Жұмыс уақытының ұғымы

І КІРІСПЕ ... ... ... ... ... .3
ІІ НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1 Жұмыс уақытының ұғымы және оның түрлері ... ... 4
2.2 Жұмыс уақытының режімі ... ... ... ... ... ...6
2.3 Жұмыс уақытының есебі, оның түрлері ... ... ... 8
ІІІ ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ...10
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... .11

Жұмыс уақыты дегеніміз — жұмыс берушінің актілеріне және жеке еңбек шартының жағдайларына сәйкес жұмыскер өзінің еңбегі міңдеттерін орындайтын уақыты. Жұмыс уақытының мына түрлерін бар: ұзақтығы қалыпты, ұзақтығы қысқартылған, толық емес жұмыс уақыты.
Қалыпты жұмыс уақыты. Еңбектің күн, апта, жыл бойғы, адамның дамуына және өмір сүруіне зиянын тигізбегін ұзақтығы қалыпты деп танылады. Еңбек туралы заңнамаға сәйкес кәсіпорындардағы жұмыскерлердің қалыпты ұзақтықтығы аптасына 40 сағаттан кем болмауы тиіс жұмыс уақытының ұзақтығы. 6 күндік жұмыс аптасында – 5 күн – 8 сағттан;
6 күндік жүмыс аптасына – 5 күн – 7 сағат, ал бір күн – 5 сағатболып белгіленген.
Жұмыс уакытының кысқартылған ұзақтығы еңбекті қорғау, оқуды өндіргіш еңбекпен табысты үйлестіру үшін қолайлы жағдай тудыру, өндіріске кәмелетке толмағандарды және еңбек қабілеті шектеулі адамдарды тарту мақсатында жұмыскерлердің кейбір санатгары үшін белгіленеді.
Қызметкерлердің жекелеген санаттары үшін жұмыс уақытының қысқартылған ұзактығы:
1) 14 жастан 16 жасқа дейінгі қызметкерлер үшін - аптасы-на 24 сағаттан, яғни 6 күңдік жұмыс аптасында күніне 4 сағат-тан, ал 5 күндік жүмыс аптасына - 4 күн - 5 сағаттан, 1 күн -4 сағаттан; 16 жастан 18 жасқа дейін - аптасына 36 сағаттан, яғни 6 күндік жұмыс аптасында - күніне 6 сағаттан, ал 5-күндік жұмыс аптасында - 4 күн 7 сағаттан 15 мин. (7,25 с) және 1 күн — сағаттан аспайтын;
2) ауыр дене жұмыстарында және еңбек жағдайлары зиян-ды жұмыстарда істейтін кызметкерлер үшін — аптасына 36 сағаттан аспайтын болып белгіленеді.

1. Қазақ энциклопедиясы, 4 том;
2. «Қазақстан Республикасындағы мерекелер туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 13 желтоқсандағы N 267-II Заңы
3. Һижраның зу-л-хидж 10 күні жыл сайын 11—12 күнге артқа ығысады. 2007 ж. желтоқсанның 20 келеді, 2008 ж. 9 желтоқсанға келеді, 2009 ж. 27 қарашада, ал 2010 ж. 17 қарашада болады.
4.Құқықтану. А. Ибраева, Г. Өлібаева, Қ. Айтхожин. — Алматы, 2006ж.

Пән: ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности), Защита труда
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

М А З М Ұ Н Ы

І
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
ІІ НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1 Жұмыс уақытының ұғымы және оның
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
2.2 Жұмыс уақытының
режімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...6
2.3 Жұмыс уақытының есебі, оның
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
ІІІ
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 10
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН
ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... .11

Кіріспе
Жұмыс уақыты дегеніміз — жұмыс берушінің актілеріне және жеке еңбек
шартының жағдайларына сәйкес жұмыскер өзінің еңбегі міңдеттерін орындайтын
уақыты. Жұмыс уақытының мына түрлерін бар: ұзақтығы қалыпты, ұзақтығы
қысқартылған, толық емес жұмыс уақыты.
Қалыпты жұмыс уақыты. Еңбектің күн, апта, жыл бойғы, адамның дамуына
және өмір сүруіне зиянын тигізбегін ұзақтығы қалыпты деп танылады. Еңбек
туралы заңнамаға сәйкес кәсіпорындардағы жұмыскерлердің қалыпты
ұзақтықтығы аптасына 40 сағаттан кем болмауы тиіс жұмыс уақытының
ұзақтығы. 6 күндік жұмыс аптасында – 5 күн – 8 сағттан;
6 күндік жүмыс аптасына – 5 күн – 7 сағат, ал бір күн – 5 сағатболып
белгіленген.
Жұмыс уакытының кысқартылған ұзақтығы еңбекті қорғау, оқуды өндіргіш
еңбекпен табысты үйлестіру үшін қолайлы жағдай тудыру, өндіріске кәмелетке
толмағандарды және еңбек қабілеті шектеулі адамдарды тарту мақсатында
жұмыскерлердің кейбір санатгары үшін белгіленеді.
Қызметкерлердің жекелеген санаттары үшін жұмыс уақытының қысқартылған
ұзактығы:
1) 14 жастан 16 жасқа дейінгі қызметкерлер үшін - аптасы-на 24 сағаттан,
яғни 6 күңдік жұмыс аптасында күніне 4 сағат-тан, ал 5 күндік жүмыс
аптасына - 4 күн - 5 сағаттан, 1 күн -4 сағаттан; 16 жастан 18 жасқа дейін
- аптасына 36 сағаттан, яғни 6 күндік жұмыс аптасында - күніне 6 сағаттан,
ал 5-күндік жұмыс аптасында - 4 күн 7 сағаттан 15 мин. (7,25 с) және 1 күн
— сағаттан аспайтын;
2) ауыр дене жұмыстарында және еңбек жағдайлары зиян-ды жұмыстарда істейтін
кызметкерлер үшін — аптасына 36 сағаттан аспайтын болып белгіленеді.

2.1 Жұмыс уақытының ұғымы және оның түрлері
Жұмыс уақыты — қызметкер жұмыс берушінің актілері мен жеке еңбек
шартының талаптарына сәйкес еңбек міндеттерін орындайтын уақыт. Еңбек
туралы заңның 45-бабына сәйкес қызметкердің жұмыс уақытының қалыпты
ұзақтығы аптасына 40 сағаттан аспауға тиіс. Жеке еңбек шарттарында тараптар-
дың келісімі бойынша жұмыс уақытының ұзақтығы белгіленген нормадан азырақ
көзделуі мүмкін.
Қызметкер жеке еңбек шартында белгіленген еңбек міндеттерін жұмыс
уақыты ішінде орындауға міндетті, дегенмен бұл уақыт нақты жұмыс істелген
уакытпен сәйкес келе бермейді. Нақты жұмыс істелген уақыт дегеніміз — жұмыс
уақытын есепке алу тізімдігінде көрсетілген жұмыс уақыты. Еңбекке ақы төлеу
нақты жұмыс істелген уакытқа төленеді.
2001 жылғы өндірістік күнтізбелікке сәйкес жұмыс уакыты-ның қалыпты
ұзақтығы аптасына 40 сағат болып белгіленген қызметкерлер үшін жұмыс
күнінің ұзақтығы:
5 күндік жұмыс аптасында — 5 күн — 8 сағаттан;
6 күндік жұмыс аптасында — 5 күн — 7 сағаттан, ал бір күн — 5 сағаттан
болып белгіленген (Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік
қорғау министрлігінің 2000 жылғы 18 желтоқсандағы № 05 — 2 (8008 хаты).[1]
Қысқартылған жұмыс уақыты. Жұмыс уақытының қысқар-тылған ұзақтығы
кызметкерлердің жекелеген санаттарының еңбегін қорғау, оқу мен өндірісті
оңтайлы ұштастыруға жағ-дай жасау, өндіріске кәмелетке толмаған
жеткіншектерді және еңбекке қабілеттіліктері төмендеген тұлғаларды тарту
мақса-тында белгіленген. Енбек туралы заңнамаға сәйкес қызметкерлердің
жекелеген санаттары үшін жұмыс уақытыньің қысқартылған ұзақтығы:
1) 14 жастан 16 жаска дейінгі қызметкерлер үшін — аптасы-на 24 сағаттан,
яғни 6 күндік жұмыс аптасында күніне 4 сағат-тан, ал 5 күндік жұмыс
аптасына — 4 күн — 5 сағаттан, 1 күн -4 сағаттан; 16 жастан 18 жасқа дейін
— аптасына 36 сағаттаң, яғни 6 күндік жұмыс аптасында — күніне 6 сағаттан,
ал 5-күндік жұмыс аптасында — 4 күн 7 сағаттан 15 мин. (7,25 с) және 1 күн
— сағаттан аспайтын;
2) ауыр дене жұмыстарында және еңбек жағдайлары зиянды жұмыстарда істейтін
қызметкерлер үшін — аптасына 36 са-ғаттан аспайтын болып белгіленеді.
Ауыр денене жұмыстары деп қызметкердің ауыр заттарды қолымен көтеруге
немесе орын ауыстыруға байланысты қызметтерінің түрлері не 300 ккал
(сағаттан астам күш-қуат жұмсайтын басқа да жұмыстарды айтады. Зиянды (өте
зиянды) еңбек жағдайларына белгілі бір ондіріс факторларының әсер етуі
қызметкердің жұмыс кабілеті төмендеуіне немесе ауруына, оның
ұрпақтарыныңденсаулығына теріс ықпал етуіне әкеп соғатын еңбек жағдайлары
жатады. Қауіпті (өте қауіпті) — белгілі бір өндіріс факторларының әсер етуі
еңбекті қорғау ережелері сақталмаған жағдайда қызметкер денсаулығының
кенеттен күрт нашарлауына немесе жарақаттануына, не онын қайтыс болуына
әкеп соғатын еңбек жағдайлары.
Жұмыс істеу жұмыс уақытының ұзақтығын қысқартуға құқық беретін
ондірістердің кәсіптер мен қызметтердің тізімін, сондай-ақ еңбек жағдайлары
зиянды (өте зиянды) және (неме-се) ауыр (өте ауыр), қауіпті (өте қауіпті)
жұмыстардыңтізбесін еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган белгілейді.

Толық емес жұмыс күні. Үй шаруасындағы әйелдердің, оқушылардың,
мүгедектердің, зейнеткерлердің және тағы бас-қа азаматтардың жағдайларын
ескере отырып, олармен жеке еңбек шарты толық емес жұмыс күніне жасалуы
мүмкін. Қыс-қартылған жұмыс күнінен толық емес жұмыс күнінің айырма-шылығы
мынада: егер алғашқысында жұмыс күні жалақы азай-май қысқартылатын болса,
толық емес жұмыс күнінде қызмет-кер жалақысын жұмыс істеген уақытына немесе
шығарған өнімнің көлеміне қарай алады.
Толық емес жұмыс уақыты жағдайында жұмыс істеген қызметкерлердің еңбек
құқыктарының көлемі ешқандай шектелмейді.
Түнгі уақыттағы жұмыс. 22 сағаттан бастап таңғы сағат 6-ға дейінгі уакыт
түнгі уақыт болып есептеледі. Жұмыс уакыты-нын кемінде 50 пайызы түнгі
уакытка келетін ауысым түнгі ауысымға жатады (Қазақстан Республикасы Еңбек
және ха-лыкты әлеуметтік қорғау министрінің 2000 жылғы 10 желток-сандағы №
493 бұйрығымен бекітілген Кызметкерлердің еңбегіне акы төлеу жөніндегі
әдістемелік нұсқаулардын 20-тармағы).
Жүкті әйелдерді түнгі уакытта жұмыс істеуге тартуға олар-дың келісімімен
ғана жол беріледі. Түнгі уақытта жұмыс істеуге 18 жаска толмаған адамдар
мен түнгі уакытта жұмыс істеуге тыйым салатын медициналық корытындысы
болған жағдайда өзге де адамдар жіберілмейді. [2]

2.2 Жұмыс уақытының режімі
Еңбек заңдары бойынша жұмыс аптасының екі түрі белгіленген. Олар
қызметкерлер үшін екі демалыс күні бар бес күндік жұмыс аптасы және бір
күндік демалысы бар алты күндік жұмыс аптасы. Бес күндік жұмыс аптасы
кезінде күнделікті жұмыстың (ауысымның) ұзактығы жұмыс берушіні актісімен
немесе жұмыстың ерекшелігін, еңбек ұжымының пікірін ескерту және жұмыс
аптасының белгіленген ұзақты-ғын сақтай отырып, жұмыс беруші бекітетін
ауысым кестесімен белгіленеді.
Өндірісінің сипаты мен жұмыс жағдайлары бойынша бес күндік жұмыс
аптасын енгізу ыңғайсыз ұйымдарда бір күндік демалысы бар алты күндік жұмыс
аптасы белгіленеді. Алты күндік жұмыс аптасы кезінде күнделікті жұмыстың
ұзақтығы апталык норма 40 сағат болғанда — 7 сағаттан аспауға, апталык
норма 36 сағат болғанда — 6 сағаттан және апталық норма 24 сағат болғанда —
4 сағаттан аспауға тиіс.
Бес күндік немесе алты күндік жұмыс аптасын енбек немесе ұжымдық
шарттардың талаптарымен жұмыс беруші белгілейді.
Белгіленген есепті кезеңдегі жұмыс уақыты мен демалыс уақытының
арақатынасын жұмыс уақытының режімі дейді. Жұмыс уакыты режімінің негізгі
элементтері мыналар: апта-дағы жұмыс күндерінің саны, күнделікті жұмыстың
басталуы мен аякталуы, жұмыс ауысымдарының үзақгығы мен алмасуы. Жұмыс
уақытының режімі жұмыс аптасының түріне байланысты.
Жұмыс ауысымы дегеніміз — ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.