Суреттерді бір координаттық жүйеден басқа жүйеге ауыстыру әдістері

КІРІСПЕ
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1 Кеңістік координаттары
2 Картографиядағы координата жүйелері
3 Координаталарды өзгерту
4 Проекцияны өзгерту
5 AutoCAD Map 3D бағдарламасында координаттар жүйесін өзгерту
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

Координаттар (лат. co – бірге және ordіnatus – тәртіптелген, анықталған) — жазықтықтағы, кез келген беттегі не кеңістіктегі нүктенің орнын анықтайтын сандар. Ғылымға, ең әуелі, аспан сферасындағы не Жер шары бетіндегі нүктенің орнын (ендік пенбойлық) анықтайтын астрономиялық және географиялық кординаттар енді. 17 ғасырда Р.Декарт кординаттар әдісі арқылы геометрия мен математикалық анализдің арасындағы өзекті байланысты ашты.
Механикада, математикада физикада, т.б. салаларда сфералық Координаттар (, r, ), цилиндрлік Координаттар (, z, ),эллипсоидтық координаттар жиі қолданылады. Кеңістіктегі біртекті координаттар жазықтықтағы координаттар сияқты енгізіледі.
• Декарттық координаттар жүйесі — евклидтік кеңістіктегі түзу сызықты координаттар жүйесі;
• Түзу сызықты координаттар— координаттар бас нүктесі және осы нүктеде қиылысатын түзу сызықты координаттар осьтері бойынша анықталатын координаттар;
• Тікбұрышты координаттар — барлық осьтері өзара перпендикуляр болатын түзу сызықты координаттар;
• Сфералық координаттар — барлық осьтері өзара перпендикуляр болатын түзу сызықты координаттар;[2]

1. Ахметов Е.М., Кунаев М.С. Геоақпараттық жүйе негіздері ( Оқу құралы). — Алматы «Арыс» баспасы, 2008.
2. https://kk.wikipedia.org
3. http://docs.autodesk.com/MAP/2011/RUS/AutoCAD

Пән: Геология, Геофизика, Геодезия
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті
География және табиғатты пайдалану факультеті Картография және геоинформатика кафедрасы

СӨЖ
Тақырыбы: Суреттерді бір координаттық жүйеден басқа жүйеге ауыстыру әдістері

Тексерген: Құдайбергенов М
Орындаған: Ходжаева Р

Алматы, 2016
ЖОСПАР

КІРІСПЕ
3

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

1
Кеңістік координаттары
4
2
Картографиядағы координата жүйелері
6
3
Координаталарды өзгерту
8
4
Проекцияны өзгерту
9
5
AutoCAD Map 3D бағдарламасында координаттар жүйесін өзгерту
10

ҚОРЫТЫНДЫ
11

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
12

КІРІСПЕ
Координаттар (лат. co - бірге және ordіnatus - тәртіптелген, анықталған) -- жазықтықтағы, кез келген беттегі не кеңістіктегі нүктенің орнын анықтайтын сандар. Ғылымға, ең әуелі, аспан сферасындағы не Жер шары бетіндегі нүктенің орнын (ендік пенбойлық) анықтайтын астрономиялық және географиялық кординаттар енді. 17 ғасырда Р.Декарт кординаттар әдісі арқылы геометрия мен математикалық анализдің арасындағы өзекті байланысты ашты.
Механикада, математикада физикада, т.б. салаларда сфералық Координаттар (, r, ), цилиндрлік Координаттар (, z, ),эллипсоидтық координаттар жиі қолданылады. Кеңістіктегі біртекті координаттар жазықтықтағы координаттар сияқты енгізіледі.
* Декарттық координаттар жүйесі -- евклидтік кеңістіктегі түзу сызықты координаттар жүйесі;
* Түзу сызықты координаттар -- координаттар бас нүктесі және осы нүктеде қиылысатын түзу сызықты координаттар осьтері бойынша анықталатын координаттар;
* Тікбұрышты координаттар -- барлық осьтері өзара перпендикуляр болатын түзу сызықты координаттар;
* Сфералық координаттар -- барлық осьтері өзара перпендикуляр болатын түзу сызықты координаттар;[2]

НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1. Кеңістік координаттары
Координаттар деп -- кеңістікте, жазықтыққа берілген нүктенің тұрған орнын анықтайтын сандарды айтады.
Тік бұрышты немесе декарт координаттары (1-сурет). Бұл бір-біріне перпендикуляр X (абсцисса) және Ү (ордината) тік бұрышты сызықгар құрайтын, "0" нүктесінде түйісетін немесе +- белгімен белгіленетін жазықтық координаттар түрлерін айтады. Бір беткейде жатқан үш өлшемді X, Ү, Z координаттарының басы "0- ге" түйіседі.

1-сурет. Тік бұрышты координаттар жүйесі

Геодезиялық жұмыстарда бастапқы нүкте ретінде қабылданған бір нүкте арқылы анықтау үшін қолданатын координаталар жүйесін полюстік координаттар дейді. Нүктелердің жазықтықтағы орны қарастырылатын бұл жүйеде нүктелердің орны екі координатамен; а- полюстік осімен анықталатын нүктеге қарай бағытталған кесіндінің арасындағы горизонталь бұрышпен; д -- полюстен анықталатын нүктеге дейінгі горизонталь арақашыктықпен анықталады. Полюстік бүрыштар 0°-ден 360°-қа дейін өлшенеді. Бұл координаталар жүйесі теодолиттік түсіру және жобадағы барлау ұңғымасының горизонталь жазьқтықтағы орнын табу кезінде қолданылды.
Бұдан басқа сфералық, элпипсойдтық координаталар т.б. бар. Бұлар ГАЖ-дың алдына қойылған мәселелерді шешуге байланысты қолданылады.
Гаусс-Крюгер координатасы - тең бүрышты картографиялық проекция арқылы енгізілетін жазықгықтағы тікбұрышты координаттар жүйесі. Мұнда, жер эллипсойды жазықтық зоналармен және меридиандармен шектеледі.
Зоналар Гринвич меридианынан бастап батыстан шығысқа қарай нөмірленеді. Абсцисса (X) меридиан осінің корінісі, ал ордината (У) -- экватор көрінісі. Бірінші 6°-тық зонадағы остік меридиандағы шығыс бойлық 30°-ға тең, ал екіншісінде 90°- ға тең. Остік меридиан экватордың қиылысқан жері, бұл координаттар басы, ол X = 0 м, У = 500000 м болады. Зона номері "У" алдында орналасқан. Остік мериаңдағы X шамасы элипсоидтағы меридианның доға үзындығының экватормен берілген парралель арақашықгығына тең. Масштабы 1:5000 топографиялық түсірімде 3°-тық зона пайдаланылады.[1]

2. Картографиядағы координата жүйелері

Координаталар жүйесі жердегі бағыт пен арақашықтықты анықтау үшін қажет. Ендік пен бойлықты пайдаланып, координаттардың географиялық жүйесі Жердің сфералық бетінде немесе аралық глобуста орналасқан нысандардың орнын анықгау үшін қолайлы. Осы глобустан біз көбінесе екі өлшемді карталармен жұмыс істейтіндіктен, әртүрлі проекцияларға сәйкес келетін координаттардың бір немесе бірнеше жүйелері қажет етіледі. Мысалы, геодезиялық, астрономиялық, тік бұрышты координаттар жүйесі. Координатгардың мұндай жүйелері жазықтықта координаттардың картографиялық ( геодезиялық ) тік бұрышты жүйелері (cartografical (geodetic) rectongulor sustems of coordinates) деп аталады, олар жазық карталардағы нысандар орнын нақгы көрсетеді (2-сурет).

2-сурет. Декарттық координаттар жүйесі

Тік бұрышты координаттардың негізгі жүйесі графиктік жане сандық бұрыштармен жұмыс істеу кезінде ыңғайлы. Ол екі сызықтан: абциссалар мен ординатгардан тұрады. Абцисса 0-ден бастап, яғни координат басынан, екі бағытта шексіз жалғасатын сандардың бірдей таралуын құрайтын көлденең сызық. Шамаларды X координаталары деп аталады, олар оң және теріс болады. Екінші сызық, ордината, сол бастапқы нүктеде оң және теріс бағыттарда тік бұрышты қозғалысты қамтамасыз етеді. Бұл екі координата кез келген нүкте мен нысанның орналасқан жерін (Х,У) шамаларын анықтауға мүмкіндік береді. Геоақпараттық жүйелерде -- координаттарды анықтау үшін пайдаланатын қондырғылар мен дигитайзерлер қарапайым декартты координаттар жүйесіне негізделген.
Көптеген ГАЖ-да проекция жүйесі мен координаттар Меркатордың көп таралған универсалды көлденеңі (UTM) қолданылады (3-сурет). Ол дистанциялық (аралық) зондтаумен, топографиялық карталарды дайындауда, табиғи ресурстардың деректерінің базасын құруда пайдаланылады. Өйткені, ол көптеген елдерде және ғылыми байланыспен қабылданған метрикалық жүйеде нақты өлшеулерді камтамасыз етеді. Онда өлшеудің негізгі бірлігі метр болып табылады.
UTM жер бетін ұзындығы 6° бойынша ендіктің 60°-тық белдеуінде бөледі. Олардың әрқайсысы оңтүстік ендіктің 80°-нан солтүстік ендіктің 84°-қа дейін өтеді. Барлық координатгар оң болу үшін, UTM-де координаттардың 2 басы болады: біреуі -- экваторда ( солтүстік ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.