Салық салу аясындағы мемлекеттік мәжбірлеу, салық заңнамасын бұзғаны үшін әкімшілік және қылмыстық жауапкершілік

1.КІРІСПЕ
2. НЕГІЗГІ БӨЛІМ: САЛЫҚ САЛУ АЯСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК МӘЖБҮРЛЕУ, САЛЫҚ ЗАҢНАМАСЫН БҰЗҒАНЫ ҮШІН ҚЫЛМЫСТЫҚ ЖӘНЕ ӘКІМШІЛІК ЖАУАПКЕРШІЛІК
3. ҚОРЫТЫНДЫ
4. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

Cалық салу аясы – мемлекеттік мәжбүрлеу аясы болып саналады дегенбіз. Осыған орай, қазіргі кезде салық аясындағы мемлекеттік мәжбүрлеу деп аталатын құқықтық институт қалыптасып, дамуда.
Әйтсе де, қанша жерден мемлекеттік мәжбүрлеу аясы деп айтқанымызбен, бұл салада да талдауын және шешімін күтіп жатқан, соны талап ететін өзекті проблемалар орын алған. Мәселен, олардың кейбіреуі мынадай көрініс тапқан: қаржылық жауапкершілік шараларын қолдану тәсілдері мен процедураларының қарама-қайшылығы; қаржылық, әкімшілік жауапкершілік шаралары қолданылуға тиісті көптеген салықтық құқық бұзушылықтардың құрамдарын айқындау және топтастыру істерінің жеткіліксіздігі.
Қазақстан Республикасының ағымдағы заңдары тексеру, бақылау нәтижесіне орай салық төлеуші нақты заңды және жеке тұлғаларға мемлекеттік мәжбүр ету шараларын қолдануды көздейді. Олардың (яғни мәжбүрлеудің) недәуір бөлігі әкімшілік тәртіппен жүзеге асырылады. Тағы бір айта кететін жәйт, салық салу аясындағы мәжбүрлеу шараларына мына келесідей айрықша белгілер тән болады:
1. мәжбүрлеу шараларын қолдану тәртібі көбінесе құқықтың нормаларымен және әкімшілік процессуалдық нормалармен айқындалады;
2. осы мәжбүрлеу шараларын қолдану кезінде заңдылықтың қатаң сақталуына аса көңіл бөлінеді және сақталуы қамтамасыз етіледі;
3. салық салу аясында қолданылатын мәжбүрлеу шараларының жүйесі әртүрлі бағыт-сипатта болады;
4. мәжбүрлеу шараларын қолдану сот органдарынан тыс жүзеге асырылады;
5. салық салу аясындағы мәжбүрлеу шараларын құқықтық реттеу, яғни жауапкершіліктің негізін және қолдану тәртібін белгілеу механизмі, қаржылық, әкімшілік және қылмыстық заңдармен айқындалады;
6. мәжбүрлеу шараларын қолдану бұл жерде айрықша жеңілдетілген тәртіппен, қарапайым процессуалдық нысанда жүзеге асырылады;
7. мәжбүр ету шаралары салық салу аясындағы заңдылықты қамтамасыз ету және басқа да міндетті төлемдерді төлеу тәртібін сақтау, сондай-ақ нақты салық төлеушілердің осы аядағы өз заңи міндеттерін бұлжытпай орындауға мәжбүрлеу мақсатында жүзеге асырылады.
Салық салу аясындағы мемлекеттік мәжбүрлеу мемлекет тарапынан құқықтық нормаларда белгіленеді. Сондықтан оларды қолдану қашанда, қайда да болмасын мемлекеттік мәжбүрлеу күшімен қамтамасыз етіледі.
Тағы бір айта кететін жәйт, бұл жерде заңи жауапкершілік шараларын қолдану құқық бұзушының ерік білдіруіне байланысты болмайды. Заңи жауапкершілік пен мемлекеттік мәжбүрлеуді салыстырсақ мемлекеттік мәжбүрлеудің заңи жауапкершіліктің қажетті элементі ретінде ғана сипат табатынына көзімізді жеткізуге болады. Өйткені кейбір кездерде мемлекеттік мәжбүрлеуді қолдануды жауапкершілік ретінде карастыруға болмайды.

1. «Міндетті төлемдер туралы» ҚР Президентінің заң күші бар Жарлығы (ҚР Заңы).
2. С т а р и л о в Ю.Н. Ответственность за нарушение налогового законодательства // в кн. Финансовое право / под ред. Химичевой Н.И. М.: БЕК, 1996. С.475.
3.“Салық кодексі”, 171-баптың 1-тармағының 4-тармақшасы және “Уақытша әдістемелік нұсқаудың” 8-9-беттерінде бекітілген нысандағы құжат бойынша.
4. Қазақстан Республикасының Конституциясы, 26-бап. Алматы: Жеті Жарғы, 1999.
5. ҚР Қылмыстық кодексі. Алматы, 1997.

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Реферат
Тақырыбы: Салық салу аясындағы мемлекеттік мәжбірлеу, салық заңнамасын бұзғаны үшін әкімшілік және қылмыстық жауапкершілік

Орындаған: Иргебекова Ф.Б.-сырттай бөлім,2-курс
Тексерген: Сейтжанов Абдыкахар Ануарович

Алматы 2017ж.

МАЗМҰНЫ:
1.КІРІСПЕ
2. НЕГІЗГІ БӨЛІМ: САЛЫҚ САЛУ АЯСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК МӘЖБҮРЛЕУ, САЛЫҚ ЗАҢНАМАСЫН БҰЗҒАНЫ ҮШІН ҚЫЛМЫСТЫҚ ЖӘНЕ ӘКІМШІЛІК ЖАУАПКЕРШІЛІК
3. ҚОРЫТЫНДЫ
4. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

КІРІСПЕ
Cалық салу аясы - мемлекеттік мәжбүрлеу аясы болып саналады дегенбіз. Осыған орай, қазіргі кезде салық аясындағы мемлекеттік мәжбүрлеу деп аталатын құқықтық институт қалыптасып, дамуда.
Әйтсе де, қанша жерден мемлекеттік мәжбүрлеу аясы деп айтқанымызбен, бұл салада да талдауын және шешімін күтіп жатқан, соны талап ететін өзекті проблемалар орын алған. Мәселен, олардың кейбіреуі мынадай көрініс тапқан: қаржылық жауапкершілік шараларын қолдану тәсілдері мен процедураларының қарама-қайшылығы; қаржылық, әкімшілік жауапкершілік шаралары қолданылуға тиісті көптеген салықтық құқық бұзушылықтардың құрамдарын айқындау және топтастыру істерінің жеткіліксіздігі.
Қазақстан Республикасының ағымдағы заңдары тексеру, бақылау нәтижесіне орай салық төлеуші нақты заңды және жеке тұлғаларға мемлекеттік мәжбүр ету шараларын қолдануды көздейді. Олардың (яғни мәжбүрлеудің) недәуір бөлігі әкімшілік тәртіппен жүзеге асырылады. Тағы бір айта кететін жәйт, салық салу аясындағы мәжбүрлеу шараларына мына келесідей айрықша белгілер тән болады:
1. мәжбүрлеу шараларын қолдану тәртібі көбінесе құқықтың нормаларымен және әкімшілік процессуалдық нормалармен айқындалады;
2. осы мәжбүрлеу шараларын қолдану кезінде заңдылықтың қатаң сақталуына аса көңіл бөлінеді және сақталуы қамтамасыз етіледі;
3. салық салу аясында қолданылатын мәжбүрлеу шараларының жүйесі әртүрлі бағыт-сипатта болады;
4. мәжбүрлеу шараларын қолдану сот органдарынан тыс жүзеге асырылады;
5. салық салу аясындағы мәжбүрлеу шараларын құқықтық реттеу, яғни жауапкершіліктің негізін және қолдану тәртібін белгілеу механизмі, қаржылық, әкімшілік және қылмыстық заңдармен айқындалады;
6. мәжбүрлеу шараларын қолдану бұл жерде айрықша жеңілдетілген тәртіппен, қарапайым процессуалдық нысанда жүзеге асырылады;
7. мәжбүр ету шаралары салық салу аясындағы заңдылықты қамтамасыз ету және басқа да міндетті төлемдерді төлеу тәртібін сақтау, сондай-ақ нақты салық төлеушілердің осы аядағы өз заңи міндеттерін бұлжытпай орындауға мәжбүрлеу мақсатында жүзеге асырылады.
Салық салу аясындағы мемлекеттік мәжбүрлеу мемлекет тарапынан құқықтық нормаларда белгіленеді. Сондықтан оларды қолдану қашанда, қайда да болмасын мемлекеттік мәжбүрлеу күшімен қамтамасыз етіледі.
Тағы бір айта кететін жәйт, бұл жерде заңи жауапкершілік шараларын қолдану құқық бұзушының ерік білдіруіне байланысты болмайды. Заңи жауапкершілік пен мемлекеттік мәжбүрлеуді салыстырсақ мемлекеттік мәжбүрлеудің заңи жауапкершіліктің қажетті элементі ретінде ғана сипат табатынына көзімізді жеткізуге болады. Өйткені кейбір кездерде мемлекеттік мәжбүрлеуді қолдануды жауапкершілік ретінде карастыруға болмайды. Мәселен, келеңсіз іс-қимыл салықтық құқық бұзушылық болып табылмаса, яғни оған негіз болмаса жауапкершілік қолданылмайды.
Сондықтан, осы жайларға орай, мынадай тұжырым жасауға болады:
1. Салық салу аясында қолданылатын мемлекеттік мәжбүрлеу шараларының бәрін бірдей заңи жауапкершілік шарасы деп санауға болмайды;
2. Салық салу аясында қолданылатын қандай да болмасын заңи жауапкершілік құрамында мемлекеттік мәжбүрлеу көрініс табады.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ:
САЛЫҚ САЛУ АЯСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК МӘЖБҮРЛЕУ, САЛЫҚ ЗАҢНАМАСЫН БҰЗҒАНЫ ҮШІН ҚЫЛМЫСТЫҚ ЖӘНЕ ӘКІМШІЛІК ЖАУАПКЕРШІЛІК
Салық салу аясындағы мемлекеттік мәжбүрлеу мына бағыттар бойынша жүзеге асырылады:
1. Салықтық құқық бұзушылық жасағаны үшін қолданылатын заңи жауапкершілік шаралары бойынша;
2. Салықтық заңнамалардың (законодательство) өмірлік талаптарын орындамағаны немесе ойдағыдай орындамағаны үшін дербес шара ретінде қолданылатын мемлекеттік мәжбүрлеу бойынша.
Екінші бағыт бойынша, бұл жерде іс-қимылдар салықтық құқық бұзушылық болып саналмағандықтан, қолданатын мемлекеттік мәжбүрлеу шаралары заңи жауапкершілік шараларына жатпайды деп айта аламыз.
Түсініктірек болуы үшін мынаны айтуға болады. Қандай да болмасын құқық бұзушылықтың тұрақты белгісі осы құқық бұзушылықты білдіретін іс-қимылды жасағаны үшін заңи жауапкершілік белгілеу болып табылады. Егер мемлекет тарапынан осы аядағы қандай да болмасын әрекетті жасағаны үшін жауапкершілік белгіленбесе, онда ол құқық бұзушылық ретінде қарастырылмайды. Демек құқық бұзушылық заңи жауапкершілік шараларын қолданудың негізі болып есептелінеді. Осыған қарап біз мемлекеттік мәжбүрлеу түсінігінің заңи жауапкершілік түсінігіне қарағанда кең мағынада болатынын байқаймыз.
Салық салу аясындағы мемлекеттік мәжбүрлеуді сипаттау кезінде оның мынадай ерекше белгілерін бөліп шығаруға болады:
1. Заң жүзінде, салық салу аясында мемлекеттік мәжбүрлеу шараларын соттан тыс жағдайда кеңінен қолдану мүмкіндігі рұқсат етілген және салықтық құқық бұзушылық фактісін жедел жою мақсатында сол шараларды қолданудың қарапайым, жеңілдетілген процессуалдық тәртібі көзделген;
2. Мемлекеттік мәжбүрлеу салықтық заңдардың әмірлі талаптарын орындамау немесе айтарлықтай орындамау түріндегі тұлғаның құқыққа қайшы жүріс-тұрысына мемлекет тарапынан көрсетілген қысым;
3. Салық салу аясы мемлекеттік мәжбүрлеу аясы болғандықтан, бұл жерде салық төлеушілердің құқықтарын қорғау және заңдылықты қамтамасыз ету механизмдері қарастырылған;
4. Мемлекеттік мәжбүрлеу шараларын қолдану негізінде салықтық құқықтық қатынасқа қатысушының құқыққа қайшы әрі кінәлі іс-қимылы жатады;
5. Салық салу аясындағы мемлекеттік мәжбүрлеу кешенді құқықтық институт болғандықтан қаржылық, әкімшілік, қылмыстық және т.б. құқықтардың нормаларынан құралады (тұрады);
6. Мемлекеттік мәжбүрлеуді қолданудың арқасында салық төлеушілердің мемлекет алдындағы өз салықтық міндеттемелерін ойдағыдай орындауы қамтамасыз етіледі.
Қазақстан Республикасының "Салық кодексінде" яғни "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Заңда1 кейбіреуі тікелей көрсетілмесе де, мына келесідей мемлекеттік мәжбүрлеу шаралары көзделген:
1. Құжаттарды алып қою;
2. Салық қызметі органдарының салықтарды (берешектерді) мәжбүрлеп алуы;
3. Салық төлеушілердің банктік шоттар бойынша жасалатын шығыс операцияларын тоқтатып қою;
4. Салық төлеушінің мүлігіне шектеу қою және оны өткізу арқылы салық берешегін өндіріп алу;
5. Салық салу аясында орын алған салықтық заңдарды бұзу фактісін жою;
6. Салық мөлшерін мәжбүрлеп өзгертіп-түзету.
Енді осы аталған мәжбүрлеу шараларының сипаттамасын берместен бұрын, ресейлік оқымысты Ю. Стариловтың мемлекеттік мәжбүрлеу жөніндегі көзқарастарына тоқталайық. Оның айтуы бойынша салық салу аясында алдын алу, тыйып тастау шаралары және салықтық заңдарды бұзушыларға қолданылатын жауапкершілік шаралары жүзеге асырылуы мүмкін.
Алдын алу шаралары салық салу аясындағы құқық бұзушылықтың алдын алу және салық төлеушілердің өз салықтық міндеттемелерін дұрыс орындамауларына бақылау жүргізу мақсатында мемлекеттік уәкілетті органдар тарапынан қолданылады. Алдын алу шараларының қатарынан мыналарды көруге болады:
1. Салық органдарының алынатын салықтарды дұрыс есептеу үшін салық төлеушілерден әртүрлі құжаттарды, олардың көшірмелерін алуға хақылары бар;
2. Ағымдағы заңдарға сәйкес табыстарды жасыру және салық төлеуден жалтару фактілерін анықтау, алдын алу, сондай-ақ тыйып тастау мақсатында жедел іздестіру шараларын жүргізуді жүзеге асыра алады;
3. Салық салу объектілерін ұстауға және табыс табуға қатысы бар салық төлеушілердің өндірістік, сауда және қойма, сондай-ақ басқа нысандарына белгіленген ережелерді сақтай отырып кіріп тексеруге хақылары бар;
4. Қажет болған жағдайда, салық қызметі органдары жүргізген тексеруден кейін, салық полициясы органдары салық төлеушілерді толық бағдарлама бойынша қайтадан тексере алады;
5. Министрліктер мен ведомстволардан және қандай да болмасын меншік нысанына негізделген кәсіпорындар мен ұйымдардан қажетті ақпараттарды ақысыз ала алады;
6. Салық қызметі органдары заңдарда көзделген жағдайда, салықтық құқық бұзушылықтың немесе қылмыстың жасалуына себеп болған жайларды жою жөнінде мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдарға және қандай да болмасын шаруашылық субъектілеріне міндетті түрде қарастырылуға тиісті ұсыныс енгізеді;
7. Салық полициясы органдарының құзырындағы мәселелер бойынша мәліметтер, түсініктемелер алу мақсатында азаматтар мен шетел азаматтарын және азаматтығы жоқ адамдарды өздеріне шақырып алады;
8. Егер азаматтар мен лауазымды адамдардың әкімшілік құқық бұзушылық немесе қылмыс жасағаны жөнінде жеткілікті мөлшерде негіздер болған жағдайда олардың жеке басына байланысты құжаттары тексеріледі2.
Міне осылардың бәрін Ю. Старилов алдын алу шараларына жатқызған.
Мемлекеттік уәкілетті органдардың салық төлеушілерге өктем-билік етулерінің жарқын көрініс ретінде тыйып тастау шараларын айтуға болады. Тыйып тастау шараларының салық салу аясында қолданылу себебі қоғамға және мемлекетке ауыртпашылық әкелетін құқыққа қайшы, зиянды әрекеттерді мәжбүрлеп тоқтатып тастау болып табылады. Сонымен қатар олар, яғни тыйып тастау шаралары, құқық бұзушыны заңи жауапкершілікке тартуды қамтамасыз етеді.
Тыйып тастау шараларының мынадай түрлері бар:
1. заңды тұлғалар мен жеке тұлғалардан табыстарды төмендетіп көрсеткендерін немесе жасырғандарын, не болмаса салық салу объектілерін жасырғандарын мәлімдейтін құжаттарды алып қою;
2. әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңдарда көзделген әкімшілік ұстауды және басқа да шараларды қолдануды жүзеге асыру;
3. салықтарды есептеу және төлеуге байланысты құжаттар мен бухгалтерлік есептерді, баланстарды, декларацияларды бермеген немесе беруден бас тартқан жағдайда осы салық төлеушілердің банктер мен басқа да қаржылық-кредиттік мекемелердегі шоттары бойынша операцияларды тоқтатып тастау;
4. коммерциялық банкті немесе кәсіпорынды жабу (бұл жерде олардың қызметтерін мүлдем тоқтату деген мағынада);
5. заңда көзделген жағдайда және белгіленген тәртіппен салық полициясы органдары өздеріне бекітілген оқпен атылатын қаруды және арнайы құралдарды қолдануға, сондай-ақ басқа да күш көрсетуге хақылы;
6. салықтық берешектері бар заңды және жеке тұлғалардың өз мүліктерін пайдалануларына әкімшілік тәртіппен тыйым салу және шектеу арқылы олардың мемлекет алдындағы борыштарын мәжбүрлеп өтеткізу.
Салықтық заңдарда осы алдын алу, тыйып тастау шараларын белгілейтін нормалардан басқа қалпына келтіру сипатындағы жауапкершіліктерді белгілейтін нормалар да кездеседі. Қалпына келтіру шаралары салықтық құқықты бұзушылықтың нәтижесінде келтірілген залал орнын толтыру арқылы тиісті құқықтық жағдайды қалпына келтіру мақсатында қолданылады. Демек, қалпына келтіру шаралары қаржылық санкция ретінде көрініс табатындықтан, салықтарды есептеу және төлеу тәртіптерінің бұзылуын қалпына келтіруге бағытталады.
Осы жоғарыда аталған мәжбүр ету шаралары салықтық құқық бұзушылық үшін қолданылатын заңи жауапкершілік шараларының алдында қолданылады.
Енді Қазақстан салық заңдарында көрініс тапқан және көзделген кейбір мемлекеттік мәжбүрлеу шараларына сипаттама береміз.
Құжаттарды алып қою - салық салу аясындағы мемлекеттік мәжбүрлеу шарасының бірі болып табылады.
Салық қызметі органдары жүзеге асыратын салықтық тексеру кезінде салықтық заңдардың бұзылу фактісінің орын алғанын мәлімдейтін жалған немесе қолдан жасалған құжаттардың табылуына байланысты олардың бәрі салық төлеушіден күшпен алынып, алынғаны жөнінде құжаттардың тізбесі бар акті салық төлеушіге табыс етіледі.
Құжаттарды алу жөніндегі іс-қимылдар тек сол салық төлеуші заңды немесе жеке тұлғаның көзінше, солардың қатысумен жүргізіледі.
Құжаттарды алып қою мемлекеттік мәжбүрлеу шарасы ретінде мына мақсаттарды көздейді:
1. салықтық заңдардың бұзылуына жол бермеу, тыйып тастау;
2. құқық бұзушыны заңи жауапкершілікке тарту кезінде осы заңның бұзылғаны жөніндегі фактіні дәлелдемелермен қамтамасыз ету.
Осы шараны қолдану негізінің екі белгісі бар екенін естен шығармауға тиістіміз:
1. құжаттың қолдан жасалғандағы немесе жалғандығы (яғни тиісті құжатқа жалған мәліметтер енгізу арқылы);
2. салықтық заңдардың бұзылғаны жөніндегі мәліметтердің құжатта болуы (яғни айқын көрініс табуы).
Мысалы, ресми құжатқа жалған мәліметтер енгізілсе не болмаса осы құжаттарға түзетулер енгізілсе бұл ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.