Жалпы этология және зерттеу әдістері (ауыл шаруашылық жануарлардағы қолданбалар)

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Жалпы этология

Жоспар:

Этология деніміз не?
Этологияның қысқаша тарихы
Этологиялық зерттеу әдістері.

Этология (грек тілінен “этос”-дәстүр, салт, мінез) - тірі организмдердің тіршілік ету және қорек табу ортасындағы іс-әрекеттерін, мінездерін зерттейтін ғылым. Бұл жерде зерттеу нысаны тек физикалық орта ғана емес, сонымен бірге әлеуметтік орта, қоғаммен қатынасы. Францияда “этология”-термині 18 ғасырдың екінші жартысынан бастап жануарлардың жүріс-тұрысын зерттейтін ғылым ретінде қолданылды. Бірақ жеке ғылым саласы ретінде ол 20 ғасырдың 30 жылдарында шықты(ағылшын тілді елдерде бұл термин 20 ғасырдың бірінші жартысына дейін “мінез-құлық”терминімен қатар қолданылып келді) .

Этология ғылымының негізі А. фон Пернау (18 ғасырдың басы), Дарвин (19 ғасыр) және Я. фон Икскюл(19 ғасырдың аяғы -20 ғасырдың басы) секілді ғалымдардың еңбегі арқылы қаланды. Этология терминіне ерекше әсер еткен Дарвинның эволюциясы. Дарвин теориясы бойынша бұл ғылымның адамзатқада қатысы бар екені белгілі болды. Өйткені адамзатта кейбір жануарлар секілді сүтқоректілер санатына жататыны белгілі.
Заманауи этология ғылымының дүниеге келуі австриялық ғалым Лоренцтің(1910-1986) және голландиялық биолог Тинбергеннің (1907-1988) есімдерімен байланысты. Лабораториялық әдістерді жүргізе отырып Лоренц 30-40 жылдары жануарлардың мінезін зерттеуді еркін кеңістікте зерттеу керек деп шешті. Лоренцтің өзі жануарлар мінезін зерттеуде тамаша әдіс ойлап тапты. Жарты ғасырда этология ғылымы керемет қарқынмен дами бастады: “Behaviour:, “Ibis”, “Journal fur Ornithologie”, “Zeitschrift fur Tierpsychologie” секілді арнайы мамандандырылған этологиялық журналдар шыға бастады. 1973 жылы этология саласындағы еңбектері үшін Э. К. Лоренцке, Тинбергенге және М. Фришке Нобель сыйлығы берілді

Жануарлар мазмұны саласында этологиялық зерттеу үш негізгі мақсатты бағалайды.

Практикада немесе эксперименталдық сынауға қолданылатын, мазмұн жұйесін тиімді бағалау үшін мазмұнның дәл бекітілген жағдайларында жануарлардың әр түрлі түрлері, тұқымдарында, жас және өндірістік санаттарда тіршілік айқындалуларды зерделеу.
Әр түрлі параметрге немесе параметр ортасының тіркесі (биологиялық немесе физико-техникалық мінезді) жануарлардың секемшілдігін модельді зерделеу. Осы зерттеудің екінше тобы (жануарларды зерделеу саласында шамалы дамыған) зерделетіндер үшін ерекше, негізгі этологиялық қасиеттерін, сондай-ақ мазмүн мәселелерін техникалық шешу кезінде ортаның бөлек параметрлер рөлін анықтауға мүмкіндік береді.
Бірдеу өндірістік-технологиялық жағдайларда ұсталатын бір түрлі, бірақ әр түрлі тұқымды, санатты жануарларды және өнімділік бағыттарын салыстырмалы этологиялық зерттеу, зерттелген жануарлар топтарында негізгі тіршілік айқындалулардың айрықшылығын түсіндіру мүмкіндік береді.

Жануарлардың сыртқы орта жағдайына реакциясы, әр түрдің табиғи талаптарына сәйкес келетін және жануарларды аса тиімді практикалық пайдалану сұраныстарын қанағанаттыратын, оларды ұстау жағдайын бағалау кезінде шешуші фактор болады. Жануарлар ортаның қанадй да бір факторларының өзгеруіне сан түрлі реакциялармен әсер етеді, және де негізгі тіршілік айқандалулардың өзгеруі маңызды мағыналы, оларды біз сыртқы жағдайға организмнің интегральдық реакциясы деп санаймыз.

Ауыл шаруашылық жануарларда тіршілік айқындалулары туралы негізгі ақпарат іс-тәжірибелерді өткізу әдістерін құру және алынған нәтижелерді талқылау үшін қажет. Олардың нәтижелеріне іс-тәжірибелерді сыртқы дұрыс қткізу кезінде, осы элементарлық мәліметтерсіз жануарлардың негізгі мінез құлық раекцияларының қате зерттелгені әсер етеді.

Этологиялық зерттеу әдістері.

Организм дамуының әр түрлі кезеңінде әр түрлі, тұқымды, санатты жануарларда және өнімділік бағыттарда тіршілік айқындалу туралы нақты деректерді алуға талпыну - оның бәрі этологиялық зерттеу қажеттілігін негіздейді. Осы мәселелерді зерделеу негізінде индуктивті зерттеу әдістеру жатады.

Белгілі түрді зерделеуге бағытталған, себепті этологиялық зерттеу кезінде сипаттау тақылауы және эксперименталдық зерттеу қолданылады. Бірінші әдістің көмегімен морфология анықталады, екінші арқылы - зерттелетін жануарлар тобының тәулік режимінің физиологиясы анықталады.

Сипаттау этологиясы. Этологияның осы бөлігі әр түрлі құбылыстар арасында кеңістік және уақытша қатынасты белгілеуге кәдімгі бақылау негізінде мүмкіндік беретін бірнеше әдістерде негізделеді. Этологиялық зерттеудің бірінші кезеңінде, тәулік режимінің жалғасын және жануарлардың барлық мүмкін болатын реакциялар каталогын сипаттау мәндеті қойылады, және де осы этограмманы белсенделік типті бойынша мақсатқа лайықты бөлу (мысалы, азықтандыру, қоғалыс, тыныштық және т. б. ) .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.