Интернетте программалау технологиясын, Web builder бағдарламасын зерттеу және негізгі әдістерін үйрене отырып, «Дүниетану» деп аталатын оқу-танымдық сайт жасақтау
Кіріспе
I ҚАЗІРГІ КЕЗДЕ ҚОЛДАНЫЛАТЫН ИНТЕРНЕТ .
ТЕХНОЛОГИЯЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.1 Интернет құрылымы және қызметі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2 WEB . сайттар туралы түсінік және олардың құрылымы ... ... ..7
1.3 HTML.құжаттарды көретін және құратын бағдарламалар ... ... .12
II.WEB BUILDER БАҒДАРЛАМАСЫНДА «ПРОГРАММАЛАУ
ТІЛДЕРІНІҢ ДАМУ КЕЗЕҢДЕРІ» АТТЫ ОҚУ.ТАНЫМДЫҚ
САЙТ ҚҰРУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .19
2.1 Программалау тілдерінің даму кезеңдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... .19
2.2 Web Builder программасы туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... 22
2.3. Web builder бағдарламасында «программалау тілдерінің даму
кезеңдері» атты оқу.танымдық сайт құру технологиясы ... ... ... ... ..28
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 38
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... .39
I ҚАЗІРГІ КЕЗДЕ ҚОЛДАНЫЛАТЫН ИНТЕРНЕТ .
ТЕХНОЛОГИЯЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.1 Интернет құрылымы және қызметі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2 WEB . сайттар туралы түсінік және олардың құрылымы ... ... ..7
1.3 HTML.құжаттарды көретін және құратын бағдарламалар ... ... .12
II.WEB BUILDER БАҒДАРЛАМАСЫНДА «ПРОГРАММАЛАУ
ТІЛДЕРІНІҢ ДАМУ КЕЗЕҢДЕРІ» АТТЫ ОҚУ.ТАНЫМДЫҚ
САЙТ ҚҰРУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .19
2.1 Программалау тілдерінің даму кезеңдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... .19
2.2 Web Builder программасы туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... 22
2.3. Web builder бағдарламасында «программалау тілдерінің даму
кезеңдері» атты оқу.танымдық сайт құру технологиясы ... ... ... ... ..28
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 38
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... .39
Бүгінгі білім беруді жаңарту жағдайында оны ақпараттандыру басым мәнге ие болып отыр. Жалпы бүгінгі күні әлемнің барлық елдерінің қоғамдық даму негізі болып білім, ақпарат және ақпараттық технологиялар болып табылады. Соған сәйкесті өркениет дамуының қазіргі кезеңін ақпараттандырумен және ақпараттық қоғамды қалыптастырумен байланыстыру кездейсоқ нәрсе емес. Осындай әлемдік даму кезеңінде ғаламдық интернет желісі бүкіл әлемдік ақпараттық кеңістігінің ең көлемді және жаппай жайылған сегменті, сондай-ақ, интернет желісі ақпарат алу және алмасудың ең қол жетерлік құралы болып саналады.
Заман ағымына сай біліммен қаруланған, бәсекелестікке қабілетті мамандарды даярлау интернет технологиялардың жетістігімен тығыз байланыста. Интернет технологиялардың білім беру жүйесінде қолданылуы білім берудің дамуында жаңа тарихи кезеңнің есігін ашты. Қазіргі кезде акпараттық коммуникациялық технологиялар негізінде «ашық» білім идеясын жүзеге асыру мақсатында жасалған онлайн интернет ресурстар белсенді дамуда.
Бұл курстық жұмыста Программалау тілдерінің кезеңдері, «Web builder», Интернет технологиялар туралы кең көлемде мәліметтер жинақталып, «Программалау тілдерінің кезеңдері» деп аталатын оқу-танымдық интернет жобасын жасау тәжірибесі туралы баяндалады. Бұл онлайн ресурс ақпараттық технологиялар саласы бойынша елімізде және алыс-жақын оқыту әдістемелерін негізге ала отырып жасалған.
Қазіргі кезде Интернет технологиялар төмендегі жолдармен дамып келе жатыр:
- Web-технологиялар;
- Сайт жасау экономикасы;
- Web-дизайн және Web-программалау маркетингі.
Тақырыптың өзектілігі. Интернет технологиялар Интернет желісінің қарқынды дамуына байланысты онымен қатар дамуда. Қазіргі кезде Интернет әр түрлі салаларда әр түрлі мақсатта қолданылып келеді: электрондық почта, интернет арқылы сауда жасау және тауарларға тапсырыс беру, темір жол, әуе жолы билеттеріне тапсырыс беру, қашықтан оқыту жүйелерінде және т.б. салаларда кеңінен қолданылады.
Сондықтан да ұсынылып отырған курстық жұмыста зерттелініп отырған мәселе өзекті болып табылады.
Курстық жұмыстың мақсаты: Курс жұмысының зерттеу мақсаты - Интернетте программалау технологиясын, Web builder бағдарламасын зерттеу және негізгі әдістерін үйрене отырып, «Дүниетану» деп аталатын оқу-танымдық сайт жасақтау.
Курстық жұмыстың міндеттері:
- Қазіргі кезде қолданылатын интернет технологияларды зерттеу;
- Web- технологиясын зерттеу және басқару принциптерін үйрену;
- Web builder бағдарламасын зерттеу
Курстық жұмыстың құрылымы: Курстық жұмыс кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Заман ағымына сай біліммен қаруланған, бәсекелестікке қабілетті мамандарды даярлау интернет технологиялардың жетістігімен тығыз байланыста. Интернет технологиялардың білім беру жүйесінде қолданылуы білім берудің дамуында жаңа тарихи кезеңнің есігін ашты. Қазіргі кезде акпараттық коммуникациялық технологиялар негізінде «ашық» білім идеясын жүзеге асыру мақсатында жасалған онлайн интернет ресурстар белсенді дамуда.
Бұл курстық жұмыста Программалау тілдерінің кезеңдері, «Web builder», Интернет технологиялар туралы кең көлемде мәліметтер жинақталып, «Программалау тілдерінің кезеңдері» деп аталатын оқу-танымдық интернет жобасын жасау тәжірибесі туралы баяндалады. Бұл онлайн ресурс ақпараттық технологиялар саласы бойынша елімізде және алыс-жақын оқыту әдістемелерін негізге ала отырып жасалған.
Қазіргі кезде Интернет технологиялар төмендегі жолдармен дамып келе жатыр:
- Web-технологиялар;
- Сайт жасау экономикасы;
- Web-дизайн және Web-программалау маркетингі.
Тақырыптың өзектілігі. Интернет технологиялар Интернет желісінің қарқынды дамуына байланысты онымен қатар дамуда. Қазіргі кезде Интернет әр түрлі салаларда әр түрлі мақсатта қолданылып келеді: электрондық почта, интернет арқылы сауда жасау және тауарларға тапсырыс беру, темір жол, әуе жолы билеттеріне тапсырыс беру, қашықтан оқыту жүйелерінде және т.б. салаларда кеңінен қолданылады.
Сондықтан да ұсынылып отырған курстық жұмыста зерттелініп отырған мәселе өзекті болып табылады.
Курстық жұмыстың мақсаты: Курс жұмысының зерттеу мақсаты - Интернетте программалау технологиясын, Web builder бағдарламасын зерттеу және негізгі әдістерін үйрене отырып, «Дүниетану» деп аталатын оқу-танымдық сайт жасақтау.
Курстық жұмыстың міндеттері:
- Қазіргі кезде қолданылатын интернет технологияларды зерттеу;
- Web- технологиясын зерттеу және басқару принциптерін үйрену;
- Web builder бағдарламасын зерттеу
Курстық жұмыстың құрылымы: Курстық жұмыс кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1. Стивен Хольцнер. РНР в примерах, .Москва.: 2007. -645 б. – Б.27.
2. Колисниченко Д.Н. Самоучитель РНР 5. СПб «Наука и техника», 2004. –541c.
3. Кухарчик А. РНР: обучение на примерах. Мн.: «Новое знание», 2004. -361c.
4. Томсон Лаура. Разработка Web-приложений на РНР и MySQL. СПб: ООО «ДиаСофтЮП», 2003. -571c.
5. Алексеев А.П. Информатика –М.: «СОЛОН-Р», 2002. -681c.
6. Денисов А. Microsoft Internet Explorer 5-СПб: «Питер»,1999. -455c.
7. Ульман Л. Основы программирования на РНР: Пер. с англ.-М.: ДМК Пресс, 2001-471c.
8. Зольников Д.С. РНР 5(Полная версия).-М.: «НТ Пресс», 2007.-256c.
9. Кузнецов М. В., Симдянов И. В., Голышев С. В. РНР 5 на примерах. — СПб.: БХВ-Петербург, 2005.-576c.
10. Котеров Д. В, Костарев А. Ф. РНР 5.-СПб.:-БХВ-Петербург, 2005.-145-165c.
11. С.О.Белык. Использование интернета. //Информатика и образование. –2006. - №11
12. Фролов А.В., Фролов Г.В. Базы данных в Интернете: Практическое
руководство по созданию Web – приложений с базами данных. – М.: «Русская редакция», 2000. -652с.
13. Хоумер А., Улмен К. Dinamic HTML. – СПб.: Питер, 1999.-456с.
14. Ливингстон Д., Белью К., Браун М. Perl 5. Web – профессионалам: Пер. с анг. – К.: BHV, 2001. -368с.
15. Косентино К. PHP. Web – профессианалам: Пер. с англ. – К.: BHV, 2001.- 442с.
16. Л.Ф.Соловьев, Сетевые технологии. Уч.практикум: - Спб.: Питер, 2004.-324с.
17. Кузнецов С.Д. PHP 4.0. Руководство пользователя. – М.:Майор,2001.-234с.
18. Леонтьев Б. Web – дизайн: Хитрости и тонкости: - М.: МиК, 2001.-468с.
19. Жумагалиев Б.И.Лабораторный практикум по Интернет-технологиям. Учебное пособие. – Алматы: АЭИС. 2003.-85с.
20. Солоницын Ю., Холмогоров В. Интернет. Энциклопедия. – СПб.: Питер, 2002.-762с.
21. Ганеев Р.М. Проектирование интерактивных Web – приложений. М.:2001.- 246с.
2. Колисниченко Д.Н. Самоучитель РНР 5. СПб «Наука и техника», 2004. –541c.
3. Кухарчик А. РНР: обучение на примерах. Мн.: «Новое знание», 2004. -361c.
4. Томсон Лаура. Разработка Web-приложений на РНР и MySQL. СПб: ООО «ДиаСофтЮП», 2003. -571c.
5. Алексеев А.П. Информатика –М.: «СОЛОН-Р», 2002. -681c.
6. Денисов А. Microsoft Internet Explorer 5-СПб: «Питер»,1999. -455c.
7. Ульман Л. Основы программирования на РНР: Пер. с англ.-М.: ДМК Пресс, 2001-471c.
8. Зольников Д.С. РНР 5(Полная версия).-М.: «НТ Пресс», 2007.-256c.
9. Кузнецов М. В., Симдянов И. В., Голышев С. В. РНР 5 на примерах. — СПб.: БХВ-Петербург, 2005.-576c.
10. Котеров Д. В, Костарев А. Ф. РНР 5.-СПб.:-БХВ-Петербург, 2005.-145-165c.
11. С.О.Белык. Использование интернета. //Информатика и образование. –2006. - №11
12. Фролов А.В., Фролов Г.В. Базы данных в Интернете: Практическое
руководство по созданию Web – приложений с базами данных. – М.: «Русская редакция», 2000. -652с.
13. Хоумер А., Улмен К. Dinamic HTML. – СПб.: Питер, 1999.-456с.
14. Ливингстон Д., Белью К., Браун М. Perl 5. Web – профессионалам: Пер. с анг. – К.: BHV, 2001. -368с.
15. Косентино К. PHP. Web – профессианалам: Пер. с англ. – К.: BHV, 2001.- 442с.
16. Л.Ф.Соловьев, Сетевые технологии. Уч.практикум: - Спб.: Питер, 2004.-324с.
17. Кузнецов С.Д. PHP 4.0. Руководство пользователя. – М.:Майор,2001.-234с.
18. Леонтьев Б. Web – дизайн: Хитрости и тонкости: - М.: МиК, 2001.-468с.
19. Жумагалиев Б.И.Лабораторный практикум по Интернет-технологиям. Учебное пособие. – Алматы: АЭИС. 2003.-85с.
20. Солоницын Ю., Холмогоров В. Интернет. Энциклопедия. – СПб.: Питер, 2002.-762с.
21. Ганеев Р.М. Проектирование интерактивных Web – приложений. М.:2001.- 246с.
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 39 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 39 бет
Таңдаулыға:
Кіріспе
Бүгінгі білім беруді жаңарту жағдайында оны ақпараттандыру басым мәнге
ие болып отыр. Жалпы бүгінгі күні әлемнің барлық елдерінің қоғамдық даму
негізі болып білім, ақпарат және ақпараттық технологиялар болып табылады.
Соған сәйкесті өркениет дамуының қазіргі кезеңін ақпараттандырумен және
ақпараттық қоғамды қалыптастырумен байланыстыру кездейсоқ нәрсе емес.
Осындай әлемдік даму кезеңінде ғаламдық интернет желісі бүкіл әлемдік
ақпараттық кеңістігінің ең көлемді және жаппай жайылған сегменті, сондай-
ақ, интернет желісі ақпарат алу және алмасудың ең қол жетерлік құралы болып
саналады.
Заман ағымына сай біліммен қаруланған, бәсекелестікке қабілетті
мамандарды даярлау интернет технологиялардың жетістігімен тығыз байланыста.
Интернет технологиялардың білім беру жүйесінде қолданылуы білім берудің
дамуында жаңа тарихи кезеңнің есігін ашты. Қазіргі кезде акпараттық
коммуникациялық технологиялар негізінде ашық білім идеясын жүзеге асыру
мақсатында жасалған онлайн интернет ресурстар белсенді дамуда.
Бұл курстық жұмыста Программалау тілдерінің кезеңдері, Web builder,
Интернет технологиялар туралы кең көлемде мәліметтер жинақталып,
Программалау тілдерінің кезеңдері деп аталатын оқу-танымдық интернет
жобасын жасау тәжірибесі туралы баяндалады. Бұл онлайн ресурс ақпараттық
технологиялар саласы бойынша елімізде және алыс-жақын оқыту әдістемелерін
негізге ала отырып жасалған.
Қазіргі кезде Интернет технологиялар төмендегі жолдармен дамып келе
жатыр:
- Web-технологиялар;
- Сайт жасау экономикасы;
- Web-дизайн және Web-программалау маркетингі.
Тақырыптың өзектілігі. Интернет технологиялар Интернет желісінің
қарқынды дамуына байланысты онымен қатар дамуда. Қазіргі кезде Интернет әр
түрлі салаларда әр түрлі мақсатта қолданылып келеді: электрондық почта,
интернет арқылы сауда жасау және тауарларға тапсырыс беру, темір жол, әуе
жолы билеттеріне тапсырыс беру, қашықтан оқыту жүйелерінде және т.б.
салаларда кеңінен қолданылады.
Сондықтан да ұсынылып отырған курстық жұмыста зерттелініп отырған
мәселе өзекті болып табылады.
Курстық жұмыстың мақсаты: Курс жұмысының зерттеу мақсаты - Интернетте
программалау технологиясын, Web builder бағдарламасын зерттеу және негізгі
әдістерін үйрене отырып, Дүниетану деп аталатын оқу-танымдық сайт
жасақтау.
Курстық жұмыстың міндеттері:
- Қазіргі кезде қолданылатын интернет технологияларды зерттеу;
- Web- технологиясын зерттеу және басқару принциптерін үйрену;
- Web builder бағдарламасын зерттеу
Курстық жұмыстың құрылымы: Курстық жұмыс кіріспеден, екі тараудан,
қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
I ҚАЗІРГІ КЕЗДЕ ҚОЛДАНЫЛАТЫН ИНТЕРНЕТ – ТЕХНОЛОГИЯЛАР
1.1 Интернет құрылымы және қызметі.
Интернет – біріктірілген желілер жүйесі, яғни желілердің желісі деген
ұғымды білдіреді. Соңғы кездері оны Дүниежүзілік компьютерлік желі деп
атайды. Физикалық тұрғыдан алғанда Интернет бір-бірімен байланыс
арналарымен біріктірілген бірнеше миллион компьютерлердің жиыны деп
қарастыруға болады. Бірақ мұнан гөрі Интернетті белгілі бір информациялық
кеңістік деп айтқан дұрысырақ болады.
Компьютер арқылы мәлімет тасымалдау тәжірибелері 1950 жылдары
басталып, ол әуелгі кезде лабораториялық эксперимент түрінде қарастырылған
еді. Содан оншақты жылдар өткен соң, АҚШ қорғаныс министрлігінің
Перспективалық Жұмыстар Агенттігі (DARPA – Defense Advanced Research
Project Agency) қаржысына мемлекеттік деңгейдегі алғашқы компьютерлік желі
жасалып шықты. Агенттіктің атына байланысты ол ARPANET деп аталды. ARPANET
желісі 1969 жылы жұмыс істей бастады. Осы желі жаңа компьютерлер
тораптарының (түйіндерінің) қосылуына қарай кеңітіліп, 80 жылдарда
ірілендірілген тораптар негізінде аймақтық желілер жасалып, ARPANET жүйесі
жалпы архитектурасының төменгі деңгейлері іске қосыла бастады. Интернеттің
нақты дүниеге келуі 1983 жыл болып саналады. Дүниежүзілік желі негізін
құрайтын, бүгінге дейін кең пайдаланылып келе жатқан TCPIP байланыс
хаттамасының сол стандартталған мерзімі Интернеттің бастау алған күні болып
табылады.
TCP хаттамасы. TCP(transfer control protocol) хаттамасына сәйкес
жөнелтілетін мәліметтер шағын пакеттерге (дестелерге) бөлінеді де, олардың
әрқайсысы белгілі бір тәртіппен таңбаланады. Бұлай таңбалау тәсілі
мәліметтерді керекті компьютерге жеткізгеннен кейін қайтадан біріктіруге
мүмкіндік береді.
IP хаттамасы. IP (Internet Protocol) адрестік хаттама болып табылады.
Оған сәйкес Дүниежүзілік желіге қосылған әрбір компьютердің өзіндік ерекше
адресі (IP-адрес) болуы тиіс. Осы адреске қарай TCP пакеттері керекті
компьютерге тез жеткізіледі. Адрес нүктемен бөлінген төрт саннан тұрады.
Соларға байланысты желі тораптары арасында қажетті байланыс орнатылады да,
мәлімет “жақын” немесе “алыс” орналасқан бір компьютерге жөнелтіледі. Бұл
тырнақшадағы сөздер ара қашықтықты емес, мәліметті жылдам жеткізуге болатын
нүктелер мүмкіндігін көрсетеді. Қай компьютердің “жақын” немесе “алыс”
екендігін арнайы құралдар – маршрутизаторлар анықтайды.
Интернетте қызмет түрлері (баптары) өте көп, олардың әрқайсысының өз
хаттамасы болады. Олар қолданбалы хаттамалар деп аталады. Қолданбалы
хаттамаларға сәйкес мәлімет алмасу арнайы клиенттік программалар (немесе
жай клиент) арқылы орындалады.
Терминальдық режим. Интернетті алдыңғы кезде алыстағы компьютерді
басқару үшін қолданған болатын, мұны Telnet қызмет бабы деп атаған еді.
Алыстағы компьютерге осы жұмысқа сәйкес хаттама арқылы қосылып, оның
жұмысын басқаруға болады. Мұндай басқару түрін консольды немесе терминальды
басқару деп те атайды. Көбінесе Telnet қызмет бабы техникалық объектілерді
алыстан басқару мақсатында қолданылады.
Электрондық пошта (E-Mail). Бұл жұмыспен Интернетте арнайы пошта
серверлері айналысады. Сервер рөлін компьютер немесе арнайы программалық
жабдықтама атқарады. Пошта серверлері әр тұтынушыдан (клиенттерден) мәлімет
алып, оларды адрестеріне сәйкес алушыларға жақын орналасқан пошта
серверлеріне жөнелтеді. Сондай серверлерде хаттар жиналып тұрады да,
адресат пен сервер байланысқан кезде хаттар оны алушыға жіберіледі.
Пошта қызметі SMTP және POP3 сияқты екі хаттама арқылы жұмыс атқарады.
Алғашқысы мәліметті компьютерден жақын жердегі серверге жөнелтеді, ал
екіншісі – алушы маңындағы серверге келіп түскен мәліметті керекті
компьютерге жіберуді қамтамасыз етеді.
Тарату тізімдері (Mail List). Әдетте электрондық пошта екі компьютер
арасында мәлімет тасымалдайды. Ал көптеген мәліметтер бір адамға емес,
көпшілікке арналады, олар алдын ала жазылған тізім бойынша таратылады.
Мұндай тізімдер серверлерде жиналып тұрады, сол серверлерге арнайы
тақырыптық мәліметтер де тұрақты түрде келіп түседі, сонан соң олар
жазылған тізім бойынша газет-журналдар тәрізді таратылады.
Телеконференция қызметі (Usenet). Телеконференция қызметі келіп түскен
мәліметті осы тақырыптағы конференцияға қатысушылардың бәріне, яғни белгілі
бір топқа жөнелтеді. Мұндай топтар жаңалықтар тобы деп те аталады.
Көптеген мамандар өз мамандықтарына қатысты тақырыптар аймағында өтіп
жатқан телеконференциялар мәліметтерін тұрақты түрде қарап отырады.
Мәліметтерді осындай тәсілмен шолып өту информация мониторингі деп те
аталады..
Кейбір топтарда конференция тақырыбына келіп түскен мәліметтерді алдын
ала қарап шығып сұрыптау ісі жүргізіледі. Тақырыпқа сәйкес келмейтіндері
(көбінесе жарнамалар) алып тасталынады. Мұндай конференциялар модельденетін
топтарға жатады. Модельдеуді жүргізуші модератор рөлін адам немесе алдын
ала белгіленген өзекті сөздерге байланысты мәліметті сұрыптаудан өткізетін
программа да атқара алады. Егер программа қолданылса, онда автоматты
модерация жүргізілді деп айтылады.
Домен аттары қызметі (DNS). Адамдарға санмен берілген IP-адрестермен
жұмыс істеген ыңғайсыздау болады, бірақ көбінесе белгілі бір мағынасы бар
домендік ат жеңіл есте қалады. Сондықтан домендік аттарды соларға сәйкес IP-
адрестерге түрлендіру керек болады. Міне, осы жұмыспен домен аттары
қызметінің сервері DNS (Domen Name System) айналысады.
Файлдарды тасымалдау қызметі (FTР). Файлдарды тасымалдау жұмысы желі
арқылы программалық файлдарды алу кезінде, көлемді құжаттарды немесе
солардың сығылған архивтік файлдарын тасымалдауда жиі қажет болады. FTP
қызметінің дүниежүзілік желіде өз серверлері бар, оларда мәліметтер архиві
орналасқан.
IRC қызметі. IRC (Internet Relay Chat) қызметі нақты уақыт кезеңінде
бірнеше кісі тікелей әңгімелесіп қарым-қатынас жасауы үшін қажет. Кейде
IRC қызметін чат-конференция немесе жай чат деп атайды. IRC жүйесінде
қатынасып сөйлесу тек бір канал аралығында және бұл жұмысқа бірнеше адам
ғана қатынасады.
ICQ қызметі. Бұл қызмет осы сәтте Интернетке қосылып отырған кісінің
желілік IP-адресін іздеуге арналған. Бұл қызметті пайдалану үшін оның
орталық серверінде тіркеліп, жеке идентификациялық нөмір UIN алу қажет.
Интернетке әрбір қосылған сайын сіздің компьютеріңізде тұрған ICQ
программасы сіздің ағымдағы IP-адресіңізді анықтап, оны қызмет орталығына
жібереді де және ол адресті сіздің әріптестеріңізге жібереді. Байланыс
орнатылғаннан кейін ары қарай қатынасу IRC қызметі сияқты жалғаса береді.
Интернетке қосылу. Интернетте жұмыс істеу үшін:
- компьютерді Дүнижүзілік желінің бір торабына физикалық түрде қосу
керек;
- тұрақты немесе уақытша негізде IP - адрес алу керек;
- өзіңіз жұмыс істейтін Интернет қызмет түрлерінің клиенттік
программаларын орнатып, олардың параметрлерін де тағайындап қою
қажет.
Кез келген адамға Интернетте қызмет көрсету істерін жүзеге асыратын,
яғни онымен тікелей қатынас құру жұмыстарын атқаратын заңды тұлғаны (мекеме
немесе жеке тұлға) провайдер – provider деп атайды. Интернетте жұмыс істеу
үшін алдымен провайдер компьютеріне қосылу керек. Ол үшін Желімен алыстан
қатынасу (Удаленный доступ к сети) программасының параметрлерін алдын - ала
Менің компьютерім – Желімен алыстан қатынасу – Жаңадан байланысу (Мой
компьютерУдаленный доступ к сетиНовое соединение) командалары арқылы
тағайындап алу қажет.
Интернеттен ақпарат алу. Интернет серверлеріндегі қол жеткізуге
болатын құжаттардың көпшілігі гипермәтіндік форматта жазылған. Осындай
құжаттарды желі бойынша тасымалдауды жүзеге асыратын Интернеттегі қызмет
түрін World Wide Web (Web, WWW) деп атайды. WWW құжаттары бір орталықтан
басқарылмайды, олар келіп түсіп жатқан мәліметтермен күнбе-күн толықтырылып
отырылады. Мұндағы барлық құжаттар Интернетке тұрақты қосылып тұрған қуатты
компьютерлерде – Web-серверлерде сақталады.
1.2 WEB – сайттар туралы түсінік және олардың құрылымы
Web – сайт немесе қарапайым сайт (ағылшынша website, web – өрмек,
“веб” және site–“орын”) – бұл интернетте HTTPHTTPS протоколдары арқылы
қолжетімді Web – парақтардың жиынтығы, барлық Web – сайттардың жиынтығы
Бүкіләлемдік өрмек болып табылады. Web–сайттың барлық парақтары жалпы түпкі
адрестермен, сонымен бірге логикалық құрылымымен, безендірілуімен немесе
авторлығымен біріктіріледі.
Web – сайттың алғашқы түсінігі желінің физикалық түсінігімен –
хостпен, сервермен (түйінмен) араласқан. Бірақ Интернет өсімімен және
сервердің технологиялық жақсартылумен бір компьютерде көптеген сайттарды
және домендерді орналастыру мүмкін болды.
Дүние жүзінде алғашқы Web–сайт 1991 жылы 6 тамызда пайда болды.
Оны құрушы Тим Бернерс – Ли (Tim Burners Lee) World Wide Web (WWW) жаңа
технологиясын жариялады. Ол URL адресация жүйесінде және HTTP мәліметтерді
жіберу протоколына негізделген. Ол HTML гипрмәтіндік тілінде жазылған.
Сонымен қатар ол сайтта Web–сервер мен Web–браузерлердің жұмысын және
қондырылу принципін сипаттаған. Кейінірек Тим Бернерс – Ли сайтқа, басқа
сайттарға сілтемелер тізімін орналастырғандықтан, бұл сайт алғашқы Интернет
– каталог болды.
Бернерс – Ли бірінші сайт жұмысына қажетті барлық құралдарды
ертерек дайындап қойған. 1990 жылдың аяғында алғашқы гипермәтіндік Web –
браузер World Wide Web, NeXTcube базасында алғашқы Web – сервер және
алғашқы Web – парақтар пайда болған.
Web – тің негізін салушы гипермәтін желідегі мәліметтер алмасу
негізінде жұмыс жасайды деп есептеді және ол оны жүзеге асырды. 1980 жылы
Тим Бернерс – Ли кездейсоқ ассоциациялардың мәліметтерін сақтау үшін
қолданылатын Enquire гипермәтіндік прораммалық қамтамасыздандыруды құрды.
Содан соң Женевада (CERN) Еуропалық орталық ядролық зерттеуде жұмыс жасап,
ол гиперсілтемелермен өзара байланысты гипермәтіндік құжаттарды
жұмысшыларына баспа бетіне шығаруды ұсынды. Бернерс – Ли Интернеттің
жаңалық ресурстарына құжаттарға және ішкі іздеушілерге гипермәтіннің
қолжетімділік мүмкіндігін демонстрациялайды. Нәтижесінде ол 1991 жылдың
мамыр айында CERN–де WWW стандартын бекітті.
Тим Бернерс –Ли HTTP, URIUPL және HTML – Web технологиясының
негізін салушы болып табылады. Дегенмен оның теориялық негізі бұрыннан бар
болатын.
XX ғасырдың 40–жылдары Ванневар Буш оны тез табу үшін адамның
жинақтаған ақпараттарын индексациялау және техникалық құрылғылардың
көмегімен адамның есте сақтау қабілетін кеңейту идеясын қозғады.
Теодор Нельсон және Даг Энгельбарт гипермәтін технологиясын –
оқырманға оқудың әр түрлі нұсқаларын ұсынатын тармақталған текст. Xanadu
Нельсонның аяқталмаған гипермәтіндік жүйесі “терезе” және өзара байланыстар
кірістірілген текстті іздеу және сақтау үшін арналған. Нельсон адамзат
құрған барлық тексттерді қиылысатын сілтемелермен байланыстыруды армандады.
Қазіргі уақытта Тим Бернерс – Ли Интернет стандарттарын
енгізумен, өңдеумен айналысатын бүкіләлемдік өрмектің консорциумын (World
Wide Web Consortium) басқарады.
WEB – сайттардың құрылысы. Web–сайттар парағы – бұл HTML немесе XHTML
тіліндегі мәтінмен берілген файлдар. Бұл файлдар болашақта қолданушымен
оның компьютерінде жүктелген, шолушы – программасымен өңделген, браузер деп
аталатын файлдар және қолданушының көрініс құралдарына шығарылады (монитор,
КПК экраны, принтер немесе сөз синтезаторы). HTMLXHTML тілі мәтінді
форматтауға, ондағы функционалдық элементтерді айыруға, гипрмәтіндік
сілтемелерді (гиперсілтеме) құруға және көрініс парағына суретті, дыбыстық
жазбаны және басқа мультимедиалық элементтерді қоюға мүмкіндік береді.
Көрініс парақтарын оған CSS тіліндегі кестелер стилін немесе
JavaScript тіліндегі сценарийді қосу арқылы өзгертуге болады.
Web – сайттар парақтары жай статикалық файлдар топтамасы бола
алады немесе Web – сайт қозғаушысы деп аталатын сервердегі арнаулы
компьютерлік программадан құралады. Қозғаушы не бөлек Web – сайтқа жасалған
сұраныс ретінде, Web–сайттар класының қайсысына болса да есептелген дайын
өнім ретінде бола алады. Қозғаушының кейбірі Web –сайттың иесіне
Web–сайттағы ақпарат шешімін алуына және құрылымын реттеуге мүмкіндік
береді, мұны басқару мазмұнының жүйесі деп атайды. Жұмыс жасайтын біртұтас
ақпараттық ресурс ретіндегі Web – сайттарды әзірлеу – түрлі мамандықтың
еңбегін қамтитын құрамды процесс. Web – сайт құру қызметі туралы жалпы
термин – “веб-өңдеу”. Көптеген Web – сайттар маңызды ресурс болып табылады.
Web – сайтқа төнетін ең көп тараған қауіптер:
• қастандық ойлаушылардың санкцияланбаған өзгертулері;
• сайтты көшіріп алу (сайттың мазмұны және дизайны көшіріліп алынған
болуы мүмкін немесе қолданушының бұл сайтының паролі ұрланып алынуы
мүмкін).
Қазіргі кезде web-қосымшаларды (сайт) құруға қолданылатын бірнеше
технологиялар бар: HTML, PHP, PERL, ASP.NET, Silverlight және т.б. Бұл
технологиялардың әрқайсысы белгілі бір мақсатқа байланысты құрылған. Жалпы
алғанда web-қосымшаның жұмысы көрсетілген(сурет 1). Бұл жүйе екі объектіден
тұрады: web-браузер және web-сервер.
Олардың арасында байланыс каналы болуы керек. Web-браузер (Internet
Explorer, Opera, т.б) web-серверге сұраныс жібереді, web-сервер оған кері
қарай жауап қайтарады. Мысалы, біз почтамызға кіру үшін Internet Explorer
немесе Opera браузерінен http:www.mail.ru URL-адресін жазу арқылы mail.ru-
дың серверіне сұраныс жібереміз. web-сервер сұранысты қабылдап, бізге жауап
жібереді, яғни біздің клиенттік машинадағы браузерімізге web-парақты
жүктейді. Сөйтіп, 1-суреттегі жүйе бойынша жұмыс істейміз.
Клиенттер компьютерлік сауаттылығынан басқа, білімділігімен де
ерекшеленеді. Бұдан шығатыны, Web-сайт қарапайым болуы қажет, яғни:
• Қарапайымдылық. Әр беттегі анимациялардың, жарнамалардың, т.б көптігі
пайдаланушыны шатастырып жіберуі мүмкін.
• Мәтіннің анықтылығы. Таңқаларлықтай қаріптерді қолданып қажеті жоқ.
Мәтін өте кішкентай болмауы және экран типімен байланысты оның өлшемін
ескерілуі керек.
• Тапсырыс құру процесінің оңайылығы.
• Пайдаланушының шатасып кетпеуін қадағалау. Беттерді бағдарлармен және
сыбыр сөздермен толтыру (қолданушы өз тұрған жерін білетіндей).
• Клиент пайдалана алатын сілтемелерді әр түрлі түспен ерекшелеу.
Стильді Web – сайттар – барлық Web – сайтқа ерекше қатысты сіздің
әрбір парағыңыз. Бағдарлауға жеңіл болған жағдайда ақпаратты іздеу,адасу
қаупін тудырады және сіз уақытыңызды жоғалтасыз. Сіздің парағыңыз бір минут
ішінде жүктеледі. Web – сайттың стильділігі бірнеше әдістермен жүзеге
асады. Web – сайттың стилін құруға қатысатын элементтерді ерекше атап өтуге
болады:
• шрифт – баспаға даярлағанда ол бірдейлік сипатта– гарнитура
(сызбасы), кегль (биіктігі), түсі және тағы басқалар сияқты болу
керек;
• абзац – мүмкіндігіне қарай, парақтағы қандай да бір түзету,
мысалы, сол жақ шеттен бір саты түсу және сол жаққа түзету;
• Web – сайттың түстер сызбасы – мәтінді бастағанда сілтеме және
қаралған сілтемелерде қолданылатын парақтың үш түсін таңдаудан
басталады. Бұл барлық параметрлер body тегінде көрсетіледі.
Мысалы, body bgcolor= “#669900” text= “#333333” link= “#666666”
alink= “#000000”
Түстер сызбасы баспаның барлық парақтарында қайталануға тиісті, бұл
қатынасушыда Web – сайттың байланыстылығын сезінуді тудырады. Түстер
сілтемесін былайша таңдауға тырысыңыз: бір жағынан оқырман мұның сілтеме
екендігін көрсін; екіншіден, ол оның негізгі мәтінді оқуына кедергі
жасамасын. Сілтеме бойынша екі пайдалы ескерту бар:
1. түстер сілтемесі мен қаралған сілтемелер бірдей болмас үшін
түсті қаралған сілтемеден қоюырақ етіңіз;
2. Web – тегі асты сызылған мәтін сілтемені көрсетіп тұрса, асты
сызылған мәтінді баспаға шығарыңыз, оны бөліп көрсетудің басқа
әдістерін қолданыңыз;
Сайтқа графикалық безендіру жасау. Біріншіден, ол жалпы түстер
сызбасына орналастырылуы керек. Екіншіден, сіз графикалық безендірудің
жалпы концепциясын ойластыруыңыз керек. Барлық графикалық элементтерді екі
класқа бөлуге болады: салынған және фотореалистік.
Безендіру кезінде екеуін шатастырып алуға болмайды. Егер сіз
иллюстрация есебінде фотосуретті қолдансаңыз, онда оны қолданбас бұрын
тондық және түстік коррекция, кадрлау жасаңыз. Сонымен бірге фотосурет
өлшемінің үлгісін таңдап алыңыз және фотосуреттің шеттерін өңдеудің қандай
да бір әдістерін табыңыз. Содан соң барлық параққа ұсынылатын
мәтіндеріңізді безендіресіз.
Сайт бойынша навигация. Бұл сіздің сайтыңыздың дебріне қолданушының
шатасуына мүмкіндік бермейді. Әр уақытта қолданушының сіздің сайтыңыздың
алғашқы бетіне көшуіне мүмкіндік жасаңыз, сонымен қатар көптеген адамдардың
сіздің парағыңызға іздестіру жүйесі арқылы (алғашқы бетіне емес) түсе
алатынын ұмытпаңыз және жақсы құрастырылған сайт оқырманның осы сайттың
алғашқы бетіне көшуіне мүмкіндік беруі керек; навигациялық жүйені барлық
параққа орналастырыңыз немесе ең болмағанда олар негізгі параққа көше
алатындай болуы керек. Егер сіз графикалық құралдармен навигациялық панель
жасасаңыз, онда міндетті түрде оның мәтіндік көшірмесін жасаңыз және
төменге орналастырыңыз (мәтін кез келген жағдайда графикаға қарағанда тез
жүктеледі).
WEB – сайттарды өңдеудің әдістері және негізгі кезеңдері
Алдын – ала жүргізілетін келіссөздер мен қосымша кеңестер – сайтты
әзірлеудің барлық жобасының бастамасы. Келіссөзде біз сіздің Интернеттегі
мақсатыңыз бен міндеттеріңізді анықтаймыз және имидждік әрі жарнамалық
саясатыңыз бар сіздің компанияңыздың жұмысы мен қызметінің спецификасын,
аудиторияның мақсаттылық ерекшеліктері мен бәсекелестерімен арадағы
жағдайды анықтайды. Келіссөздердің өткізілу технологиясы біздің
клиенттердің сұраққа қалай жауап беруге тиістімін деп мазасыздануын
тудырмайды. Web–сайттың мүмкін қызметтері мен технологиялары бойынша
берілетін жан – жақты қосымша кеңестер әр түрлі шешімдердің кемшіліктері
мен жетістіктерін ажырата алуға мүмкіндік береді. Web–сайттың дизайн
концепцияларын құру бойынша берілетін қосымша кеңестер безендіру талаптарын
нақты орындауға көмек береді.
Мерзімі: 1–7 күн аралығы
Жауапты: клиент бойынша менеджер
Жұмысты жүргізу жоспары мен техникалық тапсырмаларын құру – Web–сайт
үшін ең қажетті материалды жинау, дизайн концепциясын құру болып табылады.
Сонымен қатар ол домендер аттарының саясатын құру және хост–провайдер мен
ең қажетті хостингтің жоспарын таңдау болып саналады.
Мерзімі: 2–14 күн аралығы
Құны: 300– 2000 рубль
Жауапты: клиент бойынша менеджер
Дизайнды өңдеу – бұл парақтың аяқталған сыртқы көрінісін құру, Flash
анимациясының кадрын қайта түсіру (егер ол дизайнда болса), жұмыстың
динамикалық элементтерінің графикалық демонстрациясы. Сонымен қатар
қажетті баннерлерді өңдеу жүргізіледі.
Мерзімі: 4 – 21 күн аралығы
Құны: 500 – 5000 рубль
Жауапты: дизайнер
HTML–дағы дизайн қиындысы және материалдардың ұзындығы – құрылған
дизайнның html парағына айналуы және ескеріліп дайындалған мәтіннің дұрыс
орналасуы.
Мерзімі: 1 күн
Құны: 100–2000 рубль
Жауапты: верстальщик
Web–сайтпен басқарудың біртұтас жүйесін өңдеу – қарапайым жеке
компанияға есептелген біртұтас программалық кешенін құру (қарапайым
қолданушылар). Web – сайтпен басқару жүйесі осы Web – сайттың барлық
ақпаратын, оның құрылымын басқаруға (қосу, өшіру, Web– сайт бөлімдерінің
аттарын өзгерту), оған жаңа парақтардың кез– келген санын қосуға, оның
құрылған парақтарын визуалды редакциялауға, Web – сайттың және оның
бөлімдерінің резервтік көшірмесін енгізуге, файлдар мен Web – сайттың
құжаттарын басқаруға қолайлы мүмкіндік береді.
Мерзімі: 2 күн – 1 ай аралығы (дайын жұмысты қолдана отырып)
Құны: 500–15000 рубль
ауапты: программист
Тестілеу және эксплуатацияға енгізу – әр түрлі браузерлердегі дайын
Web–сайтты тестілеу, программалық бөліктердегі қатені іздеу және оны
түзету. Сонымен қатар ол Web – сайтпен жұмыс жүргізу әдістемесі бойынша
Интернеттегі Web – сайттарды дамыту саясаты және Интернеттегі сервистер мен
Web – сайттарды қолдана алу мүмкіндігі жөніндегі тапсырыс берушіге
(жүргізілген талдаулар негізінде) жеке қосымша кеңес және де ол Іздестіру
жүйесіндегі және жарнамалық қызметтегі жарнамалар мүмкіндігі бойынша
қосымша кеңестер мен ұсыныстар болып табылады.
3. HTML-құжаттарды көретін және құратын бағдарламалар
Веб-браузер дегеніміз – интернеттегі ақпарат көздерін көру үшін оларды
өңдеуге, бір беттен екіншісіне ауыстыруға арналған бағдарлама. Ақпарат
көздері Uniform Resource Identifier (URI) арқылы анықталып, ақпарат көзі
ретінде веб-беттер, суреттер, видео және контенттің басқа да бөлімдері
болуы мүмкін. Жалпы браузер сайт пен оған кіруші арасындағы веб-беттерді
өңдеуші, шығарып беруші қосымша болып есептеледі.
Қазіргі кезде көптеген атақты браузерлерді тегін немесе басқа жинақпен
пайдалануға болады. Мысалы: Internet Explorer (Microsoft Windows-пен
бірге), Mozilla Firefox (тегін, Linux-тің көптеген дистрибуторларымен
бірге, мысалы Ubuntu), Safari (Mac OS X-пен бірге және Microsoft Windows
үшін тегін), Google Chrome (тегін), Opera (тегін, 8.49 нұсқасынан бастап).
2012 жылдың маусым айындағы браузерлердің статистикасына шолу
жасаймыз.
Маусым айында нарықтағы басты ойыншылар бірден өз браузерлерінің жаңа
нұсқаларын шығара бастады. Сөйтіп, айдың басында Mozilla Firefox 13
браузері жарыққа шықты. Онда кеңейтілген қызмет пен жаңа өзіндік бет және
қосымша бет (вкладка) пайда болды. Маусымның ортасында безендірудің жаңа
тақырыптарын және заманауи стандарттарын қолдайтын кеңейтпе Do not Track
және басқа да жаңалық алып келген Opera 12 браузерінің финалдық шығуы
болды. Ең соңында Google компаниясы аз ғана жақсартылған интерфейспен,
жаңартылған V8 JavaScript-қозғалтқышымен Chrome 20 тұрақты нұсқасын
шығарды.
Бұдан өзге, Microsoft компаниясы Internet Explorer 10 браузерінің
кезекті көрсету нұсқасын қамтитын Windows 8 операциялық жүйесінің бастапқы
нұсқасын ұсынды. Осы мәліметтердің статистикалық үлесте қалай бөлінетінін
зерттеп қарайық. Статистиканы анықтау үшін әлем бойынша веб- трафиктерге
шолу жасайтын Statcounter және NetApplication құралдарының мәліметтерін
пайдаланамыз. Бұл шолуға əлемнің ең кең таралған бес браузері қатысады:
олар Google Chrome, Mozilla Firefox, Opera, Internet Explorer және Safari.
2012 жылдың маусым айындағы мәліметті назарларыңызға ұсынамыз.
1-сурет. Google Chrome
Статистика жинайтын шетелдік жүйелердің мәліметі бойынша, Chrome-ның
үлесі әртүрлі жоспарда дамыды. Statcounter-дің мәліметінше, браузердің өсуі
0,33%-ға, үлесі 32,31%-ға тең, ал NetApplication мәліметіне қарағанда,
түсуі 0,5%-ға және үлесі 19,08%-ға тең. Егер алғашқы жүйеге сенсек, мамырда
Chrome алғашқы орынға шықты.
2012 жылдың алғашқы жартысында браузер нарықтың 5,49% үлесіне ие болды
(Statcounter мәліметі бойынша). Жасақтаушылар үшін Google конференциясында
Chrome браузерін қолданушылар саны 310 миллион адам екені жарияланды.
2-сурет. Mozilla Firefox
Алдыңғы статистика сияқты Statcounter және NetApplication әртүрлі
нәтиже көрсетіп тұр. Бірінші жүйенің есебі бойынша Mozilla Firefox бір айда
елеулі 0,99%-ға төмендесе, одан кейін 24,56% үлеске ие болды. Екінші жүйе
керісінше, браузерге 0,5% өсу және 20,06% үлес берді.
Жарты жылда Mozilla компаниясының браузері 0,71%-ға төмендеді
(Statcounter мəліметі), бұл жалпы алғанда соншалықты қорқынышты да емес
еді. NetApplication-нің есебінше жоғалту сəл жоғарылау — 1,77%-ға тең.
3-сурет. Opera
Халықаралық аренада маусым айы норвегиялық браузер Opera үшін жаман ай
болмады. Statcounter браузердің үлесінде қандай да бір өзгерістің бар
екенін анықтамады. Алдыңғы ай сияқты маусым айының аяғында да үлесі 1,77%
болды. NetApplication өсуді 0,03% және үлесін 1,60% деп мәлімдеді.
2012 жылдың жарты бөлігі бойынша Opera браузері Statcounter
мәліметінше, 0,21% жоғалтқан, ал NetApplication-дікі 0,66% жоғалтқанын
көрсетіп тұр.
4-сурет. Internet Explorer
Statcounter маусым айында Internet Explorer браузерінің өскенін
көрсетті. Бәлкім, бұл қолданушылардың тестілеу үшін жаппай орнатып жатқан
Windows 8 операциялық жүйесінің превью шығуымен байланысты шығар. Осы айда
0,19% өсіп, үлесі 32,31%-ға көтеріледі. Ал NetApplication болса, мүлдем
басқаша нәтиже көрсетеді. Оның мәліметі бойынша, маусым айында Internet
Explorer 0,03%-ға төмендеген және шілде айында 54,02%-ға көтерілген.
6 ай аралығында IE 6,34% төмендеп (Statcounter мәліметі) және 2,15%
жинаған (NetApplication мəліметі).
5-сурет. Safari
Statcounter мәліметі бойынша, əлемде маусымда Apple компаниясының
браузері нарықтың 7%-ын иелеген. Ал басқа әлемдік жүйенің мәлімдеуінше,
көрсеткіш – 4,73%. Алғашқысы ондай төмендеуді көрсетпесе, екіншісі — шамалы
өскенін көрсетеді. Жылдың жартысы бойынша Safari 1 пайыз ғана өсу
көрсеткішіне ие болған.
6-сурет. Statcounter мәліметі бойынша
маусым айындағы браузерлердің статистикасы
7-сурет. NetApplication мәліметі бойынша
маусым айындағы браузерлердің статистикасы
Браузерлер майданы. Браузерлер майданы – браузерлер нарқын басқару
үшін болатын браузерлер арасындағы күрес. Майдан дегенді тікелей мағынада
түсінбеуіміз керек, бұл жерде 1990 жылдарда нарықта жетекшілік еткен екі
үлкен браузер – Microsoft Internet Explorer және Netscape Navigator
арасындағы бәсекелестік меңзеледі.
Ең алғашқы кең таралған графикалық интерфейсті браузер NCSA Mosaic
болды, кейін көп уақыт нарықты Netscape Navigator қолға алды. 1996 жыл
Microsoft Internet Explorer 3.0-ті қамтитын Windows 95 OSR2-ді шығарды. Осы
кезді браузерлер майданының басталуы деуге болады. Майдан Netscape
браузерінің құлап, Internet Explorer-дің 95%-ы нарықты иеленіп, шыңға
шығуымен аяқталды.
Бірінші басқыш (1995-1998). Бұл басқышқа 90-жылдың аяғындағы Microsoft
Internet Explorer және Netscape Navigator (Communicator) арасындағы
бәсекелестік жатады. Қарапайым пайдаланушылар Netscape Navigator браузерін
тегін қолданушы еді, ал корпоративтік пайдаланушылар болса, әр лицензия
үшін 99 доллар көлемінде төлеп отырды. 1995 жылы 7 желтоқсанда Microsoft
Explorer-дің 2-нұсқасы жарыққа шықты. Windows пен Office сатылымынан пайда
көріп отырған Microsoft Explorer-дің жаңа нұсқасын қолданушылар мен
корпорацияларға тегін тарата бастады.
Демпингке төтеп бере алмаған Netscape 1999 жылы бәсекелестіктен шығып,
нарықтың 90% бөлігін тегін Explorer браузері жаулап алды. Марк Андрессен
(Marc Andreessen) мен Джим Кларктың Netscape Communications корпорациясы
құлаған соң, браузердің бастапқы кодтары жарияланып, Mozilla Suite (қазір
SeaMonkey) және Mozilla Firefox сияқты жаңа жобалар дүниеге келіп, дами
бастады.
Екінші басқыш (2004 жылдан бүгінгі күнге дейін). 2003 жылы Opera
браузері 6.х нұсқасын шығарып, ақша төлеп көшіруге болатын баннерлерін
тегін тарата бастады.
8-сурет. Internet Explorer, Google Chrome, Mozilla Firefox
2004 жылы 9 қарашада бүгінге дейін ақырындап дамып келе жатқан Mozilla
Firefox браузерінің 1.0 нұсқасы шығады. 2009 жылы әлемдегі Firefox- тың
нарықтағы үлесі 23% болса, ал Еуропада 35%-ды құрады. Internet Explorer-
дің үлесі 67%-ға дейін төмендеп, ол монополист бола алмай қалды.
2008 жылы 2 қыркүйекте Google Chrome деген жаңа браузердің алғашқы
ашық нұсқасы шықты. Бір жылдан соң бұл браузер өте танымал болып, Internet
Explorer мен Mozilla Firefox браузерлерінен соң, үшінші орынға көтерілді.
2011 жылдың соңына қарай Mozilla Firefox-ті артта қалдырып, екінші ең мықты
браузер ретінде танылды. 2012 жылдың маусым айындағы көрсеткіш бойынша
Google Chrome браузері Internet Explorer-ді басып озып, браузерлер арасында
көшбасшыға айналды.
WYSIWYG
WYSIWYG (ағылшын тілінде What You See Is What You Get, нені көрсең,
соны аласың) – қолданбалы бағдарламалар мен веб-интерфейстер сипаты болып
саналады, онда контент өңдеу кезінде құжат веб-бет немесе тұсаукесер
ретінде соңғы шыққан контент көрінісіне өте ұқсас болып келеді.
WYSIWYG технологиясы пайда болғанша күрделі форматтағы құжаттарды құру
үшін белгілеу тілдерінің қызметін атқаратын бағдарламалар қолданылып
келген. Бұл бағдарламаларда құжаттарды форматтау үшін соңғы шыққан суретте
көрінбейтін арнайы тегтер қолдану керек еді. Тегтер мәтіндердің стилін
(қою, курсив), шрифтің өзгеруін, мәтін орналасуын және сол сияқты істерді
атқара алатын еді.
WYSIWYG қолданған алғашқы бағдарлама Bravo мәтіндік редактор болып
есептеледі.
Bravo Xerox PARC компаниясында Alto компьютерлері үшін жасақталған.
1974 жылы бағдарламаны жасаған Батлер Лемпсон (Butler Lampson), Чарльз
Симони (Charles Simonyi) және т.б. Bravo нарыққа шыққан, бірақ Xerox Star
компьютерлерінің бағдарламалары осы редактордың тікелей жалғасы болып
есептеледі.
Xerox PARC-тен тәуелсіз түрде Bravo-мен қатар 1978 жылдың соңында
Hewlett Packard компаниясы WYSIWYG қолданған алғашқы коммерциялық
бағдарламаны жарыққа шығарды. Бағдарламаның алғашқы шығуы Bruno деп аталып,
HP 1000 миникомпьютерлерінде қолданылды.
Мəтіндік WYSIWYG-редакторлар тізімі
• Microsoft Word (Microsoft Office пакетінен)
• OpenOffice.org Writer (OpenOffice.org пакетінен)
• AbiWord (GNOME Office пакетінен)
• KWord (KOffice пакетінен)
• Pages (iWork пакетінен) және т.б.
HTML кодының WYSIWYG-редакторлар тізімі
• Adobe GoLive
• Adobe (Macromedia) Dreamweaver
• Namo Webeditor
• Microsoft FrontPage
• Microsoft SharePoint Designer
• Microsoft Expression Web
• Mozilla Composer
• Quanta Plus
• Kompozer (Nvu негізделген)
• WYSIWYG Web Builder 5
• Web Page Maker және т.б.
Визуалды және визуалсыз редакторлар. Сайт жасайтын бағдарламалар
визуалды және визуалсыз редакторлар болып, екі категорияға бөлінеді.
Визуалды редакторлар (немесе WYSIWYG-редакторлар (What You See Is
What You Get – Нені көрсең, соны аласың)
Сайт құру бағдарламасы ретінде визуалды редакторларды қолдану өте
ыңғайлы, себебі веб-бетте қалай тұрса, сол қалпында жұмыс жасайсыз.
Қолданушы мәтінді өңдеп форматтайды, суреттерді, кестелерді HTML код арқылы
Word-та оңай жаза салады. Бағдарламада қалай жазсаң, браузерде де сол
көрініс пайда болады. Танымал визуалды редакторларға Dreamweaver, MS
FrontPage және Netscape жатады.
Артықшылықтары:
• қолдану оңай;
• Html тілінде сауаттылық қажет емес.
Кемшіліктері:
• код оңтайландырылмаған себепті файлдың өлшемі артып, бетті
жүктеу жылдамдығы өседі;
• беттің кодын өңдеу өте күрделі;
• құжаттың түрлі браузерде қате орналасуы мүмкін.
Визуалсыз редакторлар. HTML қолмен код жазуға арналған, толық
автоматтауға арналмаған, сондықтан қазіргі күнде визуалды редакторлардың
ешқайсысы HTML кодты жүз пайыз өңдей алмайды, одан тысқары абсолютті дұрыс
кодты шығармайды. Сондықтан әр бетті кейін қолмен редакторлап шығуға тура
келеді, ал визуалсыз редакторлар белгілеу тілін қолмен өңдеп, бағдарламашы
ешқандай конструкциясыз оңай өңдеуге болатын оңтайландырылған кодты жаза
алады. Визуалсыз веб-редакторларды HTML-редакторлар деп атайды. Оларға
мысал: AceHTML, 1st Page, HotDog, Arachnophilia және т.б.
Артықшылығы:
• оңтайландырылған код;
• гипермәтінді белгілеу тілдерінің барлық мүмкіндіктері
қолданылады;
• синтаксис, код пен сілтеменің дұрыстығын тексеру;
• көптеген редакторлар тегін таратылады.
Кемшіліктері:
• гипермәтінді белгілеу тілінде сауаттылық қажет.
II.WEB BUILDER БАҒДАРЛАМАСЫНДА ПРОГРАММАЛАУ ТІЛДЕРІНІҢ ДАМУ
КЕЗЕҢДЕРІ АТТЫ ОҚУ-ТАНЫМДЫҚ САЙТ ҚҰРУ
2.1 Программалау тілдерінің даму кезеңдері
Алгоритмді компьютерге программалау тілдері түсінікті етіп көрсете
алады. Алдымен әрқашан да алгоритм әрекеті әзірленеді, сонан кейін ол
мұндай тәсілдердің бірінде жазылады. Жалпы қорытындысында программа мәтіні
— толықтай аяқталған, алгоритмді программалау тілінде бүге-шүгесіне дейін
сипаттаған күйінде пайда болады. Содан соң программаның бұл мәтіні
транслятор деп аталатын арнайы қызмет қолданбаларымен өңдеуден өтеді немесе
машина кодына аударылады, не болмаса орындалады.
Программалау тілдері – жасанды тілдер. Олардың табиғи тілдерден
айрмашылығы – мағынасы трансляторға түсінікті болатын әрі жазу командасының
(операторлардың) қатаң ережесіне бағынатын сөздері шектеулі болады.
Мұндай талаптардың жиынтығы программалау тілінің синтаксисін
қалыптастырады, ал әрбір команданың және тілдің басқа да конструкциясы
(құрылымы) — оның семантикасын қалыптастырады. Программаларды жазудың
формасы бұзылатын болса, бұл транслятордың оператор міндетін түсінбей
қалуына әкеп соғады және синтаксистік қате туралы хабарлайды, ал команда
тілін пайдалануға қажетті алгоритмге жауап бере алмайтын дұрыс жазу
семантикалық қателікке (оны логикалық қателік немесе орындау уақытындағы
қателік деп те атайды) ұрындырады.
Программалау тілінің көмегімен дайын программа емес, оның бұрын
әзірленген алгоритмді суреттейтін мәтіні ғана жасалады. Жұмыс істейтін
программаға қол жеткізу үшін бұл мәтінді автоматты түрде машина кодына
ауыстыру керек (бұл үшін компилятор — программасы пайдаланылады), содан соң
оны бастапқы мәтіннен бөлек пайдалану қажет немесе программа мәтінінде
көрсетілген тіл командасын бірден орындау керек (мұнымен интерпретатор –
программасы айналысады).
Процессорлардың әр тұрпаты әр түрлі теру командасына ие. Егер
программалау тілі процессорлардың нақты тұрпатына бағдарланып, оның
ерекшеліктерін ескеретін болса, онда ол деңгейі төмен программалау тілі деп
аталады. Бұл жағдайда деңгейі төменнің мағынасы нашар деген ұғымды
білдірмейді. Бұл арада – тіл операторының машина кодына жақындығы және
процессордың нақты командасына бағдарланғаны жөнінде сөз болып отыр. Ең
төменгі деңгейдегі тілге Ассемблер тілі жатады. Ол машина кодының әрбір
командасын сан түрінде емес, мнемоника деп аталатын символдық шартты
белгілердің көмегімен жай ғана көрсетеді.
Алғашқы буындағы ЭЕМ-ның программасын жасау сандардың көмегімен ЭЕМ
әрекеттерін кодтау ережелерінің жиынтығын білдіретін машина тілінде ғана
жүзеге асырылды. Барлық ЭЕМ-ға жазуды қысқарту үшін әдетте сегіздік және он
алтылық есептеу жүйелерінің орнын алмастыратын, қос есептеу жүйесі ғана
түсінікті.
Машина тілімен салыстырғанда символикалық кодтаудың машиналық-
бағдарланған тілдері ең жоғары деңгейге ие. Символикалық кодтау тілдерін
жасаудың негізгі принципі машина кодын олардың қаріптік белгілеуімен
(буквенные обозначеиия) ауыстыру, сондай-ақ жадында сақтауды және
қателіктер диагностикасын бөлу процесін автоматтандыру болып табылады.
Мұндай машиналық-бағдарланған тіл Ассемблер тілі деген атауға ие болды.
Ассемблер тілінде жазылған программаны машина тіліне аудару транслятордың
(аудармашы) – ассемблер деген атауға ие арнайы программаның көмегімен
жүзеге асырылады. Алғашқы процедура бағдарлы программалау тілінің
(процедурно-ориентированный язык программирование) бірінде Фортран (FORmula
TRANslation – формуланы тұрлендіру) жатады. Фортран компилирлік тіл болып
табылады. Ол осы күнге жетіп қана қоймай, кең таралуы жағынан әлемде
алдыңғы орынды бермей келеді. Осылайша ұзақ жасауының көптеген себептері
бар. Олардың ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Бүгінгі білім беруді жаңарту жағдайында оны ақпараттандыру басым мәнге
ие болып отыр. Жалпы бүгінгі күні әлемнің барлық елдерінің қоғамдық даму
негізі болып білім, ақпарат және ақпараттық технологиялар болып табылады.
Соған сәйкесті өркениет дамуының қазіргі кезеңін ақпараттандырумен және
ақпараттық қоғамды қалыптастырумен байланыстыру кездейсоқ нәрсе емес.
Осындай әлемдік даму кезеңінде ғаламдық интернет желісі бүкіл әлемдік
ақпараттық кеңістігінің ең көлемді және жаппай жайылған сегменті, сондай-
ақ, интернет желісі ақпарат алу және алмасудың ең қол жетерлік құралы болып
саналады.
Заман ағымына сай біліммен қаруланған, бәсекелестікке қабілетті
мамандарды даярлау интернет технологиялардың жетістігімен тығыз байланыста.
Интернет технологиялардың білім беру жүйесінде қолданылуы білім берудің
дамуында жаңа тарихи кезеңнің есігін ашты. Қазіргі кезде акпараттық
коммуникациялық технологиялар негізінде ашық білім идеясын жүзеге асыру
мақсатында жасалған онлайн интернет ресурстар белсенді дамуда.
Бұл курстық жұмыста Программалау тілдерінің кезеңдері, Web builder,
Интернет технологиялар туралы кең көлемде мәліметтер жинақталып,
Программалау тілдерінің кезеңдері деп аталатын оқу-танымдық интернет
жобасын жасау тәжірибесі туралы баяндалады. Бұл онлайн ресурс ақпараттық
технологиялар саласы бойынша елімізде және алыс-жақын оқыту әдістемелерін
негізге ала отырып жасалған.
Қазіргі кезде Интернет технологиялар төмендегі жолдармен дамып келе
жатыр:
- Web-технологиялар;
- Сайт жасау экономикасы;
- Web-дизайн және Web-программалау маркетингі.
Тақырыптың өзектілігі. Интернет технологиялар Интернет желісінің
қарқынды дамуына байланысты онымен қатар дамуда. Қазіргі кезде Интернет әр
түрлі салаларда әр түрлі мақсатта қолданылып келеді: электрондық почта,
интернет арқылы сауда жасау және тауарларға тапсырыс беру, темір жол, әуе
жолы билеттеріне тапсырыс беру, қашықтан оқыту жүйелерінде және т.б.
салаларда кеңінен қолданылады.
Сондықтан да ұсынылып отырған курстық жұмыста зерттелініп отырған
мәселе өзекті болып табылады.
Курстық жұмыстың мақсаты: Курс жұмысының зерттеу мақсаты - Интернетте
программалау технологиясын, Web builder бағдарламасын зерттеу және негізгі
әдістерін үйрене отырып, Дүниетану деп аталатын оқу-танымдық сайт
жасақтау.
Курстық жұмыстың міндеттері:
- Қазіргі кезде қолданылатын интернет технологияларды зерттеу;
- Web- технологиясын зерттеу және басқару принциптерін үйрену;
- Web builder бағдарламасын зерттеу
Курстық жұмыстың құрылымы: Курстық жұмыс кіріспеден, екі тараудан,
қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
I ҚАЗІРГІ КЕЗДЕ ҚОЛДАНЫЛАТЫН ИНТЕРНЕТ – ТЕХНОЛОГИЯЛАР
1.1 Интернет құрылымы және қызметі.
Интернет – біріктірілген желілер жүйесі, яғни желілердің желісі деген
ұғымды білдіреді. Соңғы кездері оны Дүниежүзілік компьютерлік желі деп
атайды. Физикалық тұрғыдан алғанда Интернет бір-бірімен байланыс
арналарымен біріктірілген бірнеше миллион компьютерлердің жиыны деп
қарастыруға болады. Бірақ мұнан гөрі Интернетті белгілі бір информациялық
кеңістік деп айтқан дұрысырақ болады.
Компьютер арқылы мәлімет тасымалдау тәжірибелері 1950 жылдары
басталып, ол әуелгі кезде лабораториялық эксперимент түрінде қарастырылған
еді. Содан оншақты жылдар өткен соң, АҚШ қорғаныс министрлігінің
Перспективалық Жұмыстар Агенттігі (DARPA – Defense Advanced Research
Project Agency) қаржысына мемлекеттік деңгейдегі алғашқы компьютерлік желі
жасалып шықты. Агенттіктің атына байланысты ол ARPANET деп аталды. ARPANET
желісі 1969 жылы жұмыс істей бастады. Осы желі жаңа компьютерлер
тораптарының (түйіндерінің) қосылуына қарай кеңітіліп, 80 жылдарда
ірілендірілген тораптар негізінде аймақтық желілер жасалып, ARPANET жүйесі
жалпы архитектурасының төменгі деңгейлері іске қосыла бастады. Интернеттің
нақты дүниеге келуі 1983 жыл болып саналады. Дүниежүзілік желі негізін
құрайтын, бүгінге дейін кең пайдаланылып келе жатқан TCPIP байланыс
хаттамасының сол стандартталған мерзімі Интернеттің бастау алған күні болып
табылады.
TCP хаттамасы. TCP(transfer control protocol) хаттамасына сәйкес
жөнелтілетін мәліметтер шағын пакеттерге (дестелерге) бөлінеді де, олардың
әрқайсысы белгілі бір тәртіппен таңбаланады. Бұлай таңбалау тәсілі
мәліметтерді керекті компьютерге жеткізгеннен кейін қайтадан біріктіруге
мүмкіндік береді.
IP хаттамасы. IP (Internet Protocol) адрестік хаттама болып табылады.
Оған сәйкес Дүниежүзілік желіге қосылған әрбір компьютердің өзіндік ерекше
адресі (IP-адрес) болуы тиіс. Осы адреске қарай TCP пакеттері керекті
компьютерге тез жеткізіледі. Адрес нүктемен бөлінген төрт саннан тұрады.
Соларға байланысты желі тораптары арасында қажетті байланыс орнатылады да,
мәлімет “жақын” немесе “алыс” орналасқан бір компьютерге жөнелтіледі. Бұл
тырнақшадағы сөздер ара қашықтықты емес, мәліметті жылдам жеткізуге болатын
нүктелер мүмкіндігін көрсетеді. Қай компьютердің “жақын” немесе “алыс”
екендігін арнайы құралдар – маршрутизаторлар анықтайды.
Интернетте қызмет түрлері (баптары) өте көп, олардың әрқайсысының өз
хаттамасы болады. Олар қолданбалы хаттамалар деп аталады. Қолданбалы
хаттамаларға сәйкес мәлімет алмасу арнайы клиенттік программалар (немесе
жай клиент) арқылы орындалады.
Терминальдық режим. Интернетті алдыңғы кезде алыстағы компьютерді
басқару үшін қолданған болатын, мұны Telnet қызмет бабы деп атаған еді.
Алыстағы компьютерге осы жұмысқа сәйкес хаттама арқылы қосылып, оның
жұмысын басқаруға болады. Мұндай басқару түрін консольды немесе терминальды
басқару деп те атайды. Көбінесе Telnet қызмет бабы техникалық объектілерді
алыстан басқару мақсатында қолданылады.
Электрондық пошта (E-Mail). Бұл жұмыспен Интернетте арнайы пошта
серверлері айналысады. Сервер рөлін компьютер немесе арнайы программалық
жабдықтама атқарады. Пошта серверлері әр тұтынушыдан (клиенттерден) мәлімет
алып, оларды адрестеріне сәйкес алушыларға жақын орналасқан пошта
серверлеріне жөнелтеді. Сондай серверлерде хаттар жиналып тұрады да,
адресат пен сервер байланысқан кезде хаттар оны алушыға жіберіледі.
Пошта қызметі SMTP және POP3 сияқты екі хаттама арқылы жұмыс атқарады.
Алғашқысы мәліметті компьютерден жақын жердегі серверге жөнелтеді, ал
екіншісі – алушы маңындағы серверге келіп түскен мәліметті керекті
компьютерге жіберуді қамтамасыз етеді.
Тарату тізімдері (Mail List). Әдетте электрондық пошта екі компьютер
арасында мәлімет тасымалдайды. Ал көптеген мәліметтер бір адамға емес,
көпшілікке арналады, олар алдын ала жазылған тізім бойынша таратылады.
Мұндай тізімдер серверлерде жиналып тұрады, сол серверлерге арнайы
тақырыптық мәліметтер де тұрақты түрде келіп түседі, сонан соң олар
жазылған тізім бойынша газет-журналдар тәрізді таратылады.
Телеконференция қызметі (Usenet). Телеконференция қызметі келіп түскен
мәліметті осы тақырыптағы конференцияға қатысушылардың бәріне, яғни белгілі
бір топқа жөнелтеді. Мұндай топтар жаңалықтар тобы деп те аталады.
Көптеген мамандар өз мамандықтарына қатысты тақырыптар аймағында өтіп
жатқан телеконференциялар мәліметтерін тұрақты түрде қарап отырады.
Мәліметтерді осындай тәсілмен шолып өту информация мониторингі деп те
аталады..
Кейбір топтарда конференция тақырыбына келіп түскен мәліметтерді алдын
ала қарап шығып сұрыптау ісі жүргізіледі. Тақырыпқа сәйкес келмейтіндері
(көбінесе жарнамалар) алып тасталынады. Мұндай конференциялар модельденетін
топтарға жатады. Модельдеуді жүргізуші модератор рөлін адам немесе алдын
ала белгіленген өзекті сөздерге байланысты мәліметті сұрыптаудан өткізетін
программа да атқара алады. Егер программа қолданылса, онда автоматты
модерация жүргізілді деп айтылады.
Домен аттары қызметі (DNS). Адамдарға санмен берілген IP-адрестермен
жұмыс істеген ыңғайсыздау болады, бірақ көбінесе белгілі бір мағынасы бар
домендік ат жеңіл есте қалады. Сондықтан домендік аттарды соларға сәйкес IP-
адрестерге түрлендіру керек болады. Міне, осы жұмыспен домен аттары
қызметінің сервері DNS (Domen Name System) айналысады.
Файлдарды тасымалдау қызметі (FTР). Файлдарды тасымалдау жұмысы желі
арқылы программалық файлдарды алу кезінде, көлемді құжаттарды немесе
солардың сығылған архивтік файлдарын тасымалдауда жиі қажет болады. FTP
қызметінің дүниежүзілік желіде өз серверлері бар, оларда мәліметтер архиві
орналасқан.
IRC қызметі. IRC (Internet Relay Chat) қызметі нақты уақыт кезеңінде
бірнеше кісі тікелей әңгімелесіп қарым-қатынас жасауы үшін қажет. Кейде
IRC қызметін чат-конференция немесе жай чат деп атайды. IRC жүйесінде
қатынасып сөйлесу тек бір канал аралығында және бұл жұмысқа бірнеше адам
ғана қатынасады.
ICQ қызметі. Бұл қызмет осы сәтте Интернетке қосылып отырған кісінің
желілік IP-адресін іздеуге арналған. Бұл қызметті пайдалану үшін оның
орталық серверінде тіркеліп, жеке идентификациялық нөмір UIN алу қажет.
Интернетке әрбір қосылған сайын сіздің компьютеріңізде тұрған ICQ
программасы сіздің ағымдағы IP-адресіңізді анықтап, оны қызмет орталығына
жібереді де және ол адресті сіздің әріптестеріңізге жібереді. Байланыс
орнатылғаннан кейін ары қарай қатынасу IRC қызметі сияқты жалғаса береді.
Интернетке қосылу. Интернетте жұмыс істеу үшін:
- компьютерді Дүнижүзілік желінің бір торабына физикалық түрде қосу
керек;
- тұрақты немесе уақытша негізде IP - адрес алу керек;
- өзіңіз жұмыс істейтін Интернет қызмет түрлерінің клиенттік
программаларын орнатып, олардың параметрлерін де тағайындап қою
қажет.
Кез келген адамға Интернетте қызмет көрсету істерін жүзеге асыратын,
яғни онымен тікелей қатынас құру жұмыстарын атқаратын заңды тұлғаны (мекеме
немесе жеке тұлға) провайдер – provider деп атайды. Интернетте жұмыс істеу
үшін алдымен провайдер компьютеріне қосылу керек. Ол үшін Желімен алыстан
қатынасу (Удаленный доступ к сети) программасының параметрлерін алдын - ала
Менің компьютерім – Желімен алыстан қатынасу – Жаңадан байланысу (Мой
компьютерУдаленный доступ к сетиНовое соединение) командалары арқылы
тағайындап алу қажет.
Интернеттен ақпарат алу. Интернет серверлеріндегі қол жеткізуге
болатын құжаттардың көпшілігі гипермәтіндік форматта жазылған. Осындай
құжаттарды желі бойынша тасымалдауды жүзеге асыратын Интернеттегі қызмет
түрін World Wide Web (Web, WWW) деп атайды. WWW құжаттары бір орталықтан
басқарылмайды, олар келіп түсіп жатқан мәліметтермен күнбе-күн толықтырылып
отырылады. Мұндағы барлық құжаттар Интернетке тұрақты қосылып тұрған қуатты
компьютерлерде – Web-серверлерде сақталады.
1.2 WEB – сайттар туралы түсінік және олардың құрылымы
Web – сайт немесе қарапайым сайт (ағылшынша website, web – өрмек,
“веб” және site–“орын”) – бұл интернетте HTTPHTTPS протоколдары арқылы
қолжетімді Web – парақтардың жиынтығы, барлық Web – сайттардың жиынтығы
Бүкіләлемдік өрмек болып табылады. Web–сайттың барлық парақтары жалпы түпкі
адрестермен, сонымен бірге логикалық құрылымымен, безендірілуімен немесе
авторлығымен біріктіріледі.
Web – сайттың алғашқы түсінігі желінің физикалық түсінігімен –
хостпен, сервермен (түйінмен) араласқан. Бірақ Интернет өсімімен және
сервердің технологиялық жақсартылумен бір компьютерде көптеген сайттарды
және домендерді орналастыру мүмкін болды.
Дүние жүзінде алғашқы Web–сайт 1991 жылы 6 тамызда пайда болды.
Оны құрушы Тим Бернерс – Ли (Tim Burners Lee) World Wide Web (WWW) жаңа
технологиясын жариялады. Ол URL адресация жүйесінде және HTTP мәліметтерді
жіберу протоколына негізделген. Ол HTML гипрмәтіндік тілінде жазылған.
Сонымен қатар ол сайтта Web–сервер мен Web–браузерлердің жұмысын және
қондырылу принципін сипаттаған. Кейінірек Тим Бернерс – Ли сайтқа, басқа
сайттарға сілтемелер тізімін орналастырғандықтан, бұл сайт алғашқы Интернет
– каталог болды.
Бернерс – Ли бірінші сайт жұмысына қажетті барлық құралдарды
ертерек дайындап қойған. 1990 жылдың аяғында алғашқы гипермәтіндік Web –
браузер World Wide Web, NeXTcube базасында алғашқы Web – сервер және
алғашқы Web – парақтар пайда болған.
Web – тің негізін салушы гипермәтін желідегі мәліметтер алмасу
негізінде жұмыс жасайды деп есептеді және ол оны жүзеге асырды. 1980 жылы
Тим Бернерс – Ли кездейсоқ ассоциациялардың мәліметтерін сақтау үшін
қолданылатын Enquire гипермәтіндік прораммалық қамтамасыздандыруды құрды.
Содан соң Женевада (CERN) Еуропалық орталық ядролық зерттеуде жұмыс жасап,
ол гиперсілтемелермен өзара байланысты гипермәтіндік құжаттарды
жұмысшыларына баспа бетіне шығаруды ұсынды. Бернерс – Ли Интернеттің
жаңалық ресурстарына құжаттарға және ішкі іздеушілерге гипермәтіннің
қолжетімділік мүмкіндігін демонстрациялайды. Нәтижесінде ол 1991 жылдың
мамыр айында CERN–де WWW стандартын бекітті.
Тим Бернерс –Ли HTTP, URIUPL және HTML – Web технологиясының
негізін салушы болып табылады. Дегенмен оның теориялық негізі бұрыннан бар
болатын.
XX ғасырдың 40–жылдары Ванневар Буш оны тез табу үшін адамның
жинақтаған ақпараттарын индексациялау және техникалық құрылғылардың
көмегімен адамның есте сақтау қабілетін кеңейту идеясын қозғады.
Теодор Нельсон және Даг Энгельбарт гипермәтін технологиясын –
оқырманға оқудың әр түрлі нұсқаларын ұсынатын тармақталған текст. Xanadu
Нельсонның аяқталмаған гипермәтіндік жүйесі “терезе” және өзара байланыстар
кірістірілген текстті іздеу және сақтау үшін арналған. Нельсон адамзат
құрған барлық тексттерді қиылысатын сілтемелермен байланыстыруды армандады.
Қазіргі уақытта Тим Бернерс – Ли Интернет стандарттарын
енгізумен, өңдеумен айналысатын бүкіләлемдік өрмектің консорциумын (World
Wide Web Consortium) басқарады.
WEB – сайттардың құрылысы. Web–сайттар парағы – бұл HTML немесе XHTML
тіліндегі мәтінмен берілген файлдар. Бұл файлдар болашақта қолданушымен
оның компьютерінде жүктелген, шолушы – программасымен өңделген, браузер деп
аталатын файлдар және қолданушының көрініс құралдарына шығарылады (монитор,
КПК экраны, принтер немесе сөз синтезаторы). HTMLXHTML тілі мәтінді
форматтауға, ондағы функционалдық элементтерді айыруға, гипрмәтіндік
сілтемелерді (гиперсілтеме) құруға және көрініс парағына суретті, дыбыстық
жазбаны және басқа мультимедиалық элементтерді қоюға мүмкіндік береді.
Көрініс парақтарын оған CSS тіліндегі кестелер стилін немесе
JavaScript тіліндегі сценарийді қосу арқылы өзгертуге болады.
Web – сайттар парақтары жай статикалық файлдар топтамасы бола
алады немесе Web – сайт қозғаушысы деп аталатын сервердегі арнаулы
компьютерлік программадан құралады. Қозғаушы не бөлек Web – сайтқа жасалған
сұраныс ретінде, Web–сайттар класының қайсысына болса да есептелген дайын
өнім ретінде бола алады. Қозғаушының кейбірі Web –сайттың иесіне
Web–сайттағы ақпарат шешімін алуына және құрылымын реттеуге мүмкіндік
береді, мұны басқару мазмұнының жүйесі деп атайды. Жұмыс жасайтын біртұтас
ақпараттық ресурс ретіндегі Web – сайттарды әзірлеу – түрлі мамандықтың
еңбегін қамтитын құрамды процесс. Web – сайт құру қызметі туралы жалпы
термин – “веб-өңдеу”. Көптеген Web – сайттар маңызды ресурс болып табылады.
Web – сайтқа төнетін ең көп тараған қауіптер:
• қастандық ойлаушылардың санкцияланбаған өзгертулері;
• сайтты көшіріп алу (сайттың мазмұны және дизайны көшіріліп алынған
болуы мүмкін немесе қолданушының бұл сайтының паролі ұрланып алынуы
мүмкін).
Қазіргі кезде web-қосымшаларды (сайт) құруға қолданылатын бірнеше
технологиялар бар: HTML, PHP, PERL, ASP.NET, Silverlight және т.б. Бұл
технологиялардың әрқайсысы белгілі бір мақсатқа байланысты құрылған. Жалпы
алғанда web-қосымшаның жұмысы көрсетілген(сурет 1). Бұл жүйе екі объектіден
тұрады: web-браузер және web-сервер.
Олардың арасында байланыс каналы болуы керек. Web-браузер (Internet
Explorer, Opera, т.б) web-серверге сұраныс жібереді, web-сервер оған кері
қарай жауап қайтарады. Мысалы, біз почтамызға кіру үшін Internet Explorer
немесе Opera браузерінен http:www.mail.ru URL-адресін жазу арқылы mail.ru-
дың серверіне сұраныс жібереміз. web-сервер сұранысты қабылдап, бізге жауап
жібереді, яғни біздің клиенттік машинадағы браузерімізге web-парақты
жүктейді. Сөйтіп, 1-суреттегі жүйе бойынша жұмыс істейміз.
Клиенттер компьютерлік сауаттылығынан басқа, білімділігімен де
ерекшеленеді. Бұдан шығатыны, Web-сайт қарапайым болуы қажет, яғни:
• Қарапайымдылық. Әр беттегі анимациялардың, жарнамалардың, т.б көптігі
пайдаланушыны шатастырып жіберуі мүмкін.
• Мәтіннің анықтылығы. Таңқаларлықтай қаріптерді қолданып қажеті жоқ.
Мәтін өте кішкентай болмауы және экран типімен байланысты оның өлшемін
ескерілуі керек.
• Тапсырыс құру процесінің оңайылығы.
• Пайдаланушының шатасып кетпеуін қадағалау. Беттерді бағдарлармен және
сыбыр сөздермен толтыру (қолданушы өз тұрған жерін білетіндей).
• Клиент пайдалана алатын сілтемелерді әр түрлі түспен ерекшелеу.
Стильді Web – сайттар – барлық Web – сайтқа ерекше қатысты сіздің
әрбір парағыңыз. Бағдарлауға жеңіл болған жағдайда ақпаратты іздеу,адасу
қаупін тудырады және сіз уақытыңызды жоғалтасыз. Сіздің парағыңыз бір минут
ішінде жүктеледі. Web – сайттың стильділігі бірнеше әдістермен жүзеге
асады. Web – сайттың стилін құруға қатысатын элементтерді ерекше атап өтуге
болады:
• шрифт – баспаға даярлағанда ол бірдейлік сипатта– гарнитура
(сызбасы), кегль (биіктігі), түсі және тағы басқалар сияқты болу
керек;
• абзац – мүмкіндігіне қарай, парақтағы қандай да бір түзету,
мысалы, сол жақ шеттен бір саты түсу және сол жаққа түзету;
• Web – сайттың түстер сызбасы – мәтінді бастағанда сілтеме және
қаралған сілтемелерде қолданылатын парақтың үш түсін таңдаудан
басталады. Бұл барлық параметрлер body тегінде көрсетіледі.
Мысалы, body bgcolor= “#669900” text= “#333333” link= “#666666”
alink= “#000000”
Түстер сызбасы баспаның барлық парақтарында қайталануға тиісті, бұл
қатынасушыда Web – сайттың байланыстылығын сезінуді тудырады. Түстер
сілтемесін былайша таңдауға тырысыңыз: бір жағынан оқырман мұның сілтеме
екендігін көрсін; екіншіден, ол оның негізгі мәтінді оқуына кедергі
жасамасын. Сілтеме бойынша екі пайдалы ескерту бар:
1. түстер сілтемесі мен қаралған сілтемелер бірдей болмас үшін
түсті қаралған сілтемеден қоюырақ етіңіз;
2. Web – тегі асты сызылған мәтін сілтемені көрсетіп тұрса, асты
сызылған мәтінді баспаға шығарыңыз, оны бөліп көрсетудің басқа
әдістерін қолданыңыз;
Сайтқа графикалық безендіру жасау. Біріншіден, ол жалпы түстер
сызбасына орналастырылуы керек. Екіншіден, сіз графикалық безендірудің
жалпы концепциясын ойластыруыңыз керек. Барлық графикалық элементтерді екі
класқа бөлуге болады: салынған және фотореалистік.
Безендіру кезінде екеуін шатастырып алуға болмайды. Егер сіз
иллюстрация есебінде фотосуретті қолдансаңыз, онда оны қолданбас бұрын
тондық және түстік коррекция, кадрлау жасаңыз. Сонымен бірге фотосурет
өлшемінің үлгісін таңдап алыңыз және фотосуреттің шеттерін өңдеудің қандай
да бір әдістерін табыңыз. Содан соң барлық параққа ұсынылатын
мәтіндеріңізді безендіресіз.
Сайт бойынша навигация. Бұл сіздің сайтыңыздың дебріне қолданушының
шатасуына мүмкіндік бермейді. Әр уақытта қолданушының сіздің сайтыңыздың
алғашқы бетіне көшуіне мүмкіндік жасаңыз, сонымен қатар көптеген адамдардың
сіздің парағыңызға іздестіру жүйесі арқылы (алғашқы бетіне емес) түсе
алатынын ұмытпаңыз және жақсы құрастырылған сайт оқырманның осы сайттың
алғашқы бетіне көшуіне мүмкіндік беруі керек; навигациялық жүйені барлық
параққа орналастырыңыз немесе ең болмағанда олар негізгі параққа көше
алатындай болуы керек. Егер сіз графикалық құралдармен навигациялық панель
жасасаңыз, онда міндетті түрде оның мәтіндік көшірмесін жасаңыз және
төменге орналастырыңыз (мәтін кез келген жағдайда графикаға қарағанда тез
жүктеледі).
WEB – сайттарды өңдеудің әдістері және негізгі кезеңдері
Алдын – ала жүргізілетін келіссөздер мен қосымша кеңестер – сайтты
әзірлеудің барлық жобасының бастамасы. Келіссөзде біз сіздің Интернеттегі
мақсатыңыз бен міндеттеріңізді анықтаймыз және имидждік әрі жарнамалық
саясатыңыз бар сіздің компанияңыздың жұмысы мен қызметінің спецификасын,
аудиторияның мақсаттылық ерекшеліктері мен бәсекелестерімен арадағы
жағдайды анықтайды. Келіссөздердің өткізілу технологиясы біздің
клиенттердің сұраққа қалай жауап беруге тиістімін деп мазасыздануын
тудырмайды. Web–сайттың мүмкін қызметтері мен технологиялары бойынша
берілетін жан – жақты қосымша кеңестер әр түрлі шешімдердің кемшіліктері
мен жетістіктерін ажырата алуға мүмкіндік береді. Web–сайттың дизайн
концепцияларын құру бойынша берілетін қосымша кеңестер безендіру талаптарын
нақты орындауға көмек береді.
Мерзімі: 1–7 күн аралығы
Жауапты: клиент бойынша менеджер
Жұмысты жүргізу жоспары мен техникалық тапсырмаларын құру – Web–сайт
үшін ең қажетті материалды жинау, дизайн концепциясын құру болып табылады.
Сонымен қатар ол домендер аттарының саясатын құру және хост–провайдер мен
ең қажетті хостингтің жоспарын таңдау болып саналады.
Мерзімі: 2–14 күн аралығы
Құны: 300– 2000 рубль
Жауапты: клиент бойынша менеджер
Дизайнды өңдеу – бұл парақтың аяқталған сыртқы көрінісін құру, Flash
анимациясының кадрын қайта түсіру (егер ол дизайнда болса), жұмыстың
динамикалық элементтерінің графикалық демонстрациясы. Сонымен қатар
қажетті баннерлерді өңдеу жүргізіледі.
Мерзімі: 4 – 21 күн аралығы
Құны: 500 – 5000 рубль
Жауапты: дизайнер
HTML–дағы дизайн қиындысы және материалдардың ұзындығы – құрылған
дизайнның html парағына айналуы және ескеріліп дайындалған мәтіннің дұрыс
орналасуы.
Мерзімі: 1 күн
Құны: 100–2000 рубль
Жауапты: верстальщик
Web–сайтпен басқарудың біртұтас жүйесін өңдеу – қарапайым жеке
компанияға есептелген біртұтас программалық кешенін құру (қарапайым
қолданушылар). Web – сайтпен басқару жүйесі осы Web – сайттың барлық
ақпаратын, оның құрылымын басқаруға (қосу, өшіру, Web– сайт бөлімдерінің
аттарын өзгерту), оған жаңа парақтардың кез– келген санын қосуға, оның
құрылған парақтарын визуалды редакциялауға, Web – сайттың және оның
бөлімдерінің резервтік көшірмесін енгізуге, файлдар мен Web – сайттың
құжаттарын басқаруға қолайлы мүмкіндік береді.
Мерзімі: 2 күн – 1 ай аралығы (дайын жұмысты қолдана отырып)
Құны: 500–15000 рубль
ауапты: программист
Тестілеу және эксплуатацияға енгізу – әр түрлі браузерлердегі дайын
Web–сайтты тестілеу, программалық бөліктердегі қатені іздеу және оны
түзету. Сонымен қатар ол Web – сайтпен жұмыс жүргізу әдістемесі бойынша
Интернеттегі Web – сайттарды дамыту саясаты және Интернеттегі сервистер мен
Web – сайттарды қолдана алу мүмкіндігі жөніндегі тапсырыс берушіге
(жүргізілген талдаулар негізінде) жеке қосымша кеңес және де ол Іздестіру
жүйесіндегі және жарнамалық қызметтегі жарнамалар мүмкіндігі бойынша
қосымша кеңестер мен ұсыныстар болып табылады.
3. HTML-құжаттарды көретін және құратын бағдарламалар
Веб-браузер дегеніміз – интернеттегі ақпарат көздерін көру үшін оларды
өңдеуге, бір беттен екіншісіне ауыстыруға арналған бағдарлама. Ақпарат
көздері Uniform Resource Identifier (URI) арқылы анықталып, ақпарат көзі
ретінде веб-беттер, суреттер, видео және контенттің басқа да бөлімдері
болуы мүмкін. Жалпы браузер сайт пен оған кіруші арасындағы веб-беттерді
өңдеуші, шығарып беруші қосымша болып есептеледі.
Қазіргі кезде көптеген атақты браузерлерді тегін немесе басқа жинақпен
пайдалануға болады. Мысалы: Internet Explorer (Microsoft Windows-пен
бірге), Mozilla Firefox (тегін, Linux-тің көптеген дистрибуторларымен
бірге, мысалы Ubuntu), Safari (Mac OS X-пен бірге және Microsoft Windows
үшін тегін), Google Chrome (тегін), Opera (тегін, 8.49 нұсқасынан бастап).
2012 жылдың маусым айындағы браузерлердің статистикасына шолу
жасаймыз.
Маусым айында нарықтағы басты ойыншылар бірден өз браузерлерінің жаңа
нұсқаларын шығара бастады. Сөйтіп, айдың басында Mozilla Firefox 13
браузері жарыққа шықты. Онда кеңейтілген қызмет пен жаңа өзіндік бет және
қосымша бет (вкладка) пайда болды. Маусымның ортасында безендірудің жаңа
тақырыптарын және заманауи стандарттарын қолдайтын кеңейтпе Do not Track
және басқа да жаңалық алып келген Opera 12 браузерінің финалдық шығуы
болды. Ең соңында Google компаниясы аз ғана жақсартылған интерфейспен,
жаңартылған V8 JavaScript-қозғалтқышымен Chrome 20 тұрақты нұсқасын
шығарды.
Бұдан өзге, Microsoft компаниясы Internet Explorer 10 браузерінің
кезекті көрсету нұсқасын қамтитын Windows 8 операциялық жүйесінің бастапқы
нұсқасын ұсынды. Осы мәліметтердің статистикалық үлесте қалай бөлінетінін
зерттеп қарайық. Статистиканы анықтау үшін әлем бойынша веб- трафиктерге
шолу жасайтын Statcounter және NetApplication құралдарының мәліметтерін
пайдаланамыз. Бұл шолуға əлемнің ең кең таралған бес браузері қатысады:
олар Google Chrome, Mozilla Firefox, Opera, Internet Explorer және Safari.
2012 жылдың маусым айындағы мәліметті назарларыңызға ұсынамыз.
1-сурет. Google Chrome
Статистика жинайтын шетелдік жүйелердің мәліметі бойынша, Chrome-ның
үлесі әртүрлі жоспарда дамыды. Statcounter-дің мәліметінше, браузердің өсуі
0,33%-ға, үлесі 32,31%-ға тең, ал NetApplication мәліметіне қарағанда,
түсуі 0,5%-ға және үлесі 19,08%-ға тең. Егер алғашқы жүйеге сенсек, мамырда
Chrome алғашқы орынға шықты.
2012 жылдың алғашқы жартысында браузер нарықтың 5,49% үлесіне ие болды
(Statcounter мәліметі бойынша). Жасақтаушылар үшін Google конференциясында
Chrome браузерін қолданушылар саны 310 миллион адам екені жарияланды.
2-сурет. Mozilla Firefox
Алдыңғы статистика сияқты Statcounter және NetApplication әртүрлі
нәтиже көрсетіп тұр. Бірінші жүйенің есебі бойынша Mozilla Firefox бір айда
елеулі 0,99%-ға төмендесе, одан кейін 24,56% үлеске ие болды. Екінші жүйе
керісінше, браузерге 0,5% өсу және 20,06% үлес берді.
Жарты жылда Mozilla компаниясының браузері 0,71%-ға төмендеді
(Statcounter мəліметі), бұл жалпы алғанда соншалықты қорқынышты да емес
еді. NetApplication-нің есебінше жоғалту сəл жоғарылау — 1,77%-ға тең.
3-сурет. Opera
Халықаралық аренада маусым айы норвегиялық браузер Opera үшін жаман ай
болмады. Statcounter браузердің үлесінде қандай да бір өзгерістің бар
екенін анықтамады. Алдыңғы ай сияқты маусым айының аяғында да үлесі 1,77%
болды. NetApplication өсуді 0,03% және үлесін 1,60% деп мәлімдеді.
2012 жылдың жарты бөлігі бойынша Opera браузері Statcounter
мәліметінше, 0,21% жоғалтқан, ал NetApplication-дікі 0,66% жоғалтқанын
көрсетіп тұр.
4-сурет. Internet Explorer
Statcounter маусым айында Internet Explorer браузерінің өскенін
көрсетті. Бәлкім, бұл қолданушылардың тестілеу үшін жаппай орнатып жатқан
Windows 8 операциялық жүйесінің превью шығуымен байланысты шығар. Осы айда
0,19% өсіп, үлесі 32,31%-ға көтеріледі. Ал NetApplication болса, мүлдем
басқаша нәтиже көрсетеді. Оның мәліметі бойынша, маусым айында Internet
Explorer 0,03%-ға төмендеген және шілде айында 54,02%-ға көтерілген.
6 ай аралығында IE 6,34% төмендеп (Statcounter мәліметі) және 2,15%
жинаған (NetApplication мəліметі).
5-сурет. Safari
Statcounter мәліметі бойынша, əлемде маусымда Apple компаниясының
браузері нарықтың 7%-ын иелеген. Ал басқа әлемдік жүйенің мәлімдеуінше,
көрсеткіш – 4,73%. Алғашқысы ондай төмендеуді көрсетпесе, екіншісі — шамалы
өскенін көрсетеді. Жылдың жартысы бойынша Safari 1 пайыз ғана өсу
көрсеткішіне ие болған.
6-сурет. Statcounter мәліметі бойынша
маусым айындағы браузерлердің статистикасы
7-сурет. NetApplication мәліметі бойынша
маусым айындағы браузерлердің статистикасы
Браузерлер майданы. Браузерлер майданы – браузерлер нарқын басқару
үшін болатын браузерлер арасындағы күрес. Майдан дегенді тікелей мағынада
түсінбеуіміз керек, бұл жерде 1990 жылдарда нарықта жетекшілік еткен екі
үлкен браузер – Microsoft Internet Explorer және Netscape Navigator
арасындағы бәсекелестік меңзеледі.
Ең алғашқы кең таралған графикалық интерфейсті браузер NCSA Mosaic
болды, кейін көп уақыт нарықты Netscape Navigator қолға алды. 1996 жыл
Microsoft Internet Explorer 3.0-ті қамтитын Windows 95 OSR2-ді шығарды. Осы
кезді браузерлер майданының басталуы деуге болады. Майдан Netscape
браузерінің құлап, Internet Explorer-дің 95%-ы нарықты иеленіп, шыңға
шығуымен аяқталды.
Бірінші басқыш (1995-1998). Бұл басқышқа 90-жылдың аяғындағы Microsoft
Internet Explorer және Netscape Navigator (Communicator) арасындағы
бәсекелестік жатады. Қарапайым пайдаланушылар Netscape Navigator браузерін
тегін қолданушы еді, ал корпоративтік пайдаланушылар болса, әр лицензия
үшін 99 доллар көлемінде төлеп отырды. 1995 жылы 7 желтоқсанда Microsoft
Explorer-дің 2-нұсқасы жарыққа шықты. Windows пен Office сатылымынан пайда
көріп отырған Microsoft Explorer-дің жаңа нұсқасын қолданушылар мен
корпорацияларға тегін тарата бастады.
Демпингке төтеп бере алмаған Netscape 1999 жылы бәсекелестіктен шығып,
нарықтың 90% бөлігін тегін Explorer браузері жаулап алды. Марк Андрессен
(Marc Andreessen) мен Джим Кларктың Netscape Communications корпорациясы
құлаған соң, браузердің бастапқы кодтары жарияланып, Mozilla Suite (қазір
SeaMonkey) және Mozilla Firefox сияқты жаңа жобалар дүниеге келіп, дами
бастады.
Екінші басқыш (2004 жылдан бүгінгі күнге дейін). 2003 жылы Opera
браузері 6.х нұсқасын шығарып, ақша төлеп көшіруге болатын баннерлерін
тегін тарата бастады.
8-сурет. Internet Explorer, Google Chrome, Mozilla Firefox
2004 жылы 9 қарашада бүгінге дейін ақырындап дамып келе жатқан Mozilla
Firefox браузерінің 1.0 нұсқасы шығады. 2009 жылы әлемдегі Firefox- тың
нарықтағы үлесі 23% болса, ал Еуропада 35%-ды құрады. Internet Explorer-
дің үлесі 67%-ға дейін төмендеп, ол монополист бола алмай қалды.
2008 жылы 2 қыркүйекте Google Chrome деген жаңа браузердің алғашқы
ашық нұсқасы шықты. Бір жылдан соң бұл браузер өте танымал болып, Internet
Explorer мен Mozilla Firefox браузерлерінен соң, үшінші орынға көтерілді.
2011 жылдың соңына қарай Mozilla Firefox-ті артта қалдырып, екінші ең мықты
браузер ретінде танылды. 2012 жылдың маусым айындағы көрсеткіш бойынша
Google Chrome браузері Internet Explorer-ді басып озып, браузерлер арасында
көшбасшыға айналды.
WYSIWYG
WYSIWYG (ағылшын тілінде What You See Is What You Get, нені көрсең,
соны аласың) – қолданбалы бағдарламалар мен веб-интерфейстер сипаты болып
саналады, онда контент өңдеу кезінде құжат веб-бет немесе тұсаукесер
ретінде соңғы шыққан контент көрінісіне өте ұқсас болып келеді.
WYSIWYG технологиясы пайда болғанша күрделі форматтағы құжаттарды құру
үшін белгілеу тілдерінің қызметін атқаратын бағдарламалар қолданылып
келген. Бұл бағдарламаларда құжаттарды форматтау үшін соңғы шыққан суретте
көрінбейтін арнайы тегтер қолдану керек еді. Тегтер мәтіндердің стилін
(қою, курсив), шрифтің өзгеруін, мәтін орналасуын және сол сияқты істерді
атқара алатын еді.
WYSIWYG қолданған алғашқы бағдарлама Bravo мәтіндік редактор болып
есептеледі.
Bravo Xerox PARC компаниясында Alto компьютерлері үшін жасақталған.
1974 жылы бағдарламаны жасаған Батлер Лемпсон (Butler Lampson), Чарльз
Симони (Charles Simonyi) және т.б. Bravo нарыққа шыққан, бірақ Xerox Star
компьютерлерінің бағдарламалары осы редактордың тікелей жалғасы болып
есептеледі.
Xerox PARC-тен тәуелсіз түрде Bravo-мен қатар 1978 жылдың соңында
Hewlett Packard компаниясы WYSIWYG қолданған алғашқы коммерциялық
бағдарламаны жарыққа шығарды. Бағдарламаның алғашқы шығуы Bruno деп аталып,
HP 1000 миникомпьютерлерінде қолданылды.
Мəтіндік WYSIWYG-редакторлар тізімі
• Microsoft Word (Microsoft Office пакетінен)
• OpenOffice.org Writer (OpenOffice.org пакетінен)
• AbiWord (GNOME Office пакетінен)
• KWord (KOffice пакетінен)
• Pages (iWork пакетінен) және т.б.
HTML кодының WYSIWYG-редакторлар тізімі
• Adobe GoLive
• Adobe (Macromedia) Dreamweaver
• Namo Webeditor
• Microsoft FrontPage
• Microsoft SharePoint Designer
• Microsoft Expression Web
• Mozilla Composer
• Quanta Plus
• Kompozer (Nvu негізделген)
• WYSIWYG Web Builder 5
• Web Page Maker және т.б.
Визуалды және визуалсыз редакторлар. Сайт жасайтын бағдарламалар
визуалды және визуалсыз редакторлар болып, екі категорияға бөлінеді.
Визуалды редакторлар (немесе WYSIWYG-редакторлар (What You See Is
What You Get – Нені көрсең, соны аласың)
Сайт құру бағдарламасы ретінде визуалды редакторларды қолдану өте
ыңғайлы, себебі веб-бетте қалай тұрса, сол қалпында жұмыс жасайсыз.
Қолданушы мәтінді өңдеп форматтайды, суреттерді, кестелерді HTML код арқылы
Word-та оңай жаза салады. Бағдарламада қалай жазсаң, браузерде де сол
көрініс пайда болады. Танымал визуалды редакторларға Dreamweaver, MS
FrontPage және Netscape жатады.
Артықшылықтары:
• қолдану оңай;
• Html тілінде сауаттылық қажет емес.
Кемшіліктері:
• код оңтайландырылмаған себепті файлдың өлшемі артып, бетті
жүктеу жылдамдығы өседі;
• беттің кодын өңдеу өте күрделі;
• құжаттың түрлі браузерде қате орналасуы мүмкін.
Визуалсыз редакторлар. HTML қолмен код жазуға арналған, толық
автоматтауға арналмаған, сондықтан қазіргі күнде визуалды редакторлардың
ешқайсысы HTML кодты жүз пайыз өңдей алмайды, одан тысқары абсолютті дұрыс
кодты шығармайды. Сондықтан әр бетті кейін қолмен редакторлап шығуға тура
келеді, ал визуалсыз редакторлар белгілеу тілін қолмен өңдеп, бағдарламашы
ешқандай конструкциясыз оңай өңдеуге болатын оңтайландырылған кодты жаза
алады. Визуалсыз веб-редакторларды HTML-редакторлар деп атайды. Оларға
мысал: AceHTML, 1st Page, HotDog, Arachnophilia және т.б.
Артықшылығы:
• оңтайландырылған код;
• гипермәтінді белгілеу тілдерінің барлық мүмкіндіктері
қолданылады;
• синтаксис, код пен сілтеменің дұрыстығын тексеру;
• көптеген редакторлар тегін таратылады.
Кемшіліктері:
• гипермәтінді белгілеу тілінде сауаттылық қажет.
II.WEB BUILDER БАҒДАРЛАМАСЫНДА ПРОГРАММАЛАУ ТІЛДЕРІНІҢ ДАМУ
КЕЗЕҢДЕРІ АТТЫ ОҚУ-ТАНЫМДЫҚ САЙТ ҚҰРУ
2.1 Программалау тілдерінің даму кезеңдері
Алгоритмді компьютерге программалау тілдері түсінікті етіп көрсете
алады. Алдымен әрқашан да алгоритм әрекеті әзірленеді, сонан кейін ол
мұндай тәсілдердің бірінде жазылады. Жалпы қорытындысында программа мәтіні
— толықтай аяқталған, алгоритмді программалау тілінде бүге-шүгесіне дейін
сипаттаған күйінде пайда болады. Содан соң программаның бұл мәтіні
транслятор деп аталатын арнайы қызмет қолданбаларымен өңдеуден өтеді немесе
машина кодына аударылады, не болмаса орындалады.
Программалау тілдері – жасанды тілдер. Олардың табиғи тілдерден
айрмашылығы – мағынасы трансляторға түсінікті болатын әрі жазу командасының
(операторлардың) қатаң ережесіне бағынатын сөздері шектеулі болады.
Мұндай талаптардың жиынтығы программалау тілінің синтаксисін
қалыптастырады, ал әрбір команданың және тілдің басқа да конструкциясы
(құрылымы) — оның семантикасын қалыптастырады. Программаларды жазудың
формасы бұзылатын болса, бұл транслятордың оператор міндетін түсінбей
қалуына әкеп соғады және синтаксистік қате туралы хабарлайды, ал команда
тілін пайдалануға қажетті алгоритмге жауап бере алмайтын дұрыс жазу
семантикалық қателікке (оны логикалық қателік немесе орындау уақытындағы
қателік деп те атайды) ұрындырады.
Программалау тілінің көмегімен дайын программа емес, оның бұрын
әзірленген алгоритмді суреттейтін мәтіні ғана жасалады. Жұмыс істейтін
программаға қол жеткізу үшін бұл мәтінді автоматты түрде машина кодына
ауыстыру керек (бұл үшін компилятор — программасы пайдаланылады), содан соң
оны бастапқы мәтіннен бөлек пайдалану қажет немесе программа мәтінінде
көрсетілген тіл командасын бірден орындау керек (мұнымен интерпретатор –
программасы айналысады).
Процессорлардың әр тұрпаты әр түрлі теру командасына ие. Егер
программалау тілі процессорлардың нақты тұрпатына бағдарланып, оның
ерекшеліктерін ескеретін болса, онда ол деңгейі төмен программалау тілі деп
аталады. Бұл жағдайда деңгейі төменнің мағынасы нашар деген ұғымды
білдірмейді. Бұл арада – тіл операторының машина кодына жақындығы және
процессордың нақты командасына бағдарланғаны жөнінде сөз болып отыр. Ең
төменгі деңгейдегі тілге Ассемблер тілі жатады. Ол машина кодының әрбір
командасын сан түрінде емес, мнемоника деп аталатын символдық шартты
белгілердің көмегімен жай ғана көрсетеді.
Алғашқы буындағы ЭЕМ-ның программасын жасау сандардың көмегімен ЭЕМ
әрекеттерін кодтау ережелерінің жиынтығын білдіретін машина тілінде ғана
жүзеге асырылды. Барлық ЭЕМ-ға жазуды қысқарту үшін әдетте сегіздік және он
алтылық есептеу жүйелерінің орнын алмастыратын, қос есептеу жүйесі ғана
түсінікті.
Машина тілімен салыстырғанда символикалық кодтаудың машиналық-
бағдарланған тілдері ең жоғары деңгейге ие. Символикалық кодтау тілдерін
жасаудың негізгі принципі машина кодын олардың қаріптік белгілеуімен
(буквенные обозначеиия) ауыстыру, сондай-ақ жадында сақтауды және
қателіктер диагностикасын бөлу процесін автоматтандыру болып табылады.
Мұндай машиналық-бағдарланған тіл Ассемблер тілі деген атауға ие болды.
Ассемблер тілінде жазылған программаны машина тіліне аудару транслятордың
(аудармашы) – ассемблер деген атауға ие арнайы программаның көмегімен
жүзеге асырылады. Алғашқы процедура бағдарлы программалау тілінің
(процедурно-ориентированный язык программирование) бірінде Фортран (FORmula
TRANslation – формуланы тұрлендіру) жатады. Фортран компилирлік тіл болып
табылады. Ол осы күнге жетіп қана қоймай, кең таралуы жағынан әлемде
алдыңғы орынды бермей келеді. Осылайша ұзақ жасауының көптеген себептері
бар. Олардың ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz