Кәсіпкерлік ұғымы

Мазмұны.

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2

I Кәсіпкерлік ұғымы, жеке.дара нысандары және оның қызметінің

жіктелуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4

1.1. Кәсіпкерлік ұғымы, жеке.дара нысандары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4

1.2.Кәсіпкерлік қызметінің жіктелуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8

II Қазақстанда қалыптасқан кәсіпкерліктің жағдайын және дамуын талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13

2.1 Кәсіпкерліктің ұйымдастырушылық . құқықтық және институтционалды қамтамасыз етілуін талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13

2.2 Кәсіпкерлікті дамытудағы салық салуды талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17

2.3 Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерліктің даму жағдайын талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .22

III Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызметінің даму жолдары
және негізгі бағыттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...27

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...32

Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...34

Кіріспе

Қазақстанда кәсіпкерліктің қалыптасуы 90 жылдарда орын алған, қолайсыз, қиын әлеуметтік эканомикалық тоқырау кезеңіне сәйкес келді. Экономикамыздағы мемлекеттік емес сектордың қалыптасу процесі бастапқы уақытта объективтік қиыншылықтармен кездесіп отырды.
Объективтік қиыншылықтар экономикамызда жалпы дағдарыстармен және күшті,әрі кең көлемде кәсіпкерліктің дамуына қажетті қаржы ресурстарының жетіспеушілігімен байланысты болды.Шағын бизнесті қолдау бағдарламасын жүзеге асыру қолайлы заңды ортаны қалыптастырып,шетел және отандық қаржыларды тартып отыру арқылы орын алады.Кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау саясаты республикамыздың әрбір облыс орталықтарында орналасқан шағын бизнес орталықтарының аймақтық ұжымдары арқылы ішінара жүріп жатыр.
Нарықтық қатынастарға өту кезеңінде экономикалық реформаны сәтті жүзеге асыру кәсіпкерлікті жан – жақты дамытуды ұйғарады, ал Қазақстанның 2030 стратегиясынан шығатын әлеуметтік - экономикалық мәселелерді шешуде басты рөл ойнайды.
Кәсіпкерлік - ел экономикасының жандануы мен одан әрі қарай дамып , тұрақты өсуінің қамтамасыз етілуін іске қосушы тұтқасы ретінде бизнестің әр алуан түрлері мен ұйымдық формаларынан тұратын нарықтық шаруашылықты қалыптастыру мен оның икемділігіне және өзгермелі нарықтық жағдайларға тез бейімделуіне байланысты теңдессіз артықшылықтарының негізінде нарықтық экономиканың мобильді және нәтижелі секторына , сонымен қатар маңызды құрылымдық және бәсекелестік нарықтық механизмнің маңызды интеграциялық элементіне жатады. Шағын және орта кәсіпкерлікті дамытудың нәтижесінде ұсақ және орта сериялы өндірістер негізінде нарықты тауар және қызметтермен толтыру және халықты жұмыспен қамту мақсатында қосымша еңбек салаларын және жұмыс орындарын көбейту мәселелері тез арада шешім табады . Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын құрылымдарда жоғары қарқынмен жұмыс орындарын құру және осының негізінде халықты мүмкіндігінше жұмыспен қамтамассыз ету шиеліністерді азайтады.
Кәсіпкерліктің құндылығы экономикада пайдалануға пайдалануға бағытталған, үкіметтік шағын кәсіпкерлікке қолдау көрсету бағдарламасын іске асыру кезінде шағын кәсіпорындар приоритетті орынға ие бола бастады, ал орта және ірі кәсіпорындардың үстемдіктерін сәйкесінше төмендей бастады. Бұған , сондай- ақ , белгілі бір мөлшерде елде орын алған ірі мем лекеттік кәсіпорындарды қайта қалыптастыру мен құрылымын қайта жасауға жағдай жасады, бұл оларға өнімнің айтарлықтай көлеміне айналуына, ал кейбір жағдайларда осы кәсіпорындардың жойылуларына алып келеді.
Кәсіпкерлік экономиканың жандануы мен одан әрі қарай дамып , тұрақты өсуін қамтамасыз етуші болып табылады.

Пайдаланылған әдебиеттер

1Исабеков .Б.Н
«Қазақстанда эканомика кезіндегі индустриялдық – инновациялық саясат және кәсіпкерлік » 2004ж.

2ҚР жеке кәсіпкерлікті қолдау және қорғау туралы заңы . 1997ж.

3 «Кәсіпкерлік және кіші бизнес негіздері мен құқықтары»
Шымкент 2003ж.

4Н.Назарбаев «Қазақстан - 2030» халыққа жолдауынан
Алматы 1998ж.

5 Сәбден Оразалы
« Шағын кәсіпкерлікті басқару »
Алматы 2002ж.

6Нұрғалиев Қайыртай
« Қазақстан экономикасы »
Алматы 1999ж.

7Мейірбеков бердібек
«Шағын кәсіпкерлікпен бизнесті қолдау жолдары»
Алматы 2004ж.

8 « Қазақстан өңірлері. » 2003
2004
2005
9 « Қаржы » 2005

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 34 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны.

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2

I Кәсіпкерлік ұғымы, жеке-дара нысандары және оның қызметінің

жіктелуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4

1.1. Кәсіпкерлік ұғымы, жеке-дара нысандары
... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ..4

1.2.Кәсіпкерлік қызметінің
жіктелуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
8

II Қазақстанда қалыптасқан кәсіпкерліктің жағдайын және дамуын
талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13

2.1 Кәсіпкерліктің ұйымдастырушылық – құқықтық және институтционалды
қамтамасыз етілуін
талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13

2.2 Кәсіпкерлікті дамытудағы салық салуды
талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17

2.3 Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерліктің даму жағдайын
талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ..22

III Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызметінің даму жолдары
және негізгі
бағыттары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 27

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .32

Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .34

Кіріспе

Қазақстанда кәсіпкерліктің қалыптасуы 90 жылдарда орын
алған, қолайсыз, қиын әлеуметтік эканомикалық тоқырау
кезеңіне сәйкес келді. Экономикамыздағы мемлекеттік емес сектордың
қалыптасу процесі бастапқы уақытта объективтік қиыншылықтармен кездесіп
отырды.
Объективтік қиыншылықтар экономикамызда жалпы дағдарыстармен
және күшті,әрі кең көлемде кәсіпкерліктің дамуына қажетті қаржы
ресурстарының жетіспеушілігімен байланысты болды.Шағын бизнесті қолдау
бағдарламасын жүзеге асыру қолайлы заңды ортаны қалыптастырып,шетел
және отандық қаржыларды тартып отыру арқылы орын алады.Кәсіпкерлікті
мемлекеттік қолдау саясаты республикамыздың әрбір облыс орталықтарында
орналасқан шағын бизнес орталықтарының аймақтық ұжымдары арқылы
ішінара жүріп жатыр.
Нарықтық қатынастарға өту кезеңінде экономикалық
реформаны сәтті жүзеге асыру кәсіпкерлікті жан – жақты дамытуды
ұйғарады, ал Қазақстанның 2030 стратегиясынан шығатын
әлеуметтік - экономикалық мәселелерді шешуде басты рөл
ойнайды.
Кәсіпкерлік - ел экономикасының жандануы мен
одан әрі қарай дамып , тұрақты өсуінің қамтамасыз
етілуін іске қосушы тұтқасы ретінде бизнестің әр
алуан түрлері мен ұйымдық формаларынан тұратын нарықтық
шаруашылықты қалыптастыру мен оның икемділігіне және
өзгермелі нарықтық жағдайларға тез бейімделуіне байланысты
теңдессіз артықшылықтарының негізінде нарықтық
экономиканың мобильді және нәтижелі секторына , сонымен
қатар маңызды құрылымдық және бәсекелестік нарықтық
механизмнің маңызды интеграциялық элементіне жатады. Шағын
және орта кәсіпкерлікті дамытудың нәтижесінде ұсақ
және орта сериялы өндірістер негізінде нарықты тауар
және қызметтермен толтыру және халықты жұмыспен қамту
мақсатында қосымша еңбек салаларын және жұмыс
орындарын көбейту мәселелері тез арада шешім табады .
Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын құрылымдарда
жоғары қарқынмен жұмыс орындарын құру және осының
негізінде халықты мүмкіндігінше жұмыспен қамтамассыз
ету шиеліністерді азайтады.
Кәсіпкерліктің құндылығы экономикада пайдалануға
пайдалануға бағытталған, үкіметтік шағын кәсіпкерлікке қолдау
көрсету бағдарламасын іске асыру кезінде шағын кәсіпорындар
приоритетті орынға ие бола бастады, ал орта және ірі
кәсіпорындардың үстемдіктерін сәйкесінше төмендей бастады. Бұған ,
сондай- ақ , белгілі бір мөлшерде елде орын алған ірі мем
лекеттік кәсіпорындарды қайта қалыптастыру мен құрылымын
қайта жасауға жағдай жасады, бұл оларға өнімнің айтарлықтай
көлеміне айналуына, ал кейбір жағдайларда осы кәсіпорындардың
жойылуларына алып келеді.
Кәсіпкерлік экономиканың жандануы мен одан әрі
қарай дамып , тұрақты өсуін қамтамасыз етуші болып
табылады.

I Кәсіпкерлік ұғымы, жеке-дара нысандары және оның
қызметінің жіктелуі.
1.1. Кәсіпкерлік ұғымы, жеке-дара нысандары.
Жалпы кәсіпкерлік ұғымы туралы экономикалық
әдебиеттерде көзқарастар әртүрлі. Дегенмен , “кәсіпкер’’ мәнін
толығырақ ашып көрсететін анықтамалардың барлығы бір
ұғымды білдіреді. Кәсіпкерлк туралы ежелгі заманнан
қазіргі уақытқа дейін қандай ойлар, теориялар мен
тұжырымдамалар қалыптасқаны жөнінде біздің отандасымыз
О.Ж. Әлиев терең де жан - жақты зерттеу жүргізіп ,
осы кәсіпкерліктің адамзат тарихында орын алған жеті
кезеңін көрсеткен.
Алғашқы кезеңде көрсетілген “ кәсіпкерлік
адамның қандай да бір іс - әрекетпен айналысуы ”
деген анықтамамен басталып, ол бүгінгі күні “
кәсіпкерлікке” берілген анықтамаларда да өз мәнін
жоймаған. Кәсіпкерлік туралы алғашқыдан кейінгі екі
кезең IX-X ғасырдың және XIV ғасырларда өмір сүрген
орта ғасырлық араб ойшылдарының еншісінде. XVII-
ғасырдың аяғы мен XVIII ғасырдың басында
өмір сүрген Р.Контильон берген анықтамасында : Кәсіпкер
тәуекелге бара білетін адам, албайлық көзі
экономикалық игіліктердің дәл бағасын анықтайтын жер
мен еңбекте деп көрсетілген. Бұдан соң XVIII
ғасырдың аяғы XIX ғасырдың басында француз
экономисті Ж. Б. Сэй кәсіпкерлікті үш өндіріс факторының
(жер, капитал, еңбек) бірігуінен тұрады деп қарастырады.
Американ экономисті Дж. Б. Кларк кәсіпкерлік
қызметке мынадай анықтама берді : Еркін бәсеке
жұмысшыларға еңбегінің нәтижесін , капиталистке капиталдан
түскен пайдасына , ал кәсіпкерге жоғарыда айтылғандарды
біріктіріп , өз іскерлік қызметінің жемісін беруге тырысады
.
И. Шумпетер кәсіпкер ұғымын жаңалық ашушы ретінде
қарастырады. Оның атқаратын қызметі эканомикалық
өсуді қамтамасыз етуде басты роль атқаратын жаңашылдықты
іске асыру деп түсінеді. Яғни жаңа бағыттарды ойлап
тауып, іске асыратын шаруашылық субъектілерін
кәсіпкерлер деп атады.
О.Ж.Әлиев негіздеген меншік- кәсіпорын-кәсіпкерлік
эканомикалық формуласын негізге ала отырып, бүгінгі
күні Қазақстан Республикасында орын алып отырған
кәсіпкерлік тәжірибиені терең зертеп түсінуге
болады. Әңгіме меншік, кәсіп орын , кәсіпкерлік,
типтерінің өзара сапалық байланысы мен өзара
тәуекелдігі туралы болып отыр.
Осы формулаға сүйене отырып, республикамызда
кәсіпкерліктің ұлттық жүйесінің қалыптасу ахуалын
зерттеп ұғыну әдістемелік тұрғыдан біршама оңайға
түседі. Нақты айтсақ, кәсіпкерліктің ұлттық жүйесінің
бес кәсіпкерлік типінен,яғни мемлекеттік, жеке, дара,
ұжымдық, аралас кәсіпкерлік жағдайларынан тұратынын айту
керек.
Алдымен жеке меншік пен дара меншіктің
айырмашылығына, содан соң олардың түрлеріне тоқталып
өтелік.
Жеке меншік дегеніміз - мемлекет меншігінен
басқа, яғни жеке, заңды тұлғалардың немесе
жанұя меншігі және сонымен қатар жеке топтардың
меншігі.Ал дара меншік дегеніміз-тек қана әркімнің дара
иелігіндегі меншігі.Дара меншіктің жеке меншіктен
айырмашылығы әрбір адамның әрқайсысының дара иелік
ететін меншігі. Дүнмеде қанша адам бар болса, сонша
дара меншік бар.
Жеке меншік нысаны және осы меншік негізінде
құрылған кәсіпорын екіге бөлінеді:
а)Жеке және заңды тұлғаның немесе жанұя меншігіне
негізделіп құрылған жеке-дара меншік, жеке - дара
кәсіпорын, жеке-дара кәсіпкерлік. Бұл- жеке-дара еңбек және
жеке жанұя еңбек шаруашылығы;
ә)Белгілі бір топтың меншігіне негізделіп құрылған
жеке топтың меншігі, кәсіпорны және кәсіпкерлігі. Бұл -
жеке корпоративтік, еке кооперативтік, жеке акционерлік
жеке бірлескен, жеке шағын кәсіпорындар. Жеке тектегі
кәсіпорындардың бұл нысанасының қызметі меншікті
жекелендірумен байланысты.
Дара меншікте екі нысаннан тұрады
дара – тұтынушы және дара - өндіруші . Дара – тұтынушы нысаны
:
а) Өзіндік тұтыну заттарына әркімнің меншігі;
ә) Ер жеткен адамдардың әрқайсысының тұрғын үйге
меншігі;
б) Табиғат ресурстарына геоортаға әркімнің меншігі.
Дара өндірушінің нысаны:
а) Ер жеткен адамдардың саяжай , бау - бақша жерлеріне
әрқайсысының меншігі ;
ә) Қоғамдық тұтыну қорларының есебінен қоғамның
әрбір мүшесіне тиесілі бөлік меншігі;
б) Қоғамдық мүлікті дараландыру арқылы жекелендіру
купондар немесе жекелендіру чектер түрінде берілетін
әркімнің меншігі .
Нарықтық қатынастарға өту жағдайларында
шағын , орта ірікәсіпкерліктің арасында тығыз өзара
шартты байланыс пайда болады, ол олардың жаппай
түрде қатысты тәуелсіз жұмыс істеулері ретінде
көрініс алады. Бұл байланыс , әсіресе шағын және ірі
бизнес кәсіпорындары арасында нақты көрініс табады
, бұл кезде біріншілері екіншілеріне қатысты
қажетті қосымша ретінде орын алады және
контрактпен субконтракт негізінде ірі өндіріске тікелей
немесе жанама түрінде қызмет көрсету міндеттерін
атқарды .
Кәсіпкерліктің әр алуан түрлері өзара
байланысу кезінде кәсіпкерлік қызметтің анағұрлым
ттиімдірек нәтижелеріне қол жеткізеді және бизнестің
тұрақтылығы қамтамасыз етіледі.
Осыған орай мемлекет осы мақсаттарға қол жеткізу
үшін тек шағын бизнестің ғана емес, сондай-
ақ, осы мақсатқа бағытталған орта және ірі бизнестің
дамуына да ықпал жасауы керек, себебі оларда,
әсіресе, нақты бір нарықта пайда болу
және өз жағдайларын күшейту сатысында мемлекеттік
көмекке, мүдделерінің қорғалуына, техналогияларға
және қаржылай қолдауға мұқтаж болады.
Кәсіпкерліктің құнды лығы эканомикада
пайдалануға бағытталған, үкіметтік шағын кәсіпкерлікке
қолдау көрсету бағдарламасын іске асыру кезінде
шағын кәсіпорындар приоритетті орынға ие бола
бастады. Бұған, сондай-ақ, белгілі бір мөлшерде
елде орын алған ірі мемлекеттік кәсіпорындарды
қайта қалыптастыру мен құрылымын қайта жасауға
жағдай жасады, бұл оларға өнімін айтарлықтай
көлеміне айналуына, ал кейбір жағдайларда
осы кәсіпорындардың жойылуларына да алып
келеді. Қазақстан Президентінің Кәсіпкерлік қызмет
еркіндігі бойынша азаматтар мен заңды тұлғалардың
құқықтарын қорғау туралы жарлығының негізінде
дайындалған, 1999-2000 жылдарына арналған
Қазақстан Республикасында шағын кәсіпкерлікті
дамыту мен мемлекеттік қолдау көрсету
бағдарламасы шағын бизнес бойынша онда
ұйғарылған шаралардың іс - жүзінде жүзеге асырылуын
қамтамасыз ететін құрамдас бөлігі болуы
керек.
Кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі
мемлекеттік саясаттың кәсіпкерлікті қолдау
және бәсекелестікті дамыту қоры ұсынған
екінші нұсқасы шағын бизнес орталықтарының
Республикалық жүйесі арқылы жұмыс
жүргізуді көздейді. Бұл жүйені элементтермен
мыналар жатады: бизнесті дамытудың ұлттық
орталығы, нарықтық инфрақұрылымдар элементтері,
кәсіпкерлер бірлестігі, аймақтық шағын
бизнес орталықтары (ШБО), сауда жүйесі,
лизинг. Сонымен бірге көзделіп отырған
жүйенің орталық буыны аймақтық орталықтар
болады деп жобалар.

1.2 Кәсіпкерлік қызметінің жіктелуі

Кәсіпкерлік қызметті әртүрлі белгілері бойынша
жіктеуге болады:
-қызмет түрлеріне қарай;
-меншік түрлеріне қарай ;
-меншік иейлерінің санына қарай;

- ұйымдастырушылық - құқықтық және ұйымдастырушылық-
эканомикалық түрлеріне қарай;
- жалдамалы еңбекті пайдалану дәркжесіне қарай;
- т.б.
Қызмет түрлеріне қарай кәсіпкерлік қызметі өндірістік,
комеерциялық, қаржылық, кеңес беретін және т.б. деп бөлуге
болады.

Кәсіпкерліктің түрлері

Өндірістік Коммерциалық Қаржылық

Қызметтерді Өндіріс
өндірістік
тұтыну

Ақпараттық Ақпараттық
технолнгия

Меншік түрлеріне қарай кәсіпорын меншігі
жеке, мемлекеттік, сонымен қатар қоғамдық ұйымдардың
меншігінде болуы мүмкін меншік иелерінің санына
қарай кәсіпкерлер қызмет дара, коллективті болып
бөлінеді. Дара кәсіпкерлік кезінде меншікті бір
ғана тұлға иеленеді. Коллективті меншік кезінде
меншікті бірнеше субъект иеленеді. Үлестері
анықталған да, анықталмаған да болуы мүмкін.
Ұйымдастырушылық - құқықтық түріне шаруашылық
серіктестіктер, қоғамдар, кооперативтер жатады.
Жарғылық қоры құрлытайшылардың салымдарына

бөлінген, өз қызметінің негізгі мақсаты
пайда түсіру деп есептелетін және заңды
ұйым болып табылатын коммерциялық ұйым
шаруашылық серіктестік болып саналады.
Жіктеу белгілері
Көлемі
Меншік
түрі
Ұйымдастыру
түрі
Мақсаты
Басқару
құрылымы
-жұмысбас-
тылардың
саны
-капитал
көлемі
-актив
көлемі
-өткізу
көлемі
Ірі
Орташа
Шағын
Жеке
мемлекеттік
Қоғамдық
Аралас
-бақылау
түрі
-құқықтық
құзірет
Жеке (дара)
Серіктестік
Корпорация
Тиімділікті
жоғарлату
Табысты
жоғарлату
Өсуді
жоғарлату
Сызықтық
Функцио-
налдық
Штабты
Матрисалық
Пайда
орталықтары
Холдинг
Көп өнімді
Кәсіпорын
Бір өнімді
кәсіпорын

Серіктестіктің мүлкі еткіліксіз болған жағдайда,
қатысушылар серіктестіктің міндеттемелері бойынша
өзіне тиесілі барлық мүлкімен ортақ
жауапкершілікте болатын серіктестік толық
серіктестік деп танылады. Серіктестіктің міндеттемелері
бойынша өзінің бүкіл мүлкімен бірдей жауап
беретін, бір немесе бірнеше қатысушылармен қатар
жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің арғылық қорына
өткізетін салым саласымен шектелетін және
серіктестіктің кәсіпкерлікті жүзеге асыруға

қатыспайтын бір немесе одан да көп
қатысушылардың тұратын шаруашылық серіктестігі
сенім серіктестігі деп танылады.

Шаруашылық
серіктестік
нысандары
Толық серіктестік
Сенім серіктестігі
Жауапкершілігі
шектеулі серіктестік
Қосымша жауапкершілік
серіктестік

Қатысушылар серіктестіктің міндеттемелері
бойынша жауап бермейтін және өздері енгізген
салым шегінде серіктестіктің қызметіне
байланысты тәуекел шығындарды көтеретін мөлшері
көлемінде жауап беретін шаруашылық серіктестік
(ЖШС) болып табылады. Жауапкершілігі шектеулі
серіктестік қатысущыларының саны отыздан аспауы
керек. Қатысушылары серіктестік міндеттемелері
бойынша өздерінің жарғылық қорға салған салымдары
шегінде жауап беретін, өздеріне тиесілі мүлікпен
оған өздері

серіктестіктің жарғылық қорын еселенген мөлшерде
салған салымдары арқылы жауап беретін серіктестік
қосымша жауапкершілікті серіктестік деп танылады.

Қоғам шаруашылық қызметті жүзеге асыру
мақсатымен екі немесе одан да көп азаматта
, не заңды тұлғалар салымдарының қосылу
нәтижесінде келісім арқылы құрылады. Жауапкершілігі
жіктеулі бар қоғамда қатысушылар бүкіл мүлкімен
жауап береді. Ең көп тараған түрі - акционерлік
қоғамдар. Жарғылық қор акциялардың нақты құнына
тең белгілі бір санына бөлінген қоғам
акционерлік қоғам деп танылады.
Біріккен өндірістік немесе басқа
шаруашылық қызмет үшін белгілі бір топ
тұлғаларымен құрылған кәсіпорын кооператив деп аталады.
Кәсіпорынның ұйымдастырушылық - экономикалық түрлеріне
концеріндер, ассоциациялар, концорциумдер, синдикаттар,
картельдер, қаржылық - өнеркәсіптік топтар жатады.
Ассоциация- басқа құрылымдарға кіре отырып
белгілі мақсатпен ерікті бірлескен кәсіпорындар мен
ұйымдар жиынтығы. Әдетте олар бір аймақта
орналасады.
Консорциум-бірлесіп ірі қаржылық аперацияны
жүзеге асыру үшін кәсіпкерлердің бірлесуін айтады.
Синдикат деп арасындағы бәсекелестікті жою
мақсатымен кәсіпкерлер өнімдерін өткізуін біріктіруді
айтады.
Картель бір саладағы кәсіпкерлердің
өнімге, қызметке деген баға туралы, өткізу
нарығын бөлу туралы келісім болып табылады.

II Қазақстанда қалыптасқан кәсіпкерліктің жағдайын және
дамуын талдау.
2.1 Кәсіпкерліктің ұйымдастырушылық- құқықтық және
институтционалды қамтамасыз етілуін талдау.

Қазақстан Республикасының нарықтық экономикаға
өтуі, өмірде бір қатар ұйымдастыру заңға сәйкес
формаларын тударды, бұлар жобалау - директивті
экономикаға жат.Нарық экономикасы дамыған елдерде
және біздің республикамыздағы кәсіпкерліктің ұйымдастыру-
құқылы формаларын саралауда, біздің бизнестік
ұйымдастыру формаларының шетелдіктерге жақындауын байқауға
болады. Сонымен қатар елеулі айырмашылықтар
да бар, ол біздің еліміздің нарықтық қатынасқа
өту кезеңінің өзіндік ерекшеліктермен түсіндіріледі.
Біздің елімізде кәсіпкерліктің ұйымдастырушылық-құқықтық
формаларын жеке меншіктің пайда болудағы түрлі
формаларының әсері мен қоса басқа да факторлар
масштабтылық, қызметтің көрінісі, басқару сипаттамасы,
жауапкершілік дәрежесі арқылы да қойылады. Нарықтық
экономиканың аралас типіне өтуде бірінші қатарға
кәсіпкерлік құқық проблемасы, кәсіпкерлік құрлымдардың ішкі
және сыртқы реттелуінің жағдайы, олардың әрекетімен
ұйымдастыру тәртібі қойылды. Сондықтан кәсіпкерлік
қызметтің ұйымдастырушылық құқықтық формаларының барын
көрсетеді. Сипаты бойынша шетелдердің бизнес дамуының
ұйымдастырушылық формасына қарағанда, жекелеген де, АҚШ-да
бизнестің негізгі төрт түрі бар:
1)Жеке кәсіпкерлік
2)Серіктестік
3)Корпорация
4)S-корпорация
Республикадағы жеке меншік және кәсіпкерлік
қызмет туралы заңды қабылдау кәсіпкерліктің ұйымдастырушылық-
құқықтық ұйымға, әр қайсысының атына бірдей
мазмұнын анықтай отырып, нақтылық пен айқындық енгізді.
Бүгінгі таңда Қазақстанда кәсіпкерліктің ұйымдастырушылық –
құқықтық формаларының мына түрлері кеңеюде :
1)Дербес серіктестік
2)Біріккен кәсіпорын
3)Шаруашылық серіктестік
а)толық серіктестік
ә)командитті серіктестік
б)шектеулі серіктестік
4)Корпорация
Даму барысында келісім - шарт негізінде өз еркімен
іскерлікті кеңейтіп және нығайту үшін сыртқы және
ішкі нарықта сәтті әрекет жасау үшін кәсіпкерлік
құрылымдар бірігеді . Тәжірибе көрсеткендей , іскерлікті
ұйымдастыру формасының ешқайсысы өзінің күшті және
әлсіз жақтарына қарай әмбебап болып табылмайды .
Олардың әрқайсысының күнделік деңгейінің аясында
алғанда қаржыны өсіру қабілеттілігі , жауапкершілігі
бақылау қызметінің ұзақтығы , салық салу артықшылықтары
мен кемшіліктері болады. Мысалы: жеке кәсіпкерлік
қарапайымдылық пен бизнесті бақылау артықшылығы болып
табылады . Ал серіктестікте бұл артықшылығы былай
білінеді : ол әрекетінің және корпорацияның шектеусіз
өмірінің нәтижесінде шектеулі жауапкершілік ұсынады .
Кемшіліктерге тоқталатын болсақ , жеке кәсіпкерліктің
негізгі кемшілігі капиталды өсірудің төмен
қабілеті болып табылады. Серіктестіктің негізгі
кемшілігі ретінде барлық серіктердің кәсіпорынның
міндеттерімен қарыздарының біріккен жауапкершілігі
және серіктестіктің әрбір қатысушысының салық салу
кірісінің құрамына кіріс пен шығыс енеді .
Корпорация негізгі кемшілік ретінде екі есе салық
салу болып табылады. Оның мәні мынада : корпорация
алғашқыда түскен пайдадан салық төлейді . Дегенмен
екінші ретте пайданың жартысы дивиденд төлеуге
кеткенде салық салуға ұшырайды. Кәсіпкерліктің
ұйымдастырушылық – құқықтық формаларын іс жүзінде
қолдануда және өзіне тән кемшіліктерді жоюда, біздің
елімізде бизнесті ұйымдастырудың нарық экономикасы
дамыған елдерде бүгінде сәтті қызмет ететін алып
ұйымдастырушылық - шаруашылық құрылымдардың пайда болуына
жол ашатын аралас формалар құрылады. Қазақстан
Республикасында бүгінде кәсіпкерліктің дамуында екі
негізгі бағыт анықталған. Бірінші бағыт - ел
экономикасын тұрақтылық пен басқарушылыққа ие болуға
мүмкіндік беретін ірі ұйымдастырушылық - шаруашылық
құрылымдардың пайда болуымен және ғылыми - техникалық
жаңалықтарды іске асыру бойынша ірі масштабты
мақсаттарды шешумен байланысты . Екінші бағыт кіші
бизнестің дамуымен байланысты , бәсекелес ортасына
және өнеркәсіпте өзіндік икемділік береді.
Бірінші бағыт шеңберінде барынша күшті
ұйымдастырушылық – шаруашылық құрылымдар пайда болады ,
мемлекеттік , аралас және жеке меншік корпорациялар
кәсіпкерлік және қаржылық өнеркәсіптік топтар. Ең алғаш
рет ірі кәсіпкерлік құрылымдар мемлекеттік
жекеменшіктің акционерлеу негізінде объекттерді
жекешелендірудің үшінші кезінде пайда бола бастады .
Мұндай жекешелендіру барысында он мыңдаған өнеркәсіптер
акционерлік қоғамдарға айналған . Қазақстанда Корпорация
шаруашылықтың ұйымдастырушылық - құқықтық форма түрінде
де акционерлік өнеркәсіп үшін де өте ыңғайлы.
Сондықтан ол салықтық жеңілдіктер алуға және акция
иелерін жауапкершілік деңгейін шектеуге мүмкіндік
берді .
Корпорацияның өсуінің негізгі жолдары - бұл
бөлінбеген пайданың өндірістік жаңа түріне , бір
фирманың екінші фирма акцияларының бақылау пакетіне
ие болу арқылы бірігуінің ішкі жолы. Корпорацияның кең
таралуы концерн, холдингтік компаниалар,
консфициумдар және басқа да нарықтық экономика
типті ұйымдастырушылық- шаруашылық бірлестіктердің пайда
болуына ықпалдасады. Ірі және тармақталған
қаржылық мекемелермен, мысалы, коммерцияның банктер,
сақтандыру компаниалар, инвестициялық қорлар және
көлік, сауда, ақпаратты құрлымдармен араласуы ,
қаржылы- өндірістік топтардың пайда болуына әкеледі.
Мұндай қаржылы - өндірістік топтардың өте үлкен
өндірістік және қаржылық мүмкіндіктері бар,
бұларды ел ішінде де , одан тыс та сәтті
іске асыруға болады. Мұны шетелдік бәсекелестік пен ел
ішіндегі кәсіпкерлік конъюктураның күрт тербелуіне
тиімді қарсы тұру үшін қолданады. Мемлекет өзінің
заң шығару және шаруашылық қызметін іске асырумен
белгіленген үрдіске, сипатталуын, жағдайын, істегі заң
шығарушылықты жетілдіре түсіп және қалыптасу тәсілдерін
басқаруы тиіс. Қаржылық - өнеркәсіптік топтармен
олардың қызмет ету, ел экономикасының прогресі және
сонымен қатар оның ары қарай дамуының
бір қалыпты даму жағдайы болып табылады. Сондай-
ақ кіші бизнес дамуына көңіл бөліну азаймауға
тиіс. Кіші іскерлік нарыққа икемделумен қоса
халық шаруашылығында өзіне нарық ортасын белсенді
түрде қалыптастырады. Міне, осы икемділігінің техника
мен технологияның жылдам өзгеріп тұру
жағдайында, нарықтың тербелуенде, өнеркәсіпті жаңарту
мен жылдам өзгеріп тұратын нарықтық
конъюктураға бейімделуге артық мүмкіншіліктер
береді.
Ол, ең алдымен, электроника, кибернетика,
информатка салаларында және де бірқатар ғылыми-
техникалық прогрестің біршама маңызды бағыттары
бойынша іске асыруда едәуір маңызы зор. Жаңа
техниканы мамандандыру мен пайдалануда кіші
кәсіпкерлік ірі корпорациялардың монопольді
ұстанымдарына кедергі келтіретін мықты бәсекелес
ретінде шыға алады. Ол жаңа жұмыс орнын
құрай отырып, халықты қамту проблемасын шешуге
көмектеседі.
Осыған байланысты Қазақстан Республикасында кәсіпкерліктің
институтционалды қамтамасыз етілуіне өндірістік
және нарықтық инфрақұрылым жүйесі құрылған, ол
өз кезегінде мемлекеттік және мемлекеттік емес
мекемелер желісінен тұрады: комерциялық банклер,
биржалық сақтандыру компаниялар, көлік және тұрмыстық
ұйымдар.

2.2Кәсіпкерлікті дамытудағы салық салуды талдау.

Кәсіпкерлікті дамытудың негізгі жолдарының бірі
- салықтық реттеу болып табылады. Қазақстанның салық
кодекісінде салықтарға мынандай анықтама берілген:
салықтар мемлекет пен заңды түрде бекітілген белгілі
бір мөлшерде, қайтарылмайтын және қайтарымсыз түрде
сипатталатын, бюджетке төленетін бір жақты
міндетті ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.