Компьютерлік желілердің түрлері
Жергілікті және аймақтық-таратылған желілер.
Жергілікті желі (LAN) бір гимарат ішіндегі немесе қатар орналасқан ғимараттардағы дербес компыотерлер мен принтерлерді бір-біріме» байланыстырады. Аймақтық-таратылған желілер (WAN) географиялық тұрғыдан алғанда бір-бірінен қашықта орналасқан, бірақ бір компанияға немесе фирмаға, мекемеге қатысты бірнеше жергілікті желілерді байланыстырады.
Жергілікті желілер - дербес компыотерлерді бір-бірімен немесе оларды желі сервері рөлін атқаратын қуатты компьютермен байланыстырып тұратын желінің ең қарапайым түрі.
Жергілікті желінің барлық компьютерлері серверде жазылған қолданбалы программаларды және приитер, факс тәрізді шеткері құрылғыларды ортақ пайдалана алады. Желідегі әрбір дербес компьютер жұмыс станциясы немесе желі түйіні деп аталады.
Жергілікті жері әрбір тұтынушыға бір-бірімен өте жылдам қатынасуға мүмкіндік жасайды. Оның мынадай ерекшеліктерін атап өтуге болады:
- құжаттарды бірге пайдалану;
- құжат айналымын жеңілдету: тұтынушы жұмыс орнынан тұрмай-ақ, жиналыс жасамай-ақ әртүрлі құжаттарды оқуға, түзетуге, түсініктеме беруге мүмкіндік алады;
- компьютер дискісіндегі орынды тиімді пайдаланып, өз жұмыс нәтижелерін серверде сақтау және архивтеу;
- сервердегі қолданбалы программалармен оңай байланысу;
- қымбат түратын қорларды - принтерлерді, СD-RОМ мәлімет жинақтауыштарын, қатты дискілерді және ортақ пайдалануға болатын көлемді қолданбалы программаларды (мысалы, мәтіндік процессорларды немесе мәліметтер базасын) бірігіп пайдалануды жеңілдету, т.б.
Аймақтық-таратылган желілер жергілікті желілер жасай алатын барлық жұмыстарды өте қашықта орналасқан бір компания компьютерлері арасында атқара алады. Әдетте ол үшін модем немесе жоғары жылдамдықты цифрлы желі арналарын ортақ пайдалануга арналған кешендік қызмет (ISDN, I) көрсете алатын байланыстық телефон арналары қолданылады. Мүнда ІЗОМ арналары графикалық бейнелер жазылған үлкен колемді файлдары тасымалдау үшін жиі колданылады.
Жергілікті желі (LAN) бір гимарат ішіндегі немесе қатар орналасқан ғимараттардағы дербес компыотерлер мен принтерлерді бір-біріме» байланыстырады. Аймақтық-таратылған желілер (WAN) географиялық тұрғыдан алғанда бір-бірінен қашықта орналасқан, бірақ бір компанияға немесе фирмаға, мекемеге қатысты бірнеше жергілікті желілерді байланыстырады.
Жергілікті желілер - дербес компыотерлерді бір-бірімен немесе оларды желі сервері рөлін атқаратын қуатты компьютермен байланыстырып тұратын желінің ең қарапайым түрі.
Жергілікті желінің барлық компьютерлері серверде жазылған қолданбалы программаларды және приитер, факс тәрізді шеткері құрылғыларды ортақ пайдалана алады. Желідегі әрбір дербес компьютер жұмыс станциясы немесе желі түйіні деп аталады.
Жергілікті жері әрбір тұтынушыға бір-бірімен өте жылдам қатынасуға мүмкіндік жасайды. Оның мынадай ерекшеліктерін атап өтуге болады:
- құжаттарды бірге пайдалану;
- құжат айналымын жеңілдету: тұтынушы жұмыс орнынан тұрмай-ақ, жиналыс жасамай-ақ әртүрлі құжаттарды оқуға, түзетуге, түсініктеме беруге мүмкіндік алады;
- компьютер дискісіндегі орынды тиімді пайдаланып, өз жұмыс нәтижелерін серверде сақтау және архивтеу;
- сервердегі қолданбалы программалармен оңай байланысу;
- қымбат түратын қорларды - принтерлерді, СD-RОМ мәлімет жинақтауыштарын, қатты дискілерді және ортақ пайдалануға болатын көлемді қолданбалы программаларды (мысалы, мәтіндік процессорларды немесе мәліметтер базасын) бірігіп пайдалануды жеңілдету, т.б.
Аймақтық-таратылган желілер жергілікті желілер жасай алатын барлық жұмыстарды өте қашықта орналасқан бір компания компьютерлері арасында атқара алады. Әдетте ол үшін модем немесе жоғары жылдамдықты цифрлы желі арналарын ортақ пайдалануга арналған кешендік қызмет (ISDN, I) көрсете алатын байланыстық телефон арналары қолданылады. Мүнда ІЗОМ арналары графикалық бейнелер жазылған үлкен колемді файлдары тасымалдау үшін жиі колданылады.
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:
Компьютерлік желілердің түрлері
Жергілікті және аймақтық-таратылған желілер.
Жергілікті желі (LAN) бір гимарат ішіндегі немесе қатар орналасқан
ғимараттардағы дербес компыотерлер мен принтерлерді бір-біріме
байланыстырады. Аймақтық-таратылған желілер (WAN) географиялық тұрғыдан
алғанда бір-бірінен қашықта орналасқан, бірақ бір компанияға немесе
фирмаға, мекемеге қатысты бірнеше жергілікті желілерді байланыстырады.
Жергілікті желілер - дербес компыотерлерді бір-бірімен немесе оларды
желі сервері рөлін атқаратын қуатты компьютермен байланыстырып тұратын
желінің ең қарапайым түрі.
Жергілікті желінің барлық компьютерлері серверде жазылған қолданбалы
программаларды және приитер, факс тәрізді шеткері құрылғыларды ортақ
пайдалана алады. Желідегі әрбір дербес компьютер жұмыс станциясы немесе
желі түйіні деп аталады.
Жергілікті жері әрбір тұтынушыға бір-бірімен өте жылдам қатынасуға
мүмкіндік жасайды. Оның мынадай ерекшеліктерін атап өтуге болады:
құжаттарды бірге пайдалану;
құжат айналымын жеңілдету: тұтынушы жұмыс орнынан тұрмай-ақ, жиналыс
жасамай-ақ әртүрлі құжаттарды оқуға, түзетуге, түсініктеме беруге мүмкіндік
алады;
компьютер дискісіндегі орынды тиімді пайдаланып, өз жұмыс нәтижелерін
серверде сақтау және архивтеу;
сервердегі қолданбалы программалармен оңай байланысу;
қымбат түратын қорларды - принтерлерді, СD-RОМ мәлімет жинақтауыштарын,
қатты дискілерді және ортақ пайдалануға болатын көлемді қолданбалы
программаларды (мысалы, мәтіндік процессорларды немесе мәліметтер базасын)
бірігіп пайдалануды жеңілдету, т.б.
Аймақтық-таратылган желілер жергілікті желілер жасай алатын барлық
жұмыстарды өте қашықта орналасқан бір компания компьютерлері арасында
атқара алады. Әдетте ол үшін модем немесе жоғары жылдамдықты цифрлы желі
арналарын ортақ пайдалануга арналған кешендік қызмет (ISDN, I) көрсете
алатын байланыстық телефон арналары қолданылады. Мүнда ІЗОМ арналары
графикалық бейнелер жазылған үлкен колемді файлдары тасымалдау үшін жиі
колданылады.
Модем немесе алыста орналасқан север көмегімен жүзеге асатын
аймақтык гармақталған желілер функцнясын жерғілікті желілер құрамы
енгізе отырып, сыртқы коммуникация технолоғияларынын темендегідш
мүмкіндіктерін найдалануға болады:
электрондық пошта аркылы мәліметтерді қабылдау жоне жонел і у,
Интернетпен байланысу.
Интернет дегеніміз - дүниенің өр түкпіріндегі түтынушыларды бір
бірімен мәліметгер коймасы, бейнелер және дыбыстар жазбалары арқылі.і жеңіл
байланыстыратын ең ауқымды желі түрі. Өз көлемін жылдам үлғаіі ііі отырып
(шамамен жылына 200%), ол біздін омірімізде күннен күнге өте елеулі рөл
атқарьш келеді.
Қазірғі кезде Интернгттің ең негізғі функцияларына электрондық пош іа
қызметі мен мамандықтары бір немесе ортақ моселемен айналысатын топтардың
немесе зертеушілердің бір-бірімен жылдам мәлімет алмасуы жатады.
Интернет күннен-күнге қуатты екпін алып, оган көптеген компаннялар мен
с})ирмалар және қарапайым түтынушылар үздіксіз қосылуда. Компаниялар мен
олардың жабдықтаушылары және түтынушылары арасындағы байланыс дәнекері
рөлін атқаратын ссы Интернет желісі болып табылады. Қазіргі кезде мекемелер
және әрбір жеке отбасы үшіп атқарылатын алыстан оқыту жүйелері, алыстан
кеңес беру, емдеу жұмыстары тәрізді мәліметгі, созді, бейғені, қозғалысты
қашықтан жьшдам жеткізу жұмыстары осы Интернет арқьшы жүзеге асырылады.
Кез келген компьютерлік желі жұмысы топология, хатталш (протокол),
интерфейс, желічік программалық және техникалық қүралдар тәрізді
сипаттамалармен керсетіледі.
Желі топологиясы оның негізгі функциональдық элементтерінің бір-
бірімен байланысу қүрылымын анықтайды.
Желілік техникалық құралдар - компьютерлерді бір желіге үйымдастыруды
қамтамасыз ететін ортүрлі қүрылғылар жиыны.
Желілік программалық кұралдар - компьютерлік желі жұмысын басқарып,
әрбір түтынушыны қажетті интерфейспен қамтамасыз етеді.
Интерфейстер - желінің функциональдық элементтерін бір-бірімен
үйлестіру құралдары.
Протоколдар - желінің функциональдық элементтерінің бір-бірімен
қатынас жасау ережелері. Функиональдық элементтер релін әртүрлі қүрылғылар
жэнг де программалық модульдер атқара алады. Сол себепті ақпараттық және
программалық интерфейстер қарастырылады.
Негізгі желілік топо іогиялар
Желінін атқаратын қызметіне байланысты топологиялардың үш түрі болуы
мүмкін.
Шиналыктопология. Мүндажұмыс станциялары желі адаптерлері арқылы жшшы
шинаға немесе магистральға (кабельге) кссылады. Дал осындай тәсілмен
мағистральға басқа да желілік құрылғылар қосыла береді. Желінің жұмыс жасау
процесінде тасымалданатын ақпарат жөнелтуші станциядан жұмыс станцияларынын
барлық адаптерлеріне жеткізіледі, бірақ оны тек адресте көрсетілген жұмыс
станциясы қабылдайды (28.1 сурет).
Жұлдыз тәрізді топология. Мүнда ортақтандырылған коммутациялық түйін
- желілік сервер болуы тиіс, ол барлык мәліметтерді жеткізуді жүзеге
асырады (28.2 сурет). Бұл топологияның артықшылығы - кез-келген бір жұмыс
станциясының істен шығуы жалпы байланысқа әсер етпейді.
Сакиналық топология. Мұнда байланысу арналары гүйықталған сақина
бойында орналасады. Жонелтілген молімет біртіндеп барлық жұмыс станцияларын
аралап шығады да, оны керекті компьютер кабылдаған соң жұмыс тоқтатылады.
Бұл топологияның кемшілігі -кез-келген бір жұмыс станииясының істен шығуы
жалпы байланысты бүзады.
28.3. Желілік техникалық құралдар
Жергіліюгі немесе аймақты тармақталған желілер архитектурасына
байланысты негізгі компоненттер мен технологиялар мынадай белітерден
түрады:
Аппараттық құралдар:
кабельдер;
серверлер;
желілік интерфейс такшалары (N10, Меішогк Іпіегіасе СагсІ);
концентраторлар;
коммутаторлар;
- аймактык тармақталаған желілер үшін бағдарлауышта
(маршуртизаторлар);
- аймақтық тармақталаған желілер үшін қашытқтан қатынас құр
серверлері;
- аймақтық тармақталаған желілер үшін модемдер;
Серверлер. Клиентсервер желісіндегі сервер дегеніміз осы желіге
кссылған басқа компьютерлер пайдаланаалатын файлдар маі қолданбалы
программаларды сақтауға арналған жоғары келемді қатты дискісі бар дербес
компыотер болып табылады. Бүған қоса серверде желілік операциялық жүйе
(N03, Ыеішогк Орегаііп§ зухіет) орнатылып, щ шеткері қүрылғыларды
(принтерлер тәрізді) да басқар а алады.
Желілік интерфейс такшалары (N10, Ыеглюгк Орегаііпд Зухіет) үстелге
қойылатын жөне портативті алып жүруге ыцғайлы компьютерлерге орнатылады.
Олар жергілікті желідегі баска құрылғы лармен қатынас құру үшін қажет.
Компьютер жұмыс өнімділігін бірсыпыра талаптар қоятын өртүрлі дербес
компьютерлерге арналға желі тақшаларының коптеген түрлері бар. Олар
мэліметтерді тасымалда жылдамдығының озгеруі мен желіге қссылу тәсілдеріне
байланысть әртүрлі болып келеді.
Модемдер жай телефон арналары арқылы Интернетке қосылыи онымен мәлімет
алмасу мүмкіндігін береді. "Модем" деген сөз ось қүрылғының қызметіне
байланысты шыққан, ол "'модулятор демодулятор" создерінің қысқаша түрі.
Модем дербес компьютердаі шыққан цифрлык сигналдарды жалпы телефон арналары
арқылы тасымалданатын аналогтықсигналдарғатүрлендіреді. Ал екінші модем
қабылданған сигналдарды қайтадан цифрлық формаға ауыстырады.
28.4. Желілік программалық кұралдар
Жергілікті жөне аймақтық тармақталған желілер архитектурасына
байланысты программалық құралдар:
желілік операциялық жүйеден,
желіні басқару программалық құралдарынан тұрады.
Желілік операциялықікүйе (N03, Ыеһ^огк ОрегаІіп§ 5у$1ет) - желіге
қосылған өрбір дербес компьютерде пайдаланылатын программалық күрал Ол
желілік ресурстарды басқарып. олармен катынас жасауды қадағалап отырады.
Желілік операциялық жүііе тасымалданатын мөліметгерді баратын бағытгары
бойынша бағдарлауды (маршруттауды). желілік құрылғылар үшін бәсекелік
қайшылықтарды шешуді жоіе дербес компыотердщ операциялық жүйесімаі, мысалы
\\'іпсіо\те 95, ^іпсіо^х N1, ІІМІХ, Масіпіойһ немесе 032 жүйелерімен
жұмыс істеуді ұйЫіМдастырады.
Желілік операциялық жүііе файлдар мен қолданбалы программалардың
үйлесімді жұмыс жасауын камтамасыз етеді. Осындай бір жұмыс станциясында
орналасқан ресурстар бірге пайдаланыла отырып, керекті мәліметтер
алушыларға жөнелтіліп жоне олар басқа компьютерлерден озгертіле алады.
Желілік операциялық жүйенің негізгі болігі серверде орналасады да, калған
боліктері барлық жұмыс станцияларында қызмет етеді.
Желілік операциялық жүйе косылған барлық қүрылғыларды анықтап, ортақ
пайдалавылатын шеткері қүрылғыларға жұмыс станцияларының қатынасу
приоритетін (егер бірнеше станция қатар сұраныс берсе) айқындап отырады.
Бұған қоса операциялық жүйе трафикгі реттеу ролін атқарып, каталогтармен
жұмыс істеуді басқарады және ақпаратты сақтау жүйесін бақылау өкиіеттігін
жүргізіп. желіні басқару функциясын жүзеге асырады. Кец тараған желілік
операциялық жүйелерге Уіпаошк N1 Зегуег, ЫоуеІІ ^еІ\уаге, Вапуап УШЕЗ
тәрізділер жатады.
Желіні баскару программалык күралдары желіні қадағалау, басқару және
ондағы мәліметтерді сақтау істерінде манызды рөл атқарады. Ол желіні
тоқтатып коюға мумкіндік бергізбейтін және қысылшаң кездерді болдырмайтын,
желіні жеке иеленудің (ТСО, То-Іаі Сокі о§ О^пегеһір) жалпы қүнын
томендететін басқару істерін алдын ала жүргізеді.
Желі администраторлары басқару жұмыс станциясы немесе ХУогІсі \Уісіе
\УеЬ қызметі аркылы трафиктегі заңдылықтарды қадағалай алады, осы сегментті
шектен тыс жұмыс аткаруга әкелетін мүмкіндіктерді аныктап береді. Бүған
қоса кенеттен туындаған қигаш мәселелерді тауып олардың әсерлерін азайтады
және жұмыс онімділігін жоғары деңгейге көтеруге мүмкіндік беретін желі
қүрылымын таңдай алады. Желіні толықтыру жопе кұрделендіру барысында КМО^
және К.М0^2 сияқты қадағалау (мониторинг) жабдықтары администраторларға
желі ортасын бақылап отыруға кемектеседі.
Осындай қадағалау жабдықтары желі шекараларынан тиянақты мәліметтерді
дер кезінде алып отыруды қамтамасыз етеді және сол арқылы желі
администраторы туындайтын қиындықтардың алдын алып отырады.
Программалық құралдар бұған коса тасымалданатын моліметтерді кездейсоқ
өзгерулерден сақтайды. Желі адмнистраторлары басқаруға арналған жұмыс
станциясы арқылы пароль орната алады, тұтынушылардың қандай құрылғыларді.і
пайдалана алатынын анықтайды және заңсыз молімет алмақшы болғандарды тауып
тіркеп отырады.
28.5. Клиент-сервер технологиясы
Жергілікті желілердегі компьютерлердің бір-бірімен қарым-қатынас жасау
сипатын олардың функциональдық қызметімен байланыстыру қалыптасқан.
Жергілікті желі аймағында да компыотерлерді тікелей байланыстыру кезіндегі
сияқты клиент және сервер ұғымдары қолданылады.
Клиент-сервер технологиясы - жергілікті желідегі компьютерлерді бір-
бірімен байланыстырудың ерекше тәсілі, мұнда бір компьютер (сервер) өз
қүрылғыларын басқаларға - клиенттерге пайдалануға бере алады. Осыған орай
жергілікті желілер бір денгейдегі желілер және серверлік желілер болып
екіге бөлінеді.
Бір деңгейдегі желілерде айрықша болінген сервер болмайды, мұнда әрбір
жұмыс станциясы әрі сервер, орі клиент болып қызмет атқара береді. Мұның
ерекшелігі - әрбір жұмыс станциясы өз ресурстарының белгілі бір болігін
барлық жұмыс станцияларының ортақ пайдалануы үшін бөліп береді.
Кобінесе бір деңгейдегі желілер мүмкіндіктері бірдей компьютерлерді
біріктірген кезде қүралады. Бір деңгейдегі желілер жұмыс істеуге ыңғайлы,
олардың қызметі де қарапайым түрде жүзеге асырылады.
Егер компыотерлер саны аз болып, олардың негізгі функциясы бір-бірімен
молімет алмасу болған жағдайда, ең тиімді шешім - оларды бір деңгейлі
желілерге біріктіру болып табылады. Мұндай желі кең тараған Уіпсіошз 98
операциялық жүйесінің басқаруымен жұмыс істей береді.
Мәліметтердің компьютерлерге таарлып орналасуы және әр жұмыс
станциясының ресурстарын ортақтастыруды өзгерту мүмкіндігі бір деңгейдегі
желілердегі мәліметтерді заңсыз пайдаланудан сақтауды
қиындатады. Осыған ораіЬмамандар мұндай желілердегі ақпаратты сақтау
моселелеріне оте көп көңіл бөлуге мөжбүр болып отыр.
Бір дейгейдегі желілердің тағы бір кемшілігі - олардың жұмыс
өнімділігінің төмендігі. Ол ресурстардың әр жұмыс станцияларына бөлінш,
жұмыс кезінде олардың әркайсысының әрі клиент, әрі сервер қызметін
аткаруына байланысты болын отыр.
Серверлік желілерде компьютерлердің функциялары алдын ала айқындалған
- оның кейбіреуі сервер болып қызмет атқарса, қалғандары тұракты түрде
клиент болып табылады. Компьютерлік желілердің атқаратын кызметтерішң коп
түрлілігіне байланысты серверлердің бірнеше типтері бар, олар: желілік
сервер, файлдық сервер, баспа сервері, поштальщ сервер, т.б.
Желілік сервер желіні жалпы басқару функциясын және есептеу
жұмыстарының негізгі бөлігін атқаратьш арнайы компьютер болып табылады. Бұл
серверде желіні толык басқаратын операциялык жүйенің негізгі ядросы
сақталады. Желілік сервердің жады көлемі үлкен және оның жұмыс жылдамдығы
да жоғары дейгейде бодуы тніс. Мүндай желідегі жұмыс станцияларының
функциясына моліметтерді енгізу мен шығару жөне сервермен ақпарат алмасу
жатады.
Файлдық сервер термині негізгі функциясы мәліметтер файлын сақтау,
басқару және тасымалдау істерінен түратыи арнайы компьютерге байланысты
шыккан. Ол өзінде сақталатын және тасымалданатын файлдарды оңдемейді және
өзгертпейді. Сервер ол файлдардың мәтіннен, немесе графикалық бейнелерден,
немесе электрондық кестеден тұратынын білуге тиісті емес. Жалпы файлдық
сереверде монитор мен пернелік тақта болмаса да болады. Файлдық
моліметтердегі барлық өзгертулер клиенттік жұмыс станцияларында
жүргізіледі. Сондықтан клиенттер серверден файлдарды көшіріп алады да,
керекті езгерістерді жасап, нәтижесін қайтадан серверге кайтарады. Мұндай
желі жұмысы - кептеген түтынушылардың бір үлкен ортақ базаны біріге отырып
пайдалануы кезінде оте тиімді ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Жергілікті және аймақтық-таратылған желілер.
Жергілікті желі (LAN) бір гимарат ішіндегі немесе қатар орналасқан
ғимараттардағы дербес компыотерлер мен принтерлерді бір-біріме
байланыстырады. Аймақтық-таратылған желілер (WAN) географиялық тұрғыдан
алғанда бір-бірінен қашықта орналасқан, бірақ бір компанияға немесе
фирмаға, мекемеге қатысты бірнеше жергілікті желілерді байланыстырады.
Жергілікті желілер - дербес компыотерлерді бір-бірімен немесе оларды
желі сервері рөлін атқаратын қуатты компьютермен байланыстырып тұратын
желінің ең қарапайым түрі.
Жергілікті желінің барлық компьютерлері серверде жазылған қолданбалы
программаларды және приитер, факс тәрізді шеткері құрылғыларды ортақ
пайдалана алады. Желідегі әрбір дербес компьютер жұмыс станциясы немесе
желі түйіні деп аталады.
Жергілікті жері әрбір тұтынушыға бір-бірімен өте жылдам қатынасуға
мүмкіндік жасайды. Оның мынадай ерекшеліктерін атап өтуге болады:
құжаттарды бірге пайдалану;
құжат айналымын жеңілдету: тұтынушы жұмыс орнынан тұрмай-ақ, жиналыс
жасамай-ақ әртүрлі құжаттарды оқуға, түзетуге, түсініктеме беруге мүмкіндік
алады;
компьютер дискісіндегі орынды тиімді пайдаланып, өз жұмыс нәтижелерін
серверде сақтау және архивтеу;
сервердегі қолданбалы программалармен оңай байланысу;
қымбат түратын қорларды - принтерлерді, СD-RОМ мәлімет жинақтауыштарын,
қатты дискілерді және ортақ пайдалануға болатын көлемді қолданбалы
программаларды (мысалы, мәтіндік процессорларды немесе мәліметтер базасын)
бірігіп пайдалануды жеңілдету, т.б.
Аймақтық-таратылган желілер жергілікті желілер жасай алатын барлық
жұмыстарды өте қашықта орналасқан бір компания компьютерлері арасында
атқара алады. Әдетте ол үшін модем немесе жоғары жылдамдықты цифрлы желі
арналарын ортақ пайдалануга арналған кешендік қызмет (ISDN, I) көрсете
алатын байланыстық телефон арналары қолданылады. Мүнда ІЗОМ арналары
графикалық бейнелер жазылған үлкен колемді файлдары тасымалдау үшін жиі
колданылады.
Модем немесе алыста орналасқан север көмегімен жүзеге асатын
аймақтык гармақталған желілер функцнясын жерғілікті желілер құрамы
енгізе отырып, сыртқы коммуникация технолоғияларынын темендегідш
мүмкіндіктерін найдалануға болады:
электрондық пошта аркылы мәліметтерді қабылдау жоне жонел і у,
Интернетпен байланысу.
Интернет дегеніміз - дүниенің өр түкпіріндегі түтынушыларды бір
бірімен мәліметгер коймасы, бейнелер және дыбыстар жазбалары арқылі.і жеңіл
байланыстыратын ең ауқымды желі түрі. Өз көлемін жылдам үлғаіі ііі отырып
(шамамен жылына 200%), ол біздін омірімізде күннен күнге өте елеулі рөл
атқарьш келеді.
Қазірғі кезде Интернгттің ең негізғі функцияларына электрондық пош іа
қызметі мен мамандықтары бір немесе ортақ моселемен айналысатын топтардың
немесе зертеушілердің бір-бірімен жылдам мәлімет алмасуы жатады.
Интернет күннен-күнге қуатты екпін алып, оган көптеген компаннялар мен
с})ирмалар және қарапайым түтынушылар үздіксіз қосылуда. Компаниялар мен
олардың жабдықтаушылары және түтынушылары арасындағы байланыс дәнекері
рөлін атқаратын ссы Интернет желісі болып табылады. Қазіргі кезде мекемелер
және әрбір жеке отбасы үшіп атқарылатын алыстан оқыту жүйелері, алыстан
кеңес беру, емдеу жұмыстары тәрізді мәліметгі, созді, бейғені, қозғалысты
қашықтан жьшдам жеткізу жұмыстары осы Интернет арқьшы жүзеге асырылады.
Кез келген компьютерлік желі жұмысы топология, хатталш (протокол),
интерфейс, желічік программалық және техникалық қүралдар тәрізді
сипаттамалармен керсетіледі.
Желі топологиясы оның негізгі функциональдық элементтерінің бір-
бірімен байланысу қүрылымын анықтайды.
Желілік техникалық құралдар - компьютерлерді бір желіге үйымдастыруды
қамтамасыз ететін ортүрлі қүрылғылар жиыны.
Желілік программалық кұралдар - компьютерлік желі жұмысын басқарып,
әрбір түтынушыны қажетті интерфейспен қамтамасыз етеді.
Интерфейстер - желінің функциональдық элементтерін бір-бірімен
үйлестіру құралдары.
Протоколдар - желінің функциональдық элементтерінің бір-бірімен
қатынас жасау ережелері. Функиональдық элементтер релін әртүрлі қүрылғылар
жэнг де программалық модульдер атқара алады. Сол себепті ақпараттық және
программалық интерфейстер қарастырылады.
Негізгі желілік топо іогиялар
Желінін атқаратын қызметіне байланысты топологиялардың үш түрі болуы
мүмкін.
Шиналыктопология. Мүндажұмыс станциялары желі адаптерлері арқылы жшшы
шинаға немесе магистральға (кабельге) кссылады. Дал осындай тәсілмен
мағистральға басқа да желілік құрылғылар қосыла береді. Желінің жұмыс жасау
процесінде тасымалданатын ақпарат жөнелтуші станциядан жұмыс станцияларынын
барлық адаптерлеріне жеткізіледі, бірақ оны тек адресте көрсетілген жұмыс
станциясы қабылдайды (28.1 сурет).
Жұлдыз тәрізді топология. Мүнда ортақтандырылған коммутациялық түйін
- желілік сервер болуы тиіс, ол барлык мәліметтерді жеткізуді жүзеге
асырады (28.2 сурет). Бұл топологияның артықшылығы - кез-келген бір жұмыс
станциясының істен шығуы жалпы байланысқа әсер етпейді.
Сакиналық топология. Мұнда байланысу арналары гүйықталған сақина
бойында орналасады. Жонелтілген молімет біртіндеп барлық жұмыс станцияларын
аралап шығады да, оны керекті компьютер кабылдаған соң жұмыс тоқтатылады.
Бұл топологияның кемшілігі -кез-келген бір жұмыс станииясының істен шығуы
жалпы байланысты бүзады.
28.3. Желілік техникалық құралдар
Жергіліюгі немесе аймақты тармақталған желілер архитектурасына
байланысты негізгі компоненттер мен технологиялар мынадай белітерден
түрады:
Аппараттық құралдар:
кабельдер;
серверлер;
желілік интерфейс такшалары (N10, Меішогк Іпіегіасе СагсІ);
концентраторлар;
коммутаторлар;
- аймактык тармақталаған желілер үшін бағдарлауышта
(маршуртизаторлар);
- аймақтық тармақталаған желілер үшін қашытқтан қатынас құр
серверлері;
- аймақтық тармақталаған желілер үшін модемдер;
Серверлер. Клиентсервер желісіндегі сервер дегеніміз осы желіге
кссылған басқа компьютерлер пайдаланаалатын файлдар маі қолданбалы
программаларды сақтауға арналған жоғары келемді қатты дискісі бар дербес
компыотер болып табылады. Бүған қоса серверде желілік операциялық жүйе
(N03, Ыеішогк Орегаііп§ зухіет) орнатылып, щ шеткері қүрылғыларды
(принтерлер тәрізді) да басқар а алады.
Желілік интерфейс такшалары (N10, Ыеглюгк Орегаііпд Зухіет) үстелге
қойылатын жөне портативті алып жүруге ыцғайлы компьютерлерге орнатылады.
Олар жергілікті желідегі баска құрылғы лармен қатынас құру үшін қажет.
Компьютер жұмыс өнімділігін бірсыпыра талаптар қоятын өртүрлі дербес
компьютерлерге арналға желі тақшаларының коптеген түрлері бар. Олар
мэліметтерді тасымалда жылдамдығының озгеруі мен желіге қссылу тәсілдеріне
байланысть әртүрлі болып келеді.
Модемдер жай телефон арналары арқылы Интернетке қосылыи онымен мәлімет
алмасу мүмкіндігін береді. "Модем" деген сөз ось қүрылғының қызметіне
байланысты шыққан, ол "'модулятор демодулятор" создерінің қысқаша түрі.
Модем дербес компьютердаі шыққан цифрлык сигналдарды жалпы телефон арналары
арқылы тасымалданатын аналогтықсигналдарғатүрлендіреді. Ал екінші модем
қабылданған сигналдарды қайтадан цифрлық формаға ауыстырады.
28.4. Желілік программалық кұралдар
Жергілікті жөне аймақтық тармақталған желілер архитектурасына
байланысты программалық құралдар:
желілік операциялық жүйеден,
желіні басқару программалық құралдарынан тұрады.
Желілік операциялықікүйе (N03, Ыеһ^огк ОрегаІіп§ 5у$1ет) - желіге
қосылған өрбір дербес компьютерде пайдаланылатын программалық күрал Ол
желілік ресурстарды басқарып. олармен катынас жасауды қадағалап отырады.
Желілік операциялық жүііе тасымалданатын мөліметгерді баратын бағытгары
бойынша бағдарлауды (маршруттауды). желілік құрылғылар үшін бәсекелік
қайшылықтарды шешуді жоіе дербес компыотердщ операциялық жүйесімаі, мысалы
\\'іпсіо\те 95, ^іпсіо^х N1, ІІМІХ, Масіпіойһ немесе 032 жүйелерімен
жұмыс істеуді ұйЫіМдастырады.
Желілік операциялық жүііе файлдар мен қолданбалы программалардың
үйлесімді жұмыс жасауын камтамасыз етеді. Осындай бір жұмыс станциясында
орналасқан ресурстар бірге пайдаланыла отырып, керекті мәліметтер
алушыларға жөнелтіліп жоне олар басқа компьютерлерден озгертіле алады.
Желілік операциялық жүйенің негізгі болігі серверде орналасады да, калған
боліктері барлық жұмыс станцияларында қызмет етеді.
Желілік операциялық жүйе косылған барлық қүрылғыларды анықтап, ортақ
пайдалавылатын шеткері қүрылғыларға жұмыс станцияларының қатынасу
приоритетін (егер бірнеше станция қатар сұраныс берсе) айқындап отырады.
Бұған қоса операциялық жүйе трафикгі реттеу ролін атқарып, каталогтармен
жұмыс істеуді басқарады және ақпаратты сақтау жүйесін бақылау өкиіеттігін
жүргізіп. желіні басқару функциясын жүзеге асырады. Кец тараған желілік
операциялық жүйелерге Уіпаошк N1 Зегуег, ЫоуеІІ ^еІ\уаге, Вапуап УШЕЗ
тәрізділер жатады.
Желіні баскару программалык күралдары желіні қадағалау, басқару және
ондағы мәліметтерді сақтау істерінде манызды рөл атқарады. Ол желіні
тоқтатып коюға мумкіндік бергізбейтін және қысылшаң кездерді болдырмайтын,
желіні жеке иеленудің (ТСО, То-Іаі Сокі о§ О^пегеһір) жалпы қүнын
томендететін басқару істерін алдын ала жүргізеді.
Желі администраторлары басқару жұмыс станциясы немесе ХУогІсі \Уісіе
\УеЬ қызметі аркылы трафиктегі заңдылықтарды қадағалай алады, осы сегментті
шектен тыс жұмыс аткаруга әкелетін мүмкіндіктерді аныктап береді. Бүған
қоса кенеттен туындаған қигаш мәселелерді тауып олардың әсерлерін азайтады
және жұмыс онімділігін жоғары деңгейге көтеруге мүмкіндік беретін желі
қүрылымын таңдай алады. Желіні толықтыру жопе кұрделендіру барысында КМО^
және К.М0^2 сияқты қадағалау (мониторинг) жабдықтары администраторларға
желі ортасын бақылап отыруға кемектеседі.
Осындай қадағалау жабдықтары желі шекараларынан тиянақты мәліметтерді
дер кезінде алып отыруды қамтамасыз етеді және сол арқылы желі
администраторы туындайтын қиындықтардың алдын алып отырады.
Программалық құралдар бұған коса тасымалданатын моліметтерді кездейсоқ
өзгерулерден сақтайды. Желі адмнистраторлары басқаруға арналған жұмыс
станциясы арқылы пароль орната алады, тұтынушылардың қандай құрылғыларді.і
пайдалана алатынын анықтайды және заңсыз молімет алмақшы болғандарды тауып
тіркеп отырады.
28.5. Клиент-сервер технологиясы
Жергілікті желілердегі компьютерлердің бір-бірімен қарым-қатынас жасау
сипатын олардың функциональдық қызметімен байланыстыру қалыптасқан.
Жергілікті желі аймағында да компыотерлерді тікелей байланыстыру кезіндегі
сияқты клиент және сервер ұғымдары қолданылады.
Клиент-сервер технологиясы - жергілікті желідегі компьютерлерді бір-
бірімен байланыстырудың ерекше тәсілі, мұнда бір компьютер (сервер) өз
қүрылғыларын басқаларға - клиенттерге пайдалануға бере алады. Осыған орай
жергілікті желілер бір денгейдегі желілер және серверлік желілер болып
екіге бөлінеді.
Бір деңгейдегі желілерде айрықша болінген сервер болмайды, мұнда әрбір
жұмыс станциясы әрі сервер, орі клиент болып қызмет атқара береді. Мұның
ерекшелігі - әрбір жұмыс станциясы өз ресурстарының белгілі бір болігін
барлық жұмыс станцияларының ортақ пайдалануы үшін бөліп береді.
Кобінесе бір деңгейдегі желілер мүмкіндіктері бірдей компьютерлерді
біріктірген кезде қүралады. Бір деңгейдегі желілер жұмыс істеуге ыңғайлы,
олардың қызметі де қарапайым түрде жүзеге асырылады.
Егер компыотерлер саны аз болып, олардың негізгі функциясы бір-бірімен
молімет алмасу болған жағдайда, ең тиімді шешім - оларды бір деңгейлі
желілерге біріктіру болып табылады. Мұндай желі кең тараған Уіпсіошз 98
операциялық жүйесінің басқаруымен жұмыс істей береді.
Мәліметтердің компьютерлерге таарлып орналасуы және әр жұмыс
станциясының ресурстарын ортақтастыруды өзгерту мүмкіндігі бір деңгейдегі
желілердегі мәліметтерді заңсыз пайдаланудан сақтауды
қиындатады. Осыған ораіЬмамандар мұндай желілердегі ақпаратты сақтау
моселелеріне оте көп көңіл бөлуге мөжбүр болып отыр.
Бір дейгейдегі желілердің тағы бір кемшілігі - олардың жұмыс
өнімділігінің төмендігі. Ол ресурстардың әр жұмыс станцияларына бөлінш,
жұмыс кезінде олардың әркайсысының әрі клиент, әрі сервер қызметін
аткаруына байланысты болын отыр.
Серверлік желілерде компьютерлердің функциялары алдын ала айқындалған
- оның кейбіреуі сервер болып қызмет атқарса, қалғандары тұракты түрде
клиент болып табылады. Компьютерлік желілердің атқаратын кызметтерішң коп
түрлілігіне байланысты серверлердің бірнеше типтері бар, олар: желілік
сервер, файлдық сервер, баспа сервері, поштальщ сервер, т.б.
Желілік сервер желіні жалпы басқару функциясын және есептеу
жұмыстарының негізгі бөлігін атқаратьш арнайы компьютер болып табылады. Бұл
серверде желіні толык басқаратын операциялык жүйенің негізгі ядросы
сақталады. Желілік сервердің жады көлемі үлкен және оның жұмыс жылдамдығы
да жоғары дейгейде бодуы тніс. Мүндай желідегі жұмыс станцияларының
функциясына моліметтерді енгізу мен шығару жөне сервермен ақпарат алмасу
жатады.
Файлдық сервер термині негізгі функциясы мәліметтер файлын сақтау,
басқару және тасымалдау істерінен түратыи арнайы компьютерге байланысты
шыккан. Ол өзінде сақталатын және тасымалданатын файлдарды оңдемейді және
өзгертпейді. Сервер ол файлдардың мәтіннен, немесе графикалық бейнелерден,
немесе электрондық кестеден тұратынын білуге тиісті емес. Жалпы файлдық
сереверде монитор мен пернелік тақта болмаса да болады. Файлдық
моліметтердегі барлық өзгертулер клиенттік жұмыс станцияларында
жүргізіледі. Сондықтан клиенттер серверден файлдарды көшіріп алады да,
керекті езгерістерді жасап, нәтижесін қайтадан серверге кайтарады. Мұндай
желі жұмысы - кептеген түтынушылардың бір үлкен ортақ базаны біріге отырып
пайдалануы кезінде оте тиімді ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz