Әлеуметтану түсінігі оның ғылыми маңызы



І. Кіріспе

Әлеуметтану туралы түсінік оның ғылыми маңызы.

ІІ. Негізгі бөлім

2.1.Әлеуметтанудың заңдары

2.2. Әлеуметтану ғылымының негізгі категориялары мен ұғымдары

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер
«Әлеуметтану» ұғымы латын тілінің “Societas” қоғам және гректің lоgоs — ілім, ұғым деген сөзінен шығады. Социология, яғни әлеуметтану қоғамның пайда болуының, ондағы әлеуметтік байланыс, қатынастардың, алуан түрлі әлеуметтік адам бірліктерінің, ұйым, мекемелердің, инсти-туттардың, құбылыстардың, процестердің дамуының жалпы заңдылықтарын зерттейтін ғылым.
Объект дегеніміз — бізді қоршап тұрған объективтік нақтылы өмір, ол қоғам, адамдар, оның алуан түрлі бірліктері (отбасы, топ, тап, әлеуметтік мекемелер, институттар, мемлекет, т.б.), тіпті адамның өзі, оның барлық іс-әрекеті, қызметі, санасы, тәртібі, т.б. Бұлар зерттелетін объекті болғаннан кейін субъектіден тәуелсіз, тыс өмір сүреді. Оларды адам өзінің теориялық немесе практикалық мәселелерін шешу арқылы алға қойған мақсатына жету үшін пайдаланады. Әлеуметтану пәнінің қалыптасуы объктінің қасиеті мен зерттеушінің алдына қойған мәселелерінің мақсаты мен сипатына, оның ғылыми білімінің деңгейіне және өз дүние-танымынанда қолданатын құрал-тәсілдеріне байланысты. Зерттеу пәні уақытта зерттеу объектісін қажет етеді, оған кірмейді, онымен тең емес, өйткені бір ғана әлеуметтік объект өмірдің алуан түрлі мәселелерін шешу үшін зерттелуі мүмкін. Әлеуметтік бірлестіктер қоғамды қайта құру, өзгерту субъектісі болып саналады және бұл — әлеуметтік субъектінің өзін-өзі ұйымдастыруының тұрақты түрі. Әлеуметтік бірлестіктің түрлеріне: отбасы, адамдардың әлеуметтік-таптық, топтық, әлеуметтік-демографиялық, ұлттық, территориялық, мемлекеттік және бүкіл адамзаттық қоғам бірліктері, қозға-лыстары, т.б. жатады.
1. Әбсаттаров Р. М. Дәкенов. Әлеуметтану. Оқулық. Алматы. 2004., 2007ж.
2. Әлемдік әлеуметтану антлогиясы. Алматы. Қазақстан. 10 томдық. 2006ж.
3. Икенов А.И. Әлеуметтану негіздері. Алматы. Экономика. 2004ж.
4. Қарабаев Ш. Әлеуметтану негіздері. Алматы. 2008ж.
5. Ғабдуллина Қ. Құқық әлеуметтануы. Алматы. 2005ж.
6. Рахметов К.Ж., Болатова А.Н. Социология. Алматы. 2005ж.
7. Оданова Р.К. Жалпы әлеуметтану. Лекциялар курсы. Шымкент. 2004ж.
8. Айбеков Б.Ө., Абенов К.К. Әлеуметтану. Оқу құралы. Шымкент. 2003ж.

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:   
Жоспар

І. Кіріспе

Әлеуметтану туралы түсінік оның ғылыми маңызы.

ІІ. Негізгі бөлім

2.1.Әлеуметтанудың заңдары

2.2. Әлеуметтану ғылымының негізгі категориялары мен ұғымдары

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Әлеуметтану ұғымы латын тілінің “Societas” қоғам және гректің lоgоs
— ілім, ұғым деген сөзінен шығады. Социология, яғни әлеуметтану қоғамның
пайда болуының, ондағы әлеуметтік байланыс, қатынастардың, алуан түрлі
әлеуметтік адам бірліктерінің, ұйым, мекемелердің, инсти-туттардың,
құбылыстардың, процестердің дамуының жалпы заңдылықтарын зерттейтін ғылым.
Объект дегеніміз — бізді қоршап тұрған объективтік нақтылы өмір, ол
қоғам, адамдар, оның алуан түрлі бірліктері (отбасы, топ, тап, әлеуметтік
мекемелер, институттар, мемлекет, т.б.), тіпті адамның өзі, оның барлық іс-
әрекеті, қызметі, санасы, тәртібі, т.б. Бұлар зерттелетін объекті болғаннан
кейін субъектіден тәуелсіз, тыс өмір сүреді. Оларды адам өзінің теориялық
немесе практикалық мәселелерін шешу арқылы алға қойған мақсатына жету үшін
пайдаланады. Әлеуметтану пәнінің қалыптасуы объктінің қасиеті мен
зерттеушінің алдына қойған мәселелерінің мақсаты мен сипатына,
оның ғылыми білімінің деңгейіне және өз дүние-танымынанда
қолданатын құрал-тәсілдеріне байланысты. Зерттеу пәні уақытта
зерттеу объектісін қажет етеді, оған кірмейді, онымен тең емес,
өйткені бір ғана әлеуметтік объект өмірдің алуан түрлі мәселелерін
шешу үшін зерттелуі мүмкін. Әлеуметтік бірлестіктер қоғамды қайта құру,
өзгерту субъектісі болып саналады және бұл — әлеуметтік субъектінің өзін-
өзі ұйымдастыруының тұрақты түрі. Әлеуметтік бірлестіктің түрлеріне:
отбасы, адамдардың әлеуметтік-таптық, топтық, әлеуметтік-демографиялық,
ұлттық, территориялық, мемлекеттік және бүкіл адамзаттық қоғам бірліктері,
қозға-лыстары, т.б. жатады.

2.1.Әлеуметтанудың заңдары

Әлеуметтік қатынастарды зерттеу негізіне байланысқа түскен
объективті қалыптасқан әлеуметтік байланыстар мен фактілер құрылымын
зерттеу жатады. Қоғамда шексіз көп әртүрлі әлеуметтік жүйелер бар. Осындай
байланыстардың елеулі бөлігі уақытша және кезекті сипатқа ие болады.
Әлеуметтанудың ғылым ретінде ерекшелігінің мәні, әлеуметтік қатынастар
және байланыстар әлеуметтік заңдар мен зандылықтар деңгейінде зерттеледі.
Әлеуметтік заң – бұл әлеуметтік заңдар мен құбылыстардың, ең алдымен,
адамдардың әлеуметтік әрекетінің байланысы немесе олардың өзіндік
әлеуметтік әрекеттерінің жалпы және қажетті байланыстарын айқындауы.
Әлеуметтік заңдар тек үлкен адам бұқарасы қамтылған жағдайда ғана
айқындалады және статистикалық сипатқа ие болады
"Әлеуметтік құрылым". Бұл өндірістегі қоғамдық еңбектің бөлінуінің реттеген
жүйесі және осыған сәйкес меншікке, билікке, басқаруға, қоғамдағы
адамдардың құқық және міңдеттеріне қатынастарының жүйесі.
"Қоғамдық сана". Бұл қоғамның рухани құрылымының жиынтығы. Қоғамдық
сана әруақытта тікелей немесе күрделі болып, қоғамдық сипатта болады. Яғни,
ол жалпы қоғамға тән қасиет. "Әлеуметтік топ" — адамдардың ортақ мүдде-
талаптарына, құндылық-бағалықтары мен сана-ережелеріне қарай бірлесуі;
"әлеуметтік жіктеу" — бұл қоғамның құрылымы, оның жікке бөлінуі, әлеуметтік
теңсіздік;
"түлға" — бұл адамның әлеуметтік сапасы, оның мәні.
Әлеуметтану тұлғаны талдап, зерттегенде әр түрлі ұғымдарды қолданады.
Әлеуметтік құндылық. Бұлар қоғамдық қатынастарды, мұң-мұқтажды, талап-
тілектерді анықтайтын тұлғалық құнды нұсқаулар. Бұлар адамдардың тәртібінің
іштей реттелуі, басқарылуы арқылы белгіленеді.
"Әлеуметтік нормалар" (ережелер) қоғамда қалыптасып, реттеліп отыратын
ережелердің жиынтығы. Тұлғалық ынта, көңіл, назар, ықылас, қалау, тілек,
т.б. — бұлар адамдардың әлеуметтік белсенділіктерінің қозғаушы күштері
(стимулдері); "әлеуметтік рөл", яғни атқарылатын қызмет; "әлеуметтік
статус" — адамның қоғамдағы орны мен жағдайы, т.б.
Әлеуметтануда әлеуметтік құбылыстар мен процестердің бес негізгі заңы
тұжырымдалған:
1. Әлеуметтік құбылыстардың қатар өмір сүру заңы. Мысалы, егер "А" құбылысы
болса, ол әруақытта "Б" құбылысын қажет етеді.
2. Әлеуметтік құбылыстардың даму тенденцияларын (яғни, бағыттарын)
анықтайтын заң. Мысалы, өндіргіш күштердің өзгеруі өндірістік қатынастардың
өзгеруін талап етеді.
3. Әлеуметтік құбылыстардың арасындағы алуан түрлі байланыстарды,
қатынастарды анықтау заңы. Бұл заң іс-қимыл, атқаратын қызмет деп те
аталады. Ол әлеуметтік объектінің әрбір элементінің, бөлігінің арасындағы
байланысын, қатынасын бейнелейді.
4. Әлеуметтік құбылыстардың арасындағы себепті байланыстарды бейнелейтін
заң. Мысалы, әлеуметтік бірліктің негізгі, қажетті шарты — ол қоғамдық және
жеке мүддені сәйкестендіру, үйлестіру болып саналады.
5. Әлеуметтік құбылыстардың арасындағы байланыстардың болу мүмкіндігін
білдіретін ықтималдық заңы. Әлеуметтанудың құрылымына оның таным, білім
деңгейлеріне анықтама беру үшін алдымен "құрұлым", "деңгей" деген ұғымдарға
анықтама берген жөн. Құрылым дегеніміз — біртұтас әлеуметтік құбылыстар мен
процестердің элементтері мен бөліктерінің іштей өзара орналасуын айтамыз.
Қандай да бір ғылым болмасын, оның белгілі бір құрылымы болады. Бұл құрылым
сол ғылымның қоғамда алдына қойған міндеті мен атқаратын қызметіне
байланысты анықталады. Әлеуметтану ғылымы да осындай. Оның құрылымы екі
үлкен жағдаймен түсіндіріледі: Біріншіден, әлеуметтану әлеуметтік өмірді
бейнелеу, түсіндіру, ұғындыру білімдерін қалыптастырып, әлеуметтік зерттеу
теориясын, әдістемесін, әдісін, талдау тәсілін жасап, қоғамның даму
мәселелерін шешеді. Әлеуметтік өмір туралы әр түрлі деңгейде теориялық
қорытындылар жасалады. Екіншіден, әлеуметтану қоғамдық және әлеуметтік
құбылыстар мен үдерістерді өзгөрту, қайта құру үшін оларға жоспарлы, әрі
тиімді жолдар, құралдар арқылы ықпал етіп әлеуметтік мәселелерді талдап
зерттейді. Бұл әлеуметтанудың қолданбалы саласын құрайды. Теориялық білім
жан-жақты, әмбебапты, ал, эмпирикалық - ақиқатты, шындықты, белгілеуші
білім. Теориялық білім эмпирикалық білімнің негізіне сүйенеді, ал,
эмпирикалық ғылым теориялық білімнен біршама басым болғанымен, ғылымның
жоғары даму деңгейін көрсете алмайды. Ғылымның дамуы әруақытта теориялық
білім деңгейінің эмпирикалық білім деңгейінен басым болуын қажет етеді.

2.2.Әлеуметтану ғылымының негізгі категориялары мен ұғымдары

Категориялар жүйесі - бұл ғылыми зерттеудің зерделенетін эмпирикалық
объектілерді сипаттау және түсіндіру үшін пайдаланатын маңызды құралы.
Категориялар аппарат пен әлеуметтік жүйелерді талдау принциптері едәуір
дәрежеде ғылым зерделенетін объектінің ішіне кіре ала ма, жоқ па, оларды
талап етілгендей деңгейде толық көрсете ала ма, жоқ па, соны анықтайды.
Әлеуметтану категорияларының қатарында жалпы ғылыми, жалпы ұлттық және
арнайы категориялар бар. Жалпы ғылыми категориялар (құрылым, функциялар,
процесс, механизм, әлемент, байланыс, орнықтылық, құбылмалылық,
заңдылықтар, даму және т.с.с.) жалпы әдістеме тілінен алынған. Басқа
гуманитарлық ғылымдарда пайдаланылатын жалпы әлеуметтік ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Әлеуметтану зерттеулерінің бағдарламасы
Саяси әлеуметтанудың саясаттану ғылымымен байланысы
Тұлға әлеуметтенуі түсінігі
Әлеуметтану (Оқу-әдістемелік құрал)
Әлеуметтік ой дамуының негізгі тарихи кезеңі
Теориялық әлеуметтану түсінігі
«Әлеуметтану» пәні бойынша дәріс сабақтарының контактілік мәліметтері контактілік дәріс сабақтары
Әлеуметтанулық зертеудің бағдарламасын құру
Әлеуметтану
«Әлеуметтану» дәрістер
Пәндер