Маңғыстау облысында орналасқан асар ауданы бойынша жиналған геологиялық геофизикалық материалдар
МАЗМҰНЫ
АҢДАТПА
АННОТАЦИЯ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
1 Геологиялық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
1.1 Алаңның географиялық . экономикалық ерекшелігі ... ... ... ... 10
1.2 Алаңның геологиялық, геофизикалық зерттелу тарихы ... ... ... ... ... . ... ..11
1.3 Литологиялык.стртиграфиялық қимасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
1.4 Тектоника ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. .16
1.5 Мұнайгаздылығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .19
1.6 Қиманың гидрогеологиялық сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... . .23
2 Техникалық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .25
2.1. Бұрғылаудың геологиялық жағдайлары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25
2.2 Бұрғылау сұйығының сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .25
2.3 Зертханалық зерттеулер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .25
2.4 Ұңғы құрылымын негіздеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ...26
2.4.1 Ұңғы құрылымын жобалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... .26
2.4.2 Пайдалану тізбегін беріктікке есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..29
2.4.3 Пайдалану тізбегін цементеуге есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ...31
2.5 Ұңғы сағасының жабдықтары ... ... ... ... ... .. ... ..33
2.6 Геологиялық геофизикалық зерттеулер жинағы ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... .33
2.6.1 Шлам мен кернді алу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..33
2.6.2 Өнімді қабаттарды сынау және байқау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .36
2.7 Мұнай қорын есептеу ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... .. ... ... ... 37
1.9 Іздестіру жұмыстарының мақсаты мен міндеттері ... ... ... ... ... ... ..39
3 Экономикалық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 41
4 Еңбекті және қоршаған ортаны қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...48
4.1 Еңбекті қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...48
4.1.1 Өндірістік санитария 48
4.1.2 Өндірістік шағын климат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 49
4.1.3 Өндірістік жарықтандыру және шулардан қоғану.шаралары ... ... .. ...50
4. 2 Қорғаныс шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ...51
4. 2.1 Жалпылама шаралар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..51
4. 2.2 Өндірістік жарықтама ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 52
4. 2.3 Зертхананы желдету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .53
4. 2.4 Техника қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..54
4. 3 Қоршаған ортаны қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..58
4.3.1 Жер,су, ауаны қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. . ...58
4.3.2 Техникалық және биологиялық рекультивация ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. .58
4.2.3 Радиациялық қауіпсіздік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... .59
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..60
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ..62
Тіркемелер ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... .63
АҢДАТПА
АННОТАЦИЯ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
1 Геологиялық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
1.1 Алаңның географиялық . экономикалық ерекшелігі ... ... ... ... 10
1.2 Алаңның геологиялық, геофизикалық зерттелу тарихы ... ... ... ... ... . ... ..11
1.3 Литологиялык.стртиграфиялық қимасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
1.4 Тектоника ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. .16
1.5 Мұнайгаздылығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .19
1.6 Қиманың гидрогеологиялық сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... . .23
2 Техникалық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .25
2.1. Бұрғылаудың геологиялық жағдайлары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25
2.2 Бұрғылау сұйығының сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .25
2.3 Зертханалық зерттеулер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .25
2.4 Ұңғы құрылымын негіздеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ...26
2.4.1 Ұңғы құрылымын жобалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... .26
2.4.2 Пайдалану тізбегін беріктікке есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..29
2.4.3 Пайдалану тізбегін цементеуге есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ...31
2.5 Ұңғы сағасының жабдықтары ... ... ... ... ... .. ... ..33
2.6 Геологиялық геофизикалық зерттеулер жинағы ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... .33
2.6.1 Шлам мен кернді алу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..33
2.6.2 Өнімді қабаттарды сынау және байқау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .36
2.7 Мұнай қорын есептеу ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... .. ... ... ... 37
1.9 Іздестіру жұмыстарының мақсаты мен міндеттері ... ... ... ... ... ... ..39
3 Экономикалық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 41
4 Еңбекті және қоршаған ортаны қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...48
4.1 Еңбекті қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...48
4.1.1 Өндірістік санитария 48
4.1.2 Өндірістік шағын климат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 49
4.1.3 Өндірістік жарықтандыру және шулардан қоғану.шаралары ... ... .. ...50
4. 2 Қорғаныс шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ...51
4. 2.1 Жалпылама шаралар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..51
4. 2.2 Өндірістік жарықтама ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 52
4. 2.3 Зертхананы желдету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .53
4. 2.4 Техника қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..54
4. 3 Қоршаған ортаны қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..58
4.3.1 Жер,су, ауаны қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. . ...58
4.3.2 Техникалық және биологиялық рекультивация ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. .58
4.2.3 Радиациялық қауіпсіздік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... .59
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..60
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ..62
Тіркемелер ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... .63
КІРІСПЕ
Соңғы жылдары үлкен тереңдіктерінде өнімді шөгінділерді игерумен және еліміздің мұнайгазды аймақтарынның географиялық кеңеюімен байланысты көмірсутекті пайдалы қазбалары ерекше орналасқан кенорындары ашылды. Негізгі мұнай-газ кенорындары еліміздің батыс өңірінде орналасқан. Қарастырылып отырған алаң Маңғыстау облысы, Ералиев ауданында орналасқан. Бұл жұмыста, алаңның геологиясы, тектоникасы және гидрогеологиясы көршілес жатқан кенорындардың мәліметі бойынша жасалады. Алаңға ең жақын жатқан еліміздің ірі кенорындарының бірі Жетібай кенорыны орналасқан. Бұл алаңды игеруге оңтайлы жағдай туғызады.
Маңғышлақта геологиялық жұмыстар ХХ ғасырдың басында жасалынды, кейін атақты геологтардың есімдерімен Н.И.Андрусов, М.В.Баярунас, В.В.Мокринский, С.Н.Алексейчик және тағы басқалармен байланысты. Маңғышлақтың тектоникасы мен лито-стратиграфиясын жүйелік зерттеуі 50-жылдардан ВНИГРИ Маңғышлақ кешенді геологиялық-геофизикалық экспедициясының күшімен басталды. Алынған мәліметтердің базасында тектоникалық схема мен мұнайгаздылы болашақ картасы жасалынды, бұл мәліметтер Маңғышлақта мұнай іздеу жұмыстарына себеп болды.
Бұл дипломдық жобада бес іздеу ұңғымаларын бұрғылау көзделіп отыр. Бұрғылаудың мақсаты – юра шөгінділеріндегі мұнайгаздылығын зерттеу, осы ашылған қимадағы мұнай мен газдың перспективасын айқындау, литологиялық – стратиграфиялық қима және жыныстардың жинауыш қасиетін анықтау. Бұл алаңдардағы түзілімдерден мұнай мен газ шоғырларын ашу мұнай іздеу жұмыстарының көлемін ұлғайтуға көмектеседі және бұл аймақ бойынша жоспарланған мұнай мен газ қорларының өсуіне жол ашады. Диплом жобасын құрастыруға диплом алдындағы өндірістік практикада жиналған мәліметтер негіз болды. Бұл алаңдардағы түзілімдерден мұнай мен газ шоғырларын ашу мұнай іздеу жұмыстарының көлемін ұлғайтуға көмектеседі және бұл аймақ бойынша жоспарланған мұнай мен газ қорларының өсуіне жол ашады.
Соңғы жылдары үлкен тереңдіктерінде өнімді шөгінділерді игерумен және еліміздің мұнайгазды аймақтарынның географиялық кеңеюімен байланысты көмірсутекті пайдалы қазбалары ерекше орналасқан кенорындары ашылды. Негізгі мұнай-газ кенорындары еліміздің батыс өңірінде орналасқан. Қарастырылып отырған алаң Маңғыстау облысы, Ералиев ауданында орналасқан. Бұл жұмыста, алаңның геологиясы, тектоникасы және гидрогеологиясы көршілес жатқан кенорындардың мәліметі бойынша жасалады. Алаңға ең жақын жатқан еліміздің ірі кенорындарының бірі Жетібай кенорыны орналасқан. Бұл алаңды игеруге оңтайлы жағдай туғызады.
Маңғышлақта геологиялық жұмыстар ХХ ғасырдың басында жасалынды, кейін атақты геологтардың есімдерімен Н.И.Андрусов, М.В.Баярунас, В.В.Мокринский, С.Н.Алексейчик және тағы басқалармен байланысты. Маңғышлақтың тектоникасы мен лито-стратиграфиясын жүйелік зерттеуі 50-жылдардан ВНИГРИ Маңғышлақ кешенді геологиялық-геофизикалық экспедициясының күшімен басталды. Алынған мәліметтердің базасында тектоникалық схема мен мұнайгаздылы болашақ картасы жасалынды, бұл мәліметтер Маңғышлақта мұнай іздеу жұмыстарына себеп болды.
Бұл дипломдық жобада бес іздеу ұңғымаларын бұрғылау көзделіп отыр. Бұрғылаудың мақсаты – юра шөгінділеріндегі мұнайгаздылығын зерттеу, осы ашылған қимадағы мұнай мен газдың перспективасын айқындау, литологиялық – стратиграфиялық қима және жыныстардың жинауыш қасиетін анықтау. Бұл алаңдардағы түзілімдерден мұнай мен газ шоғырларын ашу мұнай іздеу жұмыстарының көлемін ұлғайтуға көмектеседі және бұл аймақ бойынша жоспарланған мұнай мен газ қорларының өсуіне жол ашады. Диплом жобасын құрастыруға диплом алдындағы өндірістік практикада жиналған мәліметтер негіз болды. Бұл алаңдардағы түзілімдерден мұнай мен газ шоғырларын ашу мұнай іздеу жұмыстарының көлемін ұлғайтуға көмектеседі және бұл аймақ бойынша жоспарланған мұнай мен газ қорларының өсуіне жол ашады.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. С.Е.Чакабаев, Ю.С.Кононов, Э.С.Воцалевский, В.А.Иванов, А.И.Шаховой; Геология и нефтегазоносность Южного Мангышлака. Алма-ата,1967.
2. А.А. Бакиров, Теоретические основы и методы поисков и разведки скоплений нефти и газа, Москва, Высшая школа, 1976.
3. С.Н. Сеитович.
4. Жүнісов А.А, Тұрсынбаева М.Ө, Дипломдық жобасын құрастыру, әдістемелік нұсқау, 2007.
5. Г.Ж. Жолтаев, Подсчет запасов нефти объемным методом, Методическое руководство, Алма-Ата, 1984.
6. К.С. Исраилов, Ұңғы конструкциясын жобалау және оның сағасына орналастыратын жабдықтарды таңдау, Алматы, 2000.
7. К.Б. Иогансен, Спутник буровика, Москва, Недра, 1981.
8. Қазақстанның мұнай энциклопедиясы, Астана–Лондон 1999.
9. ред. Бекжанов. Геологическое строение Казахстана.
10. Н.Сейітов, А.Абдулин, Геология терминдерінің сөздігі,
Алматы «Казахстан» 1996.
11. Н.Г.Середа, Е.М.Соловьёв, Бурение нефтяных и газовых скважин, Москва, Недра, 1974.
12. Справочник укрупненных сметных норм на геологоразведочные работы, СУСН выпуск 5, Москва, Недра, 1984.
1. С.Е.Чакабаев, Ю.С.Кононов, Э.С.Воцалевский, В.А.Иванов, А.И.Шаховой; Геология и нефтегазоносность Южного Мангышлака. Алма-ата,1967.
2. А.А. Бакиров, Теоретические основы и методы поисков и разведки скоплений нефти и газа, Москва, Высшая школа, 1976.
3. С.Н. Сеитович.
4. Жүнісов А.А, Тұрсынбаева М.Ө, Дипломдық жобасын құрастыру, әдістемелік нұсқау, 2007.
5. Г.Ж. Жолтаев, Подсчет запасов нефти объемным методом, Методическое руководство, Алма-Ата, 1984.
6. К.С. Исраилов, Ұңғы конструкциясын жобалау және оның сағасына орналастыратын жабдықтарды таңдау, Алматы, 2000.
7. К.Б. Иогансен, Спутник буровика, Москва, Недра, 1981.
8. Қазақстанның мұнай энциклопедиясы, Астана–Лондон 1999.
9. ред. Бекжанов. Геологическое строение Казахстана.
10. Н.Сейітов, А.Абдулин, Геология терминдерінің сөздігі,
Алматы «Казахстан» 1996.
11. Н.Г.Середа, Е.М.Соловьёв, Бурение нефтяных и газовых скважин, Москва, Недра, 1974.
12. Справочник укрупненных сметных норм на геологоразведочные работы, СУСН выпуск 5, Москва, Недра, 1984.
АҢДАТПА
Дипломдық жобада Маңғыстау облысында орналасқан Асар ауданы бойынша
жиналған геологиялық-геофизикалық материалдар, осы алаңның мұнай және газ
іздеу жұмыстарының геологиялық, техникалық және экономикалық бөлімдерін
жазуға негіз болып отыр.
Жобаланған алаңның өнімді қабаттары ортаңғы юра түзілімдерімен
байланысты.
Зерттелу алаңында жобалық тереңдігі №1 ұңғыма 2650 метр, №2 ұңғыма
2580 метр, №3 ұңғыма 2650 метр, №4 ұңғыма 2050 метр және №5 ұңғыма 2650
метр бес ұңғыма салу ұсынылып отыр. Жобаланған горизонт Т1.
С3 категориясы бойынша есептелген болжамдық алынатын мұнай қоры
22 518 405 тонна.
АННОТАЦИЯ
В дипломном проекте обосновывается геолого-технико-экономическая
целесообразность постановки поисковых работ на нефть и газ, основывается на
геолого-геофизические материалы, собранные по площади Асар, расположенной в
Мангистауской области.
На проектируемой площади продуктивны среднеюрские отложения.
Проектируется заложение пяти поисковых скважин, с проектными глубинами
№1скважина до 2650 м, №2 скважина до 2580м, №3 скважина до 2650м, №4
сккважина до 2050 м, №5 скважина до 2650 м. Проектный горизонт Т1.
Предполагаемые извлекаемые запасы 22 518 405 тонна, запасы подсчитаны
по категории С3.
МАЗМҰНЫ
АҢДАТПА
АННОТАЦИЯ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ...8
1 Геологиялық
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ..10
1.1 Алаңның географиялық - экономикалық ерекшелігі ... ... ...
... 10
1.2 Алаңның геологиялық, геофизикалық зерттелу тарихы
... ... ... ... ... . ... ..11
1.3 Литологиялык-стртиграфиялық қимасы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... .12
1.4
Тектоника ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .16
1.5
Мұнайгаздылығы ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... .19
1.6 Қиманың гидрогеологиялық
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... . .23
2 Техникалық
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ..25
2.1. Бұрғылаудың геологиялық
жағдайлары ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... .25
2.2 Бұрғылау сұйығының сипаттамасы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25
2.3 Зертханалық
зерттеулер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...25
2.4 Ұңғы құрылымын
негіздеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...26
2.4.1 Ұңғы құрылымын
жобалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ...
.26
2.4.2 Пайдалану тізбегін беріктікке
есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..29
2.4.3 Пайдалану тізбегін цементеуге
есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ...31
2.5 Ұңғы сағасының жабдықтары ... ... ... ... ...
.. ... ..33
2.6 Геологиялық-геофизикалық зерттеулер
жинағы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... .33
2.6.1 Шлам мен кернді
алу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .33
2.6.2 Өнімді қабаттарды сынау және байқау
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .36
2.7 Мұнай қорын есептеу ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... .. ... ... ... 37
1.9 Іздестіру жұмыстарының мақсаты мен міндеттері
... ... ... ... ... ... ..39
3 Экономикалық
бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... 41
4 Еңбекті және қоршаған ортаны
қорғау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ...48
4.1 Еңбекті
қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... .48
4.1.1 Өндірістік санитария
48
4.1.2 Өндірістік шағын
климат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... 49
4.1.3 Өндірістік жарықтандыру және шулардан қоғану.шаралары ... ...
.. ...50
4. 2 Қорғаныс
шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... .. ...51
4. 2.1 Жалпылама
шаралар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .. ..51
4. 2.2 Өндірістік
жарықтама ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... .52
4. 2.3 Зертхананы
желдету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .53
4. 2.4 Техника
қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ..54
4. 3 Қоршаған ортаны
қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... . ..58
4.3.1 Жер,су, ауаны
қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... . ...58
4.3.2 Техникалық және биологиялық
рекультивация ... ... ... ... ... .. ... ... ... .. .. .58
4.2.3 Радиациялық
қауіпсіздік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
. ... ... .59
ҚОРЫТЫНДЫ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ..60
ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... .. . ..62
Тіркемелер ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... .63
КІРІСПЕ
Соңғы жылдары үлкен тереңдіктерінде өнімді шөгінділерді игерумен және
еліміздің мұнайгазды аймақтарынның географиялық кеңеюімен байланысты
көмірсутекті пайдалы қазбалары ерекше орналасқан кенорындары ашылды.
Негізгі мұнай-газ кенорындары еліміздің батыс өңірінде орналасқан.
Қарастырылып отырған алаң Маңғыстау облысы, Ералиев ауданында орналасқан.
Бұл жұмыста, алаңның геологиясы, тектоникасы және гидрогеологиясы көршілес
жатқан кенорындардың мәліметі бойынша жасалады. Алаңға ең жақын жатқан
еліміздің ірі кенорындарының бірі Жетібай кенорыны орналасқан. Бұл алаңды
игеруге оңтайлы жағдай туғызады.
Маңғышлақта геологиялық жұмыстар ХХ ғасырдың басында жасалынды, кейін
атақты геологтардың есімдерімен Н.И.Андрусов, М.В.Баярунас, В.В.Мокринский,
С.Н.Алексейчик және тағы басқалармен байланысты. Маңғышлақтың тектоникасы
мен лито-стратиграфиясын жүйелік зерттеуі 50-жылдардан ВНИГРИ Маңғышлақ
кешенді геологиялық-геофизикалық экспедициясының күшімен басталды. Алынған
мәліметтердің базасында тектоникалық схема мен мұнайгаздылы болашақ картасы
жасалынды, бұл мәліметтер Маңғышлақта мұнай іздеу жұмыстарына себеп болды.
Бұл дипломдық жобада бес іздеу ұңғымаларын бұрғылау көзделіп отыр.
Бұрғылаудың мақсаты – юра шөгінділеріндегі мұнайгаздылығын зерттеу, осы
ашылған қимадағы мұнай мен газдың перспективасын айқындау, литологиялық –
стратиграфиялық қима және жыныстардың жинауыш қасиетін анықтау. Бұл
алаңдардағы түзілімдерден мұнай мен газ шоғырларын ашу мұнай іздеу
жұмыстарының көлемін ұлғайтуға көмектеседі және бұл аймақ бойынша
жоспарланған мұнай мен газ қорларының өсуіне жол ашады. Диплом жобасын
құрастыруға диплом алдындағы өндірістік практикада жиналған мәліметтер
негіз болды. Бұл алаңдардағы түзілімдерден мұнай мен газ шоғырларын ашу
мұнай іздеу жұмыстарының көлемін ұлғайтуға көмектеседі және бұл аймақ
бойынша жоспарланған мұнай мен газ қорларының өсуіне жол ашады.
1 Геологиялық бөлім
1.1 Алаңның географиялық – экономикалық ерекшелігі
Әкімшілік жағынан Асар алаңы Қазақстан Республикасының Маңғыстау
облысының Ералиев ауданының территориясында орналасқан.
Географиялық жағынан жұмыс ауданы Маңғышлақ даласында орналасқан. Дала
бедері аңғарлармен, жыралармен күрделенген. Жыралардың биіктігі 30-80
метр. Жер бедерінің абсолюттік белгісі 130 метрге дейін өзгереді.
Қарастырылып отырған территория жартылай шөл және шөл дала белдеміне
жатады. Климаты күрт континенталды, құрғақ. Жазы ыстық, құрғақ. Ауданның
температуралық тәртібі салыстырмалы тұрақтылықпен сипатталады. Ауа
температурасы максималды мәнге шілде айында жетеді, ал оның айлық орташа
мәні 25-260С құрайды. Бұл айдың кейбір күндері ең жоғарғы температура 43-
470С белгіленеді.
Қысы біраз суық, қар аз түседі. Алғашқы аяздар қазан айында басталып,
сәуір айында аяқталады. Ең суық ай – қаңтар. Төмен температура қаңтардың
екінші жартысына тән, кейбір күндері ауа температурасы минус 25-300С дейін
төмендейді. Қысқы жылыну, көктайғақ пен борандар тән.
Жауын-шашын мөлшері көп емес. Әртүрлі мекендерін бақылау бойынша көп
жылдық мәліметтер бұл ауданды жалпы алғанда жауын-шашынның жалпы жылдық
сомасы жылына 140-200 мм құрайтынын көрсетеді. Олардың жылдың маусым
бойынша түсуі біркелкі емес. Ең көп бөлігі жылы температура кезінде түседі
(57-77%), ең аз – салқын кезде (23-45%), әсіресе аз – қыста (20-26%).
Жазғы жауын-шашындар көп, нөсерлі сипатта болады. Жауын-шашынның
салыстырмалы аз мөлшері, булану шамасының аздығы ауа ылғалдылығының (30-
60%) салыстырмалы төмендігіне себеп болады. Максималды мәндер қаңтар айында
68-75% байқалады. Жазда шілде-тамыз айларында 33-62%
құрайды.
Бұл ауданға желдер тән. Әртүрлі бағыттағы ауа ағындарының жиі кіріп
енуі тұрақты және жиі қатты желдермен бірге жүреді. Шығыс және оңтүстік-
шығыс бағыттағы желдер үстем етуші деп саналады. Желдің жылдамдығы жыл бойы
өзгеріп отырады. Жалпы алғанда, жылдың салқын уақытында желдің орташа
жылдамдығы 5-7 мсек-қа дейін барады, ал бұл Каспий теңізінің батыс пен
оңтүстігінен келетін циклондардың интенсивтілігіне байланысты. Қыс
уақытында жылдамдығы 15 мсек. болатын өте қатты желдер де байқалады, олар
шаң боран тудырады.
Жартылай шөл аудандарына тән өсімдік дүниесі кедей: жусан, шалған
қияқ, түйе тікенегі.
Жануарлар әлемі де қарастырып отырған географиялық белдемге тән:
қояндар, қарсақтар, тышқандар, сары шұнақтар, әртүрлі бауырмен
жорғалаушылар; қанаттылардан - құрлар, бүркіттер, сұңқарлар.
Тұрақты гидрогеологиялық тор жоқ. Аз дебидті тұзды суы бар құдықтар
кездеседі. Ауыз суы Ақтау қаласынан тасымалдауға болады. Бұрғылау
жұмыстарына техникалық сумен қамтамасыз ету альб-сеноман түзілімдерінен
бұрғыланған су ұңғымаларынан алынады.
Жұмыс алаңына ең жақын орналасқан 70км қашықтықта Жаңаөзен қаласы, ал
ауданның орталығы Ералиев елді мекені 80км жерде, батыстан оңтүстік –
шығысқа қарай 60км жерде Ақсу елді мекені орналасқан. Шевченко қаласы жұмыс
алаңынан 140км қашықтықта орналасқан.Ауданның оңтүстігіне қарай 25км жерде
Ақтау-Жаңаөзен асфальтті шоссе өтеді, ал оның бойында магистральді мұнай-
газ-су құбырлар, электртасымалдау жүйесі орналасқан.
Асар ауданы мұнай инфрақұрылымы жағынан өте жоғары дамыған аймақта
орналасқан және игеріліп жатқан Батыс Асар, Жетібай кенорындарына жақын
орналасқан.
2. Алаңның геологиялық, геофизикалық зерттелу тарихы
Маңғышлақ территориясын геологиялық зерттеу 1950 жылдардан бастап
геофизикалық әдістер мен іздеу-бұрғылау кеңінен қолданумен сипатталады. Ол
жұмыстар мына геологтардың есімдерімен Н.И.Андрусов, М.В.Баярунас,
В.В.Мокринский, С.Н.Алексейчик және тағы басқалармен байланысты.
Маңғышлақтың тектоникасы мен лито-стратиграфиясын жүйелік зерттеуі 50-
жылдардан ВНИГРИ Маңғышлақ кешенді геологиялық-геофизикалық экспедициясының
күшімен басталды. Алынған мәліметтердің базасында тектоникалық схема мен
мұнайгаздылы болашақ картасы жасалынды. Оңтүстік Маңғышлақ бойынша ШТӘ
сейсмикалық мәліметтерді жинақтау нәтижесінде Қазақстанмұнайгеофизика
(Шилина В.А. , Попова И.Н.) 7963-66 партиясымен орындалған І мен ІІІг
шағылған горизонттары бойынша 1:200 000 және 1:100 000 масштабтағы
құрылымдық карталар құрастырылды. 1967 жылы Қазақстанмұнайгеофизика 45-
4666 сейсмопартиясымен (Ни Р. , Жаксылыков К.) Жетібайдан солтүстік және
солтүстік-батысқа қарай МОВ сейсмотүсіру жүргізілді. IIIб шағылысу
горизонты бойынша ауданның солтүстік-шығысында алғаш рет кіші амплитудалы
Асар көмпемесі анықталды.
70-жылдардың басынан терең емес және МОВ сейсмикалық зерттеулердің
сенімсіздігін ескергенде сейсмобарлаудың МОГТ әдісіне көшуі орындалды. Бұл
әдіс уақыттық қималардың информативтілігі біраз жоғары болады.
Маңғышлақмұнайгеофизика трестінің (Кулик Л. И.) 170 пен 171
сейсмопартияларымен МОГТ сейсмобарлауымен Жетібай-Өзен сатысының солтүстік
бөлігі зерттелді. Нәтижесінде IIIh , IVox , IV2 (сәйкесінше, готеривтің
әктас жабыны, оксфордтың төмеңгі бөлігіндегі мергель жабыны, бат
түзілімдерінің табаны) шағылысу горизонттары бойынша құрылымдық карталар
құрастырылды.
1974 жылы Маңғышлақмұнайгеофизика трестінің (Арбузов В.Б.) 1074
тематикалық партиясымен МОГТ сейсмикалық мәліметтерін жинақтаудың
нәтижесінде Асар мен Шалва көмпемелерінің құрылымы нақтыланды.
1984-1987ж.ж. бойына бірнеше сейсмикалық партиялармен Жетібай-Өзен
сатысының солтүстік-батыс бөлігінде біздің қарастырып отырған Батыс Асар
ауданын карталау жасалынды.
284-85 сейсмопартиясымен (Краснов С.В.) юра-бор мен юраға дейінгі
кешенді түзілімдердің шағылған горизонттары бойынша бірқатар көмпемелер
анықталды, соның ішінде триастағы горизонттар бойынша Солтүстік Аққар
құрылымы белгіленген және тұйықталған. Шағылысу горизонт бойынша юрада
Аққар көмпемесі карталанған және терең бұрғылауға ұсынылған.
Асар объектісі IV2 шағылысу горизонты бойынша құрылымның күрделі
қанатымен күрделінген екі көтеріңкі учаскелерінен тұрады: солтүстік 187678
профилінің 42 пикетінде және оңтүстік 187679 профилінің 100 пикетте. V1
горизонты бойынша көрсетілген профильдердің сол пикеттеріндегі екі кіші
амплитудалы көмпемелер жекеленген.
1.3 Литологиялық-стратиграфиялық қимасы
Литологиялық және стратиграфиялық сипаттама құрылымдық, параметрлік,
іздестіру ұңғымаларды бұрғылау нәтижелері мен осы ауданға қатысты
материалдарды жан-жақты зерттеу негізінде дайындалған. Асар ауданында
жобаланған қима қасында жатқан аудандармен аналогия бойынша төмеңгі
триастан неоген түзілімдерімен көрсетілген .
Мезозой тобы ( Мz )
Мезозой тобы триас, юра мен бор жүйелерінің түзілімдерімен
көрсетілген.
Триас жүйесі ( Т )
Қарастырып отырған территориямызда триас жүйесі тек төмеңгі бөлім
түзілімдерімен көрсетілген. Аумақтық юра алды шайылуынан ортаңғы және
жоғарғы триастың тау жыныстары жоқ немесе оленек жікқабатының алевролитті –
аргеллитті қалың қабатының қабаттасумен берілген.
Төмеңгі бөлім ( Т1 )
Оңтүстік Маңғышлақтың барлық территориясында түзілімдер кең таралған,
олардың қалыңдығы солтүстік бағытта Беке-Башқұдық валы мен Таулы Маңғышлақ
жағына қарай өседі. Триастың төмеңгі шекарасы палеозой түзілімдерімен
шартты түрде базальді қабат бойынша қызыл түсті терригенді жыныстардың
негізінде бөлінбеген жоғарғы пермь-төмеңгі триас түзілімдері деп
қарастырылады. Бөлімнің төмеңгі бөлігінде (инд жікқабаты) қызыл, қоңыр
түрлі түйірлі құмтастар мен аргилиттерден құралған. Құмтастар полимиктілі
кварц-дала шпатты құрамында әлсіз жұмырланған сортталмаған гравилиттермен
және арасында туфогенді материалы бар галькадан құралған.
Қима монотонды, орта бөлігінде аргилиттер, сирек жіңішке оолитті
доломиттер байқалады. Жыныстар біраз тығыздығымен ерекшеленеді.
Қызыл түсті түзілімдердің үстінде орта юра түзілімдерінің құмтасты-
саздылы сұр, түрлі түсті қабаты шайылып орналасқан. Шайылған төмеңгі
триастың жабынына жергілікті V1 шағылысу горизонты қатысты.
Юра жүйесі ( J )
Юра жүйесінің түзілімдері екі бөлімнен тұрады: ортаңғы және жоғарғы.
Қимада төменгі юра жыныстары жақын орналасқан Асар кен орнына сәйкес
келеді.
Ортаңғы бөлім ( J2 )
Ортаңғы юра қимасында аален, байос және бат жікқабаттары ерекшеленеді.
Аален жікқабаты ( J2а )
Аален жікқабатының түзілімдері арасында саздардың және ұсақ галечник
конгломераттың қабатшалары мен линзалары бар әртүрлі түйірлі құмтастармен
көрсетілген.
Құмтастар сұр, сары сұр, қоңыр ұсақ, орта және ірі түйірлі. Саздар
сұр, қара сұр, аргиллит тектес, өсімдік органикасымен қаныққан.
Алевролиттер сұр, қара сұр.
Аален түзілімнің қалыңдығы 110-115 метр.
Байос жікқабаты ( J2b )
Бұл жікқабаттың жыныстары кейде мергельдер, көмірлі қабатшалары
бар құмтастардың, алевролиттердің, саздардың кезектесіп келуімен
сипатталады.
Байос жікқабатының қиманы құрайтын жыныстардың литологиялық
сақталмағандықпен ерекшеленеді. Байос жікқабатының төмеңгі бөлігі линза
тәрізді құмтас-алевролитті қабатшалары бар сазды жыныстар. Үстіңгі – саз
қабатшалары бар алеврит жыныстар. Байос қимасының ортаңғы бөлігінде
қанағаттандырарлық IV2 шағылысу горизонты байқалады.
Байос жікқабат түзілімдерінің қалыңдығы 470-510 метр.
Бат жікқабаты ( J2bt )
Бат жікқабатының түзілімдеріне құмтастардың, алевролиттердің,
саздардың ритмикалық кезектесіп келуі тән.
Құмтастар сұр, қара сұр, қоңырлау және сары сұр, ұсақ түйірлі, сирек
орта түйірлі. Саздар қара сұр, тығыз. Жыныстарда көмір сланецтердің
қабатшалары өте көп, өсімдік детриті мол, дара ірі флора қалдықтары
кездеседі.
Бат түзілімдерінің қалыңдығы 120 метрдей құрайды.
Жоғарғы бөлім ( J3 )
Жоғарғы юра қимасында үш ярус ерекшеленеді: келловей, оксфорд пен
киммеридж-титон.
Келловей жікқабаты ( J3k )
Келловей жікқабатының түзілімдері сазды мен құмтас-алевритті
жыныстармен көрсетілген. Қима литологиялық ерекшеліктері бойынша үш бөлікке
бөлінеді.
Төменгі – құмтас-алевритті жыныстардың жіңішке қабатшалары бар саздар.
Ортаңғы – саз қабатшалары бар құмтастар мен алевролиттер.
Жоғарғы – жабын бөлігінде мергель қабатшалары бар саздар.
Келловей түзілімдерінің қалыңдығы 120 метр.
Оксфорд жікқабаты ( J3о )
Оксфорд жікқабатының шөгінділері саз-карбонатты түзілімдерінің
қатқабаттарынан құралған. Қимада саз көптеп кездеседі, әсіресе төмеңгі
бөлігінде.
Жыныстар сұр, қара сұр, жасыл сұр түсті. Мергельдер пелитоморфты
микротүйірлі. Сазды және таза әктастардың қабатшалары, кейде ұсақ және
әртүрлі түйірлі алевролиттер мен ашық сұр, ұсақ түйірлі құмтастар
кездеседі. Оксфордтың табан бөлігінде IV1 шағылысу горизонты ерекшеленеді.
Оксфорд түзілімдерінің қалыңдығы 270 метр құрайды.
Киммеридж-титон жікқабаты ( J3km+t )
Киммеридж-титон жікқабатының шөгінділері доломиттер, мергельдер,
саздар, алевролиттер, құмтастар қабатшалары бар оргоногенді-сынықты,
афанитті, ұсақ кристалды, сирек емес доломитталған және қайта кристалданған
әктастар қатқабатынан құралған. Құмтастар мен алевролиттер сұр, жасыл сұр,
қара сұр.
Кимеридж-титон түзілімдерінің қалыңдығы 120 метр.
Бор жүйесі ( К )
Бор жүйесі төмеңгі және жоғарғы бөлімдерімен көрсетілген.
Төменгі бөлім ( К1 )
Төменгі бор түзілімдері неоком жікқабатымен, апт және альб
жікқабаттарымен көрсетілген.
Неоком жікқабаты( К1nc )
Неоком жыныстары юра түзілімдерінің үстінде шайылып және
үйлесімсіздікпен жатыр. Төменгі бөлігінде қалыңдығы үлкен емес базальтты
конгломерат қабаты ерекшеленеді.
Жоғары қарай қима саздар, алевролиттер, әктастар, доломиттер,
мергельдер қабатшалары бар құмтастар, әктастардан құралған. Қиманың жоғарғы
бөлігі мергельдер мен сазды әктастар қабатшалары бар құмтастар мен
әктастардан құралған, оларға ала түс тән.
Құмтастар ұсақ, орта және әртүрлі түйірлі. Әктастар жұқа-микротүйірлі.
Алевролиттер зор түйірлі. Доломиттер жұқа түйірлі.
Неоком қимасының толқындық өрісінде динамикалық анық шағылған
шекаралар цугы анық байқалады. Олардың біреуі готерив әктастарына қатысты
және аумақты сейсмикалық репер болып табылады (ІІІ шағылған горизонт).
Неоком түзілімдерінің қалыңдығы 260 метрдей құрайды.
Апт жікқабаты ( К1а )
Табан бөлігіндегі түзілімдер галька мен фосфорит желвакаларымен нығыз
құмтастар көрсетілген. Олар неокомның шайылған бетінде орналасқан. Жоғары
жақта органикасы көп қара саздардың қабаты жатыр, жоғары қарай ұсақ түйірлі
құмтас қабатшалары, әртүрлі түйірлі алевролиттер қабатшалары, пелеципода
мен фораминиферлер бақалшақтастарының сынықтары бар мергельдер орналасқан.
Апт түзілімдерінің қалыңдығы 100 метрдей құрайды.
Альб жікқабаты ( К1аl )
Альб жікқабатының түзілімдері төмеңгі бөлігі құмтастар мен
алевролиттер қабатшалары бар қара сұр саздар, ортаңғы бөлігі құмтас-
алевритті және сазды жыныстардың кезектасіп, үстіңгі бөлігі құмтастар,
құмдар, саздар қабатшалары бар алевролиттермен көрсетілген. Құмтастар мен
құмдар қара сұр, жасыл сұр, ұсақ түйірлі, алевролиттер әртүрлі түйірлі,
саздар қара.
Альб жікқабат түзілімдерінің қалыңдығы 580 метрге дейін.
Жоғарғы бөлім ( К2 )
Жоғарғы бор түзілімдері екі литологиялық қатқабатпен көрсетілген –
төмеңгі құмтасты-саздылы, жоғарғы - карбонатты.
Төмеңгі қатқабат (100метрдей) сеноман ярусына қатысты, литологиялық
сипаттамасы бойынша альб жасты жыныстардан өзгешелігі аз.
Құмтастар қара сұр борпылдақ, құмдар сұр түсті, саздар қара сұр, құмтасты,
органикаға бай.
Жоғарғы қатқабат карбонатты түзілімдерінен құралған: әктастар,
мергельдер, бор.
Әктастар ашық сұр, сазды, қатты, құмтасты; мергельдер бор тәрізді
саздылы; бор ақ, кейбір жерлерде борпылдақ, арасында пириттің ұсақ
конкрециялары бар. Карбонатты кешеннің қалыңдығы 180 метрдей, оның
негізінде фосфоритті құмтас кездеседі.
Жалпы жоғарғы бор түзілімдерінің қалыңдығы 280 метр құрайды.
Кайнозой тобы ( Kz )
Палеоген жүйесі ( P )
Палеоген үш бөлімнен құралған.
Палеоцен түзілімдерінің қимасы карбонатты-сазды қатқабатымен
көрсетілген. Кешеннің төмеңгі шекарасы жалпы қалыңдығы 50-60 метр
палеоценнің жазу бордың нығыз әктастар мен мергельдердің ауысу жерінде
анықталған.
Эоцен түзілімдері ашық қоңыр саздардың балық свитасы (40 метрге
дейін) будасымен бөлінген ақ бор тектес саздардан (төмеңгі және жоғарғы ақ
свиталар) құралған.
Олигоценде сұр жасыл, қоңыр сұр, сланецті, карбонатты емес құмтасты
саздар кең таралған.
Палеоген түзілімдерінің жалпы қалыңдығы 250 метр.
Неоген жүйесі ( N )
Неоген түзілімдерінің қимасы көбіне әктас қатқабатымен көрсетілген:
бақалшақтастар, оолитті әктастар.
Ортаңғы бөлігі ашық сұр және ашық жасыл мергель қабатшалары бар қара
сұр, жасыл сұр нығыз саздардан құралған.
Неогеннің жалпы қалыңдығы 90-100 метр.
Төрттік жүйесі ( Q )
Төрттік жастылы жыныстар саздақтармен, құмдармен жалпы қалыңдығы 1-3
метр түзілімдерінен құралған.
3. Тектоникасы
Асар ауданы тектоникалық жағынан Оңтүстік Маңғышлақ ойысының солтүстік
бортын күрделіндірген Жетібай-Өзен тектоникалық сатысының солтүстік
сатысына қатысты.
Бұл құрылымдық элемент шегінде ең көп сейсмобарлау мен терең
бұрғылаумен анықталған жергілікті көмпемелер әдетте антиклиналь
белдемдеріне топтасатыны белгілі. Ол аймақтық Оңтүстік Бекебашқұдық
бұзылысына субпараллель орналасқан. Негізгі үш белдем белгілі: солтүстік -
Өзен-Қарамандыбас, орталық – Жетібай және оңтүстік – Теңге-Тасболат.
Жетібай-Өзен сатысының созылуына жалпы
шығыс-оңтүстік-шығыстан, батыс-солтүстік-батысқа қарай бағытталған. Әрбір
антиклиналь белдем шегінде тағы бірқатар ұзын емес тектоникалық сызықтар
бөлінуі мүмкін. Солай, Өзен-Қарамандыбас антиклиналь белдемінің солтүстік
бөлігінде юрадағы шағылған горизонттары бойынша тектоникалық сызық анық
байқалады, оны шартты түрде Аласай-Айрантақыр деп атадық, оған шығыстан
батысқа қарай Аласай көмпемесі, Солтүстік Қарамандыбас пен Түрікменой кен
орындары, Жалғаной, Шалва, Батыс-Асар, Шығыс Айрантақыр көмпемелері,
Айрантақыр кенорны және де зерттеп отырған Асар көмпемесі кіреді.
Ауданның шөгінді тыс құрылымы палеозой, мезазой мен кайназой
түзілімдерінен құралған.
Көпшілік зерттеушілер Оңтүстік Маңғышлақ қимасынан Жетібай-Өзен
сатысында да үш құрылымдық этаж ерекшелейді. Олар өзара жиналған
жыныстардың формационды құрамы бойынша, олардың дислокация дәрежесі мен
метаморфизмі бойынша айыруға болады: палозой фундаменті, юра-төрттік
платформды тыс және осылардың ортасында орналасқан әлсіз дислокацияланған
метаморфталмаған юраға дейінгі (жоғарғы пермь-триас) ауыспалы шөгінді
кешен.
Маңғыстауда МОГТ жұмыстарының сейсмобарлаудың негізгі жасайтын
Маңғышлақмұнайгеофизика трестінің мәліметтері бойынша мұнда сенімділік
дәрежесі әртүрлі платформды тысында шағылған горизонттар ІІІ (готерив
табаны), IV1 (оксфордтағы репер) және V1 (юраның табаны немесе юраға
дейінгі түзілімдердің шайылған беті) байқалады. Бірақ қарастырып отырған
территориямызда бұл түзілімдердің терең шайылып кеткеніне байланысты
жоғарыда айтылған шағылған горизонттар жоқ, ал уақыттық сейсмикалық
қималарында толқындық өріс уақыттық қалыңдығы 600-800мс (1500-2000м)
энергетикалық әлсіз тәртіпсіз жазылып көрсетілген.
КМПВ-нің мәліметтері бойынша (Тұран геофизикалық экспедициясы)
ауданның шегінде фундаменттің беті Жазғұрлы депрессиясы жағына қарай
еңкейген және үлкен Жетібай көмпемесімен күрделендірген, ал оның созылуы
Жетібай-Өзен сатысының созылуымен сәйкес келеді. Көмпеменің өлшемдері
25x5км. Тұйықталатын изогипсте минус 4100м. Амплитуда – 150-200м.
Анық бұрыштық және стратиграфиялық үйлесімсіздікпен ауыспалы
құрылымдық этаж жыныстарында платформалық тыс жатыр, ол юра-төрттік жасты
терригенді және карбонатты жыныстардан құралған.
Бұл түзілімдердің құрылымдық планы салыстырмалы қарапайым. 2Д
сейсмикалық мәліметтерінің интерпретациялау мен анализ нәтижесінде ауданның
құрылымдық-тектоникалық құрылысының сипаттамасы үшін платформалық
түзілімдер бойынша масштабы 1:50000 III, IV1, IV2 и V1 шағылысу
горизонттар бойынша құрылымдық карталар құрастырылды. Жалпы құрылымдық план
барлық шағылған горизонттар бойынша мұрагерлік сипатта және төменнен жоғары
қарай қарапайымдала түседі.
Құрылымдық құрылыстарға сәйкес Асар ауданы болашағы бар ортаңғы юра
түзілімдері бойынша екі жіңішке құрылымның күрделі қанатынан тұрады:
Оңтүстік және Солтүстік-шығыс.
Құрылымда юра өнімді қабатының табанының V1 горизонтында екі күмбезді
көтерілім байқалады. Оның солтүстігінің изогипсі-2550 м, ауданы 2,0-0,9 км
және амплитудасы шамамен 20м. Оның оңтүстік күмбезі солтүстігінде
тектоникалық бұзылыстармен бөлінген, изогипсі-минус 2550м , ауданы 1,6-1,8
км, амплитудасы 10 м.
Оңтүстігі 2км қашықтықта, екі көтеріліммен сипатталады. Екі күмбезде
2575 изогипсімен тұйықталған, амплитудалары 5м. Солтүстігіндегі күмбездің
ауданы 0,9-0,6+ км, оңтүстігі 0,6-0,5 км.
Солтүстік-шығыс құрылымның күрделенген қанаты шегінде IV2 шағылысу
горизонты бойынша екі үлкен емес көмпеме бар: Оңтүстік және Солтүстік.
Оңтүстік көмпемесі минус 1980 метр изогипсамен тұйықталған, ал оның
өлшемдері 0,9-0,4 км, амплитудасы 20 м. Солтүстік көмпеме минус 1970 метр
изогипсамен тұйықталған. Оның ауданы 0,9-0,6. Амплитудасы сондай 10-15
метр.
Оңтүстік құрылымның күрделі қанаты IV2 шағылысу горизонты бойынша
үлкен емес көмпемемен күрделіндірген, минус 2000 метр изогипсамен
тұйықталған. Бұл изогипс контурында оның ауданы 1,4-1,3 км құрайды,
амплитудасы 20 метрдей.
IV2 горизонты бойынша құрылымдық планға қарағанда V1 шағылысу
горизонты бойынша Оңтүстік көмпемесі Солтүстік-шығыс құрылымның күрделі
қанаты шегінде жекеленбеген және солтүстік көмпеменің ауданы кішірейген.
Бірақ бұл учаскенің шығысына қарай кеңею байқалады изогипс минус 200-2050
метр, бұл жерде V1 горизонты (744-670 профильдердің қиылысуы) көтерілген
жаңа белдем карталанады.
Солтүстік көмпемесі минус 1980 метр қосымша изогипсамен контурланған
жоғары жату белдемімен көрсетілген. Бұл изогипс шегінде белдемнің ауданы
0,7х0,4 м, амплитудасы 10 м. Шығыс көмпемесі де жоғары жату белдемі, минус
2540 м қосымша изогипсамен контурланған. Оның ауданы 0,9х0,5 км,
амплитудасы да 10 метрдей құрайды.
1. 5 Мұнайгаздылығы
Оңтүстік Маңғышлақ ойысының солтүстік бортының платформдық тысының
түзілімдерінде өндірістік көмірсутек жинақтарының кеңістік орналасуының
заңдылықтарына сүйене отырып жоғарғы-ортаңғытриас кешендерінде потенциалды
өнімді қабаттар жоқ, Батыс Асар ауданының мұнайгаздылық болашағы юра
(негізінен ортаңғы юра) аймақты өнімді қатқабатымен байланысты.
Жетібай-Өзен тектоникалық сатысының территориясында юра түзілімдерінің
мұнайлы диапазоны кең шамада ауытқиды. Ірі жоғары амплитудалы
брахиантиклиналь көмпемесімен байланысты Жетібай, Өзен, Қарамандыбас
белгілі кен орындарында мұнай мен газ жатындары келловей-төмеңгі юра
қимасында орналасқан. Кішкентай объектілерде, мысалға Солтүстік
Қарамандыбас, Бұрмашадағы жатындар байос түзілімдерінде, Молдыбайда мұнай
жатыны тек төмеңгі юрада табылған, ал Асарда аален түзілімдері өнімді болып
табылды (горизонт Ю-ХI ).
Тұтқыштардың пішіндерінің әртүрлілігі мен жатындардың өнімді қиманың
әртүрлі учаскелеріне қатысуы коллектор-жыныстарының таралу мінезімен, көшу
жағдайларымен, көмірсутек жиналуының аккумуляциясы мен консервациясымен
сипатталады.
Бірақ та айта кететін жәйт, геологиялық-барлау жұмыстарының көпжылдық
тәжірибесі негізінде Жетібай-Өзен сатысының шегіндегі юра қабатында
табылған жергілікті құрылымдар мұнай мен газға терең бұрғылауға тәжірибелік
қызығушылық туғызады. Мұндай объект Асар құрылымы болып табылады, МОГТ
сейсмобарлаумен карталанған Асар кен орындағыдай құрылымдық-тектоникалық
жағдайларда IV2 (байостағы репер) және V1 (юра алды түзілімдерінің
шайылған беті) шағылысу горизонттар орналасқан.
Батыс Асар ұқсастығын ескергенде Асар құрылымы үшін сөзсіз іздеу
объектісі аален ярусының түзілімдері болып табылады және де қимада бат пен
байос ярустарының (төмеңгі юра түзілімдері, 2.1 бөлімінде айтылып кеткендей
ауданда жоқ) қабат-коллекторларын іздеу керек деп қабылданды.
Төменде Асар кенорынның Ю-ХІ горизонтының қысқаша сипаттамасы мен
мәліметтері берілген.
1.1-кесте.
Асар кенорынның ұңғымаларды сынау нәтижелері
ұңғ № Сынақ күні Сынақ интервалы , м Сынақ нәтижелері
Каротаж Нақты
бойынша белгілер
2429-24236 2258.0-2265.0dшт = 7 мм,
1 5.09-21.09.98 Qн = 94 м3тәул,
Рқ = 32,8 МПа,
ΔР = 2,15 МПа,
Кпр =43,7 м3тәулік Мп
5 27.09.-16.10.2429-2436 2258.0-2265.0dшт = 7 мм,
89 2443-2450 2272.0-2279.0Qн = 192 м3тәул,
Рқ = 27,48 МПа,
ΔР = 1,66 МПа,
Кпр=115,5 м3тәул МПа
12 16.09-15.12.92439-2452 2263.0-2276.0dшт = 24 мм,
2 Qн = 5 ттәул
Жатынның табиғи резервуарының типі бойынша жатын қабаттық дөңесті,
бұзылмаған. Қабаттық резервуардың жалпы қалыңдығы 25,2 - 27,8 м құрайды,
тиімді 9 метрден 23,8 метрге дейін, тиімді мұнайгаз қаныққан 7,4метрден
18,8 метрге дейін.
Аален түзілімдерінде коллектор құмтастар мен алевролиттер болып
табылады. Құмтастар ашық сұр мұнаймен қанығуы біркелкі емес, орта түйірлі,
тақташаларға сындырғанда жеңіл сынады.Алевролиттер-саздылы және құмтасты,
арасында қабаттану бетінде ұсақ өсімдік детриті бар.
Коллекторлардың сүзбелену қасиеттерін сипаттайтын параметрлер 11
ұңғымадан алынып көрсетілген 18 тасбаған үлгісі бойынша анықталды. Олардың
ашық кеуектілігі 14%-дан 16,4%-ға дейін өзгеріп отырады. Орташа мәні
15,1% құрайды. Өткізгіштігі 8,1 х 10-3 мкм2-ден 75,5 х 10-3 мкм2-ге дейін
өзгеріп отырады.
Кейін бұрғыланған 1, 12, 11 ұңғымалар нәтижелерінің негізінде жатын
тұйықталды және қордың оперативті бағалауынан кейін сынақ эксплуатациялау
басталды.
Қабат мұнайының қасиеттері 1 мен 12 ұңғыларынан алынған 5 тереңдік
сынақ бойынша бағаланған. 1 ұңғымадан 4 тереңдік мұнай сынағын алған –
алдымен 2429-2436 м интервалын сынауымен, сосын 2443-2450 м интервалдағы
астыңғы жақта жатқан коллектор-қабатын атқаннан кейін алынған. Барлық
зерттелген сынақтар қабаттық энергияның үлкен қорында мұнайдың газқанығуы
төмен екені анықталды. 4 сынық бойынша мұнайдың газбен қанығуының қысымының
орташа мәні - 3,1 Мпа құрайды, ал бұл қабат қысымынан 20 МПа-ге төмен.
12 ұңғымадан терең мұнай сынақтары 2439-2452 м интервалын сынағанда
алынған.
1.2-кестеде екі ұңғымадан алынған және солар бойынша орташа
параметрлер тереңдік сынақтар бойынша анықталған қабат мұнайының негізгі
қасиеттері келтірілген.
1.3-кестеде бес тереңдік сынақтары бойынша алынған мұнай газының,
газдан арылған және қабат мұнайдың орташа компоненттік құрамы келтірілген.
Газдан арылған мұнайдың фракциялық құрамы мен физикалық-химиялық
қасиеттерін алты сынақ бойынша бағалады ( 1.3-кесте). Олар Асар кенорынның
мұнайын сипаттайды, ол жоғарғы парафинді, шайырлы, аз күкіртті 300С-тан
жоғары температурада қатады. Тауарлы сапасы бойынша ол Жетібай кенорынның
төмеңгі горизонттарының мұнайына ұқсайды.
1.2-кесте.
Асар кенорынның қабат мұнайының қасиеттері
Атауы Зерттеулер саны Өзгеру Орташа
диапазоны мәні
ұңғыма сынақ
1 2 3 4 5
мұнайдың газбен қанығу 2 5 1,6 – 4,88 3,1
қысымы, Мпа
құрамындағы газ, м3т 2 5 10,5 – 23,7 16,5
Баспалдақ сепарация кезіндегі 10,3
газ факторы, м3т 2,9
Р1 = 0,6 МПа , Т1 = 350С
Р2 = 0,14 МПа , Т2 = 300С
Жалпы газ факторы , м3т 13,2
Тығыздық , кгм3 2 5 803 – 828 810
Тұтқырлық , мПа-с 2 2 2,8 – 3,1 3,1
Көрсетілген сепарация 1,06
жағдайларындағы көлемдік
коэффициент, бірлік үлесі
Мұнайдың парафинмен +61
қанығуының температурасы, 0С*
Қабат температурасы , 0С +99
1.3-кесте.
Асар кенорынның газсыз мұнайының физикалық-химиялық қасиеттері және
фракционды құрамы
Аталуы Зерттеулер саны Өзгеру Орташа
диапазоны мәні
Ұңғыма сынақ
тығыздық , кгм3 2 6 840 - 853 845
тұтқырлық, мПа-с 2 6 8,3 – 10,3 9,2
температурасы 500С
болғанда
қату температурасы, 0С 2 6 +32 - +34 +33
құрамы , % вес :
күкірт
асфальт-шайырлы заттар
парафиндер
2 2 0,04 – 0,090,08
2 3 10 – 14,5 11,5
2 3 18,5 – 21,518,5
фракциялардың көлемдік 2 5
шығуы, %
н.к.- 1000С
1500С дейін
2000С дейін
3000С дейін
отс. – 1,0 1,0
5,0 – 10,0 7,0
12,0 – 18,014,0
31,0 – 37,033,0
1.4-кесте.
Асар кенорынның мұнайлы газдың, газсыз және қабат мұнайының (мольдік
құрамы, %) құрамы
Aталуы ХI горизонт
Стандартты жағдайлардағы қабат Қабат мұнайы
мұнайының газдан айыру
Бөлінген мұнай
күкіртсутек 0,00 0,00 0,00
көмірқышқыл газы 1,80 0,00 0,28
азот 4,90 0,00 0,76
метан 69,30 0,33 11,03
этан 11,80 0,53 2,28
пропан 5,20 1,52 2,09
i-бутан 1,90 1,21 1,32
n-бутан 2,60 3,27 3,17
i-пентан 1,00 3,02 2,71
n-пентан 1,00 4,75 4,17
неопентан 0,00 0,00 0,00
Ц-пентан 0,00 0,16 0,14
2.3-ДМбутан 0,50 3,07 2,67
3-Мпентан 0,00 1,38 1,17
n-гексан 0,00 5,28 4,46
МЦпентан 0,00 1,37 1,16
2.2-ДМпентан 0,00 0,00 0,00
ц-гексан 0,00 1,25 1,06
Сум. I-гептан 0,00 7,47 6,31
n-гептан 0,00 5,16 4,36
МЦгексан 0,00 3,50 2,96
қалдық 0,00 5,73 47,90
1.6 Қиманың гидрогеологиялық сипаттамасы
Платформалық тыстың қабат суларының гидрогеологиялық мінездемесі
негізінен юра, бор мен палеоген-төмеңгі миоцен гидрогеологиялық кешендер
бойынша көрсетілген. Оларды Оңтүстік Маңғышлақ екінші дәрежелі артезиан
бассейіннің құрамында бөлінген.
Юра мен бор сулылық кешендері қалыңдығы 300 метрден асатын жоғарғы юра
ірі нығыз массивті әктастар, мергельдер мен саздар будасымен бөлінген.
Бұған қарамастан төмеңгі бор мен юра кешендерінің су құрамы ұқсас,
қалыптасу жағдайлары және құрылыстың гидрогеологиялық сұлбасы бірдей.
Төмеңгі бор, ортаңғы және төмеңгі юра су ұстағыш терригенді жыныстары
жоғарғы қуысты коллектор будаларымен көрсетілген. Олар жер бетіне шығып,
жалпы созылуы 200км-ден асатын Төбежіктен ендік бағытта Қарасаз-Тасбас
көмпеменің шығыс переклиналына дейін созылған. Бұл жауын-шашын мен
конденсациялы сулардың интенсивті инфильтрацияның белдемі бор мен юра
артезиан алаптарының қоректену облысы болып табылады. Солтүстік борты
белдемінен юра мен бор түзілімдері ойыстың орталық бөлігінің оңтүстігіне
қарай моноклинальді батады. Сәйкесінше, оңтүстік бағытта қабат суларының
минералдығы жоғарлайды, қабат энергиясы, қысым мен температура өседі,
суауысу қиындайды. Юра сулы этажы Оңтүстік Маңғышлақ ойысының қазіргі
құрылымдық ерекшеліктер құрылысымен байланысты.
Төмеңгі және ортаңғы юраның қабат суларының химиялық құрамы құрамында
сульфаттар аз хлоркальцилі ерітінділерінің дамуымен сипатталады. Жер бетіне
шыққан аймақта судың минералдығы Қарасаз-Тасбаста 4-5 гл, Жетібай-Өзен
сатысында 140-160 гл құрайды, тығыздығы 1,09-1,11 гсм3. Қабат сулары
әлсіз метаморфталған.
Юрадағы қабат сулары бром мен йодтың концентрациясы жоғары (сәйкесінше
450мгл және 5-6мгл) белгіленген. Суда еріген газдар құрамында метан басым
көмірсутекпен көрсетілген. Құрамындағы көмірқышқыл газы сирек 1-2% асады.
Бор кешенінің сулары альб-сеноманнан валанжинге дейін терригенді
түзілімдеріне қатысты. Жер бетіне шығудан бедердің белгілері плюс 100м.-
плюс 200м. кешеннің жабыны Оңтүстік Маңғышлақ ойысының орталық бөлігіне
қарай 1450м.(Қорғанбай) тереңдікке батады. Сеноман мен төмеңгі бор
қимасында 12-15 жоғары кеуекті құмтасты қабаттар бар. Дебиттердің мәндері
83-144мтәулік3 аралығында ауытқиды. Беке-Башқұдық бел-белесінің дөңес
бөлігінде Құйылыс қайнарына дейін бор суларының минерализациясы 2-5гл-ден
аспайды, Жетібай-Өзен сатысында 19-21,7гл-ге дейін көбейеді.
Химиялық құрамы да ауысып тұрады, солтүстікте сульфат-натрийлі мен
гидрокарбонатты-натрийліден оңтүстікте хлоркальцийлі су түрлеріне ауысады.
Көп жылдар бойы альб-сеноман қабат сулары Құйылысттан суқұбыры арқылы Ақтау
энергозауытына барады, өңдеуден кейін қаланы сумен қамтамасыз ету үшін
қолданылады. Құрық кентінде бұрғыланған ұңғымада 14,2 лсек дебитімен
шапқылап, шығу кезіндегі температурасы +70°С альб-сеноман суы
бальнеологиялық қасиеттеріне ие, оны профилакторийде емдеу үшін қолданған.
Жабық ұңғыманың сағасындағы статикалық қысым - 1,2 Мпа, судың тығыздығы
1,06 гл, есептелген қабат қысымы 11,5 МПа, перфорация интервалдары 978-
996, 1029-1031м. Гидродинамикалық тәртіп белсенді суарынды.
Палеоген-төмеңгімиоцен кешеннің дебиттері 1,2-1,7 м3тәулік құрайды.
Минералдығы 12-15 гл. Қабат сулары жергілікті таралуына ие және ресурстары
шектеулі.
2 Техникалық бөлім
2.1 Ұңғы бұрғылаудағы геологиялық жағдайлар
Ұңғы бұрғылау шарты көрші аландағы бұрғылау негіздеріне сүйене отырып
болжамдалған геофизикалық қима арқылы орындалады.
Ізденіс ұңғыларымен төрттік, неоген, палеоген, бор, юра, төмеңгі триас
қатысады, жоғарғы жағында шөгінділер ең аз төзімді, төрттік және неогендік
шөгінділер жоғарғы карбонат, саз шөгінділерде үйлесімді жатыр, борды
шөгінділерде көбінесе саздар мен құмдардың кезектесулері кездеседі. Өнімді
шөгінділерге ортаңғы юра және триас түзілімдері жатады. Зерттелетін
қабаттың қалыңдығы: ортаңғы юрада 50 метр, ал триаста 40 метр. Түптің
температурасы (119°) 392° К.
2.2 Жуу сұйығының сипаттамасы
Асар алаңындағы іздеу ұңғымаларын бұрғылау саз ерітіндісін қолданушы
іске асады. Ұңғыларды қиындықсыз дұрыс бұрғылау үшін және жоғары қысымдағы
өнімді қабаттарға қарсы қысым тұсіру мақсатымен саз ерітінді тығыздығы
(09.09.82) Жалпы техникалық ережелердің 8,2 тармағына сәйкес анықталады.
Неоген және палеоген шөгінділері бентонитті ерітіндісімен бұрғыланады.
Ерітінді көрсеткіштері мынадай:
тығыздығы-1334кгм3, тұтқырлығы-55 сек. артық болмау, су жоғалтуы 30 мин
ішінде 5 см2 артық болмауы керек. Статистикалық ығысу кернеуі (СНС) 8-1012-
15 Па. рН=9-9,5, құрамында құм мөлшері 2% аспауы керек. Қабыршық түзету 2мм
аспауы керек.
Бор шөгiндiлерiнде бұрғылауды полимерлі хлоркалийлі ертiндiсiмен
жүргiзу көзделдi. Бұл ертiндi көрсеткiштерi: тығыздығы1230-1300 кмм3,
тұтқырлығы -30-45 сек., су жоғалту 30 мин iшiнде 5-6 см3 , құрамындағы құм
мөлшерi 2% дейiн, қабыршық қалыңдығы 2мм дейiн СНС-8-1012-15 Па, рН-9-9,5.
Саз ертiнiдiсi КССБ,УЩР, каустикалық содамен, мұнаймен, Na2 CO3 T-80
химиялық реагенттермен өңделедi.
2.3 Зертханалық зерттеулер
2.1-кесте.
Зертханалық зерттеулер.
№ Жобаланған тереңдікті зерттеу Жазу масштабы Зерттеу аралығы
1 КС,ПС,ДС, профилеметр, 1:500 0–350
инклинометрия, термометрия, ГК, АК
2 КС, ПС, БК, ДС, профилеметрия, 1:500 350-1350
инклинометрия, термометрия, ГК, АК 1350-1900
3 КС, ПС, БК, ДС, профилеметрия, 1:500 барлық оқпан
инклинометрия бойымен 25 м.
сайын
4 БКЗ, ИК (ИКЗ), МК, БК, БМК, МКЗ, 1:200 1900-2650
ДС, РК, АК, ГГК – П, профилиметрия
2.4 Ұңғы құрылымын негiздеу
2.4.1 Ұңғы құрылымын жобалау
Ұңғы құрылымын жобалау үшiн қабат қысымының аномальдi коэффициентiнiң
өзгерiсiн сипаттайтын (Ка), сұйықтық қабатқа шағылысы (К) және (Н)
тереңдiктегi бұрғылау қабатқа шағылысу графигi тұрғызылады.
Аномальдi коэффициентi келесi формуламен анықталады:
Ка= =; (2.1)
Ка1 =4х106 9,8x1000х400=1,02
Ка2 = 13,19x106 9,8x1000х1300=1,05
Ка3 = 31,64x106 9,8x1000х2650=1,22
Мұнда, ρс - тұщы су тығыздығы, ρс=1000 кгм3
Н- қабат тереңдiктерi, м
Рқ-тереңдiктегi қабат қысымы, Па
q- еркiн түсу удеуi, мс2
Жұтылу коэффициентi индексi Кж-бұл дегенiмiз жұтылу қысымының
гидростатикалық қысымға, яғни:
Кж = (2.2)
Мұнда Рж жұтылу қысымы, МПа.Егерде жұтылу қысымы белгiсiз болса, онда оның
мәнiн шамамен мына формуламен анықтауға болады:
Рж= (0,750,95)Ргж
(2.3)
Мұнда Ргж-гидрожарылу қысымы, МПа
(2.4)
Ргж1=0,0083 x 400 + 0,66 x 4=5,96МПа
Ргж2 =0,0083 x 1300 + 0,66 x 13,39=19,63МПа
Ргж3 =0,0083 x 2650 + 0,66 x 31,64=42,9МПа
мұнда, Ргжгидро жарылу қысымы анық ендi Рж-жұтылу қысымын табамыз:
Рж1=5,066 МПа
Рж2=16,69 МПа
Рж3=37,86 МПа
ендi жұтылу коэффициентiн табамыз:
Кж1=5,066х106 400x9,8x1000=1,29
Кж2=16,69х106 300x9,8x1000=1,63
Кж3=37,86х106 2650x9,8x1000=1,46
Мұнда, Рқ-берiлген тереңдiктегi қабат қысымы, МПа жуу сұйықтарының
салыстырмалы тығыздықтарын анықтағанда мынадай шарт орындалады:
2.2-кесте.
Аралықтағы қысымдар көрсеткіштері
Бұрғылау аралықтары, м Рқ,, МПа Рж, МПа
ден дейiн
0 400 4 5,066
400 1300 13,39 16,69
1300 2650 31,64 37,86
Мұнда, (2.5)
Немесе (2.6)
Мұнда:
ендi р0 табамыз:
ρ01=1,02х1,1=1,122 ρ01=1,02х1,15=1,173
ρ02=1,05x1,05=1,1 ρ 02=1,05х1,1=1,16
ρ03=1,13x1,0=1,13 ρ03=1,13x1,04=1,18
Берiлген терңдiк бойынша анықталған Ка, Кж және р0 мәндерiн 2.2-кестеге
түсiремiз.
2.3-кесте.
Ка, Кж және р0 мәндерінің тереңдіктер бойынша өзгерісі
Тереңдiк Ка Кж р0
400 1,02 1,29 1,122-1,173
1300 1,05 1,31 1,1-1,16
2650 1,22 1,46 1,13-1,18
Бiрiктiрілген график бойынша ұңғыма түбiне дейiн бұрғылау шарты бiрдей
болғанымен, 400м-ге дейiнгi аралықта саз қабаты кездеседi. Сондықтан
шиеленiстердiң алдын алу үшiн осы аралыққа шегендеу құбыры түсiрiлiп
цементтеледi. Одан төмен қарай 800м аралыққа дейiн құмтастар, опырылып
құлауға бейiмдi таужыныстары кездесуiне байланысты аралық құбыр түсiремiз.
Сағалық тiзбектiң түсiрiлу тереңдiгiн анықтау үшiн қойылатын
талаптар:
суы пайдаланатын қабаттарды ластанудан қорғау;
кезектегi шегендеу тiзбегi үшiн әрi қарай ұңғы бұрғылау барысында
шиеленiстердi болдырмау;
ұңғы сағасын кенеттен болатын атқылауларға тойтарыс беру үшiн
орналастыратын жабдықтармен қамтамассыз ету.
Егер атқылауға тойтарыс беретiн жабдықтарды ұңғыдағы сағалық немесе аралық
тiзбекке орнату мүмкiн болса, онда оларды жауып қойғанда ұңғыда пайда
болатын қысымның ең жоғарғы мәнiн ескерiп тiзбектердi түсiру тереңдiгiн
мына формуламен анықтаймыз.
; (2.7)
мұнда, Lk – атқылауға қарсы тұратын жабдықтарды орналастыратын сағалық
немесе аралық тiзбектерiнiң түсiрiлу тереңдiгi, м;
Рққ- түсiрiлген тiзбектердiң төмен жайғасқан ашылатын қабаттардың қысымы,
МПа;
-түсiрiлген тiзбектерден төмен жайғасқан өте әлсiз қабатының
гидрожарылу градиентi, МПам;
; (2.8)
мұнда, -өте әлсiз қабаттың гидрожарылу қысымы, МПа;
L- осы қабаттың табанына дейiнгi тереңдiк, м.
Пайдалану кезiнде ұңғыдан алатын өнiмнiң шамасы 100-150 мiтәулiк екендiгi
белгiлi, сондықтан пайдалану тiзбегiнiң диаметрiн 146 мм аламыз. Оның орнын
бұрғылайтып қашаудың диаметiрiн мына формуламен анықтаймыз.
Дұ=Дм+2;
(2.9)
мұнда, Д - ұңғы диаметрi бойынша сол аралықта бұрғылауға арналған қашаудың
диаметрi, не болмаса керн алатын қашау диаметрiне теңестiрiп алады, мм;
Д - құбыр тiзбегiнiң ең үлкен сыртқы диаметрi бұл муфтаның диаметрi,
мм;
- ұңғының қабырғаларымен тiзбек муфтасының арасындағы саңылау
мөлшерi, мм;
Дұ=187+24=211 мм
МЕСТ 20692-75 бойынша диаметрi 215,9 мм қашау аламыз Дұ=215,9 мм.
Аралық тiзбектi құрайтын құбырлардың диаметрiн анықтаймыз:
Да.т=Дп.қ.+2б+2һ; (2.10)
мұнда, Дп.қ. – пайдалану тiзбегiн түсiретiн ұңғыны бұрғылайтын қашаудың
диаметрi, мм;
б – қашаумен аралық тiзбек қабырғаларының арасындағы саңылау мөлшерi,
мм (б=).
һ – аралық тiзбек қабырғаларының қалыңдығы, м;
Да.т.=215,9+2х5+24=244,5 мм
МЕСТ 632-80 бойынша диаметрi 295,3 мм құбырларды таңдап аламыз. Бұл
құбырларды муфталарының Ø 245 мм, сондықтан аралық тiзбектiң орнын
бұрғылайтын қашаудың диаметрi.
Дқ.а.т.=295,3+50=345,3мм
МЕСТ бойынша диаметрi 393,7 мм қашауды таңдап аламыз.
Кондуктордың диаметрi
Дк=269,9+225=319,9 мм
МЕСТ бойынша Дкк=393,7 мм болады.
Бағыттаушы құбырдың диаметрi 393,7 мм қабылданады.
Құбырлар аталулары Құбыр диаметрі Қашау диаметрі, Түсіру тереңдігі,
мм. м.
Сағалық құбыр 339,7 393,7 400
Аралық құбыр 244,5 295,3 1300
Пайдалану құбыры 168,3 215,9 2650
Сөйтiп жобаланған ұңғының конструкциясы мынадай болады:
Кондуктор (Ø 339,7) 400 м түсiрiлiп түгел цементтеледі
Аралық тiзбек (Ø 244,5) 1300 м түсiрiлiп, түгел цементтеледi
Пайдалану тiзбегiн (Ø168,3) жобаланған тереңдiкке дейiн түсiрiлiп сағасынан
2650 м тереңдiкке дейiн цементтеледi.
2.2-сурет.
Ұңғы конструкциясының сұлбасы
339,7 244,5 168,3
2.4.2 Пайдалану тiзбегiн берiктiкке есептеу
Пайдалану тiзбегiн оған әсер ететiн ең жоғарғы iшкi және сыртқы артықша
қысымдарды ескерiп берiктiкке есептеймiз.
Қабаттардың өнiмдiлiгiн арттыру үшiн ұңғының iшiне сұйықтарды айдағанда
немесе оны пайдалану кезiнде, құбырдың iшiндегi қысымның мәнi жоғары
болады.
Пайдалану тiзбегiн берiктiкке есептеу үшiн ең алдымен есептеу кестесiн
таңдап аламыз.
Цемент сақинасының шөгу мәнi (К) пайдалану тiзбегiнiң диаметрiне
байланысты келесi шектерде алынады. Ұңғы сағасынан цемент ертiндiсiне
деңгейiне дейiнгi тереңдiк (һ) нольге тең. Сондықтан бiз 2 есептеу
сұлбасын аламыз.
L=2650м
H=1000м
h =1550м
ρцc=1850кгм3
ρбс=1400кгм3
ρс =850кгм3
ρпж =1000гм3
К=0,25
Рқ =31,64МП
2.3-сурет Екінші үлгі z=0
Сыртқы артық қысымдар.
;
; Pcaz =0,01ρбс xН=0,01x1,4x1000=14 МПа
(2.12)
; Pcaz=0,01[ ρбс h- ρс (h-H)]=17,025 МПа
(2.13)
; Pcaz=0,01[(ρцс-ρс )L-(ρцс-ρбс ) h+ρв H)] (1-к)=22,52 МПа
(2.14)
Рс =Рс-0,01ρс L=31,64-0,01х0,85х2650=9,115
а нүктесі: z=0;
Pіаz=1,1xPc=1,1x9,115=10,03
Pоп=9 МПа
б нүктесі: z=1550
Pіаz=[1,1x8,15x9,115-0,01(1,4-1,0)x 1550=0,75 МПа
в нүктесі: z=L=2650м
Pіаz={1,1x9,115-0,01[(1,85-1,0)x265 0-(1,85-1,4)x1550]}x(1-0,25) =-5.05 МПа
Iшкi орталық қысымдар
ρқбс=1000 кгм3
, МПа
Piaz=1,1(28-9,8x1200x2650x10-6)= -15,4 МПа
сондықтан МПа
, МПа (2.15)
PiaL=10-9,8(600x2650x10-6)0,75=-1,7 МПа
2.3-кесте.
Есептеу нәтижелерi.
Бөлiктiң Берiктiк Қабыр-ғалаОрнату орталығы, м Бөлiктiң Бөлiктiң
нөмiр тобы р ұзын-дығысалмағы,
лерi қалың-дығы , м мН
, мм
Басталуы Соңы
1 К 7 0 1650 1650 0,1448
2 К 8 1650 2450 800 0,250
3 К 9 2450 2650 200 0,319
2.4.3 Пайдалану тiзбегiн цементтеуге есептеу
Тiзбектi цементтеу кезiнде ұңғы сағасында орналастыратын жабдықтар таңдап
алынады, цемент ерiтiндiсiн дайындауға қажеттi судың, цементтiң мөлшерi,
басып айдайтын сұйықтықтың көлемi, цементтеу агрегаттарының саны, сондай-ақ
ұңғыны цементтеуге жұмсалатын жалпы уақыт есептеледi.
2.5-сурет. Цементтеу үлгісі m=0.5
L=2650
H1=300 p1=1850
H2=2170 p2=1800
H3=30 p3=1200
d1=0.3937
d2=0.295
d3=0.2159
d4=0.4
Мына ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Дипломдық жобада Маңғыстау облысында орналасқан Асар ауданы бойынша
жиналған геологиялық-геофизикалық материалдар, осы алаңның мұнай және газ
іздеу жұмыстарының геологиялық, техникалық және экономикалық бөлімдерін
жазуға негіз болып отыр.
Жобаланған алаңның өнімді қабаттары ортаңғы юра түзілімдерімен
байланысты.
Зерттелу алаңында жобалық тереңдігі №1 ұңғыма 2650 метр, №2 ұңғыма
2580 метр, №3 ұңғыма 2650 метр, №4 ұңғыма 2050 метр және №5 ұңғыма 2650
метр бес ұңғыма салу ұсынылып отыр. Жобаланған горизонт Т1.
С3 категориясы бойынша есептелген болжамдық алынатын мұнай қоры
22 518 405 тонна.
АННОТАЦИЯ
В дипломном проекте обосновывается геолого-технико-экономическая
целесообразность постановки поисковых работ на нефть и газ, основывается на
геолого-геофизические материалы, собранные по площади Асар, расположенной в
Мангистауской области.
На проектируемой площади продуктивны среднеюрские отложения.
Проектируется заложение пяти поисковых скважин, с проектными глубинами
№1скважина до 2650 м, №2 скважина до 2580м, №3 скважина до 2650м, №4
сккважина до 2050 м, №5 скважина до 2650 м. Проектный горизонт Т1.
Предполагаемые извлекаемые запасы 22 518 405 тонна, запасы подсчитаны
по категории С3.
МАЗМҰНЫ
АҢДАТПА
АННОТАЦИЯ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ...8
1 Геологиялық
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ..10
1.1 Алаңның географиялық - экономикалық ерекшелігі ... ... ...
... 10
1.2 Алаңның геологиялық, геофизикалық зерттелу тарихы
... ... ... ... ... . ... ..11
1.3 Литологиялык-стртиграфиялық қимасы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... .12
1.4
Тектоника ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .16
1.5
Мұнайгаздылығы ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... .19
1.6 Қиманың гидрогеологиялық
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... . .23
2 Техникалық
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ..25
2.1. Бұрғылаудың геологиялық
жағдайлары ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... .25
2.2 Бұрғылау сұйығының сипаттамасы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25
2.3 Зертханалық
зерттеулер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...25
2.4 Ұңғы құрылымын
негіздеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...26
2.4.1 Ұңғы құрылымын
жобалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ...
.26
2.4.2 Пайдалану тізбегін беріктікке
есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..29
2.4.3 Пайдалану тізбегін цементеуге
есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ...31
2.5 Ұңғы сағасының жабдықтары ... ... ... ... ...
.. ... ..33
2.6 Геологиялық-геофизикалық зерттеулер
жинағы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... .33
2.6.1 Шлам мен кернді
алу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .33
2.6.2 Өнімді қабаттарды сынау және байқау
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .36
2.7 Мұнай қорын есептеу ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... .. ... ... ... 37
1.9 Іздестіру жұмыстарының мақсаты мен міндеттері
... ... ... ... ... ... ..39
3 Экономикалық
бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... 41
4 Еңбекті және қоршаған ортаны
қорғау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ...48
4.1 Еңбекті
қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... .48
4.1.1 Өндірістік санитария
48
4.1.2 Өндірістік шағын
климат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... 49
4.1.3 Өндірістік жарықтандыру және шулардан қоғану.шаралары ... ...
.. ...50
4. 2 Қорғаныс
шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... .. ...51
4. 2.1 Жалпылама
шаралар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .. ..51
4. 2.2 Өндірістік
жарықтама ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... .52
4. 2.3 Зертхананы
желдету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .53
4. 2.4 Техника
қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ..54
4. 3 Қоршаған ортаны
қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... . ..58
4.3.1 Жер,су, ауаны
қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... . ...58
4.3.2 Техникалық және биологиялық
рекультивация ... ... ... ... ... .. ... ... ... .. .. .58
4.2.3 Радиациялық
қауіпсіздік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
. ... ... .59
ҚОРЫТЫНДЫ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ..60
ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... .. . ..62
Тіркемелер ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... .63
КІРІСПЕ
Соңғы жылдары үлкен тереңдіктерінде өнімді шөгінділерді игерумен және
еліміздің мұнайгазды аймақтарынның географиялық кеңеюімен байланысты
көмірсутекті пайдалы қазбалары ерекше орналасқан кенорындары ашылды.
Негізгі мұнай-газ кенорындары еліміздің батыс өңірінде орналасқан.
Қарастырылып отырған алаң Маңғыстау облысы, Ералиев ауданында орналасқан.
Бұл жұмыста, алаңның геологиясы, тектоникасы және гидрогеологиясы көршілес
жатқан кенорындардың мәліметі бойынша жасалады. Алаңға ең жақын жатқан
еліміздің ірі кенорындарының бірі Жетібай кенорыны орналасқан. Бұл алаңды
игеруге оңтайлы жағдай туғызады.
Маңғышлақта геологиялық жұмыстар ХХ ғасырдың басында жасалынды, кейін
атақты геологтардың есімдерімен Н.И.Андрусов, М.В.Баярунас, В.В.Мокринский,
С.Н.Алексейчик және тағы басқалармен байланысты. Маңғышлақтың тектоникасы
мен лито-стратиграфиясын жүйелік зерттеуі 50-жылдардан ВНИГРИ Маңғышлақ
кешенді геологиялық-геофизикалық экспедициясының күшімен басталды. Алынған
мәліметтердің базасында тектоникалық схема мен мұнайгаздылы болашақ картасы
жасалынды, бұл мәліметтер Маңғышлақта мұнай іздеу жұмыстарына себеп болды.
Бұл дипломдық жобада бес іздеу ұңғымаларын бұрғылау көзделіп отыр.
Бұрғылаудың мақсаты – юра шөгінділеріндегі мұнайгаздылығын зерттеу, осы
ашылған қимадағы мұнай мен газдың перспективасын айқындау, литологиялық –
стратиграфиялық қима және жыныстардың жинауыш қасиетін анықтау. Бұл
алаңдардағы түзілімдерден мұнай мен газ шоғырларын ашу мұнай іздеу
жұмыстарының көлемін ұлғайтуға көмектеседі және бұл аймақ бойынша
жоспарланған мұнай мен газ қорларының өсуіне жол ашады. Диплом жобасын
құрастыруға диплом алдындағы өндірістік практикада жиналған мәліметтер
негіз болды. Бұл алаңдардағы түзілімдерден мұнай мен газ шоғырларын ашу
мұнай іздеу жұмыстарының көлемін ұлғайтуға көмектеседі және бұл аймақ
бойынша жоспарланған мұнай мен газ қорларының өсуіне жол ашады.
1 Геологиялық бөлім
1.1 Алаңның географиялық – экономикалық ерекшелігі
Әкімшілік жағынан Асар алаңы Қазақстан Республикасының Маңғыстау
облысының Ералиев ауданының территориясында орналасқан.
Географиялық жағынан жұмыс ауданы Маңғышлақ даласында орналасқан. Дала
бедері аңғарлармен, жыралармен күрделенген. Жыралардың биіктігі 30-80
метр. Жер бедерінің абсолюттік белгісі 130 метрге дейін өзгереді.
Қарастырылып отырған территория жартылай шөл және шөл дала белдеміне
жатады. Климаты күрт континенталды, құрғақ. Жазы ыстық, құрғақ. Ауданның
температуралық тәртібі салыстырмалы тұрақтылықпен сипатталады. Ауа
температурасы максималды мәнге шілде айында жетеді, ал оның айлық орташа
мәні 25-260С құрайды. Бұл айдың кейбір күндері ең жоғарғы температура 43-
470С белгіленеді.
Қысы біраз суық, қар аз түседі. Алғашқы аяздар қазан айында басталып,
сәуір айында аяқталады. Ең суық ай – қаңтар. Төмен температура қаңтардың
екінші жартысына тән, кейбір күндері ауа температурасы минус 25-300С дейін
төмендейді. Қысқы жылыну, көктайғақ пен борандар тән.
Жауын-шашын мөлшері көп емес. Әртүрлі мекендерін бақылау бойынша көп
жылдық мәліметтер бұл ауданды жалпы алғанда жауын-шашынның жалпы жылдық
сомасы жылына 140-200 мм құрайтынын көрсетеді. Олардың жылдың маусым
бойынша түсуі біркелкі емес. Ең көп бөлігі жылы температура кезінде түседі
(57-77%), ең аз – салқын кезде (23-45%), әсіресе аз – қыста (20-26%).
Жазғы жауын-шашындар көп, нөсерлі сипатта болады. Жауын-шашынның
салыстырмалы аз мөлшері, булану шамасының аздығы ауа ылғалдылығының (30-
60%) салыстырмалы төмендігіне себеп болады. Максималды мәндер қаңтар айында
68-75% байқалады. Жазда шілде-тамыз айларында 33-62%
құрайды.
Бұл ауданға желдер тән. Әртүрлі бағыттағы ауа ағындарының жиі кіріп
енуі тұрақты және жиі қатты желдермен бірге жүреді. Шығыс және оңтүстік-
шығыс бағыттағы желдер үстем етуші деп саналады. Желдің жылдамдығы жыл бойы
өзгеріп отырады. Жалпы алғанда, жылдың салқын уақытында желдің орташа
жылдамдығы 5-7 мсек-қа дейін барады, ал бұл Каспий теңізінің батыс пен
оңтүстігінен келетін циклондардың интенсивтілігіне байланысты. Қыс
уақытында жылдамдығы 15 мсек. болатын өте қатты желдер де байқалады, олар
шаң боран тудырады.
Жартылай шөл аудандарына тән өсімдік дүниесі кедей: жусан, шалған
қияқ, түйе тікенегі.
Жануарлар әлемі де қарастырып отырған географиялық белдемге тән:
қояндар, қарсақтар, тышқандар, сары шұнақтар, әртүрлі бауырмен
жорғалаушылар; қанаттылардан - құрлар, бүркіттер, сұңқарлар.
Тұрақты гидрогеологиялық тор жоқ. Аз дебидті тұзды суы бар құдықтар
кездеседі. Ауыз суы Ақтау қаласынан тасымалдауға болады. Бұрғылау
жұмыстарына техникалық сумен қамтамасыз ету альб-сеноман түзілімдерінен
бұрғыланған су ұңғымаларынан алынады.
Жұмыс алаңына ең жақын орналасқан 70км қашықтықта Жаңаөзен қаласы, ал
ауданның орталығы Ералиев елді мекені 80км жерде, батыстан оңтүстік –
шығысқа қарай 60км жерде Ақсу елді мекені орналасқан. Шевченко қаласы жұмыс
алаңынан 140км қашықтықта орналасқан.Ауданның оңтүстігіне қарай 25км жерде
Ақтау-Жаңаөзен асфальтті шоссе өтеді, ал оның бойында магистральді мұнай-
газ-су құбырлар, электртасымалдау жүйесі орналасқан.
Асар ауданы мұнай инфрақұрылымы жағынан өте жоғары дамыған аймақта
орналасқан және игеріліп жатқан Батыс Асар, Жетібай кенорындарына жақын
орналасқан.
2. Алаңның геологиялық, геофизикалық зерттелу тарихы
Маңғышлақ территориясын геологиялық зерттеу 1950 жылдардан бастап
геофизикалық әдістер мен іздеу-бұрғылау кеңінен қолданумен сипатталады. Ол
жұмыстар мына геологтардың есімдерімен Н.И.Андрусов, М.В.Баярунас,
В.В.Мокринский, С.Н.Алексейчик және тағы басқалармен байланысты.
Маңғышлақтың тектоникасы мен лито-стратиграфиясын жүйелік зерттеуі 50-
жылдардан ВНИГРИ Маңғышлақ кешенді геологиялық-геофизикалық экспедициясының
күшімен басталды. Алынған мәліметтердің базасында тектоникалық схема мен
мұнайгаздылы болашақ картасы жасалынды. Оңтүстік Маңғышлақ бойынша ШТӘ
сейсмикалық мәліметтерді жинақтау нәтижесінде Қазақстанмұнайгеофизика
(Шилина В.А. , Попова И.Н.) 7963-66 партиясымен орындалған І мен ІІІг
шағылған горизонттары бойынша 1:200 000 және 1:100 000 масштабтағы
құрылымдық карталар құрастырылды. 1967 жылы Қазақстанмұнайгеофизика 45-
4666 сейсмопартиясымен (Ни Р. , Жаксылыков К.) Жетібайдан солтүстік және
солтүстік-батысқа қарай МОВ сейсмотүсіру жүргізілді. IIIб шағылысу
горизонты бойынша ауданның солтүстік-шығысында алғаш рет кіші амплитудалы
Асар көмпемесі анықталды.
70-жылдардың басынан терең емес және МОВ сейсмикалық зерттеулердің
сенімсіздігін ескергенде сейсмобарлаудың МОГТ әдісіне көшуі орындалды. Бұл
әдіс уақыттық қималардың информативтілігі біраз жоғары болады.
Маңғышлақмұнайгеофизика трестінің (Кулик Л. И.) 170 пен 171
сейсмопартияларымен МОГТ сейсмобарлауымен Жетібай-Өзен сатысының солтүстік
бөлігі зерттелді. Нәтижесінде IIIh , IVox , IV2 (сәйкесінше, готеривтің
әктас жабыны, оксфордтың төмеңгі бөлігіндегі мергель жабыны, бат
түзілімдерінің табаны) шағылысу горизонттары бойынша құрылымдық карталар
құрастырылды.
1974 жылы Маңғышлақмұнайгеофизика трестінің (Арбузов В.Б.) 1074
тематикалық партиясымен МОГТ сейсмикалық мәліметтерін жинақтаудың
нәтижесінде Асар мен Шалва көмпемелерінің құрылымы нақтыланды.
1984-1987ж.ж. бойына бірнеше сейсмикалық партиялармен Жетібай-Өзен
сатысының солтүстік-батыс бөлігінде біздің қарастырып отырған Батыс Асар
ауданын карталау жасалынды.
284-85 сейсмопартиясымен (Краснов С.В.) юра-бор мен юраға дейінгі
кешенді түзілімдердің шағылған горизонттары бойынша бірқатар көмпемелер
анықталды, соның ішінде триастағы горизонттар бойынша Солтүстік Аққар
құрылымы белгіленген және тұйықталған. Шағылысу горизонт бойынша юрада
Аққар көмпемесі карталанған және терең бұрғылауға ұсынылған.
Асар объектісі IV2 шағылысу горизонты бойынша құрылымның күрделі
қанатымен күрделінген екі көтеріңкі учаскелерінен тұрады: солтүстік 187678
профилінің 42 пикетінде және оңтүстік 187679 профилінің 100 пикетте. V1
горизонты бойынша көрсетілген профильдердің сол пикеттеріндегі екі кіші
амплитудалы көмпемелер жекеленген.
1.3 Литологиялық-стратиграфиялық қимасы
Литологиялық және стратиграфиялық сипаттама құрылымдық, параметрлік,
іздестіру ұңғымаларды бұрғылау нәтижелері мен осы ауданға қатысты
материалдарды жан-жақты зерттеу негізінде дайындалған. Асар ауданында
жобаланған қима қасында жатқан аудандармен аналогия бойынша төмеңгі
триастан неоген түзілімдерімен көрсетілген .
Мезозой тобы ( Мz )
Мезозой тобы триас, юра мен бор жүйелерінің түзілімдерімен
көрсетілген.
Триас жүйесі ( Т )
Қарастырып отырған территориямызда триас жүйесі тек төмеңгі бөлім
түзілімдерімен көрсетілген. Аумақтық юра алды шайылуынан ортаңғы және
жоғарғы триастың тау жыныстары жоқ немесе оленек жікқабатының алевролитті –
аргеллитті қалың қабатының қабаттасумен берілген.
Төмеңгі бөлім ( Т1 )
Оңтүстік Маңғышлақтың барлық территориясында түзілімдер кең таралған,
олардың қалыңдығы солтүстік бағытта Беке-Башқұдық валы мен Таулы Маңғышлақ
жағына қарай өседі. Триастың төмеңгі шекарасы палеозой түзілімдерімен
шартты түрде базальді қабат бойынша қызыл түсті терригенді жыныстардың
негізінде бөлінбеген жоғарғы пермь-төмеңгі триас түзілімдері деп
қарастырылады. Бөлімнің төмеңгі бөлігінде (инд жікқабаты) қызыл, қоңыр
түрлі түйірлі құмтастар мен аргилиттерден құралған. Құмтастар полимиктілі
кварц-дала шпатты құрамында әлсіз жұмырланған сортталмаған гравилиттермен
және арасында туфогенді материалы бар галькадан құралған.
Қима монотонды, орта бөлігінде аргилиттер, сирек жіңішке оолитті
доломиттер байқалады. Жыныстар біраз тығыздығымен ерекшеленеді.
Қызыл түсті түзілімдердің үстінде орта юра түзілімдерінің құмтасты-
саздылы сұр, түрлі түсті қабаты шайылып орналасқан. Шайылған төмеңгі
триастың жабынына жергілікті V1 шағылысу горизонты қатысты.
Юра жүйесі ( J )
Юра жүйесінің түзілімдері екі бөлімнен тұрады: ортаңғы және жоғарғы.
Қимада төменгі юра жыныстары жақын орналасқан Асар кен орнына сәйкес
келеді.
Ортаңғы бөлім ( J2 )
Ортаңғы юра қимасында аален, байос және бат жікқабаттары ерекшеленеді.
Аален жікқабаты ( J2а )
Аален жікқабатының түзілімдері арасында саздардың және ұсақ галечник
конгломераттың қабатшалары мен линзалары бар әртүрлі түйірлі құмтастармен
көрсетілген.
Құмтастар сұр, сары сұр, қоңыр ұсақ, орта және ірі түйірлі. Саздар
сұр, қара сұр, аргиллит тектес, өсімдік органикасымен қаныққан.
Алевролиттер сұр, қара сұр.
Аален түзілімнің қалыңдығы 110-115 метр.
Байос жікқабаты ( J2b )
Бұл жікқабаттың жыныстары кейде мергельдер, көмірлі қабатшалары
бар құмтастардың, алевролиттердің, саздардың кезектесіп келуімен
сипатталады.
Байос жікқабатының қиманы құрайтын жыныстардың литологиялық
сақталмағандықпен ерекшеленеді. Байос жікқабатының төмеңгі бөлігі линза
тәрізді құмтас-алевролитті қабатшалары бар сазды жыныстар. Үстіңгі – саз
қабатшалары бар алеврит жыныстар. Байос қимасының ортаңғы бөлігінде
қанағаттандырарлық IV2 шағылысу горизонты байқалады.
Байос жікқабат түзілімдерінің қалыңдығы 470-510 метр.
Бат жікқабаты ( J2bt )
Бат жікқабатының түзілімдеріне құмтастардың, алевролиттердің,
саздардың ритмикалық кезектесіп келуі тән.
Құмтастар сұр, қара сұр, қоңырлау және сары сұр, ұсақ түйірлі, сирек
орта түйірлі. Саздар қара сұр, тығыз. Жыныстарда көмір сланецтердің
қабатшалары өте көп, өсімдік детриті мол, дара ірі флора қалдықтары
кездеседі.
Бат түзілімдерінің қалыңдығы 120 метрдей құрайды.
Жоғарғы бөлім ( J3 )
Жоғарғы юра қимасында үш ярус ерекшеленеді: келловей, оксфорд пен
киммеридж-титон.
Келловей жікқабаты ( J3k )
Келловей жікқабатының түзілімдері сазды мен құмтас-алевритті
жыныстармен көрсетілген. Қима литологиялық ерекшеліктері бойынша үш бөлікке
бөлінеді.
Төменгі – құмтас-алевритті жыныстардың жіңішке қабатшалары бар саздар.
Ортаңғы – саз қабатшалары бар құмтастар мен алевролиттер.
Жоғарғы – жабын бөлігінде мергель қабатшалары бар саздар.
Келловей түзілімдерінің қалыңдығы 120 метр.
Оксфорд жікқабаты ( J3о )
Оксфорд жікқабатының шөгінділері саз-карбонатты түзілімдерінің
қатқабаттарынан құралған. Қимада саз көптеп кездеседі, әсіресе төмеңгі
бөлігінде.
Жыныстар сұр, қара сұр, жасыл сұр түсті. Мергельдер пелитоморфты
микротүйірлі. Сазды және таза әктастардың қабатшалары, кейде ұсақ және
әртүрлі түйірлі алевролиттер мен ашық сұр, ұсақ түйірлі құмтастар
кездеседі. Оксфордтың табан бөлігінде IV1 шағылысу горизонты ерекшеленеді.
Оксфорд түзілімдерінің қалыңдығы 270 метр құрайды.
Киммеридж-титон жікқабаты ( J3km+t )
Киммеридж-титон жікқабатының шөгінділері доломиттер, мергельдер,
саздар, алевролиттер, құмтастар қабатшалары бар оргоногенді-сынықты,
афанитті, ұсақ кристалды, сирек емес доломитталған және қайта кристалданған
әктастар қатқабатынан құралған. Құмтастар мен алевролиттер сұр, жасыл сұр,
қара сұр.
Кимеридж-титон түзілімдерінің қалыңдығы 120 метр.
Бор жүйесі ( К )
Бор жүйесі төмеңгі және жоғарғы бөлімдерімен көрсетілген.
Төменгі бөлім ( К1 )
Төменгі бор түзілімдері неоком жікқабатымен, апт және альб
жікқабаттарымен көрсетілген.
Неоком жікқабаты( К1nc )
Неоком жыныстары юра түзілімдерінің үстінде шайылып және
үйлесімсіздікпен жатыр. Төменгі бөлігінде қалыңдығы үлкен емес базальтты
конгломерат қабаты ерекшеленеді.
Жоғары қарай қима саздар, алевролиттер, әктастар, доломиттер,
мергельдер қабатшалары бар құмтастар, әктастардан құралған. Қиманың жоғарғы
бөлігі мергельдер мен сазды әктастар қабатшалары бар құмтастар мен
әктастардан құралған, оларға ала түс тән.
Құмтастар ұсақ, орта және әртүрлі түйірлі. Әктастар жұқа-микротүйірлі.
Алевролиттер зор түйірлі. Доломиттер жұқа түйірлі.
Неоком қимасының толқындық өрісінде динамикалық анық шағылған
шекаралар цугы анық байқалады. Олардың біреуі готерив әктастарына қатысты
және аумақты сейсмикалық репер болып табылады (ІІІ шағылған горизонт).
Неоком түзілімдерінің қалыңдығы 260 метрдей құрайды.
Апт жікқабаты ( К1а )
Табан бөлігіндегі түзілімдер галька мен фосфорит желвакаларымен нығыз
құмтастар көрсетілген. Олар неокомның шайылған бетінде орналасқан. Жоғары
жақта органикасы көп қара саздардың қабаты жатыр, жоғары қарай ұсақ түйірлі
құмтас қабатшалары, әртүрлі түйірлі алевролиттер қабатшалары, пелеципода
мен фораминиферлер бақалшақтастарының сынықтары бар мергельдер орналасқан.
Апт түзілімдерінің қалыңдығы 100 метрдей құрайды.
Альб жікқабаты ( К1аl )
Альб жікқабатының түзілімдері төмеңгі бөлігі құмтастар мен
алевролиттер қабатшалары бар қара сұр саздар, ортаңғы бөлігі құмтас-
алевритті және сазды жыныстардың кезектасіп, үстіңгі бөлігі құмтастар,
құмдар, саздар қабатшалары бар алевролиттермен көрсетілген. Құмтастар мен
құмдар қара сұр, жасыл сұр, ұсақ түйірлі, алевролиттер әртүрлі түйірлі,
саздар қара.
Альб жікқабат түзілімдерінің қалыңдығы 580 метрге дейін.
Жоғарғы бөлім ( К2 )
Жоғарғы бор түзілімдері екі литологиялық қатқабатпен көрсетілген –
төмеңгі құмтасты-саздылы, жоғарғы - карбонатты.
Төмеңгі қатқабат (100метрдей) сеноман ярусына қатысты, литологиялық
сипаттамасы бойынша альб жасты жыныстардан өзгешелігі аз.
Құмтастар қара сұр борпылдақ, құмдар сұр түсті, саздар қара сұр, құмтасты,
органикаға бай.
Жоғарғы қатқабат карбонатты түзілімдерінен құралған: әктастар,
мергельдер, бор.
Әктастар ашық сұр, сазды, қатты, құмтасты; мергельдер бор тәрізді
саздылы; бор ақ, кейбір жерлерде борпылдақ, арасында пириттің ұсақ
конкрециялары бар. Карбонатты кешеннің қалыңдығы 180 метрдей, оның
негізінде фосфоритті құмтас кездеседі.
Жалпы жоғарғы бор түзілімдерінің қалыңдығы 280 метр құрайды.
Кайнозой тобы ( Kz )
Палеоген жүйесі ( P )
Палеоген үш бөлімнен құралған.
Палеоцен түзілімдерінің қимасы карбонатты-сазды қатқабатымен
көрсетілген. Кешеннің төмеңгі шекарасы жалпы қалыңдығы 50-60 метр
палеоценнің жазу бордың нығыз әктастар мен мергельдердің ауысу жерінде
анықталған.
Эоцен түзілімдері ашық қоңыр саздардың балық свитасы (40 метрге
дейін) будасымен бөлінген ақ бор тектес саздардан (төмеңгі және жоғарғы ақ
свиталар) құралған.
Олигоценде сұр жасыл, қоңыр сұр, сланецті, карбонатты емес құмтасты
саздар кең таралған.
Палеоген түзілімдерінің жалпы қалыңдығы 250 метр.
Неоген жүйесі ( N )
Неоген түзілімдерінің қимасы көбіне әктас қатқабатымен көрсетілген:
бақалшақтастар, оолитті әктастар.
Ортаңғы бөлігі ашық сұр және ашық жасыл мергель қабатшалары бар қара
сұр, жасыл сұр нығыз саздардан құралған.
Неогеннің жалпы қалыңдығы 90-100 метр.
Төрттік жүйесі ( Q )
Төрттік жастылы жыныстар саздақтармен, құмдармен жалпы қалыңдығы 1-3
метр түзілімдерінен құралған.
3. Тектоникасы
Асар ауданы тектоникалық жағынан Оңтүстік Маңғышлақ ойысының солтүстік
бортын күрделіндірген Жетібай-Өзен тектоникалық сатысының солтүстік
сатысына қатысты.
Бұл құрылымдық элемент шегінде ең көп сейсмобарлау мен терең
бұрғылаумен анықталған жергілікті көмпемелер әдетте антиклиналь
белдемдеріне топтасатыны белгілі. Ол аймақтық Оңтүстік Бекебашқұдық
бұзылысына субпараллель орналасқан. Негізгі үш белдем белгілі: солтүстік -
Өзен-Қарамандыбас, орталық – Жетібай және оңтүстік – Теңге-Тасболат.
Жетібай-Өзен сатысының созылуына жалпы
шығыс-оңтүстік-шығыстан, батыс-солтүстік-батысқа қарай бағытталған. Әрбір
антиклиналь белдем шегінде тағы бірқатар ұзын емес тектоникалық сызықтар
бөлінуі мүмкін. Солай, Өзен-Қарамандыбас антиклиналь белдемінің солтүстік
бөлігінде юрадағы шағылған горизонттары бойынша тектоникалық сызық анық
байқалады, оны шартты түрде Аласай-Айрантақыр деп атадық, оған шығыстан
батысқа қарай Аласай көмпемесі, Солтүстік Қарамандыбас пен Түрікменой кен
орындары, Жалғаной, Шалва, Батыс-Асар, Шығыс Айрантақыр көмпемелері,
Айрантақыр кенорны және де зерттеп отырған Асар көмпемесі кіреді.
Ауданның шөгінді тыс құрылымы палеозой, мезазой мен кайназой
түзілімдерінен құралған.
Көпшілік зерттеушілер Оңтүстік Маңғышлақ қимасынан Жетібай-Өзен
сатысында да үш құрылымдық этаж ерекшелейді. Олар өзара жиналған
жыныстардың формационды құрамы бойынша, олардың дислокация дәрежесі мен
метаморфизмі бойынша айыруға болады: палозой фундаменті, юра-төрттік
платформды тыс және осылардың ортасында орналасқан әлсіз дислокацияланған
метаморфталмаған юраға дейінгі (жоғарғы пермь-триас) ауыспалы шөгінді
кешен.
Маңғыстауда МОГТ жұмыстарының сейсмобарлаудың негізгі жасайтын
Маңғышлақмұнайгеофизика трестінің мәліметтері бойынша мұнда сенімділік
дәрежесі әртүрлі платформды тысында шағылған горизонттар ІІІ (готерив
табаны), IV1 (оксфордтағы репер) және V1 (юраның табаны немесе юраға
дейінгі түзілімдердің шайылған беті) байқалады. Бірақ қарастырып отырған
территориямызда бұл түзілімдердің терең шайылып кеткеніне байланысты
жоғарыда айтылған шағылған горизонттар жоқ, ал уақыттық сейсмикалық
қималарында толқындық өріс уақыттық қалыңдығы 600-800мс (1500-2000м)
энергетикалық әлсіз тәртіпсіз жазылып көрсетілген.
КМПВ-нің мәліметтері бойынша (Тұран геофизикалық экспедициясы)
ауданның шегінде фундаменттің беті Жазғұрлы депрессиясы жағына қарай
еңкейген және үлкен Жетібай көмпемесімен күрделендірген, ал оның созылуы
Жетібай-Өзен сатысының созылуымен сәйкес келеді. Көмпеменің өлшемдері
25x5км. Тұйықталатын изогипсте минус 4100м. Амплитуда – 150-200м.
Анық бұрыштық және стратиграфиялық үйлесімсіздікпен ауыспалы
құрылымдық этаж жыныстарында платформалық тыс жатыр, ол юра-төрттік жасты
терригенді және карбонатты жыныстардан құралған.
Бұл түзілімдердің құрылымдық планы салыстырмалы қарапайым. 2Д
сейсмикалық мәліметтерінің интерпретациялау мен анализ нәтижесінде ауданның
құрылымдық-тектоникалық құрылысының сипаттамасы үшін платформалық
түзілімдер бойынша масштабы 1:50000 III, IV1, IV2 и V1 шағылысу
горизонттар бойынша құрылымдық карталар құрастырылды. Жалпы құрылымдық план
барлық шағылған горизонттар бойынша мұрагерлік сипатта және төменнен жоғары
қарай қарапайымдала түседі.
Құрылымдық құрылыстарға сәйкес Асар ауданы болашағы бар ортаңғы юра
түзілімдері бойынша екі жіңішке құрылымның күрделі қанатынан тұрады:
Оңтүстік және Солтүстік-шығыс.
Құрылымда юра өнімді қабатының табанының V1 горизонтында екі күмбезді
көтерілім байқалады. Оның солтүстігінің изогипсі-2550 м, ауданы 2,0-0,9 км
және амплитудасы шамамен 20м. Оның оңтүстік күмбезі солтүстігінде
тектоникалық бұзылыстармен бөлінген, изогипсі-минус 2550м , ауданы 1,6-1,8
км, амплитудасы 10 м.
Оңтүстігі 2км қашықтықта, екі көтеріліммен сипатталады. Екі күмбезде
2575 изогипсімен тұйықталған, амплитудалары 5м. Солтүстігіндегі күмбездің
ауданы 0,9-0,6+ км, оңтүстігі 0,6-0,5 км.
Солтүстік-шығыс құрылымның күрделенген қанаты шегінде IV2 шағылысу
горизонты бойынша екі үлкен емес көмпеме бар: Оңтүстік және Солтүстік.
Оңтүстік көмпемесі минус 1980 метр изогипсамен тұйықталған, ал оның
өлшемдері 0,9-0,4 км, амплитудасы 20 м. Солтүстік көмпеме минус 1970 метр
изогипсамен тұйықталған. Оның ауданы 0,9-0,6. Амплитудасы сондай 10-15
метр.
Оңтүстік құрылымның күрделі қанаты IV2 шағылысу горизонты бойынша
үлкен емес көмпемемен күрделіндірген, минус 2000 метр изогипсамен
тұйықталған. Бұл изогипс контурында оның ауданы 1,4-1,3 км құрайды,
амплитудасы 20 метрдей.
IV2 горизонты бойынша құрылымдық планға қарағанда V1 шағылысу
горизонты бойынша Оңтүстік көмпемесі Солтүстік-шығыс құрылымның күрделі
қанаты шегінде жекеленбеген және солтүстік көмпеменің ауданы кішірейген.
Бірақ бұл учаскенің шығысына қарай кеңею байқалады изогипс минус 200-2050
метр, бұл жерде V1 горизонты (744-670 профильдердің қиылысуы) көтерілген
жаңа белдем карталанады.
Солтүстік көмпемесі минус 1980 метр қосымша изогипсамен контурланған
жоғары жату белдемімен көрсетілген. Бұл изогипс шегінде белдемнің ауданы
0,7х0,4 м, амплитудасы 10 м. Шығыс көмпемесі де жоғары жату белдемі, минус
2540 м қосымша изогипсамен контурланған. Оның ауданы 0,9х0,5 км,
амплитудасы да 10 метрдей құрайды.
1. 5 Мұнайгаздылығы
Оңтүстік Маңғышлақ ойысының солтүстік бортының платформдық тысының
түзілімдерінде өндірістік көмірсутек жинақтарының кеңістік орналасуының
заңдылықтарына сүйене отырып жоғарғы-ортаңғытриас кешендерінде потенциалды
өнімді қабаттар жоқ, Батыс Асар ауданының мұнайгаздылық болашағы юра
(негізінен ортаңғы юра) аймақты өнімді қатқабатымен байланысты.
Жетібай-Өзен тектоникалық сатысының территориясында юра түзілімдерінің
мұнайлы диапазоны кең шамада ауытқиды. Ірі жоғары амплитудалы
брахиантиклиналь көмпемесімен байланысты Жетібай, Өзен, Қарамандыбас
белгілі кен орындарында мұнай мен газ жатындары келловей-төмеңгі юра
қимасында орналасқан. Кішкентай объектілерде, мысалға Солтүстік
Қарамандыбас, Бұрмашадағы жатындар байос түзілімдерінде, Молдыбайда мұнай
жатыны тек төмеңгі юрада табылған, ал Асарда аален түзілімдері өнімді болып
табылды (горизонт Ю-ХI ).
Тұтқыштардың пішіндерінің әртүрлілігі мен жатындардың өнімді қиманың
әртүрлі учаскелеріне қатысуы коллектор-жыныстарының таралу мінезімен, көшу
жағдайларымен, көмірсутек жиналуының аккумуляциясы мен консервациясымен
сипатталады.
Бірақ та айта кететін жәйт, геологиялық-барлау жұмыстарының көпжылдық
тәжірибесі негізінде Жетібай-Өзен сатысының шегіндегі юра қабатында
табылған жергілікті құрылымдар мұнай мен газға терең бұрғылауға тәжірибелік
қызығушылық туғызады. Мұндай объект Асар құрылымы болып табылады, МОГТ
сейсмобарлаумен карталанған Асар кен орындағыдай құрылымдық-тектоникалық
жағдайларда IV2 (байостағы репер) және V1 (юра алды түзілімдерінің
шайылған беті) шағылысу горизонттар орналасқан.
Батыс Асар ұқсастығын ескергенде Асар құрылымы үшін сөзсіз іздеу
объектісі аален ярусының түзілімдері болып табылады және де қимада бат пен
байос ярустарының (төмеңгі юра түзілімдері, 2.1 бөлімінде айтылып кеткендей
ауданда жоқ) қабат-коллекторларын іздеу керек деп қабылданды.
Төменде Асар кенорынның Ю-ХІ горизонтының қысқаша сипаттамасы мен
мәліметтері берілген.
1.1-кесте.
Асар кенорынның ұңғымаларды сынау нәтижелері
ұңғ № Сынақ күні Сынақ интервалы , м Сынақ нәтижелері
Каротаж Нақты
бойынша белгілер
2429-24236 2258.0-2265.0dшт = 7 мм,
1 5.09-21.09.98 Qн = 94 м3тәул,
Рқ = 32,8 МПа,
ΔР = 2,15 МПа,
Кпр =43,7 м3тәулік Мп
5 27.09.-16.10.2429-2436 2258.0-2265.0dшт = 7 мм,
89 2443-2450 2272.0-2279.0Qн = 192 м3тәул,
Рқ = 27,48 МПа,
ΔР = 1,66 МПа,
Кпр=115,5 м3тәул МПа
12 16.09-15.12.92439-2452 2263.0-2276.0dшт = 24 мм,
2 Qн = 5 ттәул
Жатынның табиғи резервуарының типі бойынша жатын қабаттық дөңесті,
бұзылмаған. Қабаттық резервуардың жалпы қалыңдығы 25,2 - 27,8 м құрайды,
тиімді 9 метрден 23,8 метрге дейін, тиімді мұнайгаз қаныққан 7,4метрден
18,8 метрге дейін.
Аален түзілімдерінде коллектор құмтастар мен алевролиттер болып
табылады. Құмтастар ашық сұр мұнаймен қанығуы біркелкі емес, орта түйірлі,
тақташаларға сындырғанда жеңіл сынады.Алевролиттер-саздылы және құмтасты,
арасында қабаттану бетінде ұсақ өсімдік детриті бар.
Коллекторлардың сүзбелену қасиеттерін сипаттайтын параметрлер 11
ұңғымадан алынып көрсетілген 18 тасбаған үлгісі бойынша анықталды. Олардың
ашық кеуектілігі 14%-дан 16,4%-ға дейін өзгеріп отырады. Орташа мәні
15,1% құрайды. Өткізгіштігі 8,1 х 10-3 мкм2-ден 75,5 х 10-3 мкм2-ге дейін
өзгеріп отырады.
Кейін бұрғыланған 1, 12, 11 ұңғымалар нәтижелерінің негізінде жатын
тұйықталды және қордың оперативті бағалауынан кейін сынақ эксплуатациялау
басталды.
Қабат мұнайының қасиеттері 1 мен 12 ұңғыларынан алынған 5 тереңдік
сынақ бойынша бағаланған. 1 ұңғымадан 4 тереңдік мұнай сынағын алған –
алдымен 2429-2436 м интервалын сынауымен, сосын 2443-2450 м интервалдағы
астыңғы жақта жатқан коллектор-қабатын атқаннан кейін алынған. Барлық
зерттелген сынақтар қабаттық энергияның үлкен қорында мұнайдың газқанығуы
төмен екені анықталды. 4 сынық бойынша мұнайдың газбен қанығуының қысымының
орташа мәні - 3,1 Мпа құрайды, ал бұл қабат қысымынан 20 МПа-ге төмен.
12 ұңғымадан терең мұнай сынақтары 2439-2452 м интервалын сынағанда
алынған.
1.2-кестеде екі ұңғымадан алынған және солар бойынша орташа
параметрлер тереңдік сынақтар бойынша анықталған қабат мұнайының негізгі
қасиеттері келтірілген.
1.3-кестеде бес тереңдік сынақтары бойынша алынған мұнай газының,
газдан арылған және қабат мұнайдың орташа компоненттік құрамы келтірілген.
Газдан арылған мұнайдың фракциялық құрамы мен физикалық-химиялық
қасиеттерін алты сынақ бойынша бағалады ( 1.3-кесте). Олар Асар кенорынның
мұнайын сипаттайды, ол жоғарғы парафинді, шайырлы, аз күкіртті 300С-тан
жоғары температурада қатады. Тауарлы сапасы бойынша ол Жетібай кенорынның
төмеңгі горизонттарының мұнайына ұқсайды.
1.2-кесте.
Асар кенорынның қабат мұнайының қасиеттері
Атауы Зерттеулер саны Өзгеру Орташа
диапазоны мәні
ұңғыма сынақ
1 2 3 4 5
мұнайдың газбен қанығу 2 5 1,6 – 4,88 3,1
қысымы, Мпа
құрамындағы газ, м3т 2 5 10,5 – 23,7 16,5
Баспалдақ сепарация кезіндегі 10,3
газ факторы, м3т 2,9
Р1 = 0,6 МПа , Т1 = 350С
Р2 = 0,14 МПа , Т2 = 300С
Жалпы газ факторы , м3т 13,2
Тығыздық , кгм3 2 5 803 – 828 810
Тұтқырлық , мПа-с 2 2 2,8 – 3,1 3,1
Көрсетілген сепарация 1,06
жағдайларындағы көлемдік
коэффициент, бірлік үлесі
Мұнайдың парафинмен +61
қанығуының температурасы, 0С*
Қабат температурасы , 0С +99
1.3-кесте.
Асар кенорынның газсыз мұнайының физикалық-химиялық қасиеттері және
фракционды құрамы
Аталуы Зерттеулер саны Өзгеру Орташа
диапазоны мәні
Ұңғыма сынақ
тығыздық , кгм3 2 6 840 - 853 845
тұтқырлық, мПа-с 2 6 8,3 – 10,3 9,2
температурасы 500С
болғанда
қату температурасы, 0С 2 6 +32 - +34 +33
құрамы , % вес :
күкірт
асфальт-шайырлы заттар
парафиндер
2 2 0,04 – 0,090,08
2 3 10 – 14,5 11,5
2 3 18,5 – 21,518,5
фракциялардың көлемдік 2 5
шығуы, %
н.к.- 1000С
1500С дейін
2000С дейін
3000С дейін
отс. – 1,0 1,0
5,0 – 10,0 7,0
12,0 – 18,014,0
31,0 – 37,033,0
1.4-кесте.
Асар кенорынның мұнайлы газдың, газсыз және қабат мұнайының (мольдік
құрамы, %) құрамы
Aталуы ХI горизонт
Стандартты жағдайлардағы қабат Қабат мұнайы
мұнайының газдан айыру
Бөлінген мұнай
күкіртсутек 0,00 0,00 0,00
көмірқышқыл газы 1,80 0,00 0,28
азот 4,90 0,00 0,76
метан 69,30 0,33 11,03
этан 11,80 0,53 2,28
пропан 5,20 1,52 2,09
i-бутан 1,90 1,21 1,32
n-бутан 2,60 3,27 3,17
i-пентан 1,00 3,02 2,71
n-пентан 1,00 4,75 4,17
неопентан 0,00 0,00 0,00
Ц-пентан 0,00 0,16 0,14
2.3-ДМбутан 0,50 3,07 2,67
3-Мпентан 0,00 1,38 1,17
n-гексан 0,00 5,28 4,46
МЦпентан 0,00 1,37 1,16
2.2-ДМпентан 0,00 0,00 0,00
ц-гексан 0,00 1,25 1,06
Сум. I-гептан 0,00 7,47 6,31
n-гептан 0,00 5,16 4,36
МЦгексан 0,00 3,50 2,96
қалдық 0,00 5,73 47,90
1.6 Қиманың гидрогеологиялық сипаттамасы
Платформалық тыстың қабат суларының гидрогеологиялық мінездемесі
негізінен юра, бор мен палеоген-төмеңгі миоцен гидрогеологиялық кешендер
бойынша көрсетілген. Оларды Оңтүстік Маңғышлақ екінші дәрежелі артезиан
бассейіннің құрамында бөлінген.
Юра мен бор сулылық кешендері қалыңдығы 300 метрден асатын жоғарғы юра
ірі нығыз массивті әктастар, мергельдер мен саздар будасымен бөлінген.
Бұған қарамастан төмеңгі бор мен юра кешендерінің су құрамы ұқсас,
қалыптасу жағдайлары және құрылыстың гидрогеологиялық сұлбасы бірдей.
Төмеңгі бор, ортаңғы және төмеңгі юра су ұстағыш терригенді жыныстары
жоғарғы қуысты коллектор будаларымен көрсетілген. Олар жер бетіне шығып,
жалпы созылуы 200км-ден асатын Төбежіктен ендік бағытта Қарасаз-Тасбас
көмпеменің шығыс переклиналына дейін созылған. Бұл жауын-шашын мен
конденсациялы сулардың интенсивті инфильтрацияның белдемі бор мен юра
артезиан алаптарының қоректену облысы болып табылады. Солтүстік борты
белдемінен юра мен бор түзілімдері ойыстың орталық бөлігінің оңтүстігіне
қарай моноклинальді батады. Сәйкесінше, оңтүстік бағытта қабат суларының
минералдығы жоғарлайды, қабат энергиясы, қысым мен температура өседі,
суауысу қиындайды. Юра сулы этажы Оңтүстік Маңғышлақ ойысының қазіргі
құрылымдық ерекшеліктер құрылысымен байланысты.
Төмеңгі және ортаңғы юраның қабат суларының химиялық құрамы құрамында
сульфаттар аз хлоркальцилі ерітінділерінің дамуымен сипатталады. Жер бетіне
шыққан аймақта судың минералдығы Қарасаз-Тасбаста 4-5 гл, Жетібай-Өзен
сатысында 140-160 гл құрайды, тығыздығы 1,09-1,11 гсм3. Қабат сулары
әлсіз метаморфталған.
Юрадағы қабат сулары бром мен йодтың концентрациясы жоғары (сәйкесінше
450мгл және 5-6мгл) белгіленген. Суда еріген газдар құрамында метан басым
көмірсутекпен көрсетілген. Құрамындағы көмірқышқыл газы сирек 1-2% асады.
Бор кешенінің сулары альб-сеноманнан валанжинге дейін терригенді
түзілімдеріне қатысты. Жер бетіне шығудан бедердің белгілері плюс 100м.-
плюс 200м. кешеннің жабыны Оңтүстік Маңғышлақ ойысының орталық бөлігіне
қарай 1450м.(Қорғанбай) тереңдікке батады. Сеноман мен төмеңгі бор
қимасында 12-15 жоғары кеуекті құмтасты қабаттар бар. Дебиттердің мәндері
83-144мтәулік3 аралығында ауытқиды. Беке-Башқұдық бел-белесінің дөңес
бөлігінде Құйылыс қайнарына дейін бор суларының минерализациясы 2-5гл-ден
аспайды, Жетібай-Өзен сатысында 19-21,7гл-ге дейін көбейеді.
Химиялық құрамы да ауысып тұрады, солтүстікте сульфат-натрийлі мен
гидрокарбонатты-натрийліден оңтүстікте хлоркальцийлі су түрлеріне ауысады.
Көп жылдар бойы альб-сеноман қабат сулары Құйылысттан суқұбыры арқылы Ақтау
энергозауытына барады, өңдеуден кейін қаланы сумен қамтамасыз ету үшін
қолданылады. Құрық кентінде бұрғыланған ұңғымада 14,2 лсек дебитімен
шапқылап, шығу кезіндегі температурасы +70°С альб-сеноман суы
бальнеологиялық қасиеттеріне ие, оны профилакторийде емдеу үшін қолданған.
Жабық ұңғыманың сағасындағы статикалық қысым - 1,2 Мпа, судың тығыздығы
1,06 гл, есептелген қабат қысымы 11,5 МПа, перфорация интервалдары 978-
996, 1029-1031м. Гидродинамикалық тәртіп белсенді суарынды.
Палеоген-төмеңгімиоцен кешеннің дебиттері 1,2-1,7 м3тәулік құрайды.
Минералдығы 12-15 гл. Қабат сулары жергілікті таралуына ие және ресурстары
шектеулі.
2 Техникалық бөлім
2.1 Ұңғы бұрғылаудағы геологиялық жағдайлар
Ұңғы бұрғылау шарты көрші аландағы бұрғылау негіздеріне сүйене отырып
болжамдалған геофизикалық қима арқылы орындалады.
Ізденіс ұңғыларымен төрттік, неоген, палеоген, бор, юра, төмеңгі триас
қатысады, жоғарғы жағында шөгінділер ең аз төзімді, төрттік және неогендік
шөгінділер жоғарғы карбонат, саз шөгінділерде үйлесімді жатыр, борды
шөгінділерде көбінесе саздар мен құмдардың кезектесулері кездеседі. Өнімді
шөгінділерге ортаңғы юра және триас түзілімдері жатады. Зерттелетін
қабаттың қалыңдығы: ортаңғы юрада 50 метр, ал триаста 40 метр. Түптің
температурасы (119°) 392° К.
2.2 Жуу сұйығының сипаттамасы
Асар алаңындағы іздеу ұңғымаларын бұрғылау саз ерітіндісін қолданушы
іске асады. Ұңғыларды қиындықсыз дұрыс бұрғылау үшін және жоғары қысымдағы
өнімді қабаттарға қарсы қысым тұсіру мақсатымен саз ерітінді тығыздығы
(09.09.82) Жалпы техникалық ережелердің 8,2 тармағына сәйкес анықталады.
Неоген және палеоген шөгінділері бентонитті ерітіндісімен бұрғыланады.
Ерітінді көрсеткіштері мынадай:
тығыздығы-1334кгм3, тұтқырлығы-55 сек. артық болмау, су жоғалтуы 30 мин
ішінде 5 см2 артық болмауы керек. Статистикалық ығысу кернеуі (СНС) 8-1012-
15 Па. рН=9-9,5, құрамында құм мөлшері 2% аспауы керек. Қабыршық түзету 2мм
аспауы керек.
Бор шөгiндiлерiнде бұрғылауды полимерлі хлоркалийлі ертiндiсiмен
жүргiзу көзделдi. Бұл ертiндi көрсеткiштерi: тығыздығы1230-1300 кмм3,
тұтқырлығы -30-45 сек., су жоғалту 30 мин iшiнде 5-6 см3 , құрамындағы құм
мөлшерi 2% дейiн, қабыршық қалыңдығы 2мм дейiн СНС-8-1012-15 Па, рН-9-9,5.
Саз ертiнiдiсi КССБ,УЩР, каустикалық содамен, мұнаймен, Na2 CO3 T-80
химиялық реагенттермен өңделедi.
2.3 Зертханалық зерттеулер
2.1-кесте.
Зертханалық зерттеулер.
№ Жобаланған тереңдікті зерттеу Жазу масштабы Зерттеу аралығы
1 КС,ПС,ДС, профилеметр, 1:500 0–350
инклинометрия, термометрия, ГК, АК
2 КС, ПС, БК, ДС, профилеметрия, 1:500 350-1350
инклинометрия, термометрия, ГК, АК 1350-1900
3 КС, ПС, БК, ДС, профилеметрия, 1:500 барлық оқпан
инклинометрия бойымен 25 м.
сайын
4 БКЗ, ИК (ИКЗ), МК, БК, БМК, МКЗ, 1:200 1900-2650
ДС, РК, АК, ГГК – П, профилиметрия
2.4 Ұңғы құрылымын негiздеу
2.4.1 Ұңғы құрылымын жобалау
Ұңғы құрылымын жобалау үшiн қабат қысымының аномальдi коэффициентiнiң
өзгерiсiн сипаттайтын (Ка), сұйықтық қабатқа шағылысы (К) және (Н)
тереңдiктегi бұрғылау қабатқа шағылысу графигi тұрғызылады.
Аномальдi коэффициентi келесi формуламен анықталады:
Ка= =; (2.1)
Ка1 =4х106 9,8x1000х400=1,02
Ка2 = 13,19x106 9,8x1000х1300=1,05
Ка3 = 31,64x106 9,8x1000х2650=1,22
Мұнда, ρс - тұщы су тығыздығы, ρс=1000 кгм3
Н- қабат тереңдiктерi, м
Рқ-тереңдiктегi қабат қысымы, Па
q- еркiн түсу удеуi, мс2
Жұтылу коэффициентi индексi Кж-бұл дегенiмiз жұтылу қысымының
гидростатикалық қысымға, яғни:
Кж = (2.2)
Мұнда Рж жұтылу қысымы, МПа.Егерде жұтылу қысымы белгiсiз болса, онда оның
мәнiн шамамен мына формуламен анықтауға болады:
Рж= (0,750,95)Ргж
(2.3)
Мұнда Ргж-гидрожарылу қысымы, МПа
(2.4)
Ргж1=0,0083 x 400 + 0,66 x 4=5,96МПа
Ргж2 =0,0083 x 1300 + 0,66 x 13,39=19,63МПа
Ргж3 =0,0083 x 2650 + 0,66 x 31,64=42,9МПа
мұнда, Ргжгидро жарылу қысымы анық ендi Рж-жұтылу қысымын табамыз:
Рж1=5,066 МПа
Рж2=16,69 МПа
Рж3=37,86 МПа
ендi жұтылу коэффициентiн табамыз:
Кж1=5,066х106 400x9,8x1000=1,29
Кж2=16,69х106 300x9,8x1000=1,63
Кж3=37,86х106 2650x9,8x1000=1,46
Мұнда, Рқ-берiлген тереңдiктегi қабат қысымы, МПа жуу сұйықтарының
салыстырмалы тығыздықтарын анықтағанда мынадай шарт орындалады:
2.2-кесте.
Аралықтағы қысымдар көрсеткіштері
Бұрғылау аралықтары, м Рқ,, МПа Рж, МПа
ден дейiн
0 400 4 5,066
400 1300 13,39 16,69
1300 2650 31,64 37,86
Мұнда, (2.5)
Немесе (2.6)
Мұнда:
ендi р0 табамыз:
ρ01=1,02х1,1=1,122 ρ01=1,02х1,15=1,173
ρ02=1,05x1,05=1,1 ρ 02=1,05х1,1=1,16
ρ03=1,13x1,0=1,13 ρ03=1,13x1,04=1,18
Берiлген терңдiк бойынша анықталған Ка, Кж және р0 мәндерiн 2.2-кестеге
түсiремiз.
2.3-кесте.
Ка, Кж және р0 мәндерінің тереңдіктер бойынша өзгерісі
Тереңдiк Ка Кж р0
400 1,02 1,29 1,122-1,173
1300 1,05 1,31 1,1-1,16
2650 1,22 1,46 1,13-1,18
Бiрiктiрілген график бойынша ұңғыма түбiне дейiн бұрғылау шарты бiрдей
болғанымен, 400м-ге дейiнгi аралықта саз қабаты кездеседi. Сондықтан
шиеленiстердiң алдын алу үшiн осы аралыққа шегендеу құбыры түсiрiлiп
цементтеледi. Одан төмен қарай 800м аралыққа дейiн құмтастар, опырылып
құлауға бейiмдi таужыныстары кездесуiне байланысты аралық құбыр түсiремiз.
Сағалық тiзбектiң түсiрiлу тереңдiгiн анықтау үшiн қойылатын
талаптар:
суы пайдаланатын қабаттарды ластанудан қорғау;
кезектегi шегендеу тiзбегi үшiн әрi қарай ұңғы бұрғылау барысында
шиеленiстердi болдырмау;
ұңғы сағасын кенеттен болатын атқылауларға тойтарыс беру үшiн
орналастыратын жабдықтармен қамтамассыз ету.
Егер атқылауға тойтарыс беретiн жабдықтарды ұңғыдағы сағалық немесе аралық
тiзбекке орнату мүмкiн болса, онда оларды жауып қойғанда ұңғыда пайда
болатын қысымның ең жоғарғы мәнiн ескерiп тiзбектердi түсiру тереңдiгiн
мына формуламен анықтаймыз.
; (2.7)
мұнда, Lk – атқылауға қарсы тұратын жабдықтарды орналастыратын сағалық
немесе аралық тiзбектерiнiң түсiрiлу тереңдiгi, м;
Рққ- түсiрiлген тiзбектердiң төмен жайғасқан ашылатын қабаттардың қысымы,
МПа;
-түсiрiлген тiзбектерден төмен жайғасқан өте әлсiз қабатының
гидрожарылу градиентi, МПам;
; (2.8)
мұнда, -өте әлсiз қабаттың гидрожарылу қысымы, МПа;
L- осы қабаттың табанына дейiнгi тереңдiк, м.
Пайдалану кезiнде ұңғыдан алатын өнiмнiң шамасы 100-150 мiтәулiк екендiгi
белгiлi, сондықтан пайдалану тiзбегiнiң диаметрiн 146 мм аламыз. Оның орнын
бұрғылайтып қашаудың диаметiрiн мына формуламен анықтаймыз.
Дұ=Дм+2;
(2.9)
мұнда, Д - ұңғы диаметрi бойынша сол аралықта бұрғылауға арналған қашаудың
диаметрi, не болмаса керн алатын қашау диаметрiне теңестiрiп алады, мм;
Д - құбыр тiзбегiнiң ең үлкен сыртқы диаметрi бұл муфтаның диаметрi,
мм;
- ұңғының қабырғаларымен тiзбек муфтасының арасындағы саңылау
мөлшерi, мм;
Дұ=187+24=211 мм
МЕСТ 20692-75 бойынша диаметрi 215,9 мм қашау аламыз Дұ=215,9 мм.
Аралық тiзбектi құрайтын құбырлардың диаметрiн анықтаймыз:
Да.т=Дп.қ.+2б+2һ; (2.10)
мұнда, Дп.қ. – пайдалану тiзбегiн түсiретiн ұңғыны бұрғылайтын қашаудың
диаметрi, мм;
б – қашаумен аралық тiзбек қабырғаларының арасындағы саңылау мөлшерi,
мм (б=).
һ – аралық тiзбек қабырғаларының қалыңдығы, м;
Да.т.=215,9+2х5+24=244,5 мм
МЕСТ 632-80 бойынша диаметрi 295,3 мм құбырларды таңдап аламыз. Бұл
құбырларды муфталарының Ø 245 мм, сондықтан аралық тiзбектiң орнын
бұрғылайтын қашаудың диаметрi.
Дқ.а.т.=295,3+50=345,3мм
МЕСТ бойынша диаметрi 393,7 мм қашауды таңдап аламыз.
Кондуктордың диаметрi
Дк=269,9+225=319,9 мм
МЕСТ бойынша Дкк=393,7 мм болады.
Бағыттаушы құбырдың диаметрi 393,7 мм қабылданады.
Құбырлар аталулары Құбыр диаметрі Қашау диаметрі, Түсіру тереңдігі,
мм. м.
Сағалық құбыр 339,7 393,7 400
Аралық құбыр 244,5 295,3 1300
Пайдалану құбыры 168,3 215,9 2650
Сөйтiп жобаланған ұңғының конструкциясы мынадай болады:
Кондуктор (Ø 339,7) 400 м түсiрiлiп түгел цементтеледі
Аралық тiзбек (Ø 244,5) 1300 м түсiрiлiп, түгел цементтеледi
Пайдалану тiзбегiн (Ø168,3) жобаланған тереңдiкке дейiн түсiрiлiп сағасынан
2650 м тереңдiкке дейiн цементтеледi.
2.2-сурет.
Ұңғы конструкциясының сұлбасы
339,7 244,5 168,3
2.4.2 Пайдалану тiзбегiн берiктiкке есептеу
Пайдалану тiзбегiн оған әсер ететiн ең жоғарғы iшкi және сыртқы артықша
қысымдарды ескерiп берiктiкке есептеймiз.
Қабаттардың өнiмдiлiгiн арттыру үшiн ұңғының iшiне сұйықтарды айдағанда
немесе оны пайдалану кезiнде, құбырдың iшiндегi қысымның мәнi жоғары
болады.
Пайдалану тiзбегiн берiктiкке есептеу үшiн ең алдымен есептеу кестесiн
таңдап аламыз.
Цемент сақинасының шөгу мәнi (К) пайдалану тiзбегiнiң диаметрiне
байланысты келесi шектерде алынады. Ұңғы сағасынан цемент ертiндiсiне
деңгейiне дейiнгi тереңдiк (һ) нольге тең. Сондықтан бiз 2 есептеу
сұлбасын аламыз.
L=2650м
H=1000м
h =1550м
ρцc=1850кгм3
ρбс=1400кгм3
ρс =850кгм3
ρпж =1000гм3
К=0,25
Рқ =31,64МП
2.3-сурет Екінші үлгі z=0
Сыртқы артық қысымдар.
;
; Pcaz =0,01ρбс xН=0,01x1,4x1000=14 МПа
(2.12)
; Pcaz=0,01[ ρбс h- ρс (h-H)]=17,025 МПа
(2.13)
; Pcaz=0,01[(ρцс-ρс )L-(ρцс-ρбс ) h+ρв H)] (1-к)=22,52 МПа
(2.14)
Рс =Рс-0,01ρс L=31,64-0,01х0,85х2650=9,115
а нүктесі: z=0;
Pіаz=1,1xPc=1,1x9,115=10,03
Pоп=9 МПа
б нүктесі: z=1550
Pіаz=[1,1x8,15x9,115-0,01(1,4-1,0)x 1550=0,75 МПа
в нүктесі: z=L=2650м
Pіаz={1,1x9,115-0,01[(1,85-1,0)x265 0-(1,85-1,4)x1550]}x(1-0,25) =-5.05 МПа
Iшкi орталық қысымдар
ρқбс=1000 кгм3
, МПа
Piaz=1,1(28-9,8x1200x2650x10-6)= -15,4 МПа
сондықтан МПа
, МПа (2.15)
PiaL=10-9,8(600x2650x10-6)0,75=-1,7 МПа
2.3-кесте.
Есептеу нәтижелерi.
Бөлiктiң Берiктiк Қабыр-ғалаОрнату орталығы, м Бөлiктiң Бөлiктiң
нөмiр тобы р ұзын-дығысалмағы,
лерi қалың-дығы , м мН
, мм
Басталуы Соңы
1 К 7 0 1650 1650 0,1448
2 К 8 1650 2450 800 0,250
3 К 9 2450 2650 200 0,319
2.4.3 Пайдалану тiзбегiн цементтеуге есептеу
Тiзбектi цементтеу кезiнде ұңғы сағасында орналастыратын жабдықтар таңдап
алынады, цемент ерiтiндiсiн дайындауға қажеттi судың, цементтiң мөлшерi,
басып айдайтын сұйықтықтың көлемi, цементтеу агрегаттарының саны, сондай-ақ
ұңғыны цементтеуге жұмсалатын жалпы уақыт есептеледi.
2.5-сурет. Цементтеу үлгісі m=0.5
L=2650
H1=300 p1=1850
H2=2170 p2=1800
H3=30 p3=1200
d1=0.3937
d2=0.295
d3=0.2159
d4=0.4
Мына ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz