«Компьютер құрастыру»



Кіріспе.
I Borland Delphi визуалды бағдарламалау ортасы
1.1 Borland Delphi бағдарламасының шығу тарихы
1.2 Ортаға кіру және оның құрамы
1.3 Delphi командалары және компоненттер жинағы
1.4 Delphi бағдарламасындағы командалар
II Компьютер құрастыру сипаттамасы
2.1 Есептің жалпы қойылымы
2.2 Алгоритмді әзірлеу және жазу
2.3 Бағдарламаның процедуралары мен функцияларын сипаттау
2.4 Бағдарламаның блок.схемасы
2.5 Тестілеу және жіктеу
III Бағдарламашы басшылығы
3.1 Бағдарламаны қолданудың тағайындалуы және шарттары
3.2 Бағдарлама сипаттамасы
3.3 Бағдарламаға қатынау
3.4 Енетін және шығатын мәліметтері.
3.5 Бағдарламаны орындау барысында пайда болатын хабарламалар
Басты терезе әрекеті
IV Қолданушы басшылығы
4.1 Бағдарламаның қолдану мақсаты.
4.2 Бағдарламаның орындалу шарттары
4.3 Бағдарламаның орындалуы.
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Қосымша...
Delphi әр түрлі программаларды құруға мүмкіндік береді:қарапайым біртерезелі қосымшалардан тармақталған дерекқорларды басқару программаларына дейін.Delphi-дің ұлғайтылған мүмкіндіктері графикпен, мультимедиямен,дерекқорларымен жұмыс істейтін және динамикалық құрылымдармен қосымшаларды құруға мүмкіндік береді. Delphi-дің айрықша ерекшелігі.NET технологиясының сүйемелдеуі болып табылады.
Delphi Windows жүйесiнде программалауды ыңғайлы құралы.Онда көптеген операторларды пайдаланып программа дайындау,программа мәзірін құру,анимация,мультимедиа процесстерін ұйымдастыру,OLE технологиясын пайдаланып,басқа офистік қосымшадарды шақыру,олармен жұмыс істеу және т.б іс-әрекеттерді орындау да мүмкін.Microsoft Access бағдарламасы ол кез-келген фирма, мекеме, шағын кәсіпкерлік шаруашылықтар бір-бірі турла мағлұмат алу үшін, немесе келісу үшін, арнайы қағаздар толтырып, құжаттар дайыднап, қағаздардың санын көбейтіп әуре болмайды.Мұның бәрін осы бағдарлама жасайды. Бұл бағдарламада кесте түрінде, сызба түрінде, кез-келген фирманың толық мағлұматтары болады. Оны алып қарап, онымен тікелей жұмыс жасай беруге болады. Кесте деректер қорының негізі болып табылады. MS Access-те бүкіл ақпараткестенің өрістерін енгізе отырып, құруға, яғни форманың конструкторы көмегімен кез-келген күрделі дәрежедегі формаларды құруға болады.Есеп берулер деректер қорында бар ақпаратты бейнелеу үшін қолданылады.MS Access-те сұранысты пішімдеу үшін үлгі бойынша сұрату деген әдіс қолданылады. Визуалды ақпарат негізінде бұл әдісті қолдана отырып бір немесе бірнеше кестелерден қажетті деректерді алуға болады.
1. Архангельский А.Я. Язык SQL в Delphi7.– Москва: ЗАО «Издательство Бином», 2000г.
2. АрхангельскийА.Я. ObjectPascalвDelphi. -М., 2002г.
3. Архангельский А.Я. Программирование в Delphi 7. – Москва -2000г.
4. Архангельский А.Я. Справочное пособие по Delphi 7 -Москва 2000г.
5. А.М. Программирование в среде Delphi: Часть 3. Проектирование программ. А.М.Епанешников, В.А.Епанешников –М: «Диалог –МИФИ» 1998г.
6. Баас Р. и другие. Delphi 7. Для пользователя. - Киев, 2002г.
7. В.А.Епанешников –М: «Диалог –МИФИ» 2000г.
8. Гофман В.Э. Delphi 5. В.Э.Гофман, А.Д.Хомоненко –СПб.: БХВ – Санкт-Петербург, 1999г.
9. Дарахвелидзе П.Г.Программирование в Delphi 5. П.Г.Дарахвелидзе, Е.П.Марков, О.А.Котенок –СПб.: БХВ-Питербург, 2001г.
10. Епанешников А.М. Delphi 5. Язык Object Pascal. А.М.Епанешников, Епанешников
11. Культин Н. Delphi 6. Программирование на языке Object Pascal.
МаркоКентудляпрофессионаловDELPHI 6: изд. Питер 2002г.
12. С.В., Клевцов А.Л. – Программирование в среде Delphi 7.0. ФОЛИО,2003г.
13. Фаронов В.В. DELPHI 6: Учебный курс (+ дискета) - СПб. Питер 2002г.

Қазақстан Республикасы Білім жәнеғылым министрлігі
Рымбек Байсейітов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледжі РМҚК

КУРСТЫҚ ЖОБА

Алгоритмдеу және бағдарламалау негіздері
пәні бойынша
Тақырыбы: Компьютер құрастыру

Орындаған: Ануарбеков Д.Б.
Тексерген: Рахымжанова М.Е.
Қорғаған бағасы:___________

2015-2016 оқу жылы

Бекітемін
Арнайы пәндер циклдық
комиссиясы-2 төрайымы
_________Г.К.Мукушова
2016 ж.

ТЕХНИКАЛЫҚ ТАПСЫРМА

ІІ курс 2 негізгі ВТ-2 тобының студенті Ануарбеков Даулет

Курстық жоба тақырыбы:
Компьютер құрастыру

Курстық жобаның графигі

Курстық жобаның негізгі бөлімдері
Орындалу мерзімі
%
Кіріспе
01
5
Есептің қойылымы
03.03-14.03
20
Алгоритмді сипаттау және есепті шешу
15.03-29.03
30
Тестілеу және қатесін түзеу
02.04-11.04
25
Бағдарламашы басшылығы
12.04-18.04
10
Қолданушы басшылығы
18.04-19.04
5
Қорытынды
25.04
5

Курстық жобаны орындауға арнайы нұсқаулар:
Бағдарлама Turbo Pascal, С++, Borland Delphi бағдарламалау тілдерінде жазылу қажет;
Түсініктеме хат 1305000 мамандығы бойынша курстық жобаны орындау бойынша әдістемелік нұсқауларға сәйкес жазылуы қажет.

Тапсырма берілген күн 2016 ж.
Курстық жобаны қорғау күні 2016 ж.

Оқытушы: Рахымжанова М.Е.

Мазмұны:

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

4
I
1.1
1.2
1.3
1.4
Borland Delphi визуалды бағдарламалау ортасы ... ... ... ... ... ... ... . ...
Borland Delphi бағдарламасының шығу тарихы ... ... ... ... ... ... ...
Ортаға кіру және оның құрамы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ...
Delphi командалары және компоненттер жинағы ... ... ... ... ... ... .
Delphi бағдарламасындағы командалар ... ... ... ... ... ... . ... ... ... .
5
5
6
7
7
II
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
Компьютер құрастыру сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Есептің жалпы қойылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Алгоритмді әзірлеу және жазу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Бағдарламаның процедуралары мен функцияларын сипаттау ... ... ..
Бағдарламаның блок-схемасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Тестілеу және жіктеу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
10
10
10
12
13
15
III
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
3.6
Бағдарламашы басшылығы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ...
Бағдарламаны қолданудың тағайындалуы және шарттары ... ... ... ...
Бағдарлама сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Бағдарламаға қатынау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Енетін және шығатын мәліметтері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Бағдарламаны орындау барысында пайда болатын хабарламалар...
Басты терезе әрекеті ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
16
16
18
20
20
20
22
IV
4.1
4.2
4.3

Қолданушы басшылығы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ...
Бағдарламаның қолдану мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Бағдарламаның орындалу шарттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Бағдарламаның орындалуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ..
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
24
24
24
24
27
28
29

Кіріспе

Менің Алгоритмдеу және бағдарламалау негіздері пәнінен курстық жобамның тақырыбы - Ойынды кұрастыру және оның зияны мен пайдасы осы курстық тақырыпты таңдаған себебім қазіргі замнада компьютерлік ойындар карқынды дамып келе жатыр өте белгілі компаниялар өз ойындарын халыққа паш етіп адамдарды қуантуда.
Курстық жобаны Delphi бағдарламалау ортасымен Microsoft Access Database мәліметтер базасын байланыстыру арқылы жасадым.Borland корпорациясы аз ғана мерзім ішінде Delphi7-нің негізгі версиялары мен бірнеше модификацияларын шығарды. Delphi7 версиясында өте көп өзгерістер енгізілген.
Delphi әр түрлі программаларды құруға мүмкіндік береді:қарапайым біртерезелі қосымшалардан тармақталған дерекқорларды басқару программаларына дейін.Delphi-дің ұлғайтылған мүмкіндіктері графикпен, мультимедиямен,дерекқорларымен жұмыс істейтін және динамикалық құрылымдармен қосымшаларды құруға мүмкіндік береді. Delphi-дің айрықша ерекшелігі.NET технологиясының сүйемелдеуі болып табылады.
Delphi Windows жүйесiнде программалауды ыңғайлы құралы.Онда көптеген операторларды пайдаланып программа дайындау,программа мәзірін құру,анимация,мультимедиа процесстерін ұйымдастыру,OLE технологиясын пайдаланып,басқа офистік қосымшадарды шақыру,олармен жұмыс істеу және т.б іс-әрекеттерді орындау да мүмкін.Microsoft Access бағдарламасы ол кез-келген фирма, мекеме, шағын кәсіпкерлік шаруашылықтар бір-бірі турла мағлұмат алу үшін, немесе келісу үшін, арнайы қағаздар толтырып, құжаттар дайыднап, қағаздардың санын көбейтіп әуре болмайды.Мұның бәрін осы бағдарлама жасайды. Бұл бағдарламада кесте түрінде, сызба түрінде, кез-келген фирманың толық мағлұматтары болады. Оны алып қарап, онымен тікелей жұмыс жасай беруге болады. Кесте деректер қорының негізі болып табылады. MS Access-те бүкіл ақпараткестенің өрістерін енгізе отырып, құруға, яғни форманың конструкторы көмегімен кез-келген күрделі дәрежедегі формаларды құруға болады.Есеп берулер деректер қорында бар ақпаратты бейнелеу үшін қолданылады.MS Access-те сұранысты пішімдеу үшін үлгі бойынша сұрату деген әдіс қолданылады. Визуалды ақпарат негізінде бұл әдісті қолдана отырып бір немесе бірнеше кестелерден қажетті деректерді алуға болады.

І BORLAND DELPHI БАҒДАРЛАМАЛАУ ОРТАСЫ

1.1 Borland Delphi бағдарламасының шығу тарихы

Delphi - дің бірінші нұсқасы 1994 жылы жарыққа шығып, кейінгі жылдары оның бірте- бірте кеңейтілген 2,3,4,5,6-нұсқалары жарық көрді. Мысалы, 5- нұсқа 1999 жылы, 6-нұсқа 2001 жылдың мамыр айында жарыққа шықты. 5,6 - нұсқалардың бір-бірінен айырмашылығы жоқ деуге болады, екеуі де Windows32 операциялық жүйесінің негізінде дайындалған. Тек, Delphi6 оған қоса 1991 жылы жарық көрген, салыстырмалы арзан, Linex операциялық жүйесінің негізінде де жұмыс істей алады (Linexжүйесі UNIX операциялық жүйесіне шамалас, мүмкіндігі Windows 32 жүйесінің мүмкіндігінен кем емес) .Бұл терезе объекттер ағашы. Бұл терезеде формадағы барлық компоненттердің тізімі тұрады. Немесе бұл белгісі бұл компоненттің ішкі класына еікінші компоненттің бар екендігін білдіреді.Егерде компоненттің аты ерекшеленген болса онда бұл кмпонент формада екпінді болғанын анықтайды.Терезесі форма конструкторының терезесі болып бұл терезеге негізгі конпоненттер орналасады.Бұл терезеобъекттеринспекторы болып, мұнда объекттің негізгі параметрлері енгізіледі. Оқиғалар тізімі жазылады.
Мұны Viewobgect inspector немесе F1клавиші арқылы экранға шығамыз.
Терезе кодтар терезесінің терезесі болып табылады. Бұл терезеде формаға қойылған компоненттердің тізімі, компоненттердің уақиғалар тізімі және сол уақиға сәйкес командалар жазылады.Бір проектімен жұмыс қажеттілігіне қарай экранда басқа да терезелер тұруы мүмкін. Жұмыс жасау барысында негізгі терезеден басқа терезелерді алып тастауға, орын ауыстыруға болады.Көп терезелі болғанмен Delphi-де тек қана бір уақытта жасауға болады.Delphi-де құрылғының қосымша проекті түрінде жиналған бірнеше элементтерден тұрады. Олар:
Проект коды (DPR кеңейтілген мен формада сақталады)
Форма сипаттамасы (DFM)
Форма модулі(PAS)
Модулдер (PAS)
Объектілер параметрі (ОРТ)
Ресурстар сипаттамасы
Бағдарламалауға деген қызығушылық күн сайын өсуде. Бұл күнделікті өмірге ақпараттық технологиялардың енуімен және дамуымен байланысты. Егер де адам компьютермен жұмыс жасаса, онда ол адамда ерте ме, кеш пе ынта, кейбір кездері бағдарламаларды үйрену қажеттілігі туындайды.
Қазіргі кезде дербес компьютерлерді пайдаланушылар арасында Windows операциялық жүйелері жанұясы танымал, және бағдарлама жасауға қызыққандар, осы жүйеде жұмыс жасайтын бағдарламалар жазуға ынталанады. Есептеуіш техниканың дамуы, бағдарламаны қамтамасыз жасау құралдарына деген эффективті қажеттілік, бағдарламалау жүйесінің пайда болуына әкелді, олардың ішінде келесілерді Borland Delphi және Microsoft Visual Basic көрсетуге болады. Тез жасау жүйесінің негізіне көрнекі жобалау технологиясы және оқиғалы бағдарламалау жатады, оның мәнін жасау ортасы бағдарламаның генерация кодының үлкен бөлігін алады және бағдарламалаушыға диалогтық терезелермен және жағдайларды өңдеу функциясын құрастыру жұмыстарын қалдырады.

1.2 Ортаға кіру және оның құрамы

Delphi - бұл Windows операция жүйесіндегі жұмыстарға бағытталған бағдарламаларды жасау ортасы. Delphi-де бағдарламалар, қазіргі көрнекі жобалау технологиялары негізінде құрылады, ол өз кезегінде бағдарламалаудың объекті-бағдарлану ойына базаланады. Delphi- де бағдарламалар Object Pascal тілінде жазылады және ол Turbo Pascal тілінің ізбасары және дамытушысы болып табылады. Delphi және Object Pascal ұзақ эволюцияның қорытындысы және қазіргі кезде ол, ең жаңа компьютерлік технологиялары бар өнім болып табылады. Бөліп айтқанда, Delphi көмегімен, консольдық тіркемелерден бастап және мәліметтер қорымен Internet үшін тіркемелерін аяқтайтын, әртүрлі түрдегі бағдарламаларды құруға болады.
DELPHI тіліндегі қолданбалы программалар немесе қосымшалар IDE (Integrated Development Environment)- дамып отыратын құрылымдық ортада орындалады. IDE ортасы көптерезелік жүйе деп саналады және оның жүктелгеннен кейінгі көрінісі төмендегі түрде болуы мүмкін (1-сурет).

1.2.1-сурет. IDE терезесі

Интерфейстің құрамына 4 терезе кіреді:
1.Негізгі терезе (Projegt1.dpr);
2.Объектілер бақылаушысының терезесі (Object Inspector);
3.Форманың құрастырушының терезесі (Form1.dfm);
4.Программа кодының терезесі(Unit1.pas).
DELPHI бірқұжаттық орта, яғни бір мезгілде тек қана бір қолданбалы программамен жұмыс атқаруға болады. Программа жобасының атауы негізгі терезесінің жоғарғы қатарында көрсетіледі. Форманың терезесінен Unit кодына жөне одан кері өту F12 пернесі арқылы орындалады.

1.3 Delphi бағдарламаламасындағы компоненттер жинағы

Компоненттер жинағы - Delphi-дің негізгі ерекшелігі. Ол негізгі терезенің оң жағында орналасып, қажетті компонентті тез табуға арналған белгішелерден тұрады. Компонент деп - белгілі бір қасиеттері бар және форма терезесінде кез-келген объектіні орналастыру мүмкіндігін туғызатын функционалды элементті атайды. Delphi ортасының компоненттері 19 топқа бөлінген, ол топтарды парақтар деп атайды. Компоненттер көмегімен программаның негізі - қаңқасы құрылады (терезелер, батырмалар, таңдау тізімдері және т.с.с.)Батырмалар тақташасы сияқты компоненттер палитрасын икемдеуге болады.Ол үшін компоненттер палитрасына кіретін кез-келген пиктограммада тышқан тетігінің оң батырмасын таңдау арқылы арнайы редакторды іске қосу қажет.Ашылған менюдегі Рroperties (қасиеттер) пунктін таңдағанда оның терезесі шығады.
Delphi ортасының компоненттері бағдарлама орындалғандағы көріністің пішімін анықтайтын бөлек элементтері ретінде қолданылады. Сонымен қатар, Delphi ортасының көрініспен жұмыс атқармайтын, яғни визуалды емес көптеген маңызды компоненттері бар. Дәлірек айтсақ, компонент алдын-ала даярланған бағдарламаның үзіндісі, оны қажет болғанда құрылып жатқан бағдарламаға ендіруге болады деп түсіну керек.
Delphi ортасының құрамына бірнеше компоненттер кіреді. Солардың кейбір маңыздыларын қарастырайық. Standard парағы.

1.3.1-сурет. Standard парағы

1.4 Delphi бағдарламасындағы командалар

STANDARD парағының құрамына келесі компоненттер кіреді.
1.4.1-кесте. STANDARD парағы компоненттері
Белгісі
Аты
Атқаратын жұмысы

Frame
Жиектері бар форма тәрізді аумақ, басқа компоненттерді контейнері ретінде қолданылады

Main Menu
Бағдарламаның негізгі меню жүйесі. Компонент арқылы күрделі меню құрып, жұмыс атқаруға болады

Popup Menu
Көмекші немесе локалды меню. Әдетте бұл меню тышқанның оң батырмасын басқанда пайда болады.

Label
Белгі. Компонентке шағын жазу орналастыру мақсатында қолданылады.

Edit
Енгізу қатары. Бір мәтіндік жолды енгізу, көрсету және түзету амалдарын орындауға қолданылады

Memo
Көпжолдық мәтін редакторы. Енгізу және шығару амалдарын орындауға қолданылады.

Button
Нұсқаулық батырма. OnClick оқиғасын өңдеуші үзінді кейбір нұсқауларды орындайды.

Check Box
Тәуелсіз ауыстырғыш. Бағдарламаны орындалу барысында тышқанды басқанда енгізілетін ауыстырғыштың Checked мәні өзгертіледі.

Radio Button
Тәуелді ауыстырғыш. Әдетте ол осындай тағы да бір компонентпен бір топқа біріктіріледі. Тышқанмен сырт еткізгенде алдыңғы таңдалған компоненттің босатылуына себеп болады.

List Box
Таңдау тізімі. Опциялар варианттарының тізімін ұсынады және таңдалған бір опцияны бақылауға мүкіндік туғызады.

Combo Box
Қиыстырылған таңдау тізімі. Таңдау тізімінен және мәтін редакторынан тұрады.

ScrollBar
Басқару белдеулері. Windows терезелері сияқты тік және көлденең белдеулерін ұсынады.

GroupBox
Элементтер тобы. Бір мағыналық компоненттерді біріктіру.

RadioGroup
Тәуелді ауыстырғыштар тобы. Бір-бірімен байланысқан бірнеше ауыстырғыштармен жұмыс атқаруға мүмкіндік туғызады.

Additional парағының құрамына сұхбаттасу терезелерін орналастыру үшін қолданылатын келесі компоненттер кіреді.

1.4.1-сурет. Additional парағы

1.4.2-сурет. Standard парағы

STANDARD парағының құрамына келесі компоненттер кіреді:

1.4.2-кесте. STANDARD парағы компоненттері
Белгі
Аты
Атқаратын жұмысы

Label
Белгі. Компонентке шағын жазу орналастыру мақсатында қолданылады.

Edit
Енгізу қатары. Бір мәтіндік жолды енгізу, көрсету және түзету амалдарын орындауға қолданылады.

GroupBox
Элементтер тобы. Бір мағыналық компоненттерді біріктіру.

Additional парағының құрамына келесі компоненттер кіреді. Компоненттер мен олардың функциясын қарастырайық 5-кесте.

1.4.3-кесте.Additional парағы компоненттері
Белгі
Аты
Атқаратын жұмысы

BitBtn
Бетінде суреті және жазуы бар нұсқаулық батырма

Image
Сурет. Осы компоненттің көмегімен суреттерді, пиктограммалар мен метофайлдарды шығаруға болады.

Bevel
Жиектеу. Терезенің бір аумағын үш өлшемді жиекпен немесе белдеулермен жиектеу.

SpeedButton

Пиктограммалық батырма. Әдетте негізгі менюдің опцияларына қол жеткізу үшін қолданылады.

ІІ НЕГІЗГІ БӨЛІМ

2.1 Есептің жалпы қойылымы

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Мектепте өзгеріс еңгізу үшін көшбасшының іс-әрекеті
Дербес компьютерлер өндірісі
Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін ақпараттық технологияларды меңгеруге дайындау мәселесі
Мектеп журналының электрондык түрі
Компьютердің құраушы бөліктерін іздеу
Есептеуіш машинаның тарихы
Математика мен информатиканы интеграциялап оқыту мүмкіндіктерін анықтау
Тілдің алфавиті
Бірінші электрондық есептеуіш машина 1946 жылы
Техникалық - экономикалық негіздеме
Пәндер