Сандық желілер үшін синхрондау жүйе қондырғылары

1 Сандық желілер үшін синхрондау жүйе қондырғылары.
2 Цифрлы ағындарды қосу және бөлу принциптері
3 Ағындардың синфазалы синхронды қосылуы және бөлініуі.

Біздің біріншілік желіде қолданылатын белгіленетін ИКМ цифрлы тарату жүйелері МККТТ европалық иерархия сәйкес, 5.42 суретте иерархия бағандары белгіленген, ЦТЖ – не сәйкес типтері көрсетілген және цифрлы ағын жылдамдығы. Барлық ағындарда қызметтік сигналдарды тарату үшін арнайы позициялар белгіленеді, ол суреттерде көрсетілген. Мысалы, екіншілік ағын жылдамдығы 2048х4+256 = 8448 кбит/с тең, төрт біріншілік ағын жылдамдығымен анықталған (2048 кбит/с) және қызметтік ақпарат (256 кбит/с). ТЖ арнасымен таратылатын ақпарат негізгі цифрлы арнаға тән 64 кбит/с жылдамдықта түрленеді.
5.42 суретте тарату жүйелері көрсетілген, олар ЦТЖ ИКМ иерархия- сына кірмеген. Бұл біріншіден, суббірінші ИКМ–15 жүйесі, ТЖ арнасында 15 арнаны цифрлы ағынға 1024 кбит/с жылдамдықта түрлендіреді.
Екі ИКМ-15 жүйесінің цифрлы ағындары қосқыш құрылғысымен қосылуы мүмкін. «Зона-15» бірінші цифрлы ағын. Екіншіден, бұл аналогты – цифрлы құрылғы АЦҚ – ЧРК.В, олар екіншілік арна тобының (60 арнасы) ЧРК тарату жүйесінде сигналдарды түрлендіреді. Үшіншіден, суретте көрсетілгендей АЦҚ–ТВ аналогты цифрлы құрылғы, теледидар арнасын және дыбыстық екі арнаны (немесе бір стерео) цифрлық ағынға түрлендіруге арналған.
Цифрлы ағындардың параметрлері иерархия бағандары МККТТ белгілеріне сәйкес болу керек. Бұл біріншілік желі құрылғысын унифициялайды және халықаралық байланысты ұйымдастыруды жеңілдетеді.
Иерархия жұйесі мұнда ағындарды қосады,оларды плезихронды деп атайды. Егер ағындар қосылуын синхронды қамтамасыз етсін.
Синхронды цифрлы иерархия жүйесінде біріншілік бағанада тарату жылдамдығы 155-520кбит/с, европалық ПЦИ жылдамдыынан жоғары (139264 кбит/с, 5.42 суретті қара) жоғары бағандардың жылдамдықтары да орнатылған: екіншілік–155 520х4=622080 кбит/с, үшінші–622080х=248320 кбит/с және де біріншілік бағаннан төмен тарату жылдамдығы қарастырылуда, ол қазіргі заманғы спутниктің немесе радиорелейлі байланыс жолдарында қолданылады, онда цифрлы ағын жылдамдығы 60000 кбит/с аспайды.
Плезиохронды цифрлы ағындарды қосу синхронда қызметтік ақпараттың көлемі үлкейеді. мысалы, төртінші ағын үшін бұл қосылыс, 155,520–139264=16256 кбит/с құрайды. Ақпараттың көле-мінің үлкен болуы желінің техникалық және эксплутациялық сапасын жоғарлатады.
Уақыт бойынша топталған цифрлы тарату жүйесін құруда қабылданған структура қосу және бөлу цифрлы ағындардың әдістері бойынша жүзеге асады. Кез – келген қосу әдісі, түсетін ағындардағы ақпарат сақтау құрылғысында жазылады, содан кейін кезек бойынша есептеледі. Синфазалы – синхронды, синхронды және асинхронды (плезихронды) ағындарды бөледі.
Бірінші әдісте жылдамдықтары ғана емес есептеуде сәйкес келеді. Синфазалы – синхронды ағындар болады, мысалы, АЦО – ЧРКВ немесе АЦО – ТВ құрылғыларының шығысында. Екінші әдісте, ағындар жылдамдығы сәйкес келеді, есептеулерінде өзгерістер бар. Бұл ағынға арнайы синхросигналды қосуды қажет етеді, синхросигналдан кейін ағынмен ақпарат таратылады.
Асинхронды (плезихронды) қосылуда синхросигналды қосу ретін көрсетеді, қызметтік ақпарат кіргізіледі, қосылған ағындардың жылдамдықтарының сәйкестігін қамтамасыз етеді.
Ағындарды бөлу операциясы қосуға кері кері операция болып саналады: қосу ағынының ақпараты сақтағыш құрылғыға жазылады, ол кіріс ағынға сәйкес, содан кейін жылдамдықтары есептеледі. Көптеген кездерде ағындарды қосу символ арқылы жүзеге асады, сақтау құрылғысынанақпаратты оқу разряд бойынша жүзеге асады: басында оқылып сосын біріншілік ағын разряды таратылады, содан кейін – екіншілік т.с.с, ақырғы ағын разряды оқылғанан кейін біріншілік разряд қайталанады, цикл қайталанады. Символдарды топтап қосуда болу мүмкін.
Мысалы, қосылған символ басында барлық символдарды таратуға болады, олар біріншілік ағын циклына немесе арнасына сәйкес болу керек, содан соң - осындай екіншілік символдар тобын және т.б. Осында қосу және бөлу құрылғысы қасиетке ие болады. Символдарды топ бойынша қосу сақтау құрылғыларының операциялық жадын үлкейтуді қажет етеді.