Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талқылау
Кіріспе ... ... ... ... ... ..3
I.Кәсіпорындағы табысыты пайдалануын және қалыптасуын талдау
1.1Кәсіпорынның табысы, оның мәні мен маңызы ... .5
1.2Пайда . кәсіп орын қызметі тиімділігінің басты шарты ... ... ... ... ..7
1.3Кәсіпорын пайдасының бөлінуі және пайдалануы ... ... ... ... ... ... ... 11
II. Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау.
2.1.Кәсіпорын қызметінің пайдалылығы ... ... .13
2.2.Кәсіорынның қаржылық жағдайын талдаудың ақпараттық негізі ... 16
2.3.Қаржылық жоспарлау, болжау ... ... ... ... .26
Қорытынды ... ... ... ..28
Пайдаланылған әдебиеттер
I.Кәсіпорындағы табысыты пайдалануын және қалыптасуын талдау
1.1Кәсіпорынның табысы, оның мәні мен маңызы ... .5
1.2Пайда . кәсіп орын қызметі тиімділігінің басты шарты ... ... ... ... ..7
1.3Кәсіпорын пайдасының бөлінуі және пайдалануы ... ... ... ... ... ... ... 11
II. Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау.
2.1.Кәсіпорын қызметінің пайдалылығы ... ... .13
2.2.Кәсіорынның қаржылық жағдайын талдаудың ақпараттық негізі ... 16
2.3.Қаржылық жоспарлау, болжау ... ... ... ... .26
Қорытынды ... ... ... ..28
Пайдаланылған әдебиеттер
Қаржы – бұл ақша қатынастары. Қаржы ақша түрінде көрінеді: бөлу түрін, әртүрлі табыстардың жасақтаушын және пайдалануын, шаруашылық субъектісінің қорын, мемлекеттің өндірістен тыс сфера құрамының инвестициялық және қаржылық іс-әрекетін көрсетеді.
Кәсіпорын және коммерциялық үйымдар қаржысы жалпы қаржы жүйесі қатынастарының бір бөлімі және қаржы жүйесінің бөлімдері әртүрлі деңгейдегі бюджетпен, бюджеттен тыс қорлармен, сақтаңдыру т.б. бөлімдермен, сонымен қатар қаржы нарығы катынасушылармен тығыз байланысты.
Қаржылық қатынастар шаруашылық жүргізуші субъсктілердің өндірістік, инвестициялық жүмыс жүргізу барысында ақша қатынастары арқылы кәсіпорынның өз қаражаттарын жасақтау, олардың табыстарының және қарызға алынған қаражаттарынан қор жинау және тұтынуға бөліп жұмсауымен байланысты.
Кәсіпорынның жұмысын қаржыландыру және оның жасақталу көздері. Қандай да болмасын кәсіпорынның бастапқы капиталы құрылтайшылардың қаражаттары есебінен қүрылады. Ал салынымның түрлері: үзақ пайдаланылатын объектілер, өндірістік запастар, бағалы қағаздар, мүліктік право, сонымен бірге белгілі бір сома ақша болуы қажет.
Кәсіпорын және коммерциялық үйымдар қаржысы жалпы қаржы жүйесі қатынастарының бір бөлімі және қаржы жүйесінің бөлімдері әртүрлі деңгейдегі бюджетпен, бюджеттен тыс қорлармен, сақтаңдыру т.б. бөлімдермен, сонымен қатар қаржы нарығы катынасушылармен тығыз байланысты.
Қаржылық қатынастар шаруашылық жүргізуші субъсктілердің өндірістік, инвестициялық жүмыс жүргізу барысында ақша қатынастары арқылы кәсіпорынның өз қаражаттарын жасақтау, олардың табыстарының және қарызға алынған қаражаттарынан қор жинау және тұтынуға бөліп жұмсауымен байланысты.
Кәсіпорынның жұмысын қаржыландыру және оның жасақталу көздері. Қандай да болмасын кәсіпорынның бастапқы капиталы құрылтайшылардың қаражаттары есебінен қүрылады. Ал салынымның түрлері: үзақ пайдаланылатын объектілер, өндірістік запастар, бағалы қағаздар, мүліктік право, сонымен бірге белгілі бір сома ақша болуы қажет.
1. Кәсіпорын қаржылық жағдайын талдау.
Алматы 2001ж.
2. Кәсіпкерлік негізі. Орал 2001ж.
3. Кәсіпорын экономикасы. Алматы 2003ж.
4. Қаржы. Алматы 2005ж.
5. Экономика және қаржы
Алматы 2003ж.
Алматы 2001ж.
2. Кәсіпкерлік негізі. Орал 2001ж.
3. Кәсіпорын экономикасы. Алматы 2003ж.
4. Қаржы. Алматы 2005ж.
5. Экономика және қаржы
Алматы 2003ж.
Жоспар
Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .3
I.Кәсіпорындағы табысыты пайдалануын және қалыптасуын талдау
1.1Кәсіпорынның табысы, оның мәні мен маңызы
... ... ... ... ... ... ... ...5
1.2Пайда – кәсіп орын қызметі тиімділігінің басты шарты
... ... ... ... ..7
1.3Кәсіпорын пайдасының бөлінуі және
пайдалануы ... ... ... ... ... ... . ...11
II. Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау.
2.1.Кәсіпорын қызметінің
пайдалылығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...13
2.2.Кәсіорынның қаржылық жағдайын талдаудың ақпараттық негізі ... 16
2.3.Қаржылық жоспарлау,
болжау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... .26
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... 28
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Қаржы – бұл ақша қатынастары. Қаржы ақша түрінде көрінеді: бөлу түрін,
әртүрлі табыстардың жасақтаушын және пайдалануын, шаруашылық субъектісінің
қорын, мемлекеттің өндірістен тыс сфера құрамының инвестициялық және
қаржылық іс-әрекетін көрсетеді.
Кәсіпорын және коммерциялық үйымдар қаржысы жалпы қаржы жүйесі
қатынастарының бір бөлімі және қаржы жүйесінің бөлімдері әртүрлі деңгейдегі
бюджетпен, бюджеттен тыс қорлармен, сақтаңдыру т.б. бөлімдермен, сонымен
қатар қаржы нарығы катынасушылармен тығыз байланысты.
Қаржылық қатынастар шаруашылық жүргізуші субъсктілердің өндірістік,
инвестициялық жүмыс жүргізу барысында ақша қатынастары арқылы кәсіпорынның
өз қаражаттарын жасақтау, олардың табыстарының және қарызға алынған
қаражаттарынан қор жинау және тұтынуға бөліп жұмсауымен байланысты.
Кәсіпорынның жұмысын қаржыландыру және оның жасақталу көздері. Қандай да
болмасын кәсіпорынның бастапқы капиталы құрылтайшылардың қаражаттары
есебінен қүрылады. Ал салынымның түрлері: үзақ пайдаланылатын объектілер,
өндірістік запастар, бағалы қағаздар, мүліктік право, сонымен бірге белгілі
бір сома ақша болуы қажет.
Бастапқы капитаддың жасақталу әдісі коммерциялық үйымның үйымдастыру -
праволық формасына байланысты.
Бұл шаруашылық серіктестіқтерде жинақталган капитал, ал қогамдық
ұйымдарда және мешіекеттік кәсіпорындарда уставтық капитал. Ашық
акционерлік қоғамдардың ерекшеліктері қосымша капиталды тарту үшін
инвесторлар арасында акция шығарып сату. Кәсіпкерлік іске мемлекеттің және
жергілікті әкімшіліктің тек қана жаңа кәсіпорыңдарға қолайлы жағдай жасауға
міндетті.
Жаңа кәсіпорын жасақтағавда құрылтайшылардың ақшасы: негізгі қор және
айналым құралдарын сатып алуга жұмсалады. Бүлар табыс табу факторлары
болады;материалдық емес активтерді алуға (лицензия, патенггср, ноухау,
т.б.) жүмсалады.
Кәсіпорын – қоғамдық еңбек бөлінісі жүйесіндегі оқшауландырылған дербес
өндірістік шаруашылық бірлік (шаруашылық жүргізуші субъекті) өндірістік
шаруашылық қызыметі ұйымдастырудың негізгі нысаны. Ол қоғамдық
қажеттіліктерді қанағаттандыру және пайда алу мақсатымен өнім (тауар)
өндіру, жұмыстарды орындау, қызыметтерді көрсету үшін құрлады және
өндірісті құралжабдығымен басқа да мүлікке меншік нысандарына қарамастан
заңды тұлға құқықтарына ие болады, шаруашылық есеп қағидатында әрекет етеді
және өзінің құрлымында басқа заңды тұлға болмайды. Кәсіпорын (фирма) өзінің
қызыметін дербес жүзеге асырады, шығарылатын өнімін салықтармен және де
басқа міндетті төлемдерді төлегеннен кейін қалған пайданы иеленеді.
Кәсіпорын мемлекеттік тіркеуден өткен күннен бастап құрылды деп саналады,
заңды тұлға құқығына ие болады.
I.Кәсіпорындағы табысыты пайдалануын және қалыптасуын талдау
Табыс - төтенше таралған, кең түрде ңабылданатын, сонымеп қатар түрліше
маңызды қолданылатын көп мағыналы ұғым. Сөздің кең мағынасында ақшалай
құнына ие болуды кез келген ақша қаражатының түсімі немесе материалдық
құндылықты алуды көрсетеді.
Кәсіпорынның табыстарын қалыптастыру
Аәсіп = өндірістік + Басқадай -өткізуден тыс
орынның сатудан түскен өткізуден операйиялардан
табысы табыс алынған табыс алынған табыс
өнімді = өнімдерді сатудан түскен ақшалай түсім
сатудан
түскен табыс
өткізуден = Құнды қағаздар + Жалға алғаны +өсімақы, тұрақсыздық
тыс дивидендтер үшін төлем ақы, айыппұл т.б
операциялард
ан алынған
табысы
Кәсіпорынның табысы олардың активтерінің артуы немесе капитал меншігінің
көбеюіне әкелетін міндеттемелердің кемуі. Табыс ұғымы жалпы мемлекетте
(ұлттық табыс), кәсіпорындарда (жалпы табыс, таза табыс).Ал жеке тұлғаларда
(халықтың ақшалай табысы, жәке табсы) болып қолданылады.
Кәсіпорынның жалпы табысына ақшалай түсім тауарларды сату және қызмет
көрсетуден түсетін ақшалай түсім, атқарылған қызметтен, мүліктік
бағалылықты сатудан, несие берілгендегі алынатын тиісті проценттер және
басқа да ақшалай және материалдық түсімдер жатады.
Жиі қолданылатын таза табыс ұғымы жалпы табыс және материалдық
ресурстардың шығындары арасындағы айырмашылығы болып саналады.
Экономикалық теорияда табыс деп тұрақты және нарықтық субъектілердің
қарамағына заңды түрде тікелей түсетін ақша сомаларын айтады. Табыс алудың
шарты бұл қоғамның пайдалы қызметі. Бұл сұраныстың қажетіне жататын
тауарларды шығару. Мына төмендегі табыстардың түрлерін айыруға болады:
- Жалпы табыс (ЖТ) — бұл тауарлардың белгілі мөлшерін сатудан түскен
ақшалай сомасы. ол тауар бағасын тауар мөлшеріне көбейтуге тең.
- Орта табыс (ОТ) — жалпы табысты (ЖТ) өнім өлшемінің мөлшеріне бөлу
(К) ОТ=ЖТК
- Шекті табыс (ШТ) — бұл өнім өлшемін сатуды көбейту арқасында жалпы
табыстың үстелуі ШТ=ЖТК
Шекті табыс шығарған әрбір қосымша өнім өлшемінің өтемділігін бағалауға
мүмкіндік береді. Және де өзіндік құнмен ұштаса отырып, кәсіпорынды ұлғайту
мүмкіндігінде құндық бағдарлар қызмет етеді.
1.2. Пайда — кәсіпорын қызметі тиімділігінің басты шарасы
Таза пайда экономикалық санатының маңызды және кез келген коммерциялық
мекемелері қызметінің негізгі мақсаты болып табылады. Нарықтық қатынастарда
пайда экономикалық санаты ретінде құрылған материалдық өндіріс саласының
таза пайдасын қамтиды.
