Компанияларда маркетингтік жоспарлау, ұйымдастыру және бақылау жүйесін ұйымдастыру



Кіріспе ... ... ... ... ... ...3
1.Бөлім. Компанияларда маркетингтік жоспарлау, ұйымдастыру және бақылау жүйесін ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... 6
1.1 Маркетингтегі стратегиялық жоспарлау мен бақылау, және оның ерекшеліктері мен міндеттері ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
1.2 Маркетинг стратегиясын жасауда қолданылатын модельдер ... ... ... ... ... ...9
1.3 Маркетинг қызметін ұйымдастыру ... ... ... ... 15

2.Бөлім. “Рахат” АҚ маркетингті пайдалану стратегиясы арқылы даму жолдары ... ... ... 21
2.1 “Рахат” АҚ өндірісткік жағдайын талдау ... ... ..21
2.2 “Рахат” АҚ маркетинг жұмысын талдау және бағалау ... ... ... ... ... ... ... ...26
2.3 “Рахат” АҚ өндірістік маркетингтік іс . әрекеттерін дамыту жөніндегі ұсыныстар мен нұсқалар ... ... .34
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ..38
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... 40
Соңғы жылдарда Қазақстан Республикасының саяси, экономикалық және қоғамдық өмірінде болып жатқан өзгерістер шаруашылық іскерліктің жаңа жолдарын іздеумен ғана шектелмей, республика кәсіпорындары алдына жаңа экономикалық шарттарда өміршеңдікті қамтамасыз ету үшін маңызды мәселердің бір қатарын жолға қояды. Осы шарттарда маркетинг ерекше орынға ие болады. Өйткені ол құрылымдық - ассортименттік саясатты қалыптастыру кезінде осы механизмнің ең көкейтесті құрамдасы ретінде сипатталады. Маркетинг кәсіпорындарда кеңінен тарай бастады. Яғни едәуір қаныққан нарығы бар үлкен қалаларда орналасқан ірі кәсіпорындарда маркетинг құрыла бастады.
Ішпек – жемек өнімі адам үшін бірінші қажеттілікте болуы және жекелей басшыларда осы сала үшін маркетинг орыны және ролі айтарлықтай маңызды емес деген ойлар туындауына қарай бұрын маркетинг аса көңіл аудармаған.Қазіргі уақытта маркетингтік және өндірістік өткізу бағдарлану кезінде кәсіпорындардың да мақсатты бағалау мен іскер белсенділік философиясы айырмашылықтары күшінде мұндай пікірдің қыйсынсыз екені айқын.
1. С.Н Нысанбаев., Г.А. Садыханова «Маркетинг негіздерің Алматы “Қазақ университеті”. - 2002ж. 8-120 бет.
2. Котлер Ф.,Армстронг Г.,Сондерс Дж., Бонг В.«Основы маркетинга.
Пер. с анг. 2-е издание М., С-Пет. Изд. 1999ж.
3. Котлер Ф. «Основы маркетинга. - Пер. с анг. Прогресс, 1995ж.
4. Ф.Котлер. «Маркетинг негіздері.- Алматы: Жазушы, 2000ж, 550 бет.
5. Кожанаваров К. «Маркетинг негіздері. - Л. 1997ж.
6. Маркова В.Д.«Маркетинг и услуги. - М.Изд-во БЕК. 1995ж
7. Жүнісов Б.Ж «Нарықтық экономика негіздерің.- Алматы, 1994. 2 том.
8. Сеитжан Сатыбалдыұлы. «Маркетинг нарықтануы. -Алматы: “Білім”,1999ж,283 бет.
9. Хожаназаров Қойлыбай. «Маркетинг негіздері. (оқулық) –Алматы.
“Экономика”, 1995ж.
10. Қаржы-қаражат. Ф.Сейдахметова. «Маркетингтің ерекшелігің.1997ж
-№ 9.-36-38 бет.
11. ҚазМУ хабаршысы. «Экономика сериясы, - И4(26). –2001ж.
12. Есимжанова С.Р. «Становление маркетинга в экономике Казахстана»
123-127 с. Менеджмент, 1996ж.
13. ҚазМУ хабаршысы. «Экономика сериясың, -И2(24-25).-2001ж.
14. Есимжанова С.Р. «Особенности развития маркетинга в переходной
экономике Казахстана, 117-121бет.
15. Моррис Р. «Маркетинг. Ситуации и примеры. - М. 1996 ж.
16. Дихтль Е., Хершген Х. Практический маркетинг. М.: Высшая школа, 1996
17. Аникеев С.А. «Методика разработки плана маркетинга. - М.1996ж.
18. Голубков Е.П. «Маркетинг: стратегия, планы, структуры.
19. Ковалев А.И. «Маркетингтік анализ. - М. 1997ж.

Пән: Маркетинг
Жұмыс түрі:  Курстық жұмыс
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 39 бет
Таңдаулыға:   
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1-Бөлім. Компанияларда маркетингтік жоспарлау, ұйымдастыру және бақылау
жүйесін
ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .6
1.1 Маркетингтегі стратегиялық жоспарлау мен бақылау, және оның
ерекшеліктері мен
міндеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...6
1.2 Маркетинг стратегиясын жасауда қолданылатын
модельдер ... ... ... ... ... ...9
1.3 Маркетинг қызметін
ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .1
5

2-Бөлім. “Рахат” АҚ маркетингті пайдалану стратегиясы арқылы даму
жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .21
2.1 “Рахат” АҚ өндірісткік жағдайын
талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .21
2.2 “Рахат” АҚ маркетинг жұмысын талдау және
бағалау ... ... ... ... ... ... ... ...26
2.3 “Рахат” АҚ өндірістік маркетингтік іс - әрекеттерін дамыту жөніндегі
ұсыныстар мен
нұсқалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ...34
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 38
Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 40

Кіріспе

Соңғы жылдарда Қазақстан Республикасының саяси, экономикалық және
қоғамдық өмірінде болып жатқан өзгерістер шаруашылық іскерліктің жаңа
жолдарын іздеумен ғана шектелмей, республика кәсіпорындары алдына жаңа
экономикалық шарттарда өміршеңдікті қамтамасыз ету үшін маңызды мәселердің
бір қатарын жолға қояды. Осы шарттарда маркетинг ерекше орынға ие болады.
Өйткені ол құрылымдық - ассортименттік саясатты қалыптастыру кезінде осы
механизмнің ең көкейтесті құрамдасы ретінде сипатталады. Маркетинг
кәсіпорындарда кеңінен тарай бастады. Яғни едәуір қаныққан нарығы бар үлкен
қалаларда орналасқан ірі кәсіпорындарда маркетинг құрыла бастады.
Ішпек – жемек өнімі адам үшін бірінші қажеттілікте болуы және жекелей
басшыларда осы сала үшін маркетинг орыны және ролі айтарлықтай маңызды емес
деген ойлар туындауына қарай бұрын маркетинг аса көңіл аудармаған.Қазіргі
уақытта маркетингтік және өндірістік өткізу бағдарлану кезінде
кәсіпорындардың да мақсатты бағалау мен іскер белсенділік философиясы
айырмашылықтары күшінде мұндай пікірдің қыйсынсыз екені айқын.
Нарықтың тауарлармен толу мөлшері бойынша кәсіпорынның өндірістік-
шаруашылық іс-әрекетін басқару кезінде маркетингтің принциптері мен
әдістерін қолдану қажеттілігі артады. Кәсіпорынның жемісі ең алдымен
технологияларды игеру арқылы пайда болатын қажеттіліктерге жауап беру
икемділгі мен жылдамдығы, сонымен қатар тұтынушылық сұраным жағдайының
анықсыздығына бейімделу дәрежесіне тәуелді болады. Кәсіпорындағы басқарудың
принципті жаңа жүйесін қалыптастыру кезінде маркетинг өндірістік - өткізу
іскерлігін ұйымдастыру мен басқарудың Қазақстан шаруашылық тәжірибесі үшін
жаңа құралы болып табылып, ол осы іскерлікпен оның мақсаттары және
мәселелері жәйлі бұрынғы көзқарастарын айтарлықтай ерекшеленеді.
Қазіргі кезде маркетинг жетілген, әрі анықталған ғылыми және
машықтық құрамдас деңгейіне қолдануының айтарлықтай мол тәжірибесі мен
сипатталып, барынша көп жақтылығында және басқа да осы аумақтағы әйгілі
мамандардың еңбектерінде қарастырылған, тоқталып кетерлік жағдай, маркетинг
осы орайда қазіргі уақыттағы алдыңғы қатарлы елдерде қамтамасыз етілетін
экономикалық дамудың жоғарғы деңгейіне сай келеді.
Қазақстан Республикасында маркетингтің қалыптасу қажеттілгі басқару
теориясы мен тәжірибиесінің әлемдік даму тенденциялармен анықталады.
Сонымен бірге маркетингтің қоғамдық даму тенденцияларын уақыт пен
сыртқы орта өзгешіліктерін айқындайды. Сол себепті шешуші параметрлер
қатары бойынша осы аумақтағы батыстық тәжірибиеде дамыған елдерге тән емес
және белгісіз маркетингтің өзгеше мәселері пайда болады.
Біздің шартымызда маркетингтің классикалық схемасын енгізу процесі айқын
енкізіліп, кәсіпорында маркетингтің қалыптасу шарттарының әсерінде құрылған
ерекшелігі анықталған проблемаларға әкеліп,маркетингтің дамыған моделіне
қарай жылжуды бағыттайды.Осы бағытта жүргізілетін жұмыстің көп жағдайда
қалыптасқан шарттарға сәйкес айқын бағдарлы болып, тәжірибе жүзінде
агроөнеркәсіп салаларын дамытып, яғни нақты экономикалық негізі бар ұзақ
мерзімді мақсаттармен және маркетингтің ұйымдастырушылдық материалды-
техникалық қамтамасыз етілуі. Осы кезде маркетингті дамту арқылы азық -
түлік нарығын зерттеу негізінде нарықты өз өнімдерімен тұтынушылардың
қанағатын қанағаттандыру және қамтамасыз ету. Зерттеу теориялық негізі
болып, маркетинг түсініктемелерінде шетелдік ғалымдардың пайымдаулары
қолданылған.
Осы сипатта таңдалған тақырыпта жұмыстың орындалуы өз негізіне бір
жағынан, маркетинг бойынша шетел және отандық кәсіпорындардың даму жолдары
мен айырмашылықтары және озық техникаларын айта кеттік.
Екінші тарауда нақтылы – Акционерлік Қоғам “Рахат” фабрикасының
сипаттамасымен өнндірістік дамыту жолдарын негізгі көрсеткіштер мен
үлгілерді көрсету арқылы, зерттеу жүргізіп, өндірістік іс-әрекетінің
теориямен ұштастырып, ұйымдастыру процесі ерекшеліктері жөнінде талдау
жасап, отандық кәсіпорындар тәжірибиесінде келешекте пайдалану үшін,
тәжірибелік материалдар мен оның айтарлықтай жетістіктерін айта кеттік.
Осыған байланысты бұл жұмыстың мақсаты-кәсіпорындағы маркетингтің
алатын орны мен оның атқаратын негізгі қызметтерін зерттеу арқылы Қазақстан
кәсіпорындардағы маркетинг қызметін жүзеге асыру мәселелерін сипаттау
негізінде тақырыптың мәнін ашу болып табылады.
Қойылған мақсатқа жету үшін келесі мәселелер анықталған.-маркетингтің
теориялық негіздері мен дамуы сипатталған; - маркетингтің негізгі
концепциялары сипатталған;-кәсіпорындағы маркетингтің атқаратын қызметтері
келтірілген; - Қазақстандағы және Қытай Халық Республикасының маркетинг
қызметінің даму ерекшеліктері айқындалған; - Рахатң акционерлік қоғамына
толық талдау жасалынып,ондағы маркетингтік қызметтің орны мен ролі
сипатталған.

1-Бөлім. Компанияларда маркетингтік жоспарлау, ұйымдастыру және бақылау
жүйесін ұйымдастыру
1.1 Маркетингтегі стратегиялық жоспарлау мен бақылау, және оның
ерекшеліктері мен міндеттері
Стратегиялық жоспарлау деп — басқармамен ерекше маманданған
жоспарлауға негіз болатын іс-әрекеттер мен шешімдердің жиынтығын айтады.
Әдетте компаниялар жылдық, ұзақ мерзімді және стратегиялық жоспарлар
құрады. Жылдық жоспар -
қысқа мерзімге өңделіп, ағымдық ситуацияны, компания мақсаттарын, алдыңғы
жылға қоылған стратегия мен бюджетті, бақылау формасын анықтайды.

Ұзақ мерзімді жоспар - болашақтағы ұзақ жылдар бойы компанияға әсе
ететін негізгі факторлар мен күштерді анықтайды. Онда негізгі ұзақ мерзімді
мақсаттар, негізгі маркетингтік стратегиялар көрсетіледі. Бұл жоспарға жыл
сайын өзгертулер мен түзктулер енгізіліп отырады. Стратегиялық жоспар-
компанияға өз мүддесі үшін өзергмелі сыртқы ортаның барлық мүмкіндіктерін
қолдануға бағытталған. Бұл - компанияның мүмкіндіктері мен мақсаттары
арасында стратегиялық байланыстар орнатуға бағытталған. Стратегиялық
жопарлау- компанияның басқа да жоспарларының негізін қалайды.

1) Ол жаһандық мақсаттар мен компания миссиясын анықтаудан басталады.
Миссия деп -
компания мақсаттарын белгілі бір нақышқа келтіруді айтады. Миссия компания
ұжымын белгілі бір ортақ бағытқы қарай беттейді.
2) Нақты мақсаттар қойылады және ұымның ішкі ортасы мен бәсекелестер туралы
барлық ақпараттар жинастырылады. Мұнда мақсаттар ағашы жасалуы тиіс;

3) SWOT-талдау жасалып, барлық мүмкіндіктер мен қауіп-қатер анықталады;
4) Басқарма нақты қай тауарлармен және қандай іс-әрекеттермен айналысу
керектігін анықтайды.
5) Тауарға қатысты әр бөліңмше жалпы жоспарға сай келетін тағы да өз
маркетингтік және басқа да жоспарын өңдейді. SWOT-
талдау- ұйымның мықты және әлсіз жақтарын, мүмкіндіктері мен қауіп-
қатерлерін анықтауға мүмкіндік береді. Типтік жобасы: Экономикалық
ситуация. Экономикалық жағдайдың жақсаруына байланысты Қазақстандағы барлық
аймақтардағы тұтынушылардың сатып алу қабілеттері арта түспек.
Демографиялық өзгерістер. Демографиялық ахуалдың
жақсаруы, яғни халық санының және жас жанұялардың көбеюі тұрмыстық
техниканы сатып алуға ниет білдіретін тұтынушылардың санын арттырады.
Нарық бұл нарықтың қазіргі жағдайы мен болашағы анықталады. Технология.
Тұрмыстық техниканың жаңа технологиялар негізінде ерекше функционалды
қаситеттерге ие болуы және т.б. Қауіптер:
Бәсекелестердің белсенділігі. Нарықтағы бәсеке
интенсивтілігі мен әлуетті бәсекелестердің келуі талданады.
Демографиялық өзгерістер- демографиялық жағдайлардың кері әсер
етуі. Мықты жақтары мен әлсіз жақтары анықталады.
Мұнда табыстың шешуші факторлары анықталуы тиіс. Компанияның
жалпы стратегиялары әдетте маркетингтік стратегиялармен тұспа-тұс келеді.
Маркетинг тұтынушылардың мұқтаждықтары мен қажеттіліктерін қанағаттандыруды
көздесе осы факторлар дәл компания миссиясын да анықтады. Әдетте
стратегиялық жоспалауда:
Нарық үлесі;
Нарықтың дамуы;
Өсім;
Сияқты көрсеткіштер қарастырылады. Практикада көптеген жетекшілер
стратегиялық жоспарлауды стратегиялық маркетингтік жоспарлаумен
теңестіреді. Дегенмен де маркетингтік стратегиялық жоспарлаудың келесі
реттегі ерекшеліктері бар: Біріншіден, негізге
алатын методологиялық принциптер- компания стратегиясын тұтынушылардың
маңызды топтарына бететйтін маркетингтік концепцияны өңдейді.

Екіншіден, стратегиялық жоспарды өңдеушілерге негіз болатын нарықтық
мүмкіндіктер мен фирма потенциалын анықтап береді. Үшіншіден, бір
бөлімшенің шегінде маркетинг стратегиялық мақсаттарға қол жеткіудің ең
тиімді деген жолдарын анықтайды. Маркетингтік стратегияның басты
назары мақсатты тұтынушыларға бағтталған болуы тиіс. Компания нарықты
таңдап болғаннан кейін оны сементтерге бөліп, оның ішінен болашағы барын
таңдап алады. Сөйтіп барлық күш-жігерін осы таңдап алынған сегменттерге
қызмет етуге жұмылдырады.
Маркетингтік стратегия маркетингтің негізгі мақсаттары мен нақты
бағдарламаларын анықтауға мүмкіндік береді.
Маркетингтік зерттеулер ситуациялық талдау барысында жасалып, екі бағытты
көздейді:
1. мамандардың тауарды зерттеуі;
2. нарықты зерттеу. Маркетингтік
стратегиялар маркетингтік кешен (тауар, сату орны, баға, тарату, персонал)
шегіндегі шаралардың үйлесімінен тұрады. Стратегиялар да мақсаттар
сияқты қол жететіндей және қолда бар ресурстар шегінде жргізілуі тиіс.
 

1.2 Маркетинг стратегиясын жасауда қолданылатын модельдер
Өсімүлес матрицасы Бұл
матрицаның осьтеріне саланың өсім қарқыны және нарықтағы салыстырмалы үлесі
белгіленеді. Мұндағы әр шаруашылық бірлік корпорацияның жалпы пайда
мөлшеріндегі үлесіне қарай әртүрлі шеңберлер ретінде көрсетіледі.

Нарықтағы салыстырмалы үлес деп - аталмыш шаруашылық бірліктің
нарықтық үлесінің негізгі бәсекелестің үлесіне қатынасын айтады (%).
Бизнес А – жалпы нарықтық үлестің 15 %
Негізгі бәсекелестің үлесі- 30 %
Онда А бизнесі үшін салыстырмалы нарықтық үлес- 0,5
Бизнес В- нарықтық үлес- 40 %
Бәсекелес- 30 %
Онда В бизнесі үшін салыстырмалы нарықтық үлес- 1,33-ке тең.
Олай болса, сәйкес салаларда нарықтық үлесі бойынша алдыңғы сапта тұрған
бөлімшелер үшін бөл көрсеткіш- 1-ден асса, үлесі төмен болғандарда ол
көрсеткіш- 1-ден кем болмақ.Мұнда матрицаның сол жағында орналасқан
шеңберлер өз нарықтарындағы лидер клмпанияларды көрсетеді. Ал матрицаның оң
жағында орналасқан компаниялар өз салаларнды мардымсыз позицияларға ие.
Белгісіздіктер мен қиын балалар. Нарықтағы өсім қарқынынң жоғары болуы бұл
компанияларды перспективалы етіп қарастыруға болады. Бірақ салыстырмалы
түрдегі нарықтық үлесінің төмен болуы және тәжірибе қисығы тиімінің
болмауы бұл компаниялардың анағұрлым ірі компаниялармен ысырылып тастауы да
ықтимал. Бұл үлестегілер ресурстардың қомақты көздеріне де мұқтаж болып
келеді. БКГ-нің ұсынысы бойынша бұларға екі стратегиялық мүмкіндіктер
бар:
1)тез өсіп келе жатқан нарықтың саланың барлық мүмкіндіктерін тез
пайдалану үшін агрессивті инвестициялар салу стратегиясы;
Нарықты игеруге жұмсалған шығындар түсетін пайданы ақтамайтын болса,
тез нарықтан кету.
Жұлдыздар. Нарықтағы салыстырмалы үлестері жоғары және тез өсіп келе
жатқан нарықтардағы компаниялар. Олардан түсетін пайда жоғары және олар
перспективалы болып келеді.
Сауын сиырлар. Салыстырмалы нарықтық үлесі жоғары, бірақ баяу дамып келе
жатқан салалардағы компаниялар. Бұлардың көпшілігі кешегі жұлдыздар.
Иттер. Нарықтағы салыстырмалы үлестері төмен және баяу өсіп келе
жатқан салалардағы компаниялар. Бұлардың иттер деп аталуының басты себебі-
олардың өсім перспективалары төмен, нарықтағы позициялары да мардымсыз. БКГ-
ның ұсынысы бойынша бұл аймақта орналасқан компаниялар өнім жинап, қысқарту
шараларын қарастыру қажет.
Бұл модельдің басты артықшылығы-онда қаржы көздерін шаруашылықтың қай
аймағына қарай жұмылдыру қажеттігі анық көрсетілген.
Саланың тартымдылығыбәсекедегі позициясы матрицасы.
Бұл 9 клеткалы матрица екі координаттар жүйесінен тұрады. Олар: саланың
тартымдылығынарықтағы позициясы.
Саланың қаншалықты тартымдылығын анықтау үшін келесі мәліметтер қажет:

Нарық көлемі және оның өсім қарқыны;
Технологиялық талаптар;
Бәсеке интенсивтілігі;
Маусымдылығы;
Циклдік;
Технологиялар мен капитал салымына қойылатын талаптар;
Қоршаған ортаны, әлеуметтік, құқықтық және днмографиялық факторлардың
әсері;
Дәл қазіргі мүмкіндіктер мен қауіп-қатерлер;
Салаға кірудегі және шығудағы барьерлер.
Мұнда әр көрсеткіштер бойынша оның салмақтары анықталып, олардың
барлықтарының сомасы 1-ге тең болу қажет.
Бәсеке позициясындағы күштер факторларына мыналар енеді:
Нарықтағы салыстырмалы үлесі;
Бәсекелестермен салыстырғандаға пайда шегі;
Сапа мен баға бойынша бәсекеге түсу қабілеті;
Тұтынушылар мен нарық жөніндегі білімдері:
Бәсекелік күштері мен әлсіз жақтары;
Техникалық мүмкіндіктер;
Басқару деңгейі.
Сөйтіп салалық тартымдылығы мен бизнестік күші матрицаның тоғыз
клеткасынң біріне орналастырылады. Ондағы шеңберлер ауданы сала мөлшеріне
пропорционалды және шеңбер ішіндегі сектор оның нарықтық үлесін көрсетеді.

Майкл Портер компаниялар қолдануға болатын позициялаудың төрт негізгі
бәсекелі стратегиясын ұсынады, оның үшеуі-ұтымды, біреуі-ұтымсыз.
Ұтымды стратегияларына мыналарды жатқызуға болады:
1) Шығын бойынша абсоютті артықшылықтыр.
2) Дифференциация
3) Шоғырландыру-мұнда компания бүкіл нарықты емес, сапалы түрде қызмет
көрсететін бірнеше ғана таңдап алады
4) Жоғарыдағы стратегияларды үйлестірмек болған компания ұтылып қалады.
5) М.Портердің бес бәсекелі күштері
2) Дәріс
1. Кәсіпорынның тауар саясатының негізінде өткізудің мақсатты нарықтарын
таңдау.
2. Тиімді бағаны таңдау есебімен альтернативті баға стратегиясын анықтау.
3. Тауарды өткізу бойынша стратегиялық шешімдер.
4. Өткізуді ынталандыру бойынша стратегиялық міндеттерді өңдеу.
Компания сәттілікке қол жеткізу үшін мақсатты тұтынушылардың
қажеттіліктерің бәсекелестерге қарағанда артық және тамаша етіп
қанағаттандыра алуы қажет. Тұтынушылардың барлығы да сапа, тұтыну
құндылықтар мен жоғарғы севистік қызмет көргісі келеді.
Сондықтан компания бәсекелік артықшылықтардың көзін табу қажет.
Бәсекелік артықшылықтарға қол жеткізудің стратегиясын таңдап болғаннан
кейін компания маркетингтік кешеннің тәптіштелген жоспарына көше алады.
Маркетингтік кешен деп мақсатты нарықта көздеген мақсаттарға қол жеткізетін
және басқарылатын маркетингтік құралдарды айтады.
Маркетингтік кешен компанияның өз тауарына деген сранымға өзгерістер
енгізе алатын барлық шараларды қамтиды. Ол барлық шараларды төрт айнымалы
топтарға біріктіруге болады.
Мақсатты нарық деп жалы барлықтарына ортақ және бірдей сипаттамалары
бар крмпанияның қызмет көрсетпек болып отырған тұтынушылардың жиынтығы.
Компания әртүрлі сегменттерді бағалап болғаннан оның қайсысына және
қаншауына қызмет көрсететіндігін анықтауы тиіс. Онда компания нарықты
қамтудың үш стратегиясының біреуін таңдап ала алады.
А. Дифференцияланбаған маркетинг
Нарықты қамтудың бұл стратегиясында компания бүкіл нарыққа басқа
сегменттерді елемей жалғыз ұсыныспен ғана шығады. Компания тұтынушылардың
барлықтарына бірдей тауарлар мен маркетингтік стратегиялар жасайды. Ол
жоғарғы сапасына, оны кең таратуға, жаппай жарнамаға негізделе отырып, оның
көздеген басты мақсаты- ұсынылып отырған тауардың сапасына кепілдік беру.
Дифференциацияланбаған маркетинг қаржыларды үнемдеуге мүмкіндік береді.

