Дайын өнімнің есебі және оларды сатумен байланысты шығыстар
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. ДАЙЫН ӨНІМ ТЕОРИЯСЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
1.1 Дайын өнім туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.2 Өндіру және дайын өнімді өткізу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..7
2. ДАЙЫН ӨНІМНІҢ ЕСЕБІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ САТУМЕН БАЙЛАНЫСТЫ ШЫҒЫСТАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
2.1 Дайын өнім есебінің мақсаты, міндеті және бағалануы ... ... ... ... ..11
2.2 Дайын өнім қозғалысының есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...15
2.3 Дайын өнімді тиеудің және сатудың есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...27
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28
1. ДАЙЫН ӨНІМ ТЕОРИЯСЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
1.1 Дайын өнім туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.2 Өндіру және дайын өнімді өткізу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..7
2. ДАЙЫН ӨНІМНІҢ ЕСЕБІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ САТУМЕН БАЙЛАНЫСТЫ ШЫҒЫСТАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
2.1 Дайын өнім есебінің мақсаты, міндеті және бағалануы ... ... ... ... ..11
2.2 Дайын өнім қозғалысының есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...15
2.3 Дайын өнімді тиеудің және сатудың есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...27
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28
Нарықтық жағдайда шаруашылықтанудың жаңа талаптары мен олардың әріқарай дамуы ұйымның экономикалық жұмысының барлық жүйесінің елеулі қайта ұйымдастырылуын талап етті. Кеңес үкіметі кезеңінде ұзақ жылдар бойы отандық ұйымдардың көпшілігі жоспарлау, бухгалтерлік есеп және экономикалық талдаудан көп тәжірибе жинақтады. Бірақ бұл тәжірибе нарықтық экономика ұстамдарынан едәуір ерекшеленетін, теориялық негіздегі орталықтандырылған жоспарлы экономика жағдайында қалыптасты.
Елбасымыз басқа елдердің бәсекелес өндірістері мен салаларына, сондай-ақ нақ сол халықаралық нарықтарға қатысатын трансұлттық корпорацияларға салыстырмалы талдау жүргізіп, біздің келешегі зор өндірістерді, соның ішінде ішкі нарықты дамыту жөнінде жасалаған іс-қимылдың тиімділігіне баға беріп, олардың экспорттық әлеуетін арттыру мүмкіндігін қарастыру қажеттілігін атап көрсетті.
Сонымен қатар, Қазақстанда халықаралық бәсекеге қабілеттілік деңгейіне жете алатын, жоғары технологиялық жаңа өндірістерді дамыту қажетігі мен өнеркәсіптік құрылымды өзгертуге қабілетті, әрі ауқымды зор жобалар әзірлеу қажеттілігіне аса назар аударылды.
Бүгінгі нарықтық экономиканың жағдайында бухгалтерлік есепті жүргізу басқару жүйесінің ең маңызды және міндетті шарты болып табылады. Бухгалтерлік есеп өндірістің хал ахуалын, экономикалық жағдайын анықтап негізгі міндеттерді нақты сипаттайтын бірден-бір жүйе. Бүгінгі күні тауарды сатуға байланысты саланы алатын болсақ, ең алдыңғы қатардағы мәселелерге, өндіретін өнім түрлеріне зор мән бере отырып, өндіруге кеткен шығындардың ауқымын неғұрлым азайтып және өзіндік құнын дұрыс әрі дәл анықтау міндетті шарт.
Өндірістік – шаруашылық қызметтің барлық мәселелерін тиісті ақпарат негіздерінде және оларды талдау арқылы, сонымен қатар өндірістік қызмет түрлерін түбегейлі қайта құру арқылы мәселелерді ұйымның өзіне шешуге тура келді. Бірақ, ұйымдық нысандар тұрғысынан кәсіпорындар ішінде бұрынғыдай жоспарлау сақталып қана қоймай, тіпті оның мәні күшейе түсті, бухгалтерлік есеп, сонымен бірге өндірістік-қаржылық қызметті жан-жақты экономикалық талдау да жалғастырылды. Бірақ, олар көпшілік жағдайда айдың соңында жүргізілгендіктен, оның тиімділігі онша жоғары дәрежеде болмады.
Елбасымыз басқа елдердің бәсекелес өндірістері мен салаларына, сондай-ақ нақ сол халықаралық нарықтарға қатысатын трансұлттық корпорацияларға салыстырмалы талдау жүргізіп, біздің келешегі зор өндірістерді, соның ішінде ішкі нарықты дамыту жөнінде жасалаған іс-қимылдың тиімділігіне баға беріп, олардың экспорттық әлеуетін арттыру мүмкіндігін қарастыру қажеттілігін атап көрсетті.
Сонымен қатар, Қазақстанда халықаралық бәсекеге қабілеттілік деңгейіне жете алатын, жоғары технологиялық жаңа өндірістерді дамыту қажетігі мен өнеркәсіптік құрылымды өзгертуге қабілетті, әрі ауқымды зор жобалар әзірлеу қажеттілігіне аса назар аударылды.
Бүгінгі нарықтық экономиканың жағдайында бухгалтерлік есепті жүргізу басқару жүйесінің ең маңызды және міндетті шарты болып табылады. Бухгалтерлік есеп өндірістің хал ахуалын, экономикалық жағдайын анықтап негізгі міндеттерді нақты сипаттайтын бірден-бір жүйе. Бүгінгі күні тауарды сатуға байланысты саланы алатын болсақ, ең алдыңғы қатардағы мәселелерге, өндіретін өнім түрлеріне зор мән бере отырып, өндіруге кеткен шығындардың ауқымын неғұрлым азайтып және өзіндік құнын дұрыс әрі дәл анықтау міндетті шарт.
Өндірістік – шаруашылық қызметтің барлық мәселелерін тиісті ақпарат негіздерінде және оларды талдау арқылы, сонымен қатар өндірістік қызмет түрлерін түбегейлі қайта құру арқылы мәселелерді ұйымның өзіне шешуге тура келді. Бірақ, ұйымдық нысандар тұрғысынан кәсіпорындар ішінде бұрынғыдай жоспарлау сақталып қана қоймай, тіпті оның мәні күшейе түсті, бухгалтерлік есеп, сонымен бірге өндірістік-қаржылық қызметті жан-жақты экономикалық талдау да жалғастырылды. Бірақ, олар көпшілік жағдайда айдың соңында жүргізілгендіктен, оның тиімділігі онша жоғары дәрежеде болмады.
1 Мырзалиев Б. С. «Бухгалтерлік операцияларды жүргізудің әдістері».
2 Оразбекұлы Бахыт. «Инвестициялық институттардағы бухгалтерлік есеп».
3 Көкенова Фатима. «Кәсіпорындардың бухгалтерлік есебі».
4 Бухгалтер бюллетені 2009 №16
5 Қазақстан Республикасының Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы (Салық кодексі), 10-желтоқсан, 2008 ж // Алматы: ЮРИСТ, 2009 254 б.
6 Баймұханов С.Б., Балапанов Ә.Ж. «Бухгалтерлік есеп». Алматы Экономик'С, 2003
7 Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 23 мамыр 2007ж бұйрығымен бекітілген Бухгалтерлік есеп шоттарының үлгілік жоспары
8 Назарова В.Л., М.С. Жапбарханова, Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Алматы- Экономика, 2005.-298 бет..doc
9 Бухгалтердің және шаруашылық субъектісі есебін ұйымдастыру.// Бухгалтер бюллетені №15 .2009
10 Кеулімжаев Қ.К., Әжібаева З.Н., Құдайбергенов Н.А.Бухгалтерлік есеп принциптері. Алматы Экономик'С, 2003.
11 Әбдіманапов Ә. Бухгалтерлік және қаржылық есеп принциптері. (халықаралық стандарт) оқулық - Алматы 2006 жыл.
12 Нысанбаев С.Н., Қожамкүлова Ж.Т.Коммерциялық кәсіпкерлік негіздері. Оқу құралы. — Алматы Казақ университет., 2004. — 138 бет..
13 Попова Л.А. Бухгалтерский учет на предприятии, Учебное пособие – Караганда: «Арко», 2005.
14 Нурсеитов Э.О. Бухгалтерский учет в организациях/Учебное пособие. – Алматы,2006.-472с.
15 Сариев Д.Б. «1с:кәсіпорын» жүесінің бүгінүгі күнгі жетістіктері // Егемен Қазақстан газеті, № 62. 2008 ж.
2 Оразбекұлы Бахыт. «Инвестициялық институттардағы бухгалтерлік есеп».
3 Көкенова Фатима. «Кәсіпорындардың бухгалтерлік есебі».
4 Бухгалтер бюллетені 2009 №16
5 Қазақстан Республикасының Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы (Салық кодексі), 10-желтоқсан, 2008 ж // Алматы: ЮРИСТ, 2009 254 б.
6 Баймұханов С.Б., Балапанов Ә.Ж. «Бухгалтерлік есеп». Алматы Экономик'С, 2003
7 Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 23 мамыр 2007ж бұйрығымен бекітілген Бухгалтерлік есеп шоттарының үлгілік жоспары
8 Назарова В.Л., М.С. Жапбарханова, Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Алматы- Экономика, 2005.-298 бет..doc
9 Бухгалтердің және шаруашылық субъектісі есебін ұйымдастыру.// Бухгалтер бюллетені №15 .2009
10 Кеулімжаев Қ.К., Әжібаева З.Н., Құдайбергенов Н.А.Бухгалтерлік есеп принциптері. Алматы Экономик'С, 2003.
11 Әбдіманапов Ә. Бухгалтерлік және қаржылық есеп принциптері. (халықаралық стандарт) оқулық - Алматы 2006 жыл.
12 Нысанбаев С.Н., Қожамкүлова Ж.Т.Коммерциялық кәсіпкерлік негіздері. Оқу құралы. — Алматы Казақ университет., 2004. — 138 бет..
13 Попова Л.А. Бухгалтерский учет на предприятии, Учебное пособие – Караганда: «Арко», 2005.
14 Нурсеитов Э.О. Бухгалтерский учет в организациях/Учебное пособие. – Алматы,2006.-472с.
15 Сариев Д.Б. «1с:кәсіпорын» жүесінің бүгінүгі күнгі жетістіктері // Егемен Қазақстан газеті, № 62. 2008 ж.
Мазмұны
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1. ДАЙЫН ӨНІМ ТЕОРИЯСЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.1 Дайын өнім туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.2 Өндіру және дайын өнімді өткізу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... .7
2. ДАЙЫН ӨНІМНІҢ ЕСЕБІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ САТУМЕН БАЙЛАНЫСТЫ ШЫҒЫСТАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
2.1 Дайын өнім есебінің мақсаты, міндеті және бағалануы ... ... ... ... ..11
2.2 Дайын өнім қозғалысының есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... .15
2.3 Дайын өнімді тиеудің және сатудың есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... .20
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..27
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...28
КІРІСПЕ
Нарықтық жағдайда шаруашылықтанудың жаңа талаптары мен олардың әріқарай дамуы ұйымның экономикалық жұмысының барлық жүйесінің елеулі қайта ұйымдастырылуын талап етті. Кеңес үкіметі кезеңінде ұзақ жылдар бойы отандық ұйымдардың көпшілігі жоспарлау, бухгалтерлік есеп және экономикалық талдаудан көп тәжірибе жинақтады. Бірақ бұл тәжірибе нарықтық экономика ұстамдарынан едәуір ерекшеленетін, теориялық негіздегі орталықтандырылған жоспарлы экономика жағдайында қалыптасты.
Елбасымыз басқа елдердің бәсекелес өндірістері мен салаларына, сондай-ақ нақ сол халықаралық нарықтарға қатысатын трансұлттық корпорацияларға салыстырмалы талдау жүргізіп, біздің келешегі зор өндірістерді, соның ішінде ішкі нарықты дамыту жөнінде жасалаған іс-қимылдың тиімділігіне баға беріп, олардың экспорттық әлеуетін арттыру мүмкіндігін қарастыру қажеттілігін атап көрсетті.
Сонымен қатар, Қазақстанда халықаралық бәсекеге қабілеттілік деңгейіне жете алатын, жоғары технологиялық жаңа өндірістерді дамыту қажетігі мен өнеркәсіптік құрылымды өзгертуге қабілетті, әрі ауқымды зор жобалар әзірлеу қажеттілігіне аса назар аударылды.
Бүгінгі нарықтық экономиканың жағдайында бухгалтерлік есепті жүргізу басқару жүйесінің ең маңызды және міндетті шарты болып табылады. Бухгалтерлік есеп өндірістің хал ахуалын, экономикалық жағдайын анықтап негізгі міндеттерді нақты сипаттайтын бірден-бір жүйе. Бүгінгі күні тауарды сатуға байланысты саланы алатын болсақ, ең алдыңғы қатардағы мәселелерге, өндіретін өнім түрлеріне зор мән бере отырып, өндіруге кеткен шығындардың ауқымын неғұрлым азайтып және өзіндік құнын дұрыс әрі дәл анықтау міндетті шарт.
Өндірістік - шаруашылық қызметтің барлық мәселелерін тиісті ақпарат негіздерінде және оларды талдау арқылы, сонымен қатар өндірістік қызмет түрлерін түбегейлі қайта құру арқылы мәселелерді ұйымның өзіне шешуге тура келді. Бірақ, ұйымдық нысандар тұрғысынан кәсіпорындар ішінде бұрынғыдай жоспарлау сақталып қана қоймай, тіпті оның мәні күшейе түсті, бухгалтерлік есеп, сонымен бірге өндірістік-қаржылық қызметті жан-жақты экономикалық талдау да жалғастырылды. Бірақ, олар көпшілік жағдайда айдың соңында жүргізілгендіктен, оның тиімділігі онша жоғары дәрежеде болмады.
Дегенмен де, түбегейлі өзгерістер, ең алдымен бұрынғы жоспарлау, есеп, бақылау және талдау әдістемесінде басқару үшін экономикалық ақпаратты қалыптастыру мен пайдалану жүйесінде қажет болды. Қазіргі жағдайда өндіріс шығындары мен қаржылық нәтижелер туралы ақпараттарды қалыптастырудың, оларды басқарудың жаңа жолдарын құру, жедел талдау үшін алынатын мәліметтердің жеделдігі мен құндылығын арттырудың дәстүрлі емес жүйесін құру - қазіргі шаруашылық қызметтің бухгалтерлік есебі мен бақылауының және талдаудың өзекті мәселелерінің бірі болып табылады.
Дайын өнім негізгі және қосалқы цехтарының сатуға арналған өнімі. Дайын өнімнің өндірісте жасалғаны, оның біртұтастығы стандартпен немесе техникалық шарттарға сәйкестігі, паспорты, сертификаты және басқадай құжаттармен куәландырады, қоймаға тапсырылғаны, тапсырыс берушілердің қабылдап алғаны және басқа жайлары міндетті түрде актімен рәсімделеді.
Дайын өнімді есептеу үшін 1320 Дайын өнім деп аталатын активті инвентарлық шот пайдаланылады. Дайын өнім кәсіпорынның айнаплым қаражатының құрамына кіреді және ол қаржылық есеп беруде нақты өзіндік құны бойынша көрініс табады.
Дайын - өнім өзіндік құны есептік кезең аяқталғаннан кейін ғана анықталады.
Дайын өнім қабылдау тапсыру накладной бойынша немесе өнімді шығару жиынтығы бойынша өндірістен қоймаға кірістеледі.
Қабылдау - тапсыру құжаты (накладной) цехта 2 дана етіп жазылады. Дайын өнім қоймаға тапсырылғаннан кейін, накладнойдың 1 данасы қоймада, екінші данасы цехта қалады. Өндірістік тапсырмалардың орындалу барысын жедел байқап отыру үшін және шығарылған дайын өнімнің құнын жедел есептеп отыру үшін өнеркәсіптің барлық салаларында өнім шығару жиынтығы деген құжаттың нысаны қолданылады. Осы жиынтық бойынша бір айдағы өнімді кірістеуге болады және оған тиісті накладной қоса тіркеледі.
1. Дайын өнім теориясы
1.1 Дайын өнім туралы түсінік
Дайын өнім -- өндірістік үрдістің соңғы нәтижесі. Ұйым сатып алушылар мен тапсырыс берушілермен жасалған келісім шарттардағы өнімнің сапасы, көлемі, түрлері жайлы шарттарға байланысты өнім дайындап, шығаруды ұйымдастырады. Ол өнімнің стандартқа сәйкес және техникалық шарттарға сәйкестігі техникалық бақылау қызметінен өткендігі паспорт, сертивикаты және тағы басқа құжаттарымен куәләндірылған қоймаға қабылдап алғаны және басқа жәйлары міндетті түрде АКТ пен рәсімделеді
Дайын өнімді есептеу үшін 1320 Дайын өнім деп аталатын активті инвентарлы шот пайдаланылады. Дайын өнім Кәсіпорынның айналым қаражат құрамына кіреді. Және қаржылық есеп беруде нақты өзіндік құны бойынша кіреді. Дайын өнімнің нақты өзіндік құны есептік кезең аяқталғанан кейін ғана анықталады. Есепті кезең соңында ауытқудың пайызынан сомасын есептеу жолымен шығарылып оның есептік баңасын нақты өзіндік құнына дейін жеткізеді. Ауытқудың % мен сомасы ай ішінде түскен және ай басындағы өнім қалдығынан есептеледі. Ауытқуды мына формуламен есептейді:
Ауытқу сомасы
Ауытқу пайызы = x 100%
Қалдық + ай ішінде түскен өнім
Дайын өнімді жөнелту мен сату
Дайын өнімді босату үшін бұйрық - жүкқұжаты жасалады, онда екі құжат біріктірілген: қоймаға берілетін бұйрықты және босату жүкқұжаты. Қоймада берілетін бұйрықты тиісті қызмет бөлімі сатып алушымен жасалған келісім шарттың негізінде, сатыпалушының атын, өнімнің көлемі мен түрлерін,жіберілу мерзімін көрсете отырып толтырады. Материалды жауапты тұлға әрбір бүйрық бойынша өнімдерді жинақтап, оларды босату үшін экспидиторға береді, Жіберілді деген графаға өнімнің саны көрсетіледі.
Құжатқа қызмет бөлімінің бастығы, қоймашы және экспидитор қол қояды. Бұйрық - жүкқұжатқа екі дана етіп жасалады: біріншісі экспидиторға беріледі, Ол тауарлы көліктік жүкқұжаты бойынша, сатып алушы қабылдап алатын стансаға дейін қанша сома тасмалдау құны төленгенін, қанша жүктің жіберілгенін, оның орнына санын көрсетеді; екінші жүктің жіберілгендігін растау үшіе қоймаға қалады, Осы құжат бойынша қойма есебінің карточкасында Шығыс графасында жөнелтілген жүктің мөлшері көрсетіліп, ол бухгалтерияға өткізіледі. Келесі күні экспидитор бұйрық-жүкқұжатын және көлік тасмалдау ұйымының түбіртегін, типтік формадағы және шот-фактураны сатып алушының атына жазып беру үшін ұйымның бухгалтериясына өткізеді.
Олар бұйрық - жүкқұжатынан басқа, теміржолдың, басқада тасымалдау мекемелернің стансадан жүкті жіберілгендігі туралы белгісі бар жүк тасмалдау құжаты немесе коносамент, жұмысы қабылдау актісі және басқа да тиісті құжаттар болуы мүмкін.
Дайын өнімді шығарудың және оның қоймадағы есебі
Дайын өнім өндіруді ұйым бухгалтериясы тұрақты түрде бақылап отыруға тиіс. Дайын өнім шығару туралы құжаттар бухгалтерияға күнделікті келіп тұрады, сол жерде өнімнің түрлері, көлемі жайлы натуралды түрде есеп жүргізіледі. Ай аяқталғаннан кейін шығарылған барлық өнімнің көлемі жоспарлау, сату бағасымен және нақты өзіндік құнымен бағаланады (өндірістің аналитикалық есебі бойынша). Есеп жүргізудің журнал-ордерлік формасына сай, шығарылған өнімнің нақты өзіндік құнының сомасы № 10 журнал-ордердің 1320 Дайын өнім деп аталатын счеттар тобының дебитінде және 8110 негізгі өндіріс деп аталатын счеттың кредиті бойынша көрсетіледі. Қоймадағы дайын өнімнің есебі оперативті-бухгалтерлік тәсіл бойынша жүргізіледі, яғни әрбір өнімнің номенклатурасы бойынша ТМҚ-р (ТМҚ-5) карточкасы ашылады.
Колледж білім берумен айналысқандықтан дайын өнімі болып оқушылардың оқу ақысынан тапқан табысы болып табылады.
Шаруашылық операция мазмұны
Дебет
Кредит
Дайын өнімді кіріске алу
1320
8110, 8210, 8310
Дайын өнімді ақысыз беру
7410
1320
Материалдар мен шикізаттар негізгі өндіріс цехына босатылды
8111
1310
Өндірістен шыққан дайын өнім қоймаға кірістелді
1320
8110
Жабдықтаушылардан материалдар мен шикізат алынды
1310
3310
Оның ішінде ҚҚС 12% көрсетілді
1420
3310
Сатып алынған өнімнің өзіндік құнын есептен шығару
7010
1320
Қоймалардағы артық шыққан дайын өнімдерді кіріске алу
1320
6280
Дайын өнімдерді зертханалық сараптау өткізу және әкімшілік шығындары үшін есептен шығару
7210
1320
Сатып алушылардан берешек сомасы келіп түсті
1010
1030
1210
Қорларды есептен шығару үшін жасалған резерв
7420
1360
Дайын өнім бағасының құлдырауына байланысты өзіндік құнын есептен шығару
1360
1320
1.2 Өндіру және дайын өнімді өткізу
Дайын өнім -- іске асыру үшін әзірленген негізгі және апаттық департаменттерінің өнімдері. Дайын өнім, жаратылыстарына болуы қажет жабдықталған, қолайлы стандарттар немесе техникалық сипаттамалары, техникалық бақылау қызметі қабылданған, паспорт, сертификат немесе басқа оның тиесілігін растайтын актісін және толық көзделген, қойма салып, тұрған жерiнде клиенттерге жеткізу, -- деп қабылдау көмкерілген актілеріне, немесе басқаша құжаттар. дайын өнім үшін есепке алу үшін функционалдық түгендеу шығыстар 221 Дайын өнім пайдаланылады.
дайын өнім алу үшін өнеркәсіптік жағында жасалған сипаттағы, сондай-ақ жүзеге асыру үшін мамандандырылған жартылай фабрикаттар vtomzheduhe жеке дайындау, бағасын жұмыстар мен қызметтерді қамтиды. өндіру және сату жоспарын (жұмыстарды, қызметтерді) іске асыру субъектісінің қызметін сипаттайтын негізгі көрсеткіш болып табылады.
Ұйым тұтынушылармен жасасқан экономикалық келісімдердің орындалуын өз өнімдерін, жұмыстар мен қызметтерді сатады. ол өнімді сатуға өзінің сату желісі арқылы әкелуі мүмкін өнімдерін бөлігі. пән ең маңызды міндеттеме -- саны, номенклатурасы, жеткізу уақыты, өнім сапасы мен басқа да жағдайлардың шарттық уәделерін орындау. Уақтылы төлем белгіленген клиенттер өнімдер (кез келген кәсіпорын-өндіруші vtomzheduhe клиент болып табылады), тұтастай алғанда субъектісінің барлық және ел экономикасының тұрақты жұмыс істеуі үшін маңызды шарт болып табылады.
Талдау -- pervonachalnayastoimost жоспарланған болады қатаң бағасының немесе шарттық баға. Бөлек, назарға нақты және жоспарланған өндірістік шығындар, немесе шарттық бағасы арасындағы және нақты өзіндік құны арасындағы айырмашылықты қабылдайды
(+, -).бухгалтерлік есеп, дайын өнім бағалау мынадай түрлері қолданылады:
-- Дайын өнімді өндіру үшін барлық өндірістік шығындарды қосатын өндіру pervonachalnayastoimost (, нақты жоспарланған);
-- Коммерциялық шығындарды қосылған өндірістік шығындардың тұрады Абсолютті pervonachalnayastoimost (жоспарлы, нақты), (және т.б. жүзеге асырумен байланысты шығыстар, жарнамаға, клиенттердің өтелмейтін болып табылады.);
-- Тиімді бағамен компанияда;
-- Бөлшек сауда бағасы -- өнімнің бағасы, өз пайдалануға vbolsheystepeni ірі нарыққа шығу және бөлшек желісі мен компанияның қоғамдық тамақтану арқылы сатылды. Олар емдеу шығындарын және жалақы қалыптастыру сауда
Ұйымдар Cover барады, ол келісім-шарт бағасы және сауда мысов тұрады.
сату бағасын орнатуда яғни (оның есебінен) жерге, Франк көрсетеді тауарларды тасымалдауға байланысты шығыстарды құнын заряд: .. Француз станциясы (Пьер) баратын -- мердігер баратын станциясына жүктердi тасымалдау үшiн шығындарды (Пьер) төлейді .., яғни осы шығындар өнімнің сату бағасы кіретін; Француздар станциясы (пристань) функциясы -- мердігер станциясы функцияға Өнімді жөнелтудің және вагондар мен (жабдықтаушының өз станциядан станцияға және қоймаға одан әрі жеткізу үшін) тапсырыс берушінің төлеген басқа да шығындар, оны тиеу құнын көтереді. жабдықтау келісім-шарттар жеткізушінің қоймадан жеткізілетін imeyutvseshansy және клиенттің бұрынғы қойма (тапсырыс берушінің қоймасына өнімді мердігер жеткізу толық құны) (мердігер сату шығыстарын көтереді жоқ). қабылдау шот-фактуралар немесе жиынтық қуаты толықтырып, дамыту арқылы келіп өндірістік өнімдер аяқтады.
2-данада кезінде дүкенде шығарылған қабылдау Билл. қоймаға дайын тауарларды жеткізу кейін, шот-фактура көшірмесі дүкенде 2 негізделген. экономиканың түрлі секторларындағы кәсіпорындарында стандартты арнайы нысандарын қабылдау үстеме пайдаланылады. Солардың бірі (б. PG-34 №) төменде көрсетілген. массасы және бухгалтерлік есеп Custom өндірістік әдісі бойынша мінезін сериялық өндірісі бар кәсіпорындарда өнеркәсіп, аспаптық электрондық және басқа да салаларында пайдаланылады қабылдау Билл (б. саны PG-34). шығу қарқынымен тең шот-фактура сату жедел есепке алу сипаттамаларын көрсетеді. Бұл форма зор номенклатурасы бір тапсырыс берушінің өндірілген кооперативтік-жарақтарды мәліметтерін жазу үшін пайдаланылады. Өндірістік мақсаттарға жедел қадағалауды жүзеге асырады орындау үшін өнеркәсіптің барлық салаларының және дайын өнімнің өзіндік құнын есептеу өнімінің түйіндеме пайдаланып шығарды (түрі F. PG-138 санды) №1 қосымша қарастырылған. Қорытындылай өткен айда почта жөнелтімдерінде өнімдерді жүзеге асырылуы мүмкін. Бұл жағдайда, ол тиісті үстеме (F. саны PG-34) қоса тiркеледi. Дайын өнім қоймалары шотына жазу материалға ұқсас қойма шотына (F. саны М-17), карточка бойынша әкеледі. айдың соңында дайын өнім қорларының кітабына қойма трансферттер басқару, карточкалар өсірілетін болып қалады. бірге бухгалтерияға алынған құжаттар қабылдау және беру тізілімі Дайын өнімнің түсімдері мен шығыстары туралы құжаттар. Топтың есепке алу дайын өнімдерін сақтау жаңалықтары синтетикалық есеп жазылған оларды алған шарасы дайын өнімді келу және тұтыну туралы құжаттардың деректер қабылдау және тасымалдар тізілімі. есептілігі өнім айдың әдетте, кірістер мен тұтыну қалады, және шығыс тіркеу тобының келесі айдың соңында қалып отыр көрсетеді. қоймадан және синтетикалық есепке алудың жеке басын кепілдік дайын өнімді кітап сұрыптау босалқылар Бұл жиынтық тізімі.
айдың соңында есеп кейін есептеулер нақты pervonachalnayastoimost барлық өнімдер мен нақты және жоспарланған құны арасындағы, немесе нақты құны мен компанияның келісім-шарт бағамен баға арасындағы айырмашылықты анықталады. дайын өнім дебеттік шоттың босату туралы шоғырландырылған деректер 221 Дайын өнім негізінде және есепке 900 кредиттік негізгі мекеме 920 Көмекші өндірістік және 910 жеке дайындаудың жартылай фабрикаттар (жартылай фабрикаттар ролл тәртібі кооперативтік жеткізу жүзеге асырылады арналған болса). Дайын өнімді жеткізу және сату үшін есепке алу. Дайын өнім, ол өнім болып табылады, іске асыру үшін әзірленген. өнімдері субъектісінің сатудан түскен түсім өнімдерінің меншік беру тұлға клиентке мойындаса; нақты немесе күтілетін мәміле бойынша шығындарды сын көп сенім кезеңі болып.
мұндай беру құжатталған факт уақытта клиентке көпес өткізді өнімдер үшін оң жарақтары. Азаматтық кодекстің 239-бабына сәйкес, тауардың аудару оның көлік ұйымдары немесе заттарды сатып алушыға ауысуына байланысты органдардың сатып алушы, жеткізуді дәріптеу деп танылады. өнімдерін аудару арқылы коносамент немесе диспетчерлік (тасымалдау) растайтын өзге де актінің заң беруді тең. Трейдер иесінің құқықтары мен міндеттерін қорғайтын болса, алдау пайданың жүзеге асыру болып табылады және мойындауға емес. Оң жарақтары кейіннен мән-жайлар бойынша клиентке жіберіледі етілмейді:
пәні мәміле өлшем қанағаттанарлықсыз орындауына байланысты уәделер кепілдіктер қамтамасыз етiлген болып табылмайтын сақтайды (кепілдік мерзімі келмеген келіп, алмастыру жатады алды жылжыту үшін қалыпты жұмыс кезінде өнім; kprimeru, мұздатқыш, кір жуатын машина, бір жылдың кепілдік негізгі ай қозғалысы пайдалануға жарамсыз болып қалған) ;
клиенттің келісім-шартта көрсетілген факторларға сатып алу тастап, трейдер риза емес, өнімді немесе жоқ (жаңа эксперименталды жабдықтарды сату) қайтару үшін артықшылығы бар.
Өнімнің бағасы шартта көзделген, сондай-ақ қолданыстағы тарифтер бойынша құжаттар көлік ұйымдары қолдау Жеткізуші станцияларына оны тасымалдау құны ретінде нақты немесе күтілетін мәміле бойынша шығындар бағалау, одан сенім кезеңі болып. Өнім көрсетілген жеткізуші келісім-шарт мерзімде жүзеге асырылатын болады (демалыс) тамақтандыруға; клиентке жіберу (босату) дайын өнімді үшін жеткізуші; сатылған өнімнің жеткізу үшін төленген баға. Тараптар сату үшін өнімдерді сатып алу немесе өндіру үшін тек ниеті қайда сатудан түскен түсім ашық мойындаған жоқ.ьКешіктіріп іске асыру. өнімдерін жалға (тасымалдау) тек осы кейiн жасалған, оған сәйкес кейінге қалдырылған іске асыру жүзеге асыру білдіреді сәйкес, клиент бөліп түпкілікті төлем жасады. өнім клиентке (берiлген) жеткізілетін болады кезде бұл жағдайда табыс, содан кейін танылады. тауарды сату және дайындау алымның үлкен фракция алынған Алайда, егер жалақы, деп санауға болады, өнім дерекқор, анықталған және жеткізу үшін дайын (босату) клиент қол жетімді деп қарастырылмайды. Есепті кезеңнің мәміле кезеңінің аяқталуы үлкен сенімділік деңгейімен анықталады жағдайда жұмыстар мен қызметтерді сатудан түскен түсім, былай дейді жұмыстар мен қызметтерді жүзеге асыру; үлкен сенімділік дәрежесімен бағаланады мәмілені жүргізу кезінде жұмсалған шығындар және мәмілені аяқтау үшін қажет шығындар.
Осы қатысты, мәмілесіне қатысатын өзге де заңды тұлғалардың келісімге қол жеткізілді кейін, компания үлкен сенімділік қадаммен пайданы бағалайды: кез келген тұлғалардың құқықтарын орындалуы қызметтер мен қырларының қабылдау қамтамасыз етуге қатысты; ұсынылған өтеу сомасы; Төлем әдістері мен критерийлері. дұрыс көрсетілген кестесі жұмыстар мен қызметтерді қабылдау, олардың бағасы мен төлем кестесі болуы қажет жұмыстар және қызметтер -- орындау үшін келісімшартта Басқа сөзбен айтқанда,.
өнімнің бағасына енгізілген қызметтер үшін комиссия. Егер өнім кейінге қалдырылған жалақысының белгілі бір мөлшерде бұл бір жыл немесе одан да көп, қысқа мерзімге өндіруші беріледі кепілдігі немесе ұзын кезеңімен сатылатын және қызметтердің қозғалысы техникалық қызмет көрсету немесе өнімнің жөндеу үшін көрсету үшін қажетті кезең пайданың ретінде мойындады отыр. Кейінге қалдырылған сомасы -- осы қызметтерді, оның таза пайданың бір қатарға шарт бойынша қызметтерді күтілуде шығындарды жабуға болады сома.
Компаниялар тұтқындар сендіру сәйкес өз өнімдерін сатады. Осы негізде, кафедра компанияны жүзеге асырылатын мерекелер (тасымалдау) кейін есеп айырысу және төлем құжаттарын есепке алу есептілігіне жеткізілетін өнімнің қоймадан, клиенттерге өнімдер демалысқа немесе жөнелтуге шот-фактуралар, тапсырыстарды тағайындайды. шоттар теміржол жүк тариф немесе Aqua сомасын көрсетеді vtomzheduhe жүкқұжаттарды, келеді. Тапсырыс беруші қабылдау төлеуге жинау немесе тұтынушыға үшін банкке беріледі, содан кейін белгіленген есепке алу төлем талап-тапсырмалары, осы құжаттардың негізінде. тұтынушыларға жөнелтілді заңдық өнімдері, клиенттердің төлем төлем талап-тапсырмалары дейін жеткізушінің меншігі болып жалғасуда. немесе mashinogrammah өнімдерін сату (жұмыстар, қызметтер) бойынша есепке алу шоты бойынша (шыныққан) қорғасын есептілігінде 301 дебиторлық берешегі, тиелген өнім үшін есепке алу.
1 Дайын өнімнің есебі және оларды сатумен байланысты шығыстар
1.1 Дайын өнім есебінің мақсаты, міндеті және бағалануы
Өзінің шығарған өнімін кәсіпорын тұтынушыға сату керек. Сату процесінде кәсіпорын өнімінің пайдалылығы және сапасы айқындалады. Қаражаттардың айналымы сату процесімен аяқталады. Кәсіпорын өнім өндірумен және өнімді сатумен байланысты шығындарды, өндіріс процесінде тапқан таза табыспен қайтарады, оның бір бөлігі мемлекеттік бюджетке және бір бөлігі кәсіпорында пайда түрінде қалады. Нарықтық экономика жағдайында сатудан түскен табыс, кәсіпорынның үздіксіз жұмыс істеуі үшін жалғыз нормальды қайнар көзі болып табылады. Осының барлығы өнімнің шығарылуына, тиелуіне, сатылуына және оған байланысты шығындарға, алынған қаржылық нәтижеге жүйелі бақылауды талап етеді.
Ең алдымен, әрбір кәсіпорын үшін дайын өнім не болып табылатынын нақты анықтап алу керек.
Дайын өнім -- бұл өңдеуден толық өткен, бекітілген техникалық нормаларға немесе стандарттарға сәйкес, қоймаға өткізілген немесе тапсырыс берушімен қабылданған бұйымдар мен жартылай фабрикаттарды айтамыз. Немесе В.К.Радостовец берген анықтамасы, ол мынадай:
Дайын өнім-бұл сату үшін арналған негізгі және көмекші цехтардың өнімдері. Дайын өнім өндірісте біткен, жинақталған болуы керек, техникалық бақылау қызметімен техникалық шарттарға және стандарттарға сәйкес және жинақталғандығын куәландыратын төлқұжатпен, сертификатпен немесе басқа да құжаттармен қамтамасыз етіліп, қоймаға тапсырылған, ал тапсырыс берушіге тапсырған жағдайда, қабылдау актілерімен немесе басқа құжаттармен дәлелденуі керек. Шығарылған өнімнің сапасы-бұл өнім қызметіне сәйкес белгілі бір талаптарды қанағаттандыруға жарамдылығын сипаттайтын өнім касиеттерінің жиынтығы. Стандартармен және техникалық шарттармен анықталған әрбір бұйым үшін өзінің сапа көрсеткіштері анықталады. Казіргі кезде өнімнің сапасына үлкен назар аударылады. Өйткені қатаң бәсекелестік жағдайында, нарықта сұранысқа ие болу үшін, өнімнің шамасы жоғары болу керек. Бұл өнім сатылуының тұрақтылығын сақтайды, өнім циклінің өрлеу кезеңін ұзартады. Қазақстан Республикасының мемлекеттік сертификаттау жүйесі, өнімнің мемлекеттік стандарттарға сәйкес екенін, оның белгіленген қауіпсіздік-сапа талаптарына сәйкестігін, сәйкестік сертификатымен куәландырады Джунисбекова А.О. жеке кәсіпкерлігінің өнімі түсқағаз сәйкестік сертификатымен куәландырған.
Дайын өнім есебінің негізгі міндеттері:
-дайын өнімнің қоймадағы, тоңазытқыштардағы және басқа да өнім сақтау орындары бойынша , оның бар болуы мен жылжуының дұрыс және уақытылы есебін жүргізу;
- өнім көлемі, ассортименті, шығарылған өнімнің сапасы бойынша жоспардың және оны жеткізіп беру бойынша міндеттемелердің орындалуына бақылау;
- дайын өнімнің мүлтіксіз сақталуына және бекітілген лимиттерге сәйкестігін бақылау;
- өнімді сату бойынша жоспрдың орындалуына және сатылған өнім үшін төлемнің уақытылы жүргізілуіне бақылау;
- барлық өнімнің және оның бөлек түрлерінің рентабельдігін анықтау. Тәртіп бойынша, барлық дайын өнім қоймадағы материалды жауапкершіліктегі адамға тапсырылуы керек.
Егер техникалық байланысты қоймаға тапсырыла алмайтын өнімдер мен ірі габаритті бұйымдар болса, онда оның жинақталатын орнында тапсырыс берушінің өкілімен қабылданады.
Өнімнің есебін натуралды, шартты-натуральды және құндық көрсеткіштермен жүргізеді. Натуралды көрсеткіштер, өнімнің физикалық қасиеттеріне сәйкес, оны санын, көлемін және салмағын сипаттайтын көрсеткіштер. Ол дайын бұйымдардың сандық есебі үшін қолданады.
Шартты-натуралды өлшемдер біртекті өнімдердің есебі
жүргізуде жалпылама көрсеткіштерді алу үшін қажет. Түрлері
бойынша оның санын, шартты салмақ, сұрып, типоразмер және
тағы сол сияқты белгілі бір коэффициенттерін арқылы қайта
есептейді. Мұндай қатынастық коэффициенттер өнімдердегі
пайдалы заттардың құрамы бойынша, оларды дайындау үшін
кеткен еңбекке байланысты, шығындар деңгейіне, өндірістік
циклдың ұзақтығына байланысты анықталады. Мұндай есептеудің
мысалы ретінде-қайта балқытуға шаққандағы қорытылған
шойынның мөлшерін анықтау, консерванттарда шартты банкілер, каустикалық содада - шартты салмақтағы тоннамен есептеу бола алады.
Өндірістік өнімнің құндық (бағалық) көрсеткіші - тауарлы өнімнің көлемі болып табылады. Ол күтілетін (жоспарлы, нормативті) және нақты өндірістік өзіндік құнмен, өңдеудің нормативтік құны бойынша, тура шығындар бабтары бойынша, нарықтық (биржалық) баға бойынша бағалану мүмкін.
Джунисбаева А.О. жеке кәсіпкерлігі түсқағаздар сатуына байланысты, мұнда рулондар бойынша есеп жүргізіледі. Ал үлкен партиялар болған кезде, қораптар санымен есептеледі.
Сонымен, дайын өнім есебінің негізгі мақсаты -- дайын бұйымдар мен өнімдердің толық және дұрыс кірістелуі, олардың сақтығын қамтамасыз ету, шарттардың орындалуы мен тұтынушыларға өнімдерді жеткізу міндеттемелерін бақылай отырып, уақытылы тиелуін қамтамасыз етуі.
Бұл тақырыптық актуалдығы -- дайын өнім бағалануының дұрыс вариантын таңдауы, өнім сапасын жоғарылату яғни, тек қана ішкі нарықта емес, сонымен қатар сыртқы нарықта сұранысқа ие болатындай өнім шығару, оны сатуды жеделдету және сатудан түскен табысты өсіру.
Қазіргі уақытта дайын өнімді бағалаудың келесідей түрлері қолданады:
Нақты өндірістік өзіндік құн бойынша - өнімді дайындауға кеткен барлық шығындар сомасының жиынтығы. Дайын өнімді бағалаудың бұл әдісі өте сирек пайдаланады. Негізінен ірі өте сирек жабдықтар мен көлік құралдарын шығаратын жеке өндірістік кәсіпорындарда пайдаланады. Бұл бағалау түрі шектелген өнім номенклатурасын өндіретін кәсіпорындарда пайдалануы мүмкін. Бұл бағалау вариантының кемшілігі - объект бойынша барлық жұмыстар аяқталғанға дейін және есепті айдың біткеніне дейін өзіндік құнды есептеудегі дәлсіздік.
Жоспарлы (нормативті) өзіндік құн бойынша -- бұл кезде есепті айдағы нақты өндірістік өзіндік құнның оның жоспарлы (нормативті) өзіндік құнынан ауытқуларын анықтайды. Көрсетілген өзіндік құн бойынша тауардың шығарылуын есептеудің жағымды жағы, жоспарлау және есеп беруді құрастыру кезінде ағымдағы есептегі бағалаудың бірлігі болып табылады. Дегенмен, егер жоспарлы (нормативті) өзіндік құн жыл барысында жиі өзгеретін болса, онда дайын өнім қалдығын бағалау дәлдігін анықтау, көп еңбекті қажет етеді.
Есептік баға бойынша бағалаған кезде, нақты өзіндік құнмен есептік баға арасындағы айырмашылық есептеледі. Соңғы уақытқа дейін дайын өнімді бағалаудың бұл түрі өте жиі кездесетін. Оның артықшылығы, салыстырмалы түрде бағалар тұрақты болғанда жүзеге асады және ағымдағы есеп пен есеп берудегі өнімді бағалауды салыстыру мүмкіндігі пайда болады, ал бұл тауардың шығарылу көлемінің дұрыс анықталуына бақылау үшін маңызды.
Сату (нарықтық) бағасы және тариф бойынша бағалау. Бұл бағалаудың түрі қазіргі кезде өте көп қолданылуда. Бұл тапсырыс берушімен алдын ала құрастырылған және келісілген өнімді калькуляциялау әдісі негізінде яғни, алдын ала айтылған жеке бағаларды немесе өнімді жеткізудің нарықтық бағаларын пайдалану арқылы жасалған өнімдер мен жұмыстардың бағасы.
Бұдан басқа В.Радостовецтің "Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп" кітабында бағалаудың мынадай әдістері кездеседі. Толық өзіндік құн (жоспарлы, нақты)-өндірістік өзіндік құннан және коммерциялық шығындардан тұрады.
Жеке бөлшек сауда бағасы бойынша -- көбінесе жеке қажеттіліктерді өтеу үшін арналған тауарлар, олар бөлшек сауда торабы және қоғамдық тамақтану кәсіпорындары арқылы сатылады. Олар келісілген бағадан және айналым шығындары мен сауда ұйымдарының табыстарын жабу үшін арналған, сауда үстемесінен тұрады.
Дайын өнім есебінде есептік баға мен жоспарлы (нормативті) өзіндік құнды пайдалану кезінде, есептік бағасы бойынша есептеліп шығарылған тауар, оның нақты өндірістік өзіндік құннан ауытқуын есептеу қажеттілігі туады.
Өз кезегінде, бұл ағымдағы есепте қолданылатын бағалау түріне қарамастан, тиелген, сатылған.
Істің (жұмыс, қызмет), сонымен қатар айдың соңында қоймада қалған дайын бұйымдар қалдығының нақты өзіндік құндарын анықтауға мүмкіндік береді.
Әдетте ауытқу орташа салмақталған пайыз бойынша есептеледі. Ол былай анықталады: айдың басындағы өнім қалдығының және сол айда өндірістен шығарылған өнімдірдің нақты өзіндік құнының, сол өнім көлемінің есептік бағасы бойынша есептелген құнына қатынасымен табылады
Дайын өнімнің және тиелген тауарлардың нақты өзіндік құнын есептеп шығару.
Кесте-1
Көрсеткіштер
Дайын өнім (жұмыс, қызмет)
есептік баға
нақты өндірістік өзіндік қүн
Ай басындағы қалдық
6000
5100
Өндірістен келіп түскен
22900
18200
Қайтару тәртібінде келіп түскен
-
-
Басқа да келіп түскендер
1100
700
Жиынтығы
30000
24000
Қалдықтың және ай бойы келіп түскеннің нақты өндірістік өзіндік кұнның оның есептік бағадағы құнына қатынасы
24000
X
30000
100 = 80
Сату тәртібінде тиелген және сатылған
25000
20000
Ай соңындағы қалдық
5000
4000
Есептік баға және жоспарлы өзіндік құн бойынша бағаланған өнім құнының, оның нақты өндірістік өзіндік құнынан ауытқуын оларды салыстыру арқылы анықтайды. Ауытқудың теріс мәні қызыл сторно әдісі арқылы көрсетіледі, ал оның оң мәні -қарапайым жазумен жазылады.
Көрсетілген есептеулер белгілі бір дәрежеде шартты болып табылады, әсіресе өнім түрлерінің бағасы мен рентабельділіктің едәуір тұрақсыз болған жағдайда. Егер орташа салмақталған коэффициент өнім топтары бойынша есептелсе, онда дәлірек нәтижеге алуға болады. Тиелген тауарлардың және қоймадағы тауар жылжуының есебі әрбір бұйымның атауы (түрі) бойынша жүргізіледі. Осы әрбір бұйым атауы және жұмыс түрлері бойынша нақты өзіндік ... жалғасы
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1. ДАЙЫН ӨНІМ ТЕОРИЯСЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.1 Дайын өнім туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.2 Өндіру және дайын өнімді өткізу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... .7
2. ДАЙЫН ӨНІМНІҢ ЕСЕБІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ САТУМЕН БАЙЛАНЫСТЫ ШЫҒЫСТАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
2.1 Дайын өнім есебінің мақсаты, міндеті және бағалануы ... ... ... ... ..11
2.2 Дайын өнім қозғалысының есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... .15
2.3 Дайын өнімді тиеудің және сатудың есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... .20
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..27
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...28
КІРІСПЕ
Нарықтық жағдайда шаруашылықтанудың жаңа талаптары мен олардың әріқарай дамуы ұйымның экономикалық жұмысының барлық жүйесінің елеулі қайта ұйымдастырылуын талап етті. Кеңес үкіметі кезеңінде ұзақ жылдар бойы отандық ұйымдардың көпшілігі жоспарлау, бухгалтерлік есеп және экономикалық талдаудан көп тәжірибе жинақтады. Бірақ бұл тәжірибе нарықтық экономика ұстамдарынан едәуір ерекшеленетін, теориялық негіздегі орталықтандырылған жоспарлы экономика жағдайында қалыптасты.
Елбасымыз басқа елдердің бәсекелес өндірістері мен салаларына, сондай-ақ нақ сол халықаралық нарықтарға қатысатын трансұлттық корпорацияларға салыстырмалы талдау жүргізіп, біздің келешегі зор өндірістерді, соның ішінде ішкі нарықты дамыту жөнінде жасалаған іс-қимылдың тиімділігіне баға беріп, олардың экспорттық әлеуетін арттыру мүмкіндігін қарастыру қажеттілігін атап көрсетті.
Сонымен қатар, Қазақстанда халықаралық бәсекеге қабілеттілік деңгейіне жете алатын, жоғары технологиялық жаңа өндірістерді дамыту қажетігі мен өнеркәсіптік құрылымды өзгертуге қабілетті, әрі ауқымды зор жобалар әзірлеу қажеттілігіне аса назар аударылды.
Бүгінгі нарықтық экономиканың жағдайында бухгалтерлік есепті жүргізу басқару жүйесінің ең маңызды және міндетті шарты болып табылады. Бухгалтерлік есеп өндірістің хал ахуалын, экономикалық жағдайын анықтап негізгі міндеттерді нақты сипаттайтын бірден-бір жүйе. Бүгінгі күні тауарды сатуға байланысты саланы алатын болсақ, ең алдыңғы қатардағы мәселелерге, өндіретін өнім түрлеріне зор мән бере отырып, өндіруге кеткен шығындардың ауқымын неғұрлым азайтып және өзіндік құнын дұрыс әрі дәл анықтау міндетті шарт.
Өндірістік - шаруашылық қызметтің барлық мәселелерін тиісті ақпарат негіздерінде және оларды талдау арқылы, сонымен қатар өндірістік қызмет түрлерін түбегейлі қайта құру арқылы мәселелерді ұйымның өзіне шешуге тура келді. Бірақ, ұйымдық нысандар тұрғысынан кәсіпорындар ішінде бұрынғыдай жоспарлау сақталып қана қоймай, тіпті оның мәні күшейе түсті, бухгалтерлік есеп, сонымен бірге өндірістік-қаржылық қызметті жан-жақты экономикалық талдау да жалғастырылды. Бірақ, олар көпшілік жағдайда айдың соңында жүргізілгендіктен, оның тиімділігі онша жоғары дәрежеде болмады.
Дегенмен де, түбегейлі өзгерістер, ең алдымен бұрынғы жоспарлау, есеп, бақылау және талдау әдістемесінде басқару үшін экономикалық ақпаратты қалыптастыру мен пайдалану жүйесінде қажет болды. Қазіргі жағдайда өндіріс шығындары мен қаржылық нәтижелер туралы ақпараттарды қалыптастырудың, оларды басқарудың жаңа жолдарын құру, жедел талдау үшін алынатын мәліметтердің жеделдігі мен құндылығын арттырудың дәстүрлі емес жүйесін құру - қазіргі шаруашылық қызметтің бухгалтерлік есебі мен бақылауының және талдаудың өзекті мәселелерінің бірі болып табылады.
Дайын өнім негізгі және қосалқы цехтарының сатуға арналған өнімі. Дайын өнімнің өндірісте жасалғаны, оның біртұтастығы стандартпен немесе техникалық шарттарға сәйкестігі, паспорты, сертификаты және басқадай құжаттармен куәландырады, қоймаға тапсырылғаны, тапсырыс берушілердің қабылдап алғаны және басқа жайлары міндетті түрде актімен рәсімделеді.
Дайын өнімді есептеу үшін 1320 Дайын өнім деп аталатын активті инвентарлық шот пайдаланылады. Дайын өнім кәсіпорынның айнаплым қаражатының құрамына кіреді және ол қаржылық есеп беруде нақты өзіндік құны бойынша көрініс табады.
Дайын - өнім өзіндік құны есептік кезең аяқталғаннан кейін ғана анықталады.
Дайын өнім қабылдау тапсыру накладной бойынша немесе өнімді шығару жиынтығы бойынша өндірістен қоймаға кірістеледі.
Қабылдау - тапсыру құжаты (накладной) цехта 2 дана етіп жазылады. Дайын өнім қоймаға тапсырылғаннан кейін, накладнойдың 1 данасы қоймада, екінші данасы цехта қалады. Өндірістік тапсырмалардың орындалу барысын жедел байқап отыру үшін және шығарылған дайын өнімнің құнын жедел есептеп отыру үшін өнеркәсіптің барлық салаларында өнім шығару жиынтығы деген құжаттың нысаны қолданылады. Осы жиынтық бойынша бір айдағы өнімді кірістеуге болады және оған тиісті накладной қоса тіркеледі.
1. Дайын өнім теориясы
1.1 Дайын өнім туралы түсінік
Дайын өнім -- өндірістік үрдістің соңғы нәтижесі. Ұйым сатып алушылар мен тапсырыс берушілермен жасалған келісім шарттардағы өнімнің сапасы, көлемі, түрлері жайлы шарттарға байланысты өнім дайындап, шығаруды ұйымдастырады. Ол өнімнің стандартқа сәйкес және техникалық шарттарға сәйкестігі техникалық бақылау қызметінен өткендігі паспорт, сертивикаты және тағы басқа құжаттарымен куәләндірылған қоймаға қабылдап алғаны және басқа жәйлары міндетті түрде АКТ пен рәсімделеді
Дайын өнімді есептеу үшін 1320 Дайын өнім деп аталатын активті инвентарлы шот пайдаланылады. Дайын өнім Кәсіпорынның айналым қаражат құрамына кіреді. Және қаржылық есеп беруде нақты өзіндік құны бойынша кіреді. Дайын өнімнің нақты өзіндік құны есептік кезең аяқталғанан кейін ғана анықталады. Есепті кезең соңында ауытқудың пайызынан сомасын есептеу жолымен шығарылып оның есептік баңасын нақты өзіндік құнына дейін жеткізеді. Ауытқудың % мен сомасы ай ішінде түскен және ай басындағы өнім қалдығынан есептеледі. Ауытқуды мына формуламен есептейді:
Ауытқу сомасы
Ауытқу пайызы = x 100%
Қалдық + ай ішінде түскен өнім
Дайын өнімді жөнелту мен сату
Дайын өнімді босату үшін бұйрық - жүкқұжаты жасалады, онда екі құжат біріктірілген: қоймаға берілетін бұйрықты және босату жүкқұжаты. Қоймада берілетін бұйрықты тиісті қызмет бөлімі сатып алушымен жасалған келісім шарттың негізінде, сатыпалушының атын, өнімнің көлемі мен түрлерін,жіберілу мерзімін көрсете отырып толтырады. Материалды жауапты тұлға әрбір бүйрық бойынша өнімдерді жинақтап, оларды босату үшін экспидиторға береді, Жіберілді деген графаға өнімнің саны көрсетіледі.
Құжатқа қызмет бөлімінің бастығы, қоймашы және экспидитор қол қояды. Бұйрық - жүкқұжатқа екі дана етіп жасалады: біріншісі экспидиторға беріледі, Ол тауарлы көліктік жүкқұжаты бойынша, сатып алушы қабылдап алатын стансаға дейін қанша сома тасмалдау құны төленгенін, қанша жүктің жіберілгенін, оның орнына санын көрсетеді; екінші жүктің жіберілгендігін растау үшіе қоймаға қалады, Осы құжат бойынша қойма есебінің карточкасында Шығыс графасында жөнелтілген жүктің мөлшері көрсетіліп, ол бухгалтерияға өткізіледі. Келесі күні экспидитор бұйрық-жүкқұжатын және көлік тасмалдау ұйымының түбіртегін, типтік формадағы және шот-фактураны сатып алушының атына жазып беру үшін ұйымның бухгалтериясына өткізеді.
Олар бұйрық - жүкқұжатынан басқа, теміржолдың, басқада тасымалдау мекемелернің стансадан жүкті жіберілгендігі туралы белгісі бар жүк тасмалдау құжаты немесе коносамент, жұмысы қабылдау актісі және басқа да тиісті құжаттар болуы мүмкін.
Дайын өнімді шығарудың және оның қоймадағы есебі
Дайын өнім өндіруді ұйым бухгалтериясы тұрақты түрде бақылап отыруға тиіс. Дайын өнім шығару туралы құжаттар бухгалтерияға күнделікті келіп тұрады, сол жерде өнімнің түрлері, көлемі жайлы натуралды түрде есеп жүргізіледі. Ай аяқталғаннан кейін шығарылған барлық өнімнің көлемі жоспарлау, сату бағасымен және нақты өзіндік құнымен бағаланады (өндірістің аналитикалық есебі бойынша). Есеп жүргізудің журнал-ордерлік формасына сай, шығарылған өнімнің нақты өзіндік құнының сомасы № 10 журнал-ордердің 1320 Дайын өнім деп аталатын счеттар тобының дебитінде және 8110 негізгі өндіріс деп аталатын счеттың кредиті бойынша көрсетіледі. Қоймадағы дайын өнімнің есебі оперативті-бухгалтерлік тәсіл бойынша жүргізіледі, яғни әрбір өнімнің номенклатурасы бойынша ТМҚ-р (ТМҚ-5) карточкасы ашылады.
Колледж білім берумен айналысқандықтан дайын өнімі болып оқушылардың оқу ақысынан тапқан табысы болып табылады.
Шаруашылық операция мазмұны
Дебет
Кредит
Дайын өнімді кіріске алу
1320
8110, 8210, 8310
Дайын өнімді ақысыз беру
7410
1320
Материалдар мен шикізаттар негізгі өндіріс цехына босатылды
8111
1310
Өндірістен шыққан дайын өнім қоймаға кірістелді
1320
8110
Жабдықтаушылардан материалдар мен шикізат алынды
1310
3310
Оның ішінде ҚҚС 12% көрсетілді
1420
3310
Сатып алынған өнімнің өзіндік құнын есептен шығару
7010
1320
Қоймалардағы артық шыққан дайын өнімдерді кіріске алу
1320
6280
Дайын өнімдерді зертханалық сараптау өткізу және әкімшілік шығындары үшін есептен шығару
7210
1320
Сатып алушылардан берешек сомасы келіп түсті
1010
1030
1210
Қорларды есептен шығару үшін жасалған резерв
7420
1360
Дайын өнім бағасының құлдырауына байланысты өзіндік құнын есептен шығару
1360
1320
1.2 Өндіру және дайын өнімді өткізу
Дайын өнім -- іске асыру үшін әзірленген негізгі және апаттық департаменттерінің өнімдері. Дайын өнім, жаратылыстарына болуы қажет жабдықталған, қолайлы стандарттар немесе техникалық сипаттамалары, техникалық бақылау қызметі қабылданған, паспорт, сертификат немесе басқа оның тиесілігін растайтын актісін және толық көзделген, қойма салып, тұрған жерiнде клиенттерге жеткізу, -- деп қабылдау көмкерілген актілеріне, немесе басқаша құжаттар. дайын өнім үшін есепке алу үшін функционалдық түгендеу шығыстар 221 Дайын өнім пайдаланылады.
дайын өнім алу үшін өнеркәсіптік жағында жасалған сипаттағы, сондай-ақ жүзеге асыру үшін мамандандырылған жартылай фабрикаттар vtomzheduhe жеке дайындау, бағасын жұмыстар мен қызметтерді қамтиды. өндіру және сату жоспарын (жұмыстарды, қызметтерді) іске асыру субъектісінің қызметін сипаттайтын негізгі көрсеткіш болып табылады.
Ұйым тұтынушылармен жасасқан экономикалық келісімдердің орындалуын өз өнімдерін, жұмыстар мен қызметтерді сатады. ол өнімді сатуға өзінің сату желісі арқылы әкелуі мүмкін өнімдерін бөлігі. пән ең маңызды міндеттеме -- саны, номенклатурасы, жеткізу уақыты, өнім сапасы мен басқа да жағдайлардың шарттық уәделерін орындау. Уақтылы төлем белгіленген клиенттер өнімдер (кез келген кәсіпорын-өндіруші vtomzheduhe клиент болып табылады), тұтастай алғанда субъектісінің барлық және ел экономикасының тұрақты жұмыс істеуі үшін маңызды шарт болып табылады.
Талдау -- pervonachalnayastoimost жоспарланған болады қатаң бағасының немесе шарттық баға. Бөлек, назарға нақты және жоспарланған өндірістік шығындар, немесе шарттық бағасы арасындағы және нақты өзіндік құны арасындағы айырмашылықты қабылдайды
(+, -).бухгалтерлік есеп, дайын өнім бағалау мынадай түрлері қолданылады:
-- Дайын өнімді өндіру үшін барлық өндірістік шығындарды қосатын өндіру pervonachalnayastoimost (, нақты жоспарланған);
-- Коммерциялық шығындарды қосылған өндірістік шығындардың тұрады Абсолютті pervonachalnayastoimost (жоспарлы, нақты), (және т.б. жүзеге асырумен байланысты шығыстар, жарнамаға, клиенттердің өтелмейтін болып табылады.);
-- Тиімді бағамен компанияда;
-- Бөлшек сауда бағасы -- өнімнің бағасы, өз пайдалануға vbolsheystepeni ірі нарыққа шығу және бөлшек желісі мен компанияның қоғамдық тамақтану арқылы сатылды. Олар емдеу шығындарын және жалақы қалыптастыру сауда
Ұйымдар Cover барады, ол келісім-шарт бағасы және сауда мысов тұрады.
сату бағасын орнатуда яғни (оның есебінен) жерге, Франк көрсетеді тауарларды тасымалдауға байланысты шығыстарды құнын заряд: .. Француз станциясы (Пьер) баратын -- мердігер баратын станциясына жүктердi тасымалдау үшiн шығындарды (Пьер) төлейді .., яғни осы шығындар өнімнің сату бағасы кіретін; Француздар станциясы (пристань) функциясы -- мердігер станциясы функцияға Өнімді жөнелтудің және вагондар мен (жабдықтаушының өз станциядан станцияға және қоймаға одан әрі жеткізу үшін) тапсырыс берушінің төлеген басқа да шығындар, оны тиеу құнын көтереді. жабдықтау келісім-шарттар жеткізушінің қоймадан жеткізілетін imeyutvseshansy және клиенттің бұрынғы қойма (тапсырыс берушінің қоймасына өнімді мердігер жеткізу толық құны) (мердігер сату шығыстарын көтереді жоқ). қабылдау шот-фактуралар немесе жиынтық қуаты толықтырып, дамыту арқылы келіп өндірістік өнімдер аяқтады.
2-данада кезінде дүкенде шығарылған қабылдау Билл. қоймаға дайын тауарларды жеткізу кейін, шот-фактура көшірмесі дүкенде 2 негізделген. экономиканың түрлі секторларындағы кәсіпорындарында стандартты арнайы нысандарын қабылдау үстеме пайдаланылады. Солардың бірі (б. PG-34 №) төменде көрсетілген. массасы және бухгалтерлік есеп Custom өндірістік әдісі бойынша мінезін сериялық өндірісі бар кәсіпорындарда өнеркәсіп, аспаптық электрондық және басқа да салаларында пайдаланылады қабылдау Билл (б. саны PG-34). шығу қарқынымен тең шот-фактура сату жедел есепке алу сипаттамаларын көрсетеді. Бұл форма зор номенклатурасы бір тапсырыс берушінің өндірілген кооперативтік-жарақтарды мәліметтерін жазу үшін пайдаланылады. Өндірістік мақсаттарға жедел қадағалауды жүзеге асырады орындау үшін өнеркәсіптің барлық салаларының және дайын өнімнің өзіндік құнын есептеу өнімінің түйіндеме пайдаланып шығарды (түрі F. PG-138 санды) №1 қосымша қарастырылған. Қорытындылай өткен айда почта жөнелтімдерінде өнімдерді жүзеге асырылуы мүмкін. Бұл жағдайда, ол тиісті үстеме (F. саны PG-34) қоса тiркеледi. Дайын өнім қоймалары шотына жазу материалға ұқсас қойма шотына (F. саны М-17), карточка бойынша әкеледі. айдың соңында дайын өнім қорларының кітабына қойма трансферттер басқару, карточкалар өсірілетін болып қалады. бірге бухгалтерияға алынған құжаттар қабылдау және беру тізілімі Дайын өнімнің түсімдері мен шығыстары туралы құжаттар. Топтың есепке алу дайын өнімдерін сақтау жаңалықтары синтетикалық есеп жазылған оларды алған шарасы дайын өнімді келу және тұтыну туралы құжаттардың деректер қабылдау және тасымалдар тізілімі. есептілігі өнім айдың әдетте, кірістер мен тұтыну қалады, және шығыс тіркеу тобының келесі айдың соңында қалып отыр көрсетеді. қоймадан және синтетикалық есепке алудың жеке басын кепілдік дайын өнімді кітап сұрыптау босалқылар Бұл жиынтық тізімі.
айдың соңында есеп кейін есептеулер нақты pervonachalnayastoimost барлық өнімдер мен нақты және жоспарланған құны арасындағы, немесе нақты құны мен компанияның келісім-шарт бағамен баға арасындағы айырмашылықты анықталады. дайын өнім дебеттік шоттың босату туралы шоғырландырылған деректер 221 Дайын өнім негізінде және есепке 900 кредиттік негізгі мекеме 920 Көмекші өндірістік және 910 жеке дайындаудың жартылай фабрикаттар (жартылай фабрикаттар ролл тәртібі кооперативтік жеткізу жүзеге асырылады арналған болса). Дайын өнімді жеткізу және сату үшін есепке алу. Дайын өнім, ол өнім болып табылады, іске асыру үшін әзірленген. өнімдері субъектісінің сатудан түскен түсім өнімдерінің меншік беру тұлға клиентке мойындаса; нақты немесе күтілетін мәміле бойынша шығындарды сын көп сенім кезеңі болып.
мұндай беру құжатталған факт уақытта клиентке көпес өткізді өнімдер үшін оң жарақтары. Азаматтық кодекстің 239-бабына сәйкес, тауардың аудару оның көлік ұйымдары немесе заттарды сатып алушыға ауысуына байланысты органдардың сатып алушы, жеткізуді дәріптеу деп танылады. өнімдерін аудару арқылы коносамент немесе диспетчерлік (тасымалдау) растайтын өзге де актінің заң беруді тең. Трейдер иесінің құқықтары мен міндеттерін қорғайтын болса, алдау пайданың жүзеге асыру болып табылады және мойындауға емес. Оң жарақтары кейіннен мән-жайлар бойынша клиентке жіберіледі етілмейді:
пәні мәміле өлшем қанағаттанарлықсыз орындауына байланысты уәделер кепілдіктер қамтамасыз етiлген болып табылмайтын сақтайды (кепілдік мерзімі келмеген келіп, алмастыру жатады алды жылжыту үшін қалыпты жұмыс кезінде өнім; kprimeru, мұздатқыш, кір жуатын машина, бір жылдың кепілдік негізгі ай қозғалысы пайдалануға жарамсыз болып қалған) ;
клиенттің келісім-шартта көрсетілген факторларға сатып алу тастап, трейдер риза емес, өнімді немесе жоқ (жаңа эксперименталды жабдықтарды сату) қайтару үшін артықшылығы бар.
Өнімнің бағасы шартта көзделген, сондай-ақ қолданыстағы тарифтер бойынша құжаттар көлік ұйымдары қолдау Жеткізуші станцияларына оны тасымалдау құны ретінде нақты немесе күтілетін мәміле бойынша шығындар бағалау, одан сенім кезеңі болып. Өнім көрсетілген жеткізуші келісім-шарт мерзімде жүзеге асырылатын болады (демалыс) тамақтандыруға; клиентке жіберу (босату) дайын өнімді үшін жеткізуші; сатылған өнімнің жеткізу үшін төленген баға. Тараптар сату үшін өнімдерді сатып алу немесе өндіру үшін тек ниеті қайда сатудан түскен түсім ашық мойындаған жоқ.ьКешіктіріп іске асыру. өнімдерін жалға (тасымалдау) тек осы кейiн жасалған, оған сәйкес кейінге қалдырылған іске асыру жүзеге асыру білдіреді сәйкес, клиент бөліп түпкілікті төлем жасады. өнім клиентке (берiлген) жеткізілетін болады кезде бұл жағдайда табыс, содан кейін танылады. тауарды сату және дайындау алымның үлкен фракция алынған Алайда, егер жалақы, деп санауға болады, өнім дерекқор, анықталған және жеткізу үшін дайын (босату) клиент қол жетімді деп қарастырылмайды. Есепті кезеңнің мәміле кезеңінің аяқталуы үлкен сенімділік деңгейімен анықталады жағдайда жұмыстар мен қызметтерді сатудан түскен түсім, былай дейді жұмыстар мен қызметтерді жүзеге асыру; үлкен сенімділік дәрежесімен бағаланады мәмілені жүргізу кезінде жұмсалған шығындар және мәмілені аяқтау үшін қажет шығындар.
Осы қатысты, мәмілесіне қатысатын өзге де заңды тұлғалардың келісімге қол жеткізілді кейін, компания үлкен сенімділік қадаммен пайданы бағалайды: кез келген тұлғалардың құқықтарын орындалуы қызметтер мен қырларының қабылдау қамтамасыз етуге қатысты; ұсынылған өтеу сомасы; Төлем әдістері мен критерийлері. дұрыс көрсетілген кестесі жұмыстар мен қызметтерді қабылдау, олардың бағасы мен төлем кестесі болуы қажет жұмыстар және қызметтер -- орындау үшін келісімшартта Басқа сөзбен айтқанда,.
өнімнің бағасына енгізілген қызметтер үшін комиссия. Егер өнім кейінге қалдырылған жалақысының белгілі бір мөлшерде бұл бір жыл немесе одан да көп, қысқа мерзімге өндіруші беріледі кепілдігі немесе ұзын кезеңімен сатылатын және қызметтердің қозғалысы техникалық қызмет көрсету немесе өнімнің жөндеу үшін көрсету үшін қажетті кезең пайданың ретінде мойындады отыр. Кейінге қалдырылған сомасы -- осы қызметтерді, оның таза пайданың бір қатарға шарт бойынша қызметтерді күтілуде шығындарды жабуға болады сома.
Компаниялар тұтқындар сендіру сәйкес өз өнімдерін сатады. Осы негізде, кафедра компанияны жүзеге асырылатын мерекелер (тасымалдау) кейін есеп айырысу және төлем құжаттарын есепке алу есептілігіне жеткізілетін өнімнің қоймадан, клиенттерге өнімдер демалысқа немесе жөнелтуге шот-фактуралар, тапсырыстарды тағайындайды. шоттар теміржол жүк тариф немесе Aqua сомасын көрсетеді vtomzheduhe жүкқұжаттарды, келеді. Тапсырыс беруші қабылдау төлеуге жинау немесе тұтынушыға үшін банкке беріледі, содан кейін белгіленген есепке алу төлем талап-тапсырмалары, осы құжаттардың негізінде. тұтынушыларға жөнелтілді заңдық өнімдері, клиенттердің төлем төлем талап-тапсырмалары дейін жеткізушінің меншігі болып жалғасуда. немесе mashinogrammah өнімдерін сату (жұмыстар, қызметтер) бойынша есепке алу шоты бойынша (шыныққан) қорғасын есептілігінде 301 дебиторлық берешегі, тиелген өнім үшін есепке алу.
1 Дайын өнімнің есебі және оларды сатумен байланысты шығыстар
1.1 Дайын өнім есебінің мақсаты, міндеті және бағалануы
Өзінің шығарған өнімін кәсіпорын тұтынушыға сату керек. Сату процесінде кәсіпорын өнімінің пайдалылығы және сапасы айқындалады. Қаражаттардың айналымы сату процесімен аяқталады. Кәсіпорын өнім өндірумен және өнімді сатумен байланысты шығындарды, өндіріс процесінде тапқан таза табыспен қайтарады, оның бір бөлігі мемлекеттік бюджетке және бір бөлігі кәсіпорында пайда түрінде қалады. Нарықтық экономика жағдайында сатудан түскен табыс, кәсіпорынның үздіксіз жұмыс істеуі үшін жалғыз нормальды қайнар көзі болып табылады. Осының барлығы өнімнің шығарылуына, тиелуіне, сатылуына және оған байланысты шығындарға, алынған қаржылық нәтижеге жүйелі бақылауды талап етеді.
Ең алдымен, әрбір кәсіпорын үшін дайын өнім не болып табылатынын нақты анықтап алу керек.
Дайын өнім -- бұл өңдеуден толық өткен, бекітілген техникалық нормаларға немесе стандарттарға сәйкес, қоймаға өткізілген немесе тапсырыс берушімен қабылданған бұйымдар мен жартылай фабрикаттарды айтамыз. Немесе В.К.Радостовец берген анықтамасы, ол мынадай:
Дайын өнім-бұл сату үшін арналған негізгі және көмекші цехтардың өнімдері. Дайын өнім өндірісте біткен, жинақталған болуы керек, техникалық бақылау қызметімен техникалық шарттарға және стандарттарға сәйкес және жинақталғандығын куәландыратын төлқұжатпен, сертификатпен немесе басқа да құжаттармен қамтамасыз етіліп, қоймаға тапсырылған, ал тапсырыс берушіге тапсырған жағдайда, қабылдау актілерімен немесе басқа құжаттармен дәлелденуі керек. Шығарылған өнімнің сапасы-бұл өнім қызметіне сәйкес белгілі бір талаптарды қанағаттандыруға жарамдылығын сипаттайтын өнім касиеттерінің жиынтығы. Стандартармен және техникалық шарттармен анықталған әрбір бұйым үшін өзінің сапа көрсеткіштері анықталады. Казіргі кезде өнімнің сапасына үлкен назар аударылады. Өйткені қатаң бәсекелестік жағдайында, нарықта сұранысқа ие болу үшін, өнімнің шамасы жоғары болу керек. Бұл өнім сатылуының тұрақтылығын сақтайды, өнім циклінің өрлеу кезеңін ұзартады. Қазақстан Республикасының мемлекеттік сертификаттау жүйесі, өнімнің мемлекеттік стандарттарға сәйкес екенін, оның белгіленген қауіпсіздік-сапа талаптарына сәйкестігін, сәйкестік сертификатымен куәландырады Джунисбекова А.О. жеке кәсіпкерлігінің өнімі түсқағаз сәйкестік сертификатымен куәландырған.
Дайын өнім есебінің негізгі міндеттері:
-дайын өнімнің қоймадағы, тоңазытқыштардағы және басқа да өнім сақтау орындары бойынша , оның бар болуы мен жылжуының дұрыс және уақытылы есебін жүргізу;
- өнім көлемі, ассортименті, шығарылған өнімнің сапасы бойынша жоспардың және оны жеткізіп беру бойынша міндеттемелердің орындалуына бақылау;
- дайын өнімнің мүлтіксіз сақталуына және бекітілген лимиттерге сәйкестігін бақылау;
- өнімді сату бойынша жоспрдың орындалуына және сатылған өнім үшін төлемнің уақытылы жүргізілуіне бақылау;
- барлық өнімнің және оның бөлек түрлерінің рентабельдігін анықтау. Тәртіп бойынша, барлық дайын өнім қоймадағы материалды жауапкершіліктегі адамға тапсырылуы керек.
Егер техникалық байланысты қоймаға тапсырыла алмайтын өнімдер мен ірі габаритті бұйымдар болса, онда оның жинақталатын орнында тапсырыс берушінің өкілімен қабылданады.
Өнімнің есебін натуралды, шартты-натуральды және құндық көрсеткіштермен жүргізеді. Натуралды көрсеткіштер, өнімнің физикалық қасиеттеріне сәйкес, оны санын, көлемін және салмағын сипаттайтын көрсеткіштер. Ол дайын бұйымдардың сандық есебі үшін қолданады.
Шартты-натуралды өлшемдер біртекті өнімдердің есебі
жүргізуде жалпылама көрсеткіштерді алу үшін қажет. Түрлері
бойынша оның санын, шартты салмақ, сұрып, типоразмер және
тағы сол сияқты белгілі бір коэффициенттерін арқылы қайта
есептейді. Мұндай қатынастық коэффициенттер өнімдердегі
пайдалы заттардың құрамы бойынша, оларды дайындау үшін
кеткен еңбекке байланысты, шығындар деңгейіне, өндірістік
циклдың ұзақтығына байланысты анықталады. Мұндай есептеудің
мысалы ретінде-қайта балқытуға шаққандағы қорытылған
шойынның мөлшерін анықтау, консерванттарда шартты банкілер, каустикалық содада - шартты салмақтағы тоннамен есептеу бола алады.
Өндірістік өнімнің құндық (бағалық) көрсеткіші - тауарлы өнімнің көлемі болып табылады. Ол күтілетін (жоспарлы, нормативті) және нақты өндірістік өзіндік құнмен, өңдеудің нормативтік құны бойынша, тура шығындар бабтары бойынша, нарықтық (биржалық) баға бойынша бағалану мүмкін.
Джунисбаева А.О. жеке кәсіпкерлігі түсқағаздар сатуына байланысты, мұнда рулондар бойынша есеп жүргізіледі. Ал үлкен партиялар болған кезде, қораптар санымен есептеледі.
Сонымен, дайын өнім есебінің негізгі мақсаты -- дайын бұйымдар мен өнімдердің толық және дұрыс кірістелуі, олардың сақтығын қамтамасыз ету, шарттардың орындалуы мен тұтынушыларға өнімдерді жеткізу міндеттемелерін бақылай отырып, уақытылы тиелуін қамтамасыз етуі.
Бұл тақырыптық актуалдығы -- дайын өнім бағалануының дұрыс вариантын таңдауы, өнім сапасын жоғарылату яғни, тек қана ішкі нарықта емес, сонымен қатар сыртқы нарықта сұранысқа ие болатындай өнім шығару, оны сатуды жеделдету және сатудан түскен табысты өсіру.
Қазіргі уақытта дайын өнімді бағалаудың келесідей түрлері қолданады:
Нақты өндірістік өзіндік құн бойынша - өнімді дайындауға кеткен барлық шығындар сомасының жиынтығы. Дайын өнімді бағалаудың бұл әдісі өте сирек пайдаланады. Негізінен ірі өте сирек жабдықтар мен көлік құралдарын шығаратын жеке өндірістік кәсіпорындарда пайдаланады. Бұл бағалау түрі шектелген өнім номенклатурасын өндіретін кәсіпорындарда пайдалануы мүмкін. Бұл бағалау вариантының кемшілігі - объект бойынша барлық жұмыстар аяқталғанға дейін және есепті айдың біткеніне дейін өзіндік құнды есептеудегі дәлсіздік.
Жоспарлы (нормативті) өзіндік құн бойынша -- бұл кезде есепті айдағы нақты өндірістік өзіндік құнның оның жоспарлы (нормативті) өзіндік құнынан ауытқуларын анықтайды. Көрсетілген өзіндік құн бойынша тауардың шығарылуын есептеудің жағымды жағы, жоспарлау және есеп беруді құрастыру кезінде ағымдағы есептегі бағалаудың бірлігі болып табылады. Дегенмен, егер жоспарлы (нормативті) өзіндік құн жыл барысында жиі өзгеретін болса, онда дайын өнім қалдығын бағалау дәлдігін анықтау, көп еңбекті қажет етеді.
Есептік баға бойынша бағалаған кезде, нақты өзіндік құнмен есептік баға арасындағы айырмашылық есептеледі. Соңғы уақытқа дейін дайын өнімді бағалаудың бұл түрі өте жиі кездесетін. Оның артықшылығы, салыстырмалы түрде бағалар тұрақты болғанда жүзеге асады және ағымдағы есеп пен есеп берудегі өнімді бағалауды салыстыру мүмкіндігі пайда болады, ал бұл тауардың шығарылу көлемінің дұрыс анықталуына бақылау үшін маңызды.
Сату (нарықтық) бағасы және тариф бойынша бағалау. Бұл бағалаудың түрі қазіргі кезде өте көп қолданылуда. Бұл тапсырыс берушімен алдын ала құрастырылған және келісілген өнімді калькуляциялау әдісі негізінде яғни, алдын ала айтылған жеке бағаларды немесе өнімді жеткізудің нарықтық бағаларын пайдалану арқылы жасалған өнімдер мен жұмыстардың бағасы.
Бұдан басқа В.Радостовецтің "Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп" кітабында бағалаудың мынадай әдістері кездеседі. Толық өзіндік құн (жоспарлы, нақты)-өндірістік өзіндік құннан және коммерциялық шығындардан тұрады.
Жеке бөлшек сауда бағасы бойынша -- көбінесе жеке қажеттіліктерді өтеу үшін арналған тауарлар, олар бөлшек сауда торабы және қоғамдық тамақтану кәсіпорындары арқылы сатылады. Олар келісілген бағадан және айналым шығындары мен сауда ұйымдарының табыстарын жабу үшін арналған, сауда үстемесінен тұрады.
Дайын өнім есебінде есептік баға мен жоспарлы (нормативті) өзіндік құнды пайдалану кезінде, есептік бағасы бойынша есептеліп шығарылған тауар, оның нақты өндірістік өзіндік құннан ауытқуын есептеу қажеттілігі туады.
Өз кезегінде, бұл ағымдағы есепте қолданылатын бағалау түріне қарамастан, тиелген, сатылған.
Істің (жұмыс, қызмет), сонымен қатар айдың соңында қоймада қалған дайын бұйымдар қалдығының нақты өзіндік құндарын анықтауға мүмкіндік береді.
Әдетте ауытқу орташа салмақталған пайыз бойынша есептеледі. Ол былай анықталады: айдың басындағы өнім қалдығының және сол айда өндірістен шығарылған өнімдірдің нақты өзіндік құнының, сол өнім көлемінің есептік бағасы бойынша есептелген құнына қатынасымен табылады
Дайын өнімнің және тиелген тауарлардың нақты өзіндік құнын есептеп шығару.
Кесте-1
Көрсеткіштер
Дайын өнім (жұмыс, қызмет)
есептік баға
нақты өндірістік өзіндік қүн
Ай басындағы қалдық
6000
5100
Өндірістен келіп түскен
22900
18200
Қайтару тәртібінде келіп түскен
-
-
Басқа да келіп түскендер
1100
700
Жиынтығы
30000
24000
Қалдықтың және ай бойы келіп түскеннің нақты өндірістік өзіндік кұнның оның есептік бағадағы құнына қатынасы
24000
X
30000
100 = 80
Сату тәртібінде тиелген және сатылған
25000
20000
Ай соңындағы қалдық
5000
4000
Есептік баға және жоспарлы өзіндік құн бойынша бағаланған өнім құнының, оның нақты өндірістік өзіндік құнынан ауытқуын оларды салыстыру арқылы анықтайды. Ауытқудың теріс мәні қызыл сторно әдісі арқылы көрсетіледі, ал оның оң мәні -қарапайым жазумен жазылады.
Көрсетілген есептеулер белгілі бір дәрежеде шартты болып табылады, әсіресе өнім түрлерінің бағасы мен рентабельділіктің едәуір тұрақсыз болған жағдайда. Егер орташа салмақталған коэффициент өнім топтары бойынша есептелсе, онда дәлірек нәтижеге алуға болады. Тиелген тауарлардың және қоймадағы тауар жылжуының есебі әрбір бұйымның атауы (түрі) бойынша жүргізіледі. Осы әрбір бұйым атауы және жұмыс түрлері бойынша нақты өзіндік ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz