Мұнай-газ терминдерінің ағылшын тілінен қазақ тіліне аударылуындағы ерекшеліктерін анықтау

Кіріспе ... ... ... ... ... 3
I Мұнай және газ өндірісіндегі қолданатын терминдерді аудару мәселе
1.1 Термин атауы және оның тілдік сипаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.2 Ағылшын тіліндегі терминдердің сөзжасамдық тәсілдері ... ... ... ... 7
1.3 Қазақ тіліндегі терминдердің сөзжасамдық тәсілдері ... ... ... ... ... .12

II Аударма трансформациясы
2.1 Мұнай.газ терминдерін ағылшын тілінен қазақ тіліне аударудағы қиындықтар ... ... ..18
2.2 Мұнай.газ саласындағы терминологиялық сөз тіркестерінің компоненттерінің арасындағы байланыс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .22
2.3 Мұнай.газ терминдерін аударуда қолданылатын тәсілдер ... ... ... ... ..26

Қорытынды ... ... ...28

Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ..29

Ғылыми ақпараттың мәнінің қиындауы және көлемінің үздіксіз жоғарылауы жаңа тапсырмалар мен қатынасын анықтай отырып, ғылыми терминологияның терең көп көріністі зерттеуін іске асырады. Қазіргі кездегі жағдайдағы маңызды тапсырмалардың бірі «ақпаратты-технологиялық жарылыстың» басқарушы процеске айналуы, бұның негізінде терминологияны стандарттау және унификациялау жатыр. Терминошығармашылықтың теориясы мен практикасы лингвистердің ғана емес, білімнің сәйкес сала мамандарын, сонымен қатар терминология стандарттауы мәселелерімен айналысатын халықаралық ұйымдардың да көңілін аудартады. Оның реттелуі туралы жұмыс және халықаралық деңгейдегі унификациялау XIX ғасырдың ортасынан басталғандықтан, химиялық терминология бұл жағдайдағы анық мысал болып табылады. Кез-келген объектіні зерттеу оны қарастырудың кешенді, жүйелік қатынасын талап етеді. Жүйелік қатынас кезінде объект функциялануы бір деңгейдегі жүйелілігінің әрекеттесуін, сонымен қатар оның иерархиялық құрылысындағы әр түрлі деңгейдегі байланыстарды қамтамасыз ететін, бағынышты жүйелер мен бүтін жүйе элементтері жатады.
Ғылыми зерттеу өзектілігі: егеменді ел болғалы бері бой көтеріп келе жатқан мемлекеттік тіліміздің мұнай-газ саласымен байланысты термин қорын қалыптастыру, шетелдік ғылыми терминдердің қазақ тілінің мүддесін көздеп, ішкі заңдылықтарын сақтай отырып аударылуынан, мұнай газ саласында болып жатқан өзгерістерге сәйкес ғылыми термин сөздіктерінің жаңартылуынан, жаңа ақпараттардың толықтырылуынан туындайды.
Зерттеу нысаны: қазақ тіліндегі мұнай-газ терминдерінің сөзжасам жүйесінің бірліктері, сөзжасамдық қызметі, солардың нәтижесінде жасалған мұнай-газ терминдерінің түрлері. Мұнай-газ терминдерін, олардың контекстегі көріністерін ағылшын тілінен қазақ тіліне тікелей аударудағы мәселелер.

[1] Қайдар Ә., “Қазақ тілінің өзекті мәселелері” – Алматы, Ана тілі, 1998. 304б.;
[2] Айтбаев Ө., “Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы” - Алматы, Ғылым: 1988. 208б.;
[3] Ақаев С.Т., “Терминдердің тілдік және танымдық сипаты” – фил.ғыл.док. А., 2002. Ғылыми кеңесшісі- Ә.Қайдар;
[4] Құрманбайұлы Ш., “Терминтану” - Оқу құралы., «Атлас баспасы-2001», Алматы: 2006. 53б.;
[5] Петушков В.П., “Лингвистика и терминоведение //Терминология и норма” - М., 1972. 116б.;
[6] Әбдірахманов Ә., “Термин қалыптастыру тәжрибесінен//Қазақ терминологиясының мәселелері” – Алматы, 1986;
[7] Новичкова Л.М., “Языковой статус термина и проблема разрешения его многозначности” - Москва. 1991;
[8] Григоров С.В., “ Как работать с научной статьей” – М.,: Московский лицей, 1993. 309 б.;
[9] Татаринов В.А., “Теория терминоведения. Т.1. Теория термина: история и современное состояние” - М., 1996;
[10] Гринев С.В., “Терминологические заимствования и упорядочение иноязычных терминов и терминоэлементов” – М.: Наука, 1982. 135б.;
[11] Лейчик В.М., Шелов С.Д., “Лингвистические проблемы терминологии и научно-технический перевод” - Вып.18., М., 1990. 78б.
[12] Даниленко В.П., Скворцов Л.И., “Нормативные основы унификации терминологии” - Тез.докл.науч.конф.языковедов: Культура речи технической документации., М.: Наука, 1982;
[13] Коновалова Е.Д., “Сопоставительный и контекстуальный анализ термина и обиходного слова в английском языке” - Дисс. на соис.уч.степ. к.ф.н. – Л.: 1974;
[14] Козлова Г.В., “Полисемия научно-технического термина в английском языке” - Дисс.к.ф.н. – 1980;
[15] Денисов П.Н., “О некоторых аспектах изучения языкoв науки” - В кн.: Проблемы языка науки и техники (логические, лингвистические и историко-научные аспекты терминологии). – М.:Наука, 1970;
[16] Гринев С.В., “Введение в терминоведение” - М., Московский лицей, 1993. 309б.;
[17] Ткачева Л.Б., “Основные закономерности английской терминологий” – Томск: Изд-во томского университета, 1987. 200б.;
[18] Головин Б.Н., Кобрин Р.Ю., “Лингвистические основы учения о терминах” – М., Высшая школа, 1987. 104б.;
[19] Бреус Е.В., «Основы теории и рпактики перевода с руского языка на английский» - М., Наука, 2000;