Адам ағзасының терморегуляциясы
І Кіріспе
ІІ Негізгі бөлім
1. Адам ағзасының терморегуляциясы.
1.1. Терморегуляция екі жолмен өзгереді.
1.2. Адам ағзасынан бөлініл шығатьш энергияның мөлшері үш шамадан тұрады
2. Дене қызуын өлшеу.
3. Химиялық терморегуляциясы.
4. Дене терморегуляциясы.
5. Реттеу изотермии.
6. Терморегуляция бөліну жолдары.
ІІІ Қорытынды
ІV Пайдаланылған әдебиеттер
ІІ Негізгі бөлім
1. Адам ағзасының терморегуляциясы.
1.1. Терморегуляция екі жолмен өзгереді.
1.2. Адам ағзасынан бөлініл шығатьш энергияның мөлшері үш шамадан тұрады
2. Дене қызуын өлшеу.
3. Химиялық терморегуляциясы.
4. Дене терморегуляциясы.
5. Реттеу изотермии.
6. Терморегуляция бөліну жолдары.
ІІІ Қорытынды
ІV Пайдаланылған әдебиеттер
Жылу реттеу, терморегуляция (гр. therme – жылу және гр. regulo – реттеу) – қоршаған орта температурасының ауытқуына қарамастан адам, сүтқоректілер және құстардың дене температурасын тұрақты деңгейде сақтау қабілеті.
Дене температурасының тұрақтылығы – жылу түзілу және жылу шығару және олардың өзгеруіне байланысты болады. Жылу реттеу процесіне аралық мидағы (гипоталамус) жылу орталығы, орталық жүйке жүйесінің әр түрлі бөлімдеріндегі жылу сезетін жүйке жасушалары, ішкі органдар мен шырышты қабаттың жылу рецепторлары, терідегі арнайы жүйке өткізгіш жолдары, эндокринді және тері бездері, бұлшықеттер қатысады. Дене қыза бастаса, қан тамырлары кеңейіп, тер бөлініп, тыныс алу жиілейді, жылуды сыртқа шығару үдейді. Ал ағза салқындай бастаса, қан тамырлары тарылып, тер шығу тоқтайды, сыртқа жылу аз бөлінеді. Осылайша ағза жылу түзу мен жылу шығарудың тепе-теңдігін реттеп отырады. Жылу реттеу нәтижесінде ағзаның температурасы тұрақты болады (мысалы, құстарда 40 – 41,5˚С, сүтқоректілерде 32 – 39˚С, адамда 36˚С). Сыртқы ортаның температурасының айтарлықтай ауытқуынан немесе жылу түзілудің жылдам өзгеруінен адам мен жануарлардың жылу температурасы қалыпты жағдайда 0,2 – 0,3-тен 1 – 2 С-қа ауытқуы мүмкін.
Денедегі жылудың тұрақтылығын реттеу механизмі адам мен жоғары сатыдағы жануарларда ғана жақсы дамыған. Мысалы, терлеу тек адам мен маймылға, сондай-ақ тақ тұяқты жануарларға ғана тән. Құстар терлемейді. Жәндік қоректілер, кемірушілер, т.б. аз терлейді. Ал төм. сатыдағы жануарларда (мысалы, бақа, кесіртке) жылу реттеу механизмі дамып жетілмеген. Сондықтан олардың дене температурасы сыртқы орта температурасына тәуелді болады. Адам қалыпты жағдайда жылудың 70%-ін ішкі органдардың қызметінің, ал 30%-ін бұлшық еттердің жиырылуы нәтижесінде алады. Адамның дене қимылы арқылы түзілген жылуы тері арқылы, тыныс
Адам ағзаларының температурасының тұрақты болуы өте күрделі биологиялық және физикалық алғанда, зәр шығарғанда және дефекация кезінде шығарылады.
–химиялық үрдістердің терморегуляциясы механизмдерімен байланысты.
Дене температурасының тұрақтылығы – жылу түзілу және жылу шығару және олардың өзгеруіне байланысты болады. Жылу реттеу процесіне аралық мидағы (гипоталамус) жылу орталығы, орталық жүйке жүйесінің әр түрлі бөлімдеріндегі жылу сезетін жүйке жасушалары, ішкі органдар мен шырышты қабаттың жылу рецепторлары, терідегі арнайы жүйке өткізгіш жолдары, эндокринді және тері бездері, бұлшықеттер қатысады. Дене қыза бастаса, қан тамырлары кеңейіп, тер бөлініп, тыныс алу жиілейді, жылуды сыртқа шығару үдейді. Ал ағза салқындай бастаса, қан тамырлары тарылып, тер шығу тоқтайды, сыртқа жылу аз бөлінеді. Осылайша ағза жылу түзу мен жылу шығарудың тепе-теңдігін реттеп отырады. Жылу реттеу нәтижесінде ағзаның температурасы тұрақты болады (мысалы, құстарда 40 – 41,5˚С, сүтқоректілерде 32 – 39˚С, адамда 36˚С). Сыртқы ортаның температурасының айтарлықтай ауытқуынан немесе жылу түзілудің жылдам өзгеруінен адам мен жануарлардың жылу температурасы қалыпты жағдайда 0,2 – 0,3-тен 1 – 2 С-қа ауытқуы мүмкін.
Денедегі жылудың тұрақтылығын реттеу механизмі адам мен жоғары сатыдағы жануарларда ғана жақсы дамыған. Мысалы, терлеу тек адам мен маймылға, сондай-ақ тақ тұяқты жануарларға ғана тән. Құстар терлемейді. Жәндік қоректілер, кемірушілер, т.б. аз терлейді. Ал төм. сатыдағы жануарларда (мысалы, бақа, кесіртке) жылу реттеу механизмі дамып жетілмеген. Сондықтан олардың дене температурасы сыртқы орта температурасына тәуелді болады. Адам қалыпты жағдайда жылудың 70%-ін ішкі органдардың қызметінің, ал 30%-ін бұлшық еттердің жиырылуы нәтижесінде алады. Адамның дене қимылы арқылы түзілген жылуы тері арқылы, тыныс
Адам ағзаларының температурасының тұрақты болуы өте күрделі биологиялық және физикалық алғанда, зәр шығарғанда және дефекация кезінде шығарылады.
–химиялық үрдістердің терморегуляциясы механизмдерімен байланысты.
1. Ж.Ж Жатқанбаев. Валеология
2. Х.Қ Сәтбаева. Ж.Б. Нілдібаева Валеология
3. М.М. Ахмырзаев
4. Жаданов Н.Еңбек қорғау Қызылорда қаласы 1995 ж
5. Таңжарықов П.А. Мұнай газ саласындағы еңбекті және қоршаған ортаны қорғау Қызылорда қаласы 2009ж Тұмар баспасы.
6. Жантасов Қ.Т. Кочеров Е.Н. Еңбекті қорғау және тіршілік қауіпсіздігі Алматы 2012 ж
7. Төлеубаев Б.Ә. Радиациялық экология жайлы қысқаша таным Павлодар 2008ж
2. Х.Қ Сәтбаева. Ж.Б. Нілдібаева Валеология
3. М.М. Ахмырзаев
4. Жаданов Н.Еңбек қорғау Қызылорда қаласы 1995 ж
5. Таңжарықов П.А. Мұнай газ саласындағы еңбекті және қоршаған ортаны қорғау Қызылорда қаласы 2009ж Тұмар баспасы.
6. Жантасов Қ.Т. Кочеров Е.Н. Еңбекті қорғау және тіршілік қауіпсіздігі Алматы 2012 ж
7. Төлеубаев Б.Ә. Радиациялық экология жайлы қысқаша таным Павлодар 2008ж
Жоспар
І Кіріспе
ІІ Негізгі бөлім
1. Адам ағзасының терморегуляциясы.
1.1. Терморегуляция екі жолмен өзгереді.
1.2. Адам ағзасынан бөлініл шығатьш энергияның мөлшері үш шамадан тұрады
2. Дене қызуын өлшеу.
3. Химиялық терморегуляциясы.
4. Дене терморегуляциясы.
5. Реттеу изотермии.
6. Терморегуляция бөліну жолдары.
ІІІ Қорытынды
ІV Пайдаланылған әдебиеттер
І Кіріспе
Терморегуляция
Жылу реттеу, терморегуляция (гр. therme - жылу және гр. regulo - реттеу) - қоршаған орта температурасының ауытқуына қарамастан адам, сүтқоректілер және құстардың дене температурасын тұрақты деңгейде сақтау қабілеті.
Дене температурасының тұрақтылығы - жылу түзілу және жылу шығару және олардың өзгеруіне байланысты болады. Жылу реттеу процесіне аралық мидағы (гипоталамус) жылу орталығы, орталық жүйке жүйесінің әр түрлі бөлімдеріндегі жылу сезетін жүйке жасушалары, ішкі органдар мен шырышты қабаттың жылу рецепторлары, терідегі арнайы жүйке өткізгіш жолдары, эндокринді және тері бездері, бұлшықеттер қатысады. Дене қыза бастаса, қан тамырлары кеңейіп, тер бөлініп, тыныс алу жиілейді, жылуды сыртқа шығару үдейді. Ал ағза салқындай бастаса, қан тамырлары тарылып, тер шығу тоқтайды, сыртқа жылу аз бөлінеді. Осылайша ағза жылу түзу мен жылу шығарудың тепе-теңдігін реттеп отырады. Жылу реттеу нәтижесінде ағзаның температурасы тұрақты болады (мысалы, құстарда 40 - 41,5˚С, сүтқоректілерде 32 - 39˚С, адамда 36˚С). Сыртқы ортаның температурасының айтарлықтай ауытқуынан немесе жылу түзілудің жылдам өзгеруінен адам мен жануарлардың жылу температурасы қалыпты жағдайда 0,2 - 0,3-тен 1 - 2 С-қа ауытқуы мүмкін.
Денедегі жылудың тұрақтылығын реттеу механизмі адам мен жоғары сатыдағы жануарларда ғана жақсы дамыған. Мысалы, терлеу тек адам мен маймылға, сондай-ақ тақ тұяқты жануарларға ғана тән. Құстар терлемейді. Жәндік қоректілер, кемірушілер, т.б. аз терлейді. Ал төм. сатыдағы жануарларда (мысалы, бақа, кесіртке) жылу реттеу механизмі дамып жетілмеген. Сондықтан олардың дене температурасы сыртқы орта температурасына тәуелді болады. Адам қалыпты жағдайда жылудың 70%-ін ішкі органдардың қызметінің, ал 30%-ін бұлшық еттердің жиырылуы нәтижесінде алады. Адамның дене қимылы арқылы түзілген жылуы тері арқылы, тыныс
Адам ағзаларының температурасының тұрақты болуы өте күрделі биологиялық және физикалық алғанда, зәр шығарғанда және дефекация кезінде шығарылады.
- химиялық үрдістердің терморегуляциясы механизмдерімен байланысты.
ІІ Негізгі бөлім
1.Адам ағзасының терморегуляциясы
Адам денесінде әртүрлі органдарында температураның мөлшері қандай. Арнаулы жүргізілген зерттеулердің қорытындыларына қарағанда, адам денесінің температурасы тұрақты болады деп айту салыстырмалы түрде айту деп ұғыну керек. Адам денесінің ашық болуы айналаны қоршаған сыртқы орта температурасының әсеріне қарай тез төмендеп кетеді. Ал жабық денедегі температура онша өзгеріске ұшырамайды. Ішкі органдардың температурасы айналаны қоршаған сыртқы орта температурасымен байланысты, онша көп өзгеріске ұшырамай, тұрақты түрде болады.
Дененің температурасының ауытқуы тәулік бойы үнемі өзгеріп отырады. Температураның өзгеруі киген киімге байланысты болады. Ауыр жұмыс істеген адамдардың температурасы үнемі өзгеріп тұрады. Спортшылардың дене температурасы әрқилы болып ауытқиды. Температураның өзгеруіне ағзаның физиологиялық жағдай, әйел адамдардың жүкті болуына байланысты. Дененің температурасы тәулік бойына 0,5-0,7 С ғана өзгереді. Дененің температурасы кешке қарай сағат 16-18-де өте жоғары деңгейге көтеріледі. (37,0-37,1) Түнде сағат 3-4-те температура өте төмен болады (36,2-36,0) Қарт адамдардың дене температурасы онша жоғары деңгейде болмайды (35-36 С).
1.1 Терморегуляция екі жолмен өзгереді.
1) Нервті терморегуляция;
2) Гуморалды терморегуляция.
Терморегуляция жоғарғы нерв жүйесі арқылы реттеліп отырады. Адам денесінің терморегуляциясы шексіз. Адам күйзелген кезде немесе қорыққан шақта терморегуляция төтенше жағдайда өтеді. Суық тердің ағзадан бөлініп шығуы тегіннен-тегін емес екендігі байқалады. Ағзада төтенше түрде физиологиялық үрдістердің жүргенін көрсетеді.
ХХ ғасырды артқа тастап, ХХІ ғасырдың табалдырығынан аттадық. Жай аттағанымыз жоқ, тәуелді егеменді ел болып аттадық. Бұл - Кеңес үкіметі қирамағанда өңің түгіл түсіне де кірмейтін оқиға. Сөздің шыны керек. Ол кезде Кеңес үкіметінің Одақтас республикасының бірі болып, компартия басшылығымен коммунизмге қарай қарыштап алға баса береміз дегеннен басқа ой болған жоқ. Сол коммунизмге апарады деген үкіметіміздің шаңырағы, ортасына түсіп, балапан басына, тұрымтай тұсына кеткен заман болды. Көптеген Одақтас республикалар не істерін білмей есеңгіреп қалды. Солардың ішінде ертерек есін жиып, буынын бекітіп, қабырғасын қатайтып, аяғынан тік тұрып, шет елдерге таныс болған республикалардың бірі - біздің Қазақстан.
Адамдардың өмір салты қоғамның даму процессінде маңызды роль атқарады. Олай болса, өзіміздің табиғи-тарихи ерекшелігімізді ескеріп, ұлттық менталитетімізге сай салауатты өмір салтының тұжырымдамасын жасап,соны іске асыруымыз керек. Еліміз егемендік алып, тәуелсіздік туын тіккен кезде жоғарыда айтылған қызыл империяның шовинистік саясаты үстемдігін жойып, жаңадан салауатты өмір салтын құру үшін жұмыс істеуіміз керек .Ол үшін ең алдымен адамдардың санасын өзгертуіміз керек. Сананың өзгеруі алдымен тұрмысқа байланысты. Тұрмыс жағдайымызды жақсарту арқылы парасатымызды жетілдіріп, қоғамда адам деген атқа лайық өмір сүруге тиіспіз. Біз салауатты өмір салтын Президентіміздің белгілеп көрсеткендей әр пунктіне сай істеп, жүзеге асыруға көшсек, республикамыздың іргесі бекіп, нығайып қуаты арта беретіні айдан анық. Соның басты пункттердің бірі - "Ауруды болдырмау және салауатты өмір салтын ынталандыру". Бұл бөлімінде Елбасы барлық қазақстандықтардың өмір сүру жағдайларын ,денсаулығын білімі мен хал-жағдайын ұдайы жақсартып, экологияға үнемі көңіл көңіл бөліп отыруға айрықша назар аударып, талдау жасайды.
Қазақстанның тәуелсіз, егеменді мемлекет мәртебесінде 2050 жылға дейінгі мерзімге арналған стратегиялық бағдарлама белгілеуі үлкен тарихи қадам. Ондағы басты-басты жеті басым бағыттардың бірі - Қазақстан азаматтарының денсаулығы білімі мен әл-ауқаты жөніндегі стратегиялық міндеттерді іске асыру. Бұл бағыт үлкен үш әлеуметтік саланы қамтиды Шынында да бүл үш сала бір-бірі мен тығыз байланысты ,бірінсіз екіншісін іске асыру мүмкіндігі жоқ десе де боладай. "Ораза-намаз - тоқтықта" дегендей мектеп жасындағы ішер асы, киер киімі, әсіресе аяғына қыста киер киімі болмаса оқуға бара алмайды. Оқу былай тұрсын, отбасының әл-ауқатының нашарлығы ауру сырқатқа шалдықтырады. Бұл сияқты әлеуметтік ахуал елдегі обьективтік жағдайларға байланысты бола бермейді. Ол кей жағдайларда ата-ананың еңбек етпей, маскүнемдікке салынуына да байланысты. Сондықтан стратегиялық бағдарлама "азаматтарымызды салауатты өмір салтына әзірлеуден" бастауды көздейді. Салауатты өмір сүру салтының басты шарты - маскүнемдіктен арылу. Маскүнемдік пен нашақорлық ұлтымыздың болашағына да қауіп төндіріп отыр. Ал ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету стратегиялық бағдарлама қойылып отырған ең бірінші мақсат.
Салауатты өмір сүрудің екінші бір сипатты белгісі темекі шегуден, насыбай атудан бой тарту. Шылым шегу қазақ арасында көп тарамай тұрған кездегі.
Орыс халқында "жаман әдет - жұқпалы келеді" - деген нақыл бар. Шынында да шылым шегу ауыр індеттей тарады. Ересек адамдарды былай қойғанда темекі шегу жастар арасында жұқпалы аурудай індетке айналды.
Қазақстан 2050 стратегиялық бағдарламасының жолдауы. Осы жолдаудың "Ұзақ мерзімді басым мақсаттар мен оларды іске асыру стратегиялары" деген тарауында ұзақ мерзімді жеті басымдылықты іске асыру деп аталады. Соның бірі - "Қазақстан азаматтарының денсаулығы "білімі мен әл-ауқаты. Яғни жеті міндеттің бірі - қоғамымызда салауатты өмір салтын орнықтыру мақсаты. Ал енді өмір салты дегенге келетін болсақ, оның мағынасы жеке адамдардың өмір тіршілігінен бастап, бүкіл қоғамның өмір сүру тәсілін зерттеп айқындайтын әлеуметтік ұғым. Өмір салты адамдардың қалай және не үшін өмір сүру, қандай іс-әрекетпен айналысатынын көрсетеді. Қоғамда өмір сүруші адам өзінің ақыл ойына, сана-сезіміне, дүниеге деген көзқарасына сүйенеді.
Данышпан Абай өзінің 28-қара сөзінде: "Ауруды жаратқан - құдай, ауыртқан құдай емес" деген. Яғни, құдай саған темекі тарт, арақ іш, нашақор бол, денсаулығыңызды бұз деген жоқ. Әйел мен баланың денсаулығы туралы айтар болсақ, денсаулығы күшті, салауатты өмір салтын ұстаған аналар ғана өмірге дені таза, қол-аяғы балғадай, тепсе темір үзетін перзент әкеле алады. Өйткені сау бала - біздің келешегіміз, қоғамымыздың тірегі. Әрине өмірге дені сау перзент әкелу бір жұмыс. Ал оны қоғамға жат мінездерден аулақ етіп тәрбиелеу екінші әрі өте жауапты жұмыс.
Өте жақсы дене шынықтыруды өткізу үшін ең алдымен терморегуляцияның механизмін білу керек.
Жер бетіндегі барлық, ағзалар айналаны қоршаған орта факторларының өсер етуіне байланысты екі топқа бөлінеді. Бірінші топқа жататын ағзалар -- суық қандылар. (пойкилогермдер), өздеріне кджетгі температураны сыртқы ортадан алып отырады.
Екінші топтағы жануарлар -- жылы қандылар -- гомаиотермділер. Айналаны қоршаған сыртқы орта температурасына байланысты. Ағзаларындағы температура тұрғылықты.
Адам ағзаларының температурасының тұрақты болуы өте күр-делі биологиялық және физикалық-химиялық үрдістердің термо-регуляциясы механизмдері мен байланысты. И.П.Павловтың айтуы-на қарағанда термореуляцияның механизмін жетілдендірусіз адам ағзасында тұрақты температураны сақтауға болмайды.
Осыған орай біриеше сауал туындайды. Адам денесінде әр түрлі органдарында температураның мөлшері қандай. Арнаулы жүргізілген зерттеулердің қорытындыларына қарағанда, адам денесінің температурасы тұрақты болады деп айту салыстырмалы түрде айту деп ұғыну керек. Адам денесінің ашық болуы айналаны қоршаған сыртқы орта температурасының әсеріне қарай тез төмендеп кетеді Ал жабық денедегі тсмпература онша өзгеріске ұшырамайды. Ішкі органдардың температурасы айналаны қоршаған сыртқы орта температурасымен байланысты, онша кеп өзгеріске ұшырамай, тұрақы түрде болады.
Дененің темпсратурасының ауытқуы тәулік бойы үнемі өзгеріп отырады. Температураның өзгеруі киген киімге байланысты болады. Ауыр жұмыс істеген адамдардың температурасы үнемі өзгеріп тұрады. Спортшылардың дене температурасы әр қилы болып ауытқиды. Температураның өзгеруіне ағзаның физиологиялық жағдай, әйел адамдардың жүкті болуына байланысты. Дененің температурасы тәулік бойына 0,5-0,7°С ғана өзгереді. Дененің температурасы кешке қарай, сағат 16-18-де өте жоғары деңгейге көтеріледі(37,0-37,1°). Түнде сағат 3-4-те температура өте темен деңгейде болады (36,2-36,0) қарт адамдардың дене температурасы онша жоғары деңгейде болмайды (35-36°С).
Ішкі органның температурасы әр түрлі. Ең ыстық орган бауыр Оның температурасы 38-40°С жетеді. Қолтықтағы температура 36,5-36,9°С әдетте қолтыққа градусник қойып температураны анықтайды. Тік ішек температурасы 37,2-37,5°С. Қанның темпера-турасы дене температурасына сәйкестенеді. Адам ағзасы темпера-тураға байланысты жылу бөліп отырады. Жылудың көлеміне сәйкес температура өзгереді. Жылу зат алмасу үрдісіне байланысты. Ішкен тағамдарға да байланысты болады. Энергияның өлшемі үлкен калория (ккал) немесе килоджоулмен белгіленеді.
1.2Адам ағзасынан бөлініл шығатьш энергияның мөлшері үш шамадан тұрады:
1) негізгі зат алмасуынан;
2) тамақтану кезіңдегі энергия;
3)физикалық және ой еңбектерінің әсерінен энергия түзіледі.
Негізгі зат алмасудан пайда болған энергия, адамның тіршілігін қамтамасыз етуге, тыныс алуға, жүрск қызметіне, бүйректің жұмыс жасауына жұмсалынады.
Ересек адамның әрбір кг массасында 24 ккал энергия болады. Терморегуляция үнемі өзгеріске ұшырап отырады. Тамақтанған кезде терморегуляция жоғарылап, тамақ ішпеген кезде терморе-гуляция төмендейді. Жылу үнемі алмасып отырады. Жылу адамның терісі арқылы айналаны қоршаған ортаға тарап отырады.
Терморегуляция екі жолмен өзгереді.1) Нервті терморегуляция; 2) гуморалды терморегуляуция. Терморсгуляцияның барлық көрінісі 3-таблицада (5-суретте) көрсетілген. Терморегуляция жоғары нерв жүйесі арқылы реттелініп отырады. Адам денесінің терморегуляциясы шексіз. Адам күйзелген кезде немесе қорыққан шақта терморегуляция төтенше жағдайда өтсді. Суық тердің ағзадан бөлініп шығуы тегіннен-тегін емес екендігі байқалады. Ағзада төтенше түрде физиологиялық үрдістердің жүргенін көрсетеді.
Сау адамның қалыпты жағдайда дене қызуы тәулік бойы 37˚С-тан аспайды. Бұл жылу өндіру және жылу беру сияқты күрделі жылу реттеу жолымен қамтамасыз етіледі. Жылу өндіру бұлшық ет және ішкі мүшелердегі тотығу процестері арқасында жүзеге асырылады. Алмасу процестерінің өнімділігі неғұрлым жоғарылаған сайын соғұрлым жылу жасау көбейе түседі. Жылу беру - терідегі бай тамырлар торына байланысты болады. Олар өз сағасын бірден тез өзгерте алады. Жылу беру - жылу тарату, жылу сәулелену және булану жолдарымен жүзеге асырылады.
Ағзаның жылу өндіруі жеткіліксіз болса немесе ағза салқындағанда тері тамырлары рефлексті түрде тарылады да, жылу беруі төмендейді. Тері құрғақ, суық болады, кейде қалтырау пайда болады. Ол қаңқа бұлшық еттерінің жылу жасауының жоғарылауына әкеліп соғады. Керісінше, жылу көп болған жағдайда (ағза қызғанда) тері тамырларының рефлекстік түрде кеңеюі байқалады. Терінің қанмен қамтамасыз етілуі жоғарылайды, сондықтан жылу беру, оны өткізу және сәулелендіру жоғарылайды. Егер бұл механизмдер жеткіліксіз болса, тер бөлу кенеттен күшейеді. Тер дене бетінен булана отырып, ағзадағы жылудың өте күшті бөлінуін іске асырады.
Сонымен, терморегуляцияның күрделі механизмі ағзаның ішкі ортасындағы температуралық тұрақтылықты қамтамасыз етеді, ол алмасу процестерінің қалыпты жүруі үшін қажетті болып келеді.
2. Дене қызуын өлшеу
Күні бойы кездесетін дене қызуының физиологиялық ауытқулары тәңертеңгі және кешкі қызу арасындағы айырмашылық орташа есеппен алғанда 0,3-0,5 градусты құрайды.
Жастарға, орта жастағы адамдарға қарағанда сәби жастағы және қарт адамдардың дене қызуы төмендеу болады.
Ерте балалық шақта тәулік ішінде үлкен ауытқулармен көрінетін дене қызуының аса тұрақсыздығы байқалады. Қалыпты жағдайда дене қызуы ас қабылдағаннан кейін физикалык күшті жұмсай отырып, жұмыс істегенде айқын көрінетін көңіл-күй жағдайлары, әйелдерде жүктілік және етеккір келу кезеңдерінде аздап жоғарылайды. Қалыпты жағдайларда сау адамдардың дене температурасы физиологиялық жағдайларына байланысты 0,5°С деңгейінде ауытқиды. Сонымен қатар, қалыпты жағдайда теріде өлшенетін дене қызуы (табиғи қатпарлардағы) кілегей қабаттағы қызудан (ауыз қуысы, тік ішегі, қынап) 0,5-0,8°С төмен. Қолтық асты аймағындағы дене қызуы 36-37° С-қа тең.
Дене температурасы адам жоғары жануарлар ұсталады салыстырмалы түрде тұрақты деңгейі, қарамастан тербелістер қоршаған ортаның температурасы. Бұл дене температурасының тұрақтылығы деп аталады изотермии. Изотермия свойственна ғана деп аталатын гомойотермным, немесе теплокровным, жануарлар. Изотермия жоқ пойкилотермных, немесе холоднокровных, жануарлар, дене температурасы олардың переменна және аз ерекшеленеді қоршаған ортаның температурасы. Изотермия онтогенез процесіндегі біртіндеп дамиды. Нәрестенің баланың қабілетін қолдау тұрақтылығы дене температурасының алыс мінсіз емес. Осының салдарынан туындауы мүмкін салқындату {гипотермия немесе қызып кеткен (гипертермия} ағзаның мұндай температура қоршаған ортаны емес, көрсетеді әсерін ересек адам. Тең жағдайларда тіптішағын бұлшық жұмыс, мысалы, байланысты ұзақ айқайлап баланың арттыруы мүмкін дене температурасы. Ағзаға шала туған балаларға тағы кем қабілетті қолдау П0етоянство дене температурасын, оларда едәуір дәрежеде тәуелді температура ортасы тіршілік. Температура органдары мен тіндерінің, ағзаның байланысты қарқындылығы білім, жылу және шамасына жылу шығындарын. Теплообразование жүреді салдарынан үздіксіз совершающихся экзотермических реакциялар. Бұл реакциялар жүреді барлық органдар мен ұлпаларда, бірақ неодинаково қарқынды. Тіндерде және органдарда, өндіретін белсенді жұмысы -- бұлшық ет, бауыр, бүйректе, бөлінеді көп саны жылу, кем белсенді -- - дәнекер тіндердің, сүйектің, хрящах. Жоғалту жылу органдары мен тіндерінің дәрежесіне байланысты олардың орналасатын жерін айқындау: беттік орналасқан органдар, мысалы, тері, қаңқалық бұлшық ет, отдают көп жылу және салқындатылады күштірек ішкі органдар, қорғалған салқындату. Осыдан анық, температурасы әр түрлі органдардың алуан түрлі. Мәселен, бауыр, орналасқан терең денесінің ішіндегі және беретін үлкен теплопродукцию, бар адамда одан да жоғары және тұрақты температураны (37,8 -- 38 °С) салыстырғанда тері температурасы едәуір төмен (жағылған киіммен учаскелерінде 29,5 -- 33,9 °С) және көбінесе қоршаған ортаға тәуелді. Сондықтан әділ деп айтуға изотермия тән, негізінен, ішкі органдар мен бас миы. Беті сол дененің және аяқ-қолдың температурасы мүмкін болатын бірнеше байланысты өзгеруі қоршаған ортаның температурасы болып табылады белгілі бір шамада пойкилотермными. Бұл ретте әр түрлі учаскелері тері бетінің бар неодинаковую температурасы. Әдетте салыстырмалы түрде жоғары температура тері дененің және бастың (33-34 °С). Температура аяқ-қолдың төмен, әрі ол неғұрлым төмен дисталды бөлімдерде. Бірі айтқандарына керек түсінігі тұрақты дене температурасы шартты болып табылады. Жақсы орташа температурасын ағзаның тұтас сипаттайды температурасы қанның ең ірі ыдыстарда, өйткені циркулирующая оларда қан қызады белсенді тіндерде (осылайша охлаждая) және теріде салқындатылады (бір мезгілде оны жылытады). Туралы дене температурасы адам сотталуда, әдетте, негізінде оның ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
І Кіріспе
ІІ Негізгі бөлім
1. Адам ағзасының терморегуляциясы.
1.1. Терморегуляция екі жолмен өзгереді.
1.2. Адам ағзасынан бөлініл шығатьш энергияның мөлшері үш шамадан тұрады
2. Дене қызуын өлшеу.
3. Химиялық терморегуляциясы.
4. Дене терморегуляциясы.
5. Реттеу изотермии.
6. Терморегуляция бөліну жолдары.
ІІІ Қорытынды
ІV Пайдаланылған әдебиеттер
І Кіріспе
Терморегуляция
Жылу реттеу, терморегуляция (гр. therme - жылу және гр. regulo - реттеу) - қоршаған орта температурасының ауытқуына қарамастан адам, сүтқоректілер және құстардың дене температурасын тұрақты деңгейде сақтау қабілеті.
Дене температурасының тұрақтылығы - жылу түзілу және жылу шығару және олардың өзгеруіне байланысты болады. Жылу реттеу процесіне аралық мидағы (гипоталамус) жылу орталығы, орталық жүйке жүйесінің әр түрлі бөлімдеріндегі жылу сезетін жүйке жасушалары, ішкі органдар мен шырышты қабаттың жылу рецепторлары, терідегі арнайы жүйке өткізгіш жолдары, эндокринді және тері бездері, бұлшықеттер қатысады. Дене қыза бастаса, қан тамырлары кеңейіп, тер бөлініп, тыныс алу жиілейді, жылуды сыртқа шығару үдейді. Ал ағза салқындай бастаса, қан тамырлары тарылып, тер шығу тоқтайды, сыртқа жылу аз бөлінеді. Осылайша ағза жылу түзу мен жылу шығарудың тепе-теңдігін реттеп отырады. Жылу реттеу нәтижесінде ағзаның температурасы тұрақты болады (мысалы, құстарда 40 - 41,5˚С, сүтқоректілерде 32 - 39˚С, адамда 36˚С). Сыртқы ортаның температурасының айтарлықтай ауытқуынан немесе жылу түзілудің жылдам өзгеруінен адам мен жануарлардың жылу температурасы қалыпты жағдайда 0,2 - 0,3-тен 1 - 2 С-қа ауытқуы мүмкін.
Денедегі жылудың тұрақтылығын реттеу механизмі адам мен жоғары сатыдағы жануарларда ғана жақсы дамыған. Мысалы, терлеу тек адам мен маймылға, сондай-ақ тақ тұяқты жануарларға ғана тән. Құстар терлемейді. Жәндік қоректілер, кемірушілер, т.б. аз терлейді. Ал төм. сатыдағы жануарларда (мысалы, бақа, кесіртке) жылу реттеу механизмі дамып жетілмеген. Сондықтан олардың дене температурасы сыртқы орта температурасына тәуелді болады. Адам қалыпты жағдайда жылудың 70%-ін ішкі органдардың қызметінің, ал 30%-ін бұлшық еттердің жиырылуы нәтижесінде алады. Адамның дене қимылы арқылы түзілген жылуы тері арқылы, тыныс
Адам ағзаларының температурасының тұрақты болуы өте күрделі биологиялық және физикалық алғанда, зәр шығарғанда және дефекация кезінде шығарылады.
- химиялық үрдістердің терморегуляциясы механизмдерімен байланысты.
ІІ Негізгі бөлім
1.Адам ағзасының терморегуляциясы
Адам денесінде әртүрлі органдарында температураның мөлшері қандай. Арнаулы жүргізілген зерттеулердің қорытындыларына қарағанда, адам денесінің температурасы тұрақты болады деп айту салыстырмалы түрде айту деп ұғыну керек. Адам денесінің ашық болуы айналаны қоршаған сыртқы орта температурасының әсеріне қарай тез төмендеп кетеді. Ал жабық денедегі температура онша өзгеріске ұшырамайды. Ішкі органдардың температурасы айналаны қоршаған сыртқы орта температурасымен байланысты, онша көп өзгеріске ұшырамай, тұрақты түрде болады.
Дененің температурасының ауытқуы тәулік бойы үнемі өзгеріп отырады. Температураның өзгеруі киген киімге байланысты болады. Ауыр жұмыс істеген адамдардың температурасы үнемі өзгеріп тұрады. Спортшылардың дене температурасы әрқилы болып ауытқиды. Температураның өзгеруіне ағзаның физиологиялық жағдай, әйел адамдардың жүкті болуына байланысты. Дененің температурасы тәулік бойына 0,5-0,7 С ғана өзгереді. Дененің температурасы кешке қарай сағат 16-18-де өте жоғары деңгейге көтеріледі. (37,0-37,1) Түнде сағат 3-4-те температура өте төмен болады (36,2-36,0) Қарт адамдардың дене температурасы онша жоғары деңгейде болмайды (35-36 С).
1.1 Терморегуляция екі жолмен өзгереді.
1) Нервті терморегуляция;
2) Гуморалды терморегуляция.
Терморегуляция жоғарғы нерв жүйесі арқылы реттеліп отырады. Адам денесінің терморегуляциясы шексіз. Адам күйзелген кезде немесе қорыққан шақта терморегуляция төтенше жағдайда өтеді. Суық тердің ағзадан бөлініп шығуы тегіннен-тегін емес екендігі байқалады. Ағзада төтенше түрде физиологиялық үрдістердің жүргенін көрсетеді.
ХХ ғасырды артқа тастап, ХХІ ғасырдың табалдырығынан аттадық. Жай аттағанымыз жоқ, тәуелді егеменді ел болып аттадық. Бұл - Кеңес үкіметі қирамағанда өңің түгіл түсіне де кірмейтін оқиға. Сөздің шыны керек. Ол кезде Кеңес үкіметінің Одақтас республикасының бірі болып, компартия басшылығымен коммунизмге қарай қарыштап алға баса береміз дегеннен басқа ой болған жоқ. Сол коммунизмге апарады деген үкіметіміздің шаңырағы, ортасына түсіп, балапан басына, тұрымтай тұсына кеткен заман болды. Көптеген Одақтас республикалар не істерін білмей есеңгіреп қалды. Солардың ішінде ертерек есін жиып, буынын бекітіп, қабырғасын қатайтып, аяғынан тік тұрып, шет елдерге таныс болған республикалардың бірі - біздің Қазақстан.
Адамдардың өмір салты қоғамның даму процессінде маңызды роль атқарады. Олай болса, өзіміздің табиғи-тарихи ерекшелігімізді ескеріп, ұлттық менталитетімізге сай салауатты өмір салтының тұжырымдамасын жасап,соны іске асыруымыз керек. Еліміз егемендік алып, тәуелсіздік туын тіккен кезде жоғарыда айтылған қызыл империяның шовинистік саясаты үстемдігін жойып, жаңадан салауатты өмір салтын құру үшін жұмыс істеуіміз керек .Ол үшін ең алдымен адамдардың санасын өзгертуіміз керек. Сананың өзгеруі алдымен тұрмысқа байланысты. Тұрмыс жағдайымызды жақсарту арқылы парасатымызды жетілдіріп, қоғамда адам деген атқа лайық өмір сүруге тиіспіз. Біз салауатты өмір салтын Президентіміздің белгілеп көрсеткендей әр пунктіне сай істеп, жүзеге асыруға көшсек, республикамыздың іргесі бекіп, нығайып қуаты арта беретіні айдан анық. Соның басты пункттердің бірі - "Ауруды болдырмау және салауатты өмір салтын ынталандыру". Бұл бөлімінде Елбасы барлық қазақстандықтардың өмір сүру жағдайларын ,денсаулығын білімі мен хал-жағдайын ұдайы жақсартып, экологияға үнемі көңіл көңіл бөліп отыруға айрықша назар аударып, талдау жасайды.
Қазақстанның тәуелсіз, егеменді мемлекет мәртебесінде 2050 жылға дейінгі мерзімге арналған стратегиялық бағдарлама белгілеуі үлкен тарихи қадам. Ондағы басты-басты жеті басым бағыттардың бірі - Қазақстан азаматтарының денсаулығы білімі мен әл-ауқаты жөніндегі стратегиялық міндеттерді іске асыру. Бұл бағыт үлкен үш әлеуметтік саланы қамтиды Шынында да бүл үш сала бір-бірі мен тығыз байланысты ,бірінсіз екіншісін іске асыру мүмкіндігі жоқ десе де боладай. "Ораза-намаз - тоқтықта" дегендей мектеп жасындағы ішер асы, киер киімі, әсіресе аяғына қыста киер киімі болмаса оқуға бара алмайды. Оқу былай тұрсын, отбасының әл-ауқатының нашарлығы ауру сырқатқа шалдықтырады. Бұл сияқты әлеуметтік ахуал елдегі обьективтік жағдайларға байланысты бола бермейді. Ол кей жағдайларда ата-ананың еңбек етпей, маскүнемдікке салынуына да байланысты. Сондықтан стратегиялық бағдарлама "азаматтарымызды салауатты өмір салтына әзірлеуден" бастауды көздейді. Салауатты өмір сүру салтының басты шарты - маскүнемдіктен арылу. Маскүнемдік пен нашақорлық ұлтымыздың болашағына да қауіп төндіріп отыр. Ал ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету стратегиялық бағдарлама қойылып отырған ең бірінші мақсат.
Салауатты өмір сүрудің екінші бір сипатты белгісі темекі шегуден, насыбай атудан бой тарту. Шылым шегу қазақ арасында көп тарамай тұрған кездегі.
Орыс халқында "жаман әдет - жұқпалы келеді" - деген нақыл бар. Шынында да шылым шегу ауыр індеттей тарады. Ересек адамдарды былай қойғанда темекі шегу жастар арасында жұқпалы аурудай індетке айналды.
Қазақстан 2050 стратегиялық бағдарламасының жолдауы. Осы жолдаудың "Ұзақ мерзімді басым мақсаттар мен оларды іске асыру стратегиялары" деген тарауында ұзақ мерзімді жеті басымдылықты іске асыру деп аталады. Соның бірі - "Қазақстан азаматтарының денсаулығы "білімі мен әл-ауқаты. Яғни жеті міндеттің бірі - қоғамымызда салауатты өмір салтын орнықтыру мақсаты. Ал енді өмір салты дегенге келетін болсақ, оның мағынасы жеке адамдардың өмір тіршілігінен бастап, бүкіл қоғамның өмір сүру тәсілін зерттеп айқындайтын әлеуметтік ұғым. Өмір салты адамдардың қалай және не үшін өмір сүру, қандай іс-әрекетпен айналысатынын көрсетеді. Қоғамда өмір сүруші адам өзінің ақыл ойына, сана-сезіміне, дүниеге деген көзқарасына сүйенеді.
Данышпан Абай өзінің 28-қара сөзінде: "Ауруды жаратқан - құдай, ауыртқан құдай емес" деген. Яғни, құдай саған темекі тарт, арақ іш, нашақор бол, денсаулығыңызды бұз деген жоқ. Әйел мен баланың денсаулығы туралы айтар болсақ, денсаулығы күшті, салауатты өмір салтын ұстаған аналар ғана өмірге дені таза, қол-аяғы балғадай, тепсе темір үзетін перзент әкеле алады. Өйткені сау бала - біздің келешегіміз, қоғамымыздың тірегі. Әрине өмірге дені сау перзент әкелу бір жұмыс. Ал оны қоғамға жат мінездерден аулақ етіп тәрбиелеу екінші әрі өте жауапты жұмыс.
Өте жақсы дене шынықтыруды өткізу үшін ең алдымен терморегуляцияның механизмін білу керек.
Жер бетіндегі барлық, ағзалар айналаны қоршаған орта факторларының өсер етуіне байланысты екі топқа бөлінеді. Бірінші топқа жататын ағзалар -- суық қандылар. (пойкилогермдер), өздеріне кджетгі температураны сыртқы ортадан алып отырады.
Екінші топтағы жануарлар -- жылы қандылар -- гомаиотермділер. Айналаны қоршаған сыртқы орта температурасына байланысты. Ағзаларындағы температура тұрғылықты.
Адам ағзаларының температурасының тұрақты болуы өте күр-делі биологиялық және физикалық-химиялық үрдістердің термо-регуляциясы механизмдері мен байланысты. И.П.Павловтың айтуы-на қарағанда термореуляцияның механизмін жетілдендірусіз адам ағзасында тұрақты температураны сақтауға болмайды.
Осыған орай біриеше сауал туындайды. Адам денесінде әр түрлі органдарында температураның мөлшері қандай. Арнаулы жүргізілген зерттеулердің қорытындыларына қарағанда, адам денесінің температурасы тұрақты болады деп айту салыстырмалы түрде айту деп ұғыну керек. Адам денесінің ашық болуы айналаны қоршаған сыртқы орта температурасының әсеріне қарай тез төмендеп кетеді Ал жабық денедегі тсмпература онша өзгеріске ұшырамайды. Ішкі органдардың температурасы айналаны қоршаған сыртқы орта температурасымен байланысты, онша кеп өзгеріске ұшырамай, тұрақы түрде болады.
Дененің темпсратурасының ауытқуы тәулік бойы үнемі өзгеріп отырады. Температураның өзгеруі киген киімге байланысты болады. Ауыр жұмыс істеген адамдардың температурасы үнемі өзгеріп тұрады. Спортшылардың дене температурасы әр қилы болып ауытқиды. Температураның өзгеруіне ағзаның физиологиялық жағдай, әйел адамдардың жүкті болуына байланысты. Дененің температурасы тәулік бойына 0,5-0,7°С ғана өзгереді. Дененің температурасы кешке қарай, сағат 16-18-де өте жоғары деңгейге көтеріледі(37,0-37,1°). Түнде сағат 3-4-те температура өте темен деңгейде болады (36,2-36,0) қарт адамдардың дене температурасы онша жоғары деңгейде болмайды (35-36°С).
Ішкі органның температурасы әр түрлі. Ең ыстық орган бауыр Оның температурасы 38-40°С жетеді. Қолтықтағы температура 36,5-36,9°С әдетте қолтыққа градусник қойып температураны анықтайды. Тік ішек температурасы 37,2-37,5°С. Қанның темпера-турасы дене температурасына сәйкестенеді. Адам ағзасы темпера-тураға байланысты жылу бөліп отырады. Жылудың көлеміне сәйкес температура өзгереді. Жылу зат алмасу үрдісіне байланысты. Ішкен тағамдарға да байланысты болады. Энергияның өлшемі үлкен калория (ккал) немесе килоджоулмен белгіленеді.
1.2Адам ағзасынан бөлініл шығатьш энергияның мөлшері үш шамадан тұрады:
1) негізгі зат алмасуынан;
2) тамақтану кезіңдегі энергия;
3)физикалық және ой еңбектерінің әсерінен энергия түзіледі.
Негізгі зат алмасудан пайда болған энергия, адамның тіршілігін қамтамасыз етуге, тыныс алуға, жүрск қызметіне, бүйректің жұмыс жасауына жұмсалынады.
Ересек адамның әрбір кг массасында 24 ккал энергия болады. Терморегуляция үнемі өзгеріске ұшырап отырады. Тамақтанған кезде терморегуляция жоғарылап, тамақ ішпеген кезде терморе-гуляция төмендейді. Жылу үнемі алмасып отырады. Жылу адамның терісі арқылы айналаны қоршаған ортаға тарап отырады.
Терморегуляция екі жолмен өзгереді.1) Нервті терморегуляция; 2) гуморалды терморегуляуция. Терморсгуляцияның барлық көрінісі 3-таблицада (5-суретте) көрсетілген. Терморегуляция жоғары нерв жүйесі арқылы реттелініп отырады. Адам денесінің терморегуляциясы шексіз. Адам күйзелген кезде немесе қорыққан шақта терморегуляция төтенше жағдайда өтсді. Суық тердің ағзадан бөлініп шығуы тегіннен-тегін емес екендігі байқалады. Ағзада төтенше түрде физиологиялық үрдістердің жүргенін көрсетеді.
Сау адамның қалыпты жағдайда дене қызуы тәулік бойы 37˚С-тан аспайды. Бұл жылу өндіру және жылу беру сияқты күрделі жылу реттеу жолымен қамтамасыз етіледі. Жылу өндіру бұлшық ет және ішкі мүшелердегі тотығу процестері арқасында жүзеге асырылады. Алмасу процестерінің өнімділігі неғұрлым жоғарылаған сайын соғұрлым жылу жасау көбейе түседі. Жылу беру - терідегі бай тамырлар торына байланысты болады. Олар өз сағасын бірден тез өзгерте алады. Жылу беру - жылу тарату, жылу сәулелену және булану жолдарымен жүзеге асырылады.
Ағзаның жылу өндіруі жеткіліксіз болса немесе ағза салқындағанда тері тамырлары рефлексті түрде тарылады да, жылу беруі төмендейді. Тері құрғақ, суық болады, кейде қалтырау пайда болады. Ол қаңқа бұлшық еттерінің жылу жасауының жоғарылауына әкеліп соғады. Керісінше, жылу көп болған жағдайда (ағза қызғанда) тері тамырларының рефлекстік түрде кеңеюі байқалады. Терінің қанмен қамтамасыз етілуі жоғарылайды, сондықтан жылу беру, оны өткізу және сәулелендіру жоғарылайды. Егер бұл механизмдер жеткіліксіз болса, тер бөлу кенеттен күшейеді. Тер дене бетінен булана отырып, ағзадағы жылудың өте күшті бөлінуін іске асырады.
Сонымен, терморегуляцияның күрделі механизмі ағзаның ішкі ортасындағы температуралық тұрақтылықты қамтамасыз етеді, ол алмасу процестерінің қалыпты жүруі үшін қажетті болып келеді.
2. Дене қызуын өлшеу
Күні бойы кездесетін дене қызуының физиологиялық ауытқулары тәңертеңгі және кешкі қызу арасындағы айырмашылық орташа есеппен алғанда 0,3-0,5 градусты құрайды.
Жастарға, орта жастағы адамдарға қарағанда сәби жастағы және қарт адамдардың дене қызуы төмендеу болады.
Ерте балалық шақта тәулік ішінде үлкен ауытқулармен көрінетін дене қызуының аса тұрақсыздығы байқалады. Қалыпты жағдайда дене қызуы ас қабылдағаннан кейін физикалык күшті жұмсай отырып, жұмыс істегенде айқын көрінетін көңіл-күй жағдайлары, әйелдерде жүктілік және етеккір келу кезеңдерінде аздап жоғарылайды. Қалыпты жағдайларда сау адамдардың дене температурасы физиологиялық жағдайларына байланысты 0,5°С деңгейінде ауытқиды. Сонымен қатар, қалыпты жағдайда теріде өлшенетін дене қызуы (табиғи қатпарлардағы) кілегей қабаттағы қызудан (ауыз қуысы, тік ішегі, қынап) 0,5-0,8°С төмен. Қолтық асты аймағындағы дене қызуы 36-37° С-қа тең.
Дене температурасы адам жоғары жануарлар ұсталады салыстырмалы түрде тұрақты деңгейі, қарамастан тербелістер қоршаған ортаның температурасы. Бұл дене температурасының тұрақтылығы деп аталады изотермии. Изотермия свойственна ғана деп аталатын гомойотермным, немесе теплокровным, жануарлар. Изотермия жоқ пойкилотермных, немесе холоднокровных, жануарлар, дене температурасы олардың переменна және аз ерекшеленеді қоршаған ортаның температурасы. Изотермия онтогенез процесіндегі біртіндеп дамиды. Нәрестенің баланың қабілетін қолдау тұрақтылығы дене температурасының алыс мінсіз емес. Осының салдарынан туындауы мүмкін салқындату {гипотермия немесе қызып кеткен (гипертермия} ағзаның мұндай температура қоршаған ортаны емес, көрсетеді әсерін ересек адам. Тең жағдайларда тіптішағын бұлшық жұмыс, мысалы, байланысты ұзақ айқайлап баланың арттыруы мүмкін дене температурасы. Ағзаға шала туған балаларға тағы кем қабілетті қолдау П0етоянство дене температурасын, оларда едәуір дәрежеде тәуелді температура ортасы тіршілік. Температура органдары мен тіндерінің, ағзаның байланысты қарқындылығы білім, жылу және шамасына жылу шығындарын. Теплообразование жүреді салдарынан үздіксіз совершающихся экзотермических реакциялар. Бұл реакциялар жүреді барлық органдар мен ұлпаларда, бірақ неодинаково қарқынды. Тіндерде және органдарда, өндіретін белсенді жұмысы -- бұлшық ет, бауыр, бүйректе, бөлінеді көп саны жылу, кем белсенді -- - дәнекер тіндердің, сүйектің, хрящах. Жоғалту жылу органдары мен тіндерінің дәрежесіне байланысты олардың орналасатын жерін айқындау: беттік орналасқан органдар, мысалы, тері, қаңқалық бұлшық ет, отдают көп жылу және салқындатылады күштірек ішкі органдар, қорғалған салқындату. Осыдан анық, температурасы әр түрлі органдардың алуан түрлі. Мәселен, бауыр, орналасқан терең денесінің ішіндегі және беретін үлкен теплопродукцию, бар адамда одан да жоғары және тұрақты температураны (37,8 -- 38 °С) салыстырғанда тері температурасы едәуір төмен (жағылған киіммен учаскелерінде 29,5 -- 33,9 °С) және көбінесе қоршаған ортаға тәуелді. Сондықтан әділ деп айтуға изотермия тән, негізінен, ішкі органдар мен бас миы. Беті сол дененің және аяқ-қолдың температурасы мүмкін болатын бірнеше байланысты өзгеруі қоршаған ортаның температурасы болып табылады белгілі бір шамада пойкилотермными. Бұл ретте әр түрлі учаскелері тері бетінің бар неодинаковую температурасы. Әдетте салыстырмалы түрде жоғары температура тері дененің және бастың (33-34 °С). Температура аяқ-қолдың төмен, әрі ол неғұрлым төмен дисталды бөлімдерде. Бірі айтқандарына керек түсінігі тұрақты дене температурасы шартты болып табылады. Жақсы орташа температурасын ағзаның тұтас сипаттайды температурасы қанның ең ірі ыдыстарда, өйткені циркулирующая оларда қан қызады белсенді тіндерде (осылайша охлаждая) және теріде салқындатылады (бір мезгілде оны жылытады). Туралы дене температурасы адам сотталуда, әдетте, негізінде оның ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz