Қытай тіліндегі дауысты дыбыстар мен дауыссыз дыбыстардың айырмашылығы

І. Тіл үсті дауысты дыбыстар
ІІ. Жасалу әдісі
ІІІ Дауысты дыбыстар мен дауыссыз дыбыстардың басты айырмашылығы

Тіл ежелден адамдар арасында қарым-қатынас құралы қызметін атқарып, адам қоғамының өркендеп өсуіне ықпал етіп келеді. Тіл екі түрлі формада, алғашқысы адамның сөйлеу аппаратынан шыққан дыбыстар, екіншісі сол дыбыстардың таңбасы - әріптер арқылы өмір сүреді. Қандай да тіл болмасын оның дыбыстық құрамы шектеулі. Бірақ кез-келген тілдегі сөздер түрлі-түрлі дыбыстық комбинациялар арқылы жасалады да, мыңдаған сөздер жиынтығын құрайды.
Фонетика – тіл дыбыстарының жүйесін, жасалуы мен ерекшеліктерін, әр түрлі сипаты мен бір-бірімен тіркесу заңдылықтарын зерттейтін тіл білімінің бір саласы. Тіл дыбыстары, біріншіден, адамның дыбыстау мүшелері арқылы пайда болып шығатын дыбыстар, екіншіден, белгілі жүйелік сипаты бар, саны шектеулі, үшіншіден, белгілі ұғымды білдіретін сөз құрайтын ең кіші тілдік бөлшек болып табылады [1.213].
Тілдерді фонетикалық, грамматикалық құрылысына қарай бірнеше типке бөлуге болады. Сондықтан тілтану типологиясы немесе салғастырмалы лингвистика ғылымы тілдерге әртүрлі тұрғыдан келеді:
1.Фонетикалық типология 2. Синтаксистік типология 3. Морфологиялық типология.
Бұлайша топтастырудың тілдер арасындағы туыстыққа тікелей қатысы жоқ. Фонетикалық типология бойынша тілдер дыбыс құрылысты және буын құрылысты болып бөлінеді. Дыбыс құрылысты тілдерде сөздер дыбыстардан құралса, буын құрылысты тілдерде буындардан құралады. Буындар одан әрі бөлшектенбейді, ол тек инициаль (буынның басы) және финальға (буынның соңы) бөлшектенеді. Мысалы, еуропалық тілдер дыбыс құрылысты, қытай тілі буын құрылысты. Дыбыс құрылысты тілдерде дыбыстар болады да, әріптермен жазады, буын құрылысты тілдерде дыбыстар болмайды, олар иероглифтермен жазады.

1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. А., «Санат», 2003 – 213, 215 бб.
2. Гаң Уін. Қытай тілінің фонетика курсы. Пекин тіл университеті баспасы. 2006 – 82 б.
3. Юн Чиаң. Тіл ғылымына шолу. Қытай халық университеті баспасы. 2003 – 124 б.
4. Хуаң Бо Жоң. Қазіргі қытай тілі. Жоғары білім баспасы. 1997 – 148 б.

References
1. Ahanov K. Til biliminin negizderi. Almaty, “Sanat”, 2003 – 213, 215 p.
2. Cang Wen. Hanyu yuyin jiaocheng. Beijing yuyan daxue chubanshe. 2006 – 82 p.
3. Yun Qiang. Yuyanxue gailun. Zhongguo renmin daxue chubanshe. 2003 – 124 p.
4. Huangborong. Xiandai hanyu. Gaodeng jiaoyu chubanshe. 1997 – 148 p.