Ислам өркениеті
Ислам өркениеті.
1 Ислам әлемдік діндердің бірі
2 Ислам өркениетінде Мұхаммед пайғамбардың алатын орны
3 Құран.Кәрім . мұсылмандардың киелі кітабы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
1 Ислам әлемдік діндердің бірі
2 Ислам өркениетінде Мұхаммед пайғамбардың алатын орны
3 Құран.Кәрім . мұсылмандардың киелі кітабы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Ислам-бір бағытта дамыған діндердің үшіншісі және соңғысы. Христиан және иудаизм сияқты исламда Таяу Шығыстың аймақта қалыптасты. Б.д.д. VI ғасыр үнді , қытай, грек мәдениетінің сапалық, жүйелік кезеңі болса, шамасы мың жылдан кейін осындай мәдени жаңару араб жеріндеде басталады. Үш діни тармақтың мәдени дәстүрінде ұқсастық, идеялық негізінде сабақтастық білінеді. Ұқсастық жалпы мәдени, теологиялық және діни –пұтқа табынушылық деңгейлерінен сезінеді. Сабақтастық наным- сенім символынан, табыну рәсімімен, мифтерінен, моральдық өсиеттерінен аңғарылды. Ислам кейін пайда болғандықтан, өмірдің, талабы мен сынынан өткен діни – мәдени ағымдардың жиынтығы, өркениеттің ерекше арнасы.
Ислам араб жерінде қалыптасты. Бірақ исламның ықпалы таяу-
шығыс елдеріне ғана емес, иран, түрік, үнді, индонезиялық, Орталық Азия,
Кавказ Поволжье, Балкан, Африканың көптеген халықтарына таралды.
Ислам арабтықтардың жеңісі арқылы да, бейбітшілік жолымен де тамыр жайды. Қалай десекте, ислам, біріншіден сол халықтардың тағдыры мен
тарихына, дәстүрі мен салтына , идеялық бағдары мен рухани құндылығына өшпессіз, әсер қалдырды, екіншіден сол халықтардың исламға дейінгі рәсім-салтын, өзіндік ұлыстық және ұлттық ерекшелігін жойып жіберген жоқ. Исламның құдіреті мен құралы – түрленудің жалпы және ерекше ағымын тоғыстырған, тағдыры бөлек халықтарды ортақ бағытқа іштей, рухани бұрған, жаңа ағымды қолдаушылардың таусылмас қатарын құрған қызметінде.
Ертедегі арабтардың басым көпшілігі семит дәстүрін ұстап, көптеген құдайларға табынып, тәжім етті.Көне вавилон дәуірінен келе жатқан күн мен айға, бабалардың рухы мен табиғат күшіне табынатын рәсім де қалыптасты.
Арабтарға иудаизм және христиан дінінен басқа, ираннан таралған зороастризм де ықпалын тигізді.
Араб тайпалары әр түрлі діннің ықпалында болды. Оның үстіне, көрші мемлекеттердің саяси және сауда –саттық қысымынан, араб тайпаларының арасында жіктелу, жауласу күшейді.
Тарихтың осы тәлкегін жеңілдеткен, саяси қарсыласуға тоқтам салған күш – қуат табылды. Ол діннің мүмкіндігі еді.
Ислам араб жерінде қалыптасты. Бірақ исламның ықпалы таяу-
шығыс елдеріне ғана емес, иран, түрік, үнді, индонезиялық, Орталық Азия,
Кавказ Поволжье, Балкан, Африканың көптеген халықтарына таралды.
Ислам арабтықтардың жеңісі арқылы да, бейбітшілік жолымен де тамыр жайды. Қалай десекте, ислам, біріншіден сол халықтардың тағдыры мен
тарихына, дәстүрі мен салтына , идеялық бағдары мен рухани құндылығына өшпессіз, әсер қалдырды, екіншіден сол халықтардың исламға дейінгі рәсім-салтын, өзіндік ұлыстық және ұлттық ерекшелігін жойып жіберген жоқ. Исламның құдіреті мен құралы – түрленудің жалпы және ерекше ағымын тоғыстырған, тағдыры бөлек халықтарды ортақ бағытқа іштей, рухани бұрған, жаңа ағымды қолдаушылардың таусылмас қатарын құрған қызметінде.
Ертедегі арабтардың басым көпшілігі семит дәстүрін ұстап, көптеген құдайларға табынып, тәжім етті.Көне вавилон дәуірінен келе жатқан күн мен айға, бабалардың рухы мен табиғат күшіне табынатын рәсім де қалыптасты.
Арабтарға иудаизм және христиан дінінен басқа, ираннан таралған зороастризм де ықпалын тигізді.
Араб тайпалары әр түрлі діннің ықпалында болды. Оның үстіне, көрші мемлекеттердің саяси және сауда –саттық қысымынан, араб тайпаларының арасында жіктелу, жауласу күшейді.
Тарихтың осы тәлкегін жеңілдеткен, саяси қарсыласуға тоқтам салған күш – қуат табылды. Ол діннің мүмкіндігі еді.
1. Молдабеков Ж., Қасабек А.,
Шығыс философиясы: оқу құралы – Алматы:”Қазақ университеті”, 2001.
2. Бейсенов Қ.Ш., Философия тарихы: оқулық – Шымкент: “Нұрлы бейне”,
2005ж.
3. Ғабитов Т.Х., Философия – Алматы: “Раритет”, 2004ж.
4. Ғ.Есім, Фәлсафа тарихы – Алматы: Ыбырай Алтынсарин атындағы қазақтың білім академиясының Республикалық баспа кабинеті, 2000ж.
5. Ғабитов Т.Х., Мүтәліпов Ж.М., Құлсариева А.Т.,
Мәдениеттану – Алматы:”Раритет”, 2004ж.
6. Тұрғынбаев Ә.Х., Философия – Алматы: “Білім”,2001ж.
7. Кішібеков Д., Сыдықов Ұ., Философия – Алматы: “Атамұра- Қазақстан”, 1994ж.
8. Мұсылманшылдықтың белгісі – Алматы, 1991ж.
Шығыс философиясы: оқу құралы – Алматы:”Қазақ университеті”, 2001.
2. Бейсенов Қ.Ш., Философия тарихы: оқулық – Шымкент: “Нұрлы бейне”,
2005ж.
3. Ғабитов Т.Х., Философия – Алматы: “Раритет”, 2004ж.
4. Ғ.Есім, Фәлсафа тарихы – Алматы: Ыбырай Алтынсарин атындағы қазақтың білім академиясының Республикалық баспа кабинеті, 2000ж.
5. Ғабитов Т.Х., Мүтәліпов Ж.М., Құлсариева А.Т.,
Мәдениеттану – Алматы:”Раритет”, 2004ж.
6. Тұрғынбаев Ә.Х., Философия – Алматы: “Білім”,2001ж.
7. Кішібеков Д., Сыдықов Ұ., Философия – Алматы: “Атамұра- Қазақстан”, 1994ж.
8. Мұсылманшылдықтың белгісі – Алматы, 1991ж.
Жоспар
Ислам өркениеті.
1 Ислам әлемдік діндердің бірі
2 Ислам өркениетінде Мұхаммед пайғамбардың алатын орны
3 Құран-Кәрім - мұсылмандардың киелі кітабы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
1.Ислам әлемдік діндердің бірі.
Ислам-бір бағытта дамыған діндердің үшіншісі және соңғысы.
Христиан және иудаизм сияқты исламда Таяу Шығыстың аймақта
қалыптасты. Б.д.д. VI ғасыр үнді , қытай, грек мәдениетінің сапалық,
жүйелік кезеңі болса, шамасы мың жылдан кейін осындай мәдени жаңару
араб жеріндеде басталады. Үш діни тармақтың мәдени дәстүрінде
ұқсастық, идеялық негізінде сабақтастық білінеді. Ұқсастық жалпы
мәдени, теологиялық және діни –пұтқа табынушылық деңгейлерінен
сезінеді. Сабақтастық наным- сенім символынан, табыну рәсімімен,
мифтерінен, моральдық өсиеттерінен аңғарылды. Ислам кейін пайда
болғандықтан, өмірдің, талабы мен сынынан өткен діни – мәдени
ағымдардың жиынтығы, өркениеттің ерекше арнасы.
Ислам араб жерінде қалыптасты. Бірақ исламның ықпалы
таяу-
шығыс елдеріне ғана емес, иран, түрік, үнді, индонезиялық, Орталық
Азия,
Кавказ Поволжье, Балкан, Африканың көптеген халықтарына таралды.
Ислам арабтықтардың жеңісі арқылы да, бейбітшілік жолымен де тамыр
жайды. Қалай десекте, ислам, біріншіден сол халықтардың тағдыры мен
тарихына, дәстүрі мен салтына , идеялық бағдары мен рухани
құндылығына өшпессіз, әсер қалдырды, екіншіден сол халықтардың исламға
дейінгі рәсім-салтын, өзіндік ұлыстық және ұлттық ерекшелігін жойып
жіберген жоқ. Исламның құдіреті мен құралы – түрленудің жалпы және ерекше
ағымын тоғыстырған, тағдыры бөлек халықтарды ортақ бағытқа іштей, рухани
бұрған, жаңа ағымды қолдаушылардың таусылмас қатарын құрған қызметінде.
Ертедегі арабтардың басым көпшілігі семит дәстүрін ұстап,
көптеген құдайларға табынып, тәжім етті.Көне вавилон дәуірінен келе жатқан
күн мен айға, бабалардың рухы мен табиғат күшіне табынатын рәсім де
қалыптасты.
Арабтарға иудаизм және христиан дінінен басқа, ираннан
таралған зороастризм де ықпалын тигізді.
Араб тайпалары әр түрлі діннің ықпалында болды. Оның үстіне,
көрші мемлекеттердің саяси және сауда –саттық қысымынан, араб
тайпаларының арасында жіктелу, жауласу күшейді.
Тарихтың осы тәлкегін жеңілдеткен, саяси қарсыласуға тоқтам
салған күш – қуат табылды. Ол діннің мүмкіндігі еді.
VI ғасыр Арабияның оңтүстігінде әр түрлі құдай мен әулиеге
табынушылық дәстүріне қарсы ханифтер қозғалысы етек алды. Ханифтер
қозғалысын бір құдайға бағыну идеясын уағыздаған пайғамбарлар
бастады. Ханифтердің уағыздаған құдайы иудеистердің Яхвесіне,
христиандардың үштігіне ұқсамады. Оны- Аллах деп атады. Әрбір ханиф
өзін құдайдың өкілімін деп жариялап, құдайдың атынан жарлықтарын
уағыздады. Бұл қозғалыстың жағымды ықпалы аз болмады, бірақ та бірде-
біреуі дегеніне жете алмады.
Үлкен де, ортақ жеңіс Мұхаммед пайғамбардың үлесіне тиді.
Мұхаммед пайғамбарлардың ішіндегі белсендісі де, атақтысы да болды.
Мұхаммед пайғамбардың негізгі идеясы: дүниені жаратқан бір ғана
құдіретті Алла бар, бәрі де соның еркіне бағынып, ырқында жүру
керек. Жалпы, ислам, мұсылман деген сөздер – бас июшілік, құл
етушілік мағынасын білдіреді. Аз уақыт аралығында Мұхаммед
пайғамбардың Алла үшін, жаңа дін үшін қозғалысы үлкен жеңіске
жетеді.
2.Ислам өркениетінде Мұхаммед пайғамбардың алатын орны
Мұхаммед 570 жылы Мекке төңірегіндегі күрейш тайпасында
кедейленген отбасында дүниеге келеді. Жасынан жетім қалған ол ағасы
Абутәліптің малын, қойын бағады, содан кейін бай жесір әйел
Хадишаның сауда – саттық жұмыстарын жүргізеді. Жаңа қызметте әр түрлі
ортамен, түрлі елдердің өкілдерімен жүздесуге, сұхбаттасуға мүмкіндік
алады. Хадиша өзінен 15-16 жастай үлкен болса да, Мұхаммед оған
үйленеді. 20 жылдай бірге өмір сүреді, бірнеше ұлдары мен сүйікті
қызы Фатима дүниеге келеді. Хадиша қайтыс болғасын, Мұхаммед бірнеше
рет үйленеді. Бірақ Мұхаммедтің Хадишадан басқа әйелдерінен ұрпақ
қалмаған. Хадишаға үйленгесін Мұхаммед сауда – саттық жұмысымен
айналысуды қойып, біржақты діни ізденіске бас бұрады. Шамасы 610
жылдары Мұхаммед өзін жаңа дінді уағыздаушы пайғамбар деп
жариялайды.
Алғаш Мұхаммед жаңа ілім, жаңа дінді жасауды өзінше дара
міндет етіп қоймайды. Оны мазалаған негізгі мәселе – тоз – тозы
шыққан араб тайпаларының басын қосу еді. Сол үшін христиандар мен
еврейлерді өзінің рухани туысқандары деп есептейді, тіпті
христиандықтар мен иудаистердің орталығы – Иерусалимге қарай табынады.
Бірақ еврейлер Мұхаммедтің теологиялық сауатсыздығын, догматикалық
қателіктерін тәлкекке салып, күле бастағасын, намазды Меккеге қарап
оқуды ұйғарады.
Мұхаммед өсиетінің басты талаптары:
-бір Аллаға табыну;
-мұсылмандыққа тән бес парызды – Құдайдың бірлігі мен Мұхаммедтің
пайғамбарлық қасиетін мойындау, намаз оқу, ораза тұту, қайыр садақа
беру, хажыға бару;
-бес намазды – таң намазын, бесін намазын, екінді намазын, ақшам
намазын, жашиық намазын оқу;
- бес борышты – Аллаға, пайғамбарға байланысты борышты, адамның
өзіне байланысты борышты, мемлекет пен халыққа қатысты борышты, үй –
іші, жақындардың борышын, адамгершілік әлеміне ортақ борышты орындау
рәсімін енгізеді.
Мұхаммед осылайша бір рухани ілімнің төңірегінде арадтарды
топтастыра бастады, қай жолда күш – қуатты жинақтауға болатынын
көрсетті. Бұл қозғалыс арабтардың көңілінен шыққан бастама еді.
Бастама қолдау тапты, біртіндеп үлкен жеңіске жеткізді.
Мұхаммед Мекке қаласын исламның орталығы етіп жариялады. Өзі
өмірінің соңында Меккеде тұрмай, Мәдинаға қайтіп оралады. Дегенмен 632
жылы Меккеге арнайы қажылық жасап қайтады. Сол жылы дүние салады.
Мәдинаға ... жалғасы
Ислам өркениеті.
1 Ислам әлемдік діндердің бірі
2 Ислам өркениетінде Мұхаммед пайғамбардың алатын орны
3 Құран-Кәрім - мұсылмандардың киелі кітабы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
1.Ислам әлемдік діндердің бірі.
Ислам-бір бағытта дамыған діндердің үшіншісі және соңғысы.
Христиан және иудаизм сияқты исламда Таяу Шығыстың аймақта
қалыптасты. Б.д.д. VI ғасыр үнді , қытай, грек мәдениетінің сапалық,
жүйелік кезеңі болса, шамасы мың жылдан кейін осындай мәдени жаңару
араб жеріндеде басталады. Үш діни тармақтың мәдени дәстүрінде
ұқсастық, идеялық негізінде сабақтастық білінеді. Ұқсастық жалпы
мәдени, теологиялық және діни –пұтқа табынушылық деңгейлерінен
сезінеді. Сабақтастық наным- сенім символынан, табыну рәсімімен,
мифтерінен, моральдық өсиеттерінен аңғарылды. Ислам кейін пайда
болғандықтан, өмірдің, талабы мен сынынан өткен діни – мәдени
ағымдардың жиынтығы, өркениеттің ерекше арнасы.
Ислам араб жерінде қалыптасты. Бірақ исламның ықпалы
таяу-
шығыс елдеріне ғана емес, иран, түрік, үнді, индонезиялық, Орталық
Азия,
Кавказ Поволжье, Балкан, Африканың көптеген халықтарына таралды.
Ислам арабтықтардың жеңісі арқылы да, бейбітшілік жолымен де тамыр
жайды. Қалай десекте, ислам, біріншіден сол халықтардың тағдыры мен
тарихына, дәстүрі мен салтына , идеялық бағдары мен рухани
құндылығына өшпессіз, әсер қалдырды, екіншіден сол халықтардың исламға
дейінгі рәсім-салтын, өзіндік ұлыстық және ұлттық ерекшелігін жойып
жіберген жоқ. Исламның құдіреті мен құралы – түрленудің жалпы және ерекше
ағымын тоғыстырған, тағдыры бөлек халықтарды ортақ бағытқа іштей, рухани
бұрған, жаңа ағымды қолдаушылардың таусылмас қатарын құрған қызметінде.
Ертедегі арабтардың басым көпшілігі семит дәстүрін ұстап,
көптеген құдайларға табынып, тәжім етті.Көне вавилон дәуірінен келе жатқан
күн мен айға, бабалардың рухы мен табиғат күшіне табынатын рәсім де
қалыптасты.
Арабтарға иудаизм және христиан дінінен басқа, ираннан
таралған зороастризм де ықпалын тигізді.
Араб тайпалары әр түрлі діннің ықпалында болды. Оның үстіне,
көрші мемлекеттердің саяси және сауда –саттық қысымынан, араб
тайпаларының арасында жіктелу, жауласу күшейді.
Тарихтың осы тәлкегін жеңілдеткен, саяси қарсыласуға тоқтам
салған күш – қуат табылды. Ол діннің мүмкіндігі еді.
VI ғасыр Арабияның оңтүстігінде әр түрлі құдай мен әулиеге
табынушылық дәстүріне қарсы ханифтер қозғалысы етек алды. Ханифтер
қозғалысын бір құдайға бағыну идеясын уағыздаған пайғамбарлар
бастады. Ханифтердің уағыздаған құдайы иудеистердің Яхвесіне,
христиандардың үштігіне ұқсамады. Оны- Аллах деп атады. Әрбір ханиф
өзін құдайдың өкілімін деп жариялап, құдайдың атынан жарлықтарын
уағыздады. Бұл қозғалыстың жағымды ықпалы аз болмады, бірақ та бірде-
біреуі дегеніне жете алмады.
Үлкен де, ортақ жеңіс Мұхаммед пайғамбардың үлесіне тиді.
Мұхаммед пайғамбарлардың ішіндегі белсендісі де, атақтысы да болды.
Мұхаммед пайғамбардың негізгі идеясы: дүниені жаратқан бір ғана
құдіретті Алла бар, бәрі де соның еркіне бағынып, ырқында жүру
керек. Жалпы, ислам, мұсылман деген сөздер – бас июшілік, құл
етушілік мағынасын білдіреді. Аз уақыт аралығында Мұхаммед
пайғамбардың Алла үшін, жаңа дін үшін қозғалысы үлкен жеңіске
жетеді.
2.Ислам өркениетінде Мұхаммед пайғамбардың алатын орны
Мұхаммед 570 жылы Мекке төңірегіндегі күрейш тайпасында
кедейленген отбасында дүниеге келеді. Жасынан жетім қалған ол ағасы
Абутәліптің малын, қойын бағады, содан кейін бай жесір әйел
Хадишаның сауда – саттық жұмыстарын жүргізеді. Жаңа қызметте әр түрлі
ортамен, түрлі елдердің өкілдерімен жүздесуге, сұхбаттасуға мүмкіндік
алады. Хадиша өзінен 15-16 жастай үлкен болса да, Мұхаммед оған
үйленеді. 20 жылдай бірге өмір сүреді, бірнеше ұлдары мен сүйікті
қызы Фатима дүниеге келеді. Хадиша қайтыс болғасын, Мұхаммед бірнеше
рет үйленеді. Бірақ Мұхаммедтің Хадишадан басқа әйелдерінен ұрпақ
қалмаған. Хадишаға үйленгесін Мұхаммед сауда – саттық жұмысымен
айналысуды қойып, біржақты діни ізденіске бас бұрады. Шамасы 610
жылдары Мұхаммед өзін жаңа дінді уағыздаушы пайғамбар деп
жариялайды.
Алғаш Мұхаммед жаңа ілім, жаңа дінді жасауды өзінше дара
міндет етіп қоймайды. Оны мазалаған негізгі мәселе – тоз – тозы
шыққан араб тайпаларының басын қосу еді. Сол үшін христиандар мен
еврейлерді өзінің рухани туысқандары деп есептейді, тіпті
христиандықтар мен иудаистердің орталығы – Иерусалимге қарай табынады.
Бірақ еврейлер Мұхаммедтің теологиялық сауатсыздығын, догматикалық
қателіктерін тәлкекке салып, күле бастағасын, намазды Меккеге қарап
оқуды ұйғарады.
Мұхаммед өсиетінің басты талаптары:
-бір Аллаға табыну;
-мұсылмандыққа тән бес парызды – Құдайдың бірлігі мен Мұхаммедтің
пайғамбарлық қасиетін мойындау, намаз оқу, ораза тұту, қайыр садақа
беру, хажыға бару;
-бес намазды – таң намазын, бесін намазын, екінді намазын, ақшам
намазын, жашиық намазын оқу;
- бес борышты – Аллаға, пайғамбарға байланысты борышты, адамның
өзіне байланысты борышты, мемлекет пен халыққа қатысты борышты, үй –
іші, жақындардың борышын, адамгершілік әлеміне ортақ борышты орындау
рәсімін енгізеді.
Мұхаммед осылайша бір рухани ілімнің төңірегінде арадтарды
топтастыра бастады, қай жолда күш – қуатты жинақтауға болатынын
көрсетті. Бұл қозғалыс арабтардың көңілінен шыққан бастама еді.
Бастама қолдау тапты, біртіндеп үлкен жеңіске жеткізді.
Мұхаммед Мекке қаласын исламның орталығы етіп жариялады. Өзі
өмірінің соңында Меккеде тұрмай, Мәдинаға қайтіп оралады. Дегенмен 632
жылы Меккеге арнайы қажылық жасап қайтады. Сол жылы дүние салады.
Мәдинаға ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz