Көлік кешені жайында

Пән: Транспорт
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Көлік кешені

1. Көлік - экономиканың «Кан жүргізетін» жүйесі. Көліктін негізгі міндеті -елдің ішінде жөне оның аумағынан тыс жерлерде жүк пен жолаушы тасымал-дау. Қазакстан сияқты үлкен елде онын рөлі зор.

Көлік - экономиканың калыпты жұмыс істеуінің негізі. Ол өндіріс процесін қамтамасыз етіп, кәсіпорындарды, салалар мен аймақтарды байланыстырады, сыртқы сауда жүктерін тасымалдап, халыққа қызмет көрсетеді. Көлікті онсыз өмір сүре алмайтын «шаруашылық ағзасының кан тамыр жүйесі» деп те атай-ды. Сондықтан, жоғары дамыған, тұракты жұмыс істейтін келік жүйесін қалыптастыру - елдін өсіп-өркендеуінін негізгі жағдайларынын бірі.

Келік 4 қурамдас бөліктен тұрады. Ол - көлік кұралдары (автомобильдер, кемелер, ұшақтар), жолдар (темір, автомобиль жолдары, кұбырлар, өуе, теңіз), ұйымдар (авиациалдың, теңіздік, темір жол компаниялары) және тиеу-түсіру пункттері (теңіз жөне «әуе» порттары, темір жол стансалары. Сол себепті ол тек экономика саласы ғана емес, күрделі кешен болып есептеледі. Біздің оны кешен деп атауымыз - адамдардын әр түрлі көлік құралдары мен жолдарын (құрлық, су, өуе) пайдалануына байланысты. Осыған байланысты оның жеке салаларға, немесе көлік турлеріне бөлінеді.

Көлік міндетіне карай қалай бөлінеді? Сіэдердің пікірлерікізше, жалпы пайдаланатын және өндіріс көліктерінің арасында қандай айырмашылық бар? Көліктер атқаратын жұмыстарына байланысты қандай болып келеді? Көліктің негізгі түрлерін атаңыздар. Онын жұмысын жақсарту үшін, жасалған катынас жолдарын жақсартып, жаңаларын салу, жүк көтергіштік пен жүктерді жеткізу жылдамдығын арттыру кажет. Бұған контейнерлік тасымалдаудың ықпалы бар. Ол артық тиеу-түсіру жұмыстарын қысқартып, тауар жеткізуді жылдамдатады.

Көлікте өзіндік еңбек бөлінісі калыптаскан. Мысалы, авиация толығымен халыққа, ал құбыр желілері - тұтастай өндіріске жұмыс істейді. Кешеннін өр саласының енбек көрсеткіштерінде де айырмашылық бар.

Көліктің негізгі түрлерінің ерекшеліктері мен географиясынә талдау жасаңыздар.

Құрлық көлігі - біздің «құрлықтық» елімізде - негізгі көлік түрі болып саналады. Онда темір жол маңызды орын алады. Темір жолдар - Қазақстанның бүкіл жол жүйесінің «қаңқасы» іспеттес. Олар еліміздің аймақтарын бір тұтас жүйеге біріктіріп, климат пен жыл маусымдарына қарамастан тұрақты түрде жұмыс істейді. Козғалыс жылдамдықтары да едәуір, сонымен бірге тасымалдау құны да көп емес. Темір жолдар - алыс кашықтыктардын ең.

Казақстаняың ірі көлік кешені бар. Бірақ оның шешілмеген мөселелері де көп. Катынас жолдары жеткіліксіз. Олардын саласы да жоғарғы дәрежеде емес (әсіресе, автомобиль жолдары) . Бұнымен козғалыс жылдамдығының төмен болуы, яғни, көлік «артерияларынын» өткізу қабілетіне де байланысты. Ескірген көлік құралдары әлі колданылады. Осыған байланысты жылдам дамып келе жатқан экономика мен оған «үлгіре алмай» келе жатқан көлік кешенінін арасында диспропорция (сәйкессіздік) пайда болды. Келіктін артта қалуы көптеген өндіріс түрлерінің өсу қарқынын бәсеңдетеді. . Қазастанлағы көлік жолдары Онын жұмысын жаксарту үшін, жасалған катынас жолдарын жақсартып, жаңаларын салу, жүк көтергіштік пен жүктерді жеткізу жылдамдығын арттыру кажет. Бұған контейнерлік тасымалдаудың ыкпалы бар. Ол артық тиеу-түсіру жұмыстарын кыс-картып, тауар жеткізуді жылдамдатады.

Көлікте өзіндік еңбек бөлінісі калыптаскан. Мысалы, авиация толығымен халықка, ал құбыр желілері - тұтастай өндіріске жүмыс істейді. Кешеннін өр саласының енбек көрсеткіштерінде де айырмашылық бар.

Көліктің негізгі түрлерінің ерекшеліктері мен географиясынә талдау жасаңыздар.

Құрлық көлігі - біздің «құрлықтық» елімізде - негізгі көлік түрі болын саналады. Онда темір жол маңызды орын алады. Темір жолдар - Қазақстанның бүкіл жол жүйесінің «қаңқасы» іспеттес. Олар еліміздің аймактарын бір тұтас жүйеге біріктіріп, климат пен жыл маусымдарына қарамастан тұрақты түрде жұмыс істейді. Қозғалыс жылдамдықтары да едәуір, сонымен бірге тасымалдау кұны да көп емес. Темір жолдар - алыс кашықтыктардын ең

Әдебиеттер.

1. Қазақстан көлік кешені. -Ана тілі, 1999.

2. Қазақстан экономикалық географиясы. -Алматы, 2004.

Кіріспе.

Абайдың қарасөздері мен нақылдары - ақын шығармашылығының елеулі саласы, өлеңдерімен мазмұндас, ңдеялас, бірін-бірі толықтыра түсетін маңызды шығармалары. Сонымен бірге, әдеби жаңа түр, алғаш көрінген проза, публицистика. Ақынның тереңнен толғаған озық ойларының шынайы туындысы. Өлеңдерін туғызған тарихи әлеуметтік жағдайлар қарасөзінің тууына да себепкер. Ол - өлеңдерінде де, карасөздерінде де өмір шындығын, халықтың арманын, болашақ қамын көздеген жазушы. Өзі айтқаңдай: „Қыранша қарап Қырымға, мұң мен зарды қолға алды, Кектеніп надан зұлымға, шиыршық атты толғанды". Абайдың қарасөзге бет бұруы ойламаған жерден ойға алган кездейсоқ емес, керекті заңды бетбұрыс еді. Таланттың өзін туғызатын тарихи әлеуметтік жағдай, халықтың қалың ортасының керегі болса, оның творчестволық ізденістеріне бастау да сол.

Көңілдегі көрікті ойдың оңін қашырмай халыққа жеткізу, өнеге қалдыру, ақыл айту, оны терең толгантты, қиялы қанаттанып, шабыт биігіне көтерілді. Айтар сырларын, арман-ойларын түгел баяндап, тыңдаушысын тәнті етіп, оқушысының сусынын әбден қандыру үшін тек поэзия аздық ететіндей, прозаға да бет бұрды. Кейбір тарихи не философиялық пікірлерін жеткізе айту үшін оған поээиядан гөрі қарасөздің мүмкіншілігі мол сияқты сезілді.

Бірақ Абай алдында әзір турған проза үлгісі қазақ әдебиетінде болған жоқ. Бұрынғы ауыз әдебиетіндегі түрлі тақпақ, ертегі аңыз-әңгіме түрлері де, шешенсіген би сөздері де Абайға көркемдік үлгі болып кете алмады. „Ескі бише отырман бос мақалдап", - деп қазақтың ескі билерінің түр қуған бос сөздеріне сын айтты. Абай өз сөздерін халықтык, терең идеяға құрып, оған көркем түрін бере түзеп, тыңдаушыларын да түзелуге шақырды. Ол қандай шығарма жазбасын бәрінде де түр қуаламай, мазмұнға ерекше мән беруді мақсат тұтты. Сондықтан да өз шығармаларының түрі мен мазмұнын қабыстырып, терең мазмұ нына сай өзінше түр тауып қолданды.

Ол үшін, Абай өзіне әбден таныс қазақ, ауыз әдебиеті, Батыс әдебиеті, Орта Азия әдебиеті жасаған әзір үлгілерді білсе де оның барлық белгілі турлерін қабылдай алған жоқ. Ертегі, аңыз шежіре, хикая тағы басқа жазған жоқ. Ол өзінше жазды, Ақындық жолындағы ізденістері нәтижесінде лириканың көптеген жаңа түрлерін дамытқан Абай прозаның қолдануға ыңғайлы, жетімді түрін іздестірген сияқты. Құлакққа жеңіл, жатқа айтуға да көнерлік, сол тұстағы қауым талғамына сай өзіндік стиль тапты. Осылайша қазақ әдебиетінің тәжірибесіне әлі сіңбеген прозалық шығарма жазуды бастады. Бұл салада алғаш қадамдар жасады. Ол өз кезіне лайық жаттап алуға, ойға салып, тәлім алуға мүмкіндігі мол қарасөз түрін тапты. Абай өлеңдерінде қозғаған алуан түрлі жаңа пікірлерін, көрнеген ой толғауларын жазып қалдырды. Келешектің кәдесіне жарарлык, өсиет, кезіне керекті насихат, жас буынға ой саларлық нақыл, өмір ережесі етіп тұтарлық шешен нақыл сөздер тізді. Абайдың қарасөзге бет бұруы ойламаған жерден ойға алған кездейсоқ емес, керекті заңды бетбұрыс еді. Таланттың өзін туғызатын тарихи әлеуметтік жағдай, халықтың қалың ортасының керегі болса, оның творчестволық ізденістеріне бастау да сол.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.