Жарық қашықтық өлшеуіштер

КІРІСПЕ
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1 Жарық қашықтық өлшеуіштердің жіктелуі
2 “Топаз” СП2 жарық қашықтық өлшеуіші
3 Пайдалану бойынша жалпы нұсқау
4 Жұмыс істеу тәртібі
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

Жарыққашықтықөлшеуішөлшеупринципі, жарықкөзіненшағылатынзатқадейінгі, яғнитуражәнекеріаралықтағысәуленіңөтууақытынөлшейді. Атмосфераныңсынукөрсеткіші - оныңоптикалыққасиеттеріне, сыртқыортаныңқысымына, температурасыменылғалдылығынабайланысты. Сондықтан, қашықтықөлшеуішпенарақашықтықөлшеукезіндеөлшеунәтижелеріне, атмосфералықтүзетулеренгізіледі.Модульдіжарыққашықтықөлшеуіштернегізінен–фазалық, импульстікжәнеқұрама (жинақталған) болыпбөлінеді. Фазалықжарыққашықтықөлшеуіштерде (ЖҚӨ) жарықтыңөтууақытыаралықөлшеубойыншажанамаболыпанықталады. Яғни, фазалардыңсалыстыруәдісіарқылышағылғансигналдардыңаралықтарыменанықталады. АлимпульстікЖҚӨ-тежарықтыңшағылуыұзынболыпжүргізіледі. Аралықты 2 ретөлшеукезіндекететінуақыт(жарықкөзіненшағылатынзатқадейінгі) тезарадажұмысістейтінесептегішқұралкөмегіменанықталып,аралықтыөлшеутуралыақпаратсақтайтынқұралменесептеледі. АлқұрамаЖҚӨ-де – импульстікәдісқолданылады. Интерференциялықжарықтық – қашықтықөлшеуіштерініңжұмыстықөлшемдерінтексеружәнеэталондауүшінқолданылады. Яғни, бұлөлшеу
кезіндеөлшеунәтижесіжоғарғыдәлдіктібереді. Осыжарыққашықтықөлшеуіштердіңқателігі, толқынныңмонохромати-калықсәулеленуұзындығыныңбірлігіменберіледі (микрометрдіңжүздікбірлігі). Далалықжерде, яғнисыртқыортаәсеріфакторларыменоныңпішінініңүлкендігінебайланыстыбұласпаптардықолдануқиынғатүседі. Фазалықжарыққашықтықөлшеуіштердежарықағыны, модульденгенамплитудақарқындығыбойыншафазалықсигналарқылысалыстырылып, соныңнәтижесіндебіраралықтыңарақашықтығыөлшенеді. Импульстікжарыққашықтықөлшеуіштердеөлшенетінаралықбойыншаөтетінжекежарық
импульстерітезарададискреттікесептеуішкөмегіменанықталады. Бірақгеодезиялықжұмыстарғақажетжоғарғыдәлдіктібермейді. Соңғыкездеріимпульстікәдістергеодезиялықжарыққашықтықөлшеміндеқолданылыпжүр. Бірақ, бұласпаптардағыгенераторменберілгенжиіліккеайналып, бізгеқажеттідәлдіктібереалады.

1. М.Б. Нұрпейісова, Қ.Б. Рысбеков “Геодезиялық аспаптар”Университеттің Ғылыми-әдістемелік кеңесі оқу құралы ретінде ұсынған- Алматы 2010

Пән: Геология, Геофизика, Геодезия
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті
География және табиғатты пайдалану факультеті Картография және геоинформатика кафедрасы

СӨЖ
Тақырыбы: Жарық қашықтық өлшеуіштер

Тексерген: Сарыбаев Е.
Орындаған: Ходжаева Р.

Алматы, 2015

ЖОСПАР

КІРІСПЕ
3

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

1
Жарық қашықтық өлшеуіштердің жіктелуі
4
2
"Топаз" СП2 жарық қашықтық өлшеуіші
5
3
Пайдалану бойынша жалпы нұсқау
7
4
Жұмыс істеу тәртібі
8

ҚОРЫТЫНДЫ
9

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
10

КІРІСПЕ

Жарық қашықтық өлшеуіш өлшеу принципі, жарық көзінен шағылатын затқа дейінгі, яғни тура және кері аралықтағы сәуленің өту уақытын өлшейді. Атмосфераның сыну көрсеткіші - оның оптикалық қасиеттеріне, сыртқы ортаның қысымына, температурасы мен ылғалдылығына байланысты. Сондықтан, қашықтық өлшеуішпен ара қашықтық өлшеу кезінде өлшеу нәтижелеріне, атмосфералық түзетулер енгізіледі.Модульді жарық қашықтық өлшеуіштер негізінен - фазалық, импульстік және құрама (жинақталған) болып бөлінеді. Фазалық жарық қашықтық өлшеуіштерде (ЖҚӨ) жарықтың өту уақыты аралық өлшеу бойынша жанама болып анықталады. Яғни, фазалардың салыстыру әдісі арқылы шағылған сигналдардың аралықтарымен анықталады. Ал импульстік ЖҚӨ-те жарықтың шағылуы ұзын болып жүргізіледі. Аралықты 2 рет өлшеу кезінде кететін уақыт(жарық көзінен шағылатын затқа дейінгі) тез арада жұмыс істейтін есептегіш құрал көмегімен анықталып,аралықты өлшеу туралы ақпарат сақтайтын құралмен есептеледі. Ал құрама ЖҚӨ-де - импульстік әдіс қолданылады. Интерференциялық жарықтық - қашықтық өлшеуіштерінің жұмыстық өлшемдерін тексеру және эталондау үшін қолданылады. Яғни, бұл өлшеу
кезінде өлшеу нәтижесі жоғарғы дәлдікті береді. Осы жарық қашықтық өлшеуіштердің қателігі, толқынның монохромати-калық сәулелену ұзындығының бірлігімен беріледі (микрометрдің жүздік бірлігі). Далалық жерде, яғни сыртқы орта әсері факторлары мен оның пішінінің үлкендігіне байланысты бұл аспаптарды қолдану қиынға түседі. Фазалық жарық қашықтық өлшеуіштерде жарық ағыны, модульденген амплитуда қарқындығы бойынша фазалық сигнал арқылы салыстырылып, соның нәтижесінде бір аралықтың ара қашықтығы өлшенеді. Импульстік жарық қашықтық өлшеуіштерде өлшенетін аралық бойынша өтетін жеке жарық
импульстері тез арада дискреттік есептеуіш көмегімен анықталады. Бірақ геодезиялық жұмыстарға қажет жоғарғы дәлдікті бермейді. Соңғы кездері импульстік әдістер геодезиялық жарық қашықтық өлшемінде қолданылып жүр. Бірақ, бұл аспаптардағы генератор мен берілген жиілікке айналып, бізге қажетті дәлдікті бере алады. Қазіргі жаңа жартылай өткізгіштік лазерлі сәуле қашықтық өлшеулер - жоғарғы дәлдікті 1 - 5мм-ден қамтамасыз етіп, 5 - 15 км-ге дейін ара қашықтықты өлшейді. Өлшеу нәтижелерінің қателіктеріне байланысты оны ескеретін әр түрлі түзетулер, қажетті жағдайда сыртқы ортаға байланысты түзетулер енгізіледі.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1. Жарық қашықтық өлшеуіштердің жіктелуі

Соңғы кездері электрмагниттік қашықтық өлшемдер геодезияда жиі қолданылуда. Соның ішінде екі аспапты атап өтуге болады:
1) жарық қашықтық өлшеуіш;
2) радио қашықтық өлшеуіш.
Кеңінен тарағаны - жарық қашықтық өлшеуіш. Қазіргі жаңа жарық қашықтық өлшеуіштер әр түрлі кластағы және дәлдіктегі геодезиялық жұмыстар мен құрылыстардың жарықшақтарын зерттейді. Сонымен қатар, ғылыми-зерттеу және ерекше инженерлік құрылыстарды жобалауға, жоспарлық құрылыстық өлшеулерге арналған. Осы орайда жарық қашықтық өлшеуіш техникаларының дамуында жалпы әлемдік практикада, қашықтығы мен дәлдігіне байланысты 3 негізгі бағыт пайда
болды.
1. Г жарық қашықтық өлшеуіштер. Мемлекеттік геодезиялық тораптарды жүйелерді құруда қолданылады.
2. Қ жарық қашықтық өлшеуіштер қолданбалы геодезияда және маркшейдер ісінде қолданылады.
3. Т жарық қашықтық өлшеуіш геодезиялық толықтыру және түсіріс тораптары мен топографиялық түсірісте қолданылады.
Осы аспаптарды шығаратын негізгі мемлекеттерге - Швейцария, АҚШ, Германия,Жапония, Ресейжатады.
П топтарына - жоғары дәлдікті қашықтық өлшеуіш жатады.
СП2 жарық қашықтық өлшеуішінің аралық өлшеу ауқымы 0,5-3000м.

2. "Топаз" СП2 жарық қ ашық тық өлшеуіші

"Топаз" СП2 жарық қашықтық өлшеуіші ара қашықтықты өлшеуге арналған. Жарық қашықтық өлшеуіштің қолдану саласы: екінші разрядты өлшеу құралы ретінде топографиялық жарық қашықтық өлшеуіштер мен әкімшіліктік метрологиялық қызметтердегі тахеометрлерді тексеру; қолданбалы геодезияда ара қашықтықтарды өлшеу: машина жасаудағы үлкен өлшемдерді өлшеу; арнайы құрылыстарды жүргізу мен ғимараттарды пайдалану кезінде қолданылады. Жарық қашықтық өлшеуішті пайдалану жағдайы:
* қоршаған ортаның ауа температурасы,ºС...-25...+ 40;
* салыстырмалы ауа ылғалдылығы+20ºС 95%-ға дейін;
* атмосфералық қысым, кПа 84...107(630...800).

Техникалық сипаттамалары
Ара қашықтықты өлшеудегі орташа квадраттық қатесімм, +-(2+2*10-6 Д*)аспауы керек.
Жарық қашықтық өлшеуіштің құрылысы мен жинағының құрам бөліктері.

СП- 2.Жары қ қашықтық өлшеуіші

Жарық қашықтық өлшеуіште уақытша интервалға келтірілген импульсті өлшеу әдісі қолданылады. Сәулелену ретінде жартылай өткізгішті лазерлі диод қолданылады. Сәулелену қабылдағыш - біруақытта қабылданатын жарық сигналдары - аралық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.