ҚОҒАМНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ҚҰРЫЛЫМЫ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК

КІРІСПЕ 2
ҚОҒАМНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ҚҰРЫЛЫМЫ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК 3
ӘЛЕУМЕТТІК ҚҰРЫЛЫМ ТУРАЛЫ МАРКСТІК ІЛІМ ЖӘНЕ 4
ОНЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ 4
ҚОРЫТЫНДЫ 10
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 10

2) К. Марке қоғамның даму заңдарын түсіндірегнде, әр уақытта экономиканы (яғни, өндірістік тәсілді, оның ішінде) өндіргіш күштерді, оларға сәйкес өндірістік қатынастарды ең басты, қозғаушы, шешуші күш деп санады;
3) қоғамның дамуын ( детерминизм) бір формацияның оған тән өндірістік тәсілдің екінші бір формациямен ауыл суымен байланыстырды.
4) К. Маркетің әдістемесінде қоғам дамуының екі басты үлгісі бар:
а) органикалық, б) механикалық.
Біріншісі, әлеуметтік эволюциялық процесті түсіндіру үшін қолданылады. Басқаша айтқанда, бірінші үлгі қоғамды тарихи процесс ретінде қарастырады. Екінші үлгі формацияның негізгі екі компоненті – базис пен қондырманы талдағанда, олардың арасындағы қатынастарды механизм ретінде түсіндіреді.
5) К. Марке әлеуметтік құрылым (яғни, қоғамды таптарға, топтарға, жікке бөлу) теориясын жасаған авторлардың бірі болды. Жікке, топқа бөлудің негізгі, басты белгісі өндірістік құрал-жабдықтарына меншік формасына байланысты екенін көрсетті. Сөйтіп К. Маркс қоғамның әлеуметті құрылымын экономикалық таптардың қатынастары арқылы анықталады деп көрсетеді. Осыған орай К. Маркс жеке тұлғаны зерттеудің қажеттілігін айтып, оны қоғамдық қатынастардың жиынтығы деп түсіндірді.
Маркстік әлеуметтанудың кемшіліктері де болды. Батыс әлеуметтанушылары қоғам дамуының бірден-бір қозхғаушы, негізгі күші тек экономикалық қатынастарда деген маркстік теорияны сынға алды. Бұл жерде К. Маркс қоғамның рухани-мәдени факторының мәні мен мазмұнын төмендетті деп айыптады. Экономикалық факторлардың рөлін жоғары, асыра-бағалап қараудың нәтижесінде жікте теориясының бір жақты, бір өлшемді екенін аңғартты. Мұнда ол тек қана өндірістік құрал-саймандар болуына себеп болатын басқа әлеуметтік саяси факторларға, мысалы, өкімет, билік, мәртебелік, бедел, абырой, артықшылық, т.б. есепке алмады. К. Маркс тарихтағы таптар арасындағы әлеуметтік ымыраға келу, ынтымақтастық мәселелеріне де көңіл бөлмеді. Ал, бұл кейінгілер қазіргілер әлеуметтану ғылымында ең бір көкейкесті мәселелердің бірі болып саналады. Маркстің әлдеуметтену терреториясының таға бір кемшілігі, оның басқа ілімдерден оқшаулануында болды. Осылардаң бәріне қарамастан Маркстік әлеуметтану теориясы көне елдерге тарап дамыды. (әсіресе КСРО-да).
Егемен, Маркстік әлеуметтану теориясы ХІХ ғасыр және ХХ ғасырдағы әлеметтанушыларға - әсіресе Э. Дюргеймге, М. Веберге, Г. Зиммельге, т.б. зор әсер етті. Олар Маркстік теорияның көптеген бағалы, құнды идеяларын өз тұжырымдамаларында кең қолданды.

1. «Әлеметтену негіздері». А.И.Икенов, А.Д.Жүсіпова. Алматы. Экономика
2. Тощенко Ж.Т. «Социология». – Москва, 1998г.
3. «Социология» Рахметов Қ.Ж, Болатова А.Н, Исмағамбетова
4. «Әлеуметтану» Оқу-әдістемелік құрал. Орал, 2005 ж.
5. Аитов Н.А. Основы социологии, Учебник А.,
6. Ұ.Е.Сыдықов, Ц.Р.Розенберг. Инженерлік еңбек социологиясы. Алматы