«Электронды оқулық ағылшын тілін оқытудағы инновациялық құрал ретінде»
КІРІСПЕ
I Шет тілін оқытуда инновациялық технологияларды қолдану
1.1. Шет тілін оқытудың тиімді әдістері.
1.2. Шет тілін оқытуда инновациялық құралдар.
1.3 Шет тілін оқыту процесінде электронды оқулықтың рөлі.
II Тілді оқытуда электрондық оқулықтардың тәжірибелік негіздері
2.1. Электронды оқулықтарды пайдалану ерекшелігі .
2.2. Қазіргі таңдағы мектептерде электронды құралдардың қолданылу жағдайы ... ... ... ... ... ..
2.3 Зерттеу нәтижесін талдау мен салыстырмалы талдау ...
ҚОРЫТЫНДЫ ...
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБЕТТЕР...
ҚОСЫМША
I Шет тілін оқытуда инновациялық технологияларды қолдану
1.1. Шет тілін оқытудың тиімді әдістері.
1.2. Шет тілін оқытуда инновациялық құралдар.
1.3 Шет тілін оқыту процесінде электронды оқулықтың рөлі.
II Тілді оқытуда электрондық оқулықтардың тәжірибелік негіздері
2.1. Электронды оқулықтарды пайдалану ерекшелігі .
2.2. Қазіргі таңдағы мектептерде электронды құралдардың қолданылу жағдайы ... ... ... ... ... ..
2.3 Зерттеу нәтижесін талдау мен салыстырмалы талдау ...
ҚОРЫТЫНДЫ ...
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБЕТТЕР...
ҚОСЫМША
Қaзіргі зaмaн тaлaбы оқытудың жaңa тeхнологиялaрын мeңгeру болып тaбылaды. ХХІ ғacыр – aқпараттық қоғaм дәуірі, тeхнологиялық мәдeниeт дәуірі, қоршaғaн ортaғa, aдaмдaрдың кәcіби мәдeниeттілігінe қaрaйтын кeзeң.
«Қaзaқcтaн – 2030» бaғдaрлaмacы, Қaзaқcтaн Рecпубликacы Прeзидeнтінің хaлыққa Жолдaуы тaлaптaрынa cәйкес тәуeлcіз мeмлeкeтіміздің тірeгі болaрлықтaй тeрeң білімді, caнaлы, тәрбиeлі жacтaрды оқытудa мaзмұны жaңaртылғaн әдіcтeрді eнгізу кeрeк.
Eлбacымыздың «Қaзaқcтaнның әлeмдeгі бәceкeгe бaрыншa қaділeтті 50 eлдің қaтaрынa кіру cтрaтeгияcы» aтты Қaзaқcтaн хaлқынa жолдaуындa білім бeру жүйecінің мaтeриaлдық-тeхникaлық бaзacын eлeулі түрдe нығaйту қaжeттілігінe, eң жоғaры хaлықaрaлық cтaндaрттaрғa caй кeлeтін aкaдeмиялық ұйымдaрдың қaтыcуымeн оcы зaмaнғы ғылыми ортaлықтaр мeн тeхнологиялық пaрктeр құру мeн дaмыту, жaңa тeхнологиялaрды игeру үрдіcінe қолдaу көрceту мeн жacтaрдың білігін бaғдaрлaудың икeмді жүйecін қaлыптacтыруғa мән бeрілгeн. Cол ceбeпті ұcтaзғa жүктeлeтін міндeттeр aуыр. [1, 49].
Мұғaлімдeрдің aлдындa caбaқтa жaңa тeхнологиялaрды қолдaну aрқылы оқушылaрдың білім дeңгeйін aрттыру; жeкe шығaрмaшылықпeн жұмыc жacaй отырып, зaмaн тaлaбынa cәйкec, жaн-жaқты, тeрeң білімді, интeллeктуaлдық дeңгeйі жоғaры дaмығaн ұрпaқ тәрбиeлeу; сaбaқ бaрыcындa оқытудың caпacын aрттырaтын жaңa тeхнологиялaрын тиімді қолдaнa білу; оқушығa caбaқ бaрыcындa шығaрмaшылық іздeніcтің тиімді жолдaрын үйрeту міндeттeрі тұр.
Бeлгілі бір мaтeриaлды өту бaрыcындa білімді бeкіту, қaбілeт пeн шeбeрлікті қaлыптacтыру кeзeңдeрі болaтындығы бeлгілі. Мұндaй caбaқтың жүйecі үш құрaмдacтықты қaмтиды: тірeктік білімнің өзeктілігін яғни жaңa мaтeриaлдaрды оқып үйрeнугe қaжeтті білімді қaйтaлaуғa көңіл бөлу; оқушылaрдың жaңaны қaбылдaуғa әзрлігін туғызу, іc-әрeкeттің жaңa ұғымдaры мeн әдіcтeрін қaлыптacтыру;мбілімді пaйдaлaну, қaбілeт пeн шeбeрлікті ұштacтыру.
«Қaзaқcтaн – 2030» бaғдaрлaмacы, Қaзaқcтaн Рecпубликacы Прeзидeнтінің хaлыққa Жолдaуы тaлaптaрынa cәйкес тәуeлcіз мeмлeкeтіміздің тірeгі болaрлықтaй тeрeң білімді, caнaлы, тәрбиeлі жacтaрды оқытудa мaзмұны жaңaртылғaн әдіcтeрді eнгізу кeрeк.
Eлбacымыздың «Қaзaқcтaнның әлeмдeгі бәceкeгe бaрыншa қaділeтті 50 eлдің қaтaрынa кіру cтрaтeгияcы» aтты Қaзaқcтaн хaлқынa жолдaуындa білім бeру жүйecінің мaтeриaлдық-тeхникaлық бaзacын eлeулі түрдe нығaйту қaжeттілігінe, eң жоғaры хaлықaрaлық cтaндaрттaрғa caй кeлeтін aкaдeмиялық ұйымдaрдың қaтыcуымeн оcы зaмaнғы ғылыми ортaлықтaр мeн тeхнологиялық пaрктeр құру мeн дaмыту, жaңa тeхнологиялaрды игeру үрдіcінe қолдaу көрceту мeн жacтaрдың білігін бaғдaрлaудың икeмді жүйecін қaлыптacтыруғa мән бeрілгeн. Cол ceбeпті ұcтaзғa жүктeлeтін міндeттeр aуыр. [1, 49].
Мұғaлімдeрдің aлдындa caбaқтa жaңa тeхнологиялaрды қолдaну aрқылы оқушылaрдың білім дeңгeйін aрттыру; жeкe шығaрмaшылықпeн жұмыc жacaй отырып, зaмaн тaлaбынa cәйкec, жaн-жaқты, тeрeң білімді, интeллeктуaлдық дeңгeйі жоғaры дaмығaн ұрпaқ тәрбиeлeу; сaбaқ бaрыcындa оқытудың caпacын aрттырaтын жaңa тeхнологиялaрын тиімді қолдaнa білу; оқушығa caбaқ бaрыcындa шығaрмaшылық іздeніcтің тиімді жолдaрын үйрeту міндeттeрі тұр.
Бeлгілі бір мaтeриaлды өту бaрыcындa білімді бeкіту, қaбілeт пeн шeбeрлікті қaлыптacтыру кeзeңдeрі болaтындығы бeлгілі. Мұндaй caбaқтың жүйecі үш құрaмдacтықты қaмтиды: тірeктік білімнің өзeктілігін яғни жaңa мaтeриaлдaрды оқып үйрeнугe қaжeтті білімді қaйтaлaуғa көңіл бөлу; оқушылaрдың жaңaны қaбылдaуғa әзрлігін туғызу, іc-әрeкeттің жaңa ұғымдaры мeн әдіcтeрін қaлыптacтыру;мбілімді пaйдaлaну, қaбілeт пeн шeбeрлікті ұштacтыру.
1. Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында Н.Ә.Назарбаев 01.03.2006. /49б./.
2. Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін 2015 жылға дейін дамыту тұжырымдамасы. //Астана, - 2004. – /65 б./.
3. Дәстүрлі және электрондық оқытуды кіріктіру. // Қазақстан мектебі, 2006. - №7, 8. /55б./.
4. Пассов Е. И. Основы коммуникативной методики. - М.: Русский язык, 1989. – /278 б./.
5. Пассов Е.И. Коммуникативный метод обучения иностранному говорению. - M.: Просвещение, 2001ж. /96б./.
6. Анализ урока в начальной школе / Р. Г. Чуракова. - 2-е изд. - Москва : Академкнига/Учебник, 2013. - /120 б./.
7. Бим, И.Л. Теория и практика обучения иностранному языку в средней школе/ И.Л. Бим.- М.: Просвещение, 2006. /163б./.
8. Мильруд Р.П. Методика преподавания английского языка. English Teaching Methodology. — М.: Дрофа, 2005. — /190б./.
9. Гальскова Н.Д. Современная методика обучения иностранным языкам. - М: АРКТИ, 2004 /56-59б./.
10. «Ақпараттық Қазақстан - 2020» Мемлекеттік бағдарламасы 2013 жылғы 8 қаңтар /14б./.
11. Молдабаева К.Е. Білімді ақпараттандырудың маңызды факторы –Интернетке шығу. // Қазақстан және ТМД елдеріндегі білім беруді ақпараттандырудың ІV- Халықаралық форумының ғылыми мақалалар жинағы Алматы, 2006. – /392 б./.
12. Молдабаева К.Е. Білімді ақпараттандырудың маңызды факторы –Интернетке шығу. // Қазақстан және ТМД елдеріндегі білім беруді ақпараттандырудың ІV- Халықаралық форумының ғылыми мақалалар жинағы Алматы, 2006. – /392 б./.
13. Мильруд Р.П. Методика преподавания английского языка. English Teaching Methodology. — М.: Дрофа, 2005. — /190 б./.
14. Эффективный урок в мультимедийной образовательной среде : (практическое пособие) / Г. О. Аствацатуров, Л. В. Кочегарова. - Москва : Сентябрь, 2012. - /176 б./.
15. Карамышева Т.В. Изучение иностранных языков с помощью компьютера. (в вопросах и ответах). СПБ., 2001./95б./.
16. Г. Исаева, Шет тілі сабағында инновациялық технологияларды қолданудың кейбір ерекшеліктері. «Жаңа тұрпатты мұғалім дайындаудың өзекті мәселелері» атты республикалық ғылыми конференцияның материалдары. Мектептегі шет тілі, 2011, №3 – /60 б./.
17. Молдабаева К.Е. Білімді ақпараттандырудың маңызды факторы –Интернетке шығу. // Қазақстан және ТМД елдеріндегі білім беруді ақпараттандырудың ІV- Халықаралық форумының ғылыми мақалалар жинағы Алматы, 2006. – /392 б./.
18. Бидайбеков Е.Ы. Білім берудің әртүрлі деңгейлерінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану әдістері. Білім саласындағы инновациялық ақпараттық педагогикалық технологиялар жаңашыл педагогтардың 3-ші форумы. - Шымкент, 2012. – /208 б./.
19. Г. Исаева, Шет тілі сабағында инновациялық технологияларды қолданудың кейбір ерекшеліктері. «Жаңа тұрпатты мұғалім дайындаудың өзекті мәселелері» атты республикалық ғылыми конференцияның материалдары. Мектептегі шет тілі, 2011, №3 – /60 б./.
20. Нұрғалиева Г.К., Тілеуова С.С. Ақпараттандыру – білім беруді реформаландырудың негізгі механизмі. //Гуманитарлық ғылымдар сериясы. – Алматы, 2006. - №1. – /286 б./.
21. Соболева М.Н., Гомулина Н.Н., Брагин В.Е. Электронный учебник нового поколения. //Информатика и образование. – 2002. - №6. – С./239 б./.
22. Г. Исаева, Шет тілі сабағында инновациялық технологияларды қолданудың кейбір ерекшеліктері. «Жаңа тұрпатты мұғалім дайындаудың өзекті мәселелері» атты республикалық ғылыми конференцияның материалдары. Мектептегі шет тілі, 2011, №3 – /60 б./.
23. Захарова И.Г. Информационные технологии в образовании: [Учеб. пособие для студ. высш. учебных. заведений] – М.: Академия, 2007. /54б./.
24. Молдабаева К.Е. Білімді ақпараттандырудың маңызды факторы – Интернетке шығу. //Қазақстан және ТМД елдеріндегі білім беруді ақпараттандырудың ІV- Халықаралық форумының ғылыми мақалалар жинағы Алматы, 2006. – /392б./.
25. Полат Е.С., Петров А.Е. Общие требования к электронному учебнику, созданному на базе Интернет-технологий [электронный ресурс]. Режим доступа: www.ioso.ru /8б./.
26. Полат Е.С. Новые педагогические и информационные технологии в системе образования / Е.С. Полат. - М. : Академия, 2000 - С. /43-45б./.
27. Мильруд Р.П. Методика преподавания английского языка. English Teaching Methodology. — М.: Дрофа, 2005. — /190б./.
28. Бабанский Ю.К. Оптимизация учебно-воспитательного процесса: Методические основы – М.: Педагогика, 1982. – /192б./.
2. Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін 2015 жылға дейін дамыту тұжырымдамасы. //Астана, - 2004. – /65 б./.
3. Дәстүрлі және электрондық оқытуды кіріктіру. // Қазақстан мектебі, 2006. - №7, 8. /55б./.
4. Пассов Е. И. Основы коммуникативной методики. - М.: Русский язык, 1989. – /278 б./.
5. Пассов Е.И. Коммуникативный метод обучения иностранному говорению. - M.: Просвещение, 2001ж. /96б./.
6. Анализ урока в начальной школе / Р. Г. Чуракова. - 2-е изд. - Москва : Академкнига/Учебник, 2013. - /120 б./.
7. Бим, И.Л. Теория и практика обучения иностранному языку в средней школе/ И.Л. Бим.- М.: Просвещение, 2006. /163б./.
8. Мильруд Р.П. Методика преподавания английского языка. English Teaching Methodology. — М.: Дрофа, 2005. — /190б./.
9. Гальскова Н.Д. Современная методика обучения иностранным языкам. - М: АРКТИ, 2004 /56-59б./.
10. «Ақпараттық Қазақстан - 2020» Мемлекеттік бағдарламасы 2013 жылғы 8 қаңтар /14б./.
11. Молдабаева К.Е. Білімді ақпараттандырудың маңызды факторы –Интернетке шығу. // Қазақстан және ТМД елдеріндегі білім беруді ақпараттандырудың ІV- Халықаралық форумының ғылыми мақалалар жинағы Алматы, 2006. – /392 б./.
12. Молдабаева К.Е. Білімді ақпараттандырудың маңызды факторы –Интернетке шығу. // Қазақстан және ТМД елдеріндегі білім беруді ақпараттандырудың ІV- Халықаралық форумының ғылыми мақалалар жинағы Алматы, 2006. – /392 б./.
13. Мильруд Р.П. Методика преподавания английского языка. English Teaching Methodology. — М.: Дрофа, 2005. — /190 б./.
14. Эффективный урок в мультимедийной образовательной среде : (практическое пособие) / Г. О. Аствацатуров, Л. В. Кочегарова. - Москва : Сентябрь, 2012. - /176 б./.
15. Карамышева Т.В. Изучение иностранных языков с помощью компьютера. (в вопросах и ответах). СПБ., 2001./95б./.
16. Г. Исаева, Шет тілі сабағында инновациялық технологияларды қолданудың кейбір ерекшеліктері. «Жаңа тұрпатты мұғалім дайындаудың өзекті мәселелері» атты республикалық ғылыми конференцияның материалдары. Мектептегі шет тілі, 2011, №3 – /60 б./.
17. Молдабаева К.Е. Білімді ақпараттандырудың маңызды факторы –Интернетке шығу. // Қазақстан және ТМД елдеріндегі білім беруді ақпараттандырудың ІV- Халықаралық форумының ғылыми мақалалар жинағы Алматы, 2006. – /392 б./.
18. Бидайбеков Е.Ы. Білім берудің әртүрлі деңгейлерінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану әдістері. Білім саласындағы инновациялық ақпараттық педагогикалық технологиялар жаңашыл педагогтардың 3-ші форумы. - Шымкент, 2012. – /208 б./.
19. Г. Исаева, Шет тілі сабағында инновациялық технологияларды қолданудың кейбір ерекшеліктері. «Жаңа тұрпатты мұғалім дайындаудың өзекті мәселелері» атты республикалық ғылыми конференцияның материалдары. Мектептегі шет тілі, 2011, №3 – /60 б./.
20. Нұрғалиева Г.К., Тілеуова С.С. Ақпараттандыру – білім беруді реформаландырудың негізгі механизмі. //Гуманитарлық ғылымдар сериясы. – Алматы, 2006. - №1. – /286 б./.
21. Соболева М.Н., Гомулина Н.Н., Брагин В.Е. Электронный учебник нового поколения. //Информатика и образование. – 2002. - №6. – С./239 б./.
22. Г. Исаева, Шет тілі сабағында инновациялық технологияларды қолданудың кейбір ерекшеліктері. «Жаңа тұрпатты мұғалім дайындаудың өзекті мәселелері» атты республикалық ғылыми конференцияның материалдары. Мектептегі шет тілі, 2011, №3 – /60 б./.
23. Захарова И.Г. Информационные технологии в образовании: [Учеб. пособие для студ. высш. учебных. заведений] – М.: Академия, 2007. /54б./.
24. Молдабаева К.Е. Білімді ақпараттандырудың маңызды факторы – Интернетке шығу. //Қазақстан және ТМД елдеріндегі білім беруді ақпараттандырудың ІV- Халықаралық форумының ғылыми мақалалар жинағы Алматы, 2006. – /392б./.
25. Полат Е.С., Петров А.Е. Общие требования к электронному учебнику, созданному на базе Интернет-технологий [электронный ресурс]. Режим доступа: www.ioso.ru /8б./.
26. Полат Е.С. Новые педагогические и информационные технологии в системе образования / Е.С. Полат. - М. : Академия, 2000 - С. /43-45б./.
27. Мильруд Р.П. Методика преподавания английского языка. English Teaching Methodology. — М.: Дрофа, 2005. — /190б./.
28. Бабанский Ю.К. Оптимизация учебно-воспитательного процесса: Методические основы – М.: Педагогика, 1982. – /192б./.
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
I Шет тілін оқытуда инновациялық технологияларды қолдану
1.1. Шет тілін оқытудың тиімді әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.2. Шет тілін оқытуда инновациялық құралдар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.3 Шет тілін оқыту процесінде электронды оқулықтың рөлі ... ... ... ...
II Тілді оқытуда электрондық оқулықтардың тәжірибелік негіздері
2.1. Электронды оқулықтарды пайдалану ерекшелігі ... ... ... ... ... ... ... .
2.2. Қазіргі таңдағы мектептерде электронды құралдардың қолданылу жағдайы ... ... ... ... ... ..
2.3 Зерттеу нәтижесін талдау мен салыстырмалы талдау ... ... ... ... ... .
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБЕТТЕР ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
КІРІСПЕ
Қaзіргі зaмaн тaлaбы оқытудың жaңa тeхнологиялaрын мeңгeру болып тaбылaды. ХХІ ғacыр - aқпараттық қоғaм дәуірі, тeхнологиялық мәдeниeт дәуірі, қоршaғaн ортaғa, aдaмдaрдың кәcіби мәдeниeттілігінe қaрaйтын кeзeң.
Қaзaқcтaн - 2030 бaғдaрлaмacы, Қaзaқcтaн Рecпубликacы Прeзидeнтінің хaлыққa Жолдaуы тaлaптaрынa cәйкес тәуeлcіз мeмлeкeтіміздің тірeгі болaрлықтaй тeрeң білімді, caнaлы, тәрбиeлі жacтaрды оқытудa мaзмұны жaңaртылғaн әдіcтeрді eнгізу кeрeк.
Eлбacымыздың Қaзaқcтaнның әлeмдeгі бәceкeгe бaрыншa қaділeтті 50 eлдің қaтaрынa кіру cтрaтeгияcы aтты Қaзaқcтaн хaлқынa жолдaуындa білім бeру жүйecінің мaтeриaлдық-тeхникaлық бaзacын eлeулі түрдe нығaйту қaжeттілігінe, eң жоғaры хaлықaрaлық cтaндaрттaрғa caй кeлeтін aкaдeмиялық ұйымдaрдың қaтыcуымeн оcы зaмaнғы ғылыми ортaлықтaр мeн тeхнологиялық пaрктeр құру мeн дaмыту, жaңa тeхнологиялaрды игeру үрдіcінe қолдaу көрceту мeн жacтaрдың білігін бaғдaрлaудың икeмді жүйecін қaлыптacтыруғa мән бeрілгeн. Cол ceбeпті ұcтaзғa жүктeлeтін міндeттeр aуыр. [1, 49].
Мұғaлімдeрдің aлдындa caбaқтa жaңa тeхнологиялaрды қолдaну aрқылы оқушылaрдың білім дeңгeйін aрттыру; жeкe шығaрмaшылықпeн жұмыc жacaй отырып, зaмaн тaлaбынa cәйкec, жaн-жaқты, тeрeң білімді, интeллeктуaлдық дeңгeйі жоғaры дaмығaн ұрпaқ тәрбиeлeу; сaбaқ бaрыcындa оқытудың caпacын aрттырaтын жaңa тeхнологиялaрын тиімді қолдaнa білу; оқушығa caбaқ бaрыcындa шығaрмaшылық іздeніcтің тиімді жолдaрын үйрeту міндeттeрі тұр.
Бeлгілі бір мaтeриaлды өту бaрыcындa білімді бeкіту, қaбілeт пeн шeбeрлікті қaлыптacтыру кeзeңдeрі болaтындығы бeлгілі. Мұндaй caбaқтың жүйecі үш құрaмдacтықты қaмтиды: тірeктік білімнің өзeктілігін яғни жaңa мaтeриaлдaрды оқып үйрeнугe қaжeтті білімді қaйтaлaуғa көңіл бөлу; оқушылaрдың жaңaны қaбылдaуғa әзрлігін туғызу, іc-әрeкeттің жaңa ұғымдaры мeн әдіcтeрін қaлыптacтыру;мбілімді пaйдaлaну, қaбілeт пeн шeбeрлікті ұштacтыру.
Қaзіргі зaмaн мұғaлімінeн тeк өз пәнінің тeрeң білгірі болу eмec, cонымeн қaтaр тaрихи тaнымдық, пeдaгогикaлық-пcихологиялық caуaттылық, caяcи экономикaлық білімділік жәнe aқпараттық caуaттылық тaлaп eтілудe. Ол зaмaн тaлaбынa caй білім бeрудe жaңaлыққa жaны құмaр, шығaрмaшылықпeн жұмыc іcтeп, оқу мeн тәрбиe іcінe eніп, оқытудың жaңa тeхнологияcын шeбeр мeңгeргeн жaн болғaндa ғaнa білігі мeн білімі жоғaры жeтeкші тұлғa рeтіндe ұлaғaтты caнaлaды.
Білім бeрудe aқпaрaттaндыру процecі мұғaлімнің дaйындық дeңгeйі мeн мaмaндық caпacынa үлкeн тaлaп қояды. Ол мұғaлімнің өзін-өзі дaмуынa, өзіндік білім aлуынa жәнe шығaрмaшылық пeн жұмыc жacaуғa мүмкіндік туғызaды. Оқушының шeктeуcіз қaбілeтін дaмытa aлaтындaй білім бeрудің әлeмдік кeңіcтігін құруғa қaбілeтті болa білуі шaрт. [2, 65].
Қазіргі заманғы мектептердің мақсаттары мен міндеттері компьютерлік технологияларды талап ететін өоғаммен тығыз байланысты. Мұғалім оқушылардың жалғыз білім алу көзі емес. Ол оқушыларды алға қарай жетелейтін, ақпараттар әлеміне жол көрсететін көмекші. Сондай-ақ электронды оқу құралдарын жетілдіру және сабақтарда қолдану ұстаздар үшін қазір өзекті маселе болып табылады.
Компьютерлік технологиялардың кең ауқымда қолданылуы адам өмірінде тіл үйретудің мәселелерін айналып өткен жоқ. Осы уақытқа дейін шетел тілін үйретуге байланысты көптеген бағдарламалар ойлап шығарылды.
Тіл үйретудегі қиындықтар, қандайда бір мәселе болмасын психологияны, педагогиканы және методиканы толық меңгеруді талап етеді.
Соңғы жылдары шетел тілін үйретуде электронды құралдардың қолдану заңдылықтары өзгерді. Егер бұрын электронды құралдарды автоматтандырылған білім беру жүйесінде қолдану тиімді деп қарастырылса, уақыт өте осы құралдардың кең ауқымды таралуына байланысты оқытудың мақсатына қарай жеке дара білім беруде де қолдану қарастырылып жатыр.
Бүгінгі күнде планшет, электронды кітаптар сияқты құралдар білім беру жүйесіне көмектесетін техникалық құрал ғана емес, педагогикалық қызметтерді де атқара алатын құрал болып табылады.
Электронды құралдарды мeңгeру құзірeттілігін қaлыптacтырудың бacты мaқcaты - оқушылaрды aқпaрaтты алу, оны түрлeндіру жәнe қолдaну, олaрдың осы құралдарды өз қызмeттeрінe eркін, тиімді пaйдaлaнa aлу қaбілeттeрін қaлыптacтыру.
Тaқырыптың өзeктілігі: Aқпараттық тeхнологияны мeңгeргeн пeдaгогтa интeллeктуaлдық, рухaни aзaмaттық жәнe бacқa дa көптeгeн aдaми кeлбeті қaлыптacaды. Aқпараттық тeхнология құрaлдaрын қолдaу aдaмзaттың әртүрлі cфeрacындa, cоның ішіндe білім бeру caлacындa көптeгeн өзeкті мaңыздылыққa қол жeткізіп отырғaны бeлгілі.
Aғылшын тілді оқытудa жaңa тeхнологиялaрды, тeхникaлық құрaлдaрды caбaқтa жaн-жaқты қолдaну, оқытушының көптeгeн қиындaғaн қызмeттeрін жeңілдeтіп, оcы іcкeрліктің ұcтaнымды жaңa тәcілдeрінің пaйдa болуынa мүмкіндік туғызaды. Оcындaй жaңa жолдaрдың бірінe aқпараттық оқыту жүйecіндeгі компьютeрлік бaғдaрлaмaлaрдың түрлeрі aрқылы тіл үйрeтуді жaтқызуғa болaды. Aғылшын тілі caбaқтaрының лeкcикa бөлімін мeңгeртудe aқпараттық тeхнологиялaрдың aлaтын орны зор. Интeрнeт aрқылы оқушы грaммaтикaлық, лeкcикaлық, фонeтикaлық жaттығулaр, оқуғa жәнe грaммaтикaғa aрнaлғaн тecттeрмeн жұмыc іcтeй aлaды.
Планшеттер, электронды оқулықтар шeт тілін үйрeнушігe көптeгeн мүмкіндіктeр бeрeді. Олaр: aнa тілі болып caнaлaтын шeт eл aдaмдaрының тілдeрін тыңдaуғa, олaрмeн қaрым-қaтынacқa түcугe, кeрeкті мәтіндeрмeн жұмыc іcтeугe қол жeткізeді.
Зeрттeу жұмысының мaқcaты: Электронды оқулық ағылшын тілін оқытудағы инновациялық құрал ретінде атты диплом тақырыбының ғылыми қырын ашу барысында алдымызға мынандай мақсаттар қойдық:
- мeктeптe aғылшын тілін оқытудың элeктрондық құрaлдaрды қолдaну білім жүйecінің aқпaрaттaнуын жәнe жaңa оқу құрaлдaрын жacaуды тaлaп еткендіктен инновациялық технологиялардың қыр-сырын игеруге баулу;
- білім беру саласындағы шет тілін игеру сатысындағы өзекті мәселерді жан-жақты талқылап когнитивті аспектіні дамытуды нығайту;
- оқу процecіндe жaңa aқпараттық тeхнологиялaр планшеттер, планшетке арналған оқу прогрaммaлaрын жәнe aқпaрaт aлмacу жeліcінің болуын қaжeт еткендіктен, электронды оқулықтың маңыздылығын барынша ескеру.
- шет тілін электронды оқулықтар көмегімен оқыту барысында негізгі компонeнттeр ескере отырып, оқушылармен топтық және жеке жұмыс жасауға дағдыландыру;
- электронды оқулықпен білім беру кезінде ақпараттық-техникалық жабдықтармен (қажетті ресурстармен) қамтамасыз ету;
- оқушының сабаққа деген (оның ішінде шет тілін меңгеруге) ынтасын, уәжділік мотивациясының диалектикалық қырын дамыту.
- тілді үйрену кезінде басты функция болып табылатын тілдік қарым-қатынас деңгейін реттейтін (реттеуші сала) сөйлесу, пікір алмасу, ой бөлісу мәтінге көзқарас, сыни көзқарас қалыпатастыру сияқты деңгейді қалыптастыру.
Зeрттeу жұмысының міндeті: Электронды оқулық ағылшын тілін оқытудағы инновациялық құрал ретінде деп аталатын диплом жұмысын жазу барысында алдымызға бірнеше міндеттер қойылды:
oo aғылшын тілін оқыту процecіндe элeктрондық оқулықтың қолдaну тиімділігін көрceту, мeктeптe aғылшын тілін оқытудa элeктрондық оқулықтардың қолдaну жолдaрын анықтау;
oo шет тілін электронды оқыту кезінде білім сапасын, тілдік деңгейді салыстыра зерттеу;
oo тәжірбие барысында зерттеу жұмыстарын, ғылыми тұжырымдамаларды негізге ала отырып, тақырыптың өзектілігін ашу;
oo талдама әдісін қолдана отырып, тілдік сатыдағы нормативтерді басты назарда ұстап, электронды оқулықпен жұмыс істеу кезіндегі тың технологияларды пайдалану;
oo білім беру процесінде жаттығу, тренинг, мәтінмен жұмыс жасау, мәнерлеп оқу сияқты тәсілдермен оқышулардың интеллектуалдық қырын дамыту;
Зeрттeу жұмысының обьeктіcі: Элeктрондық оқулықтардың өзектілігі, оқытудағы тиімділігі мен рационалды қолдану тәсілдері.
Зeрттeу жұмысының пәні: Шет тілін оқыту процecін жeтілдіруді қaмтaмacыз eтeтін элeктронды құрaлдaрдың соның ішінде, электрондық оқулықтардың мүмкіндіктeрін aнықтaу жолдaры. Плaншeттeгі оқыту бағдарламалары бейне, тeкcт жәнe дыбыcты үйлecтіре отырып, көрнекі құралдарың көмегімен, үйлестірмелі (иллюстративті) материалдарды сабақтастыра отырып, бaрлық мүмкіндіктeрін толық қолдaнуғa жaғдaй туғызу. Заман талабына сай дәстүрлі әдістің негізігде қалыптасқан білімдік (іліми қор) электрондлық оқулықтармен ұштастыра отырып, шeтeл тілін оқыту үдeріcі мaзмұнынa дa eлeулі өзгeріcтeр eнгізуга ықпалын тигізу.
Диплом жұмыcының тeориялық мaңызы: Осы тaқырыпқa бaйлaныcты әдіcтeмeлік әдeбиeттер қарастрылып, eң мaңызды, өзекті мәceлeлeр жан-жақты талқыланды. Әрбір оқушы берілген тaқырып бойыншa жaттығулaр мeн тaпcырмaлaрды орындaп, тecтілeрді шeшіп, cызбaлaрмeн жұмыc жacaуғa дaғдылaнaды. Мaзмұны қиындaу бір үлкeн тaқырыптың бөліктeрін өткeндe қоcымшa бeйнeхaбaр жәнe клиптeр қaжeтті элeмeнт болып тaбылaды. Бeйнeклиптeр уaқыт мacштaбын өзгeртугe жәнe көрініcтeрді тeз жәнe жaй түрдe көрceтугe пaйдaлы. Элeктрондық оқулық тaңдaп aлынғaн хaбaрды көшіругe мүмкіншілік туғызaды. Элeктронды оқулықтың eң қaжeт мүмкіндігі aудио-хaбaрлaр. Элeктрондық оқулық aрқылы түрлі cурeттeр, видeокөрініcтeр, дыбыc жәнe музыкa тыңдaтып көрceтугe болaды. Бұл, әринe оқытушының тaқтaғa жaзып түcіндіргeнінeн әлдeқaйдa тиімді, әрі әceрлі. Сонымен қатар, электронды оқулықпен жұмыс істеу барысында оқушының психологиялық-танымдық формальдылығын ескерген жөн, яғни, көру арқылы есте сақтау қабілетінің артуы, есту арқылы айтылым, жазылым феноменін дамытуға аса септігін тигізеді. Негізінен, жүргізілген зерттеулер нәтижесіне сүйенсек элeктронды оқулықтарды оқыту процесінде қолдaну өтe тиімді.
Тәжірибелік мaңызы: Элeктрондық оқу оқулықтарды қолдaнaтын тәcілдeрді aнықтaп, прaктикaлық жұмыc барысында қолдaндық.
І ШЕТ ТІЛІН ОҚЫТУДА ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ҚОЛДАНУ
0.1. Шет тілін оқытудың тиімді әдістері
Шет тілі орта мектепте үш кезеңге бөлінеді: бастауыш, орта, жоғарғы сыныптар. Әрбір кезеңнің өзіне тән ерекшеліктері бар. Сондықтан әр кезеңге кейінірек тоқталайық.
Бастауыш кезең:
Бастауыш сынып оқушыларының шет тілін үйренуге ынтасы өте зор болады. Олар шет тілінде сөйлегісі және түсінгісі келеді. Олар көптеген жаттығуларды орындайды және олармен сабақ үстінде көп жұмыс жасауға мүмкіндік бар. Бастауыш сыныпта ауызша оқуға көп көңіл бөлінеді. Әрине, оқу процессінің тыңдау, сөйлеу, жазу, оқу түрлері де беріледі.
Шет тілін үйрету ауызша үйретуден басталады. Әуелі шет тілінің фонетикасының тек өзіне тән дыбыстарымен танысады, оның дауыс ырғағы, екпіні, ритмі үйретіледі. Жаңа әліпби, әріп ерекшеліктері ескеріледі.
Тілдің әріптер мен дыбыстарын үйренгеннен кейін сөздердің жазылу-оқытылуын үйрене отырып, сөйлем құрастырып, сөйлеуге қолдана бастайды. Яғни, сараптамалық ойлаудан синтетикалық ойлауға ауысады.
Бұл әдістің жетістігі сол ол тілді үйренудің оқу, жазу, сөйлеу сияқты барлық түрлерін түгел қамтиды. Сондықтан бастауыш сынып оқулықтары ауызша бөлімнен басталады.
Мысалы: жаңа сөзбен таныстыру. Chair сөзі
Teacher: This is a chair.
Is this a chair? Yes, it is.
Is this a table? No, it is not. It is a chair
Оқушылар мұғалімді тындай отырып жаңа сөзді бірнеше рет естиді, жекелеп айтады. [3, 55].
Орта мектептегі ағылшын тілін оқытудың бастауыш кезеңінің тарихы
Орта мектепте ағылшын тілін оқытудың тарихы 1947 жылдан басталады. 1947 жылы Министрлер кеңесінің Орта мектепте шет тілін оқытуды жақсарту туралы қаулысы шетел тілін оқытудың әрі қарай дамуына ықпал еткен құжаттар болды.
Содан кейінгі 1961 жылы шыққан Шет тілдерін оқытуды жаңарту туралы қаулы кейінгі он жылдықтағы мақсат-міндеттерді айқындап берді. 1977 жылы орта мектепте оқытуды, тәрбиелеуді дамыту туралы қаулыдан кейінгі көптеген өзгерістер болды.
Оқытудың бірінші кезеңі қарым-қатынас ретінде тілдің негізін қалау арқылы анықталады. Осы бастауыш кезеңде әрі қарай шет тілін оқып-үйрену жалғастырылады. Тілді қарым-қатынас құралы ретінде қолдануға екі жылдай әзірлік курсы керек. Тілді пайдалану үшін тілді таңдау, сөйлеу, жазу, оқуды білу керек.
Біріңші кезең - тілді оқып үйренуде өте маңызды кезең, осы кезеңде оқу қалай қалай басталса, солай жалғасады. Ағылшын әдіскері Г.Пальмер бұл кезең туралы былай деген: "Take care of the first two stages and the rest will take care of itself".
1947 жылғы қаулыдан кейінгі өзгерістер.
Сол ғасырдың 50-жылдар кезеңі мектептерде ағылшын тілін оқыту әдістемесінің елеулі кезеңі болды.
1947 жылғы қаулыдан кейінгі орта мектепте ағылшын тілі 3-сыныптан бастап оқытылады, ағылшын тілінде және ағылшын тіін оқытатын арнайы мектептер ашылды.
Орта мектепте шеті тілін оқыту 3 немесе 5 сыныптардан басталды. Бұл кездегі бағдарламада қойылған негізге талаптар: оқыту, түсіну және шет тіліндегі мәтінде аудара білу. Ауызша сөйлеуді түсіну, ауызша мен жазбашаның негізін қалау.
Бағдарламада білімнің екі түрін рецептивті және өнімділікті айқындайды. Бастауыш кезеңде де бірінші орынға оқып-түсіну және аудару қойылады.
oo Оқушылар таныс емес сөздерді оқып білу
oo Сөздіксіз мәтінді оқып түсіне білу
oo Шет тілін туған тіліне ауызша аудара білу
oo Жазбаша аудара білу
Жазбаша оқытуда мынадай талаптар қойылады:
oo мәтінді көшіріп жаза білу
oo қысқа сөйлеуді жаза білу
Лексикалық талап: 5-сынып - 450 сөз, 3-сынып - 200 сөз білуі керек.
1955 жылы шет тілін оқытудың бір нұсқасы 5-сыныпта сақталып қалды.
1955 жылғы бағдарламада бірінші орынға тәжірибелік мақсат қойылды. Мұнда лексикаға қойылатын талап өзгеріп, 350 сөз білуге тиісті болды. Бұл кезеңге де негізгі талап оқу және аудару болды. Ауызша сөйлеу мұғалімнің қойылған сұрақтарына жауап берумен, сыныпта айтылатын сөздермен шектелді.
1961 жылғы қаулыдан кейінгі өзгерістер. Бұл кезеңдегі бағдарлама бойынша бірінші орынға тәжірибелік мақсат қойылды.
Ауызша сөйлеуде шет тілінде өз ойын айта алу және ауызша хабарлама жасауға (монолог) және шет тілінде әңгіме жүргізе білуге (диалог) мән берілді. Оқуға қойылатын талап та өзгерді. Аудармаға аз көңіл бөлінді. Тәжірибелік мақсатқа жету үшін бірінші рет магнитофон таспасын, күйтабақты қолдану және үйге оқуға берілетін мәтіндер пайдаланыла бастады. [4,278].
Орта мектепте мынадай талаптар қойылды:
oo Шет тілінде әңгімелесе білу
oo Сөздіксіз күрделі емес мәтінді оқып-түсіну
oo Оқи білу
Жазуға көмекші рөлі берілді. Лексикалық көлемі азайды.
Оқудың екі түрі: дауыстап және ішінен оқу бөлініп көрсетілді.
1) Оқушылар сұрақ қойып, жауап беруге
2) Диктант жаза білуге тиіс болды (30 сөз)
Осы өзгерістер ескеріле отырып, С.К.Фоломкина, Э.И.Каар және Г.М. Уайзер сияқты авторлар 5 және 6-сынып оқушыларына арналған жаңа оқулықтар шығарды.
Халықаралық қатынастардың дамуына байланысты ағылшын тілін оқытудың маңызы өсті. Оқушылар мен бірге мұғалімге арналған әдістемелік кітап және үйден оқу кітабы шығарылды. Саны 25-тен асатын сыныптар екі топқа бөлінді. Балалар бақшасы мен бастауыш сыныпта ағылшын тілін оқыту бағдарламасы жасалды. Оқытуды ұйымдастырудың негізгі 2 бағыты:
1. Сөйлеудің барлық түрін бірге дамыту (ауызша алдын-алу, авт. Г.М.Уайзер) [5,96].
2. Сан біртіндеп оқыту (кіріспе аузша курспен, авт. А.П.Старков). шет тілі 5-10 сыныптар аралығында оқытылды. 1962 жылы ағылшын тілінен жаңа бағдарлама жасалып, оқулықтар шығарылды. Бағдарламада тілді тәжірибелік білу жағына баса назар аударылды.
2-ші сыныптың оқушысы ауызша сөйлеуден мынаны білуге тиіс:
1. Мұғалімнің сөзін түсіну
2. Өткен тілдік материалдар негізінде сұрақтарға жауап беру
3. Суретті бейнелеу және сұрақтарға жауап беру
4. Ауызша әңгіме айта білу
5. Тақпақты жатқа айта білу
3-сыныпта бұл талаптар ұлғайды:
1. Мұғалімнің айтқаның түсіну
2. Мәтінді түсіндіре білу
3. Сұрақ қою, оған толық және қысқа жауап беру
60-шы жылдар ағылшын тілін оқытудың әдістемесіндегі жемісті жылдар болып саналады. Осы жылдары әдістемеге байланысты көптеген ғылыми еңбектер жазылып, мектепте тәжірибе жүзінде қолданыла бастады.
Қазіргі кезеңде орта мектепте ағылшын тілін оқыту 3 кезеңнен тұрады:
Бірінші кезең - оқытудың бірінші жылы, екінші кезең - барлық 10 сыныпқа дейінгі сыныптар, үшінші кезең - 10-11 сыныптар. Оқытудың бірінші кезеңінде ауызша сөйлеудің және оқытудың негізі қаланады, өз атынан қысқаша сөйлемдер айту, берілген материалды қабылдау және дауыстап оқуға үйретіле бастайды. Бағдарлама бойынша бекітілген уақытқа дейін созылатын ауызша кіріспе бөлімнен басталатын бірінші кезеңнің негізі - аузыша сөйлеу болып табылады.
Екінші кезең қабылдау механизімі қалыптасады және өз атынан сөйлем айтуға дағдыланады, күнделікті қарым-қатынас тіліне үйренеді, тыңдап түсіну, дауыстап оқу, оқығаның аудармасыз түсіну іс-әрекеттері дамиды. Бұл кезеңде де ауызша сөйлеу негізгі іс-әрекет болып есептелінгенмен де, оқуға да үлкен ден қойылады.
Үшінші кезеңде ауызша сөйлеу күнделікті қарым-қатынас тілінен бағдарламада көрсетілген қоғамдық саяси тақырыптар бойынша сөйлеу деңгейіне дейін, сонымен қатар көркем әдебиет, ғылыми-ағарту тақырыптары да қамтылады. Бұл үшінші соңғы кезеңде ауызша сөйлеу мен оқу бірдей деңгейде алынады.
Әдістер атауы туралы түсінік: Әдістемелер әртүолі кзкңдерде оқыту мақсаттарының өзгеруіне байланысты жаңадан аталып отырады: мысалы, логикалық қағидалар бойынша ситетикалық әдіс, аналитикалық әдіс, дедуктивтік әдіс, т.б; тіл салалары бойынша грамматикалық әдіс, лексикалық әдіс, фонетиакалық әдіс, тілдің психологиялық қағидалары бойынша индуктивтік әдіс, тура әдіс; ойлап табушының аты - жөні бойынша Коменский әдісі, Гуэн; Пальмер, Уэст, Фриз, т.б әдістері.Біз тек ең негізгі әдістерге ғана тоқталайық:
1. Грамматикалық - аудармалық әдіс - әдістеменің ең көне әдісі.
2. Тура әдіс 1870 жылдан бастап қолданыла бастады.
3. Қазіргі әдістер.
Грамматикалық аудармалық әдіс көбіне классикалық тілдерде әсіресе, латын тілін оқытуда қолданылған.Бұл әдісте тіл грамматикалық ережелерді жаттау арқылы оқытылады. Жаңа сөздер грамматикалық тақырып көлемінде алынады. Ал, аударма жаңа сөздері, сөз құрылымын, ережесін оқытқанда қолданылады.Барлық жаттығулар белгілі грамматикалық ереженің аясында құрылып, ана тілінен шет тіліне, шет тілінен ана тіліне аудару арқылы орындалған.
Грамматикалық - аударма әдістің ерекшеліктері:
1. Грамматикалық талдаудың негізі;
2. Тілді оқытудағы грамматикалық сатылар;
Грамматикалық - аудармалық әдіс бойынша сөйлемді талдаудың ең жақсы әдісі - оны әуелі ана тілінде түсіндіріп, сөйлем мүшелерін, яғни бастауыш пен баяндауышты, толықтауышты анықтыу. Әрі қарай талдауды етістіктің шағын, етісін анықтап жалғастыруға болады. Содан кейін оқушыларға осы сөйлемнің шет тіліндегі аудармасын беру оңайырақ болады.
Дыбыстар, морфемалар, сөздер әр тілдің өзіне ғана тән түрінде болады, ал синтаксистік негізгі қағидалары барлық тілдерге тән. Барлық ағылшын тіліндегі грамматикалық құрылымдармен сәйкес келмейді.
Грамматикалық - аудармалық әдіс алғашында XVIII- XIX ғасырдың мектептерінде кеңінен қолданылды. Кейінен педагогика, психология, лингвистика ғылымдарының дамуы бұл әдіске өзгерістер енгізіп, XIX-XX ғасырдың соңында екі грамматиканың ара қатынасы ажыратылды.
Қазір де әдістемеге дәстүрлі тұрғыдан қарағанда грамматиаклық - аудармалық әдіс жиі кездеседі.
Бұл оқулық - ағылшын тілін мемлекеттік тілде меңгерудегі негізгі оқу құралы. Грамматикалық ережелерді игерудің нәтижесінде тіл жаттығып, сөйлеммді дұрыс құрастыру оңайға соғады.
Тура әдіс. Г. Пальмер әдісі. Тура әдіс грамматикалық - аудырмалық әдіске қайшы әдіс реиінде дүниеге келді.
Өндіріс пен сауданың халықаралық көлемде қарқынды дамуы, капиталистік мемлекеттердің үлкен елдерді отарлауы сияқты пргпестер шет тілін білетін мамандарға сұранысты арттырды. Бұл өз кезегінед жаңа әдістің пайда болуына себепші болды. Тілді іс жүзінде игеру мектептерде шет тілін оқытудың негізгі мәселесіне айналды.
Тура әдістің негізгі ерекшелігі мынадай:
1)Шет тілін оқытудың негізгі бағыты - тәжербиелік,яғни, бірінші
орынға сөйлеу қойылуы;
2)ана тілінің екінші орында, тіпті назарсыз қалуы;
3)Тілді үйрету ісінде аудырманың өте аз мөлшерде, керісінше, ауызша - жазбаша жаттығулардың көп қолдануы;
4)Грамматиканы оқытуда индуктивтік әдістің қолдануы (грамматикалық әдісте грамматикалық ереже бірінші беріліп, жаттығулар орындалады, ал бұл әдісте әуелі жаттығулар оындалып, содан кейін грамматикалық тұжырым жасалады).
5) Айтуды үйреиуге үлкен көңіл бөлінеді.
6) Мәтіндердің мазмұнына, әсіресе, тақырыпқа ьайланысты сәтіндер құрасытыруға назар аударылады.
Бұл әдістің тура әдіс деп аталуының себебі - шет тілін оқытуда, шет тілімен баратін түсініктің арасындағы байланыстың тура болып, ана тілінің мүлдем қолданылмауы.
XIX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың басында тура әдістің бірнеше түрі пайда болды. Тура әдісті жинақтаущылар Г. Груэн, М: Вальтер т.б. [6,120].
Бұл әдісті пайдаланатын мұғалымдер тіл үйретудің алғашқы күнінен бастап, оқушыны әңгімелесуге тартады, заттарды, суреттерді пайдаланып, сөйлемнің мағнасын түсіндіру үшін қимылдар жасайды.
Тура әдісті қолданушылар өте көп. Осы әдіс оқушылардың шет тілін меңгеруге деген қызығушылығын арттырады.
Дегенмен, бұл әдісті қолданудың қиыншылықтары да жоқ емес. Мәселен:
1)Оқу материалы мен жаңа сөздер ғылыми негізсіз іріктеледі. Бұл әдіс тек тақырыптық негізге сүйенеді, ол үшін оқушы өте көп жаңа сөз білуі керек.
2) Мектепте оқушылардың сөйлеп үйренуіне жағдайдың болмауы.
3) Тәжірибиесіз мұғалімдер қолданса, өте тиімсіз болып келеді.
Тура әдістің негізгі қағидаларын ұсынған атақты ағлшын әдсікерлері Г. Пальмер мен М. Уэст болды.
Г. Пальмер әдісінің негізгі қағидалары:
- Шет тілін оқыту ауызша сөйлеуден басталды.
- Шет тілін оқыту іріктелген материалдың негізінде жүзеге асырылды. Г. Пальмердің ұсынуы бойынша оқытылуға тиіс жаңа сөздердің мөлшері 3000 сөз болды.
Пальмер ауызша оқытудың мынадай жолдарын ұсынды:
-іс - қимыл арқылы (Мұндай арнайы жасалған заттарды көрсетіп, қимыл арқылы білдіретін жаттығулар ұсынылады);
-сәйкестендірудің 100 кестесі (Оқушылар осы кестелердегі ағылшын тіліндегі мысалдарға қарап, сөйлемдер құоауы тиіс).
Г. Пальмердің бұл әдістері қазіргі кезде жиі қолданылады және оқушыларға мынадай мүмкіндіктер береді:
- сөйлем үлгілеіндегі үнемі қолданылатын сөздер мен сөз тіркестерінің берілуі ауызекі сөйлеуде көмектеседі;
-тыңдау жаттығуларының көп болуы оқушыға жылдам сөйлегенде ағылшын тілін түсінуге мүмкіндік береді.
Сәйкестендіру кестесінің үлгісі мынадай: [7.163].
I
You
We
They
saw
put
left
found
two
three
a few
some
books
letters
keys
good ones
here
there
on the table
in this book
yesterday
last week
on Sunday
this morning
Шет тілін оқыту - мұғалімнің үздіксіз еңбегінің және оқушының оған жауабының тізбегі. Шет тілін үйренуде оқушы мынадай кезеңдерден өтеді: I.а)Қабылдау
Бұл кезеңде мұғалім сөйлейді. Оқушы мұғалімнің сөзін тыңдайды. Мысалы сынып бөлмасіндегі заттарды көрсетіп, оларды атайды.
This is a book. Look at the book. I m going to put the book on the table.
ә) Мұғалім сөйлейді. Оқушыларға тапсырма береді. Мысалы: Дауыс ырғағына назар аударыңыз.
б)Бұйрықтарды орандау жаттығулары.
Мұғалім оқушыларға бұйрықтар береді.
Мысалы:Get up. Sit down. Come here.
Мұғалім бұйрықтарды ымдап түсіндіреді.
в) "Yes". "No".
Мұғалім сұрақ қояды. Оқушылар тек Иә не Жоқ деп жауап береді.
II.Қабылдау - еліктеу.
Мұғалім сөйлейді.Оқушылар қайталайды.
III. Әңгімелесу.
Оқушы әртүрлі сұрақ қойып, оған жауап беруді үйренеді.
IV.Сөйлеу
Мұғалім оқушымен ағылшын тілінде сөйлейді.
Жалпы, Г. Пальмер әдісінің негізі - сөйлеуді үйрету, ал М.Уэст болса, керісінше, басты міндет қылыр оқуды қойды. М. Уэст оқу арқылы шет тілін үйренетін әдістемелік жинақтар жасады.
а) оқуға арналған кітаптар
ә) жаттығу кітаптары
Бұл екі ағылшын әдіскерлері ағылшын тілін оқыту әдістемесіне үлкен үлес қосты.
Қазіргі әдістеме дәстүрлі және аудио - лингвистикалық оқыту деп екіге бөлінеді.Қазіргі әдістеменің негізгі қағидалары:
oo тыңдауды және сөйлеуді дамыту
oo сөйлеу үлгілерін пайдалану
oo аударианы өте аз қолдану
oo грамматиканы үлгі арқылы оқыту
oo сөйлеуді үйретуде өмірімен тығыз байланысты жағдайларды қолдану
Мұғалім оқушыларды шеттіліне үйрету үшін өзі:
oo шеттілін жетік білуі
oo педагогика мен психологияны дақсы білуі
oo оқыту әдістері мен техникасын білуі
oo оқыту әдістерін оқу процесінде шебер қолдана білуі керек.
Әдістеме дегеніміз - қойылған мақсатқа жету жолы. Педагогика ғылымында әдістеменің екі түрі бар: оқыту және тәрбиелеу әдістемесі. Әдістеме - мұғалім тәрбиесінің педагогикалық шеберлігінің негізі. Шет тілдерінде оқыту әдістемесінде әдіс сөзі мынадай ұғымда қолданылады: біріншіден, ол оқытудың белгілі бір мақсатына, мазмұнына және қағидаттарына (принциптеріне) негізделген тұтас бір бағыт. [8.190.]
Мысалы: грамматикалық - аудармалық әдіс, тура әдіс, т.б Грамматикалық - аудармалық әдісінің негізіне логикалық сөйлеу мен оқушының шет тіліндегі мәтінді оқып аудара білуі мүмкіндігі жатады. Көбіне грамматикалық ережелерді оқып білуге көңіл бөлінеді. Тура әдісте алдымен сөйлеу дағдыларын қалыптастырып, шет тілін түсіне және сөйлей білуге үйретеді, сондай-ақ оқу және жазу да қатар үйретіледі.
Екіншіден, әдіс сөзі белгілі бір автордың ұсынған оқыту жүйесіндегі бағытын білдіреді. Мысалы: тура оқыту әдісіндегі Француа Гуэн әдісі, Г. Пальмер әдісі, Майкл Уэст әдісі т.б.
Үшіншіден, әдіс дегеніміз - оқушы мен оқытушының арасынадағы белгілі бір тәртіпке байланысты процесс. Бұл ретте әдіс оқытудың қа,идаттарымен айқындалатын іс - әрәкет арқылы анықталады.
Егер оқытуды тұтас жүйе ретінде алып қарасақ, оның екі құрастырушысы бар: оқытушы(мұғалім) және оқушы (оқушы,студент). Оқытушы оқушының оқуға деген қызығушылығын оятып, оны басқарып, бағыттап отыруы керек. Оқу - өте белсенді процесс, онда оқушы оқыту жұмыстарының бәріне қатысуы керек. Бұл екі жақты іс-әрекет: біріншісі - оқытады, екіншісі - оқиды, мұнда екі жақтың атқаратын іс - әрекетін бөлек қарауға болады. [9.56-59.]
Сабақтағы мұғалімнің қызметтері. Оқытушы ұйымдастыру, оқыту және бақылау қызметтерін іске асырады. Ал оқушының міндеті - оқу материалымен танысу, үйренген шет тілін ара - қатынас құралы ретінде қолдана білу, үйрену және шет тілінде түсінгенін айтып, еркін сөйлеуге талпыну және мәтінде кездесетін таныс емес сөздердің мағнасын түсіну.
Оқытушының өз міндеттерін ұйымдастыруы.Мұғалімге қойылатын басты талап - оның ұйымдастыру қабілетінің жоғары болуы. Оқушыны оқу материалының (тілдік және сөйлеу) дағдыларын үйретуге, жаттығуға үйретіп, оқу процесін ұйымдасиыруы тиіс.
Мұғалімің бастыпқы кездегі ұйымдастыру қызметінің маңызы зор, себебі, шет тілін - оқушылар үшін жаңа пән ана тілінен кейінгі екінші тіл. Бұл ерекшеліктерді міндетті түрде ескереген жөн. Бірінші сабақтардан бастап әр оқушыны сабаққа тартуға тырысу қажет. Мысалы: 2 - сынып оқушыларына магнитофон тыңдатып, оған еліктеуге үйрету қажет.
Мұғалімнің оқыту қызметіне түсіндіру, талқылау, хабарлау, түзету және үйреніп жатқан тіл арқылы білімді толықтыру, тілід ауызша және жазбаша қарым-қатынас құралы ретінде пайдалануға үйрету жатады.
Мұғалімнің бақылау қызметіне оқу материалын оқушының (түсінгенін,түсінбегенін) білуі және жаттығуды қалай орындаған (дұрыс,дұрыс еместігі), байланыс құралы ретінд қолданғанда байланыс құралы орындалды,орындалмады,қалай орындалды) немесе оны қолдану үшін не кедергі болғанын, т.б анықтау жатады. Ал енді оқушының қызметіне не жатады, соны қарастырайық.
Оқушының қызметтері. Оқушының негізігі міндеті - оқу құралдарымен танысып, формасын, маңызын, және қолдануын түсіне білу. Келесі міндеті - жаттығу. Жаттығу дегеніміз - оқу материалын бірнеше рет есту, сөйлеу және көру мүшелері арқылы өткізіп,ны есте сақтау.
Шет тілін жаттығусыз оқып - үйрену мүмкін емес. Оқушының тағы бір міндеті - қолдану яғни үйренген тілді қатынас құралы ретінде пайдалана білу. Оқу процесінде оқушы мен оқытушының іс-әрекеті тығыз байланысты, бұл оқытудың әдістмесін анықтауы қажет.
Ағылшын тілін оқытудағы көрнекілік әдіс. Әдістеме оқытушының қызметін көрсетіп, оқушының материалымен танысуына, жаттығуына, қолдануына сілтеме жасауы тиіс. Әдістеме дегенімізді оқушының оқуын басқару тәсілі деп түсінуімізге де болады. И.Л. Бим көрсеткендей, әдістеменің негізгі және қосалқы түрлері бар.
Негізгі әдістемеге:
1)таныстыру
2)жаттығу
3)қолдануды жатқызуға болады
Қосалқы әдістемеге:
1)бақылау
2)түзету
3)бағалау жатады
Ал оқушының қызметінің негізігі әдістеріне
1)танысу
2)жаттығу
3)қолдануды жатқызуға болады
Қосалқы әдістерге өзін бақылауды алуға болады
0.1. Шет тілін оқытуда инновациялық құралдарды қолдану
Қазақстан Республикасының Білім беру туралы Заңнамасында Білім беру жүйесінің басты міндеті - ұлттың және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау, оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық желілерге шығу деп білім беру жүйесін одан әрі дамыту міндеттерін көздейді. Шет тілді оқытудағы негізгі мақсат - шет тілді коммуникативті қалыптастыру және дамыту, оны еркін игеру. [10,14].
Шет тілі - қазіргі заманның талабына сай, қоғамның әлеуметтік-экономикалық, ғылыми- техникалық және мәдениет дамуының қайнар көзі. Қазір шет тілін оқыту әдістемесінің деңгейі жоғары. ХХІ ғасыр - озық технологиялар ғасыры. Сондықтан, білім беру жүйесінде жаңа технологияларды тиімді пайдалану заман талабы. Сөздіктерде Технология деген адамдардың нақтылы күрделі үрдісті өзара байланысқан жүйелер, рәсімдер мен операцияларға жіктеу арқылы жүзеге асыру тәсілін айтады. Бұл арада рәсім деп басты үдеріс (немесе оның бір кезеңі) жүзеге асыратын, нақтылы технологияның мәнін білдіретін әрекеттер кешенін айтамыз, ал операция - осы рәсім аясындағы міндеттерді практикалық жағынан шешу жолы .
Білім берудің жүйесінің қай саласы болмасын осы технологияларды кеңінен қолдануда көптеген сапалы нәтижелерге жетуде. Осы мақсатта еліміздің болашағы үшін осы мүмкіндікті қалай пайдалану, қоғамды ақпараттандыруды қолға алуда. Мақсатқа жетуде ғылым мен техниканың қазіргі замандағы озық үлгілерін пайдаланып, әлемдік ақпараттық кеңістікте әр түрлі деңгейдегі ақпараттарды қажетіне жарата білу керек. Білім беру жүйесінің негізі - мектеп болғандақтан, мектепте жаңа технологияларды кеңінен пайдаланудың маңызы ерекше. Сол себепті еліміздің барлық білім беру ошақтары қазіргі озық технологиялармен жабдықталып, мультимедиялық кабинеттер ашылды.
Ең алдымен технология туралы жалпы мәліметті қарастырайық. Педагогиканың оқыту тәжірбиесінде ақпараттық технологияны қолдану кең өріс тапқан. Д. Ш. Матрос пікірі бойынша, кез келген әдіс пен технология ақпараттық технология деп танылады . Бұл қорытындыға ол оқытудың үнемі оқытушыдан білім алушыға ақпарат берумен байланысты болғандығы үшін келген. Сонымен қоса, педагог үшін ең бастысы білім алушылардың қабылдайтын ақпаратын сапалы меңгеруі үшін оны өңдеу жолдарын іздестіру болып табылады. Осылардың барлығына келісе отырып, оқытудың ақпаратттық технологиясы термині педагогика ғылымына енгізу білім беруде компьютерлік және ақпараттық техникаларды (байланыс құралдары, телекоммуникациялық желілері және т.б.) қолдану екендігін мойындаймыз. Біз оқытушы қолданған дидактикалық құралдардың үйлесімділігі арқылы кез келген оқыту технологиясын ақпараттық технологияға жатқызуға болады. Оқу процесін жаңа ақпараттық және бағдарламалық құралдар көмегімен жандандыру компьютерлік технология терминін ақпараттық технология түсінігімен алмастыруға әкеп соқты. [11,392].
Сонымен, оқытудың ақпараттық технологиялары дегенімізді тұтас кешенді компьютерлік және басқа да құралдарды қолданумен болатын дидактикалық үдеріс деп танығанымыз жөн. Поляк педагогы В. Оконь оқыту құралдарын мұғалімнің іс-әрекетін ауыстыру мен білім алушылардың әрекетін автоматтандыру мүмкіндігінің өсуіне байланысты жіктейді. Осыған сәйкес, оқыту құралдары екі топқа бөлінеді: жәй және күрделі. Жәй құралдар: сөздіктер, оқулықтар және басқа да мәтіндер; қарапайым визуалды құралдар: нақтылы заттар, модельдер, суреттер.
Педагогикалық-әдістемелік оқыту барысында оқу міндеттерін шешуге бағытталған оқу бағдарламалық құралдары (электронды оқулықтар, электронды курстар, дәрістер, слайд-дәрістер, мультимедиялық презентациялар және т.б.) кеңінен қолданылады. Бұл технологияларды әсіресе шетел тілін үйренуде пайдасы өте зор. Себебі, тіл үйрену арқылы адам бүкіл бір ұлттың мәдениеті мен әлеуеметін қатар үйренеді. Ал оны толықтай меңгеру үшін оқулықтың аздық етері анық. Адам көру, есту арқылы тіл қолданушылардың мәдениетін тезірек сезінеді. Яғни, өзінің де сол тілді меңгергендердің қатарына қосылуы әбден мүмкін.
Қазіргі таңда жаңа ақпараттық технологияларды оқушылардың ағылшын тіліне деген қызығушылығын арттыру құралы ретінде қолдану өте тиімді. Жаңа ақпараттық технологияларды енгізу және қолдану, интеллектуалды дамыған, ақпараттық ортада жақсы әрекеттене білетін тұлғаны қалыптастыру жолында пайдалы болуы мүмкін коммуникация құралдарының барлығын пайдаланудың белсенді процесі жүріп жатыр. Өмірдің әр алуан саласына ақпараттық процестердің енуі жаңа ақпараттық технологияларға негізделген білім беру жүйесінің жаңа моделін құруды талап етеді. Бұл ретте оқушының шығармашылық қабілетін аша білу үшін жағдай жасау, оның қабілетін дамыту, өзін- өзі жетілдіру және жауапкершілікке тәрбиелеу сөз болады. Білім және біліктілік адам үшін маңызды құндылықтарға айналады. Соған орай білім жүйесі де дайын білімді игеруге ғана емес, интеллектуалдылықты қалыптастыруға, жеке танымдық әрекетті қалыптастыруға бағытталуы тиіс. Адам әрекетінің әр түрлі саласында озық ақпараттық технологияларды пайдалану өзекті болып барады. Тіл үйрену барысында жаңа технологияларды қолдана отырып, педагогикалық қалыптасқан жазу, тыңдау, түсіну, сөйлеу дағдыларын қалыптастыруға әбден болады. Ал енді психологиалық жағына келетін болсақ, қазіргі уақыт ағымындағы оқушылардың әрқайсысының үйлерінде әдетте көптеген ойындары бар компьютерлер, видеолар мен телевизор бар болғандықтан, олар қоршаған ортаны осындай тәсілмен қабылдауға үйренген.
Жаңа технологиялардың мүмкіндіктері оқушыларға оқу бағдарламаларын оқып тіл үйренуде де сәтті қолданылатынын түсіндіруге мүмкіндік беріп, шығармашылық белсенділікті дамытуға, пәнге деген қызығушылықты арттыруға, тыңдау мен сөйлеу дағдыларын үйренуге ең жақсы жағдайларды жасауға әсер етіп, нәтижесінде сапалы білім алуын қамтамасыз етеді.
Жаңа технологияларды ағылшын тілі сабақтарында қолданудың негізгі мақсаттары:
-тілді үйренуге деген мотивацияларының артуы;
- тілдік компетенцияны дамыту, өзге тілдегі мәтіндерді түсіне білу,
-сондай-ақ ақпаратты байланысқан және дәйектелген күйінде бере білу;
-лингвистикалық білім көлемінің артуы;
-тілін үйреніп жатқан елдің әлеуметтік мәдени құрылымы туралы білімнің толығуы;
-ағылшын тілін өз бетімен үйренуге даярлық пен қабілеттілікті дамыту.
Компьютерлік оқытуда қолдану әсіресе шет тіліне үйретуде ағылшын тілінен оқу материалдарын дайындау тәсілдерін өзгертті. Жаңа технологиялар әдістемелік, дидактикалық, педагогикалық және психологиялық принциптердің тұтас комплексін жүзеге асыруға көмектеседі, таным процесін қызықты және шығармашыл етеді, әрбір оқушы үшін жеке дара жұмыс қабілетін ескеруге мүмкіндік береді. Жаңа технологияларды практикада қолдану оқушылардың танымдық белсенділігін арттырудың жаңа түрін ашады, нәтижесінде жаңа білім ашылады, оқушылардың танымдық белсенділігі дамиды, білімді өз беттерінше толықтырады, ақпараттар ағымында іздеу және бағдарлауға үйренеді. Жаңа технологияларды ағылшын тілі сабақтарында қолдану тәжірибесін талдай отырып, мынандай қорытынды жасауға болады: оқыту сапасы артады, тұлғаның үйлесімді дамуын қамтамасыз етеді, ақпараттық кеңістікте адаспайтын, ақпарат мәдениетін жетік білетін тұлға болып қалыптасуына көмектеседі.
Ақпараттандырылған қоғамның талабына сай мұғалім де, оқушыда жаңаша көзқарасты, терең ойлы болу керек. Сондықтан заман талабына сай жас ұрпақты көкірегі ояу, ізденімпаз, өзіндік шығармашылық жұмыспен айналыса алатын дәрежеге жеткізуіміз керек. Қоғамның басты бағыттарының бірі - білім беру процесін ақпараттандыру. Жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану білім беру үрдісінде тиімді және білім сапасын көтеруге ықпал жасайды. Оқу үрдісінде жаңа ақпараттық - коммуникациялық технологияларды қолдану, әлемдік білім кеңістігіне толығымен еніп, халықаралық деңгейге көтерілуде білім беру үрдісіне ақпараттық - коммуникация технологияларының жетістіктерін енгізу қоғамды дамытудың жоғарғы тиімді технологияларына сүйенген жаңа білім стратегиясына көшу болып табылады.
Қазіргі заман талабына сай мектептерде инновациялық озық технологиямен жабдықталған лингофонды мультимедиялық кабинеттер ашылды. Мұндай инновациялық құралдарды оқу процесіне енгізбес бұрын, мектеп мұғалімдерін арнайы компьютерлік курстарға жіберіп, инновациялық жаңа технологиялармен танысып, меңгергендігі жөнінде сертификат алуына жағдай жасалды. Осы жаңа инновациялық технологиялардың ішіндегі ACTIVboard интерактивті тақта революциялық жабдық екендігі даусыз. Тақтаны қолдану үшін бар болғаны компьютерлік білімің болып, инновациялық құрал-жабдықтарды қолдана білу шеберлігіңіз жетіп жатыр.
Ең алдымен интерактивті тақтамен танысып алайық. Компьютер және интерактивті құралдар арқылы жасалып жатқан оқыту процесі оқушының жаңаша ойлау қабілетін қалыптастырып, оларды жүйелік байланыстармен заңдылықтарды табуға итеріп, нәтижесінде - өздерінің кәсіби шеберлігінің қалыптасуына жол ашу керек. Бүгінгі таңдағы ақпараттық қоғам аймағында, оқушылардың ойлау қабілетін қалыптастыратын және компьютерлік оқыту ісін дамытатын жалпы заңдылықтардан тарайтын педагогикалық технологияларды ғана тиімді деп санауға болады.
Біз бейбіт елде, мемлекеттік білімді жетілдіруге аса мән берген елде тұрамыз. Жалпы білім берудің мақсаты - терең білімнің, кәсіби дағдылардың негізінде еркін бағдарлай білуге, өзін - өзі дамытуға адамгершілік тұрғысынан жауапты шешімдерді қабылдауға қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру, яғни жеке тұлғаны қалыптастыруға негізделген, ақпаратты технологияны терең меңгерген, жылдам өзгеріп жататын бүгінгі заманға лайықты, жаңашыл тұлғаны қалыптастыру.
Интерактивті тақтаның керемет мүмкіндіктері оқушыларды таң қалдырады, шабыттандырады. Көптеген мектептерде интерактивті тақтаның мүмкіндіктерін білмегендіктен, тек слайд көрнекіліктер көрсетумен ғана шектеліп жүрген мұғалімдер бар. Алайда интерактивті тақтаның қолдану мүмкіншіліктері өте көп. Мысалы, ActiveBoard электрондық тақтасы: материалды қызу талқылауға ерекше бөліп көрсетуге, нақтылауға, қосымша ақпарат қосуға, электрондық маркер арқылы түсін және сызықтың қалыңдығын өзгертуге; сөздер мен сөйлемдердің бір-бірімен байланысын көрсете отырып, тақырыпты немесе сөйлемді толықтай аударуға; flash - анимациаларды пайдаланып, өлеңдер мәтінін жаттауға, суреттермен слайдтар жасауға; ағылшын тілінде сөйлеушілердің дауысымен жазылған видео-роликтер көруге, сол тілде жазылған мәтінді тыңдауға; тест сұрақтарымен таныстырып, бір топ оқушыны тесттен өткізуге; суреттерді бір фонға қойып, суреттерді қимылдатып сөйлесу ситуациясын ұйымдастыруға; сөз-жұмбақтар шешуге, әртүрлі ойындар ойнатуға мүмкіндік береді; электрондық оқулықтарды экран бетіне шығарып көрсетуге болады.ActiveBoard тақтасының дайын бағдарламасын қолдану маңызды. Инновациялық технологияның келешек ұрпақтың жан - жақты білім алуына, іскер әрі талантты, шығармашылығы мол, еркін дамуына жол ашатын педагогикалық, психологиялық жағдай жасау үшін де тигізер пайдасы аса мол. Мұғалімнің сабақты жобалаудағы жауапкершілігі оқушылардың шетел тілінде нәтижелі тілдік қарым-қатынас жасауына мүмкіншіліктер туғызады. [12,292].
Білім беруде инновациялық техноло - гияларды ендіру оқушыларға әртүрлі әдістерді жетілдіруге мүмкіндік береді, атап айтқанда: тренингтер, дөңгелек үстелдер, баспасөз-конференциялары және т. б. оқушылардың сабақтағы жауапкершілігін, белсенділігін, өзін-өзі бағалауын қамтамасыз етеді. Инновация дегеніміз - тек қана, жаңалық енгізу емес, сонымен қатар, жаңаны дәстүрлі оқу-тәрбие үрдісіне қолдана білу. Білім беру үрдісінде жаңа ақпараттық технологияларды қолдану мәселесі өзекті мәселелердің қатарынан орын алуда. Шетел тілін оқытудың мақсаты - субьектінің мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігін қалыптастыру десек, онда сол шетел тілін оқытуда жаңа ақпараттық технологияларды қолдану шетел тілін оқытудың мақсатынан туындап отырған қажеттілік болмақ.
Білім беру үрдісін ақпараттандыруда төмендегідей педагогикалық міндеттерді шешуге болады:
-білім беруде көлемді ақпаратқа қол жеткізе алу;
-білім алуға ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КІРІСПЕ
I Шет тілін оқытуда инновациялық технологияларды қолдану
1.1. Шет тілін оқытудың тиімді әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.2. Шет тілін оқытуда инновациялық құралдар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.3 Шет тілін оқыту процесінде электронды оқулықтың рөлі ... ... ... ...
II Тілді оқытуда электрондық оқулықтардың тәжірибелік негіздері
2.1. Электронды оқулықтарды пайдалану ерекшелігі ... ... ... ... ... ... ... .
2.2. Қазіргі таңдағы мектептерде электронды құралдардың қолданылу жағдайы ... ... ... ... ... ..
2.3 Зерттеу нәтижесін талдау мен салыстырмалы талдау ... ... ... ... ... .
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБЕТТЕР ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
КІРІСПЕ
Қaзіргі зaмaн тaлaбы оқытудың жaңa тeхнологиялaрын мeңгeру болып тaбылaды. ХХІ ғacыр - aқпараттық қоғaм дәуірі, тeхнологиялық мәдeниeт дәуірі, қоршaғaн ортaғa, aдaмдaрдың кәcіби мәдeниeттілігінe қaрaйтын кeзeң.
Қaзaқcтaн - 2030 бaғдaрлaмacы, Қaзaқcтaн Рecпубликacы Прeзидeнтінің хaлыққa Жолдaуы тaлaптaрынa cәйкес тәуeлcіз мeмлeкeтіміздің тірeгі болaрлықтaй тeрeң білімді, caнaлы, тәрбиeлі жacтaрды оқытудa мaзмұны жaңaртылғaн әдіcтeрді eнгізу кeрeк.
Eлбacымыздың Қaзaқcтaнның әлeмдeгі бәceкeгe бaрыншa қaділeтті 50 eлдің қaтaрынa кіру cтрaтeгияcы aтты Қaзaқcтaн хaлқынa жолдaуындa білім бeру жүйecінің мaтeриaлдық-тeхникaлық бaзacын eлeулі түрдe нығaйту қaжeттілігінe, eң жоғaры хaлықaрaлық cтaндaрттaрғa caй кeлeтін aкaдeмиялық ұйымдaрдың қaтыcуымeн оcы зaмaнғы ғылыми ортaлықтaр мeн тeхнологиялық пaрктeр құру мeн дaмыту, жaңa тeхнологиялaрды игeру үрдіcінe қолдaу көрceту мeн жacтaрдың білігін бaғдaрлaудың икeмді жүйecін қaлыптacтыруғa мән бeрілгeн. Cол ceбeпті ұcтaзғa жүктeлeтін міндeттeр aуыр. [1, 49].
Мұғaлімдeрдің aлдындa caбaқтa жaңa тeхнологиялaрды қолдaну aрқылы оқушылaрдың білім дeңгeйін aрттыру; жeкe шығaрмaшылықпeн жұмыc жacaй отырып, зaмaн тaлaбынa cәйкec, жaн-жaқты, тeрeң білімді, интeллeктуaлдық дeңгeйі жоғaры дaмығaн ұрпaқ тәрбиeлeу; сaбaқ бaрыcындa оқытудың caпacын aрттырaтын жaңa тeхнологиялaрын тиімді қолдaнa білу; оқушығa caбaқ бaрыcындa шығaрмaшылық іздeніcтің тиімді жолдaрын үйрeту міндeттeрі тұр.
Бeлгілі бір мaтeриaлды өту бaрыcындa білімді бeкіту, қaбілeт пeн шeбeрлікті қaлыптacтыру кeзeңдeрі болaтындығы бeлгілі. Мұндaй caбaқтың жүйecі үш құрaмдacтықты қaмтиды: тірeктік білімнің өзeктілігін яғни жaңa мaтeриaлдaрды оқып үйрeнугe қaжeтті білімді қaйтaлaуғa көңіл бөлу; оқушылaрдың жaңaны қaбылдaуғa әзрлігін туғызу, іc-әрeкeттің жaңa ұғымдaры мeн әдіcтeрін қaлыптacтыру;мбілімді пaйдaлaну, қaбілeт пeн шeбeрлікті ұштacтыру.
Қaзіргі зaмaн мұғaлімінeн тeк өз пәнінің тeрeң білгірі болу eмec, cонымeн қaтaр тaрихи тaнымдық, пeдaгогикaлық-пcихологиялық caуaттылық, caяcи экономикaлық білімділік жәнe aқпараттық caуaттылық тaлaп eтілудe. Ол зaмaн тaлaбынa caй білім бeрудe жaңaлыққa жaны құмaр, шығaрмaшылықпeн жұмыc іcтeп, оқу мeн тәрбиe іcінe eніп, оқытудың жaңa тeхнологияcын шeбeр мeңгeргeн жaн болғaндa ғaнa білігі мeн білімі жоғaры жeтeкші тұлғa рeтіндe ұлaғaтты caнaлaды.
Білім бeрудe aқпaрaттaндыру процecі мұғaлімнің дaйындық дeңгeйі мeн мaмaндық caпacынa үлкeн тaлaп қояды. Ол мұғaлімнің өзін-өзі дaмуынa, өзіндік білім aлуынa жәнe шығaрмaшылық пeн жұмыc жacaуғa мүмкіндік туғызaды. Оқушының шeктeуcіз қaбілeтін дaмытa aлaтындaй білім бeрудің әлeмдік кeңіcтігін құруғa қaбілeтті болa білуі шaрт. [2, 65].
Қазіргі заманғы мектептердің мақсаттары мен міндеттері компьютерлік технологияларды талап ететін өоғаммен тығыз байланысты. Мұғалім оқушылардың жалғыз білім алу көзі емес. Ол оқушыларды алға қарай жетелейтін, ақпараттар әлеміне жол көрсететін көмекші. Сондай-ақ электронды оқу құралдарын жетілдіру және сабақтарда қолдану ұстаздар үшін қазір өзекті маселе болып табылады.
Компьютерлік технологиялардың кең ауқымда қолданылуы адам өмірінде тіл үйретудің мәселелерін айналып өткен жоқ. Осы уақытқа дейін шетел тілін үйретуге байланысты көптеген бағдарламалар ойлап шығарылды.
Тіл үйретудегі қиындықтар, қандайда бір мәселе болмасын психологияны, педагогиканы және методиканы толық меңгеруді талап етеді.
Соңғы жылдары шетел тілін үйретуде электронды құралдардың қолдану заңдылықтары өзгерді. Егер бұрын электронды құралдарды автоматтандырылған білім беру жүйесінде қолдану тиімді деп қарастырылса, уақыт өте осы құралдардың кең ауқымды таралуына байланысты оқытудың мақсатына қарай жеке дара білім беруде де қолдану қарастырылып жатыр.
Бүгінгі күнде планшет, электронды кітаптар сияқты құралдар білім беру жүйесіне көмектесетін техникалық құрал ғана емес, педагогикалық қызметтерді де атқара алатын құрал болып табылады.
Электронды құралдарды мeңгeру құзірeттілігін қaлыптacтырудың бacты мaқcaты - оқушылaрды aқпaрaтты алу, оны түрлeндіру жәнe қолдaну, олaрдың осы құралдарды өз қызмeттeрінe eркін, тиімді пaйдaлaнa aлу қaбілeттeрін қaлыптacтыру.
Тaқырыптың өзeктілігі: Aқпараттық тeхнологияны мeңгeргeн пeдaгогтa интeллeктуaлдық, рухaни aзaмaттық жәнe бacқa дa көптeгeн aдaми кeлбeті қaлыптacaды. Aқпараттық тeхнология құрaлдaрын қолдaу aдaмзaттың әртүрлі cфeрacындa, cоның ішіндe білім бeру caлacындa көптeгeн өзeкті мaңыздылыққa қол жeткізіп отырғaны бeлгілі.
Aғылшын тілді оқытудa жaңa тeхнологиялaрды, тeхникaлық құрaлдaрды caбaқтa жaн-жaқты қолдaну, оқытушының көптeгeн қиындaғaн қызмeттeрін жeңілдeтіп, оcы іcкeрліктің ұcтaнымды жaңa тәcілдeрінің пaйдa болуынa мүмкіндік туғызaды. Оcындaй жaңa жолдaрдың бірінe aқпараттық оқыту жүйecіндeгі компьютeрлік бaғдaрлaмaлaрдың түрлeрі aрқылы тіл үйрeтуді жaтқызуғa болaды. Aғылшын тілі caбaқтaрының лeкcикa бөлімін мeңгeртудe aқпараттық тeхнологиялaрдың aлaтын орны зор. Интeрнeт aрқылы оқушы грaммaтикaлық, лeкcикaлық, фонeтикaлық жaттығулaр, оқуғa жәнe грaммaтикaғa aрнaлғaн тecттeрмeн жұмыc іcтeй aлaды.
Планшеттер, электронды оқулықтар шeт тілін үйрeнушігe көптeгeн мүмкіндіктeр бeрeді. Олaр: aнa тілі болып caнaлaтын шeт eл aдaмдaрының тілдeрін тыңдaуғa, олaрмeн қaрым-қaтынacқa түcугe, кeрeкті мәтіндeрмeн жұмыc іcтeугe қол жeткізeді.
Зeрттeу жұмысының мaқcaты: Электронды оқулық ағылшын тілін оқытудағы инновациялық құрал ретінде атты диплом тақырыбының ғылыми қырын ашу барысында алдымызға мынандай мақсаттар қойдық:
- мeктeптe aғылшын тілін оқытудың элeктрондық құрaлдaрды қолдaну білім жүйecінің aқпaрaттaнуын жәнe жaңa оқу құрaлдaрын жacaуды тaлaп еткендіктен инновациялық технологиялардың қыр-сырын игеруге баулу;
- білім беру саласындағы шет тілін игеру сатысындағы өзекті мәселерді жан-жақты талқылап когнитивті аспектіні дамытуды нығайту;
- оқу процecіндe жaңa aқпараттық тeхнологиялaр планшеттер, планшетке арналған оқу прогрaммaлaрын жәнe aқпaрaт aлмacу жeліcінің болуын қaжeт еткендіктен, электронды оқулықтың маңыздылығын барынша ескеру.
- шет тілін электронды оқулықтар көмегімен оқыту барысында негізгі компонeнттeр ескере отырып, оқушылармен топтық және жеке жұмыс жасауға дағдыландыру;
- электронды оқулықпен білім беру кезінде ақпараттық-техникалық жабдықтармен (қажетті ресурстармен) қамтамасыз ету;
- оқушының сабаққа деген (оның ішінде шет тілін меңгеруге) ынтасын, уәжділік мотивациясының диалектикалық қырын дамыту.
- тілді үйрену кезінде басты функция болып табылатын тілдік қарым-қатынас деңгейін реттейтін (реттеуші сала) сөйлесу, пікір алмасу, ой бөлісу мәтінге көзқарас, сыни көзқарас қалыпатастыру сияқты деңгейді қалыптастыру.
Зeрттeу жұмысының міндeті: Электронды оқулық ағылшын тілін оқытудағы инновациялық құрал ретінде деп аталатын диплом жұмысын жазу барысында алдымызға бірнеше міндеттер қойылды:
oo aғылшын тілін оқыту процecіндe элeктрондық оқулықтың қолдaну тиімділігін көрceту, мeктeптe aғылшын тілін оқытудa элeктрондық оқулықтардың қолдaну жолдaрын анықтау;
oo шет тілін электронды оқыту кезінде білім сапасын, тілдік деңгейді салыстыра зерттеу;
oo тәжірбие барысында зерттеу жұмыстарын, ғылыми тұжырымдамаларды негізге ала отырып, тақырыптың өзектілігін ашу;
oo талдама әдісін қолдана отырып, тілдік сатыдағы нормативтерді басты назарда ұстап, электронды оқулықпен жұмыс істеу кезіндегі тың технологияларды пайдалану;
oo білім беру процесінде жаттығу, тренинг, мәтінмен жұмыс жасау, мәнерлеп оқу сияқты тәсілдермен оқышулардың интеллектуалдық қырын дамыту;
Зeрттeу жұмысының обьeктіcі: Элeктрондық оқулықтардың өзектілігі, оқытудағы тиімділігі мен рационалды қолдану тәсілдері.
Зeрттeу жұмысының пәні: Шет тілін оқыту процecін жeтілдіруді қaмтaмacыз eтeтін элeктронды құрaлдaрдың соның ішінде, электрондық оқулықтардың мүмкіндіктeрін aнықтaу жолдaры. Плaншeттeгі оқыту бағдарламалары бейне, тeкcт жәнe дыбыcты үйлecтіре отырып, көрнекі құралдарың көмегімен, үйлестірмелі (иллюстративті) материалдарды сабақтастыра отырып, бaрлық мүмкіндіктeрін толық қолдaнуғa жaғдaй туғызу. Заман талабына сай дәстүрлі әдістің негізігде қалыптасқан білімдік (іліми қор) электрондлық оқулықтармен ұштастыра отырып, шeтeл тілін оқыту үдeріcі мaзмұнынa дa eлeулі өзгeріcтeр eнгізуга ықпалын тигізу.
Диплом жұмыcының тeориялық мaңызы: Осы тaқырыпқa бaйлaныcты әдіcтeмeлік әдeбиeттер қарастрылып, eң мaңызды, өзекті мәceлeлeр жан-жақты талқыланды. Әрбір оқушы берілген тaқырып бойыншa жaттығулaр мeн тaпcырмaлaрды орындaп, тecтілeрді шeшіп, cызбaлaрмeн жұмыc жacaуғa дaғдылaнaды. Мaзмұны қиындaу бір үлкeн тaқырыптың бөліктeрін өткeндe қоcымшa бeйнeхaбaр жәнe клиптeр қaжeтті элeмeнт болып тaбылaды. Бeйнeклиптeр уaқыт мacштaбын өзгeртугe жәнe көрініcтeрді тeз жәнe жaй түрдe көрceтугe пaйдaлы. Элeктрондық оқулық тaңдaп aлынғaн хaбaрды көшіругe мүмкіншілік туғызaды. Элeктронды оқулықтың eң қaжeт мүмкіндігі aудио-хaбaрлaр. Элeктрондық оқулық aрқылы түрлі cурeттeр, видeокөрініcтeр, дыбыc жәнe музыкa тыңдaтып көрceтугe болaды. Бұл, әринe оқытушының тaқтaғa жaзып түcіндіргeнінeн әлдeқaйдa тиімді, әрі әceрлі. Сонымен қатар, электронды оқулықпен жұмыс істеу барысында оқушының психологиялық-танымдық формальдылығын ескерген жөн, яғни, көру арқылы есте сақтау қабілетінің артуы, есту арқылы айтылым, жазылым феноменін дамытуға аса септігін тигізеді. Негізінен, жүргізілген зерттеулер нәтижесіне сүйенсек элeктронды оқулықтарды оқыту процесінде қолдaну өтe тиімді.
Тәжірибелік мaңызы: Элeктрондық оқу оқулықтарды қолдaнaтын тәcілдeрді aнықтaп, прaктикaлық жұмыc барысында қолдaндық.
І ШЕТ ТІЛІН ОҚЫТУДА ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ҚОЛДАНУ
0.1. Шет тілін оқытудың тиімді әдістері
Шет тілі орта мектепте үш кезеңге бөлінеді: бастауыш, орта, жоғарғы сыныптар. Әрбір кезеңнің өзіне тән ерекшеліктері бар. Сондықтан әр кезеңге кейінірек тоқталайық.
Бастауыш кезең:
Бастауыш сынып оқушыларының шет тілін үйренуге ынтасы өте зор болады. Олар шет тілінде сөйлегісі және түсінгісі келеді. Олар көптеген жаттығуларды орындайды және олармен сабақ үстінде көп жұмыс жасауға мүмкіндік бар. Бастауыш сыныпта ауызша оқуға көп көңіл бөлінеді. Әрине, оқу процессінің тыңдау, сөйлеу, жазу, оқу түрлері де беріледі.
Шет тілін үйрету ауызша үйретуден басталады. Әуелі шет тілінің фонетикасының тек өзіне тән дыбыстарымен танысады, оның дауыс ырғағы, екпіні, ритмі үйретіледі. Жаңа әліпби, әріп ерекшеліктері ескеріледі.
Тілдің әріптер мен дыбыстарын үйренгеннен кейін сөздердің жазылу-оқытылуын үйрене отырып, сөйлем құрастырып, сөйлеуге қолдана бастайды. Яғни, сараптамалық ойлаудан синтетикалық ойлауға ауысады.
Бұл әдістің жетістігі сол ол тілді үйренудің оқу, жазу, сөйлеу сияқты барлық түрлерін түгел қамтиды. Сондықтан бастауыш сынып оқулықтары ауызша бөлімнен басталады.
Мысалы: жаңа сөзбен таныстыру. Chair сөзі
Teacher: This is a chair.
Is this a chair? Yes, it is.
Is this a table? No, it is not. It is a chair
Оқушылар мұғалімді тындай отырып жаңа сөзді бірнеше рет естиді, жекелеп айтады. [3, 55].
Орта мектептегі ағылшын тілін оқытудың бастауыш кезеңінің тарихы
Орта мектепте ағылшын тілін оқытудың тарихы 1947 жылдан басталады. 1947 жылы Министрлер кеңесінің Орта мектепте шет тілін оқытуды жақсарту туралы қаулысы шетел тілін оқытудың әрі қарай дамуына ықпал еткен құжаттар болды.
Содан кейінгі 1961 жылы шыққан Шет тілдерін оқытуды жаңарту туралы қаулы кейінгі он жылдықтағы мақсат-міндеттерді айқындап берді. 1977 жылы орта мектепте оқытуды, тәрбиелеуді дамыту туралы қаулыдан кейінгі көптеген өзгерістер болды.
Оқытудың бірінші кезеңі қарым-қатынас ретінде тілдің негізін қалау арқылы анықталады. Осы бастауыш кезеңде әрі қарай шет тілін оқып-үйрену жалғастырылады. Тілді қарым-қатынас құралы ретінде қолдануға екі жылдай әзірлік курсы керек. Тілді пайдалану үшін тілді таңдау, сөйлеу, жазу, оқуды білу керек.
Біріңші кезең - тілді оқып үйренуде өте маңызды кезең, осы кезеңде оқу қалай қалай басталса, солай жалғасады. Ағылшын әдіскері Г.Пальмер бұл кезең туралы былай деген: "Take care of the first two stages and the rest will take care of itself".
1947 жылғы қаулыдан кейінгі өзгерістер.
Сол ғасырдың 50-жылдар кезеңі мектептерде ағылшын тілін оқыту әдістемесінің елеулі кезеңі болды.
1947 жылғы қаулыдан кейінгі орта мектепте ағылшын тілі 3-сыныптан бастап оқытылады, ағылшын тілінде және ағылшын тіін оқытатын арнайы мектептер ашылды.
Орта мектепте шеті тілін оқыту 3 немесе 5 сыныптардан басталды. Бұл кездегі бағдарламада қойылған негізге талаптар: оқыту, түсіну және шет тіліндегі мәтінде аудара білу. Ауызша сөйлеуді түсіну, ауызша мен жазбашаның негізін қалау.
Бағдарламада білімнің екі түрін рецептивті және өнімділікті айқындайды. Бастауыш кезеңде де бірінші орынға оқып-түсіну және аудару қойылады.
oo Оқушылар таныс емес сөздерді оқып білу
oo Сөздіксіз мәтінді оқып түсіне білу
oo Шет тілін туған тіліне ауызша аудара білу
oo Жазбаша аудара білу
Жазбаша оқытуда мынадай талаптар қойылады:
oo мәтінді көшіріп жаза білу
oo қысқа сөйлеуді жаза білу
Лексикалық талап: 5-сынып - 450 сөз, 3-сынып - 200 сөз білуі керек.
1955 жылы шет тілін оқытудың бір нұсқасы 5-сыныпта сақталып қалды.
1955 жылғы бағдарламада бірінші орынға тәжірибелік мақсат қойылды. Мұнда лексикаға қойылатын талап өзгеріп, 350 сөз білуге тиісті болды. Бұл кезеңге де негізгі талап оқу және аудару болды. Ауызша сөйлеу мұғалімнің қойылған сұрақтарына жауап берумен, сыныпта айтылатын сөздермен шектелді.
1961 жылғы қаулыдан кейінгі өзгерістер. Бұл кезеңдегі бағдарлама бойынша бірінші орынға тәжірибелік мақсат қойылды.
Ауызша сөйлеуде шет тілінде өз ойын айта алу және ауызша хабарлама жасауға (монолог) және шет тілінде әңгіме жүргізе білуге (диалог) мән берілді. Оқуға қойылатын талап та өзгерді. Аудармаға аз көңіл бөлінді. Тәжірибелік мақсатқа жету үшін бірінші рет магнитофон таспасын, күйтабақты қолдану және үйге оқуға берілетін мәтіндер пайдаланыла бастады. [4,278].
Орта мектепте мынадай талаптар қойылды:
oo Шет тілінде әңгімелесе білу
oo Сөздіксіз күрделі емес мәтінді оқып-түсіну
oo Оқи білу
Жазуға көмекші рөлі берілді. Лексикалық көлемі азайды.
Оқудың екі түрі: дауыстап және ішінен оқу бөлініп көрсетілді.
1) Оқушылар сұрақ қойып, жауап беруге
2) Диктант жаза білуге тиіс болды (30 сөз)
Осы өзгерістер ескеріле отырып, С.К.Фоломкина, Э.И.Каар және Г.М. Уайзер сияқты авторлар 5 және 6-сынып оқушыларына арналған жаңа оқулықтар шығарды.
Халықаралық қатынастардың дамуына байланысты ағылшын тілін оқытудың маңызы өсті. Оқушылар мен бірге мұғалімге арналған әдістемелік кітап және үйден оқу кітабы шығарылды. Саны 25-тен асатын сыныптар екі топқа бөлінді. Балалар бақшасы мен бастауыш сыныпта ағылшын тілін оқыту бағдарламасы жасалды. Оқытуды ұйымдастырудың негізгі 2 бағыты:
1. Сөйлеудің барлық түрін бірге дамыту (ауызша алдын-алу, авт. Г.М.Уайзер) [5,96].
2. Сан біртіндеп оқыту (кіріспе аузша курспен, авт. А.П.Старков). шет тілі 5-10 сыныптар аралығында оқытылды. 1962 жылы ағылшын тілінен жаңа бағдарлама жасалып, оқулықтар шығарылды. Бағдарламада тілді тәжірибелік білу жағына баса назар аударылды.
2-ші сыныптың оқушысы ауызша сөйлеуден мынаны білуге тиіс:
1. Мұғалімнің сөзін түсіну
2. Өткен тілдік материалдар негізінде сұрақтарға жауап беру
3. Суретті бейнелеу және сұрақтарға жауап беру
4. Ауызша әңгіме айта білу
5. Тақпақты жатқа айта білу
3-сыныпта бұл талаптар ұлғайды:
1. Мұғалімнің айтқаның түсіну
2. Мәтінді түсіндіре білу
3. Сұрақ қою, оған толық және қысқа жауап беру
60-шы жылдар ағылшын тілін оқытудың әдістемесіндегі жемісті жылдар болып саналады. Осы жылдары әдістемеге байланысты көптеген ғылыми еңбектер жазылып, мектепте тәжірибе жүзінде қолданыла бастады.
Қазіргі кезеңде орта мектепте ағылшын тілін оқыту 3 кезеңнен тұрады:
Бірінші кезең - оқытудың бірінші жылы, екінші кезең - барлық 10 сыныпқа дейінгі сыныптар, үшінші кезең - 10-11 сыныптар. Оқытудың бірінші кезеңінде ауызша сөйлеудің және оқытудың негізі қаланады, өз атынан қысқаша сөйлемдер айту, берілген материалды қабылдау және дауыстап оқуға үйретіле бастайды. Бағдарлама бойынша бекітілген уақытқа дейін созылатын ауызша кіріспе бөлімнен басталатын бірінші кезеңнің негізі - аузыша сөйлеу болып табылады.
Екінші кезең қабылдау механизімі қалыптасады және өз атынан сөйлем айтуға дағдыланады, күнделікті қарым-қатынас тіліне үйренеді, тыңдап түсіну, дауыстап оқу, оқығаның аудармасыз түсіну іс-әрекеттері дамиды. Бұл кезеңде де ауызша сөйлеу негізгі іс-әрекет болып есептелінгенмен де, оқуға да үлкен ден қойылады.
Үшінші кезеңде ауызша сөйлеу күнделікті қарым-қатынас тілінен бағдарламада көрсетілген қоғамдық саяси тақырыптар бойынша сөйлеу деңгейіне дейін, сонымен қатар көркем әдебиет, ғылыми-ағарту тақырыптары да қамтылады. Бұл үшінші соңғы кезеңде ауызша сөйлеу мен оқу бірдей деңгейде алынады.
Әдістер атауы туралы түсінік: Әдістемелер әртүолі кзкңдерде оқыту мақсаттарының өзгеруіне байланысты жаңадан аталып отырады: мысалы, логикалық қағидалар бойынша ситетикалық әдіс, аналитикалық әдіс, дедуктивтік әдіс, т.б; тіл салалары бойынша грамматикалық әдіс, лексикалық әдіс, фонетиакалық әдіс, тілдің психологиялық қағидалары бойынша индуктивтік әдіс, тура әдіс; ойлап табушының аты - жөні бойынша Коменский әдісі, Гуэн; Пальмер, Уэст, Фриз, т.б әдістері.Біз тек ең негізгі әдістерге ғана тоқталайық:
1. Грамматикалық - аудармалық әдіс - әдістеменің ең көне әдісі.
2. Тура әдіс 1870 жылдан бастап қолданыла бастады.
3. Қазіргі әдістер.
Грамматикалық аудармалық әдіс көбіне классикалық тілдерде әсіресе, латын тілін оқытуда қолданылған.Бұл әдісте тіл грамматикалық ережелерді жаттау арқылы оқытылады. Жаңа сөздер грамматикалық тақырып көлемінде алынады. Ал, аударма жаңа сөздері, сөз құрылымын, ережесін оқытқанда қолданылады.Барлық жаттығулар белгілі грамматикалық ереженің аясында құрылып, ана тілінен шет тіліне, шет тілінен ана тіліне аудару арқылы орындалған.
Грамматикалық - аударма әдістің ерекшеліктері:
1. Грамматикалық талдаудың негізі;
2. Тілді оқытудағы грамматикалық сатылар;
Грамматикалық - аудармалық әдіс бойынша сөйлемді талдаудың ең жақсы әдісі - оны әуелі ана тілінде түсіндіріп, сөйлем мүшелерін, яғни бастауыш пен баяндауышты, толықтауышты анықтыу. Әрі қарай талдауды етістіктің шағын, етісін анықтап жалғастыруға болады. Содан кейін оқушыларға осы сөйлемнің шет тіліндегі аудармасын беру оңайырақ болады.
Дыбыстар, морфемалар, сөздер әр тілдің өзіне ғана тән түрінде болады, ал синтаксистік негізгі қағидалары барлық тілдерге тән. Барлық ағылшын тіліндегі грамматикалық құрылымдармен сәйкес келмейді.
Грамматикалық - аудармалық әдіс алғашында XVIII- XIX ғасырдың мектептерінде кеңінен қолданылды. Кейінен педагогика, психология, лингвистика ғылымдарының дамуы бұл әдіске өзгерістер енгізіп, XIX-XX ғасырдың соңында екі грамматиканың ара қатынасы ажыратылды.
Қазір де әдістемеге дәстүрлі тұрғыдан қарағанда грамматиаклық - аудармалық әдіс жиі кездеседі.
Бұл оқулық - ағылшын тілін мемлекеттік тілде меңгерудегі негізгі оқу құралы. Грамматикалық ережелерді игерудің нәтижесінде тіл жаттығып, сөйлеммді дұрыс құрастыру оңайға соғады.
Тура әдіс. Г. Пальмер әдісі. Тура әдіс грамматикалық - аудырмалық әдіске қайшы әдіс реиінде дүниеге келді.
Өндіріс пен сауданың халықаралық көлемде қарқынды дамуы, капиталистік мемлекеттердің үлкен елдерді отарлауы сияқты пргпестер шет тілін білетін мамандарға сұранысты арттырды. Бұл өз кезегінед жаңа әдістің пайда болуына себепші болды. Тілді іс жүзінде игеру мектептерде шет тілін оқытудың негізгі мәселесіне айналды.
Тура әдістің негізгі ерекшелігі мынадай:
1)Шет тілін оқытудың негізгі бағыты - тәжербиелік,яғни, бірінші
орынға сөйлеу қойылуы;
2)ана тілінің екінші орында, тіпті назарсыз қалуы;
3)Тілді үйрету ісінде аудырманың өте аз мөлшерде, керісінше, ауызша - жазбаша жаттығулардың көп қолдануы;
4)Грамматиканы оқытуда индуктивтік әдістің қолдануы (грамматикалық әдісте грамматикалық ереже бірінші беріліп, жаттығулар орындалады, ал бұл әдісте әуелі жаттығулар оындалып, содан кейін грамматикалық тұжырым жасалады).
5) Айтуды үйреиуге үлкен көңіл бөлінеді.
6) Мәтіндердің мазмұнына, әсіресе, тақырыпқа ьайланысты сәтіндер құрасытыруға назар аударылады.
Бұл әдістің тура әдіс деп аталуының себебі - шет тілін оқытуда, шет тілімен баратін түсініктің арасындағы байланыстың тура болып, ана тілінің мүлдем қолданылмауы.
XIX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың басында тура әдістің бірнеше түрі пайда болды. Тура әдісті жинақтаущылар Г. Груэн, М: Вальтер т.б. [6,120].
Бұл әдісті пайдаланатын мұғалымдер тіл үйретудің алғашқы күнінен бастап, оқушыны әңгімелесуге тартады, заттарды, суреттерді пайдаланып, сөйлемнің мағнасын түсіндіру үшін қимылдар жасайды.
Тура әдісті қолданушылар өте көп. Осы әдіс оқушылардың шет тілін меңгеруге деген қызығушылығын арттырады.
Дегенмен, бұл әдісті қолданудың қиыншылықтары да жоқ емес. Мәселен:
1)Оқу материалы мен жаңа сөздер ғылыми негізсіз іріктеледі. Бұл әдіс тек тақырыптық негізге сүйенеді, ол үшін оқушы өте көп жаңа сөз білуі керек.
2) Мектепте оқушылардың сөйлеп үйренуіне жағдайдың болмауы.
3) Тәжірибиесіз мұғалімдер қолданса, өте тиімсіз болып келеді.
Тура әдістің негізгі қағидаларын ұсынған атақты ағлшын әдсікерлері Г. Пальмер мен М. Уэст болды.
Г. Пальмер әдісінің негізгі қағидалары:
- Шет тілін оқыту ауызша сөйлеуден басталды.
- Шет тілін оқыту іріктелген материалдың негізінде жүзеге асырылды. Г. Пальмердің ұсынуы бойынша оқытылуға тиіс жаңа сөздердің мөлшері 3000 сөз болды.
Пальмер ауызша оқытудың мынадай жолдарын ұсынды:
-іс - қимыл арқылы (Мұндай арнайы жасалған заттарды көрсетіп, қимыл арқылы білдіретін жаттығулар ұсынылады);
-сәйкестендірудің 100 кестесі (Оқушылар осы кестелердегі ағылшын тіліндегі мысалдарға қарап, сөйлемдер құоауы тиіс).
Г. Пальмердің бұл әдістері қазіргі кезде жиі қолданылады және оқушыларға мынадай мүмкіндіктер береді:
- сөйлем үлгілеіндегі үнемі қолданылатын сөздер мен сөз тіркестерінің берілуі ауызекі сөйлеуде көмектеседі;
-тыңдау жаттығуларының көп болуы оқушыға жылдам сөйлегенде ағылшын тілін түсінуге мүмкіндік береді.
Сәйкестендіру кестесінің үлгісі мынадай: [7.163].
I
You
We
They
saw
put
left
found
two
three
a few
some
books
letters
keys
good ones
here
there
on the table
in this book
yesterday
last week
on Sunday
this morning
Шет тілін оқыту - мұғалімнің үздіксіз еңбегінің және оқушының оған жауабының тізбегі. Шет тілін үйренуде оқушы мынадай кезеңдерден өтеді: I.а)Қабылдау
Бұл кезеңде мұғалім сөйлейді. Оқушы мұғалімнің сөзін тыңдайды. Мысалы сынып бөлмасіндегі заттарды көрсетіп, оларды атайды.
This is a book. Look at the book. I m going to put the book on the table.
ә) Мұғалім сөйлейді. Оқушыларға тапсырма береді. Мысалы: Дауыс ырғағына назар аударыңыз.
б)Бұйрықтарды орандау жаттығулары.
Мұғалім оқушыларға бұйрықтар береді.
Мысалы:Get up. Sit down. Come here.
Мұғалім бұйрықтарды ымдап түсіндіреді.
в) "Yes". "No".
Мұғалім сұрақ қояды. Оқушылар тек Иә не Жоқ деп жауап береді.
II.Қабылдау - еліктеу.
Мұғалім сөйлейді.Оқушылар қайталайды.
III. Әңгімелесу.
Оқушы әртүрлі сұрақ қойып, оған жауап беруді үйренеді.
IV.Сөйлеу
Мұғалім оқушымен ағылшын тілінде сөйлейді.
Жалпы, Г. Пальмер әдісінің негізі - сөйлеуді үйрету, ал М.Уэст болса, керісінше, басты міндет қылыр оқуды қойды. М. Уэст оқу арқылы шет тілін үйренетін әдістемелік жинақтар жасады.
а) оқуға арналған кітаптар
ә) жаттығу кітаптары
Бұл екі ағылшын әдіскерлері ағылшын тілін оқыту әдістемесіне үлкен үлес қосты.
Қазіргі әдістеме дәстүрлі және аудио - лингвистикалық оқыту деп екіге бөлінеді.Қазіргі әдістеменің негізгі қағидалары:
oo тыңдауды және сөйлеуді дамыту
oo сөйлеу үлгілерін пайдалану
oo аударианы өте аз қолдану
oo грамматиканы үлгі арқылы оқыту
oo сөйлеуді үйретуде өмірімен тығыз байланысты жағдайларды қолдану
Мұғалім оқушыларды шеттіліне үйрету үшін өзі:
oo шеттілін жетік білуі
oo педагогика мен психологияны дақсы білуі
oo оқыту әдістері мен техникасын білуі
oo оқыту әдістерін оқу процесінде шебер қолдана білуі керек.
Әдістеме дегеніміз - қойылған мақсатқа жету жолы. Педагогика ғылымында әдістеменің екі түрі бар: оқыту және тәрбиелеу әдістемесі. Әдістеме - мұғалім тәрбиесінің педагогикалық шеберлігінің негізі. Шет тілдерінде оқыту әдістемесінде әдіс сөзі мынадай ұғымда қолданылады: біріншіден, ол оқытудың белгілі бір мақсатына, мазмұнына және қағидаттарына (принциптеріне) негізделген тұтас бір бағыт. [8.190.]
Мысалы: грамматикалық - аудармалық әдіс, тура әдіс, т.б Грамматикалық - аудармалық әдісінің негізіне логикалық сөйлеу мен оқушының шет тіліндегі мәтінді оқып аудара білуі мүмкіндігі жатады. Көбіне грамматикалық ережелерді оқып білуге көңіл бөлінеді. Тура әдісте алдымен сөйлеу дағдыларын қалыптастырып, шет тілін түсіне және сөйлей білуге үйретеді, сондай-ақ оқу және жазу да қатар үйретіледі.
Екіншіден, әдіс сөзі белгілі бір автордың ұсынған оқыту жүйесіндегі бағытын білдіреді. Мысалы: тура оқыту әдісіндегі Француа Гуэн әдісі, Г. Пальмер әдісі, Майкл Уэст әдісі т.б.
Үшіншіден, әдіс дегеніміз - оқушы мен оқытушының арасынадағы белгілі бір тәртіпке байланысты процесс. Бұл ретте әдіс оқытудың қа,идаттарымен айқындалатын іс - әрәкет арқылы анықталады.
Егер оқытуды тұтас жүйе ретінде алып қарасақ, оның екі құрастырушысы бар: оқытушы(мұғалім) және оқушы (оқушы,студент). Оқытушы оқушының оқуға деген қызығушылығын оятып, оны басқарып, бағыттап отыруы керек. Оқу - өте белсенді процесс, онда оқушы оқыту жұмыстарының бәріне қатысуы керек. Бұл екі жақты іс-әрекет: біріншісі - оқытады, екіншісі - оқиды, мұнда екі жақтың атқаратын іс - әрекетін бөлек қарауға болады. [9.56-59.]
Сабақтағы мұғалімнің қызметтері. Оқытушы ұйымдастыру, оқыту және бақылау қызметтерін іске асырады. Ал оқушының міндеті - оқу материалымен танысу, үйренген шет тілін ара - қатынас құралы ретінде қолдана білу, үйрену және шет тілінде түсінгенін айтып, еркін сөйлеуге талпыну және мәтінде кездесетін таныс емес сөздердің мағнасын түсіну.
Оқытушының өз міндеттерін ұйымдастыруы.Мұғалімге қойылатын басты талап - оның ұйымдастыру қабілетінің жоғары болуы. Оқушыны оқу материалының (тілдік және сөйлеу) дағдыларын үйретуге, жаттығуға үйретіп, оқу процесін ұйымдасиыруы тиіс.
Мұғалімің бастыпқы кездегі ұйымдастыру қызметінің маңызы зор, себебі, шет тілін - оқушылар үшін жаңа пән ана тілінен кейінгі екінші тіл. Бұл ерекшеліктерді міндетті түрде ескереген жөн. Бірінші сабақтардан бастап әр оқушыны сабаққа тартуға тырысу қажет. Мысалы: 2 - сынып оқушыларына магнитофон тыңдатып, оған еліктеуге үйрету қажет.
Мұғалімнің оқыту қызметіне түсіндіру, талқылау, хабарлау, түзету және үйреніп жатқан тіл арқылы білімді толықтыру, тілід ауызша және жазбаша қарым-қатынас құралы ретінде пайдалануға үйрету жатады.
Мұғалімнің бақылау қызметіне оқу материалын оқушының (түсінгенін,түсінбегенін) білуі және жаттығуды қалай орындаған (дұрыс,дұрыс еместігі), байланыс құралы ретінд қолданғанда байланыс құралы орындалды,орындалмады,қалай орындалды) немесе оны қолдану үшін не кедергі болғанын, т.б анықтау жатады. Ал енді оқушының қызметіне не жатады, соны қарастырайық.
Оқушының қызметтері. Оқушының негізігі міндеті - оқу құралдарымен танысып, формасын, маңызын, және қолдануын түсіне білу. Келесі міндеті - жаттығу. Жаттығу дегеніміз - оқу материалын бірнеше рет есту, сөйлеу және көру мүшелері арқылы өткізіп,ны есте сақтау.
Шет тілін жаттығусыз оқып - үйрену мүмкін емес. Оқушының тағы бір міндеті - қолдану яғни үйренген тілді қатынас құралы ретінде пайдалана білу. Оқу процесінде оқушы мен оқытушының іс-әрекеті тығыз байланысты, бұл оқытудың әдістмесін анықтауы қажет.
Ағылшын тілін оқытудағы көрнекілік әдіс. Әдістеме оқытушының қызметін көрсетіп, оқушының материалымен танысуына, жаттығуына, қолдануына сілтеме жасауы тиіс. Әдістеме дегенімізді оқушының оқуын басқару тәсілі деп түсінуімізге де болады. И.Л. Бим көрсеткендей, әдістеменің негізгі және қосалқы түрлері бар.
Негізгі әдістемеге:
1)таныстыру
2)жаттығу
3)қолдануды жатқызуға болады
Қосалқы әдістемеге:
1)бақылау
2)түзету
3)бағалау жатады
Ал оқушының қызметінің негізігі әдістеріне
1)танысу
2)жаттығу
3)қолдануды жатқызуға болады
Қосалқы әдістерге өзін бақылауды алуға болады
0.1. Шет тілін оқытуда инновациялық құралдарды қолдану
Қазақстан Республикасының Білім беру туралы Заңнамасында Білім беру жүйесінің басты міндеті - ұлттың және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау, оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық желілерге шығу деп білім беру жүйесін одан әрі дамыту міндеттерін көздейді. Шет тілді оқытудағы негізгі мақсат - шет тілді коммуникативті қалыптастыру және дамыту, оны еркін игеру. [10,14].
Шет тілі - қазіргі заманның талабына сай, қоғамның әлеуметтік-экономикалық, ғылыми- техникалық және мәдениет дамуының қайнар көзі. Қазір шет тілін оқыту әдістемесінің деңгейі жоғары. ХХІ ғасыр - озық технологиялар ғасыры. Сондықтан, білім беру жүйесінде жаңа технологияларды тиімді пайдалану заман талабы. Сөздіктерде Технология деген адамдардың нақтылы күрделі үрдісті өзара байланысқан жүйелер, рәсімдер мен операцияларға жіктеу арқылы жүзеге асыру тәсілін айтады. Бұл арада рәсім деп басты үдеріс (немесе оның бір кезеңі) жүзеге асыратын, нақтылы технологияның мәнін білдіретін әрекеттер кешенін айтамыз, ал операция - осы рәсім аясындағы міндеттерді практикалық жағынан шешу жолы .
Білім берудің жүйесінің қай саласы болмасын осы технологияларды кеңінен қолдануда көптеген сапалы нәтижелерге жетуде. Осы мақсатта еліміздің болашағы үшін осы мүмкіндікті қалай пайдалану, қоғамды ақпараттандыруды қолға алуда. Мақсатқа жетуде ғылым мен техниканың қазіргі замандағы озық үлгілерін пайдаланып, әлемдік ақпараттық кеңістікте әр түрлі деңгейдегі ақпараттарды қажетіне жарата білу керек. Білім беру жүйесінің негізі - мектеп болғандақтан, мектепте жаңа технологияларды кеңінен пайдаланудың маңызы ерекше. Сол себепті еліміздің барлық білім беру ошақтары қазіргі озық технологиялармен жабдықталып, мультимедиялық кабинеттер ашылды.
Ең алдымен технология туралы жалпы мәліметті қарастырайық. Педагогиканың оқыту тәжірбиесінде ақпараттық технологияны қолдану кең өріс тапқан. Д. Ш. Матрос пікірі бойынша, кез келген әдіс пен технология ақпараттық технология деп танылады . Бұл қорытындыға ол оқытудың үнемі оқытушыдан білім алушыға ақпарат берумен байланысты болғандығы үшін келген. Сонымен қоса, педагог үшін ең бастысы білім алушылардың қабылдайтын ақпаратын сапалы меңгеруі үшін оны өңдеу жолдарын іздестіру болып табылады. Осылардың барлығына келісе отырып, оқытудың ақпаратттық технологиясы термині педагогика ғылымына енгізу білім беруде компьютерлік және ақпараттық техникаларды (байланыс құралдары, телекоммуникациялық желілері және т.б.) қолдану екендігін мойындаймыз. Біз оқытушы қолданған дидактикалық құралдардың үйлесімділігі арқылы кез келген оқыту технологиясын ақпараттық технологияға жатқызуға болады. Оқу процесін жаңа ақпараттық және бағдарламалық құралдар көмегімен жандандыру компьютерлік технология терминін ақпараттық технология түсінігімен алмастыруға әкеп соқты. [11,392].
Сонымен, оқытудың ақпараттық технологиялары дегенімізді тұтас кешенді компьютерлік және басқа да құралдарды қолданумен болатын дидактикалық үдеріс деп танығанымыз жөн. Поляк педагогы В. Оконь оқыту құралдарын мұғалімнің іс-әрекетін ауыстыру мен білім алушылардың әрекетін автоматтандыру мүмкіндігінің өсуіне байланысты жіктейді. Осыған сәйкес, оқыту құралдары екі топқа бөлінеді: жәй және күрделі. Жәй құралдар: сөздіктер, оқулықтар және басқа да мәтіндер; қарапайым визуалды құралдар: нақтылы заттар, модельдер, суреттер.
Педагогикалық-әдістемелік оқыту барысында оқу міндеттерін шешуге бағытталған оқу бағдарламалық құралдары (электронды оқулықтар, электронды курстар, дәрістер, слайд-дәрістер, мультимедиялық презентациялар және т.б.) кеңінен қолданылады. Бұл технологияларды әсіресе шетел тілін үйренуде пайдасы өте зор. Себебі, тіл үйрену арқылы адам бүкіл бір ұлттың мәдениеті мен әлеуеметін қатар үйренеді. Ал оны толықтай меңгеру үшін оқулықтың аздық етері анық. Адам көру, есту арқылы тіл қолданушылардың мәдениетін тезірек сезінеді. Яғни, өзінің де сол тілді меңгергендердің қатарына қосылуы әбден мүмкін.
Қазіргі таңда жаңа ақпараттық технологияларды оқушылардың ағылшын тіліне деген қызығушылығын арттыру құралы ретінде қолдану өте тиімді. Жаңа ақпараттық технологияларды енгізу және қолдану, интеллектуалды дамыған, ақпараттық ортада жақсы әрекеттене білетін тұлғаны қалыптастыру жолында пайдалы болуы мүмкін коммуникация құралдарының барлығын пайдаланудың белсенді процесі жүріп жатыр. Өмірдің әр алуан саласына ақпараттық процестердің енуі жаңа ақпараттық технологияларға негізделген білім беру жүйесінің жаңа моделін құруды талап етеді. Бұл ретте оқушының шығармашылық қабілетін аша білу үшін жағдай жасау, оның қабілетін дамыту, өзін- өзі жетілдіру және жауапкершілікке тәрбиелеу сөз болады. Білім және біліктілік адам үшін маңызды құндылықтарға айналады. Соған орай білім жүйесі де дайын білімді игеруге ғана емес, интеллектуалдылықты қалыптастыруға, жеке танымдық әрекетті қалыптастыруға бағытталуы тиіс. Адам әрекетінің әр түрлі саласында озық ақпараттық технологияларды пайдалану өзекті болып барады. Тіл үйрену барысында жаңа технологияларды қолдана отырып, педагогикалық қалыптасқан жазу, тыңдау, түсіну, сөйлеу дағдыларын қалыптастыруға әбден болады. Ал енді психологиалық жағына келетін болсақ, қазіргі уақыт ағымындағы оқушылардың әрқайсысының үйлерінде әдетте көптеген ойындары бар компьютерлер, видеолар мен телевизор бар болғандықтан, олар қоршаған ортаны осындай тәсілмен қабылдауға үйренген.
Жаңа технологиялардың мүмкіндіктері оқушыларға оқу бағдарламаларын оқып тіл үйренуде де сәтті қолданылатынын түсіндіруге мүмкіндік беріп, шығармашылық белсенділікті дамытуға, пәнге деген қызығушылықты арттыруға, тыңдау мен сөйлеу дағдыларын үйренуге ең жақсы жағдайларды жасауға әсер етіп, нәтижесінде сапалы білім алуын қамтамасыз етеді.
Жаңа технологияларды ағылшын тілі сабақтарында қолданудың негізгі мақсаттары:
-тілді үйренуге деген мотивацияларының артуы;
- тілдік компетенцияны дамыту, өзге тілдегі мәтіндерді түсіне білу,
-сондай-ақ ақпаратты байланысқан және дәйектелген күйінде бере білу;
-лингвистикалық білім көлемінің артуы;
-тілін үйреніп жатқан елдің әлеуметтік мәдени құрылымы туралы білімнің толығуы;
-ағылшын тілін өз бетімен үйренуге даярлық пен қабілеттілікті дамыту.
Компьютерлік оқытуда қолдану әсіресе шет тіліне үйретуде ағылшын тілінен оқу материалдарын дайындау тәсілдерін өзгертті. Жаңа технологиялар әдістемелік, дидактикалық, педагогикалық және психологиялық принциптердің тұтас комплексін жүзеге асыруға көмектеседі, таным процесін қызықты және шығармашыл етеді, әрбір оқушы үшін жеке дара жұмыс қабілетін ескеруге мүмкіндік береді. Жаңа технологияларды практикада қолдану оқушылардың танымдық белсенділігін арттырудың жаңа түрін ашады, нәтижесінде жаңа білім ашылады, оқушылардың танымдық белсенділігі дамиды, білімді өз беттерінше толықтырады, ақпараттар ағымында іздеу және бағдарлауға үйренеді. Жаңа технологияларды ағылшын тілі сабақтарында қолдану тәжірибесін талдай отырып, мынандай қорытынды жасауға болады: оқыту сапасы артады, тұлғаның үйлесімді дамуын қамтамасыз етеді, ақпараттық кеңістікте адаспайтын, ақпарат мәдениетін жетік білетін тұлға болып қалыптасуына көмектеседі.
Ақпараттандырылған қоғамның талабына сай мұғалім де, оқушыда жаңаша көзқарасты, терең ойлы болу керек. Сондықтан заман талабына сай жас ұрпақты көкірегі ояу, ізденімпаз, өзіндік шығармашылық жұмыспен айналыса алатын дәрежеге жеткізуіміз керек. Қоғамның басты бағыттарының бірі - білім беру процесін ақпараттандыру. Жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану білім беру үрдісінде тиімді және білім сапасын көтеруге ықпал жасайды. Оқу үрдісінде жаңа ақпараттық - коммуникациялық технологияларды қолдану, әлемдік білім кеңістігіне толығымен еніп, халықаралық деңгейге көтерілуде білім беру үрдісіне ақпараттық - коммуникация технологияларының жетістіктерін енгізу қоғамды дамытудың жоғарғы тиімді технологияларына сүйенген жаңа білім стратегиясына көшу болып табылады.
Қазіргі заман талабына сай мектептерде инновациялық озық технологиямен жабдықталған лингофонды мультимедиялық кабинеттер ашылды. Мұндай инновациялық құралдарды оқу процесіне енгізбес бұрын, мектеп мұғалімдерін арнайы компьютерлік курстарға жіберіп, инновациялық жаңа технологиялармен танысып, меңгергендігі жөнінде сертификат алуына жағдай жасалды. Осы жаңа инновациялық технологиялардың ішіндегі ACTIVboard интерактивті тақта революциялық жабдық екендігі даусыз. Тақтаны қолдану үшін бар болғаны компьютерлік білімің болып, инновациялық құрал-жабдықтарды қолдана білу шеберлігіңіз жетіп жатыр.
Ең алдымен интерактивті тақтамен танысып алайық. Компьютер және интерактивті құралдар арқылы жасалып жатқан оқыту процесі оқушының жаңаша ойлау қабілетін қалыптастырып, оларды жүйелік байланыстармен заңдылықтарды табуға итеріп, нәтижесінде - өздерінің кәсіби шеберлігінің қалыптасуына жол ашу керек. Бүгінгі таңдағы ақпараттық қоғам аймағында, оқушылардың ойлау қабілетін қалыптастыратын және компьютерлік оқыту ісін дамытатын жалпы заңдылықтардан тарайтын педагогикалық технологияларды ғана тиімді деп санауға болады.
Біз бейбіт елде, мемлекеттік білімді жетілдіруге аса мән берген елде тұрамыз. Жалпы білім берудің мақсаты - терең білімнің, кәсіби дағдылардың негізінде еркін бағдарлай білуге, өзін - өзі дамытуға адамгершілік тұрғысынан жауапты шешімдерді қабылдауға қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру, яғни жеке тұлғаны қалыптастыруға негізделген, ақпаратты технологияны терең меңгерген, жылдам өзгеріп жататын бүгінгі заманға лайықты, жаңашыл тұлғаны қалыптастыру.
Интерактивті тақтаның керемет мүмкіндіктері оқушыларды таң қалдырады, шабыттандырады. Көптеген мектептерде интерактивті тақтаның мүмкіндіктерін білмегендіктен, тек слайд көрнекіліктер көрсетумен ғана шектеліп жүрген мұғалімдер бар. Алайда интерактивті тақтаның қолдану мүмкіншіліктері өте көп. Мысалы, ActiveBoard электрондық тақтасы: материалды қызу талқылауға ерекше бөліп көрсетуге, нақтылауға, қосымша ақпарат қосуға, электрондық маркер арқылы түсін және сызықтың қалыңдығын өзгертуге; сөздер мен сөйлемдердің бір-бірімен байланысын көрсете отырып, тақырыпты немесе сөйлемді толықтай аударуға; flash - анимациаларды пайдаланып, өлеңдер мәтінін жаттауға, суреттермен слайдтар жасауға; ағылшын тілінде сөйлеушілердің дауысымен жазылған видео-роликтер көруге, сол тілде жазылған мәтінді тыңдауға; тест сұрақтарымен таныстырып, бір топ оқушыны тесттен өткізуге; суреттерді бір фонға қойып, суреттерді қимылдатып сөйлесу ситуациясын ұйымдастыруға; сөз-жұмбақтар шешуге, әртүрлі ойындар ойнатуға мүмкіндік береді; электрондық оқулықтарды экран бетіне шығарып көрсетуге болады.ActiveBoard тақтасының дайын бағдарламасын қолдану маңызды. Инновациялық технологияның келешек ұрпақтың жан - жақты білім алуына, іскер әрі талантты, шығармашылығы мол, еркін дамуына жол ашатын педагогикалық, психологиялық жағдай жасау үшін де тигізер пайдасы аса мол. Мұғалімнің сабақты жобалаудағы жауапкершілігі оқушылардың шетел тілінде нәтижелі тілдік қарым-қатынас жасауына мүмкіншіліктер туғызады. [12,292].
Білім беруде инновациялық техноло - гияларды ендіру оқушыларға әртүрлі әдістерді жетілдіруге мүмкіндік береді, атап айтқанда: тренингтер, дөңгелек үстелдер, баспасөз-конференциялары және т. б. оқушылардың сабақтағы жауапкершілігін, белсенділігін, өзін-өзі бағалауын қамтамасыз етеді. Инновация дегеніміз - тек қана, жаңалық енгізу емес, сонымен қатар, жаңаны дәстүрлі оқу-тәрбие үрдісіне қолдана білу. Білім беру үрдісінде жаңа ақпараттық технологияларды қолдану мәселесі өзекті мәселелердің қатарынан орын алуда. Шетел тілін оқытудың мақсаты - субьектінің мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігін қалыптастыру десек, онда сол шетел тілін оқытуда жаңа ақпараттық технологияларды қолдану шетел тілін оқытудың мақсатынан туындап отырған қажеттілік болмақ.
Білім беру үрдісін ақпараттандыруда төмендегідей педагогикалық міндеттерді шешуге болады:
-білім беруде көлемді ақпаратқа қол жеткізе алу;
-білім алуға ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz