Аударма эквиваленттілігі проблемалары

Кіріспе 3
I Бөлім. Аударма эквиваленттілігі проблемалары 5
1.1 Эквивалентсіз лексика туралы жалпы түсінік 5
1.2 Эквивалентсіз лексика түрлері 6
1.3 Мақал.мәтелдер 7
1.4 Идиомалар 8
II Бөлім. Эквивалентсіз лексиканы аудару ерекшеліктері 9
2.1 Эквивалентсіз лексиканы аударудағы қиындықтар 9
2.2 Эквивалентсіз лексиканың аударылу жолдары 12
Тәжірибелік бөлім 27
Қорытынды 30
Пайдаланылған әдебиет 31

Өзінің ерте кездегі дамуынан бастап аударма адамзат үшін ең маңызды әлеуметтік қызмет атқарды, әр түрлі тілдік топтарға жататын адамдардың қарым-қатынасы үшін көмектесті. Жазу пайда болғаннан кейін аударма адамдарға өзге мәдениет жетістіктеріне жол ашты. Әдебиет пен мәдениеттердің қарым-қатынасы тек қана аударманың көмегі арқылы шындыққа айналды.
Қазіргі таңда лингвоелтану және лингвомәдениеттану ғылымдарына көп көңіл бөлініп келеді. «Тіл және мәдениет» проблемасын зерттейтін барлық ғалымдар тілді мәдениетпен байланыстыра отырып зерттеу қажеттігін айтады. Бұл тілдің ұлттық-мәдени спецификасын анықтауға көмектеседі.
Енді тақырып бойынша баламасыз аударма туралы сөз етейін. Лексикадағы ұлттық бояуы бар пластқа эквивалентсіз лексика жатады.
Бұл тақырыпқа көптеген лексикология саласының алдыңғы қатарлы мамандары өздерінің зерттеулерін арнады. Жұмысты жазу барысында оқулықтар, лекциялар курсы, зерттеу нысанына қатысты баспа бетін көрген негізгі ғылыми әдебиеттер, В.Н. Комиссаров, Я.И. Рецкер, С. Влахов, С. Флорин, Л.С. Бархударов, М.Г. Комилев, А.Д. Швейцер, Г. Г. Панова, Ю. Найда т.б. зерттеулері жұмысқа теориялық және методологиялық негіз ретінде пайдаланылды.
Берілген курс жұмысының мақсаты эквивалентсіз лексика түрлері, олардың классификациясы мен аударылу тәсілдерін анықтау.
Осы мақсатты орындау барысында төмендегідей міндеттерді шешу көзделді:
1. Мағынасында мәдени компоненті бар эквивалентсіз лексика сияқты сөздер бойынша ғылыми әдебиетті зерттеу, cонымен қатар, оларды аударудың бар және мүмкін болатын тәсілдерін қарастыру.
2. Көркем шығарманың мәдени фонын құруда эквивалентсіз лексиканың рөлін (мәнін) анықтау.
3. Көркем шығармаларды аудару кезінде осындай лексикалық бірліктердің берілу тәсілдерін сарыптау, фондық сөздердің берілулерінің басым тәсілдерін анықтау.
4. Эквивалентсіз лексика түрлерінің берілу тәсілдерінің тиімділігі не тиімсіздігін анықтау.
Осы тақырыпты қозғай отырып, эквивалентсіз лексиканың жаратылысы, типтері мен оларды аудару тәсілдері мәселелері әлі күнге дейін толық зерттелмегенін көреміз. Сонымен қатар, мәдениет аралық қарым-қатынас үрдісі кезінде эквивалентсіз лексиканың мәні (рөлі) өте зор. Шетел тілдерін оқыту әдістемесінің қазіргі дамуы шетел тілін оқыту кезінде туған тіл мен оқытылатын тілдің ұлттық мәдениетін үйлестіріп оқытуды ұйғарады. Соңғы кездері тіл білімі мен лингводидактикалық лингвоелтану саласы кең таралуда. Оқытушының міндеті – оқушыны басқа мәдениетке, басқа өркениетке қатыстыра отыра, оның назарын ұлттық-таңбаланған лексикаға аударып, оның белгілі бір фондық елтанушылық ақпаратты иеленіп, белгілі бір ассоциацияларының пайда болуына сілтеу.

1. Н. Н. Амосова «Основы английской фразеологии», Ленинград,- Издательство ленинградского университета, 1963 г.
2. И. В. Арнольд «Стилистика современного английского языка», Л., - Просвещение, 1981 г
3. Антипов Г.А., Донских О.А., Марковина И.Ю., Сорокин Ю.А. Текст как явление культуры. – Новосибирск: Наука. Сибирское отделение, 1989.
4.Л. С. Бархударов «Язык и перевод», М.,- Международные отношения, 1975 г.
5.Е. В. Бреус «Основы теории и практики перевода с русского на английский язык», М.,- УРАО, 2000 г.
6. Белянин В.П. Введение в психолингвистику. – М.: ЧеРо, 2000.
7.Виноградов В.С. Язык и перевод 2001, стр. 5
8. Верещагин Е.М., Костомаров В.Г. Язык и культура: Лингвострановедение
в преподавании русского языка как иностранного. М.: Русский язык,
1976, с.121
9. Влахов С., Флорин С. Непереводимое в переводе. - М.: Международные отношения, 1980.
10.Н. Васютина «Культурная непереводимость: проблемы и решения», М., -1998
11.Влахов С., Флорин С. Непереводимое в переводе. /Монография. –
М.: Высшая школа, 1986. – 384с.
12.Виноградов В.С. Лексические вопросы перевода художественной прозы.
М.: Издательство Московского университета, 1978.
13.И. Р. Гальперин «Стилистика английского языка», М.,-Высшая школа, 1981 г.
14. Казакова Т.А. Практические основы перевода. – СПб.: Союз, 2002. – 319с.
15. Келтуяла В.В. О переводе интернациональных слов. //Тетради переводчика, вып. 4. – М.: Международные отношения, 1967. – с.47-55.
16. Комиссаров В.Н. Слово о переводе. – М.: Международные отношения, 1973. – 245с.