Кәсіпорын пайдасын үлестіру және қалынтастыру
Қосылған құн салғын және акциздерді есептеме гендегі －өнімнің өзіндік
қолданылып жүрген баға есебінде сатудан түскен ақшалай құны
түсімдер
Тауарды өнімді = Басқадай өткізуден алынған пайда + өткізуден тыс
сатудан түскен пайдалар, зияндар
пайда
Басқадай = Негізгі қоралдар және басқа да мүліктерді.
өткізуден Қалдықтарды, т.б. сатудан түскен табыс
алынған табыс
Жеңілдік × Мөлшерлеме,‰ = Пайдаға салынатын салықтың сомасы
есебімен пайдаға
салынатын салық
Баланыстық пайда－Салықтар және басқа да міндеттері төмендер
Қорлану Таза пайда Тұтыну
Әрбір кәсіпорынның жиынтық көрсеткіші пайда түсімі болып табылады. Пайда
дегеніміз — тауар өткізуден және қызмет көрсетуден алынған ақшалай кіріс
пен оны өндіруге және сатуға жұмсалған шығындардың айырмасы. Былайша
айтқанда, пайда－бұл өндірістің айналымының қаржылық қорытындысын
білдіретін кәсіпорын қызметінің нәтижелі экономикалық көрсеткіші. Кез
келген кәсіпорында жалақы ұжымға оның жұмсаған еңбегінің тек бір
бөлігінің ғана орнын толтыратыны, ал оның басқа бөлігі － қосымша еңбек,
қосымша өнім немесе құн жағынан алғанда, пайда құрайтыны осыдан келіп
шығады. Мұнсыз жалпы тауар өндірісінің болуы мүмкін емес. Шынында да,
сатқанда бұйым тек жұмсалған шығынды ғана өтеп, ешқандай пайда келтірмесе,
кәсіпорынға бұйым шығарудың қажеті не?
Шынында да, кәсіпорын қорлануының мөлшері неге байланысты? Егер белгілі
бір кезеңде ұжым қажет болып отырған өнім өндіруді арттырып, оның сапасын
жақсартып, ассортиментін кеңейтсе, егер еңбек енімділігі артып, өндіріс
шығыны азайтылса, пайда мөлшері де өседі. Демек, бұл кәсіпорын өндіріс
тиімділігін арттырды деген сөз.
Пайда баланстық және есептеулік болып бөлінеді. Жалпы баланстық пайда
мынадан қүралады:
• тауарлы өнімдерді сатудан түскен пайда;
• тауарлы өнімнің құрамына жатпайтын басқа өнімдерден және
қызмет көрсетуден түскен пайда немесе зиян;
• сатылатыннан тыс операцияларды жоспарлаудан түскен пайда немесе
зияндар. Оған жататындар: айыппүлдар, сыйлықтар және т.б.
Есептеулік пайда – бұл негізгі өндірістік және айналмалы нормативтік
қорларды және банктерден алған несиелерді шегергендегі бюджетке түсетін
жалпы баланстық пайда.
Пайда жоспары бағалар мен келісімшарттар, салыстырмалы және қазіргі
қолданылып жүрген бағалар негізінде жасалады. Пайда көлемін анықтау тікелей
ессптеу немесе талдау әдістерімен жүргізіледі. Пайданы тікелей есептеу
әдісімен анықтау өнімнің әрбір жеке түрлерін көтерме бағамен
есептегендегі сатудан түсетін ақшалай түсім және оның өзіндік қүнының
арасындағы айырмасы болып табылады.
Пайда белгілі бір нысандарды орындайды.
Біріншіден, кәсіпорын қызметінің нәтижесіне жетуде экономикалық
тиімділікті сипаттайды.
Екіншіден, пайда ынталандыру нысанына ис болады. Оның мазмұны, ол бір
жолғы қаржы нәтижесі және кәсіпорынньщ қаржы ресурстарының негізгі
әлементтері болып табылады.
Үшіншіден, пайда бюджеттің түрлі деңгейін қалыптастырудың бірден-бір
көзі. Ол бюджетке салың түрінде түседі және басқа да табыс түсімдері мен
қатар қоғамдық қажеттілікті қанағаттандыру үшін қаржыландыруға пайда
ланады.
Нарықтық экономика жағдайында пайданың маңызы орасан зор. Оны алуға
ұмтылу тауар өндірушілерді өнім өткізудің көлемін арттыруға, оған кететін
шығындарды азайтуға бағыт көрсетеді.
Кәсіпорынның пайдасы әр түрлі қызмет есебінен алынуы мүмкін. Барлық
пайданың жиынтық деңгейі кәсіпорынның жалпы пайдасы. Жалпы пайданың негізгі
жиынтық элементтері болатындар:
• өнімді сатудан, қызмет атқарудан, қызмет көрсетуден
түсетін пайда;
• негізгі қорларды, сол сияқты басқа да кәсіпорынның
мүліктерін сатудан түсетін пайда;
• өткізуден тыс операциялардың қаржы нәтижелері.
Кәсіпорынның пайдасы екі көрсеткішке байлаиысты:
өнім бағасы және оны өндіруге кететін шығындар. Нарықтағы өнім бағасы —
сұраныс пен ұсыныстың өзара іс-қимылының нәтижесі. Еркін бәсеке жағдайында
нарықтық баға құрылымы заңының әсерінен өнім бағасы не жоғары, не төмен
болуы өндірушінің немсе сатып алушының қалауынша болуы мүмкін емес, ол
автоматты түрде теңеседі.
Пайданың түрлері және оны есептеудің әдісі
Жалпы пайда = жалпы табыс — өндіріс шығындары
Экономикалық пайда = жалпы табыс-барлық ресурстардың экономикалық
шыіыцдары
Бухгадтерлік пайда = жалпы табыс — оның шыгындары
Таза экономикалық пайда = бухгалтерлік пайда —ондірістіц анық шығындары
Таза пайда = жалпы пайда — салықтар, міндетті төлемдер
Қалыпты пайда = капиталға норматнвті қайтарым — кәсіпкерлік табыстың
мөлшері
Шаруашылық пайдасы = қалыпты пайда — экономикалық пайда
Шекті пайда = шекті табыс — шекті шығындар
Пайда
өндірісті ұлгайтудың көзі болып табылады
ресурстарды пайдалану деңгейіи және оларды үлестірудің оңтай
лығын сипаттайды
инновациялық техпологияларды инвестициялауды ынталандыру
1.3. Кәсіпорын пайдасының бөлінуі және пайдалануы
Пайданы үлестіру объектісі кәсіпорынның баланстық пайдасы болып табылады.
Оны үлестіруді пайданың бір бөлігін бюджетке жолдау деп түсінуге болады.
Пайданы үлестіру заңдылығы – салық және басқа да төлем шарттары түрінде
түрлі деңгейде бюджетке түсетін белігі. Пайданы үлестірудің бағытын
анықтау, кәсіпорынның қарауында қалатын, құрылым статьясын пайдалану кәсіп
орынның құзіретіне жатады.
Пайданы үлестірудің принциптері:
• кәсіпорынның өндірістікшаруашылың және қаржы қызметі нәтижесінен
алынған пайданы шаруашылық субъектісі ретінде мемлекет пен
кәсіпорынның арасында бөлінеді;
• мемлекет алған пайданың бөлігі салық және алым ретінде бюджетке
түседі, мөлшерлеменің өзгеруі мүмкін емес. Салықтың құрамы және
алымы, оларды есептеудің және бюджет жарнама тәртібі заңды түрде
белгіленеді;
• салықтан кейінгі кәсіпорынның тарауында алатын пайда мөлшері өнім
көлемінің артуы және өндірістік шаруашылық және қаржы қызметінің
жақсаруына оның мүдделілігі кемімеуі керек;
• кәсіпорынның қарауында қалатын пайда әуелі кәсіпорынның одан әрі дамуын
қамтамасыз ететін қорланымға бағытталады, ал қалған бөлігі тек
тұтынуға кетеді.
Кәсіпорынның қарауында қалатын барлық пайда екі бөлікке бөлінеді.
Біріншісі кәсіпорынның мүлкін көбейтеді және тұтыну процесіне қатысады.
Екіншісі – тұтьшуға пайдаланатын пайда үлесін сипаттайды. Сонымең
тұтынуға бағытталған барлық пайданы толық пайдаланудың қажеті жоқ.
Мүлікті көбейтуге байланысты пайдаланбай қалған пайда қалдығының үлкен
маңызы бар және алдағы жылдардағы мүмкін болатын залалдарды, турлі
шығындарды қаржыландырудың орнын толтыруға бағытталады.
Бөлінбеген пайда кең мағынада пайда ретінде тұтынуға пайдаланған және
өткен жылдардағы пайдаланбаған пайда кәсіпорынның қаржы орнықтылығын,
кейінгі дамуы үшін қаржы көздерінің бар болуын дәлелдейді.
Кәсіпорындарда пайданы үлестіру және пайдалану тәртібі оның жарғысында
тіркеліп қойылады және оны кәсіпорын басшысы бекітеді.
2.1. Кәсіпорын қызметінің пайдалылығы
Тиімділік деп кәсіпорын қызметі тиімділігінің ең басты экономикалық
көрсеткіші аталады. Оның екі түрі бар:
• кәсіпорынның тапқан пайдасының өндірістің негізгі және
айналмалы қорларының құнына қатысы;
• кәсіпорынның тапқан пайдасының сатылған өнімнің өзіндік
құнына қатысы.
Кәсіпорын қызметінің тиімділік деңгейін бағалау үшін алған
нәтижеге (жалпы табыс, пайда) кететін шығындар немесе пайдаланған
ресурстармен салыстырылады. Пайданың шығындармен өлшемдестігі
пайдалылықты немесе толығынан пайдалылық мөлшерін білдіреді.
Практикада пайдалылық мөлшерін өлшеу екі нұсқада пайдаланады. Бұл
пайданың ағындағы шығындарымен қатынасы (кәсіпорын шығындары, өзіндік құн)
немесе аванстық жұмсау (негізгі өндірістік қорлар және айналым қаражаты).
Бұл екі өлшеуші аванстық жұмсау айналмы жиынтығының көрсеткішіне өзара
байланысты. Кәсіпорынның пайдалылық мөлшерін мына томендегі формуламен
есептеуге болады: Пм=Ө(Б-Қ)Нк+Ак
мұнда: Ө — өнім көлемі;
Б — өнім өлшемінің бағасы;
Қ — өзіндік құн;
Нк — негізгі өндірістік қорлардың құны;
Ак — айналмалы қаражаттың көлемі.
Практикада кәсіпорын қызметінің бірнеше пайдалылық көрсеткіштері
қолданылады.
1. Өнімнің пайдалылығын барлық сатылған өнімнің және оның жеке түрлерін
есептегенде ғана мүмкін болады. Бірінші жағдайда ол өнімді сатқандағы
пайданың және оны өндіруге және сатуға кеткен шығындардың қатынасын
анықтайды. Барлық сатылған өнімнің пайдалылығын тауарлы өнімді сатудан
алынған пайданың өткізуден алынған түсімнің қатынасына есептеп шығарады;
баланстық пайда жөнінде — өнімді сатудан алынған түсім; таза пайда жөнінде
— өнімді сатудан алынған түсім. Барлық өнімді сатудағы пайдалылық
көрсеткіштері кәсіпорынның ағымдағы шығындарының тиімділігі және өнімді
сату табысы жөнінде түсінік білдіреді.
2. Өндіріс қорларының пайдалылығы баланстық пайданың негізгі
өндірістік қорлардың және айналым қаржыларының жылдық орташа
құнына қатысады. Бұл көрсеткішті таза пайда арқылы да есептеуге
болады.
3. Кәсіпорынның жұмсалым пайдалылығы оның қарауындағы
мүліктердің құны арқылы есептелінеді. Есептегенде баланстық
және таза пайданың көрсеткіштерін пайдаланады.
Кәсіпорынның жеке қаржысының пайдалылығы таза пайданың баланс арқылы
есептелінетін оның жеке қаржысының қатынасымен анықталады.
Пайданы қалыптастыруға ықпал ететін несие бойынша процент мөлшерлемесі:
• басқа кәсіпорындардың үлес қосуынан түскен табыстар;
• қүнды қағаздардан түскен табыстар;
• алынған айыппұлдан асып тұсу, өсімақы, төлемнің тұрақсыздығы.
Шығынның белгілі бір мөлшерін мейлінше тиімдету – шарулшылықты жүргізудің
әр түрлі мәселелерін шешуге келгенде басты талап осы болып отыр. Тек қанша
өнім өндірілгендігінің ғана емес, оны өндіруге қанша еңбек жұмсалғандығының
да маңызы зор. Мәселенің бұлай қойылуы мынаны аңғартады: шикізат пен
материалдарды жұмсай отырып, шикізаттың әрбір өлшеміне неғұрлым көп өнім
алуға, шығарылған бұйымдардың өзіндік құнын төмендетіп, кәсіпорындардың
пайдасын көбейтуге, өндірістің тиімділігін арттыруға жету керек.
Егер кәсіпорын ішкі шаруашылық резервтерін тауып, пайдаланудың негізгі
бағыттарын қорытындылауға талпыныс жасалса, онда оларды үш топқа бөлуге
болады. Өндіріс тиімділігі, біріншіден, негізгі өндірістік қорлардың
пайдаланылуын жақсартудың, екіншіден, айналмалы өндірістік қорларды
неғұрлым тиімді пайдаланудың және үшіншіден, қазіргі еңбек шығындарының
нәтижелілігін жақсартудың есебінен арттырылады.
2.2. КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУДЫҢ АҚПАРАТТЫҚ НЕГІЗІ
Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың ақпараттық негізі қаржылық
есеп беру болып табылады.
ҚР Президентінің 1995 жылғы 26 желтоқсандағы №2732 "Бухгалтерлік есеп
туралы" заң күші бар Жарлығына сәйкес, 1998 жылдан бастап қаржылық есеп
беруге мыналар жатады:
1) бухгалтерлік баланс;
2) қаржы шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есеп;
3) ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп. Онда сонымен қатар
түсіндірме хат болады, сондай-ақ қаржылық есеп беруге негізделген немесе
қаржылық есептен алынған материалдармен толықтырылуы мүмкін және бұл
материалдар солармен бірге оқылады. Түсіндірме хатта, берілген субъектінің
есеп және есеп берудің қандай саясатын ұстап отырғандығы және қаржылық
есепті пайдаланушылардың талаптарына сай басқа да ақпараттар жазылуы тиіс.
Мысалы, оған субъектіге әсер етуші тәуекел мен белгісіздік туралы, қаржылық
есепте жазылған міндеттемелер туралы түсініктерді ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .3
I.Кәсіпорындағы табысыты пайдалануын және қалыптасуын талдау
1.1Кәсіпорынның табысы, оның мәні мен маңызы
... ... ... ... ... ... ... ...5
1.2Пайда – кәсіп орын қызметі тиімділігінің басты шарты
... ... ... ... ..7
1.3Кәсіпорын пайдасының бөлінуі және
пайдалануы ... ... ... ... ... ... . ...11
II. Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау.
2.1.Кәсіпорын қызметінің
пайдалылығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...13
2.2.Кәсіорынның қаржылық жағдайын талдаудың ақпараттық негізі ... 16
2.3.Қаржылық жоспарлау,
болжау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... .26
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... 28
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Қаржы – бұл ақша қатынастары. Қаржы ақша түрінде көрінеді: бөлу түрін,
әртүрлі табыстардың жасақтаушын және пайдалануын, шаруашылық субъектісінің
қорын, мемлекеттің өндірістен тыс сфера құрамының инвестициялық және
қаржылық іс-әрекетін көрсетеді.
Кәсіпорын және коммерциялық үйымдар қаржысы жалпы қаржы жүйесі
қатынастарының бір бөлімі және қаржы жүйесінің бөлімдері әртүрлі деңгейдегі
бюджетпен, бюджеттен тыс қорлармен, сақтаңдыру т.б. бөлімдермен, сонымен
қатар қаржы нарығы катынасушылармен тығыз байланысты.
Қаржылық қатынастар шаруашылық жүргізуші субъсктілердің өндірістік,
инвестициялық жүмыс жүргізу барысында ақша қатынастары арқылы кәсіпорынның
өз қаражаттарын жасақтау, олардың табыстарының және қарызға алынған
қаражаттарынан қор жинау және тұтынуға бөліп жұмсауымен байланысты.
Кәсіпорынның жұмысын қаржыландыру және оның жасақталу көздері. Қандай да
болмасын кәсіпорынның бастапқы капиталы құрылтайшылардың қаражаттары
есебінен қүрылады. Ал салынымның түрлері: үзақ пайдаланылатын объектілер,
өндірістік запастар, бағалы қағаздар, мүліктік право, сонымен бірге белгілі
бір сома ақша болуы қажет.
Бастапқы капитаддың жасақталу әдісі коммерциялық үйымның үйымдастыру -
праволық формасына байланысты.
Бұл шаруашылық серіктестіқтерде жинақталган капитал, ал қогамдық
ұйымдарда және мешіекеттік кәсіпорындарда уставтық капитал. Ашық
акционерлік қоғамдардың ерекшеліктері қосымша капиталды тарту үшін
инвесторлар арасында акция шығарып сату. Кәсіпкерлік іске мемлекеттің және
жергілікті әкімшіліктің тек қана жаңа кәсіпорыңдарға қолайлы жағдай жасауға
міндетті.
Жаңа кәсіпорын жасақтағавда құрылтайшылардың ақшасы: негізгі қор және
айналым құралдарын сатып алуга жұмсалады. Бүлар табыс табу факторлары
болады;материалдық емес активтерді алуға (лицензия, патенггср, ноухау,
т.б.) жүмсалады.
Кәсіпорын – қоғамдық еңбек бөлінісі жүйесіндегі оқшауландырылған дербес
өндірістік шаруашылық бірлік (шаруашылық жүргізуші субъекті) өндірістік
шаруашылық қызыметі ұйымдастырудың негізгі нысаны. Ол қоғамдық
қажеттіліктерді қанағаттандыру және пайда алу мақсатымен өнім (тауар)
өндіру, жұмыстарды орындау, қызыметтерді көрсету үшін құрлады және
өндірісті құралжабдығымен басқа да мүлікке меншік нысандарына қарамастан
заңды тұлға құқықтарына ие болады, шаруашылық есеп қағидатында әрекет етеді
және өзінің құрлымында басқа заңды тұлға болмайды. Кәсіпорын (фирма) өзінің
қызыметін дербес жүзеге асырады, шығарылатын өнімін салықтармен және де
басқа міндетті төлемдерді төлегеннен кейін қалған пайданы иеленеді.
Кәсіпорын мемлекеттік тіркеуден өткен күннен бастап құрылды деп саналады,
заңды тұлға құқығына ие болады.
I.Кәсіпорындағы табысыты пайдалануын және қалыптасуын талдау
Табыс - төтенше таралған, кең түрде ңабылданатын, сонымеп қатар түрліше
маңызды қолданылатын көп мағыналы ұғым. Сөздің кең мағынасында ақшалай
құнына ие болуды кез келген ақша қаражатының түсімі немесе материалдық
құндылықты алуды көрсетеді.
Кәсіпорынның табыстарын қалыптастыру
Аәсіп = өндірістік + Басқадай -өткізуден тыс
орынның сатудан түскен өткізуден операйиялардан
табысы табыс алынған табыс алынған табыс
өнімді = өнімдерді сатудан түскен ақшалай түсім
сатудан
түскен табыс
өткізуден = Құнды қағаздар + Жалға алғаны +өсімақы, тұрақсыздық
тыс дивидендтер үшін төлем ақы, айыппұл т.б
операциялард
ан алынған
табысы
Кәсіпорынның табысы олардың активтерінің артуы немесе капитал меншігінің
көбеюіне әкелетін міндеттемелердің кемуі. Табыс ұғымы жалпы мемлекетте
(ұлттық табыс), кәсіпорындарда (жалпы табыс, таза табыс).Ал жеке тұлғаларда
(халықтың ақшалай табысы, жәке табсы) болып қолданылады.
Кәсіпорынның жалпы табысына ақшалай түсім тауарларды сату және қызмет
көрсетуден түсетін ақшалай түсім, атқарылған қызметтен, мүліктік
бағалылықты сатудан, несие берілгендегі алынатын тиісті проценттер және
басқа да ақшалай және материалдық түсімдер жатады.
Жиі қолданылатын таза табыс ұғымы жалпы табыс және материалдық
ресурстардың шығындары арасындағы айырмашылығы болып саналады.
Экономикалық теорияда табыс деп тұрақты және нарықтық субъектілердің
қарамағына заңды түрде тікелей түсетін ақша сомаларын айтады. Табыс алудың
шарты бұл қоғамның пайдалы қызметі. Бұл сұраныстың қажетіне жататын
тауарларды шығару. Мына төмендегі табыстардың түрлерін айыруға болады:
- Жалпы табыс (ЖТ) — бұл тауарлардың белгілі мөлшерін сатудан түскен
ақшалай сомасы. ол тауар бағасын тауар мөлшеріне көбейтуге тең.
- Орта табыс (ОТ) — жалпы табысты (ЖТ) өнім өлшемінің мөлшеріне бөлу
(К) ОТ=ЖТК
- Шекті табыс (ШТ) — бұл өнім өлшемін сатуды көбейту арқасында жалпы
табыстың үстелуі ШТ=ЖТК
Шекті табыс шығарған әрбір қосымша өнім өлшемінің өтемділігін бағалауға
мүмкіндік береді. Және де өзіндік құнмен ұштаса отырып, кәсіпорынды ұлғайту
мүмкіндігінде құндық бағдарлар қызмет етеді.
1.2. Пайда — кәсіпорын қызметі тиімділігінің басты шарасы
Таза пайда экономикалық санатының маңызды және кез келген коммерциялық
мекемелері қызметінің негізгі мақсаты болып табылады. Нарықтық қатынастарда
пайда экономикалық санаты ретінде құрылған материалдық өндіріс саласының
таза пайдасын қамтиды.
Кәсіпорын пайдасын үлестіру және қалынтастыру
Қосылған құн салғын және акциздерді есептеме гендегі －өнімнің өзіндік
қолданылып жүрген баға есебінде сатудан түскен ақшалай құны
түсімдер
Тауарды өнімді = Басқадай өткізуден алынған пайда + өткізуден тыс
сатудан түскен пайдалар, зияндар
пайда
Басқадай = Негізгі қоралдар және басқа да мүліктерді.
өткізуден Қалдықтарды, т.б. сатудан түскен табыс
алынған табыс
Жеңілдік × Мөлшерлеме,‰ = Пайдаға салынатын салықтың сомасы
есебімен пайдаға
салынатын салық
Баланыстық пайда－Салықтар және басқа да міндеттері төмендер
Қорлану Таза пайда Тұтыну
Әрбір кәсіпорынның жиынтық көрсеткіші пайда түсімі болып табылады. Пайда
дегеніміз — тауар өткізуден және қызмет көрсетуден алынған ақшалай кіріс
пен оны өндіруге және сатуға жұмсалған шығындардың айырмасы. Былайша
айтқанда, пайда－бұл өндірістің айналымының қаржылық қорытындысын
білдіретін кәсіпорын қызметінің нәтижелі экономикалық көрсеткіші. Кез
келген кәсіпорында жалақы ұжымға оның жұмсаған еңбегінің тек бір
бөлігінің ғана орнын толтыратыны, ал оның басқа бөлігі － қосымша еңбек,
қосымша өнім немесе құн жағынан алғанда, пайда құрайтыны осыдан келіп
шығады. Мұнсыз жалпы тауар өндірісінің болуы мүмкін емес. Шынында да,
сатқанда бұйым тек жұмсалған шығынды ғана өтеп, ешқандай пайда келтірмесе,
кәсіпорынға бұйым шығарудың қажеті не?
Шынында да, кәсіпорын қорлануының мөлшері неге байланысты? Егер белгілі
бір кезеңде ұжым қажет болып отырған өнім өндіруді арттырып, оның сапасын
жақсартып, ассортиментін кеңейтсе, егер еңбек енімділігі артып, өндіріс
шығыны азайтылса, пайда мөлшері де өседі. Демек, бұл кәсіпорын өндіріс
тиімділігін арттырды деген сөз.
Пайда баланстық және есептеулік болып бөлінеді. Жалпы баланстық пайда
мынадан қүралады:
• тауарлы өнімдерді сатудан түскен пайда;
• тауарлы өнімнің құрамына жатпайтын басқа өнімдерден және
қызмет көрсетуден түскен пайда немесе зиян;
• сатылатыннан тыс операцияларды жоспарлаудан түскен пайда немесе
зияндар. Оған жататындар: айыппүлдар, сыйлықтар және т.б.
Есептеулік пайда – бұл негізгі өндірістік және айналмалы нормативтік
қорларды және банктерден алған несиелерді шегергендегі бюджетке түсетін
жалпы баланстық пайда.
Пайда жоспары бағалар мен келісімшарттар, салыстырмалы және қазіргі
қолданылып жүрген бағалар негізінде жасалады. Пайда көлемін анықтау тікелей
ессптеу немесе талдау әдістерімен жүргізіледі. Пайданы тікелей есептеу
әдісімен анықтау өнімнің әрбір жеке түрлерін көтерме бағамен
есептегендегі сатудан түсетін ақшалай түсім және оның өзіндік қүнының
арасындағы айырмасы болып табылады.
Пайда белгілі бір нысандарды орындайды.
Біріншіден, кәсіпорын қызметінің нәтижесіне жетуде экономикалық
тиімділікті сипаттайды.
Екіншіден, пайда ынталандыру нысанына ис болады. Оның мазмұны, ол бір
жолғы қаржы нәтижесі және кәсіпорынньщ қаржы ресурстарының негізгі
әлементтері болып табылады.
Үшіншіден, пайда бюджеттің түрлі деңгейін қалыптастырудың бірден-бір
көзі. Ол бюджетке салың түрінде түседі және басқа да табыс түсімдері мен
қатар қоғамдық қажеттілікті қанағаттандыру үшін қаржыландыруға пайда
ланады.
Нарықтық экономика жағдайында пайданың маңызы орасан зор. Оны алуға
ұмтылу тауар өндірушілерді өнім өткізудің көлемін арттыруға, оған кететін
шығындарды азайтуға бағыт көрсетеді.
Кәсіпорынның пайдасы әр түрлі қызмет есебінен алынуы мүмкін. Барлық
пайданың жиынтық деңгейі кәсіпорынның жалпы пайдасы. Жалпы пайданың негізгі
жиынтық элементтері болатындар:
• өнімді сатудан, қызмет атқарудан, қызмет көрсетуден
түсетін пайда;
• негізгі қорларды, сол сияқты басқа да кәсіпорынның
мүліктерін сатудан түсетін пайда;
• өткізуден тыс операциялардың қаржы нәтижелері.
Кәсіпорынның пайдасы екі көрсеткішке байлаиысты:
өнім бағасы және оны өндіруге кететін шығындар. Нарықтағы өнім бағасы —
сұраныс пен ұсыныстың өзара іс-қимылының нәтижесі. Еркін бәсеке жағдайында
нарықтық баға құрылымы заңының әсерінен өнім бағасы не жоғары, не төмен
болуы өндірушінің немсе сатып алушының қалауынша болуы мүмкін емес, ол
автоматты түрде теңеседі.
Пайданың түрлері және оны есептеудің әдісі
Жалпы пайда = жалпы табыс — өндіріс шығындары
Экономикалық пайда = жалпы табыс-барлық ресурстардың экономикалық
шыіыцдары
Бухгадтерлік пайда = жалпы табыс — оның шыгындары
Таза экономикалық пайда = бухгалтерлік пайда —ондірістіц анық шығындары
Таза пайда = жалпы пайда — салықтар, міндетті төлемдер
Қалыпты пайда = капиталға норматнвті қайтарым — кәсіпкерлік табыстың
мөлшері
Шаруашылық пайдасы = қалыпты пайда — экономикалық пайда
Шекті пайда = шекті табыс — шекті шығындар
Пайда
өндірісті ұлгайтудың көзі болып табылады
ресурстарды пайдалану деңгейіи және оларды үлестірудің оңтай
лығын сипаттайды
инновациялық техпологияларды инвестициялауды ынталандыру
1.3. Кәсіпорын пайдасының бөлінуі және пайдалануы
Пайданы үлестіру объектісі кәсіпорынның баланстық пайдасы болып табылады.
Оны үлестіруді пайданың бір бөлігін бюджетке жолдау деп түсінуге болады.
Пайданы үлестіру заңдылығы – салық және басқа да төлем шарттары түрінде
түрлі деңгейде бюджетке түсетін белігі. Пайданы үлестірудің бағытын
анықтау, кәсіпорынның қарауында қалатын, құрылым статьясын пайдалану кәсіп
орынның құзіретіне жатады.
Пайданы үлестірудің принциптері:
• кәсіпорынның өндірістікшаруашылың және қаржы қызметі нәтижесінен
алынған пайданы шаруашылық субъектісі ретінде мемлекет пен
кәсіпорынның арасында бөлінеді;
• мемлекет алған пайданың бөлігі салық және алым ретінде бюджетке
түседі, мөлшерлеменің өзгеруі мүмкін емес. Салықтың құрамы және
алымы, оларды есептеудің және бюджет жарнама тәртібі заңды түрде
белгіленеді;
• салықтан кейінгі кәсіпорынның тарауында алатын пайда мөлшері өнім
көлемінің артуы және өндірістік шаруашылық және қаржы қызметінің
жақсаруына оның мүдделілігі кемімеуі керек;
• кәсіпорынның қарауында қалатын пайда әуелі кәсіпорынның одан әрі дамуын
қамтамасыз ететін қорланымға бағытталады, ал қалған бөлігі тек
тұтынуға кетеді.
Кәсіпорынның қарауында қалатын барлық пайда екі бөлікке бөлінеді.
Біріншісі кәсіпорынның мүлкін көбейтеді және тұтыну процесіне қатысады.
Екіншісі – тұтьшуға пайдаланатын пайда үлесін сипаттайды. Сонымең
тұтынуға бағытталған барлық пайданы толық пайдаланудың қажеті жоқ.
Мүлікті көбейтуге байланысты пайдаланбай қалған пайда қалдығының үлкен
маңызы бар және алдағы жылдардағы мүмкін болатын залалдарды, турлі
шығындарды қаржыландырудың орнын толтыруға бағытталады.
Бөлінбеген пайда кең мағынада пайда ретінде тұтынуға пайдаланған және
өткен жылдардағы пайдаланбаған пайда кәсіпорынның қаржы орнықтылығын,
кейінгі дамуы үшін қаржы көздерінің бар болуын дәлелдейді.
Кәсіпорындарда пайданы үлестіру және пайдалану тәртібі оның жарғысында
тіркеліп қойылады және оны кәсіпорын басшысы бекітеді.
2.1. Кәсіпорын қызметінің пайдалылығы
Тиімділік деп кәсіпорын қызметі тиімділігінің ең басты экономикалық
көрсеткіші аталады. Оның екі түрі бар:
• кәсіпорынның тапқан пайдасының өндірістің негізгі және
айналмалы қорларының құнына қатысы;
• кәсіпорынның тапқан пайдасының сатылған өнімнің өзіндік
құнына қатысы.
Кәсіпорын қызметінің тиімділік деңгейін бағалау үшін алған
нәтижеге (жалпы табыс, пайда) кететін шығындар немесе пайдаланған
ресурстармен салыстырылады. Пайданың шығындармен өлшемдестігі
пайдалылықты немесе толығынан пайдалылық мөлшерін білдіреді.
Практикада пайдалылық мөлшерін өлшеу екі нұсқада пайдаланады. Бұл
пайданың ағындағы шығындарымен қатынасы (кәсіпорын шығындары, өзіндік құн)
немесе аванстық жұмсау (негізгі өндірістік қорлар және айналым қаражаты).
Бұл екі өлшеуші аванстық жұмсау айналмы жиынтығының көрсеткішіне өзара
байланысты. Кәсіпорынның пайдалылық мөлшерін мына томендегі формуламен
есептеуге болады: Пм=Ө(Б-Қ)Нк+Ак
мұнда: Ө — өнім көлемі;
Б — өнім өлшемінің бағасы;
Қ — өзіндік құн;
Нк — негізгі өндірістік қорлардың құны;
Ак — айналмалы қаражаттың көлемі.
Практикада кәсіпорын қызметінің бірнеше пайдалылық көрсеткіштері
қолданылады.
1. Өнімнің пайдалылығын барлық сатылған өнімнің және оның жеке түрлерін
есептегенде ғана мүмкін болады. Бірінші жағдайда ол өнімді сатқандағы
пайданың және оны өндіруге және сатуға кеткен шығындардың қатынасын
анықтайды. Барлық сатылған өнімнің пайдалылығын тауарлы өнімді сатудан
алынған пайданың өткізуден алынған түсімнің қатынасына есептеп шығарады;
баланстық пайда жөнінде — өнімді сатудан алынған түсім; таза пайда жөнінде
— өнімді сатудан алынған түсім. Барлық өнімді сатудағы пайдалылық
көрсеткіштері кәсіпорынның ағымдағы шығындарының тиімділігі және өнімді
сату табысы жөнінде түсінік білдіреді.
2. Өндіріс қорларының пайдалылығы баланстық пайданың негізгі
өндірістік қорлардың және айналым қаржыларының жылдық орташа
құнына қатысады. Бұл көрсеткішті таза пайда арқылы да есептеуге
болады.
3. Кәсіпорынның жұмсалым пайдалылығы оның қарауындағы
мүліктердің құны арқылы есептелінеді. Есептегенде баланстық
және таза пайданың көрсеткіштерін пайдаланады.
Кәсіпорынның жеке қаржысының пайдалылығы таза пайданың баланс арқылы
есептелінетін оның жеке қаржысының қатынасымен анықталады.
Пайданы қалыптастыруға ықпал ететін несие бойынша процент мөлшерлемесі:
• басқа кәсіпорындардың үлес қосуынан түскен табыстар;
• қүнды қағаздардан түскен табыстар;
• алынған айыппұлдан асып тұсу, өсімақы, төлемнің тұрақсыздығы.
Шығынның белгілі бір мөлшерін мейлінше тиімдету – шарулшылықты жүргізудің
әр түрлі мәселелерін шешуге келгенде басты талап осы болып отыр. Тек қанша
өнім өндірілгендігінің ғана емес, оны өндіруге қанша еңбек жұмсалғандығының
да маңызы зор. Мәселенің бұлай қойылуы мынаны аңғартады: шикізат пен
материалдарды жұмсай отырып, шикізаттың әрбір өлшеміне неғұрлым көп өнім
алуға, шығарылған бұйымдардың өзіндік құнын төмендетіп, кәсіпорындардың
пайдасын көбейтуге, өндірістің тиімділігін арттыруға жету керек.
Егер кәсіпорын ішкі шаруашылық резервтерін тауып, пайдаланудың негізгі
бағыттарын қорытындылауға талпыныс жасалса, онда оларды үш топқа бөлуге
болады. Өндіріс тиімділігі, біріншіден, негізгі өндірістік қорлардың
пайдаланылуын жақсартудың, екіншіден, айналмалы өндірістік қорларды
неғұрлым тиімді пайдаланудың және үшіншіден, қазіргі еңбек шығындарының
нәтижелілігін жақсартудың есебінен арттырылады.
2.2. КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУДЫҢ АҚПАРАТТЫҚ НЕГІЗІ
Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың ақпараттық негізі қаржылық
есеп беру болып табылады.
ҚР Президентінің 1995 жылғы 26 желтоқсандағы №2732 "Бухгалтерлік есеп
туралы" заң күші бар Жарлығына сәйкес, 1998 жылдан бастап қаржылық есеп
беруге мыналар жатады:
1) бухгалтерлік баланс;
2) қаржы шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есеп;
3) ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп. Онда сонымен қатар
түсіндірме хат болады, сондай-ақ қаржылық есеп беруге негізделген немесе
қаржылық есептен алынған материалдармен толықтырылуы мүмкін және бұл
материалдар солармен бірге оқылады. Түсіндірме хатта, берілген субъектінің
есеп және есеп берудің қандай саясатын ұстап отырғандығы және қаржылық
есепті пайдаланушылардың талаптарына сай басқа да ақпараттар жазылуы тиіс.
Мысалы, оған субъектіге әсер етуші тәуекел мен белгісіздік туралы, қаржылық
есепте жазылған міндеттемелер туралы түсініктерді ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz