Алматы облысы, Іле ауданының табиғи-климат жағдайы. Астық дақылдарын өсіру технологиясы
Кіріспе
1 Алматы облысы, Іле ауданының табиғи.климат жағдайы
1.1 Астық дақылдарын өсіру технологиясы
II.Негізгі бөлім
2 Астық дақылдарының кеміргіш зиянкестері
2.1Күресу шаралары
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
1 Алматы облысы, Іле ауданының табиғи.климат жағдайы
1.1 Астық дақылдарын өсіру технологиясы
II.Негізгі бөлім
2 Астық дақылдарының кеміргіш зиянкестері
2.1Күресу шаралары
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Астық тұқымдас дәнді дақылдар-бидай, қарабидай, арпа, сұлы, жүгері, тары, күріш. Дәнді дақылдар өздерінің морфологиялық және биологиялық ерекшеліктеріне қарай екі түрге бөлінеді, бірінші топтағы және екінші топтағы дәнді дақылдар.
Бірінші-топқа бидай, қарабидай, арпа және сұлы жатады. Олардың негізгі ерекшеліктері-дәндерінің бауыр жағында тілігі болады, дән тамыршалары 3-8 дана, масақшаның төменгі гүлдері жақсы дамыған. Өсіп-дамуы үшін жылуды аз мөлшерде, ал ылғалды көбірек талап етеді, сабақтарының іші қуыс болып келед.
Күздік дәнді дақылдар-күздік бидай, қарабидай, күздік арпа. Бұл дақылдардың биологиялық ерекшеліктері - алғашқы даму кезеңінде оларға 1 айдай 1-10°С- тай төмен температура қажет. Сондықтан оларды тұрақты суық түскенге дейін 55-60 күн қалғанда себу қажет.
Жаздық дәнді дақылдар - жаздық бидай, арпа, сұлы, күріш, жүгері, қарақұмық,тары
Жаздық дәнді дақылдар өздерінің жылу сүйгіштігіне қарай екі топқа бөлінеді:
Ерте себілетін-жаздық бидай, арпа, сұлы. Оларды ерте көктемде, топырақтың тұқым сіңірілетін тереңдігі 5-7°С-қа жылыған кезде себеді.
Кеш себілетіндер -күріш, жүгері, тары. Бұл дақылдарды топырақтың тұқым сіңірілетін тереңдігі 10-12°С-қа қызған кезден бастап себеді.
Екінші топтағы дәнді дақылдарға тары, жүгері, күріш, қонақ жүгері жатады. Оларды дәндерінің бауыр жағында тілігі жоқ, масақшаның жоғарғы гүлдері жақсы дамыған. Бұлар бірінші топтың дақылдарына қарағанда жылуды көп, ал ылғалды, күріштен басқасы, аз талап етеді. Жүгері мен қонақ жүгерінің сабақтары өзекшемен толтырылған. Екінші топ дақылдары-қысқа күннің өсімдіктері және олардың күздік түрлері болмайды.
Дәнді масақты дақылдар өсімдіктері вегетациялық кезеңде бірнеше фенологиялық өсу және даму сатыларынан өтеді. Олар:
тұқымның бөртуі және өнуі
көктеу
түптену
түтік шығару
масақтану (шашақ бас шығару)
гүлдену
пісу (сүттеніп, қамырланып және толық пісуі)
Бірінші-топқа бидай, қарабидай, арпа және сұлы жатады. Олардың негізгі ерекшеліктері-дәндерінің бауыр жағында тілігі болады, дән тамыршалары 3-8 дана, масақшаның төменгі гүлдері жақсы дамыған. Өсіп-дамуы үшін жылуды аз мөлшерде, ал ылғалды көбірек талап етеді, сабақтарының іші қуыс болып келед.
Күздік дәнді дақылдар-күздік бидай, қарабидай, күздік арпа. Бұл дақылдардың биологиялық ерекшеліктері - алғашқы даму кезеңінде оларға 1 айдай 1-10°С- тай төмен температура қажет. Сондықтан оларды тұрақты суық түскенге дейін 55-60 күн қалғанда себу қажет.
Жаздық дәнді дақылдар - жаздық бидай, арпа, сұлы, күріш, жүгері, қарақұмық,тары
Жаздық дәнді дақылдар өздерінің жылу сүйгіштігіне қарай екі топқа бөлінеді:
Ерте себілетін-жаздық бидай, арпа, сұлы. Оларды ерте көктемде, топырақтың тұқым сіңірілетін тереңдігі 5-7°С-қа жылыған кезде себеді.
Кеш себілетіндер -күріш, жүгері, тары. Бұл дақылдарды топырақтың тұқым сіңірілетін тереңдігі 10-12°С-қа қызған кезден бастап себеді.
Екінші топтағы дәнді дақылдарға тары, жүгері, күріш, қонақ жүгері жатады. Оларды дәндерінің бауыр жағында тілігі жоқ, масақшаның жоғарғы гүлдері жақсы дамыған. Бұлар бірінші топтың дақылдарына қарағанда жылуды көп, ал ылғалды, күріштен басқасы, аз талап етеді. Жүгері мен қонақ жүгерінің сабақтары өзекшемен толтырылған. Екінші топ дақылдары-қысқа күннің өсімдіктері және олардың күздік түрлері болмайды.
Дәнді масақты дақылдар өсімдіктері вегетациялық кезеңде бірнеше фенологиялық өсу және даму сатыларынан өтеді. Олар:
тұқымның бөртуі және өнуі
көктеу
түптену
түтік шығару
масақтану (шашақ бас шығару)
гүлдену
пісу (сүттеніп, қамырланып және толық пісуі)
• Тілменбаев Ә.Т., Жармухамедова Ғ.Ә. Энтомология. Алматы, Қайнар, 1994
• Интернет көздері
• Справочник по защите растений / Под ред. академиков НАН РК Сагитова А.О., Исмухамбетова Ж.Д. Алматы, 2004, 320с.
• Осмоловский Г.Е., Бондаренко Н.В. Энтомология. - Л., «Колос», 1980, 360с.
• Защита зерновых культур от вредителей, болезней и сорняков / Под ред. Т.Н. Нурмуратова. - Алма-Ата, 1986.
• Интернет көздері
• Справочник по защите растений / Под ред. академиков НАН РК Сагитова А.О., Исмухамбетова Ж.Д. Алматы, 2004, 320с.
• Осмоловский Г.Е., Бондаренко Н.В. Энтомология. - Л., «Колос», 1980, 360с.
• Защита зерновых культур от вредителей, болезней и сорняков / Под ред. Т.Н. Нурмуратова. - Алма-Ата, 1986.
Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:
Жоспар:
Кіріспе
1 Алматы облысы, Іле ауданының табиғи-климат жағдайы
1.1 Астық дақылдарын өсіру технологиясы
II.Негізгі бөлім
2 Астық дақылдарының кеміргіш зиянкестері
2.1Күресу шаралары
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Астық тұқымдас дәнді дақылдар-бидай, қарабидай, арпа, сұлы, жүгері, тары, күріш. Дәнді дақылдар өздерінің морфологиялық және биологиялық ерекшеліктеріне қарай екі түрге бөлінеді, бірінші топтағы және екінші топтағы дәнді дақылдар.
Бірінші-топқа бидай, қарабидай, арпа және сұлы жатады. Олардың негізгі ерекшеліктері-дәндерінің бауыр жағында тілігі болады, дән тамыршалары 3-8 дана, масақшаның төменгі гүлдері жақсы дамыған. Өсіп-дамуы үшін жылуды аз мөлшерде, ал ылғалды көбірек талап етеді, сабақтарының іші қуыс болып келед.
Күздік дәнді дақылдар-күздік бидай, қарабидай, күздік арпа. Бұл дақылдардың биологиялық ерекшеліктері - алғашқы даму кезеңінде оларға 1 айдай 1-10°С- тай төмен температура қажет. Сондықтан оларды тұрақты суық түскенге дейін 55-60 күн қалғанда себу қажет.
Жаздық дәнді дақылдар - жаздық бидай, арпа, сұлы, күріш, жүгері, қарақұмық,тары
Жаздық дәнді дақылдар өздерінің жылу сүйгіштігіне қарай екі топқа бөлінеді:
Ерте себілетін-жаздық бидай, арпа, сұлы. Оларды ерте көктемде, топырақтың тұқым сіңірілетін тереңдігі 5-7°С-қа жылыған кезде себеді.
Кеш себілетіндер -күріш, жүгері, тары. Бұл дақылдарды топырақтың тұқым сіңірілетін тереңдігі 10-12°С-қа қызған кезден бастап себеді.
Екінші топтағы дәнді дақылдарға тары, жүгері, күріш, қонақ жүгері жатады. Оларды дәндерінің бауыр жағында тілігі жоқ, масақшаның жоғарғы гүлдері жақсы дамыған. Бұлар бірінші топтың дақылдарына қарағанда жылуды көп, ал ылғалды, күріштен басқасы, аз талап етеді. Жүгері мен қонақ жүгерінің сабақтары өзекшемен толтырылған. Екінші топ дақылдары-қысқа күннің өсімдіктері және олардың күздік түрлері болмайды.
Дәнді масақты дақылдар өсімдіктері вегетациялық кезеңде бірнеше фенологиялық өсу және даму сатыларынан өтеді. Олар:
тұқымның бөртуі және өнуі
көктеу
түптену
түтік шығару
масақтану (шашақ бас шығару)
гүлдену
пісу (сүттеніп, қамырланып және толық пісуі)
1Алматы облысы, Іле ауданының табиғи-климат жағдайы. Алматы облысының климаты негізінен континеттік. Қысы қоңырқай салқын. Қаңтар айындағы орташа температура солтүстік жазық бөлігінде-10-16ОС, оңтүстікте - 4-9С. Жазы ыстық және қуаң. Шілде айының орташа температурасы солтүстігінде 25С, оңтүстігінде 27С. Бұл жазық өңірлерде жауын-шашынның орташа жылдық мөлшері 110-250 мм. Тау бөктерінің климаттық жағдайы жұмсақ. Қаңтар айының орташа температурасы - 5-9ОС, жауын-шашын жиі болып тұрады. Шілде айының орташа температурасы тау бөктерінде 400-600мм, тау аңғарларында 700-1000мм. Облыс жерінде жауын-шашын негізінен көктем мен жаз айының басында жауады. Солтүстік өңірдің жазығы мен тау бөктерінің қар жамылғысының орташа қалыңдығы 10-30 см, тау беткейлерінде 40-100 см. Балқаш пен Алакөл жағалауларында бриз желі соғады. Тұрақты қар жамылғысы желтоқсанның бірінші он күндігінде түседі. Көктемде сәуірдің аяғы мен мамырдың басында қар еріп, жер беті тегіс қараяды. Тұрақты қар жамылғысы кезеңі 2-3ай , ал оның орташа қалыңдығы қыстың аяғына қарай 6-12см аралығында өзгеріп тұрады. Жылдық жауын-шашын мөлшері Балқаш көлінің жағалауына 100мм жетпейді, шығыста 155мм тең.
Бүкіл жаз бойы қуаңшылық пен аңызақ үстемдік етеді. Ауаның ылғалдылығы жазда 30-40 күн бойы күндіз 30 проценттен төмен деңгейде болады. Жыл бойы күшті жел соғып тұратын кездер де болады.
Топырақ жамылғысы шалғынды , тосапты-шалғынды, шалғынды-батпақты, тақырлы топырақтармен және құмдармен ұласып жатады. Шалғынды топырақтар Іле өзенінің сол жағалауында және оның тармақтарында көп кездеседі. Өзен жайылмасының үстіңгі беткейі шөлге айнала бастаған. Облыстың топырақ және өсімдік жамылғылары вертикаль белдемдікке байланысты қалыптасқан. Жазық бөлігінде шөлдің де, даланың да қоңыр топырағы тараған. Онда жусан, оленшөп, жүзгін, сораң, сексеуіл, көктемде эфемер өсімдіктер басым тараған. Балқаш, Алакөл көлдерінің батпақты жағалауында, Іле өзенінің аңғары мен атырауында қамыс, құрақ өседі. Тау етегінде сұр және боз, қызыл қоңыр, тау беткейлері мен таулы үстірттерде таулы даланың қызыл қоңыр және қара топырақтары қалыптасқан. Мұндай жерлерде астық тұқымдас өсімдіктері басым жуанды, бетегелі-боз далаға ауысады. Таулы бөлігінің бұдан жоғары жағында көктерек, қайың, алма ағашы, ал одан да жоғарырақта Тянь-Шань шыршасы, кейде биік таудың шалғыны өседі. Биік таудың альпілік шалғынында өлеңшөп, алтай, қоғажайы, тастесер т.б.өсімдіктер басым. Бұл өңір - облыс малшыларының жазғы жайлауы сапты шалғынды топырақтар мен сорттардан тұрады.
