Криминологияда социологиялық әдістерді қолдану

1 Криминологияда социологиялық әдістерді қолдану
2 Байқаудың бірнеше түрі бар.
3 Эксперимент.

Нақты-социологиялық әдістер, яғни әлеуметгік құбылыстарды орын мен уақыттың нақты жағдайларында және олардың нақгы көрініс табуында зерттеу әдістері криминологиялық зерттеулерде маңызды орын алады. Бұл әдістер кешені мыналарды камтиды:
Құжаттарды зерттеу. Криминологиялық зерттеу жүргізгенде әртүрлі құжаттарды зерттеуге тура келеді, олар: статистикалык есептер, істердің материалдары, қылмыстар туралы арыздар мен оларға қайтарылған жауаптар, шағымдар, бақылаушы органдардың материалдары, сот-медициналық сараптама орталығының, бұқаралық ақпарат құралдарының материалдары. Сонымен қатар, аймақтардың төлқұжаттары, әлеуметтік-экономикалық талдаудың жинақтап қорытылған нәтижелері, кылмыскерлікке және онымен байланысты құбылыстарға бұрын жүргізілген зерттеулердің нәтижелері және басқа да құжатгар зерттеледі.
Қылмыстық істерді немесе өзге құжаттарды зерттеудің бағ-дарламасы жасалынады. Зерттеудің тиісті нәтижелері өнделеді және олардың негізінде қандай да бір зандылықтың бар екеңдігі туралы тұжырым жасалады.
Сауалнама не сырттай (анкета арқылы), не бетпе-бет (сұхбат арқылы) жүргізіледі. Бірінші жағдайда сұрақтар көрсетілген анкета жасалынады. Егер сұрақтарда «жабық» сипат болса, онда оларға «иә», «жоқ» немесе «білмеймін» деген жауаптар беріледі. Ал «ашық» түрдегі сұрактарға кез келген формада жауап беріледі. Мұндай сұрак-жауаптарды ондеуде қиындыктуындайды. Оларды негізінен зерттеудің алғашқы кезеңінде, жауаптардың кандай болатындығын алдын ала болжау қиын болған жағдайда пайдаланады, онда алдымен жауаптардың болуы мүмкін варианттарын анықтау және анкетаның «жұмыс кабілеттілігін» тексеру үшін: сұрақтар түсінікті ме, оларға жауап берілген бе, әлде жалтарып кеткен бе, және т.б. анықтау үшін «пилотажный» деп аталатын сүрақ-жауап жүргізіледі. Немесе «ашық» сұрақтарға берілуі мүмкін жауаптар «тізбегі» ұсынылып, «еске салудан» қашу керек болған жағдайда қойылады. Мысалы, кейбір сотталғандарға сұрақ қойылғанда, егер мәселе ашығынан болса, олар моральдын көпшілік кабылдаған нормаларына оздерінің теріс көзқараста екендігін ашық айтқан. Егер жауаптардың «тізбегі» берілсе, оңда олар «дұрысырақ» жауап беруге тырысады. Бірақ барлығы оңдай емес.