бірнәрсеге кінәлі сезінемін.
16 0 Егер бір нәрсе ойымдағыдай болмай қалса, әдеттегідей
өзімді кіналамаймын.
1 Мен өзімді әдеттегіден біршама көбірек кіналаймын.
2 Мен өзімді әдеттегіден біршама маңыздырақ
кіналаймын.
3 Егер бір нәрсе ойымдағыдай болмай қалса, мен өзімді
әдеттегіден аса қатты кіналаймын.
17 0 әдетте менде өзіме деген жеккөрушілік болмайды.
1 Кейде мен өзімді жек көретін сияқтымын.
2 Мұндай сезім менде жиі болады.
3 Мен өзімді үнемі жек көріп тұрамын.
18 0 Менде күнәға батып қалғандай сезім болмайды.
1 Менде кейде сондай сезім болады.
2 Менде мұндай сезім жиі болады.
3 Мұндай сезім менен кетпейді.
19 0 Мен өзімді өзгелердің әрекетін аз кіналаймын.
1 Мен олар үшін өзімді әдеттегіден көп кіналаймын.
2 Мен олар үшін әдеттегіден өзімді біршама көп
кіналаймын.
3 Мен өзгелердің қылығына әдеттегіден аса көп
кіналаймын.
20 0 Бәрі мағынасыз болатын күй менде болмайды.
1 Кейде менде ондай күй болады.
2 Қазір менде мұндай күй жиі болады.
3 Мұндай күй менен кетпейді.
21 0 Менде қарғысқа ұшыраған сезім болмайды.
1 Менде ондай сезім кейде болады.
2 Ондай сезім менде жиі болады.
3 Менде қазір мұндай сезім кетпейді.
22 0 Мен өзімнен жақсы нәрсені аз көріп тұрмын.
1 Мен өзімнен жақсы нәрсені ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.