Инфроқұрылым және оның нарықтық қатынасты құрудағы ролі
Кіріспе
І. Инфроқұрылым ... ...
1.1.Инфроқұрылымның түсінігі, түрлері және функциялары ... ... ... ... ...
1.2.Нарықтық инфроқұрылымның негізгі элементтері ... ... ... ... ... ... ... ..
ІІ.Биржалық сауда..
2.1.Биржалық сауданың түрлері ретінде..
2.2. Сауда кәсіпорны...
2.3. Транспорт..
ІІІ.Банктік жүйе.нарық жағдайында...
3.1. Банктік жүйе . нарықтық қызмет көрсету механизмі ... ... ... ... ... ... .
3.2.Банктік емес мекеме...
Қорытынды..
Пайдаланылған әдебиеттер
І. Инфроқұрылым ... ...
1.1.Инфроқұрылымның түсінігі, түрлері және функциялары ... ... ... ... ...
1.2.Нарықтық инфроқұрылымның негізгі элементтері ... ... ... ... ... ... ... ..
ІІ.Биржалық сауда..
2.1.Биржалық сауданың түрлері ретінде..
2.2. Сауда кәсіпорны...
2.3. Транспорт..
ІІІ.Банктік жүйе.нарық жағдайында...
3.1. Банктік жүйе . нарықтық қызмет көрсету механизмі ... ... ... ... ... ... .
3.2.Банктік емес мекеме...
Қорытынды..
Пайдаланылған әдебиеттер
Инфроқұрылым – нарықтың бөлінбес бөлігі, демек оны зерттеу нарықтық механизмдердің қалыптаса басталуына және тұрақты дамуына және функциялауға қажет, нарықтың әртүрлі заңдарының әсерін оптимизациялау, тауар қозғалысын қамтамасыз ететін процесс, қоғамның әлеуметтік сферасын реттейді.
Шаруашылықтың административті – жоспарлы жүйесінде өнім өндірушіден тұтынушыға дейінгі қозғалысқа болысушы болып табылады. Нарыққа көшкен кезде кәсіпорындарға шаруашылық байланыстарын дербес түрде жақсартуға тура келеді, ол оның өнімінің нарықтағы өтімін қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, нарықтық шаруашылық субъектілері арасындағы есеп – қисап жүйесі және өзгерісі, бұл финанстық мекемелердің пайда болуына шарттасты, олар инфро құрылымның элементтері болып табылады.
Инфроқұрылымды зерттеу өндіріс саласында ғана маңызды емес, бірақ қоғамның әлеуметтік және мәдени өміріне жатады. Азаматтарға іс - әрекет етуге үлкен бостандықтарды беруінен ынтымақтастықтар пайда болады, олардың жеке қызметтерін қамтамасыз етеді, олардың өздерінің қызығушылығынан шыға.
Нарықтық қатынастарға көшу әлі аяқталған жоқ, көптеген нарықтық механизмдер және заңдар әлі құрылмаған, толық күшке әсер етпейді. Бұл процесті аяқтау, тұрақылыққа келу, нарықты реттеу, нарықтық институттардың барлығын зерттеу қажет, оның пайда болу тарихын оның кемшіліктерін көрсетеді. Оларды функциялауды жақсартудың ұсынуды дамыту. Шетел тәжірибесін үйрену маңызды сәт болып табылады. Рынок негізінен пайда болуы және оның элементтер Европа және Америка жерлерінде шықты. Бірақ шетел тәжірибесін Ресейдің шындығына тікелей әкеліп қою мүмкін емес, себебі Ресей спецификасын ескеру қажет, Шаруашылық ынтымақтастығы осылайша біздің елдің нарығымен оптималдық сәйкестікті табу қажет және шетел нарығының ұнамды жақтары.
Шаруашылықтың административті – жоспарлы жүйесінде өнім өндірушіден тұтынушыға дейінгі қозғалысқа болысушы болып табылады. Нарыққа көшкен кезде кәсіпорындарға шаруашылық байланыстарын дербес түрде жақсартуға тура келеді, ол оның өнімінің нарықтағы өтімін қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, нарықтық шаруашылық субъектілері арасындағы есеп – қисап жүйесі және өзгерісі, бұл финанстық мекемелердің пайда болуына шарттасты, олар инфро құрылымның элементтері болып табылады.
Инфроқұрылымды зерттеу өндіріс саласында ғана маңызды емес, бірақ қоғамның әлеуметтік және мәдени өміріне жатады. Азаматтарға іс - әрекет етуге үлкен бостандықтарды беруінен ынтымақтастықтар пайда болады, олардың жеке қызметтерін қамтамасыз етеді, олардың өздерінің қызығушылығынан шыға.
Нарықтық қатынастарға көшу әлі аяқталған жоқ, көптеген нарықтық механизмдер және заңдар әлі құрылмаған, толық күшке әсер етпейді. Бұл процесті аяқтау, тұрақылыққа келу, нарықты реттеу, нарықтық институттардың барлығын зерттеу қажет, оның пайда болу тарихын оның кемшіліктерін көрсетеді. Оларды функциялауды жақсартудың ұсынуды дамыту. Шетел тәжірибесін үйрену маңызды сәт болып табылады. Рынок негізінен пайда болуы және оның элементтер Европа және Америка жерлерінде шықты. Бірақ шетел тәжірибесін Ресейдің шындығына тікелей әкеліп қою мүмкін емес, себебі Ресей спецификасын ескеру қажет, Шаруашылық ынтымақтастығы осылайша біздің елдің нарығымен оптималдық сәйкестікті табу қажет және шетел нарығының ұнамды жақтары.
Жоспар
Кіріспе
І.
Инфроқұрылым ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ...
1.1.Инфроқұрылымның түсінігі, түрлері және
функциялары ... ... ... ... ...
1.2.Нарықтық инфроқұрылымның негізгі
элементтері ... ... ... ... ... ... ... ..
ІІ.Биржалық
сауда ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ...
2.1.Биржалық сауданың түрлері
ретінде ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.2. Сауда
кәсіпорны ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ...
2.3.
Транспорт ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ..
ІІІ.Банктік жүйе-нарық
жағдайында ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... .
3.1. Банктік жүйе – нарықтық қызмет көрсету
механизмі ... ... ... ... ... ... .
3.2.Банктік емес
мекеме ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ..
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ...
Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ..
Кіріспе
Менің курстық жұмысымның тақырыбы инфроқұрылым және оның нарықтық
қатынасты құрудағы ролі. Берілген тақырыпты зерттеу өте актуальді және
маңызды нарықтық экономиканың дамуының қазіргі кезеңінде.
Инфроқұрылым – нарықтың бөлінбес бөлігі, демек оны зерттеу нарықтық
механизмдердің қалыптаса басталуына және тұрақты дамуына және функциялауға
қажет, нарықтың әртүрлі заңдарының әсерін оптимизациялау, тауар қозғалысын
қамтамасыз ететін процесс, қоғамның әлеуметтік сферасын реттейді.
Шаруашылықтың административті – жоспарлы жүйесінде өнім өндірушіден
тұтынушыға дейінгі қозғалысқа болысушы болып табылады. Нарыққа көшкен кезде
кәсіпорындарға шаруашылық байланыстарын дербес түрде жақсартуға тура
келеді, ол оның өнімінің нарықтағы өтімін қамтамасыз етеді. Сонымен қатар,
нарықтық шаруашылық субъектілері арасындағы есеп – қисап жүйесі және
өзгерісі, бұл финанстық мекемелердің пайда болуына шарттасты, олар инфро
құрылымның элементтері болып табылады.
Инфроқұрылымды зерттеу өндіріс саласында ғана маңызды емес, бірақ
қоғамның әлеуметтік және мәдени өміріне жатады. Азаматтарға іс - әрекет
етуге үлкен бостандықтарды беруінен ынтымақтастықтар пайда болады, олардың
жеке қызметтерін қамтамасыз етеді, олардың өздерінің қызығушылығынан шыға.
Нарықтық қатынастарға көшу әлі аяқталған жоқ, көптеген нарықтық
механизмдер және заңдар әлі құрылмаған, толық күшке әсер етпейді. Бұл
процесті аяқтау, тұрақылыққа келу, нарықты реттеу, нарықтық институттардың
барлығын зерттеу қажет, оның пайда болу тарихын оның кемшіліктерін
көрсетеді. Оларды функциялауды жақсартудың ұсынуды дамыту. Шетел
тәжірибесін үйрену маңызды сәт болып табылады. Рынок негізінен пайда болуы
және оның элементтер Европа және Америка жерлерінде шықты. Бірақ шетел
тәжірибесін Ресейдің шындығына тікелей әкеліп қою мүмкін емес, себебі Ресей
спецификасын ескеру қажет, Шаруашылық ынтымақтастығы осылайша біздің елдің
нарығымен оптималдық сәйкестікті табу қажет және шетел нарығының ұнамды
жақтары.
І. Инфрақұрылым
1.1. Инфрақұрылым түсінігі, түрлері және функциялары.
Мемлекеттің дамуының қазіргі сатысының ерекшеліктерінің бірі рольдің
жоғарылау және инфроқұрылымды жетілдіру. Жоспарлы экономика кезеңінде
базисті өсінділердің дамуы арасында диспропорциялар пайда болуы және
инфроқұрылым рольінің төмедеуіне байланысты инфроқұрылым капитал салудың
жеткіліксіздігін түсіну арқасында оның негізгі өндіріске қатысын екінші
элемент дейді. Экономиканың қандай да бір түрін құру үшін басқару рольінің
өндіріске бөліп береді. Олар қоғамның дамуына негіз болып табылады. Сол
себепті ең бірінші өндіріс инфроқұрылымын қарастыру анықталады.
Өзінің дамуының басында өндірістің машиналық әдісінің енуіне дейін
инфроқұрылым ерекше функцияға бөлінбейді. Өндірістің толық дамымауына
инфроқұрылымның сыбағына салмағы мардымсыз болды. Инфроқұрылымның даиуы
негізінде өндірістің машиналы әдісін енгізіп жатыр. Ол өндірілген өнімдерді
еңбектің жеке жекеленген түрлеріне бөлуге алып келді, яғни еңбектің
қоғамдың бөлінісі туындап отыр, не мен байланысты инфроқұрылымның дамуы
еңбектің жеке түрлерінің сұраныстарының өсуіне байланысты. Осылайша,
өндірістік инфроқұрылым жаңа сапаға ие болады, оның маңызы, ол дамушы
салаға және қызмет түрлеріне айналып кетті. Осындай саласы транспорт және
байланыс салалары болып табылады. Транспорт өндірісінің функциясы тауарды
тасу процесін іске асыру болып табылады. Дербес салаға хабарды жеткізу
сомасына да бөлінеді, яғни байланыс саласы.
Инфроқұрылымды қалыптастыру процесі ретінде дербес салаға байланысты
қоғамдық өндірістің бірнеше сатысы өтті, олар қоғамдық еңбек бөлінісінде
ірі асулы кезең мен анықталады. Осылай жер өңдеудің жеке қол өнері немесе
екінші ірі қоғамдық еңбектің бөлінісі, қалалардың пайда болуына шақырып,
қала мен ауыл арасында өнімді ауыстыруды күшейтуге объективті түрде әсер
етті, бұл инфроқұрылымдардың объектілерінің дамуына алып келді. Қоғамда
үшінші ірі еңбек бөлінісі – сауданың жер өңдеу мен өнеркәсіптің бөлінуі –
жаңа территориялардың шаруашылық айналысының тарту есебіне өнім ауыстырудың
арықарай өсуіне алып келді, ол өз кезегінде инфроқұрылым саласының
кеңеюінің қажеттігін талап етті. Инфроқұрылым термині лат. Сөзінен
Infro - төмен астында, structura - құрылу, орналасу сөздерінен шыққан.
Инфроқұрылым терминінің кең таралуына қарамастан әртүрлі түсініктерде бар.
Авторлардың бір тобы инфроқұрылымды көрсету жүйесі деп аталады.
Инфроқұрылым функциясын қарап өндіріске және халыққа қызмет көрсету,
өндірісті және халықты күту деп айтады. Кейбіреулер инфроқұрылмды
өндірістің қызмет көрсету жүйесі деп түсінеді, оны өндірістің ортақ
жағдайын құру, негізгі өндірісті қызметпен қамтамасыз ету белгілеуді
қарап түсінеді.
Мынадай көзқараста белгілі, соған сәйкес инфроқұрылым жинақталған
материалда құндылықтарды қарайды, барлық объектілер құрылыстар сияқты
кәсіпорындардың өнеркәсіптерді функциялауға арналған қажетті материалдарды
– техникалық жағдайымен қамтамасыз еттті.
Ұлттық құндылықтың бөлігі ретінде, ол қиындықсыз қызмет алақын
қамтамасыз етуге шақырылған.
Өндірістік инфроқұрылым қарастыру сұрақтары мыналарды анықтап көрсеткен
жөн. Ол ешқандай өнімді өндірмейді, тек оны өндірк үшін керекті жағдайлар
жасайды.
Инфрақұрылымдық жоқ элементтер өзіндік функциясы болып табылады,
экономиканың инфрақұрылымға жүктелуі. Бұл функциялар уақыт өте келе
өзгереді және негізгі өндірістің функциясынанжекеленеді. Сол себепті
өндірістік инфрақұрылым ды анықталғанда бірінші белгісі оның функциялары
болып табылады, олар өндірісті қамтамасыз етуден тұрады.
Өндірістік инфрақұрылым ның функцияналды спецификасы мыналар:
- өндірістік инфрақұрылым саласындағы шығындалған еңбек өндіруші болып
табылады, ол ұлттық табыстың бағасын өсіреді.
- Инфрақұрылым саласында жаңа материялды заттық формада өнім жасалады.
Инфрақұрылым саласынаң өнімдерін резервтеу немесе склаттау мүмкін
емес, себебі ол тасымалдау процесінің формасында көрінеді, сақтау,
ақпаратты жеткізу формасында да. Өндірістік инфрақұрылым ды сипаттайтын
көмектесуші екінші деңгейдегі сала деп сипаттауға болмады.
Инфрақұрылым дарды функцияналдаудың екі сипаты бар: бірінші жағынан –
материялды өндіріске қызмет көрсету, екінші жағынан – еңбек ресурстарын
өндіру, адамнаң өзін, яғни өндіріске қатысқан фактор.
Курыстық жұмыстың көлемінде әлеуметтік инфрақұрылым жөнінде де айтып
кетуге болады. Әлеуметтік инфрақұрылым барлық обектілердің қызмет көрсету
саласының саласы (транспорт және халыққа қызмет көрсетудің байланысы,
білім, денсаулық сақтау) олардың қызметі жеке сұраныстарды қанағаттандыруға
бағытталған, өмір қызметін және халықтың интелектуалды дамуын қамтамасыз
етеді.
Әлеуметтік инфрақұрылым механизм емес және де қызмет көрсетуші,
көмектесуші қызмет көрсетуші және кейбір негізгі құрылымдарға берілген.
әлеметтік қызмет көрсету объектісі – халық - өндірістік емес саламен
қатынастан тұрады, өндіріс қатынасымен еш қандай байланысы жоқ,
экономикамен, инфрақұрылыммен және қызмет көрсету өндірісімен де байланысы
жоқ.
Бірақ өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымның ұқсастықтарын айта
кету керек, олар мыналардан тұрады: тауар құнының өзгеруі өндіріс саласының
қызмет көрсетуі (бір кәсіпорынның екінші кәсіпорынға түйіндерді
тасымалдау), әлеуметтік салада да осындай (аяқ киім, киім жөндеу).
Әлеуметтік инфрақұрылымның функциялары:
1. Өсіп келе жатқан буынды тәрбиелеу, квалификация алу, квалификациялау
(ағартулық, білімділік ).
2. жұмысқа жарамды кезеңдері ұзақтығын ұзарту (денсаулық сақтау).
3. жұмыс күні уақтында еңбек өндіріснің төмендеуін болдырмау
(транспорттың тұрғындық және жолаушылық түрі ).
4. жұмысшылардың демалысының жағдайымен қамтамасыз ету, олардың мәдени
деңгейін жоғарлату( тұрғындық шаруашылық, мәдениет, өнер).
2 – 3 функциларды өндірісте қолданып қарастыруға болады.
Инфрақұрылымның жаңа түрі нарықтық инфрақұрылым. Елдің экономикасында
нарықтық механизмнің дамуымен жеке рыноктың сұраныстарын қанағаттандыратын
мамандандырылған қызмет түрлерін құру қажеттігін туады, ынтымақтастырылған
жүйе сұраныс сұраныс пен ұсыныстарды көрсетеді.
Рыноктың пайда болуы жаңа ынтымақтастықтар мен мекемелердің пайда болуына
алып келді, олар оны өркениетті функциялаумен қамтамасыз етеді.
1.2. Нарықтық инфрақұрылымның негізгі элементтері
Елдің экономикасындағы өзгерістер оның құрылымды институттарына әсер
етпей қоймайды: мекемелерге, ынтымақтастықтарға, экономиканың қызмет
көрсетуші және өз ара байланысты жеке бөліктеріне де ықпал етеді.
Административті – командалық жүйеде шаруашылықтың тауар рыногында
қызмет көрсетуші кәсіпорындар жеке және көтерме сауда және азғана тауар
биржаларымен, онда мемлекеттік бақлау мемлекеттік басқаруға дейін
жеткізілді, ал әлеуметтік органдармен тауардың сатып алу сатуды
регламенттеу ойластырылады, жеке компаниялардың құнды қағаздарының
эммиссиясына тиым салады, сонымен қатар мемлекет құнды қағаздарды сатуға
және т.б.да тиым салынады, бірақ экономиканың нарықты типінің дамуымен,
демек байланыс түрлерінің көбеюімен, тек ғана мемлекет ішінде ғана емес,
санымен қатар шетелдік серіктестермен іскерлік қатынастар, биржалық
сауданың қайта жаңғыруына алып келеді.
Экономиканың нарықтық типінің дамуына алып келетін келесі көрсеткіш
несие жүйесі болып табылады. Экономиканың жоспарлау кезеңінде несиелік жүйе
сол кезеңнің жағдайымен сәйкес дамыды, яғни несиелер өнркісіптің
қажеттіліктеріне сәйкес берілмеді, ал мемлекеттік жоспарлау органдарынаң
шешімімен берілді.
Сол себепті қазіргі таңда несиелік мекеме көп көлемде дамуда және
қызметтің әртүрілігімен де, нарықтық экономиканың құру кезеңінде
кәсіпорындардың қаржылық жағдайларының қанағаттандыру үшін қажет болды.
Несиелік жүйенің құрылымдық бөліктері мыналар: банктік жүйе.
Шаруашылықты жоспарлау кезеңінде бұл жүйе КСРО – ң мемлекет банкісімен
көрсетілді. 1922 ж басында 1414 коммерциялық банктер, ал 1994 ж 2400 банк
жұмыс істеді, банктің жүйе құрамына жинақтаушы банктерде, ипотекалық
банктер де және т.б. банктерде қосылды. Несиелік жүйенің келесі элементі
мамандандырылған банктік емес несие – қаржылық институттары болып табылады.
Олардың қатарына сақтандыру компаниялары, зейнет ақы қорлары, инвестициялық
компаниялар және қаржылық компаниялар жатады. Бұл мекемелер қызмет
көрсетеді және операцияларды жүргізіді, олар коммерциялық банк болмайды.
Ресейде 1994 ж аяғында 2000 – ға жуық сақтандыру компаниялары,
инвестициялық компаниялардың көбі және мемлекеттік емес зейнет ақы қорлары
жұмыс істеді. Несиелік жүйесінің бұл құрылымы елдің өнеркәсіптік дамуының
несиелік жүйесінің үлгісіне жақындайтын нарықтық шаруашылықтың
қажеттіліктеріне көрініс табады.
Сауда кәсіпорны
Тауар нарығының негізгі сауда кәсіпорны болып табылады, ол Ресейдің
қазіргі экономикалық дамуында бұрынғы мемлекеттік, нарықтық қайта жаралу
барысында пайда болған дамуында бұрынғы мемлекеттік, нарықтық қайта жаралу
барысында пайда болған.
Жеке және көтерме сауданың кәсіпорны барлық белгелерді иеленген, инфра
құрылымға тән, мысалы мұндай кәсіпорындар материалды жоспарда тауар ды
ауыстырмайды, бұл олардың қызметін өндірушілер қызметінен айырмашылығын
көрсетеді. Бірақ көтерме және және жеке сауда кәсіпорындары өндірістік
инфрақұрылымның элементі болып табылады, себебі көтерме жән жеке сауданың
заты өнім өндіретін тауар.
Сонымен қатар мынаны да айта кету қажет, сауда кәсіпорындары белгілі
құрылымға қызмет көрсеттетін механизм бұл өндірістік инфрақұрылымның
элементтерінің бір бөлігі.
Сауда кәсіпорындарының рөлі экономикалық функция болып табылады,
саудамен шынайы орындайды және қызмет түрінде көрсетіледі, ол халыққа
көсетіледі.
Кейбір функциялар экономикалық барлық түрінде кездеседі, еңбек
бөлінісін бейнелейді, Сауда кәсіпорындары өндірушілерге қызмет көрсетеді.
Олар оны тұтынушылардың үлкен көпшілігімен қатынасқа түсуінен босатады,
тауарлардың қорын құру арқылы олар өндіріс ритмі мен тұтыну ритмін
синхрондауды қамтамасыз етеді, олар әртүрлі кезеңдік толқуларға алып
келеді, осылардың арқасында өндірушілердің ақша табыстары реттелген және
тұтынушылардың өнімдерінің өнімін іркілісінен тәуелсіз болады.
Екінші жағынан, сауда кәсіпорындары тұтынушылардың сұраныстарын
қанғаттандыру үшін өндірістің маңыздылығын кеңейтеді: олар материалды
байлықтың көптеген кәсіпорындарында массалық тәртіпте өндірілген, кең
территорияға тасталған, осы көлемде және осы сомада кол жететін
тұтынушыларға айналды, осы жерде және осындай уақытта, ал халыққа ыңғайлы
болды, осы үшін олар жағдай жасады.
Нарықтық экономикада, мұнда ( жоспарлыға қарам-қарсы) кәсіпорын өз
өндірісін өз еркінше қалаптастырады. Сауда кәсіпорындары шешім қабылдаудың
кейбір принципті сәттері әсер етеді. Олар тұтынушылардың сұраныстары
жайында өндірушілерге ақпартат береді және жарнамалық қызмет түріне де
қатысады, олар тұтынушылардың мына немесе басқа тауарларды таңдауына және
салыстыруына болады, бәсекелесті ұстап тұруына көмектеседі, жеткізушілерді
салыстыру және таңдауды іске асырады, өндірістің шығеындарды жарнамалауға
қатысады және бөлшекті бағаларға да қатысады, олардың ынталандырушы
саласының қызметінен және өтімінен өнімнің сәйкес келетін түрлерін
өндірудің өсуі байланысты. Осылайша, сауда кәсіпорынның рөлі өнімді
таратумен шектелмейді. Жеке және көтерме сауда кәсіпорындары - бұл
ынтымақтастықтың барлығы, өндірісті ынталандырушы және оған белгілі бағыт
береді. Бұл нарықтық экономикасының инфрақұрылымының бөлінбес элементі
болып табылады. Көтерме сауда көтерме саудагер өндірушілерден тауарды
сатып алып, сонымен қатар өнеркәсіпшілерге немесе қызмет саласындағы
кәсіпорындарға сатты, ол әрдайым тауардың ірі партиясын жүргізетін.
Осылайша, көтерме саудагері делдал рөлін атқарады, тұтынушылармен тікелей
келіссөздер жүргізбей-ақ міндетін атқарады. Мына сұрақтарды жиі қояды,
тауар айналымында буын аралық неге қажет еді. Бірақ бұл техникалық және
қаржылық түріндегі операция , көтерме сауда әске асыратын, складтау және
тауарды түсіру өте қажет болып табылады, себебі реализиция жөніндегі
шығынды жабу үшін өнімнің құндылығын айтарлықтай өсіру қажет.
Көтерме сауда өз қызметінің оларға ұсынылған тауарлар мен қызметтер
бағасын өсіреді. Сатып алу процесі , тауарды сату мен сақтау тұтынушыға
ыңғайлы болуы қажет. , керек ассортиментке және сұраным көлемінде тауардың
қосымша құнын жасайды. Бірақ қосымша құн көтерме кәсіпорынды анықтайтыны
салынған капиталдың ақылға сиятын пайданы өте қатты өсіруге болмайды,
себебі басқа жағдайда бұл ұсынылған тауардың құнының нысапсыз өсуіне
алып келеді. Бірақ, айта кету керек, көтерме кәсіпорындарының қызметінсіз
тауардың құнын айтарлықтай жоғарғы еді. Бұл не үшін болып жатқанын
қарастырайық.
Біріншіден , егер өндірушінің өнімді жеткізіп тұруы тікелей , яғни
көтерме сауда кәсіпорындарымен тікелей байланысты, көтерме кәсіпорын
бөлімдерінің жоқтығы өндіруші –көтермеші-дүкен системасы жоқ болды,
мынаған алып келеді, жеке бөлімдерде тауардың қоры көбейеді, жеке
саудада сияқты склад алаңын барынша қысқартуға тура келіп тұр.
Осылайша, жеке сауда өнеркәсіптерінің тауар қорының өсуі тауардың құнының
тауапдың жеке құнының асыратын көлемге дейін өсіреді. Демек, көтерме
кәсіпорын склад кәсіпорынның функциясын орындау арқылы тауардың құнын
төмендетеді.
Екіншіден, егер өндірушінің жеткізу тіке болады, жеке сауда
кәсіпорындарына , партиядағы тауардың санының төмендеуіне байланысты
жеткізу санының арттыруына тура келеді, бірақ көтермеші бұл жүйеге
қатысса , ірі партиялар тасымалдау санын төмендетеді.
Жеке сауда функциясы тікелей емес байланыспен соңғы тұтынушымен
анықтайды: жеке саудагер тұтынушыларғы мына тауарларды жеткізуі қажет,
олар оның керектігшін қанағаттандырады және олардың талғамына сәйкес
келеді. Тауар өндіруші сұраныстың өзгеруіне алып келеді, жеке саудагер
арқылы. Инфрақұрылымның маңызды элементінің бірі биржа болып табылады.
Биржалық сауда
Сауда өндірістің өнімдерін тарату саласы ғана болып қалмайды, бірақ
жеке өндірістің ынтымақтастық формасы оны барлық қажеттті элементтермен
қамтамасыз етуді қарастырады: жұмыс күші , еңбек күші және заты.
Өндіріс және сауда екеуаралық тығыз байланысты , себебі анықталған
тауарға келісілген көлемде өндіріске керек, ассортиментке және керек сапа
бекітілген кақытқа қойылады. Сол уақытта сауда мыналарды анықтайды:
қандай өнімді өндіреді, қандай көлемде және қанша уақытты , қандай
тұтынушыға және т.б.
Ресейдегі нарықтық қатынастың дамуы, биржа саудасының пайда болуына
алып келді.Кеңес кезеңінде биржалық сауда жоқ болатын, сол себептен
биржалық қызмет өзінің зерттеуінің жаңалығымен сауда түріне қызықтырады.
Биржалық сауда жергілікті базар және жәрмеңкеден өседі. Базардың
сипаты мыналар болып табылады:
-сауданы жүзеге асыру үнемі өндіреледі;
-оның негізгі жариялап өткізілген сауда және тауардың шектеуінің
жоқтығы;
-тауар сауданың жүргізілген міндетті түрде болуы қажет;
-тауарды сатып алу-сату операциясынан кейін тауар қолдан қолға өтеді,
бұл әлеуметтік құжаттарды хаттау қажеттілігінен шағырады;
-тауар құны сұраныс және ұсыныс негізінде қалыптасады;
Жәрмеңкелік сауда үшін мыналар қажет:
-сауда жүргізудің эпизодтық сипаты;
-сауданы жариялау түрінде енгізу;
-үлгі бойыннша сауда, суреттеу, каталог бойынша ( ... жалғасы
Кіріспе
І.
Инфроқұрылым ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ...
1.1.Инфроқұрылымның түсінігі, түрлері және
функциялары ... ... ... ... ...
1.2.Нарықтық инфроқұрылымның негізгі
элементтері ... ... ... ... ... ... ... ..
ІІ.Биржалық
сауда ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ...
2.1.Биржалық сауданың түрлері
ретінде ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.2. Сауда
кәсіпорны ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ...
2.3.
Транспорт ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ..
ІІІ.Банктік жүйе-нарық
жағдайында ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... .
3.1. Банктік жүйе – нарықтық қызмет көрсету
механизмі ... ... ... ... ... ... .
3.2.Банктік емес
мекеме ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ..
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ...
Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ..
Кіріспе
Менің курстық жұмысымның тақырыбы инфроқұрылым және оның нарықтық
қатынасты құрудағы ролі. Берілген тақырыпты зерттеу өте актуальді және
маңызды нарықтық экономиканың дамуының қазіргі кезеңінде.
Инфроқұрылым – нарықтың бөлінбес бөлігі, демек оны зерттеу нарықтық
механизмдердің қалыптаса басталуына және тұрақты дамуына және функциялауға
қажет, нарықтың әртүрлі заңдарының әсерін оптимизациялау, тауар қозғалысын
қамтамасыз ететін процесс, қоғамның әлеуметтік сферасын реттейді.
Шаруашылықтың административті – жоспарлы жүйесінде өнім өндірушіден
тұтынушыға дейінгі қозғалысқа болысушы болып табылады. Нарыққа көшкен кезде
кәсіпорындарға шаруашылық байланыстарын дербес түрде жақсартуға тура
келеді, ол оның өнімінің нарықтағы өтімін қамтамасыз етеді. Сонымен қатар,
нарықтық шаруашылық субъектілері арасындағы есеп – қисап жүйесі және
өзгерісі, бұл финанстық мекемелердің пайда болуына шарттасты, олар инфро
құрылымның элементтері болып табылады.
Инфроқұрылымды зерттеу өндіріс саласында ғана маңызды емес, бірақ
қоғамның әлеуметтік және мәдени өміріне жатады. Азаматтарға іс - әрекет
етуге үлкен бостандықтарды беруінен ынтымақтастықтар пайда болады, олардың
жеке қызметтерін қамтамасыз етеді, олардың өздерінің қызығушылығынан шыға.
Нарықтық қатынастарға көшу әлі аяқталған жоқ, көптеген нарықтық
механизмдер және заңдар әлі құрылмаған, толық күшке әсер етпейді. Бұл
процесті аяқтау, тұрақылыққа келу, нарықты реттеу, нарықтық институттардың
барлығын зерттеу қажет, оның пайда болу тарихын оның кемшіліктерін
көрсетеді. Оларды функциялауды жақсартудың ұсынуды дамыту. Шетел
тәжірибесін үйрену маңызды сәт болып табылады. Рынок негізінен пайда болуы
және оның элементтер Европа және Америка жерлерінде шықты. Бірақ шетел
тәжірибесін Ресейдің шындығына тікелей әкеліп қою мүмкін емес, себебі Ресей
спецификасын ескеру қажет, Шаруашылық ынтымақтастығы осылайша біздің елдің
нарығымен оптималдық сәйкестікті табу қажет және шетел нарығының ұнамды
жақтары.
І. Инфрақұрылым
1.1. Инфрақұрылым түсінігі, түрлері және функциялары.
Мемлекеттің дамуының қазіргі сатысының ерекшеліктерінің бірі рольдің
жоғарылау және инфроқұрылымды жетілдіру. Жоспарлы экономика кезеңінде
базисті өсінділердің дамуы арасында диспропорциялар пайда болуы және
инфроқұрылым рольінің төмедеуіне байланысты инфроқұрылым капитал салудың
жеткіліксіздігін түсіну арқасында оның негізгі өндіріске қатысын екінші
элемент дейді. Экономиканың қандай да бір түрін құру үшін басқару рольінің
өндіріске бөліп береді. Олар қоғамның дамуына негіз болып табылады. Сол
себепті ең бірінші өндіріс инфроқұрылымын қарастыру анықталады.
Өзінің дамуының басында өндірістің машиналық әдісінің енуіне дейін
инфроқұрылым ерекше функцияға бөлінбейді. Өндірістің толық дамымауына
инфроқұрылымның сыбағына салмағы мардымсыз болды. Инфроқұрылымның даиуы
негізінде өндірістің машиналы әдісін енгізіп жатыр. Ол өндірілген өнімдерді
еңбектің жеке жекеленген түрлеріне бөлуге алып келді, яғни еңбектің
қоғамдың бөлінісі туындап отыр, не мен байланысты инфроқұрылымның дамуы
еңбектің жеке түрлерінің сұраныстарының өсуіне байланысты. Осылайша,
өндірістік инфроқұрылым жаңа сапаға ие болады, оның маңызы, ол дамушы
салаға және қызмет түрлеріне айналып кетті. Осындай саласы транспорт және
байланыс салалары болып табылады. Транспорт өндірісінің функциясы тауарды
тасу процесін іске асыру болып табылады. Дербес салаға хабарды жеткізу
сомасына да бөлінеді, яғни байланыс саласы.
Инфроқұрылымды қалыптастыру процесі ретінде дербес салаға байланысты
қоғамдық өндірістің бірнеше сатысы өтті, олар қоғамдық еңбек бөлінісінде
ірі асулы кезең мен анықталады. Осылай жер өңдеудің жеке қол өнері немесе
екінші ірі қоғамдық еңбектің бөлінісі, қалалардың пайда болуына шақырып,
қала мен ауыл арасында өнімді ауыстыруды күшейтуге объективті түрде әсер
етті, бұл инфроқұрылымдардың объектілерінің дамуына алып келді. Қоғамда
үшінші ірі еңбек бөлінісі – сауданың жер өңдеу мен өнеркәсіптің бөлінуі –
жаңа территориялардың шаруашылық айналысының тарту есебіне өнім ауыстырудың
арықарай өсуіне алып келді, ол өз кезегінде инфроқұрылым саласының
кеңеюінің қажеттігін талап етті. Инфроқұрылым термині лат. Сөзінен
Infro - төмен астында, structura - құрылу, орналасу сөздерінен шыққан.
Инфроқұрылым терминінің кең таралуына қарамастан әртүрлі түсініктерде бар.
Авторлардың бір тобы инфроқұрылымды көрсету жүйесі деп аталады.
Инфроқұрылым функциясын қарап өндіріске және халыққа қызмет көрсету,
өндірісті және халықты күту деп айтады. Кейбіреулер инфроқұрылмды
өндірістің қызмет көрсету жүйесі деп түсінеді, оны өндірістің ортақ
жағдайын құру, негізгі өндірісті қызметпен қамтамасыз ету белгілеуді
қарап түсінеді.
Мынадай көзқараста белгілі, соған сәйкес инфроқұрылым жинақталған
материалда құндылықтарды қарайды, барлық объектілер құрылыстар сияқты
кәсіпорындардың өнеркәсіптерді функциялауға арналған қажетті материалдарды
– техникалық жағдайымен қамтамасыз еттті.
Ұлттық құндылықтың бөлігі ретінде, ол қиындықсыз қызмет алақын
қамтамасыз етуге шақырылған.
Өндірістік инфроқұрылым қарастыру сұрақтары мыналарды анықтап көрсеткен
жөн. Ол ешқандай өнімді өндірмейді, тек оны өндірк үшін керекті жағдайлар
жасайды.
Инфрақұрылымдық жоқ элементтер өзіндік функциясы болып табылады,
экономиканың инфрақұрылымға жүктелуі. Бұл функциялар уақыт өте келе
өзгереді және негізгі өндірістің функциясынанжекеленеді. Сол себепті
өндірістік инфрақұрылым ды анықталғанда бірінші белгісі оның функциялары
болып табылады, олар өндірісті қамтамасыз етуден тұрады.
Өндірістік инфрақұрылым ның функцияналды спецификасы мыналар:
- өндірістік инфрақұрылым саласындағы шығындалған еңбек өндіруші болып
табылады, ол ұлттық табыстың бағасын өсіреді.
- Инфрақұрылым саласында жаңа материялды заттық формада өнім жасалады.
Инфрақұрылым саласынаң өнімдерін резервтеу немесе склаттау мүмкін
емес, себебі ол тасымалдау процесінің формасында көрінеді, сақтау,
ақпаратты жеткізу формасында да. Өндірістік инфрақұрылым ды сипаттайтын
көмектесуші екінші деңгейдегі сала деп сипаттауға болмады.
Инфрақұрылым дарды функцияналдаудың екі сипаты бар: бірінші жағынан –
материялды өндіріске қызмет көрсету, екінші жағынан – еңбек ресурстарын
өндіру, адамнаң өзін, яғни өндіріске қатысқан фактор.
Курыстық жұмыстың көлемінде әлеуметтік инфрақұрылым жөнінде де айтып
кетуге болады. Әлеуметтік инфрақұрылым барлық обектілердің қызмет көрсету
саласының саласы (транспорт және халыққа қызмет көрсетудің байланысы,
білім, денсаулық сақтау) олардың қызметі жеке сұраныстарды қанағаттандыруға
бағытталған, өмір қызметін және халықтың интелектуалды дамуын қамтамасыз
етеді.
Әлеуметтік инфрақұрылым механизм емес және де қызмет көрсетуші,
көмектесуші қызмет көрсетуші және кейбір негізгі құрылымдарға берілген.
әлеметтік қызмет көрсету объектісі – халық - өндірістік емес саламен
қатынастан тұрады, өндіріс қатынасымен еш қандай байланысы жоқ,
экономикамен, инфрақұрылыммен және қызмет көрсету өндірісімен де байланысы
жоқ.
Бірақ өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымның ұқсастықтарын айта
кету керек, олар мыналардан тұрады: тауар құнының өзгеруі өндіріс саласының
қызмет көрсетуі (бір кәсіпорынның екінші кәсіпорынға түйіндерді
тасымалдау), әлеуметтік салада да осындай (аяқ киім, киім жөндеу).
Әлеуметтік инфрақұрылымның функциялары:
1. Өсіп келе жатқан буынды тәрбиелеу, квалификация алу, квалификациялау
(ағартулық, білімділік ).
2. жұмысқа жарамды кезеңдері ұзақтығын ұзарту (денсаулық сақтау).
3. жұмыс күні уақтында еңбек өндіріснің төмендеуін болдырмау
(транспорттың тұрғындық және жолаушылық түрі ).
4. жұмысшылардың демалысының жағдайымен қамтамасыз ету, олардың мәдени
деңгейін жоғарлату( тұрғындық шаруашылық, мәдениет, өнер).
2 – 3 функциларды өндірісте қолданып қарастыруға болады.
Инфрақұрылымның жаңа түрі нарықтық инфрақұрылым. Елдің экономикасында
нарықтық механизмнің дамуымен жеке рыноктың сұраныстарын қанағаттандыратын
мамандандырылған қызмет түрлерін құру қажеттігін туады, ынтымақтастырылған
жүйе сұраныс сұраныс пен ұсыныстарды көрсетеді.
Рыноктың пайда болуы жаңа ынтымақтастықтар мен мекемелердің пайда болуына
алып келді, олар оны өркениетті функциялаумен қамтамасыз етеді.
1.2. Нарықтық инфрақұрылымның негізгі элементтері
Елдің экономикасындағы өзгерістер оның құрылымды институттарына әсер
етпей қоймайды: мекемелерге, ынтымақтастықтарға, экономиканың қызмет
көрсетуші және өз ара байланысты жеке бөліктеріне де ықпал етеді.
Административті – командалық жүйеде шаруашылықтың тауар рыногында
қызмет көрсетуші кәсіпорындар жеке және көтерме сауда және азғана тауар
биржаларымен, онда мемлекеттік бақлау мемлекеттік басқаруға дейін
жеткізілді, ал әлеуметтік органдармен тауардың сатып алу сатуды
регламенттеу ойластырылады, жеке компаниялардың құнды қағаздарының
эммиссиясына тиым салады, сонымен қатар мемлекет құнды қағаздарды сатуға
және т.б.да тиым салынады, бірақ экономиканың нарықты типінің дамуымен,
демек байланыс түрлерінің көбеюімен, тек ғана мемлекет ішінде ғана емес,
санымен қатар шетелдік серіктестермен іскерлік қатынастар, биржалық
сауданың қайта жаңғыруына алып келеді.
Экономиканың нарықтық типінің дамуына алып келетін келесі көрсеткіш
несие жүйесі болып табылады. Экономиканың жоспарлау кезеңінде несиелік жүйе
сол кезеңнің жағдайымен сәйкес дамыды, яғни несиелер өнркісіптің
қажеттіліктеріне сәйкес берілмеді, ал мемлекеттік жоспарлау органдарынаң
шешімімен берілді.
Сол себепті қазіргі таңда несиелік мекеме көп көлемде дамуда және
қызметтің әртүрілігімен де, нарықтық экономиканың құру кезеңінде
кәсіпорындардың қаржылық жағдайларының қанағаттандыру үшін қажет болды.
Несиелік жүйенің құрылымдық бөліктері мыналар: банктік жүйе.
Шаруашылықты жоспарлау кезеңінде бұл жүйе КСРО – ң мемлекет банкісімен
көрсетілді. 1922 ж басында 1414 коммерциялық банктер, ал 1994 ж 2400 банк
жұмыс істеді, банктің жүйе құрамына жинақтаушы банктерде, ипотекалық
банктер де және т.б. банктерде қосылды. Несиелік жүйенің келесі элементі
мамандандырылған банктік емес несие – қаржылық институттары болып табылады.
Олардың қатарына сақтандыру компаниялары, зейнет ақы қорлары, инвестициялық
компаниялар және қаржылық компаниялар жатады. Бұл мекемелер қызмет
көрсетеді және операцияларды жүргізіді, олар коммерциялық банк болмайды.
Ресейде 1994 ж аяғында 2000 – ға жуық сақтандыру компаниялары,
инвестициялық компаниялардың көбі және мемлекеттік емес зейнет ақы қорлары
жұмыс істеді. Несиелік жүйесінің бұл құрылымы елдің өнеркәсіптік дамуының
несиелік жүйесінің үлгісіне жақындайтын нарықтық шаруашылықтың
қажеттіліктеріне көрініс табады.
Сауда кәсіпорны
Тауар нарығының негізгі сауда кәсіпорны болып табылады, ол Ресейдің
қазіргі экономикалық дамуында бұрынғы мемлекеттік, нарықтық қайта жаралу
барысында пайда болған дамуында бұрынғы мемлекеттік, нарықтық қайта жаралу
барысында пайда болған.
Жеке және көтерме сауданың кәсіпорны барлық белгелерді иеленген, инфра
құрылымға тән, мысалы мұндай кәсіпорындар материалды жоспарда тауар ды
ауыстырмайды, бұл олардың қызметін өндірушілер қызметінен айырмашылығын
көрсетеді. Бірақ көтерме және және жеке сауда кәсіпорындары өндірістік
инфрақұрылымның элементі болып табылады, себебі көтерме жән жеке сауданың
заты өнім өндіретін тауар.
Сонымен қатар мынаны да айта кету қажет, сауда кәсіпорындары белгілі
құрылымға қызмет көрсеттетін механизм бұл өндірістік инфрақұрылымның
элементтерінің бір бөлігі.
Сауда кәсіпорындарының рөлі экономикалық функция болып табылады,
саудамен шынайы орындайды және қызмет түрінде көрсетіледі, ол халыққа
көсетіледі.
Кейбір функциялар экономикалық барлық түрінде кездеседі, еңбек
бөлінісін бейнелейді, Сауда кәсіпорындары өндірушілерге қызмет көрсетеді.
Олар оны тұтынушылардың үлкен көпшілігімен қатынасқа түсуінен босатады,
тауарлардың қорын құру арқылы олар өндіріс ритмі мен тұтыну ритмін
синхрондауды қамтамасыз етеді, олар әртүрлі кезеңдік толқуларға алып
келеді, осылардың арқасында өндірушілердің ақша табыстары реттелген және
тұтынушылардың өнімдерінің өнімін іркілісінен тәуелсіз болады.
Екінші жағынан, сауда кәсіпорындары тұтынушылардың сұраныстарын
қанғаттандыру үшін өндірістің маңыздылығын кеңейтеді: олар материалды
байлықтың көптеген кәсіпорындарында массалық тәртіпте өндірілген, кең
территорияға тасталған, осы көлемде және осы сомада кол жететін
тұтынушыларға айналды, осы жерде және осындай уақытта, ал халыққа ыңғайлы
болды, осы үшін олар жағдай жасады.
Нарықтық экономикада, мұнда ( жоспарлыға қарам-қарсы) кәсіпорын өз
өндірісін өз еркінше қалаптастырады. Сауда кәсіпорындары шешім қабылдаудың
кейбір принципті сәттері әсер етеді. Олар тұтынушылардың сұраныстары
жайында өндірушілерге ақпартат береді және жарнамалық қызмет түріне де
қатысады, олар тұтынушылардың мына немесе басқа тауарларды таңдауына және
салыстыруына болады, бәсекелесті ұстап тұруына көмектеседі, жеткізушілерді
салыстыру және таңдауды іске асырады, өндірістің шығеындарды жарнамалауға
қатысады және бөлшекті бағаларға да қатысады, олардың ынталандырушы
саласының қызметінен және өтімінен өнімнің сәйкес келетін түрлерін
өндірудің өсуі байланысты. Осылайша, сауда кәсіпорынның рөлі өнімді
таратумен шектелмейді. Жеке және көтерме сауда кәсіпорындары - бұл
ынтымақтастықтың барлығы, өндірісті ынталандырушы және оған белгілі бағыт
береді. Бұл нарықтық экономикасының инфрақұрылымының бөлінбес элементі
болып табылады. Көтерме сауда көтерме саудагер өндірушілерден тауарды
сатып алып, сонымен қатар өнеркәсіпшілерге немесе қызмет саласындағы
кәсіпорындарға сатты, ол әрдайым тауардың ірі партиясын жүргізетін.
Осылайша, көтерме саудагері делдал рөлін атқарады, тұтынушылармен тікелей
келіссөздер жүргізбей-ақ міндетін атқарады. Мына сұрақтарды жиі қояды,
тауар айналымында буын аралық неге қажет еді. Бірақ бұл техникалық және
қаржылық түріндегі операция , көтерме сауда әске асыратын, складтау және
тауарды түсіру өте қажет болып табылады, себебі реализиция жөніндегі
шығынды жабу үшін өнімнің құндылығын айтарлықтай өсіру қажет.
Көтерме сауда өз қызметінің оларға ұсынылған тауарлар мен қызметтер
бағасын өсіреді. Сатып алу процесі , тауарды сату мен сақтау тұтынушыға
ыңғайлы болуы қажет. , керек ассортиментке және сұраным көлемінде тауардың
қосымша құнын жасайды. Бірақ қосымша құн көтерме кәсіпорынды анықтайтыны
салынған капиталдың ақылға сиятын пайданы өте қатты өсіруге болмайды,
себебі басқа жағдайда бұл ұсынылған тауардың құнының нысапсыз өсуіне
алып келеді. Бірақ, айта кету керек, көтерме кәсіпорындарының қызметінсіз
тауардың құнын айтарлықтай жоғарғы еді. Бұл не үшін болып жатқанын
қарастырайық.
Біріншіден , егер өндірушінің өнімді жеткізіп тұруы тікелей , яғни
көтерме сауда кәсіпорындарымен тікелей байланысты, көтерме кәсіпорын
бөлімдерінің жоқтығы өндіруші –көтермеші-дүкен системасы жоқ болды,
мынаған алып келеді, жеке бөлімдерде тауардың қоры көбейеді, жеке
саудада сияқты склад алаңын барынша қысқартуға тура келіп тұр.
Осылайша, жеке сауда өнеркәсіптерінің тауар қорының өсуі тауардың құнының
тауапдың жеке құнының асыратын көлемге дейін өсіреді. Демек, көтерме
кәсіпорын склад кәсіпорынның функциясын орындау арқылы тауардың құнын
төмендетеді.
Екіншіден, егер өндірушінің жеткізу тіке болады, жеке сауда
кәсіпорындарына , партиядағы тауардың санының төмендеуіне байланысты
жеткізу санының арттыруына тура келеді, бірақ көтермеші бұл жүйеге
қатысса , ірі партиялар тасымалдау санын төмендетеді.
Жеке сауда функциясы тікелей емес байланыспен соңғы тұтынушымен
анықтайды: жеке саудагер тұтынушыларғы мына тауарларды жеткізуі қажет,
олар оның керектігшін қанағаттандырады және олардың талғамына сәйкес
келеді. Тауар өндіруші сұраныстың өзгеруіне алып келеді, жеке саудагер
арқылы. Инфрақұрылымның маңызды элементінің бірі биржа болып табылады.
Биржалық сауда
Сауда өндірістің өнімдерін тарату саласы ғана болып қалмайды, бірақ
жеке өндірістің ынтымақтастық формасы оны барлық қажеттті элементтермен
қамтамасыз етуді қарастырады: жұмыс күші , еңбек күші және заты.
Өндіріс және сауда екеуаралық тығыз байланысты , себебі анықталған
тауарға келісілген көлемде өндіріске керек, ассортиментке және керек сапа
бекітілген кақытқа қойылады. Сол уақытта сауда мыналарды анықтайды:
қандай өнімді өндіреді, қандай көлемде және қанша уақытты , қандай
тұтынушыға және т.б.
Ресейдегі нарықтық қатынастың дамуы, биржа саудасының пайда болуына
алып келді.Кеңес кезеңінде биржалық сауда жоқ болатын, сол себептен
биржалық қызмет өзінің зерттеуінің жаңалығымен сауда түріне қызықтырады.
Биржалық сауда жергілікті базар және жәрмеңкеден өседі. Базардың
сипаты мыналар болып табылады:
-сауданы жүзеге асыру үнемі өндіреледі;
-оның негізгі жариялап өткізілген сауда және тауардың шектеуінің
жоқтығы;
-тауар сауданың жүргізілген міндетті түрде болуы қажет;
-тауарды сатып алу-сату операциясынан кейін тауар қолдан қолға өтеді,
бұл әлеуметтік құжаттарды хаттау қажеттілігінен шағырады;
-тауар құны сұраныс және ұсыныс негізінде қалыптасады;
Жәрмеңкелік сауда үшін мыналар қажет:
-сауда жүргізудің эпизодтық сипаты;
-сауданы жариялау түрінде енгізу;
-үлгі бойыннша сауда, суреттеу, каталог бойынша ( ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz