Жергілікті басқару органдарының теориялық аспектілері

Пән: Мемлекеттік басқару
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 58 бет
Таңдаулыға:

- жергілікті басқару органдарын ұйымдастырудың негізгі қағидалары қарастыру;

- Қазақстан республикасындағы жергілікті атқарушы органдардың құрылу тәртібі, ұйымдастыру қағидаларын талдау;

- Приозерск қаласының тұрғын-үй коммуналдық шаруашылығы, жолдаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі» ММ қызметін ұйымдастыру негізінде шолу жасау;

- жергілікті өкілетті органдардың құрылу қағидалары мен әрекет ету барысын талдау;

- шетелдік тәжірибені зерттеу негізінде Қазақстандағы жергілікті басқару органдарын ұйымдастыру қағидаларын жетілдіру жолдары;

- жергілікті басқару органдарын ұйымдастыру қағидалары жетілдіру жолдары ретінде орталықсыздандыру қағидасын зерттеу;

Зерттеу объектісі болып Қазақстан Республикасының жергілікті басқару органдары табылады.

Зерттеу пәні болып Қазақстан Республикасының жергілікті басқару органдары іс-әрекетін ұйымдастыру қағидалары мен жетілдіру жолдары табылады.

Дипломдық жұмысты орындаған кезде ғалымдардың теориялық және тактикалық еңбектері, периодикалық басылымдар мен Қазақстан Республикасы Президентінің жыл сайынғы Халыққа Жолдаулары, стратегиясығ тұжырымдамалар, Қарағанды облысының жергілікті басқару органдарының оның ішінде «Приозерск қаласының тұрғын-үй коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі» ММ ресми мәліметтері қолданылды.

I ЖЕРГІЛІКТІ БАСҚАРУ ОРГАНДАРЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ

1. 1 Жергілікті басқару органдарының мәні мен қызметтерінің жіктелуі

Демократиялық елдерде жергілікті істерді басқару мемлекеттік аппаратың перефериялық буыны болып табылатын жергілікті мемлекетік әкімшіліктердің лауазымды тұлғалары мен тағайындалған орталық билік органдары арқылы, сондай-ақ әкімшілік территориялық бірліктердің халқымен сайланатын өкілетті және атқарушы органдары арқылы жүзеге асырыла алады. Осындай өкілетті органдар әдетте жергілікті өзін-өзі басқару немесе жергілікті (муниципалды) басқару органдары деп аталады. Жергілікті басқарудың тарихи қалыптасуы сословиелық қоғамнан индустриялық қоғамға көшу процестермен байланысты болды. Туындаған буржуазияның негізі - жергілікті істерді басқаруда дербестікті, мемлкеттік биліктің орталық органдарын қадағалауы мен араласуынан қалалық өзін-өзі басқару еркіндігін талап еткен шағын және үлкен қалаалар, XIX ғасырдың ортасынан бастап жергілікті жерлердегі осындай басқару кей елдерде жергілікті өзін-өзі басқару деп аталды.

Қоғамның тарихи дамуының сол кезеніңде жергілікті өкілетті органдар заң және соттық бақылаумен байланысты, бірақ орталық пен жерлерде үкімет пен оның органдарына бағындырылмаған ерекше төртінші билік болып табылады деп есептелген.

Мемлекет әл-ауқатының қалыптасуы мен дамуы, мемлекеттің өз азаматтарына ұсынатын қызметтер жиынының кенеюі жергілікті басқарудың іс-әрекетіне екі жақты ықпал етті. Бір жағынан жерлерде үкіметтік саясатты жүзеге асыру, халыққа қызмет көрсетуде жергілікті органдардың рөлі арта түсті, бұл өз кезегінде, мемлекеттің жергілікті басқарудың қызмет ету тиімділігіне деген қызығушылығын арттырды. Екінші жағынан, жергілікті органдардың мемлекеттік механизмге интеграциясы күшейе түсті, бұл өз кезегінде олардың басым бөлігінің дербестігінің айрылуына әкеледі. Г. В. Барабашев былай деген: «Жергілікті басқарудың эволюциясы жергілікті істерді жалпымемлекеттік қызығушылықтармен байланыстырып, және сайлаулы муниципалды мекемелерді үкімет пен министрліктерден күшті әкімшілік пен қаржылық тәуелділікке әкеліп, муниципалды институттардың мемлекеттік табиғатын арттырды, бұл өз кезегінде, жергілікті өзін-өзі басқарудың элементерін екінші жоспарға қалдырды».

Өзгерген жағдай орталықтарды жалпымемлекеттік мәселелерге бағындыру мақсатында жергілікті органдарға ықпал етудің жаңа жолдарын іздеуге мәжбүрледі. Германдық зерттеуші атап өткендей, жергілікті территориялық бірліктер әлеуметтік мемлекеттіліктің конституциялық-құқықтық қағидаларын жүзеге асыруға неғұрлым тығыз араласса, соғұрлым олар жергілікті ерекшеліктен алшақтап, тұтастай елдің мақсаттарына, мемлекеттік саясаттың қағидаларына ере жүруі тиіс. Ол қазіргі таңда (өзге дамыған елдерде де) жергілікті органдардың тағдыры көбінесе мемлекеттің қолдауынан тәуелді екенін атап өтеді. Мемлекеттің салық және қаржылық жүйесімен тығыз байланысты олар тәуелсіз территориялық бірліктермен емес, біртұтастық бөлігіне жақын болып табылады. Келесі неміс авторы общиналар тек мемлекеттің негізі емес, сондай-ақ оның мүшелері де болып табылады дейді, яғни, олар мемлекеттік биліктің ортақ жүйесіне интеграцияланған. Олар өз бөлігін мемлекеттің бөлігі ретінде және оның өкілеттіліктері бойынша жүзеге асырады.

Осылайша, XX ғасыр шеңберінде жергілікті билік органдары жергілікті органдарды, жергілікті қызығушылықтарды, жергілікті басқаруды мемлекеттікпен салыстырудан олардың жалпы басқару механизміне интеграциялануына біртіңдеп көшуде. Алайда, аталмыш интеграцияланған механизм дәстүрлі түсініктегі механизм болып табылмайды. Континентальды Еуропада Реформация мен Ағарту дәуірінің саяси-құқықтық ілімдерінің ықпалымен мемлекет бұқаралық биліктің жалғыз тасушысы ретінде қабылданған. Кейіннен, Ұлыбритания мен АҚШ жаңа құқықтық теориясы мен тәжірибесінің ықпалымен мемлекеттің екі жақты сипаты анықталды. Бір жағынан ол, егемендіктің тасушысы, оның әрекет етуін қамтамасыз ететін инстут болып табылады. Осы тұрғыдан мемлекет бұқаралық биліктің кейбір прерогативаларына қатысты монополист болып табылады, ол, өз кезегінде, өзге мемлекеттермен байланыс жасағанда, және аталмыш, аталмыш ел территориясындағы кез-келген құқық субьектілермен байланыс жасағанда байқалады. Екінші жағынан, мемлекет жергілікті билік органдарына қатысты бұқаралық басқару субьектілерінің бірі болып саналады. Бұл мемлекеттің, жергілікті немесе аймақтық билік органдарының (территориялық қауымдастықтар), дербес заңды тұлғалар ретіндегі бұқаралық коорпорациялардың әрекет етуінен көрініс табады.

Жергілікті басқару органдарының дербестік дәрежесі, ең алдымен, алгдосаксондық елдерде сынай бағаланады. Дәл осында жергілікті істер мен даулар бойынша соттық тәжірибеге сүйенетін жергілікті басқарудың мемлекеттік теориясы кең тарауға ие болады. аталмыш теорияға сәйкес, жергілікті орагндар ең алдымен, жалпыұлттық стандарттарға сәйкес халыққа қызмет көрсететін орталық ведомствалардың агенттері болып табылады. Ағылшын зерттеушісі К. Дейвис көрсеткендей, жергілікті өзін-өзі басқару - бұл, ең алдымен, басқару, басқаша айтқанда, жергілікті деңгейде бұқаралық билікті жүзеге асыру. К. Дейвис осындай логикаға ере отырып, жергілікті органдар орталық үкіметтің техникалық көзқарасы тұрғысынан барлық-әкімшілік территориялық бірліктерде басқаруды дербес жүзеге асыруға қабілетсіз болғандығынан әрекет ететінің түсіндіреді. Осындай көзқарасты француз зерттеушілері де қолдайды. Париж университетінің профессоры Р. Драго «Жергілікті органдар мемлекетті басқару ыңғайлылығы үшін құрылады, себебі соңғысы белгілі жетістіктерге қол жеткізгеннен кейін, жергілікті органдардың әрекет етуінен бас тарту мүмкін болмайды», - дейді. Сол уақытта француз әдебиетінде табиғи-құқықтық доктрина рухындағы жергілікті басқарудың, пайымдауы кең таралған, онда жасанды құрылған (яғни орталық билік актілерінің негізінде) және табиғи қалыптасқан территориялық бірліктердің (мысалы, коммуна, қала) арасында айырмашылық жасалады. Басқаруда мемлекет қыһығушылықтары басым болуы керек, ал екіншілері айтарлықтай дербестікке ие болып, жергілікті басшылыққа алуы керек деп есептеледі.

Батыс Еуропада жергілікті басқару органдарының іс-әрекеті Еуропалық Одақтың барлығын біріктіретін бұқаралық басқарудың біртұтас процесіне біріктіріледі: мүдделердің жергілікті сипаты бұлыңғыр болса, ал жергілікті басқаруға мемлекеттік реттеу ықпалы айтарлықтай болады.

Сондай-ақ, жергілікті басқару айтарлықтай дербестікке ие болатын бұқаралық басқарудың ерекше элементі болып табылады. Бұл жергілікті өкілетті органдар сайлау мен халықтық дауыс беруге негізделетін ұлттық парламент шеңберінен тыс жалғыз билік орталығы ретінде қатысатынымен түсіндіріледі.

Мемлекеттік жергілікті басқарудың қазіргі таңдағы теориясы жергілікті басқаруды тәртіп бойынша, мемлекеттік билікті орталықсыздандырудың түсініктері арқылы қарастарылады [3, б. 12-16] .

Мемлекеттік басқару жүйесін жетілдіру басқаруды орталықсыздандырумен міндетті түрде қатар жүруі тиіс. Бұл шетелдегі муниципалдық құрылымдардың әрекет ету тәжірибесі мен тарихымен қатар жүретін жергілікті өзін-өзі басқаруды дамытудың табиғи жолы.

Басқаруды орталықсыздандыру мыналарға мүмкіндік береді:

Біріншіден, саны өте көп және өзгерістерге бәсең әрекет ететін басқару аппаратын қамтамасыз ету шығындарын қысқарту, сонымен қатар басқарудың тиімділігін арттыру;

Екіншіден, әлеуметтік белсенділікті арттыру және халықтың кең топтарын басқарушылық процеске тарту.

Орталықсыздандыру арқылы мемлекеттік басқару жүйесін жетілдірудің басты мақсаты мемлекеттік және жергілікті басқарудың барлық деңгейлері арасында қызметтерді, өкілеттіліктерді және жауапкершілікті бөлу есебінен халыққа қоғамдық қызмет көрсету және мемлекеттік қызметтерді жүзеге асыру тиімділігін арттыру, бюджетаралық қатынастардың рационалды жүйесін қалыптастыру. Орталықсыздандыру мен оған тікелей қатысы бар өзге шараларды жүзеге асыру мемлекеттік басқаруды одан әрі жүзеге асыру, мемлекеттік қызметтерді оптимизациялау, олардың барлық билік деңгейлері арасында тиімді бөлінуі, мемлекеттік және муниципалдық биліктің барлық деңгейлерінің тұрақты да тиімді қызмет етуін қамтамасыз ететін бюджетаралық қатынастардың неғұрлым тиімді моделін құруға ықпал ететін болады.

Нақты процесс ретінде орталықсыздандыруды үш көзқарас тұрғысынан қарастыруға болады:

табиғи муниципалды құрылымдардың билік органдарының өкілеттіліктері мен жауапкершіліктерін тиімді бөлу ретіндегі басқаруды орталықсыздандыру(қалалар, поселкілер, ауылдар және т. б. ),
билік пен басқарудың аймақтық органдарына үлкен дербестікті беру ретіндегі басқаруды орталықсыздандыру (Қазақстандағы облыстық деңгей) ;
орталық органдардың төменгі буын органдарына бөлу үшін республикадағы мемлекеттік басқару жүйесін қайта құрылымдау бойынша шаралар жиынтығы.

Муниципалды құрылымдар деңгейіндегі орталықсыздандыру түрлі бағыттар бойынша жүзеге асуы мүмкін.

Бірінші бағыт - муниципалды қызметтер саласында бизнесті дамыту. Тәртіп бойынша, бұл белгілі мерзімге келісім-шарт жасаумен байқау негізінде жүзеге асырылады. Бізде ол тек халыққа көліктік қызмет көрсету саласында кең тарауға ие болуы мумкін. Бизнесте тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықта, медицина мен білім беру саласында пайдда болуы мүмкін.

Екінші бағыт - жекелеген муниципалды қызметтерді жүктей отырып, коммерциялық емес бағыттағы ұйым секторларын дамыту. Бұл, әлеуметтік қызмет көрсету саласына қатысты (қарттарға, мүгедектерге, жосқындарға көмек, балалр алаңдары мен сауықтыру шараларын ұйымдастыру) .

Үшінші бағыт - қоғамдық өзін-өзі басқаруды дамыту. Ол ықшам аудандар мен жекелеген поселкілерде территориалдық қоғамдық өзін-өзі басқару органдарын құрудан, сонымен қатар оларға тұрғын үй қорын пайдалану бойынша қызметтерді жүктеуден тұрады. Халықты осылайша өзін-өзі басқару кеңінен таралған, мысалы, күнделікті әрекет ететін ПИК іс-әрекеттерінде көрініс табады.

Ірі қалалардағы басқаруды орталықсыздандыру шешімі бар, бірақ күрделі мәселе болып табылады. Осы мақсатта басқаруды орталықсыздандырудың қалалық бағдарламаларын өңдеу мен жүзеге асыру қажет, ол үшін ең алдымен, әкімшілік құрылымында әкімге бағынышты ететін арнайы бөлімше құру қажет. Ал қоғамдық өзін-өзі басқаруға келетін болсақ, онда қалалық маслихаттардың депутаттары мен өзін-өзі әрекет етуші кеңестерінің ассоцациялары едәуір көмек көрсете алар еді.

Басқаруды орталықсыздандыру мәселесімен муниципалды басқаруды ұйымдастыру мәселесі тығыз байланысты. Қазіргі таңда ол территориалды-салалық қағида бойынша құрылған. Алайда, қалалық аудандардың басқарушылық құрылымдарына талдау жасайтын болсақ, онда оның қалалыққа ұқсас екендігі көрінеді. Бірақ муниципалды басқарудың территориалды органдарында қазіргі кезде тек бірнеше негізгі қызметтері көзге түседі: құқықтық тәртіпті қорғау, медициналық қызмет көрсету, жалпы орта білім, арнайы көмек, коммуналдық қызметтер мен территорияны әсемдеу.

Орталықсыздандыру процесінде соңғы екі қызметтер территориалды қоғамдық өзін-өзі басқару саласына ауысуы мүмкін. Ал алғашқы үшеуіне келетін болсақ, онда қазіргі таңда оларды жүзеге асырудың төменгі тиімділігін қалаішілік райондаудың рационалды болмауымен анықталады, себебі аудандар арсындағы шекаралар ашық жасанды сипатқа ие, себебі олар обьективті шарттармен себептелмеген. Бір ауданның тұрғындарынан келесі аудандарына қызмет көрсету ыңғайлы болатын себептер көп. Аудандар арасындағы шекараларды жай ғана қайта қараумен бірдеңе өзгертулер қаралған.

Территориялық басқару тәжірибесінде қолданылатын мәселелер территориялық басқару деңгейінің саяси шеңберінде қабылдау барысында орталық биліктен қаншалықты ерікті болса, оған қажетті ресурстарға қызығушылыққаие болу белгісі бойынша ерекшеленеді.

Жергілікті өзін өзі басқарудың автономды моделі бар жүйе болып табылады, онда әрбір территориалды билік деңгейі өкілеттілік пен міндеттер бойынша жоғарыдағы басқару деңгейімен шиеленіспейтін өзіндік өкілеттіліктерге ие.

Осындай басқару жүйесіндежергілікті билік әрекетін бақылаужоғарғы басқару деңгейлерінде жүзеге асырылады, ал халық - не тікелей референдумдар, сайлаулар, тікелей демократия формаларының жолымен, не болмаса тікелей дауыс беру жолымен өкілетті органдар мен лауазымды тұлғалар арқылы жүзеге асырады. Мұндай жағдайда атқарушы биліктің орталық органдары - министрліктер, әкімшілік ведоствалар - негізімен, әдістемелік, болжамды, сараптау сипаттағы қызметтерді атқарады, ал олардың шешімдері төмендегі құрылымдар үшін ұсынушылық шешімге ие.

Сол уақытта әлемнің ешбір елінде толық горизонтальды басқару жоқ. Территориалды басқарудың осындай сызбасына максималды жақын болып табылатын АҚШ өзінде жанама түрде жүзеге асырылатын министрліктер мен ведомствалардың тарапынан штаттар мен қалалардың билік органдарының әрекеттерін мемлекеттік реттеу байқалады: түрлі ұлттық бағдарламаларды қаржылындыру жолымен.

Вертикалды басқаруға мысал ретінде жергілікті өзін-өзі басқарудың интеграцияланған кеңестік жүйемен келтіруге болады, онда маңызды саяси шешімдер жоғарғы билік деңгейінде қабылданып, кейіннен «бір каналды» сызба бойынша территориалды басқарудың барлық вертикалы бойынша берілген.

Материалдық басқару сызбасы басқару буындарына «көп каналды» өзара әрекет ету мүмкіндігін бере отырып, вертикал бойынша да, горизонталь бойынша да биліктердің өзара әрекет етуін болжайды. Мұнда горизонтальды әрекет ету маңызды болып табылады: басқарудың бір құрылымының ішіндегі бөлімшелер арасындағы, басқарудың түрлі автономды деңгейлері арасында(муниципаралық кооперация) .

Осыған байланысты жергілікті басқарудың төрт жүйесін бөліп қарастыруға болады:

англосаксондық модель;
француздық немесе напалеондық модель;
германдық немесе аралас модель;
кеңестік интеграцияланған модель [4] .

Жергілікті басқару органдарының қызметтері төменде келтірілген:

жергілікті өңірдің негізгі мәселелері бойынша шешім қабылдау (бюджетті, салық ставкаларын қабылдау) ;
Өкілетті орган жұмысына басшылық ету (отырыстарға қатысу, күн тәртібін қарастыру, регламенттің сақталуын бақылау) ;
Өкілетті орган сессиясының аралығында белгілі шешімдерді қабылдау;
Атқарушы билікті жалпы басқару (лауазымдарға жалпы тағайындау, өкілетті орган шешімдерін іске асыру) ;
Атқарушы билікті техникалық күнделікті басқару (нақты шараларды өңдеу, тұтастай саясатты қамтамасыз ету, шешімдерді келісе қабылдау) ;
Жергілікті қауымдастық қаржыларының басқарылуын қамтамасыз ету (кірістер мен шығындарды күнделікті басқару, бюджетті ағымыдқ басқару) ;
Жергілікті полицияға басшылық ету;
Өкілетті және атқарушы билік актілерінің заңнамаға сәйкес келуін тексеру;
Қаржылық бақылау (аудит, жергілікті билік органдары операцияларының заңға қайшы келмейтінін тексеру) ;
Қабылданатын шешімдердің техникалық, құқықтық сараптамадан өткізілуі;
Қабылданатын шешімдердің саяси алдын ала сараптамадан өткізілуі;
Жергілікті билік органдарындағы арнайы қызығушылықтардың өкілдігі (кәсіби, конфессиялық, территориялық) ;
Жекелеген сала щеңберінде салалық басқару;
Заңға қайшы әрекеттері үшін жергілікті билік органдарына санкциялар салу (шешімді жоққа шығару, лауазымнан босату) .

Осы тізімнен біздің арнайы орган немесе арнайы мәртебесі бар лауазымды тұлғаның құрылуы тиіс болатын барлық қызметтерді қарастырып отырғанымыз көрініп тұр. Осы қызметтердің барлығы біртұтас ретінде жергілікті басқару жүйесінің элементі болып табылатыны маңызды.

Тәжірибеде түрлі қызметтер түрлі басқару органдарының арасында былайша бөлінуі мүмкін; :

әр қызметке белгілі орган сәйкес келеді;
қызмет түрлі органдар арасында бөлінген;
түрлі қызметтер бір орган шеңберінде үйлеседі.

Осымен қатар, жергілікті басқарудың түрлі жүйелері арасындағы айтарлықтай айырмашылықтар мынадай факторлар есебінен қалыптасады:

органды қалыптастыру тәсілі (тікелей сайлаулар, тікелей емес сайлаулар, тағайындаудың түрлері немесе аралас қалыптастыру) ;
аталмыш органдағы коллегиялық пен бірауыздылықтың ара-қатынасы;
жергілікті өзін-өзі басқарудың классикалық органдары жүйесінде тікелей мемлекеттік басқару мен өзге органдардың ара қатынасы [5] .

1. 2 Жергілікті басқару органдарының түрлері мен құрылымы

Өзін-өзі басқару органдары өзінің ішкі ұйымдық құрылымына ие. Аталмыш құрылым биліктік өкілеттіліктерді бөлумен, сондай-ақ өкілетті және атқарушы органдар арасындағы өзара қатынастарды ұйымдастыру тәсілдерімен анықталады. Өзін-өзі басқару органдарының ұйымдық құрылымын сипаттайтын екі жалпы модельдер әрекет етеді: президенттік және парламенттік. Президенттік модельдің соңғы нұсқасы (англосаксондық модельді ұстанатын елдер) келесіні қарастырады: мэрдің (әкім) сайлаушылармен тікелей сайлануы; мэр мен өкілетті органның өзара тәуелсіздігі; мэр өкілеттігіне жергілікті әкімшілікті бірауыздан жатқызу. Мұндай жағдайда мэр мен өкілетті орган арасында оппозиция мүмкін болады, бірақ мэр әкімшілікке қатысты өзінің өкілеттіліктері тұрғысынан басым артықшылықтарға ие болады.

Парламенттік модельдің соңғы нұсқасы тәжірибеде дәстүлі ағылшын муниципалитеттерімен, 1990-шы жылдары реформаларына дейінгі итальяндық муниципалитеттермен ұсынылған. Мұндай жағдайда кеңеспен сайланатын мэрге тек өкілетті қызметтерді жүзеге асыру тағайындалады. Муниципалды кеңес құрылатын комиссиялар мен комитеттер арқылы бір уақытта өкілетті, сондай-ақ әкімшілікті басқаруды жүзеге асыра отырып, атқарушы орган болып табылады. Мэр аталмыш сұрақтарға араласа алмайды.

Шет едердің басым бөлігінде соңғы нұсқалар арасында аралық жағдайға ие болатын ұйымдық модельдер әрекет етеді.

Жоғарыдағы жағдайлар жергілікті өзін-өзі басқаруды ұйымдастырудаға тиімділік пен демократиялылықты үйлестіру қажеттілігіне байланысты пайымдалуы мүмкін. Әкімшілік кімге бағынады деген сұрақ туындайтын қазіргі таңда мэр қолында басқарушылық өкілеттіктерді шоғырландыру өкілетті демократия идеясынан бас тартуды білдіреді. Мұнда өкілетті орган комиссиялар немесе комитеттерді құрайды, бірақ олардың рөлі консультативтік қызметерді атқару мен кейбір шешімдердің жобаларын өңдеуден ғана тұрады. Өкілетті органның абсолютті үстемдігі дәстүрлі түрде басым болған Ұлыбританияның өзінде атқарушы билікті шенеунік кеңесімен тағайындалатын сити-менеджер қолына ауыстыру қарқыны байқалады.

Солтүстік Еуропа мен Германияда кең тараған келесі тәсілдеме атқарушы және өкілетті билікті нақты бөлу жолымен басқару тиімділігін қамтамасыз етеді, бірақ кәсіби басқарушылар есебінен құрылған атқарушы биліктің өзі коллегиялық болып табылады. Сол арқылы демократияның қажетті, кейде тіпті айтарлықтай минимумына қол жеткізуге болады: билік бір қолда шоғырланбаған, жеке жауапкершілік пен шешімді коллегиялық қабылдау бір-бірін толықтырады. Осыған байланысты аталмыш модельді неғұрлым кең таралған деп есептеуге болады.

Қандай жағдай болмасын модельдің негізгі сипаттамалары үш фактормен анықталады: 1) атқарушы билік басына өкілетті органнның ықпал ету мүмкіндігі (тағайындау жолымен) ; 2) өкілетті органның әкімшілік қызметтердің директорларына ықпал ету мүмкіндігі; 3) өкілеті органдардың әкімшілік құрылымдарға бұйрық беру мүмкіндігі. Атқарушы билік құрылымдардың өзі келесі нұсқалардың үйлесуімен анықталады: 1) атқару билік бір адам басқарады (әкімшілік басшысы) ; 2) атқарушы билікті коллегиялық орган басқарады; 3) атқарушы билік қызметерін өкілетті орган атқарады (комиссиялар мен комитетер арқылы) . Атқарушы билікті кім басқарады деген сұрақ айтарлықтай қарапайым шешіледі: осыған қатысты өкілеттілікке ие тұлға. Осылайша, Францияда кез-келген өзін-өзі басқаратын қоғамда атқарушы билік қызметтерін атқаратын коллегиялық орган әрекет етеді. Алайда, аталмыш орган өзіндік өкілеттіліктерге ие болмайды: барлық өкілеттіліктер атқарушы билік басшысы мен оның мүшелеріне делегирленеді. Яғни, коллегиялылыққа қарамастан, атқарушы билік бір тұлғаның қолында болады. Бельгия, Нидерландыда жағдай өзгеше қалыптасқан: коллегиялық атқарушы органның әр мүшесі оның өзіндік өкілеттілігіне енетін белгілі жұмыс учаскесі үшін жауапты болып табылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.