1 –ші компанияның маркетинг кешені Сегмент 1
2-ші компанияның маркетинг кшені Сегмент 2
3-ші компанияның маркетинг кшені Сегмент 3
Б. Дифференциацияланған маркетинг
Дифференциацияланған маркетинг- нарықты қамтудың бір стратегиясы бола
отырып, нарықтың бірнеше сегменттеріне бағыттал,ан, және оның әрқайсысына
жеке ұсыныстар жасайды.
Нарықты қамтудың бұл стратегиясында компания бір немесе бірнеше
субнарықтардың ірі бөліктерін игеруге ниет білдіреді. Бұл стратегия енді
дамып келе жатқан компанияларға мықты сенім нүктесі бола алады, өйткені
оларды таңдап алынған сегментті бәсекелестерге қарағанда артығырық етіп
қанағаттандыру мүмкіндіктері бар. Нарықты қамтудың бұл стратегияларын
таңдау кезінде көптеген факторларды қарстыру қажет. Бұл стратегиялардың
таңдау дұрыстығы компания ресурстарына байланысты. Сондай ақ мұнда тауар
тобы және олардың өмірлік кезеңі ескерілуі тиіс.
Баға белгілеу әдістері. Фирма баға белгілеуде келесі әдістерге жүгінуі
мүмкін:
1 Өзіндік құнға негізделіп құрылған баға тауардың өзіндік құнына
стандартты үстемені белгілеу арқылы қойылады.
2. Шығынсыз принципіне жүгінетін баға белгілеу- тауарды өткізу және
жеткізу шығындары мен жабу мен мақсатты пайдаға жету үшін қажетті деңгейі
бекітіледі. Баға белгілеудің бұл жүйесінде шығынсыздық графигі қолданылады.
Мұнда жиынтық шығындар мен жиынтық табыстар қисықтарының қиылысу нүктесі
шығынсыздық шегін анықтайды.
Егер компания мақсатты пайдаға қол жеткізгісі келсе, оның қандай да бір
өнімді өндіру көлемі шығынсыз көлемнан артық болу керек.
3. Тауар құндылығы негізінде баға белгілеу. Баға белгілеудің бұл
әдісінің негізін сатушының шығыны емес, тұтынушының тауарды қабылдау
құндылығы құрайды.
Тауар құндылығы негізінде баға белгілеу өзіндік құнға негізделген баға
белгілеумен салыстырғанда кері процесті құрайды. Өзіндік құнға негізделген
баға белгілеу. Құндылықтар негізінде баға белгілеу.
4. Бәсекелестердің тәртіптеріне негізделген баға белгілеу. Әдетте
тұтынушылардың тауарға деген құндылық жайлы көзқарастары
бәсекелестердіңкімен салыстырыла отырып қалыптасады. Бәсекеге негізделген
баға белгілеудің екі әдісі бар: ағымдағы баға деңгейлері негізінде және
жабық сауда негізінде.
Ағымдағы баға деңгейлері негізіндегі баға белгілеу әдісінде компания
өз бағасын меншікті шығындар мен сұранымға байланысты емес, бәсекелестердің
баға деңгейлеріне қарай қояды. Мұнда компания бағасы бәсекелестермен
салыстырғанда жоғары немесе төмен болуы мүмкін. Олигополиялы салалрда
әдетте баға деңгейлері бірдей болып келсе, шағын фирмалар нарық лидеріне
қарай бағытталады.
Жабық сауда негізінде баға белгілеу барысында компания қандай да бір
контрактіге қол жеткізу үшін баға деңгейін бәсекелестермен салыстырғанда
төменірек етіп қояды.
1. Баға белгілеу стратегиясының жіктелуі. Баға белгілеу құрылымы
тауардың өмірлік кезеңіне байланысты. Компания бағаларға сұраным мен
шығындар деңгейлеріне және нарықтағы әртүрлі ситуацияларға қарай өзгерістер
енгізіп отырады.
Жаңа тауарларға баға белгілеу стратегиялары. Әдетте иммитатор-тауарға,
аналогы жоқ және патентпен қорғалған мүлдем жаңа тауарға баға белгілеуді
бөліп қарастыруға болады.
Жаңа иммитатор-тауар шығарып отырған фирманың басты проблемасы оны
бәсекелестермен салыстырғанда дұрыс позициялау. Осы мақсатта фирма келесі
төрт стратегиялардың бірін қолдана алады:
- премиялы үстеме стратегиясында компания сапасы өте жоғары тауарына
сәйкесінше жоғары баға белгілейді;
- үнемдеу стратегиясында сапасы төменірек және бағасы да арзан етіп
қойылады;
- жоғары құндылықты стратегияны қолдануда компания премиялы үстемені
қолданып отырған бәсекелес компанияға шабуыл жасайды;
- қымбат баға белгілеу стратегиясында компания тауардың сапсына қарай
бағасын да жоғарырақ етіп қояды және бұл әдетте тұтынушыларды жалған
сапамен ғана қызықтырады да түбінде тұтынушылар бұл тауардан алшақтай
бастайды.
Нарыққа патентпен қорғалған абсолютті жаңа тауар алып шыққан фирманың
алдында екі стратегия бар: қаймағын алу стратегиясы мен нарыққа мықтап ену
стратегиясы. Қаймағын алу стратегиясын қолдануда нарықтың барлық
сегменттерінен максималды пайдаға жету үшін бастапқы баға жоғары етіп
қойылады.

1.3 Маркетинг қызметін ұйымдастыру

Маркетингтің ұйымдастыру қызметі – маркетинг бойынша өздеріне жүктелген
міндеттер мен қызметтерді орындайтын бөлімдер мен бөлімшелердің жиынтығы.
Маркетингтіұйымдастырудың әр түрлі формалары бар, оларды таңдауға кәсіпорын
мақсаттары, ресурстары болуы, басқарудың
қалыптасқан құрылымы, өндірілген өн імнің, нарықтың және маркетингтік
ортаның ерекшеліктері сияқты факторлар әсер етеді.
Маркетингтік қызметті ұйымдастыру төменде көрсетілген белгілер
бойынша құрылады.
Функционалдық ұйым. Тауарлары мен нарық мөлшері аз кәсіпорындарда
қолданылады. Бұл қағида еңбектің функционалдық бөлінуіне негізделген (1-
сурет).

 
 
 
 
 

1-сурет. Маркетингті басқарудың функционалдық құрылымы

Басқарылатын процестердің мамандануы, кадрлар құзіретінің нақты түрде
анықталуы, тауар ассортименттерінің аз мөлшерде тұрақты өндірілуі
маркетингті ұйымдастырудың осы формасының тиімділігін анықтайды.
Ұйымның мұндай формасы номенклатурасы шектеулі орта және шағын
кәсіпорындарға тән.
Функционалдық құрылым қағидасы маркетингтік ұйымдастырудың барлық басқа
формалары үшін негіз болып табылады.
Функционалды ұйымдастырудың мынадай артықшылықтары бар:
· Басқарудың қарапайымдылығы.
· Басқару процестерінің мамандануы мен стандартталуы шешім қабылдау
тиімділігін жоғарылатады.
·  Қызметкерлердің кәсіби мамандығының өсуіне әсер етеді.
· Басқару функцияларында қайталану болмайды.
Кәсiпорындағы маркетингтi функционалдық ұйымдастырудың кемшiлiктерi.
· басқару шешiмдерiн үйлестіруде кездесетін қиыншылықтар;
· тауарлар сапасына жеткiлiктi мән берiлмейдi;
· жаңа енгiзулерге жылдам бейiмделмейдi;
· фирманың жалпы мүддесiмен салыстырғандағы эгоизм мен жеке мүдделердiң
болуы.
Маркетингтi тауарлық ұйымдастыру. Маркетингтiк құрылымның бұл түрiн
қолдану өндiрiс пен өткiзудiң арнайы шарттарын талап ететiн өнiм
ассортиментi мен өткiзу көлемi үлкен кәсiпорындар үшiн тиiмдi. Тауарлық
ұйымдастыруда маркетинг бөлiмi тауар немесе тауар топтары бойынша құрылады.
Тауар жөнiндегi менеджер тауардың әр түрi бойынша барлық маркетинг кешенiн
үйлестiрiп, туындаған мәселелердi өз уақытында шешедi.
Тауарлық ұйымдастыру функционалдық ұйымдастыруға қарағанда, үлкен
шығындарды талап етедi. Сондықтан да ұйымдастырудың бұл формасы әр тауардың
сату көлемi жұмыс барысында кездесетiн ұқсастықтардың шығындарын ақтайтын
дамыған елдердегi iрi диверсификацияланған компанияларда таралған.
Ұйымдастырудың мұндай түрiнде барлық тауарларға (мысалы, корпоративтiк
стратегия) қатысты жалпы функциялар басқарудың жоғары эшалондарында
жүргізіледі.
Маркетингтiң тауарлық ұйымдастыру формасының артықшылықтары:
· тауар бойынша маркетинг кешенiн оңтайландыру мүмкiндiгi;
· тауар бойынша туындаған мәселелерді лайықты үйлестiріп, шұғыл әсер
етуі;
· сыртқы орта жағдайына жақсы бейiмделуі;
Маркетингтің тауарлық ұйымдастыруының кемшіліктері:
· міндетті іс-қимыл құрылымымен салыстырғанда едәуір қымбат;
· тауар бойынша сарапшы бола тұрып, менеджерлер міндетті қызмет аясын
ескермейдi;
· тауарлық топ қызметкерлерiнiң әрі тiкелей басшыларына да, әрі
функционалдық қызмет басшыларына да екі жақты бағынуы туындаған мәселелердi
жедел шешудi қиындатады.
Маркетинг қызметiн ұйымдастырудың нарықтық үлгiсi әр түрлi нарықта
тұтынушылардың қалауы бiрдей емес, ал тауарлар арнайы қызметтi талап ету
жағдайында қолданылады. Бұл формада маркетинг қызметi тұтынушылар типi
немесе нарық сегментiне байланысты ұйымдастырылады. Нарық сала ретiнде және
бiртектi тұтынушылар сегментi түрiнде де болады. Мысалы, дербес
компьютерлер жеке тұтынушыларға, өнеркәсiптiк кәсiпорындарға, мемлекеттiк
мекемелер сияқты бірнеше нарық сегменттерінде сатылуы мүмкін.
Маркетинг қызметiн ұйымдастырудың нарықтық үлгiсi маркетинг қызметiнiң
тауарлық бейiмделу жүйесiне ұқсас. Нарықпен жұмыс жасайтын менеджер өткiзу
мен басқа да iс-әрекеттер бойынша жылдық және келешектегі жоспарларды
дайындауға жауап бередi. Оның негiзгi артықшылығы – фирманың маркетингтiк
әрекетi нарық сегменттерiнiң ерекшелiктерiне байланысты құрылады.
Маркетингтi нарықтық ұйымдастырудың артықшылықтары:
- өз тұтынушыларының талғамы мен қажеттiлiгiн жақсы бiлу;
- нарық ерекшелiгiн ескере отырып, сенiмдi болжау жасау.
Кемшіліктері:
- міндетті іс-әрекеттің қайталануы;
- жұмысқа икемдiлiктiң жоқтығы;
- күрделі ұйымдық құрылым;
- тауар ассортиментiн нашар білу.
Маркетингтi географиялық принцип бойынша ұйымдастыру. Iрi компаниялар
кеңейтiлген нарыққа өнiм шығарғанда (ұлттық нарыққа немесе халықаралық
нарыққа) маркетинг қызметi географиялық принцип бойынша ұйымдастырылады.
Мұндай құрылымдарды тауарға әр түрлі талап қоятын аймақтарда үлкен өткізу
ауданы бар кәсіпорындар қолданады. Оны өткiзудi басқаратын басты және оған
бағынатын аймақтық басқармалар құру арқылы ұйымдастыруға болады.
Маркетингтi ұйымдастырудың бұл түрi бiр аймақтағы тұтынушылар қажеттiлiгі
басқа бiр аймақтағы тұтынушылар қажеттiлiгінен ерекшеленген жағдайда тиiмдi
болып саналады. Сонымен қатар ол аймақтық нарықта өткiзу тәжiрибесiн тиiмдi
жүзеге асыруға және тұтынушы қажеттiлiгiн аз шығынмен қанағаттандыруға
мүмкiндiк бередi. Мұндай ұйымдастырудың негiзгi басымдылықтары –
шығындардың аз болуы мен өз тұтынушыларымен жақсы байланыста болу.
Ал кемшiлiктерi: қызметтердің қайталануы мен олардыү йлестіру
проблемалары.
Маркетингтi ұйымдастырудың аралас түрі. Көптеген кәсiпорындар өзiнiң
маркетинг бөлiмiн аралас түрде құрады. Бұл жағдайда функционалды, тауарлық,
функционалды-нарықтық, тауарлы-нарықтық және функционалды-тауарлы-нарықтық
сияқты жоғарыда қарастырылған маркетинг қызметiн құру қағидалары негiз
болады.
Маркетингтi матрицалық ұйымдастыру. Кем дегенде екi белгiмен негiзделедi.
Матрицалық құрылымның мысалы ретiнде маркетингтiк бағдарламаны және
функционалды ұйымды немесе менеджмент-жобасы мен өнiм бойынша басқаруды
айтуға болады. Матрицаның әрбiр бөлiгi екi бөлiктен тұрады.
Маркетингтi матрицалық ұйымдастырудың басты артықшылығы: ақпараттың
шоғырлануы есебiнен қызметтiң өте жақсы үйлестірілуі.
Ал кемшiлiктерiне орындаушы жауапкершiлiгiнiң төмендеуі, құзыретке
байланысты дау-тартыстар, тәртіпсіздіктер жатады. 
Ұйымдық құрылым формасын таңдағанда, кәсiпорын мынадай қағидаларды
ескеруi қажет.
Құрылым қарапайымдылығы. Күрделi жүйе басқарудың  икемдiлiгі
 пен жылдамдығын жоғалтуға әкелуi мүмкiн.
- Басқару құрылымының аздығы. Басқару шешiмдерiн шұғыл қабылдауға
мүмкіндік беретіндей аз сатылы болуы қажет.
- Бөлiмшелер арасындағы байланыс жүйелерiнiң тиiмдiлігi.
- Орындалатын қызметтердiң нақтылығы және өзгерiстер кезiнде олардың
орындалуға ыңғайлылығы.
Кәсiпорын қызметiн тиiмдi ұйымдастыру үшiн сәйкес маркетинг бөлiмiн құру
жеткiлiксiз. Алдымен оны жоғары білiктi және құзырлы маркетинг мамандармен
жабдықтау қажет. Олар зерделі, құзырлы, тіл тапқыш, болашақтағы жағдайды
болжай бiлетiн, дұрыс шешiм қабылдай алатын, жаңашылдыққа, қарқынды өсуге
ұмтылатын және дау-дамайды баса білетін мамандар болуы қажет.
Маркетинг мәселелерi тек ғана экономиканы емес, сондай-ақ психология мен
әлеуметтану аумағын да қамтиды. Сондықтан да маркетинг бойынша маман
мәдениеттi, адамгершілігі мол және тиянақты болуы қажет. 
Қазiргi кезде көптеген қазақстандық өнеркәсiптiк кәсiпорындарда,
коммерциялық және кәсiпкерлiк құрылымдарда, банктерде, негiзiнен
функционалдық белгi бойынша құрылған маркетинг бөлiмдерi бар. Мысалы,
Рахат ААҚ маркетингтi басқарудың ұйымдық құрылымын келтiрейiк (2-сурет).
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2-сурет Рахат ААҚ-ның маркетингтi басқаруының ұйымдық құрылымы
 
Маркетинг саласындағы iрi мамандардың бiрi П. Друкер Маркетинг маманын
өндiрiс циклiнiң соңына емес, басына қою керек, маркетинг бизнестiң әр
кезеңiне бірігіп, кірігуі қажет деп айтты.

2-Бөлім. “Рахат” АҚ маркетингті пайдалану және дамыту жолдары
2.1 “Рахат” АҚ өндірісткік жағдайын талдау
Акционерлік Қоғам “Рахат” бұрынғы кондитер кәсіпорыны ретінде
Алматыда құрылған. Осы кондитерлік өнімдері ең алғашқы өндірісі соғыс
кезінде Харковтан Москва қаласына көшірілген ликер зауытының құралдары мен
сол зауыттың алаңдарында болған. 1958 жылы жаңа корпус салу мен бірге ең
алғашқы ірі реконструкциясы болды. Одан кейінгі ірі реконструкция 1978-1979
жылдар аралығнда болып өткен. Сонымен қатар административті-тұрмыстық
корпус салды49.
Қазақстан Республикасы өз алдына тәуелсіздік жариялауымен бірге
1991 жылы егемендік алып, нарықтық экономикаға көшіп, көптеген салаларға
өзгеріс жасады. Ал 1992 жылы кәсіпорын меншік түрін өзгертумен
айналсып,соңғы негізінде еңбек коллективімен кәсіпорын жекелешендіру
жүргізіп акционерлік қоғам құрылды. Кәсіпорын басшылығы акционерлер
кеңесімен жүреді, ол оның құрамына жұмысшылар мен кәсіпорын қызметкерлері
кіреді.
Ал 1994-95 жылдары кәсіпорын мүлдем жаңа және жаңартылған құралдар
мен техникалық қайта жабдықтау жүргізілді. Кәсіпорын орналасқан өндіріс
көлемі 5,3 гектардан турады. Ал1996 жылы мемелекет экономикалық реттеитін
заңдылық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Маркетингтің мәні
Бөлімдер атауы Құрылымдық бөлімдердің атқаратын қызметтері
Маркетинг теориясы
Маркетингтің теориясы және тұжырымдамалары
Маркетингті басқару тұжырымы
Денсаулық сақтау (фармация) мекемелерінде маркетинг қызметінің тиімділігін көтеру
Кәсіпкерлік қызметті дамытуда маркетингтің ролі туралы
Кәсіпорынның маркетингтік іс әрекетін ұйымдастыру
Туристік компания қызметінің жарнамасы
Халықаралық менеджмент: проблемалары мен даму болашағы
Пәндер