Татуластыру рәсімдері, тараптардың татуласуы, татуласу келісімін жасау, татуласу келісімінің нысаны мен мазмұны

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Реферат

Тақырыбы: Татуластыру рәсімдері, тараптардың татуласуы, татуласу келісімін жасау, татуласу келісімінің нысаны мен мазмұны

Орындаған: Иргебекова Ф. Б. -сырттай бөлім, 2-курс

Тексерген: Урисбаева Айнур Аманкуловна

Алматы 2017ж.

Жоспары:

КІРІСПЕ
НЕГІЗГІ БӨЛІМ:

Татуластыру рәсімдері, тараптардың татуласуы, татуласу келісімін жасау, татуласу келісімінің нысаны мен мазмұны

3. ҚОРЫТЫНДЫ

4. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

КІРІСПЕ

Татуластыру рәсімдері бөлек тарауында татуласу келісімін, дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісімін, дауды партисипативтік рәсім тәртібімен реттеу туралы келісімін жасау сияқты тараптардың татуласу әдістері нақты реттелген. Сот тараптардың татуласуы үшін шаралар қолданады, дауды процестің барлық сатыларында реттеуде оларға жәрдемдеседі. Тараптар татуласу келісімін, дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісімді немесе дауды партисипативтік рәсімдер тәртібімен реттеу туралы келісімді жасап тәртіппен өзге де тәсілдерді пайдалана отырып, дауды өзара талаптардың толық көлемінде не бір бөлігін де реттей алады.

Өткен ғасырларды елімізде Азаматтық процестік кодексі институты болмаған кезде сол уақыттың соттары, яғни билердің негізгі міндеті дауласушыларды дауластыру емес татуластыру болғандығын тарих мәлімдейді.

Осындай дауды татуластыру рәсімдері арқылы шешу жөніндегі тарихпен салынған жолдар жаңа Азаматтық процестік Кодекстің жаңа тарауы дайындаушылар, қабылдаушы институты жағынан зерттеле отырып қабылданған.

2. Татуластыру рәсімдері, тараптардың татуласуы, татуласу келісімін жасау, татуласу келісімінің нысаны мен мазмұны

Татуластыру рәсімдері Кодекстің 174-182 баптарымен қамтылған.

Кодекстің нақты талаптарына тоқталатын болсақ: сот тараптардың татуласуы үшін шаралар қолданады, дауды процестің барлық сатыларында реттеуде оларға жәрдемдеседі. Тараптар татуласу келісімін, дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісімді немесе дауды партисипативтік рәсімдер тәртібімен реттеу туралы келісімді жасап не осы Кодексте белгіленген тәртіппен өзге де тәсілдерді пайдалана отырып, дауды өзара талаптардың толық көлемінде не бір бөлігінде реттей алады. Татуласу рәсімдерін қолдана отырып дауды реттеу туралы өтінішхат, егер осы Кодексте немесе заңда өзгеше көзделмесе, жария-құқықтық қатынастардан туындайтын істерден басқа, талап қою ісін жүргізудің кез -келген ісі бойынша берілуі мүмкін. Татуласу келісімін сот бекітеді.

Сонымен қатар, татуласу келісімі басқа тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерін бұзбауға және заңға қайшы келмеуге тиіс.
Татуласу келісімі жазбаша нысанда жасалады және оған тараптар немесе олардың өкілдері оларда сенімхатта арнайы көзделген татуласу келісімін жасауға өкілеттіктері болған кезде қол қоя алады.
Татуласу келісімінде кейінге қалдыру немесе ұзарту мерзімдері көрсетіле отырып, жауапкердің міндеттемелерді орындауын кейінге қалдыру немесе ұзарту, талап ету құқығын басқаға беру, борышты толық немесе ішінара кешіру не мойындау, сот шығыстарын бөлу, татуласу келісімін мәжбүрлеп орындау туралы шарттар және заңға қайшы келмейтін өзге де шарттар қамтылуы мүмкін.

Осы тарауда көзделген тағы бір жағдай татуласу келісімін оны жасасқан тұлғалар осы келісімде көзделген тәртіппен және мерзімдерде ерікті түрде орындайды, егер орындалмаған татуласу келісімін жасасқан тұлғаның өтінішхаты бойынша сот берген атқару парағының негізінде мәжбүрлеп орындатуға жатады.

Дауды сот шешімінсіз татуластыру рәсімдері арқылы шешудің тағы бір түрі - дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу.

Азаматтық істер бойынша дауды медиация арқылы реттеу қолданыстағы «Медиация туралы» Қазақстан Республикасы Заңының және Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік Кодексінің 176, 177 баптарының талаптарына сәйкес жүргізіледі.

Мұндай реттеуді кәсіби медиатор немесе тараптардың өтінішхаты бойынша медиацияны іс жүргізуінде іс жатқан судья өткізуі мүмкін. Егер дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісім сот актісін орындау сатысында жасалса, ол сот актісінің орындалатын орны бойынша бірінші сатыдағы сотқа немесе көрсетілген сот актісін қабылдаған сотқа бекітуге ұсынылады.

Жоғарыда аталған азаматтық іс бойынша дауды партисипативтік рәсім тәртібімен реттеуге тоқталсақ, тараптар сот кеңесу бөлмесіне кеткенге дейін дауды партисипативтік рәсім тәртібімен реттеу туралы өтінішхатты мәлімдеуге құқылы. Партисипативтік рәсім екі тараптың да адвокаттарының дауды реттеуге жәрдемдесуімен тараптар арасында келіссөздер жүргізу арқылы судьяның қатысуынсыз өткізіледі.

Тараптар татуласу келісімін жасасса немесе дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісім, дауды партисипативтік рәсім тәртібімен реттеу туралы келісім жасап, оны сот бекіткеннен кейін, қозғалған iс бойынша іс жүргізу тоқтатылады (қысқартылады) .

Дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісім, дауды партисипативтік рәсім тәртібімен реттеу туралы келісім жасаудың тараптарға тиімділігі, олардың талап беру кезінде мемлекеттік бюджетке төлеген мемлекеттік баж сомалары қайтарылады.

Статистикалық мәліметке жүгінетін болсақ, 2016 жылдың қаңтарында Ақтау қаласы № 2 сотында 8 709 іс қаралып, аяқталды, оның ішінде 195 азаматтық іс бойынша дау медиация тәртібімен, 79 іс бойынша дау татуласу келісімімен шешілген.

Мысалы, Ақтау қаласы №2 сотында И. - деген азаматтың Е. - және Б. - деген азаматтарға берген жол-көлік оқиғасы бойынша автокөлігіне келтірілген шығынды өндіру туралы дау медиация тәртібімен шешілді.

Талапкер талап арызында өзіне келген 188 050 теңге шығынды өндіруді сұрап, ол жөнінде тиісті дәлелдемелерді сотқа ұсынды. Алайда, сот мәжілісінде тараптар дау медиация тәртібімен реттеу барысында талапкер өзіне келген 188 050 теңге шығын көлемін 150 000 теңгеге дейін азайтып, ол соманы 3 айдың ішінде бөліп төлеуге жауапкерлерге мүмкіндік берді.

Екінші мысал, М. -деген азаматша Н. -деген азаматқа берген ортақ меншіктегі пәтердің ¼ үлесін өндіру туралы талап арыз істі сот талқылауына әзірлеу жүргізу барысында медиация тәртібімен шешілді.

Талапкер сотқа жүгінген талап арызында, ортақ меншіктегі Ақтау қаласы, 27-53-43 пәтердің ¼ үлесін 7 019 250 теңге өндіруді сұраған.

Алайда, сот мәжілісінде тараптар дау медиация тәртібімен реттеу барысында талапкер талабының мөлшерін 3 500 000 теңгеге азайтып, ол соманы 28 қаңтар 2017 жылға дейін төлеуге мүмкіндік берді.

Көрсетілген жағдайлардан дауды татуластыру рәсімдері арқылы шешу кезінде тараптарға өздеріне тиімді және ыңғайлы жағдайларды бір -бірімен келісуге мүмкіндік болатындығы көрінеді.

Азаматтық істер бойынша дауды татуластыру рәсімдері арқылы реттеу мәселесі Ақтау қаласы №2 сотының ұжымында үнемі талқыланып, басты назарда болады және азаматтар, кәсіби медиаторлар, адвокаттар алқасы, мемлекеттік органдар, қоғамдық ұйымдар, БАҚ өкілдерінің қатыуларымен семинарлар, дөңгелек үстелдер өткізіліп отырады.

Қазіргі таңда Еліміздің мақсаты - еркiндiк, теңдiк және татулық мұраттарына берiлген бейбiтшiл азаматтық қоғам құру. Бұл жағдайда жеке және заңды тұлғалардың арасында туындаған даулар бітімгершілікпен, немесе медиация, партисипативтік тәртібімен келісім арқылы шешіліп жатса, дауласқан тараптардың ұтпаса, ұтылмасы анық, сондай-ақ алдағы уақытта араларындағы сыйластықтың нығайуына бірден - бір септігін тигізеді.

Сот тараптардың татуласуы үшін шаралар қолданады, дауды процестің барлық сатыларында реттеуде оларға жәрдемдеседі.

Қазақстан Республикасы Азаматтық процестік кодексінің 174-бабына сәйкес тараптар татуласу келісімін, дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісімді немесе дауды партисипативтік рәсімдер тәртібімен реттеу туралы келісімді жасап не Азаматтық процестік кодексте белгіленген тәртіппен өзге де тәсілдерді пайдалана отырып, дауды өзара талаптардың толық көлемінде не бір бөлігінде реттей алады.

Тараптардың татуласуы

1. Сот тараптардың татуласуы үшін шаралар қолданады, дауды процестің барлық сатыларында реттеуде оларға жәрдемдеседі.

2. Тараптар татуласу келісімін, дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісімді немесе дауды партисипативтік рәсімдер тәртібімен реттеу туралы келісімді жасап не осы Кодексте белгіленген тәртіппен өзге де тәсілдерді пайдалана отырып, дауды өзара талаптардың толық көлемінде не бір бөлігінде реттей алады.

3. Татуласу рәсімдерін қолдана отырып дауды реттеу туралы өтінішхат, егер осы Кодексте немесе заңда өзгеше көзделмесе, жария-құқықтық қатынастардан туындайтын істерден басқа, талап қою ісін жүргізудің кез келген ісі бойынша берілуі мүмкін.

Татуласу келісімін жасау

1. Татуласу келісімі бірінші, апелляциялық, кассациялық сатылардағы соттарда сот кеңесу бөлмесіне кеткенге дейінгі сот талқылауының кез келген сатысында, сондай-ақ сот актісінің орындалуы кезінде жасалуы мүмкін.

2. Татуласу келісімі басқа тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерін бұза алмайды және заңға қайшы келмейді.

3. Татуласу келісімін сот бекітеді.

Татуласу келісімінің нысаны мен мазмұны

1. Татуласу келісімі жазбаша нысанда жасалады және оған тараптар немесе олардың өкілдері оларда сенімхатта арнайы көзделген татуласу келісімін жасауға өкілеттіктері болған кезде қол қояды.

2. Татуласу келісімі оларды орындау мерзімі мен тәртібі көрсетіле отырып, тараптар келіскен шарттарды қамтуға тиіс.

3. Татуласу келісімін кейінге қалдыру шартымен жасауға жол берілмейді.

4. Татуласу келісімінде кейінге қалдыру немесе ұзарту мерзімдері көрсетіле отырып, жауапкердің міндеттемелерді орындауын кейінге қалдыру немесе ұзарту, талап ету құқығын басқаға беру, борышты толық немесе ішінара кешіру не мойындау, сот шығыстарын бөлу, татуласу келісімін мәжбүрлеп орындау туралы шарттар және заңға қайшы келмейтін өзге де шарттар қамтылуы мүмкін.

Егер татуласу келісімінде сот шығыстарын бөлу туралы шарт болмаса, олар өзара өтелді деп есептеледі.

5. Татуласу келісімі татуласу келісімін жасасқан тұлғалардың санынан бір дана артық жасалады және оған қол қойылады. Татуласу келісімін бекіткен сот осы даналардың біреуін іс материалдарына қоса тіркейді.

Соттың татуласу келісімін бекітуі

1. Сот тараптардың татуласу келісімін бекітуі туралы өтінішхатын сот отырысында қарайды. Іске қатысатын адамдар сот отырысының өтетін уақыты мен орны туралы хабарландырылады.

Сот отырысының уақыты мен орны туралы тиісті түрде хабарландырылған тараптар сот отырысына келмеген және өтінішхатты олардың қатысуынсыз қарау туралы арыз болмаған жағдайда, сот татуласу келісімін бекіту туралы өтінішхатты қарамайды.

2. Сот татуласу келісімін жасаудың құқықтық салдарын ол бекітілгенге дейін тараптарға түсіндіреді.

3. Сот қарау нәтижелері бойынша татуласу келісімін бекіту және іс бойынша іс жүргізуді тоқтату не татуласу келісімін бекітуден бас тарту туралы ұйғарым шығарады.

4. Егер татуласу келісімі заңға қайшы келсе немесе басқа да тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерін бұзса, сот оны бекітпейді. Сот татуласу келісімін бекітуден бас тартқан жағдайда бұл туралы ұйғарым шығарады, ол шағым жасауға және наразылық білдіруге жатпайды. Ұйғарыммен келіспеу туралы уәждер апелляциялық шағымда көрсетілуі мүмкін.

5. Соттың татуласу келісімін бекіту туралы ұйғарымында:

1) татуласу келісімін бекіту және іс бойынша іс жүргізуді тоқтату;

2) татуласу келісімінің шарттары және оны орындау мерзімдері;

3) Кодекстің 176-бабының төртінші бөлігіне сәйкес сот шығындарын бөлу;

4) талап қоюшы төлеген мемлекеттік бажды оған бюджеттен қайтару көрсетіледі.

6. Сот актісін орындау сатысында жасалған татуласу келісімі сот актісі орындалатын жердегі бірінші сатыдағы соттың немесе көрсетілген сот актісін қабылдаған соттың бекітуіне ұсынылады.

7. Татуласу келісімін бекіту туралы ұйғарымға апелляциялық сатыдағы сотқа шағым жасалуы және наразылық білдірілуі мүмкін.

Татуласу келісімін орындау

1. Татуласу келісімін оны жасасқан тұлғалар осы келісімде көзделген тәртіппен және мерзімдерде ерікті түрде орындайды.

2. Ерікті түрде орындалмаған татуласу келісімі татуласу келісімін жасасқан тұлғаның өтінішхаты бойынша сот берген атқару парағының негізінде мәжбүрлеп орындатуға жатады.

Дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу

1. Тараптар сот кеңесу бөлмесіне кеткенге дейін бірінші, апелляциялық, кассациялық сатылардағы соттарда дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы өтінішхат беруге құқылы.

Тараптардың дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы өтінішхаты, егер бұл қосымша процестік әрекеттерді және істі қарауды тоқтата тұруды талап етпесе, кассациялық сатыдағы сотта берілуі мүмкін. Тараптар кассациялық сатыдағы соттағы өтінішхатпен бір мезгілде дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісімді ұсынуға тиіс.

2. Медиатор медиацияны жүргізу туралы өтінішхатты берген және тараптардың медиатормен жасасқан шарты бірінші және апелляциялық сатылардағы соттарға ұсынылған жағдайда іс бойынша іс жүргізу Кодекстің 272-бабының 7) тармақшасына сәйкес бір айдан аспайтын мерзімге тоқтатыла тұрады.

3. Бірінші немесе апелляциялық сатыдағы судья медиацияны өткізу туралы өтінішхатты берген кезде сот іс бойынша іс жүргізуді Кодекстің 273-бабының 7) тармақшасына сәйкес он жұмыс күнінен аспайтын мерзімге тоқтата тұруға құқылы.

4. Бірінші сатыдағы сотта медиацияны өткізу үшін іс басқа судьяға беріледі. Тараптардың өтінішхаты бойынша медиацияны іс жүргізуінде іс жатқан судья өткізуі мүмкін.

Медиацияны апелляциялық сатыдағы сотта өткізу үшін іс, әдетте, соттың алқалы құрамындағы судьялардың біріне беріледі.

5. Медиацияны өткізетін судья медиация өткізілетін күнді тағайындайды және тараптарға оның өткізілетін уақыты мен орны туралы хабарлайды. Медиация сотта "Медиация туралы" Қазақстан Республикасының Заңына және осы Кодексте белгіленген ерекшеліктерге сәйкес өткізіледі.

Сот тараптардың өтінішхаты бойынша медиация рәсімін осы баптың үшінші бөлігінде белгіленген мерзім шегінде кейінге қалдыруға және егер басқа тұлғалардың қатысуы дауды (жанжалды) реттеуге ықпал етсе, оларды медиацияға шақыруға құқылы.

6. Сотта медиацияны өткізу хаттамасы жүргізілмейді.

7. Егер дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісім сот актісін орындау сатысында жасалса, ол сот актісінің орындалатын орны бойынша бірінші сатыдағы сотқа немесе көрсетілген сот актісін қабылдаған сотқа бекітуге ұсынылады.

Дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісім және оны орындау

1. Іс жүргізуінде іс жатқан судья (сот құрамы) дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісімнің мазмұнын тексереді және оны бекіту және іс бойынша іс жүргізуді тоқтату туралы ұйғарым шығарады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.