1.1Астық дақылдарын өсіру технологиясы. Егіс дақылдары егіннің негізгі алқаптары тәлімі жерлерге орналасады. Аймаққа байланысты көпжылдық шөп танаптары бар және олары жоқдәнді-парлық отамалы 3-4-5-6 танапты ауыспалы егістер ұсынылады. Экономикалық жағынан тиімді негізгі дәнді дақылдар - күздік бидай, жаздық арпа, ал күздік бидай өнімсіз жерлерде жаздық бидай өсіруге болады. Жауын-шашыны жеткілікті тәлімі жер аймағында отамалы дақылдар үшін өсімдік майы алынатын мақсары , ал жем-шөптік дақылдардан қонақ жүгері қсірген жарамды.
Жауын-шашыны жеткілікті тәлімі жерлер аймағы үшін екпе пар дақылдары бұршақ пен көп жылдық шөп танаптарында егілетін көпжылдық шөптерден еркекшөп, эспарцет. Егіс дақылдарының шығымдылығын арттыруға бағытталған шаралар жүйесінде табиғи - экономикалық жағдайларды , топырақтарды алғы дақылдарды егу уақытын, себу нормасын есепке ала отырып, осы дақылдарды өсіру, тыңайтқыштар басқа да агротехникалық шаралар қолдану ең елеулі кезең болып табылады.
Күздік бидайдың шығымдылығы жаздық бидайдың шығымдылығынан гектарына 3-4 центнер жоғары. Гвардия сортты учаскесінің мәліметтері бойынша гектарына 3,2 центнер , ал қатты тәлімі жер жағдайында гектарына 10 центнердей. Сондықтан ауыспалы егісте негізгі алқаптар мен таңдаулы алғы дақылдар күздік бидайға қалдырылуы керек. Аймаққа байланысты күздік бидайды әр түрлі алғы егіс дақылдарымен орналастырады; жауын-шашыны жеткілікті тәлімі жер аймағында парға , отамалы дақылдардың кейін және пардан соңғы екінші дақылдан кейін ал ылғалды тәлімі жер аймағында парға, отамалы дақылдардан кейін яғни бұршақ пен жүгеріден кейін егіледі. Күздік бидайды себудің қолайлы мезгілі көп ретте жылдың ауа райы жағдайында алғы егіс дақылдарына , сортына және өсірілетін аймағына байланысты екндігін атап өткен жөн. Күздік бидайды оның күзде түптеніп үлгеріп қысқа нығайып бекіген жағдайда баратындай мезгілде себу керек. Қыс түскен кезде 3-4 сабақ пайда болған өсімдік жақсы қыста шығады және неғұрлым мол өнім береді. Қысқы кезде қар тоқтату шарасын жүзеге асыру керек, себебі ол ылғалдың жиналуынан және өсімдіктердің үсікке шалынбауына жәрдемін тигізеді. Көктемде топырақ қабыршағын бұзу, топырақта ылғал сақтау және арам шөптің балауса көгін құрту үшін күздік бидайды ерте көктемде тырмамен қатарлар бойынша көлденең немесе қиғаш тырмалау әдісі ұсынылады.
Жаздық бидайды жауын-шашыны жеткіліксіз тәлімі жер аймағында таза парға, пардан кейінгі екінші дақылдардан кейін егіледі. Себу мезгілі ең алдымен әрбір аймақ пен шаруашылықта қалыптасқан ауа-райы жағдайымен анықталады, сондықтан календарлық мезгіл белгілеу мүмкін емес. Ерте себу арқылы жақсы нәтижелерге жетуге болады. Көптеген ғылыми мекемелердің тәжірибесі себуді әрбір күнге кешіктіру гектарына 1 центнерден зиян шектіретіндігін көрсетіп отыр. Алайда 1 жылдық арамшөп басқа танаптарда ең жақсы егіс мезгілі орта көктемгі себуболмақ. Өйткені, мұның өзі қосымша өңдеу жолымен арамшөптің басым көпшілігін жоюға мүмкіндік береді.
Себу нормасы бозғылт қызыл-қоңыр және сұр топырақтарда ылғалы жеткіліксіз жағдайда 3,5 млн өнген дәннен 4млн өнген дәнге дейін ауытқып отырады. Арамшөбі көп механикалық құрамы жеңіл топырақтарда себу нормасын тоғыспалы және тар қатарлы себуде 10-15% көбейткен жөн. Өсімдіктің бітік өсуіне тұқымды топыраққа сіңіру тереңдігі үлкен әсер етеді. Ауыр және ылғалды топырақтарда тұқым таяз ал жеңіл және құрғақ топырақтарда терең сіңіріледі. Қайткен күнде де тұқымды топырақтың тығыз қабатына сіңіріп, үстінен қопсытылған топырақпен бастыру қажет. Тұқымды топыраққа сіңіру тереңдігі 3см-ден 7см-ге дейін ауытқып отырады.
2.1Дәнді дақылдардың кеміргіш зиянкестері.
Дәннің сұр көбелегі-Apamea anceps Schiff. Қабыршақ қанаттылар (Lepidoptera) отрядының қоңыр көбелектер, түн көбелектері (Noctuidae) тобына жатады. Көбелектердің ұзындығы 15-18мм, қанаттарының ұзындығының өрісі 38мм жетеді, алдыңғы қанаттарының түсі сұр немесе қоңырқай-сұр, шеттері кемірілген, орта бөлімі ақшыл дөңгелек және бүйрек тәрізді таңбалары қоңырқай-сұр түсті болады.
Аналық көбелектің жұмыртқа салғыш қынабы қызыл-қоңыр түсті,жақтаулары қысқаш тәрізді.Көбелектің жұмыртқасы өте ұсақ,шар пішінді көп қырлы болады.Жаңа салынған жұмыртқа мөлдір ақ түсті,кейінірек ұрықтың даму барысына қарай қызғылт,ал жұлдызқұрт шығар алдында қоңыр түске айналады.Бірінші және екінші жастағы жұлдызқұрттар өте ұсақ бозғылт немесе жасылдау болады.Басы мен көкірек аяқтары қара-қоңыр.Желкесі мен артқы қалқаншалары қара. 3-4 жастағы жұлдызқұрттардың түсі жасылдау-сұр немесе жирен түсті, басы сарғылт-қоңыр арқа жағында ақшылдау келген ұзын салалы үш жолақ орналасқан.Жоғары жастағы жұлдызқұрттар қоңырқай сұр түсті болады.Арқа жағындағы жолақ айқын көрінеді ал бұйір жақтарындағы жолақтар көмескілеу.Басы бозғылт денесінің ұзындығы 25-30мм. Қуыршағы қызғылт-қоңыр ұзындығы 15-18мм, құрсақ бөлімінің ұшында 4 қылшық және 2 үшкір тікенек болады.
Ол жылына 1-ұрпақ беріп өсіп-өнеді.Олар 8 жастан өтеді.Ең соңғы 8 жастағы жұлдызқұрттарды 5-15см тереңдікте топырақ арасында немесе жиналмай қалған десте мен сабанның астында қыстайды.Көбелектің қуыншақтан ұшып шығуы әдетте маусым айынын орта кезінде басталады да, жаппай ұшуы осы айдың аяғы мен шілденің бірінші жартысында байқалады.Көбелектердің жаппай ұшуы 10-12 күнге сазылады.Әсіресе қауырт ұшуы түнгі сағат 11 мен 1 аралығында байқалады.Қоректік өсімдіктерді және жұмыртқалайтын қолайлы орындарды іздеп көбелектер оншақты километр қашықтыққа дейңн ұшып бара алады. Күндізгі көбелектер әр түрлі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
1 Алматы облысы, Іле ауданының табиғи-климат жағдайы
1.1 Астық дақылдарын өсіру технологиясы
II.Негізгі бөлім
2 Астық дақылдарының кеміргіш зиянкестері
2.1Күресу шаралары
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Астық тұқымдас дәнді дақылдар-бидай, қарабидай, арпа, сұлы, жүгері, тары, күріш. Дәнді дақылдар өздерінің морфологиялық және биологиялық ерекшеліктеріне қарай екі түрге бөлінеді, бірінші топтағы және екінші топтағы дәнді дақылдар.
Бірінші-топқа бидай, қарабидай, арпа және сұлы жатады. Олардың негізгі ерекшеліктері-дәндерінің бауыр жағында тілігі болады, дән тамыршалары 3-8 дана, масақшаның төменгі гүлдері жақсы дамыған. Өсіп-дамуы үшін жылуды аз мөлшерде, ал ылғалды көбірек талап етеді, сабақтарының іші қуыс болып келед.
Күздік дәнді дақылдар-күздік бидай, қарабидай, күздік арпа. Бұл дақылдардың биологиялық ерекшеліктері - алғашқы даму кезеңінде оларға 1 айдай 1-10°С- тай төмен температура қажет. Сондықтан оларды тұрақты суық түскенге дейін 55-60 күн қалғанда себу қажет.
Жаздық дәнді дақылдар - жаздық бидай, арпа, сұлы, күріш, жүгері, қарақұмық,тары
Жаздық дәнді дақылдар өздерінің жылу сүйгіштігіне қарай екі топқа бөлінеді:
Ерте себілетін-жаздық бидай, арпа, сұлы. Оларды ерте көктемде, топырақтың тұқым сіңірілетін тереңдігі 5-7°С-қа жылыған кезде себеді.
Кеш себілетіндер -күріш, жүгері, тары. Бұл дақылдарды топырақтың тұқым сіңірілетін тереңдігі 10-12°С-қа қызған кезден бастап себеді.
Екінші топтағы дәнді дақылдарға тары, жүгері, күріш, қонақ жүгері жатады. Оларды дәндерінің бауыр жағында тілігі жоқ, масақшаның жоғарғы гүлдері жақсы дамыған. Бұлар бірінші топтың дақылдарына қарағанда жылуды көп, ал ылғалды, күріштен басқасы, аз талап етеді. Жүгері мен қонақ жүгерінің сабақтары өзекшемен толтырылған. Екінші топ дақылдары-қысқа күннің өсімдіктері және олардың күздік түрлері болмайды.
Дәнді масақты дақылдар өсімдіктері вегетациялық кезеңде бірнеше фенологиялық өсу және даму сатыларынан өтеді. Олар:
тұқымның бөртуі және өнуі
көктеу
түптену
түтік шығару
масақтану (шашақ бас шығару)
гүлдену
пісу (сүттеніп, қамырланып және толық пісуі)
1Алматы облысы, Іле ауданының табиғи-климат жағдайы. Алматы облысының климаты негізінен континеттік. Қысы қоңырқай салқын. Қаңтар айындағы орташа температура солтүстік жазық бөлігінде-10-16ОС, оңтүстікте - 4-9С. Жазы ыстық және қуаң. Шілде айының орташа температурасы солтүстігінде 25С, оңтүстігінде 27С. Бұл жазық өңірлерде жауын-шашынның орташа жылдық мөлшері 110-250 мм. Тау бөктерінің климаттық жағдайы жұмсақ. Қаңтар айының орташа температурасы - 5-9ОС, жауын-шашын жиі болып тұрады. Шілде айының орташа температурасы тау бөктерінде 400-600мм, тау аңғарларында 700-1000мм. Облыс жерінде жауын-шашын негізінен көктем мен жаз айының басында жауады. Солтүстік өңірдің жазығы мен тау бөктерінің қар жамылғысының орташа қалыңдығы 10-30 см, тау беткейлерінде 40-100 см. Балқаш пен Алакөл жағалауларында бриз желі соғады. Тұрақты қар жамылғысы желтоқсанның бірінші он күндігінде түседі. Көктемде сәуірдің аяғы мен мамырдың басында қар еріп, жер беті тегіс қараяды. Тұрақты қар жамылғысы кезеңі 2-3ай , ал оның орташа қалыңдығы қыстың аяғына қарай 6-12см аралығында өзгеріп тұрады. Жылдық жауын-шашын мөлшері Балқаш көлінің жағалауына 100мм жетпейді, шығыста 155мм тең.
Бүкіл жаз бойы қуаңшылық пен аңызақ үстемдік етеді. Ауаның ылғалдылығы жазда 30-40 күн бойы күндіз 30 проценттен төмен деңгейде болады. Жыл бойы күшті жел соғып тұратын кездер де болады.
Топырақ жамылғысы шалғынды , тосапты-шалғынды, шалғынды-батпақты, тақырлы топырақтармен және құмдармен ұласып жатады. Шалғынды топырақтар Іле өзенінің сол жағалауында және оның тармақтарында көп кездеседі. Өзен жайылмасының үстіңгі беткейі шөлге айнала бастаған. Облыстың топырақ және өсімдік жамылғылары вертикаль белдемдікке байланысты қалыптасқан. Жазық бөлігінде шөлдің де, даланың да қоңыр топырағы тараған. Онда жусан, оленшөп, жүзгін, сораң, сексеуіл, көктемде эфемер өсімдіктер басым тараған. Балқаш, Алакөл көлдерінің батпақты жағалауында, Іле өзенінің аңғары мен атырауында қамыс, құрақ өседі. Тау етегінде сұр және боз, қызыл қоңыр, тау беткейлері мен таулы үстірттерде таулы даланың қызыл қоңыр және қара топырақтары қалыптасқан. Мұндай жерлерде астық тұқымдас өсімдіктері басым жуанды, бетегелі-боз далаға ауысады. Таулы бөлігінің бұдан жоғары жағында көктерек, қайың, алма ағашы, ал одан да жоғарырақта Тянь-Шань шыршасы, кейде биік таудың шалғыны өседі. Биік таудың альпілік шалғынында өлеңшөп, алтай, қоғажайы, тастесер т.б.өсімдіктер басым. Бұл өңір - облыс малшыларының жазғы жайлауы сапты шалғынды топырақтар мен сорттардан тұрады.
1.1Астық дақылдарын өсіру технологиясы. Егіс дақылдары егіннің негізгі алқаптары тәлімі жерлерге орналасады. Аймаққа байланысты көпжылдық шөп танаптары бар және олары жоқдәнді-парлық отамалы 3-4-5-6 танапты ауыспалы егістер ұсынылады. Экономикалық жағынан тиімді негізгі дәнді дақылдар - күздік бидай, жаздық арпа, ал күздік бидай өнімсіз жерлерде жаздық бидай өсіруге болады. Жауын-шашыны жеткілікті тәлімі жер аймағында отамалы дақылдар үшін өсімдік майы алынатын мақсары , ал жем-шөптік дақылдардан қонақ жүгері қсірген жарамды.
Жауын-шашыны жеткілікті тәлімі жерлер аймағы үшін екпе пар дақылдары бұршақ пен көп жылдық шөп танаптарында егілетін көпжылдық шөптерден еркекшөп, эспарцет. Егіс дақылдарының шығымдылығын арттыруға бағытталған шаралар жүйесінде табиғи - экономикалық жағдайларды , топырақтарды алғы дақылдарды егу уақытын, себу нормасын есепке ала отырып, осы дақылдарды өсіру, тыңайтқыштар басқа да агротехникалық шаралар қолдану ең елеулі кезең болып табылады.
Күздік бидайдың шығымдылығы жаздық бидайдың шығымдылығынан гектарына 3-4 центнер жоғары. Гвардия сортты учаскесінің мәліметтері бойынша гектарына 3,2 центнер , ал қатты тәлімі жер жағдайында гектарына 10 центнердей. Сондықтан ауыспалы егісте негізгі алқаптар мен таңдаулы алғы дақылдар күздік бидайға қалдырылуы керек. Аймаққа байланысты күздік бидайды әр түрлі алғы егіс дақылдарымен орналастырады; жауын-шашыны жеткілікті тәлімі жер аймағында парға , отамалы дақылдардың кейін және пардан соңғы екінші дақылдан кейін ал ылғалды тәлімі жер аймағында парға, отамалы дақылдардан кейін яғни бұршақ пен жүгеріден кейін егіледі. Күздік бидайды себудің қолайлы мезгілі көп ретте жылдың ауа райы жағдайында алғы егіс дақылдарына , сортына және өсірілетін аймағына байланысты екндігін атап өткен жөн. Күздік бидайды оның күзде түптеніп үлгеріп қысқа нығайып бекіген жағдайда баратындай мезгілде себу керек. Қыс түскен кезде 3-4 сабақ пайда болған өсімдік жақсы қыста шығады және неғұрлым мол өнім береді. Қысқы кезде қар тоқтату шарасын жүзеге асыру керек, себебі ол ылғалдың жиналуынан және өсімдіктердің үсікке шалынбауына жәрдемін тигізеді. Көктемде топырақ қабыршағын бұзу, топырақта ылғал сақтау және арам шөптің балауса көгін құрту үшін күздік бидайды ерте көктемде тырмамен қатарлар бойынша көлденең немесе қиғаш тырмалау әдісі ұсынылады.
Жаздық бидайды жауын-шашыны жеткіліксіз тәлімі жер аймағында таза парға, пардан кейінгі екінші дақылдардан кейін егіледі. Себу мезгілі ең алдымен әрбір аймақ пен шаруашылықта қалыптасқан ауа-райы жағдайымен анықталады, сондықтан календарлық мезгіл белгілеу мүмкін емес. Ерте себу арқылы жақсы нәтижелерге жетуге болады. Көптеген ғылыми мекемелердің тәжірибесі себуді әрбір күнге кешіктіру гектарына 1 центнерден зиян шектіретіндігін көрсетіп отыр. Алайда 1 жылдық арамшөп басқа танаптарда ең жақсы егіс мезгілі орта көктемгі себуболмақ. Өйткені, мұның өзі қосымша өңдеу жолымен арамшөптің басым көпшілігін жоюға мүмкіндік береді.
Себу нормасы бозғылт қызыл-қоңыр және сұр топырақтарда ылғалы жеткіліксіз жағдайда 3,5 млн өнген дәннен 4млн өнген дәнге дейін ауытқып отырады. Арамшөбі көп механикалық құрамы жеңіл топырақтарда себу нормасын тоғыспалы және тар қатарлы себуде 10-15% көбейткен жөн. Өсімдіктің бітік өсуіне тұқымды топыраққа сіңіру тереңдігі үлкен әсер етеді. Ауыр және ылғалды топырақтарда тұқым таяз ал жеңіл және құрғақ топырақтарда терең сіңіріледі. Қайткен күнде де тұқымды топырақтың тығыз қабатына сіңіріп, үстінен қопсытылған топырақпен бастыру қажет. Тұқымды топыраққа сіңіру тереңдігі 3см-ден 7см-ге дейін ауытқып отырады.
2.1Дәнді дақылдардың кеміргіш зиянкестері.
Дәннің сұр көбелегі-Apamea anceps Schiff. Қабыршақ қанаттылар (Lepidoptera) отрядының қоңыр көбелектер, түн көбелектері (Noctuidae) тобына жатады. Көбелектердің ұзындығы 15-18мм, қанаттарының ұзындығының өрісі 38мм жетеді, алдыңғы қанаттарының түсі сұр немесе қоңырқай-сұр, шеттері кемірілген, орта бөлімі ақшыл дөңгелек және бүйрек тәрізді таңбалары қоңырқай-сұр түсті болады.
Аналық көбелектің жұмыртқа салғыш қынабы қызыл-қоңыр түсті,жақтаулары қысқаш тәрізді.Көбелектің жұмыртқасы өте ұсақ,шар пішінді көп қырлы болады.Жаңа салынған жұмыртқа мөлдір ақ түсті,кейінірек ұрықтың даму барысына қарай қызғылт,ал жұлдызқұрт шығар алдында қоңыр түске айналады.Бірінші және екінші жастағы жұлдызқұрттар өте ұсақ бозғылт немесе жасылдау болады.Басы мен көкірек аяқтары қара-қоңыр.Желкесі мен артқы қалқаншалары қара. 3-4 жастағы жұлдызқұрттардың түсі жасылдау-сұр немесе жирен түсті, басы сарғылт-қоңыр арқа жағында ақшылдау келген ұзын салалы үш жолақ орналасқан.Жоғары жастағы жұлдызқұрттар қоңырқай сұр түсті болады.Арқа жағындағы жолақ айқын көрінеді ал бұйір жақтарындағы жолақтар көмескілеу.Басы бозғылт денесінің ұзындығы 25-30мм. Қуыршағы қызғылт-қоңыр ұзындығы 15-18мм, құрсақ бөлімінің ұшында 4 қылшық және 2 үшкір тікенек болады.
Ол жылына 1-ұрпақ беріп өсіп-өнеді.Олар 8 жастан өтеді.Ең соңғы 8 жастағы жұлдызқұрттарды 5-15см тереңдікте топырақ арасында немесе жиналмай қалған десте мен сабанның астында қыстайды.Көбелектің қуыншақтан ұшып шығуы әдетте маусым айынын орта кезінде басталады да, жаппай ұшуы осы айдың аяғы мен шілденің бірінші жартысында байқалады.Көбелектердің жаппай ұшуы 10-12 күнге сазылады.Әсіресе қауырт ұшуы түнгі сағат 11 мен 1 аралығында байқалады.Қоректік өсімдіктерді және жұмыртқалайтын қолайлы орындарды іздеп көбелектер оншақты километр қашықтыққа дейңн ұшып бара алады. Күндізгі көбелектер әр түрлі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz